more options for energy efficient mobility through Car-Sharing momo Car-Sharing More options for energy efficient mobility through Car-Sharing Αριθµός Συµβολαίου: IEE/07/696/SI2.499387 Παραδοτέο 5.3. Κατευθυντήριες οδηγίες για δήµους και κυβερνήσεις Σύνταξη: Jan Vanhee, BBL Belgium Με συνεργασία των: Motiva, bcs, CRES, IME, cambio Germany, UITP και Taxistop
ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ Κεφάλαιο 1: Τι είναι το car-sharing;... 3 1.1. Περιγραφή... 3 1.2. Πλεονεκτήµατα... 5 Κεφάλαιο 2: Οι διάφορες µορφές car-sharing... 7 2.1. Car-sharing από παρόχους (επαγγελµατικό car-sharing)... 7 2.1.1. Πώς λειτουργεί;... 7 2.1.2. Πάροχοι παγκοσµίως... 8 2.2. Car-sharing µέσω ιδιωτικών οµάδων (ιδιωτικό car-sharing)... 9 2.2.1. Γενική περιγραφή... 9 2.2.2. Ορισµός... 9 2.2.3. Χαρακτηριστικά του ιδιωτικού car-sharing... 10 2.2.4. Παράδειγµα Φλάνδρα: Autopia, το σηµείο στήριξης του ιδιωτικού car-sharing... 11 2.3. Άλλες µορφές car-sharing... 11 2.3.1. Κοινή χρήση του δηµοτικού στόλου οχηµάτων µε τους κατοίκους του δήµου... 11 2.3.2. Car-sharing σε νέα συγκροτήµατα κατοικιών... 12 2.3.3. Car-sharing και εταιρείες... 14 2.3.4. Peer-to-peer car-sharing... 15 Κεφάλαιο 3: Προκαταρκτική φάση: εκκίνηση car-sharing... 15 3.1. Car-sharing και δηµοτική άποψη... 15 3.2. Υπάρχει δυναµικό car-sharing στο δήµο µου;... 16 3.2.1. Car-sharing για κάθε δήµο... 16 3.2.2. Έρευνα στο δήµο... 16 3.2.3. Συµπεριλαµβάνοντας το car-sharing στο σχεδιασµό της δηµοτικής πολιτικής... 17 Κεφάλαιο 4: Έναρξη και υποστήριξη του car-sharing... 19 4.1. Το car-sharing µέσω παρόχων και ιδιωτικών οµάδων... 19 4.2. Καλές πρακτικές... 22 4.3. Χρησιµοποιώντας από κοινού το δηµοτικό στόλο µε κατοίκους... 24 4.3.1. Αυτόνοµη διαχείριση του δηµοτικού στόλου... 24 4.3.2. ιαχείριση από τον πάροχο car-sharing... 25 Κεφάλαιο 5: Συνοδευτικά µέτρα... 28 5.1. Το car-sharing ως µέρος της γενικής πολιτικής (κινητικότητας)... 28 5.2. Car-sharing και πολιτική στάθµευσης στη Φλάνδρα... 29 5.3. Car-sharing και πολιτική στάθµευσης σε (νέες) περιοχές... 31 Πηγές... 32 Παράρτηµα Action plan Car-Sharing for Bremen... 33 2
Κεφάλαιο 1: Τι είναι το car-sharing; 1.1. Περιγραφή Το car-sharing αποτελεί ένα είδος µεταφοράς, µε το οποίο πολλά άτοµα µε τη σειρά κάνουν χρήση ενός ή περισσότερων κοινόχρηστων αυτοκινήτων. Αυτό µπορεί να ρυθµίζεται από τα άτοµα αµοιβαία και από έναν πάροχο της υπηρεσίας car-sharing (πηγή: Autopia και Cambio Flanders). Στο ευρωπαϊκό έργο MoMo «Περισσότερες επιλογές για ενεργειακά αποδοτική κινητικότητα µέσω του car-sharing» οι εταίροι κατέληξαν στον ακόλουθο ορισµό για το carsharing: «Η υπηρεσία κοινόχρηστου αυτοκινήτου (car-sharing) καθορίζεται από τον περιβαλλοντικό και τον κοινωνικό σκοπό της και όχι από επιχειρηµατικούς και οικονοµικούς στόχους. Το car-sharing είναι µια υπηρεσία σχεδιασµένη για τοπικούς χρήστες, υπέρ των τοπικών κοινοτήτων και των περιβαλλοντικών στόχων. Η αποστολή του, το όραµα και τις αξίες του οδηγούν σε δράσεις που αποσκοπούν στη µείωση της ατοµικής ιδιοκτησίας αυτοκινήτων, στον περιορισµό των οδηγηθέντων χιλιοµέτρων, στην αξιοποίηση και ανάπτυξη των αστικών χώρων, παρέχοντας σε όλους τους πολίτες οικονοµικά προσιτή πρόσβαση σε οχήµατα - συµπεριλαµβανοµένων αυτών που δυσκολεύονται να αντέξουν οικονοµικά την ιδιοκτησία αυτοκινήτου - καθώς και παρέχοντας κίνητρα στους κατοίκους να µετακινούνται µέσω πεζοπορίας, ποδηλασίας και µέσων µαζικής µεταφοράς (ΜΜΜ), και συνεπώς περιορίζοντας την εξάρτηση από τα ορυκτά καύσιµα µε ταυτόχρονη µείωση της εκποµπής των αερίων του θερµοκηπίου. Το κοινόχρηστο αυτοκίνητο είναι µια υπηρεσία βασιζόµενη στη συµµετοχή µελών, διαθέσιµη σε όλους τους οδηγούς σε µια κοινότητα. εν απαιτείται ξεχωριστή γραπτή συµφωνία κάθε φορά 3
που ένα µέλος χρησιµοποιεί ένα όχηµα. Όλοι οι οργανισµοί κοινής χρήσης αυτοκινήτου προσφέρουν στα µέλη τους πρόσβαση σε ένα δίκτυο κοινόχρηστων οχηµάτων όλο το 24ωρο, 7 ηµέρες την εβδοµάδα, σε τοποθεσίες αυτοεξυπηρέτησης (self-service). Η χρήση του αυτοκινήτου παρέχεται χωρίς κάποιον περιορισµό σε τιµές που περιλαµβάνουν τα καύσιµα, την ασφάλιση και τη συντήρηση, οι οποίες είναι ευθέως ανάλογες µε τη χρήση, προσφέροντας µια οικονοµικά προσιτή εναλλακτική λύση ως προς την ιδιοκτησία αυτοκινήτου, το οποίο είναι και ο βασικός στόχος της υπηρεσίας. Η υπηρεσία car-sharing έχει σχεδιαστεί κυρίως για διαδροµές µικρής διάρκειας και απόστασης ως επέκταση του δικτύου µεταφορών, παρέχοντας µια δηµόσια υπηρεσία για να ενισχυθούν οι επιλογές κινητικότητας. Μεγαλύτερες διαδροµές είναι επίσης διαθέσιµες για την ενθάρρυνση της αντικατάστασης των ιδιόκτητων αυτοκινήτων µε τα κοινόχρηστα. Οι οργανισµοί κοινόχρηστου αυτοκινήτου βοηθούν τα µέλη τους να εξοικονοµήσουν χρήµατα µέσω της απαλλαγής από το κόστος της ιδιοκτησίας αυτοκινήτου, ενθαρρύνοντάς τα να οδηγούν λιγότερο συχνά, να σχεδιάζουν τις διαδροµές τους πριν την οδήγηση, να χρησιµοποιούν περισσότερο άλλους τρόπους µεταφοράς και να οδηγούν, όταν χρειάζεται, οχήµατα υψηλής απόδοσης καυσίµου.» Οι περισσότεροι ιδιοκτήτες αυτοκινήτων χρησιµοποιούν το όχηµά τους λίγο αναλογικά µε το χρόνο και τα χρήµατα που επενδύουν σε αυτό. Επιπλέον, χρησιµοποιούν συχνά το αυτοκίνητο για διαδροµές για τις οποίες υπάρχει διαθέσιµη µια καλή εναλλακτική, µόνο και µόνο επειδή το αυτοκίνητο είναι σταθµευµένο µπροστά από το σπίτι και τα πάγια έξοδα έχουν καταβληθεί ούτως ή άλλως. Το car-sharing βασίζεται στην άποψη ότι ένα αυτοκίνητο αποτελεί χρήσιµο και πρακτικό εργαλείο που πρέπει να χρησιµοποιείται συνειδητοποιηµένα, αποτελεσµατικά και επιλεκτικά. Το αυτοκίνητο δεν αποτελεί τελικά την πιο λογική επιλογή για κάθε διαδροµή. Κατά συνέπεια, οι χρήστες car-sharing αποφεύγουν τα µειονεκτήµατα των της ιδιοκτησίας αυτοκινήτου και της έλλειψής του. Το car-sharing είναι µια από τις µορφές της από κοινού χρήσης αυτοκινήτου, όπως είναι για παράδειγµα το carpooling και το ωτοστόπ. Παρατηρείται συχνά σύγχυση µεταξύ του «car-sharing» και του «carpooling». Με το car-sharing το ίδιο αυτοκίνητο χρησιµοποιείται από αρκετούς ανθρώπους µε τη σειρά σε διαφορετικό χρόνο, ενώ µε το carpooling το αυτοκίνητο χρησιµοποιείται από πολλά άτοµα µαζί στον ίδιο χρόνο. Το carsharing διαφέρει από την τυπική ενοικίαση αυτοκινήτου, διότι το πρώτο προϋποθέτει µια δέσµευση για τακτική χρήση και διαθεσιµότητα του αυτοκινήτου. Με λίγα λόγια, είναι µια περίτεχνη εναλλακτική λύση ως προς την ατοµική ιδιοκτησία αυτοκινήτων. Επιπλέον, το carsharing προσφέρει µεγαλύτερη ευελιξία (π.χ. τη δυνατότητα χρήσης οχήµατος µόλις για λίγες ώρες), διαθέτει ένα άλλο σύστηµα τιµολόγησης και το αυτοκίνητο είναι συνήθως διαθέσιµο κοντά στο σπίτι. 4
Μερικά στοιχεία µε µια µατιά Ένα κοινόχρηστο αυτοκίνητο αντικαθιστά 4 έως 8 οχήµατα Ι.Χ. (πηγή: έργο MoMo, www.momocs.eu) Κατά µέσο όρο, ένα αυτοκίνητο είναι ακίνητο για 23 ώρες την ηµέρα (95% του χρόνου!) Επιπλέον στοιχεία για τη Φλάνδρα: - 17% των Φλαµανδικών οικογενειών δεν διαθέτουν αυτοκίνητο. - Στη Φλάνδρα, ένα αυτοκίνητο εκτελεί κατά µέσο όρο 15.900 χιλιόµετρα το χρόνο. Τουλάχιστον 1 αυτοκίνητο στα 8 καλύπτει λιγότερο από 5.000 χιλιόµετρα ετησίως και το 32% των οχηµάτων εκτελεί λιγότερο από 10.000 χιλιόµετρα το έτος. - Ο µέσος προϋπολογισµός για τις µεταφορές ανά νοικοκυριό στη Φλάνδρα: 4.581 ανά έτος εκ των οποίων τα 297 πηγαίνουν στα µέσα µαζικής µεταφοράς και το ποδήλατο και τα 4.284 στη µεταφορά µέσω αυτοκινήτων. (πηγές: Έρευνα Ταξιδιωτικής Συµπεριφοράς Φλάνδρα 4, 2008-2009 FPS Οικονοµικών, Αυτοαπασχολούµενων και Ενέργειας: Οικογενειακός Προϋπολογισµός 2008) 1.2. Πλεονεκτήµατα Για το χρήστη που θέλει να κάνει car-sharing υπάρχουν πολλά πλεονεκτήµατα: - Οικονοµικά: ο χρήστης πληρώνει µόνο όταν όντως χρησιµοποιεί την υπηρεσία. εν χρειάζεται να αγοράσει αυτοκίνητο και τα έξοδα µοιράζονται - Πρακτικά: µοιράζονται ένα ή περισσότερα οχήµατα, διαθέσιµα 24 ώρες τη µέρα, καθώς και οι πρακτικές ευθύνες (πλύσιµο αυτοκινήτου, σέρβις, κτλ.) που συνοδεύουν ένα αυτοκίνητο. Στην Cambio ο χρήστης δεν χρειάζεται να αναλάβει κανέναν απολύτως καθήκον - ιαφάνεια: επειδή ο χρήστης παίρνει τακτικά έναν λεπτοµερή λογαριασµό, γνωρίζει ακριβώς τι κοστίζει το αυτοκίνητο στην πραγµατικότητα, σε αντίθεση µε τους ιδιοκτήτες αυτοκινήτων - Περιβαλλοντικά: οι χρήστες αντιµετωπίζουν τη χρήση του αυτοκινήτου πιο συνειδητά, κυρίως οδηγούν λιγότερο και συχνά επιλέγουν τις δηµόσιες µεταφορές, την πεζοπορία ή την ποδηλασία - Κοινωνικά: οι χρήστες γνωρίζουν νέους ανθρώπους στη γειτονιά - Εξοικονόµηση χρόνου: οι χρήστες δεν χρειάζεται να αναλάβουν την ευθύνη και να σπαταλήσουν χρόνο για τις πρακτικές ανησυχίες που συνεπάγεται η ιδιοκτησία οχήµατος. 5
Για τους δήµους και τις πόλεις υπάρχουν κάποια επιπλέον πλεονεκτήµατα: - Οι τοπικές αρχές που κάνουν χρήση car-sharing για επαγγελµατικές υποχρεώσεις - βλ. κεφάλαιο 2 - επίσης απολαµβάνουν τα παραπάνω πλεονεκτήµατα - Μείωση κόστους: Αφού ένα κοινόχρηστο αυτοκίνητο αντικαθιστά κατά µέσο όρο 4 µε 8 οχήµατα ιδιωτικής χρήσης, απαιτείται λιγότερος χώρος για την κατασκευή και τη συντήρηση θέσεων στάθµευσης (ή: για τη ρύθµιση και τη διατήρηση θέσεων στάθµευσης), που σηµαίνει εξοικονόµηση κόστους - Εξοικονόµηση χώρου: Ακόµα, ο επιπλέον χώρος που ελευθερώνεται µπορεί να αξιοποιηθεί µε τη δηµιουργία καλαίσθητων περιοχών, όπως πάρκα, παιδικές χαρές, θέσεις ποδηλάτων, κλπ. - Περιβαλλοντικά: o Λιγότερη χρήση αυτοκινήτου σηµαίνει και λιγότερες εκποµπές. Έρευνα στους χρήστες της Cambio στις Βρυξέλλες (Taxistop, 2010) έδειξε ότι το 18% των ερωτηθέντων ξεφορτώθηκαν το αυτοκίνητό τους µετά την ένταξή τους στην Cambio. Επιπλέον, το 11% των ερωτηθέντων απάντησε ότι σίγουρα θα είχε αγοράσει (κι άλλο) αυτοκίνητο, αν δεν είχε ξεκινήσει τη χρήση car-sharing. Τέλος, η έρευνα έδειξε ότι οι χρήστες κάνουν µεγαλύτερη χρήση λοιπών βιώσιµων µέσων µεταφοράς αφού ξεκίνησαν το car-sharing: το 25% των ερωτηθέντων χρησιµοποιεί περισσότερο λεωφορεία ή τραµ, το 22% παίρνει το τρένο, το 19% κάνει ποδήλατο πιο συχνά και το 28% περπατά περισσότερο. Οι χρήστες carsharing χρησιµοποιούν πιο ορθολογικά τα διαθέσιµα αυτοκίνητα και επιλέγουν ευκολότερα τα πιο κατάλληλα µέσα µεταφοράς o Θετικό οικολογικό ισοζύγιο: το 15% της συνολικής κατανάλωσης ενέργειας στη διάρκεια του κύκλου ζωής ενός αυτοκινήτου προέρχεται από την παραγωγή του, έτσι η µείωση της παραγωγής αυτοκινήτων κάνει καλό στο περιβάλλον o Μια µελέτη του Ελβετικού Οµοσπονδιακού Οργανισµού Ενέργειας δείχνει ότι κάθε ενεργός χρήστης car-sharing παράγει ετησίως περίπου 290 κιλά λιγότερο CO2. - Η ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής σε γειτονιές και συνοικίες 6
Κεφάλαιο 2: Οι διάφορες µορφές car-sharing 2.1. Car-sharing από παρόχους (επαγγελµατικό car-sharing) 2.1.1. Πώς λειτουργεί; Το car-sharing µέσω ενός φορέα παροχής της υπηρεσίας αποτελεί ένα σύστηµα µε το οποίο ένας αριθµός αυτοκινήτων είναι διαθέσιµος σε διάφορα σηµεία ενός δήµου από έναν εξωτερικό οργανισµό προς τους κατοίκους της περιοχής που είναι µέλη του. Ένα µέλος µπορεί να χρησιµοποιήσει ένα από αυτά τα αυτοκίνητα κάθε φορά που το χρειάζεται πληρώνοντας ένα τέλος. Το κόστος εξαρτάται κυρίως από τη χρήση - δεν υπάρχουν σχεδόν πάγια έξοδα - και ο χρήστης δεν είναι υπεύθυνος για τη συντήρηση του αυτοκινήτου, η ασφάλιση και άλλες σχετικές υποχρεώσεις. Οι χρήστες επιλέγουν έναν τύπο τιµολόγησης µε βάση την αναµενόµενη χρήση της υπηρεσίας. Εάν επιθυµούν να χρησιµοποιήσουν ένα αυτοκίνητο, µπορούν να κάνουν κράτηση εκ των προτέρων, είτε τηλεφωνικά είτε µέσω διαδικτύου (και οι δύο τρόποι 24/24 και 7/7). Κατά τη διάρκεια της κράτησης, παραλαµβάνουν το αυτοκίνητο από σηµείο της υπηρεσίας. Η πρόσβαση στο αυτοκίνητο είναι δυνατή µέσω έξυπνης κάρτας που διατίθεται σε κάθε χρήστη. Μετά την εκτέλεση της διαδροµής, το αυτοκίνητο επιστρέφεται στο σηµείο της υπηρεσίας και είναι διαθέσιµο για τον επόµενο χρήστη. Στο τέλος του µήνα οι χρήστες λαµβάνουν το λογαριασµό µε βάση τη µηνιαία χρήση. Ένας οργανισµός car-sharing επιθυµεί να προσφέρει την έννοια του κοινόχρηστου αυτοκινήτου σε ένα ευρύ κοινό ως µια υψηλής ποιότητας εναλλακτική λύση προς τα αυτοκίνητα ιδιωτικής χρήσης. Όποιος τελικά χρησιµοποιεί το δικό του αυτοκίνητο, θέλει µια εναλλακτική που να είναι αξιόπιστη και φιλική προς το χρήστη («εγγύηση κινητικότητας»). Τα ακόλουθα κριτήρια εφαρµόζονται διεθνώς για την εγγύηση της κοινωνικής σηµασίας της έννοιας του car-sharing (π.χ. Blue Angel Concept Γερµανία και Γερµανικός ορισµός του carsharing): - τα αυτοκίνητα είναι σταθµευµένα στο άµεσο περιβάλλον των χρηστών - τα οχήµατα είναι διαθέσιµα ηµέρα και νύχτα - το κόστος για τους συµµετέχοντες εξαρτάται σε µεγάλο βαθµό από τη χρήση του αυτοκινήτου (µε εξαίρεση την είσοδο και την καταβολή συνδροµής) 7
- το σύστηµα είναι εύκολα προσβάσιµο και απλό στη χρήση - η βραχυπρόθεσµη µίσθωση αυτοκινήτων είναι δυνατή - οι τιµές διαµορφώνονται κατάλληλα για να διασφαλίζουν µεγάλες διαδροµές, αλλά και σύντοµες, ούτως ώστε τα ιδιωτικά αυτοκίνητα να µπορούν να αντικατασταθούν πλήρως από την υπηρεσία car-sharing, η οποία οδηγεί σε µια µακροχρόνια σχέση µεταξύ παρόχου και χρήστη - υπάρχει συνεργασία µε παρόχους δηµόσιας συγκοινωνίας - ο χρήστης µπορεί να επιλέξει ανάµεσα σε διαφορετικούς τύπους αυτοκινήτων - ο στόλος οχηµάτων είναι καινούριος 2.1.2. Πάροχοι παγκοσµίως Στην Ολλανδία περίπου 7 εταιρείες car-sharing λειτουργούν, συµπεριλαµβανοµένων των Wheels4all, ConnectCar, Greenwheels και StudentCar. Στη Γερµανία υπάρχουν 130 διαφορετικές υπηρεσίες car-sharing. Ο µεγαλύτερος διαχειριστής στην Ευρώπη είναι η «Mobility» που δραστηριοποιείται στην Ελβετία. Μετά από περισσότερο από 20 χρόνια, η εταιρεία έχει περίπου 100.000 µέλη και 3.000 συνδεδεµένες µε αυτήν επιχειρήσεις. Ο µεγαλύτερος πάροχος παγκοσµίως, η Zipcar, βρίσκεται στην Αµερική. Η Zipcar έχει πάνω από 400.000 µέλη µε 9.000 οχήµατα σε περισσότερα από 4.000 σηµεία. Στο Βέλγιο, υπάρχει ο πάροχος Cambio, σήµερα παρών σε περισσότερες από 20 πόλεις και δήµους σε όλη τη χώρα. Περισσότεροι από 11.000 άνθρωποι είναι χρήστες, τόσο σε ιδιωτική βάση όσο και σε επαγγελµατική. Πρόσφατα µες το 2011, ένας νέος πάροχος car-sharing ξεκίνησε να λειτουργεί στις Βρυξέλλες µε το όνοµα Zen Car. Το Zen Car προσφέρει 20 ηλεκτρικά αυτοκίνητα και 40 σηµεία υπηρεσίας (www.zencar.eu). Για την επισκόπηση της ανάπτυξης του car-sharing στην Ευρώπη: βλ. αναφορά ΠΕ2. 8
Με µερικές νέες πρωτοβουλίες, όπως της εταιρείας Car2go (2011: ενεργή στο Austin-Texas, Ulm και Hamburg), µπορεί κανείς να αφήσει το όχηµα σε διαφορετικό σηµείο από το σηµείο παραλαβής, σε αντίθεση µε το παραδοσιακό car-sharing. Επίσης, η Car2go δεν χρεώνει ένα ποσοστό διανυθείσας απόστασης, αλλά εστιάζει στη διάρκεια της υπηρεσίας. Μερικοί αµφιβάλλουν έντονα σχετικά µε το αν αυτή η µορφή κινητικότητας µπορεί επίσης να ονοµάζεται car-sharing, επειδή φοβούνται ότι οι αστικές διαδροµές που γίνονται κανονικά µε ποδήλατο ή δηµόσια συγκοινωνία, θα διενεργούνται πλέον και µε αυτοκίνητο. 2.2. Car-sharing µέσω ιδιωτικών οµάδων (ιδιωτικό car-sharing) 2.2.1. Γενική περιγραφή Εάν το κοινόχρηστο αυτοκίνητο ανήκει και διοικείται από ιδιώτες, µιλάµε για ιδιωτικό car-sharing. Η κοινή χρήση του αυτοκινήτου γίνεται µε πρωτοβουλία µεµονωµένων ή οµαδοποιηµένων χρηστών, οι οποίοι συνάπτουν µεταξύ τους συµβάσεις. Αυτή η µέθοδος ταιριάζει περισσότερο στους οπαδούς της τακτικής «κάνε το µόνος σου» και αποτελεί επίσης τη µόνη δυνατότητα carsharing σε µέρη όπου δεν υπάρχουν έτοιµα προς χρήση συστήµατα, όπως αυτά που προσφέρει η Cambio. Στη Φλάνδρα διάφορες πρωτοβουλίες υπάρχουν εδώ και χρόνια. Το 2011, η βάση δεδοµένων της Autopia περιλαµβάνει περίπου 150 ιδιωτικές πρωτοβουλίες carsharing. Το µέγεθος ποικίλλει από δύο νοικοκυριά που µοιράζονται ένα αυτοκίνητο σε 30 νοικοκυριά που µοιράζονται 4 αυτοκίνητα. Είναι δυνατόν, καταρχήν, το ιδιωτικό car-sharing να είναι διαθέσιµο οπουδήποτε. Σηµείωση: Στη Γερµανία υπάρχει ένα επιπλέον τµήµα για αυτό το είδος car-sharing: το carsharing που διοργανώνεται από εθελοντικές οργανώσεις (βλ. ενηµερωτικό δελτίο momo αριθµός 9) και η κοινή χρήση αυτοκινήτων µεταξύ γειτόνων (βλ. ενηµερωτικό δελτίο momo αριθµός 10) χωρίς την ύπαρξη κάποιου οργανισµού. 2.2.2. Ορισµός Ο ορισµός του ιδιωτικού car-sharing είναι ο εξής: µια οµάδα νοικοκυριών που χρησιµοποιούν συστηµατικά ένα κοινά χρησιµοποιούµενο όχηµα: - ιαφορετικά νοικοκυριά: τα άτοµα που µοιράζονται ένα αυτοκίνητο δεν ανήκουν στην ίδια οικογένεια (σύζυγοι, γονείς και παιδιά), αλλά είναι γείτονες, συνάδελφοι, φίλοι, συγγενείς 9
που δεν συγκατοικούν ή ακόµα και τελείως άγνωστοι µεταξύ τους που βρίσκουν ο ένας τον άλλο µέσω, για παράδειγµα, της Autopia στη Φλάνδρα - Κοινά χρησιµοποιούµενο αυτοκίνητο: αφορά σε αυτοκίνητο για το οποίο τα άτοµα είναι υπεύθυνα από κοινού - Συστηµατικά: δεν αφορά ανθρώπους που δανείζονται περιστασιακά ένα αυτοκίνητο από κάποιον, αλλά ένα σταθερό σύστηµα που παρέχει µια εναλλακτική λύση στην ατοµική ιδιοκτησία αυτοκινήτων 2.2.3. Χαρακτηριστικά του ιδιωτικού car-sharing Το ιδιωτικό car-sharing έχει τα ακόλουθα χαρακτηριστικά: - Αυτοδιαχείριση: υπάρχει κατανοµή εργασίας ή γίνεται εκ περιτροπής εργασία µεταξύ των µελών της οµάδας αναφορικά στη συντήρηση, τη διοίκηση, κτλ. Επιδιώκονται πολλές διαβουλεύσεις και αµοιβαίος έλεγχος τα µέλη εργάζονται µε βάση την αµοιβαία εµπιστοσύνη - Μικρής κλίµακας: το car-sharing είναι περιορισµένο στο επίπεδο της τοπικής οµάδας. Περιστασιακά, µπορεί να προκύψει συνεργασία µεταξύ διαφορετικών οµάδων - Κοινωνική υπεραξία: το car-sharing συνεπάγεται κοινωνική επαφή µεταξύ των χρηστών της υπηρεσίας. Καθώς το car-sharing είναι τις περισσότερες φορές οργανωµένο σε συνοικιακό επίπεδο, συµβάλλει επίσης στην κοινωνική συνοχή εντός της γειτονιάς ή της περιοχής 10
- Μη κερδοσκοπικό: οι πραγµατικές δαπάνες µοιράζονται σύµφωνα µε ένα προκαθορισµένο λογιστικό σχέδιο. Το σύστηµα είναι αυτάρκες και δεν παράγει κέρδος. Τυχόν πλεόνασµα χρησιµοποιείται για µοιράζονται τα κοινά έξοδα του αυτοκινήτου, όπως η συντήρηση, η ασφάλιση, κτλ. - Προσαρµογή στις ανάγκες: κάθε οµάδα car-sharing αναπτύσσει ένα µοντέλο προσαρµοσµένο στις ανάγκες και επιθυµίες των µελών. Κανένα έτοιµο προϊόν δεν εισάγεται στην αγορά, για το οποίο να αναζητούνται έπειτα πελάτες. Κάθε οµάδα carsharing έχει τη δική της µοναδική δραστηριότητα - Χαµηλό κόστος: το ιδιωτικό car-sharing δεν απαιτεί να γίνουν σηµαντικές επενδύσεις. εν υπάρχουν έξοδα προσωπικού, 24ωρο τηλεφωνικό κέντρο, εξελιγµένες εφαρµογές πληροφορικής για πρόσβαση στο όχηµα/κράτηση/λογιστικά και βέβαια µεταχειρισµένα αυτοκίνητα µπορούν να χρησιµοποιηθούν. Ανάλογα µε την κατάσταση µες την οµάδα, τις ανάγκες και τις επιθυµίες της, ένας χρήστης car-sharing µπορεί να συµµετέχει στο ιδιωτικό car-sharing µε διάφορους τρόπους. Οι διαφορετικοί τρόποι εξετάζονται περαιτέρω σε αυτόν τον οδηγό. 2.2.4. Παράδειγµα Φλάνδρα: Autopia, το σηµείο στήριξης του ιδιωτικού car-sharing Εδώ και αρκετά χρόνια η µη κερδοσκοπική οργάνωση Autopia αποτελεί µια αρχή για την υποστήριξη και την οργάνωση του ιδιωτικού car-sharing. Από την ίδρυσή της στα τέλη του 2003, η οργάνωση έχει αναπτύξει διάφορα εργαλεία για τη στήριξη του ιδιωτικού car-sharing: τυποποιηµένες συµβάσεις, λογιστικά σχέδια, ηµερολόγια κράτησης σε απευθείας σύνδεση, κλπ. Επιπλέον, έχει διαπραγµατευθεί µε ασφαλιστικές εταιρείες σχετικά µε µια πολιτική car-sharing και τεχνική βοήθεια ασφάλισης προσαρµοσµένη στους χρήστες ιδιωτικού car-sharing. 2.3. Άλλες µορφές car-sharing 2.3.1. Κοινή χρήση του δηµοτικού στόλου οχηµάτων µε τους κατοίκους του δήµου 2.3.1.1. Αυτόνοµη διαχείριση του δηµοτικού στόλου οχηµάτων Πολλές τοπικές αρχές διαχειρίζονται τον δικό τους στόλο οχηµάτων. Αυτά τα αυτοκίνητα συνήθως χρησιµοποιούνται µόνο κατά τις εργάσιµες ώρες. Μια έρευνα σε µια σειρά από δήµους έδειξε ότι αυτά τα αυτοκίνητα χρησιµοποιούνται πολύ λίγο σε σύγκριση µε τα ιδιωτικά αυτοκίνητα. Παράδειγµα Φλάνδρα: ένα µέσο Φλαµανδικό αυτοκίνητο εκτελεί περίπου 16 µε 17 χιλιάδες χλµ. ετησίως, ενώ ένα δηµοτικό όχηµα σε µικρούς δήµους συνήθως εκτελεί όχι περισσότερο από 10 χιλιάδες χλµ. ανά έτος. Το κόστος ενός δηµοτικού στόλου οχηµάτων, ως εκ 11
τούτου, είναι σχετικά υψηλό. Μέσω της κοινής χρήσης του στόλου µε τους κατοίκους του δήµου εκτός των ωρών λειτουργίας γραφείου και τα Σαββατοκύριακα, οι δαπάνες αυτές µπορούν να µειωθούν. 2.3.1.2. ιαχείριση από τον πάροχο car-sharing Ακόµα και αν επιλέξουµε να ξεκινήσουµε car-sharing µέσω ενός φορέα παροχής της υπηρεσίας, µπορούµε να σκεφτούµε δυνατότητες κοινής χρήσης του δηµοτικού στόλου. Υπάρχουν δύο επιλογές: Επιλογή 1 - Συµβολή του δηµοτικού στόλου στο στόλο αυτοκινήτων του παρόχου car-sharing. Σε συνεννόηση µε τον πάροχο car-sharing, θα πρέπει να γίνουν ορισµένες συµφωνίες όσον αφορά τη συντήρηση, τον καθαρισµό, την ασφάλιση των οχηµάτων, τις διαδικασίες εφοδιασµού καυσίµων, κτλ. (βλ. το παράδειγµα του Esslingen / Ostfildern στο ενηµερωτικό δελτίο αριθµός 7) Επιλογή 2 - (Μερική) µείωση του δηµοτικού στόλου και τη (µερική) µετάβαση στο στόλο αυτοκινήτων του παρόχου car-sharing. Η απαιτούµενη συνεισφορά του δήµου είναι ελάχιστη: ο δήµος συµµετέχει µαζί µε τον πάροχο car-sharing στη χρήση του στόλου και στις υπηρεσίες (βλ. ενηµερωτικό δελτίο αριθµός 4) 2.3.2. Car-sharing σε νέα συγκροτήµατα κατοικιών Οι κάτοικοι των πόλεων και οι πυκνοκατοικηµένες περιοχές µε βεβαρηµένη κυκλοφορία, προβλήµατα στάθµευσης και καλό δίκτυο δηµόσιων συγκοινωνιών, αποτελούν µια σηµαντική οµάδα-στόχο για το car-sharing. Σε άλλες περιοχές µε λιγότερα προβλήµατα κινητικότητας, όπου οι κάτοικοι ήδη ένα (δεύτερο) αυτοκίνητο, η µετάβαση στο car-sharing είναι δύσκολο να επιτευχθεί, ούτε είναι εύκολο να αλλάξει η συνήθης συµπεριφορά. Εκτός από την προαναφερθείσα οµάδα, οι µελλοντικοί κάτοικοι νέων (µεγάλης κλίµακας) κατασκευαστικών έργων αποτελούν επίσης µια σηµαντική οµάδα-στόχο, µε την προϋπόθεση ότι το car-sharing είναι ενσωµατωµένο σε αυτά τα έργα από την αρχή. Αυτό προσφέρει πολλά πλεονεκτήµατα σε όλους τους εταίρους: - Η απήχηση του έργου στους υποψήφιους αγοραστές αυξάνει - Πιθανοί κάτοικοι/αγοραστές µπορούν να προγραµµατίσουν το "car-sharing" στο µελλοντικό µοντέλο κινητικότητά τους, γεγονός που αυξάνει την πιθανότητα της επαρκούς χρήσης του κοινόχρηστου αυτοκινήτου 12
- Απαιτούνται λιγότερες θέσεις στάθµευσης για (δεύτερα) αυτοκίνητα, το οποίο συνεπάγεται µικρότερο κόστος, µια ενδιαφέρουσα άποψη για τον φορέα του κόστους (κατασκευαστική εταιρεία ή δηµοτική αρχή) Σε µια ιδανική κατάσταση οι νέοι «κάτοικοι» (ιδιώτες/επιχειρήσεις) λαµβάνουν, άµεσα µε την υπογραφή της σύµβασης κατοικίας τους, τη δυνατότητα κινητικότητας µε "car-sharing" που προσφέρεται και αναφέρεται ως παράρτηµα στο έγγραφο της σύµβασης. Παράδειγµα: πόλη της Βρέµης - περιοχή Neustadt Πολλές ευρωπαϊκές πόλεις έχουν ήδη προγραµµατίσει και υλοποιήσει νέα έργα που περιλαµβάνουν το car-sharing, προκειµένου να µειωθεί ο απαιτούµενος χώρος και το κόστος που διαφορετικά θα επιβάρυναν µε τη συµβατική παροχή στάθµευσης - χωρίς να περιορίζονται οι δυνατότητες κινητικότητας των κατοίκων. Στη Βρέµη, η αρχή αυτή τέθηκε σε εφαρµογή από νωρίς για το σχέδιο ανάπτυξης Beginenhof, το οποίο βρίσκεται στην περιοχή Neustadt της Βρέµης, η οποία διαθέτει ικανοποιητικά δίκτυα συγκοινωνίας. Αυτή η ανάπτυξη κατά το 2001 έχει ένα σταθµό car-sharing, στο επίπεδο του εδάφους, προσβάσιµο από το κοινό. Σε αντάλλαγµα, ως τυπική περίπτωση, οι νοµικές απαιτήσεις για στάθµευση µειώθηκαν. εν υπάρχουν προβλήµατα στάθµευσης στη γειτονιά που να δηµιουργήθηκαν από αυτή τη νέα ανάπτυξη και µια επιστηµονική αξιολόγηση δείχνει ότι το car-sharing χρησιµοποιείται από τους ενοίκους, καθώς και ότι ο αριθµός των ιδιόκτητων αυτοκινήτων µειώθηκε. Ο σταθµός carsharing χρησιµοποιείται επίσης από άλλους κατοίκους αυτής της γειτονιάς και θεωρείται ως εµπλουτισµός των υπηρεσιών κινητικότητας που προσφέρονται στην περιοχή. Παράδειγµα: Έργο ABC στη Φλάνδρα Το 2010, τέσσερις εταίροι στη Φλάνδρα (Autopia, Bostoen, Bond Beter Leefmilieu και Cambio) υπέγραψαν συµφωνία για ένα καινοτόµο έργο car-sharing στη Φλάνδρα, το Έργο ABC. Σε µελλοντικά κατασκευαστικά έργα εκτελούνται από τον εργολάβο και υποστηρικτή Bostoen, ένα κοινό αυτοκίνητο τοποθετείται στο νέο συγκρότηµα κατοικιών προς όφελος των κατοίκων αυτής της γειτονιάς. Όσοι αγοράσουν κατοικία σε αυτά τα έργα γίνονται αυτόµατα συνιδιοκτήτες του κοινόχρηστου αυτοκινήτου. Ο πάροχος car-sharing Cambio προσφέρει το σύστηµα κράτησης και τον ενσωµατωµένο στο κοινόχρηστο αυτοκίνητο υπολογιστή. Η Autopia vzw (µη κερδοσκοπικός οργανισµός), το φλαµανδικό σηµείο υποστήριξης του ιδιωτικού car-sharing, είναι υπεύθυνη για την ενηµέρωση των κατοίκων, για την καθοδήγηση των οργανώσεων car-sharing, καθώς και για την διοικητική παρακολούθηση κατά τη διάρκεια του πρώτου έτους λειτουργίας. Η Bond Beter Leefmilieu είναι υπεύθυνη για το συντονισµό της έναρξης λειτουργίας του έργου. 13
Ακριβώς όπως µε την Cambio, οι κάτοικοι µπορούν να κάνουν κράτηση αυτοκινήτου µέσω τηλεφώνου ή διαδικτύου. Κάθε χρήστης έχει µια έξυπνη κάρτα που του επιτρέπει την πρόσβαση στο αυτοκίνητο. Οι χρήστες πληρώνουν ένα σταθερό ποσό ανά χιλιόµετρο οδήγησης και ανά ώρα χρήσης. Τον Απρίλιο του 2011, µια πρώτη πιλοτική δράση ξεκίνησε σε µια παραχώρηση του Bostoen στο δήµο Eke (Ναζαρέτ). Παράδειγµα: πιλοτική δράση στέγασης χωρίς αυτοκίνητο στην Ιταλία Το 2011 (από τον Ιανουάριο έως τον Ιούνιο) το Ιταλικό Υπουργείο Περιβάλλοντος, σε συνεργασία µε την Iniziativa dei Comuni per il Car Sharing (ICS, η ευρύτερη οργάνωση του Ιταλικού δικτύου car-sharing), την Roma Servizi per la Mobilità (τοπικός φορέας car-sharing στη Ρώµη) και την Rèdais (ανάπτυξη ακινήτων προηγµένων ολοκληρωµένων υπηρεσιών) υπέγραψε ειδικό πρωτόκολλο συµφωνίας και ξεκίνησε ένα ειδικό πιλοτικό πρόγραµµα στη Ρώµη. Ο σκοπός της δραστηριότητας ήταν να ξεκινήσει η πρώτη στέγαση χωρίς αυτοκίνητο στην Ιταλία. Το επιλεγµένο κτίριο για αυτό το σηµαντικό πιλοτικό είναι ένα νέο κτίριο απολύτως φιλικό προς το περιβάλλον, που φιλοξενεί πάνω από 100 οικογένειες και βρίσκεται στο κέντρο της Ρώµης. Το πιλοτικό πρόγραµµα διαχειρίστηκε η Roma Servizi per la Mobilità µε δύο αυτοκίνητα, στο οποίο συµµετείχαν πάνω από 250 άτοµα. Λόγω της επιτυχίας της δράσης, η υπηρεσία θα συνεχίζεται από την Roma Servizi per la Mobilità και την Rèdais. 2.3.3. Car-sharing και εταιρείες Εκτός από τους ιδιώτες, οι επιχειρήσεις µπορούν επίσης να ανταποκριθούν στην προσφορά του car-sharing από παρόχους. Σε µικρότερους οργανισµούς και εταιρείες ο εργοδότης αποτρέπει 14
τον εργαζόµενο από την εκτέλεση επαγγελµατικών διαδροµών µε το δικό του αυτοκίνητο. Οι εργαζόµενοι δεν χρειάζεται να έχουν ένα αυτοκίνητο στη διάθεσή τους για επαγγελµατικά ταξίδια. Όσον αφορά τις µεγάλες επιχειρήσεις και οργανισµούς, εισάγοντας το κοινό αυτοκίνητο - όπως και σε δήµους - δεν θα γίνει αντικατάσταση του εταιρικού στόλου, αλλά συµπλήρωση (ή εν µέρει αντικατάσταση) αυτού. Με τον τρόπο αυτό τα αυτοκίνητα που χρησιµοποιούνται λίγο µπορούν να απορριφθούν ή η επιχείρηση µπορεί να αποφύγει την αγορά επιπλέον οχηµάτων. Το κοινόχρηστο αυτοκίνητο εισάγεται στην εταιρεία ως οµαδικό όχηµα, το οποίο είτε είναι αποκλειστικά διατιθέµενο στην εταιρεία κατά τη διάρκεια ορισµένων σαφώς καθορισµένων χρονικών διαστηµάτων, είτε κρατείται συναρτήσει των καθηµερινών λειτουργιών της εταιρείας. 2.3.4. Peer-to-peer car-sharing Τα τελευταία χρόνια, µια νέα µορφή car-sharing έχει αρχίσει να εφαρµόζεται µε βάση τη δραστηριότητα των ιδιωτικών οµάδων car-sharing και το σύστηµα των παρόχων car-sharing. Με αυτό το peer-to-peer car-sharing κάθε ιδιοκτήτης αυτοκινήτου µπορεί να φέρει το όχηµά του σε ένα σύστηµα car-sharing και να επιτρέπει σε άλλους να το χρησιµοποιούν σε µια ήδη συµφωνηµένη τιµή (µε βάση τα χιλιόµετρα και/ή την ώρα χρήσης). Μια επιχείρηση ή οργάνωση ενεργεί ως µεσάζων µεταξύ των ιδιοκτητών αυτοκινήτων και των χρηστών και παρέχει αποζηµίωση στον ιδιοκτήτη του αυτοκινήτου για χρήση του αυτοκινήτου του από ένα µέλος του συστήµατος car-sharing. Ιδανικά, αυτό υποστηρίζεται από το προσαρµοσµένο λογισµικό που έχει εγκατασταθεί στα κοινόχρηστους οχήµατα και µέσω του οποίου γίνεται η αναγνώριση του χρήστη και ο λογαριασµός. Μερικά παραδείγµατα peer-to-peer car-sharing: WhipCar (Αγγλία), RelayRides, RentMyCar και Spride Share (ΗΠΑ). Κεφάλαιο 3: Προκαταρκτική φάση: εκκίνηση car-sharing 3.1. Car-sharing και δηµοτική άποψη Το car-sharing θα πρέπει να αποτελεί µέρος της παγκόσµιας αειφόρου πολιτικής για την κινητικότητα των δήµων. Το car-sharing είναι επίσης ένα από τα συστατικά µιας βιώσιµης πολιτικής για την κινητικότητα και µπορεί να θεωρηθεί ως ο σύνδεσµος µεταξύ δηµόσιων µεταφορών, ιδιωτικού(ών) αυτοκινήτου(ων) και ιδιοκτησίας ιδιωτικού(ών) αυτοκινήτου(ων). Ως 15
εκ τούτου, συνιστάται η σύνταξη ενός ξεχωριστού σχεδίου car-sharing. Στο άρθρο 3.2.3.1. αναφέρεται ένα Γερµανικό παράδειγµα της πόλης της Βρέµης. Το Κεφάλαιο 5 επικεντρώνεται στη θέση ότι το car-sharing βρίσκεται στην παγκόσµια πολιτική (κινητικότητας) των δήµων. 3.2. Υπάρχει δυναµικό car-sharing στο δήµο µου; 3.2.1. Car-sharing για κάθε δήµο Το car-sharing είναι γενικά αποδεκτό ως επιλογή µεταφοράς σε µεγάλες πόλεις. Σε µικρότερες πόλεις και δήµους, το ποσοστό των ανθρώπων που επιθυµούν να οργανώσουν την κινητικότητά τους χωρίς αυτοκίνητα ιδιωτικής χρήσης είναι χαµηλότερο από ό,τι αυτό στις µεγαλύτερες πόλεις. Επιπλέον, σε µικρότερες πόλεις και δήµους υπάρχουν λιγότερα προβλήµατα κυκλοφοριακής συµφόρησης/στάθµευσης και η οργάνωση car-sharing µέσω παρόχων είναι λιγότερο κερδοφόρα. Μια πόλη ή δήµος δεν χρειάζεται να είναι µεγάλης έκτασης για να συµµετάσχει στο car-sharing. Κάθε κάτοικος πόλης ή δήµου, ο οποίος µπορεί να προγραµµατίσει τη χρήση του αυτοκινήτου, µπορεί να συµµετέχει στο car-sharing. Υπάρχουν πολλές δυνατότητες, ώστε µία πόλη ή ένας δήµος να παίξει ρόλο στην έναρξη ή προώθηση του car-sharing: - Είτε πρόκειται για ιδιωτικό car-sharing είτε για car-sharing µέσω παρόχων, ο δήµος µπορεί να παίζει πάντα ένα σηµαντικό ρόλο στην ευαισθητοποίηση του κόσµου - Όσον αφορά το σύστηµα των παρόχων, ο δήµος µπορεί να απορροφήσει το οικονοµικό ρίσκο από τις εκκινήσεις λειτουργίας νέων παρόχων car-sharing, µε την εγγύηση ελάχιστης χρήσης των οχηµάτων car-sharing. Για τα επαγγελµατικά ταξίδια, ο ίδιος ο δήµος µπορεί επίσης να χρησιµοποιήσει τα αυτοκίνητα από τον πάροχο car-sharing - Ο δήµος µπορεί να επιλέξει να µοιραστεί (µέρος από) το δηµοτικό στόλο µε τους κατοίκους (βλ. σηµείο 4.3.) - Για το ιδιωτικό car-sharing, ο δήµος µπορεί να οργανώσει ενηµερωτικές συναντήσεις 3.2.2. Έρευνα στο δήµο Για την εκτίµηση του δυναµικού του car-sharing στο δήµο, ο δήµος µπορεί να οργανώσει µια έρευνα στους κατοίκους του. Η έρευνα αυτή παρέχει ένα εύρος θεµάτων, όπως: 16
- Γνώση (διαφόρων µορφών) του car-sharing - Το ενδιαφέρον για τα συστήµατα και την προθυµία συµµετοχής - Οι υπάρχουσες πρωτοβουλίες car-sharing στο δήµο - Οι υφιστάµενες δυνατότητες για να ξεκινήσει µια υπηρεσία car-sharing 3.2.3. Συµπεριλαµβάνοντας το car-sharing στο σχεδιασµό της δηµοτικής πολιτικής Προκειµένου να καθιερωθεί το car-sharing, είναι σκόπιµο να συµπεριληφθεί στο σχεδιασµό της δηµοτικής πολιτικής. Αυτό µπορεί να γίνει σε ένα γενικό πλαίσιο, στο οποίο ο δήµος αναλαµβάνει τη δέσµευση να αναπτύξει το car-sharing στην περιοχή του, αλλά και η διαµόρφωση στόχων θα βοηθούσε ακόµα περισσότερο. Παράδειγµα Φλάνδρα: το car-sharing έχει συµπεριληφθεί στο σχεδιασµό της πολιτικής της πόλης της Αµβέρσας: αναφέρεται ότι η πόλη θα προωθήσει το car-sharing και ότι ο στόχος περιλαµβάνει τη δηµιουργία τουλάχιστον ενός σηµείου αυτής της υπηρεσίας µεταφοράς σε κάθε συνοικία της πόλης. 3.2.3.1. Παράδειγµα: Σχέδιο δράσης car-sharing της Γερµανικής πόλης της Βρέµης Η Γερµανική πόλη της Βρέµης, που είναι ο συντονιστής του ευρωπαϊκού έργου momo, αποτελεί έναν από τους πρωτοπόρους στον τοµέα του car-sharing. Η Βρέµη έχει πάνω από 6.000 χρήστες car-sharing (µε πληθυσµό περίπου 550.000 κατοίκους, πληροφορία: άνοιξη 2011). Ο αριθµός των χρηστών προκάλεσε την εξαφάνιση περίπου 1.500 ιδιόκτητων αυτοκινήτων στην πόλη. Για να δώσουµε µια εικόνα για την εξοικονόµηση του κόστους: η πόλη υπολόγισε ότι η αποθήκευση 1.500 αυτοκινήτων σε έναν υπόγειο χώρο στάθµευσης θα σήµαινε ένα κόστος από 20 έως 40 εκατοµµύρια ευρώ. Το 2009, το δηµοτικό συµβούλιο ενέκρινε την υλοποίηση του "σχεδίου δράσης car-sharing" που έχει τη φιλοδοξία να φθάσει τους 20.000 κατοίκους-χρήστες car-sharing µέχρι το 2020. Για τον σκοπό αυτό, η πόλη παίρνει διάφορα µέτρα, όπως: - την ανάπτυξη ενός δικτύου σηµείων της υπηρεσίας - την ενσωµάτωση του car-sharing στη δηµόσια συγκοινωνία - την ενσωµάτωση του car-sharing σε νέα αστικά έργα ανάπτυξης και σε πυκνοκατοικηµένες περιοχές µε προβλήµατα στάθµευσης - την ενθάρρυνση της χρήσης του car-sharing από εταιρείες - την χρήση κοινόχρηστων αυτοκινήτων για επαγγελµατικά ταξίδια από το προσωπικό της πόλης 17
- την αύξηση της ευαισθητοποίησης για car-sharing σε συγκεκριµένες οµάδες-στόχους Το πλήρες σχέδιο δράσης µπορεί να βρεθεί στο παράρτηµα (αγγλική έκδοση). 3.2.3.2. Το Ιταλικό πρόγραµµα στήριξης Μες την Ευρώπη, η υπηρεσία car-sharing απολαµβάνει την πιο ολοκληρωµένη κρατική στήριξη της στην Ιταλία. Λόγω επίµονων περιβαλλοντικών προβληµάτων στις µεγάλες Ιταλικές πόλεις, εθνικά προγράµµατα εγκρίθηκαν ήδη από το 1998 για την ανάπτυξη φιλικών προς το περιβάλλον υπηρεσιών µετακίνησης στις πόλεις, συµπεριλαµβανοµένου του car-sharing. Το πρόγραµµα -και εποµένως η εθνική στήριξη του car-sharing- είναι υπ ευθύνη του Ιταλικού Υπουργείου Περιβάλλοντος. Το πρώτο επίτευγµά του ήταν η δηµιουργία του εθνικού σηµείου συντονισµού car-sharing, Iniziativa Car Sharing (ICS). Η πρόθεση του ICS ήταν τόσο να εξελίξει την ανάπτυξη των υπηρεσιών car-sharing στις Ιταλικές πόλεις, όσο και να διασφαλίσει ότι ένα ενιαίο σύστηµα τεχνολογίας και υπηρεσιών διατίθεται σε εθνικό επίπεδο, εξασφαλίζοντας τη διαλειτουργικότητα των διαφόρων υπηρεσιών στις πόλεις και τις περιφέρειες. Κατά τη φάση εκκίνησης της κάθε µεµονωµένης υπηρεσίας car-sharing -γενικά οργανωµένη από τοπικούς φορείς, µερικές φορές σε συνεργασία µε τον τοπικό διαχειριστή του συστήµατος µεταφοράς- η ICS αναλάµβανε µέχρι και το 50% του κόστους της επένδυσης. Μέχρι τώρα, το Ιταλικό Υπουργείο Περιβάλλοντος έχει επενδύσει περίπου 9.000.000 για την ανάπτυξη του car-sharing. Η κρατική υποστήριξη για την ανάπτυξη του car-sharing στην Ιταλία είχε ως αποτέλεσµα τα εξής: - η επίσηµη υποστήριξη για το car-sharing παρέχεται µέσα από τις δηµόσιες αρχές των πόλεων και των επαρχιών - η ενσωµάτωση του car-sharing στη δηµόσια συγκοινωνία διασφαλίζεται - όλες οι υπηρεσίες car-sharing οι οποίες υποστηρίζονται από την ICS χρησιµοποιούν το ίδιο σύστηµα τεχνολογίας - το car-sharing υποστηρίζεται πολιτικά, σε εθνικό επίπεδο, ως µέσο για τη µείωση των περιβαλλοντικών προβληµάτων στις πόλεις. 18
Κεφάλαιο 4: Έναρξη και υποστήριξη του car-sharing 4.1. Το car-sharing µέσω παρόχων και ιδιωτικών οµάδων Ο δήµος µπορεί να εξετάσει εάν θα υποστηρίξει έναν πάροχο car-sharing που επιθυµεί να προσφέρει την υπηρεσία στους κατοίκους. Είναι σηµαντικό ότι το ηµοτικό Συµβούλιο εξετάζει αν ο πάροχος πληρεί τα κριτήρια για το «car-sharing» (βλ. άρθρο 2.1.1.). Η υποστήριξη αυτή µπορεί να δοθεί υπό τις ακόλουθες µορφές: - Ενσωµατώνοντας το car-sharing στην τοπική πολιτική: όσοι µοιράζονται ένα αυτοκίνητο σύντοµα αντιλαµβάνονται το αντίκτυπο που αυτό έχει σε διάφορους τοµείς: εξοικονόµηση χρηµάτων σε σύγκριση µε την ατοµική ιδιοκτησία αυτοκινήτου, περισσότερη χρήση των µέσων µαζικής µεταφοράς και του ποδηλάτου, ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής, κλπ. Το car-sharing αποτελεί µέρος διάφορων άλλων τοµέων πολιτικής, ως αποτέλεσµα του οποίου η υποστήριξη στο πλαίσιο της πολιτικής του τοπικού συµβουλίου µπορεί να αυξηθεί. Όσο µεγαλύτερη είναι η υποστήριξη µέσω της πολιτικής, τόσο µεγαλύτερη είναι η πιθανότητα το car-sharing να κερδίσει έδαφος. Για αυτό είναι υψίστης σηµασίας, η απόφαση για τη στήριξη του ιδιωτικού car-sharing να ενσωµατωθεί στην τοπική πολιτική µέσω, για παράδειγµα, απόφασης του ηµάρχου και των δηµοτικών συµβούλων. - Ενίσχυση της εικόνας: ο δήµος, ως τοπική αρχή, µε την υποστήριξη της πρωτοβουλίας αυτής, θέλει να συµβάλλει στη βελτίωση της εικόνας του car-sharing και να βοηθήσει τους καταναλωτές να αντιληφθούν την κοινωνική σηµασία του όρου. - ιάθεση θέσεων στάθµευσης (σε χώρες όπου οι δήµοι είναι υπεύθυνοι για την πολιτική στάθµευσης): ζωτικής σηµασίας για τη λειτουργία µιας οργάνωσης car-sharing είναι η δηµιουργία σηµείων διάθεσης της υπηρεσίας. Τελικά, σε αντίθεση µε τις ιδιωτικές οµάδες carsharing, η συγκεκριµένη περίπτωση αναφέρεται σε µια µεγαλύτερη οµάδα χρηστών που τα µέλη της δεν χρειάζεται να γνωρίζουν κατ' ανάγκη ο ένας τον άλλο. Η ιδέα έχει επίσης αναπτυχθεί µε τέτοιο τρόπο, ώστε οι χρήστες να µην εξαρτώνται ο ένας από τον άλλο, προκειµένου να κάνουν κράτηση αυτοκινήτου, κλπ. Αυτό σηµαίνει ότι ο χρήστης πρέπει να ξέρει ο ίδιος που µπορεί να πάρει ή να αφήσει το αυτοκίνητο. Τα κοινόχρηστα αυτοκίνητα έχουν το δικό τους σηµείο παραλαβής/στάθµευσης, το οποίο ο δήµος µπορεί να διαθέσει. Ο δήµος είναι επίσης υπεύθυνος για την οργάνωση και τη συντήρηση αυτών των σηµείων, έτσι ώστε να είναι αναγνωρίσιµα ως car-sharing σηµεία και επιπλέον να προστατεύονται από την παράνοµη στάθµευση. 19
- Επικοινωνιακή υποστήριξη και προώθηση: ο δήµος υποστηρίζει την εκκίνηση επικοινωνιακά µέσα από άρθρα στις τοπικές εφηµερίδες, καθώς και στην ιστοσελίδα του. Ο δήµος είναι επίσης πρωτοπόρος στην προώθηση του car-sharing µεταξύ των µελών του προσωπικού του, µέσω της εφηµερίδας του προσωπικού, την εσωτερική αλληλογραφία, αφίσες στα τµήµατα, σεµινάρια κατάρτισης για δηµόσιους υπαλλήλους, κλπ. Άλλες πρωτότυπες ιδέες: Όσον αφορά την προώθηση της υπηρεσίας, η πόλη της Βρέµης έχει σχεδιάσει µια σειρά από καρτ-ποστάλ. Ακολουθούν µερικά παραδείγµατα. Το υλικό επίσης διατέθηκε και σε σχολεία. Ένα εικονογραφηµένο παιδικό βιβλίο για το car-sharing σχεδιάστηκε για τα παιδιά. ηµιουργώντας πάρτυ car-sharing: Το 2010 στην Autopia και Bond Beter Leefmilieu (Οµοσπονδία για ένα καλύτερο περιβάλλον) ξεκίνησε µια ιδέα για την προώθηση της κοινής χρήσης αυτοκινήτων: το πάρτυ car-sharing. Η ιδέα είναι απλή. Μια οµάδα ενδιαφεροµένων γειτόνων, φίλων ή συγγενών προσκαλεί στο σπίτι έναν car-sharing «master» (ειδικό) -κατ' αναλογία µε το Tupperware κόµµα- για να εξηγήσει τι είναι το carsharing. Ιδιαίτερη προσοχή δίνεται στην έναρξη της λειτουργίας µιας ιδιωτικής οµάδας carsharing: δηλαδή πώς ένας από τους παρευρισκόµενους θα µοιραστεί το αυτοκίνητό του µε τους άλλους. Οι car-sharing masters έχουν παρακολουθήσει ειδική εκπαίδευση στην Autopia και είναι εµπειρογνώµονες στον τοµέα του car-sharing. Κάθε διοργανωτής ενός πάρτυ car-sharing λαµβάνει ένα πακέτο πληροφοριών σχετικά µε το ιδιωτικό car-sharing. Η µεθοδολογία αυτή γνώρισε µεγάλη επιτυχία και ανταπόκριση, αποτελώντας από την αρχή τη βάση για την παροχή υπηρεσιών από την Autopia. Μετά το πάρτυ, καθιερώνεται µια ιδιωτική οµάδα car-sharing στο 70% των περιπτώσεων. Μια εξήγηση για αυτό το υψηλό ποσοστό είναι αναµφισβήτητα ο δεσµός εµπιστοσύνης που υπάρχει ήδη µεταξύ των συµµετεχόντων σε ένα πάρτυ car-sharing. 20
- Συντήρηση των οχηµάτων: ανάλογα µε τα συµβόλαια που έχουν συναφθεί, µπορεί να καθοριστεί κατόπιν διαβούλευσης ότι ο δήµος έχει την ευθύνη για τη διασφάλιση της καθαριότητας των αυτοκινήτων. Ωστόσο, η έλλειψη τοπικού προσωπικού καθιστά λιγότερο πιθανό ότι ένας πάροχος car-sharing θα αναλάβει αυτό το καθήκον. Η οργάνωση car-sharing είναι υπεύθυνη για την τεχνική συντήρηση των αυτοκινήτων. - Συνεδρίες: είναι πιθανό ένας υπάλληλος του δήµου να λειτουργήσει ως τοπικός υπεύθυνος επικοινωνίας, καθώς και υπεύθυνος για την παροχή πληροφοριών σε νέους χρήστες. - Οικονοµική ενίσχυση/ιδία συµµετοχή: ανάλογα µε τις συµφωνίες που έχουν συναφθεί, µπορεί να ζητηθεί από τον δήµο να εγγυηθεί ένα ελάχιστο ποσοστό αγοράς του συστήµατος. Αυτό σηµαίνει ότι, σε περίπτωση που τα οχήµατα που χρησιµοποιούνται ανεπαρκώς, ο δήµος εγγυάται ένα ελάχιστο ποσό εσόδων και καλύπτει οικονοµικά τυχόν ελλείψεις. Αυτό εξαρτάται από το πλαίσιο λειτουργίας (ο πάροχος car-sharing λαµβάνει, για παράδειγµα, οικονοµική στήριξη από τις περιφερειακές αρχές ή ο ίδιος ο οργανισµός πρέπει να είναι σε θέση να αυτοσυντηρηθεί, κτλ.). Προκειµένου να διαδραµατίσει πρωτοποριακό ρόλο και να ενισχύσει τη χρήση αυτοκινήτων, ο ίδιος ο δήµος µπορεί να συµµετέχει στην πρωτοβουλία για (µέρος από) τους δηµοτικούς υπαλλήλους του. Με τη χρήση των υπηρεσιών του, ο δήµος µπορεί (µερικώς) να ανακτήσει το κόστος που ενδεχοµένως προκύπτει από το ελάχιστο εγγυηµένο ποσό εσόδων. Επιπλέον, εξοικονόµηση χρηµάτων µπορεί να γίνει µε την αγορά οχηµάτων carpool. - Ο δήµος φέρνει το car-sharing επί σκηνής µέσα από: o πινακίδες στα σηµεία υπηρεσίας o καµπάνιες, π.χ. ανά επιπλέον κοινόχρηστο αυτοκίνητο ένα δέντρο φυτεύεται ή µια σχάρα ποδηλάτου αγοράζεται o επέκταση του διαθέσιµου χώρου στάθµευσης για όσους µοιράζονται αυτοκίνητα o πιλοτικοί χώροι στους δρόµους όπου πολλές οικογένειες µπορούν να συµµετέχουν σε ιδιωτικό car-sharing. Οι χώροι αυτοί στη συνέχεια µπορούν να αποτελέσουν χώρους παιχνιδιού. - Εµπλέκοντας τους σχετικούς φορείς και την τοπική κοινωνία: o Χρήστες: µε τη συµµετοχή των υφιστάµενων ιδιωτικών οµάδων car-sharing ή των υποψήφιων χρηστών του car-sharing στην οργάνωση ή προώθηση της υπηρεσίας, το car-sharing κερδίζει έδαφος. Η διαδικασία είναι πιο χειροπιαστά αποτελέσµατα, όταν οι υπάρχοντες ιδιοκτήτες αυτοκινήτων έχουν κι αυτοί βήµα. 21
o Οι τοπικές οργανώσεις, επιτροπές γειτονιάς, τοπικές περιβαλλοντικές οργανώσεις ή οργανώσεις κατοίκων έχουν δικό τους δίκτυο, ώστε να µπορούν να είναι προσβάσιµες για δράσεις προώθησης και ευαισθητοποίησης. Πολλοί οργανισµοί έχουν δώσει ιδιαίτερη βαρύτητα στη βιώσιµη γειτονιά και είναι δεκτικοί σε πρωτοβουλίες όπως το car-sharing. o Εταιρείες, οργανισµοί, σχολεία, πανεπιστήµια: πολλοί άνθρωποι ζουν σε κοντινή απόσταση µε τα πόδια ή µε το ποδήλατο από την εργασία τους, παρόλα αυτά οδηγούν για να πάνε στη δουλειά τους ή έχουν το αυτοκίνητο παρκαρισµένο µπροστά από το σπίτι τους. Αυτές οι εταιρείες ή οργανώσεις συχνά είναι δεκτικές στην ιδέα της γνωστοποίησης του car-sharing µεταξύ των υπαλλήλων τους ή ακόµη και της ένταξης της υπηρεσίας στο σχεδιασµό κινητικότητάς τους. o Άλλοι δηµόσιοι φορείς: κάποιες επαρχιακές αρχές παρέχουν οικονοµική στήριξη σε τέτοιες πρωτοβουλίες. Για τους µικρότερους δήµους µπορεί να είναι ενδιαφέρον να ενώσουν τις δυνάµεις τους και να ξεκινήσουν µια εκστρατεία από κοινού. - ιδιωτικό car-sharing: ο δήµος προσφέρει παροχές στους χρήστες car-sharing: o δωρεάν κάρτα κατοίκου ισχύουσα στην περιοχή του δήµου o φορολογικές ελαφρύνσεις στα δηµοτικά τέλη o οι οικογένειες που εφαρµόζουν car-sharing λαµβάνουν µια µείωση ή πάσο ελεύθερης πρόσβασης στη δηµόσια συγκοινωνία, πληρωµένο από το δήµο Όλες οι προαναφερθείσες περιπτώσεις µπορούν να εφαρµοστούν στο car-sharing µέσω παρόχων ή ιδιωτικών οµάδων. Μια πόλη ή ένας δήµος µπορεί, βέβαια, να επιλέξει να συνδυάσει και να υποστηρίξει και τα δύο συστήµατα. 4.2. Καλές πρακτικές (πηγή: ενηµερωτικά δελτία momo car-sharing) Ιταλία - υποστήριξη των τοπικών συµβουλίων σε Ιταλικές πόλεις Στην Ιταλία, πολλές κοινότητες και περιφέρειες συµµετείχαν στην ίδρυση των περιφερειακών παρόχων car-sharing. Αυτό προωθήθηκε από το εθνικό σηµείο συντονισµού για την ανάπτυξη του car-sharing, Iniziativa Car Sharing, µέσω της υποστήριξης του Ιταλικού Υπουργείου Περιβάλλοντος. Σε πολλές πόλεις, οι ίδιες οι κοινότητες εµπλέκονται άµεσα στην περιφερειακή οργάνωση του car-sharing. Πολιτική υποστήριξη µπορεί να συναντήσει κανείς στην προνοµιακή διαχείριση των οχηµάτων car-sharing σε πολλές Ιταλικές πόλεις: 22
- Έχουν απεριόριστη πρόσβαση στις ζώνες χαµηλών εκποµπών στα κέντρα των πόλεων - που έχει δηµιουργηθεί λόγω της κακής ποιότητας της ατµόσφαιρας. Τα κανονικά αυτοκίνητα µπορούν να εισέρχονται µόνο εντός συγκεκριµένων περιορισµένων χρονικών διαστηµάτων. - Τα οχήµατα car-sharing µπορούν να χρησιµοποιούν αποκλειστικές λεωφορειολωρίδες, περνώντας ευκολότερα από τις περιοχές της πόλης µε τη χειρότερη κυκλοφοριακή συµφόρηση. - Τα αυτοκίνητα µπορούν να παρκάρουν δωρεάν στις "µπλε ζώνες" στο κέντρο της πόλης. Παραδείγµατα τέτοιας πολιτικής στήριξης µέσω του τοπικού συστήµατος µετακίνησης συναντώνται στις πόλεις Τορίνο, Βενετία, Μπολόνια, Ρίµινι και Μόντενα. Επιπλέον, τα συµβούλια σε πολλές Ιταλικές πόλεις εφαρµόζουν το car-sharing για τα επαγγελµατικά ταξίδια των υπαλλήλων τους. Η πόλη του Münster στη Γερµανία Από το 2002, η πόλη έχει συνεργαστεί µε τον τοπικό πάροχο car-sharing, Stadtteilauto Carsharing Münster GmbH. Εκείνη την εποχή, ένας µεγάλος σταθµός car-sharing ιδρύθηκε στο City House 3, όπου πολλά από τα γραφεία των τεχνικών υπηρεσιών του συµβουλίου είναι συγκεντρωµένα. Τα 13 οχήµατα car-sharing που σταθµεύουν εκεί είναι διαθέσιµα για την αποκλειστική χρήση των εργαζοµένων του συµβουλίου κατά τις εργάσιµες ηµέρες από τις 8 π.µ. έως τις 4 µ.µ., ενώ µετά το πέρας του ωραρίου αποτελούν µέρος του στόλου car-sharing για όλο το κοινό. Από το 2004, µια παρόµοια κατάσταση εφαρµόστηκε στο City House 2. Σε µια παράλληλη διαδικασία, παραχωρήθηκε στους εργαζόµενους του συµβουλίου άδεια για στάθµευση στους χώρους ιδιοκτησίας του συµβουλίου και µειώθηκε δραστικά η άδεια να χρησιµοποιούν τα ιδιωτικά τους οχήµατα για επαγγελµατικούς σκοπούς. Αποτέλεσµα των µέτρων αυτών, ήταν η εξοικονόµηση περίπου 370.000 ετησίως από τα έξοδα µετακίνησης του συµβουλίου του Münster. Σχεδιασµός του δηµοτικού car-sharing - παράδειγµα: Βρέµη, Γερµανία Το 2009, το δηµοτικό συµβούλιο ενέκρινε την υλοποίηση του "σχεδίου δράσης για Car-Sharing" που έχει ως στόχο να φτάσει τους 20.000 κατοίκους-χρήστες car-sharing µέχρι το 2020. Για το σκοπό αυτό, η πόλη παίρνει διάφορα µέτρα. Το πλήρες σχέδιο δράσης µπορεί να βρεθεί στο παράρτηµα (αγγλική έκδοση). Φλάνδρα: διαφορετικά παραδείγµατα υποστήριξης από την πόλη Στη Φλάνδρα, οι περισσότερες από τις πόλεις µε έναν πάροχο car-sharing προσφέρουν υποστήριξη προς την προετοιµασία και τη συντήρηση των χώρων στάθµευσης, παρέχουν δωρεάν κάρτες στάθµευσης, επικοινωνούν µε τους κατοίκους σχετικά µε αυτήν την πρωτοβουλία, κτλ. 23
Στις πόλεις της Leuven, Mechelen και Αµβέρσα, οι ιδιωτικοί χρήστες car-sharing µπορούν να υποβάλουν αίτηση για κάρτες κατοίκων, προκειµένου να έχουν δωρεάν στάθµευση. Επιπλέον, µπορούν να αιτηθούν για µόνιµα σηµεία υπηρεσίας. Οι Leuven και Bierbeek καταβάλουν αµοιβή µέλους στην Autopia για τους ιδιωτικούς χρήστες. H περιοχή του Sint-Niklaas παρέχει γεύµα στο προσωπικό της Autopia, κατά τη διάρκεια που αυτό εξηγεί την ιδέα του ιδιωτικού carsharing. 4.3. Χρησιµοποιώντας από κοινού το δηµοτικό στόλο µε κατοίκους 4.3.1. Αυτόνοµη διαχείριση του δηµοτικού στόλου Υπάρχουν πολλές τοπικές αρχές που κατέχουν και να διαχειρίζονται το δικό τους στόλο. Τα οχήµατα αυτά συχνά χρησιµοποιούνται σε ώρες γραφείου µόνο. Επίσης, είναι σχετικά ακριβά, δεδοµένου ότι χρησιµοποιούνται συνήθως λιγότερο από ένα µέσο αυτοκίνητο. Η κοινή χρήση αυτών των αυτοκινήτων µε τους κατοίκους είναι η λύση για την λειτουργία τους µε εξοικονόµηση χρηµάτων, προωθώντας τη βιώσιµη κινητικότητα στο δήµο. 4.3.1.1. Καθήκοντα και προσδοκίες των δήµων Για την κοινή χρήση ιδιωτικού αυτοκινήτου µε τους κατοίκους, είναι σηµαντικό όλα τα δηµοτικά διαµερίσµατα να έχουν γνώση της πρωτοβουλίας αυτής. Ωστόσο, θα ήταν καλύτερα να οριστεί ένα δηµοτικό διαµέρισµα που θα αναλάβει συντονιστικό ρόλο. Ειδικότερα κατά το στάδιο της προώθησης, διάφορα άλλα διαµερίσµατα µπορούν να παρέχουν τη συνδροµή τους. 24
Σε συνεργασία µε το δήµο, η Autopia (Φλάνδρα), παρέχει σύµβαση µε κανονισµούς που προσαρµόζονται στο δήµο. Η Autopia διαχειρίζεται τα απαραίτητα εργαλεία υποστήριξης, όπως ένα διαδικτυακό σύστηµα κρατήσεων, διαγράµµατα λογαριασµών, την πολιτική ασφάλισης αυτοκινήτων, κτλ.. Μετά από αίτηµα του δήµου µπορεί να εξεταστεί εάν ο διακανονισµός µπορεί να γίνει από την Autopia. Μόλις ολοκληρωθούν οι συµβάσεις και οι κανονισµοί, ο δήµος θα πρέπει να προωθήσει την πρωτοβουλία του µέσω όσο περισσότερων καναλιών επικοινωνίας είναι δυνατόν. Οι ενδιαφερόµενοι κάτοικοι µπορούν να εγγραφούν στο δηµοτικό γραφείο εξυπηρέτησης (ή σε κάποιο άλλο δηµοτικό διαµέρισµα). Πληρώνουν µια συνδροµή, συµπληρώνουν µια φόρµα εγγραφής και παρέχουν ένα αντίγραφο του διπλώµατος οδήγησής τους. 4.3.1.2. Συνοδευτικά µέτρα - Η σύµβαση και οι κανονισµοί να εγκρίνονται από τον ήµαρχο και το δηµοτικό συµβούλιο - Η παροχή ενός ιδιαίτερα εµφανούς σηµείου υπηρεσίας, ώστε το car-sharing να είναι παρόν επί του δρόµου. - Η συµµετοχή των σχολείων στην επικοινωνία: κάθε µαθητής θα πηγαίνει ένα γράµµα στους γονείς του στο οποίο θα ανακοινώνεται η πρωτοβουλία του δήµου - Συνέντευξη Τύπου για τη διάδοση της πρωτοβουλίας, για παράδειγµα, κατά την πρώτη χρήση του αυτοκινήτου, την πρώτη εγγραφή, ή ο δήµαρχος να κάνει την πρώτη βόλτα. Από τον Οκτώβριο του 2010, ο δήµος της Schelle στη Φλάνδρα µοιράζεται ένα από τα τρία οχήµατα του δήµου εκτός των ωρών εργασίας και κατά τη διάρκεια του Σαββατοκύριακου. 4.3.2. ιαχείριση από τον πάροχο car-sharing 4.3.2.1. Περιγραφή Επιλογή 1 - Συµβολή του δηµοτικού στόλου στο στόλο του παρόχου car-sharing Ο δηµοτικός στόλος συχνά χαρακτηρίζεται ως ένας στόλος που διανύει σχετικά λίγα µίλια, αλλά κυρίως ως ένας στόλος που χρησιµοποιείται µόνο κατά τη διάρκεια της εβδοµάδας και σε ώρες γραφείου. Το απόγευµα, το βράδυ και τα Σαββατοκύριακα, τα οχήµατα αυτά ως επί το πλείστον παραµένουν στο δηµοτικό χώρο στάθµευσης αυτοκινήτων. Μια πιθανή εκδοχή είναι τα οχήµατα να διατίθενται σε αυτούς τους χρόνους για τους κατοίκους του δήµου, µέσω του συστήµατος κράτησης του παρόχου car-sharing. 25
Πλεονεκτήµατα: - Μερική ανάκαµψη των δαπανών - Οχήµατα, αγορασµένα µε δηµόσια κονδύλια, έχουν εν µέρει τεθεί στη διάθεση των κατοίκων - Με την ενσωµάτωση στο σύστηµα κράτησης του παρόχου car-sharing, η όλη διαδικασία (από την κράτηση ως την τιµολόγηση) µπορεί να τρέξει αυτόµατα χωρίς τη συµβολή προσωπικού ή πόρων του δήµου - Μέσω της ενσωµάτωσης στο σύστηµα κράτησης του παρόχου car-sharing, ο δηµοτικός στόλος µπορεί επίσης εύκολα να εισαχθεί ως ένα εσωτερικό carpool κατά τη διάρκεια της εβδοµάδας (χρήση του συστήµατος κράτησης του παρόχου για την οργάνωση των εσωτερικών κρατήσεων) - Για την πιθανή έναρξη χρήσης ηλεκτρικών οχηµάτων, ο δήµος µπορεί να βασιστεί σε σχεδιασµένα ειδικά εργαλεία κρατήσεων που απαιτούνται για την διαχείριση αυτών των αυτοκινήτων στην περίπτωση carpool (διαχείριση µπαταρίας, κτλ.). Μειονεκτήµατα: - Κοινή χρήση από το δήµο και τον πάροχο car-sharing σηµαίνει ότι πρέπει να γίνουν ειδικές ρυθµίσεις για πρακτικά θέµατα, όπως η ασφάλιση των οχηµάτων, συντήρηση, κτλ.. Με λίγα λόγια, υπάρχει µια σειρά από πρακτικά θέµατα που πρέπει να ξεκαθαριστούν, προκειµένου να προσφέρεται στην πόλη και στο χρήστη του συστήµατος car-sharing αποδεκτή ποιότητα υπηρεσιών. Επιλογή 2 - (Μερική) µείωση του δηµοτικού στόλου και (µερική) µετάβαση στο στόλο του παρόχου car-sharing Τα µειονεκτήµατα της επιλογής 1 συχνά οδηγούν στην προτίµηση της δεύτερης επιλογής: ο δήµος µειώνει το δικό του στόλο και ένα µέρος των επαγγελµατικών διαδροµών πραγµατοποιείται µε το στόλο του παρόχου car-sharing. Όπως και στην επιλογή 1, αυτό µπορεί να οδηγήσει στην εξοικονόµηση πόρων για το δήµο και επιπλέον αυτή η εκδοχή περιέχει το πρόσθετο πλεονέκτηµα ότι ο δήµος µπορεί να αναθέσει εξωτερικά πλήρως τη διαχείριση και τη συντήρηση αυτών των οχηµάτων. Ένα επιπλέον πλεονέκτηµα: σε αντίθεση µε το δηµοτικό στόλο του οποίου τα οχήµατα κινούνται σχετικά σπάνια και αντικαθίστανται σχετικά αργά, τα κοινόχρηστα αυτοκίνητα κατά µέσο όρο έχουν σχετικά υψηλό ετήσιο ποσοστό χιλιοµέτρων, για αυτό και αντικαθίστανται σχετικά νωρίς (κατ' αρχήν µετά από 4 χρόνια το µέγιστο). Αυτό σηµαίνει ότι ο δήµος έχει καινούρια αυτοκίνητα µε χαµηλές εκποµπές ρύπων και υψηλό ecoscore. 26