ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ. Απαντήσεις των κρατών μελών στην ετήσια έκθεση του Ελεγκτικού Συνεδρίου για το οικονομικό έτος {SWD(2012) 24 final}

ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, 27.2.2012 COM(2012) 80 final ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ Απαντήσεις των κρατών μελών στην ετήσια έκθεση του Ελεγκτικού Συνεδρίου για το οικονομικό έτος 2010 {SWD(2012) 24 final}

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ 1. Πεδίο εφαρμογής της έκθεσης... 2 2. Παρουσίαση της έκθεσης και διαπιστώσεις της ΔΑ 2010... 2 2.1 Παρουσίαση της έκθεσης του Συνεδρίου για το οικονομικό έτος 2010... 2 2.2 Διαπιστώσεις για τις ομάδες πολιτικής της ΔΑ 2010... 3 3. Βελτιώσεις που σημειώθηκαν στην επιμερισμένη διαχείριση από τα κράτη μέλη Έσοδα και Γεωργία και Φυσικοί Πόροι.... 5 3.1 Έσοδα...5 3.2 Γεωργία και φυσικοί πόροι... 6 4. Βελτιώσεις που σημειώθηκαν στην επιμερισμένη διαχείριση από τα κράτη μέλη Συνοχή, ενέργεια και μεταφορές... 7 4.1 Ενίσχυση της καθοδήγησης και κατάρτισης... 7 4.2 Απλούστευση... 9 5. Συμπέρασμα... 9

ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΤΩΝ ΚΡΑΤΩΝ ΜΕΛΩΝ ΣΤΗΝ ΕΤΗΣΙΑ ΈΚΘΕΣΗ ΤΟΥ ΕΛΕΓΚΤΙΚΟΥ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ ΓΙΑ ΤΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΕΤΟΣ 2010 1. ΠΕΔΙΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΤΗΣ ΈΚΘΕΣΗΣ Ο δημοσιονομικός κανονισμός που εφαρμόζεται στον γενικό προϋπολογισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης ορίζει στο άρθρο 143 παράγραφος 6 ότι μετά τη διαβίβαση της ετήσιας έκθεσης από το Ελεγκτικό Συνέδριο (εφεξής «Συνέδριο») η Επιτροπή ανακοινώνει αμέσως στα ενδιαφερόμενα κράτη μέλη τα στοιχεία της έκθεσης αυτής που αφορούν τη διαχείριση των πόρων για τους οποίους ασκούν αρμοδιότητα δυνάμει της εφαρμοστέας ρύθμισης. Τα κράτη μέλη οφείλουν να απαντήσουν στην Επιτροπή εντός εξήντα ημερών και η Επιτροπή διαβιβάζει περίληψη των απαντήσεων προς το Ελεγκτικό Συνέδριο, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο πριν από τις 28 Φεβρουαρίου 1 του επόμενου έτους. Μετά τη δημοσίευση της ετήσιας έκθεσης του Ελεγκτικού Συνεδρίου για το οικονομικό έτος 2010, στις 10 Νοεμβρίου 2011, η Επιτροπή ενημέρωσε δεόντως τα κράτη μέλη σχετικά με τις λεπτομέρειες που περιέχει η έκθεση. Η ενημέρωση αυτή έλαβε τη μορφή επιστολής με τρία ερωτηματολόγια (που παρουσιάστηκαν ως παραρτήματα) στα οποία τα κράτη μέλη όφειλαν να απαντήσουν: το παράρτημα 1 ήταν ένα ερωτηματολόγιο επί των παραγράφων της έκθεσης που αναφέρονται στα μεμονωμένα κράτη μέλη, το παράρτημα ΙΙ ήταν ένα ερωτηματολόγιο επί των διαπιστώσεων του ελέγχου που αναφέρονται στο εκάστοτε κράτος μέλος και το παράρτημα ΙΙΙ ήταν ένα ερωτηματολόγιο επί των γενικών διαπιστώσεων που αφορούν τις πολιτικές και τα προγράμματα βάσει επιμερισμένης διαχείρισης. Η παρούσα έκθεση αποτελεί ανάλυση των απαντήσεων των κρατών μελών και συνοδεύεται από έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών (ΕΕΥ) το οποίο περιλαμβάνει τις απαντήσεις των κρατών μελών στα παραρτήματα Ι και ΙΙΙ. 2. ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΈΚΘΕΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΑΠΙΣΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΔΑ 2010 2.1 ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ ΤΟΥ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ ΓΙΑ ΤΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΕΤΟΣ 2010 Το Συνέδριο προέβη σε περαιτέρω αλλαγές στην παρουσίαση της έκθεσής του για το οικονομικό έτος 2010. Κατ αρχάς, επέφερε τροποποιήσεις στις ομάδες πολιτικής και τα αντίστοιχα κεφάλαια και εισήγαγε επίσης ένα νέο κεφάλαιο σχετικά με ζητήματα επιδόσεων (κεφάλαιο 8) που αντανακλά τη σημασία της οικονομίας, της αποδοτικότητας και της αποτελεσματικότητας των δαπανών της ΕΕ. Δεύτερον, το Συνέδριο προέβη περαιτέρω σε συστάσεις, περιγράφοντας λεπτομερώς τη συνέχεια που δόθηκε στις προηγούμενές του συστάσεις για κάθε ομάδα πολιτικής. Τέλος, αναφέρθηκαν με μεγαλύτερη σαφήνεια τα αποτελέσματα του δοκιμαστικού ελέγχου πράξεων και παρασχέθηκαν από το Συνέδριο τα εκτιμώμενα 1 ΕΕ L 390 της 30.12.2006 Δημοσιονομικός κανονισμός, άρθρο 143 παράγραφος 6. 2

ποσοστά σφάλματος για κάθε ομάδα πολιτικής, καθώς και για τον προϋπολογισμό στο σύνολό του. Όσον αφορά τα ποσοστά σφάλματος, το Συνέδριο, στη μεθοδολογία του ελέγχου του για την ΔΑ του οικονομικού έτους 2010, παρείχε σαφή ορισμό της χρησιμοποιηθείσας ορολογίας: «Το πιθανότερο ποσοστό σφάλματος (ΠΠΣ) είναι ο σταθμισμένος μέσος όρος των εκατοστιαίων ποσοστών σφάλματος που εντοπίστηκαν στο δείγμα. Το Συνέδριο εκτιμά, επίσης, εφαρμόζοντας πάλι συνήθεις στατιστικές τεχνικές και με βαθμό εμπιστοσύνης 95 %, το άνοιγμα της ψαλίδας εντός του οποίου κείται το ποσοστό σφάλματος που αφορά τον πληθυσμό για κάθε ειδική εκτίμηση (καθώς και για το σύνολο των δαπανών). Αυτό είναι το μεσοδιάστημα μεταξύ του κατωτάτου ορίου σφάλματος (ΚΟΣ) και του ανωτάτου ορίου σφάλματος (ΑΟΣ) 2». Ο πίνακας 1 παρακάτω παρέχει λεπτομέρειες για τα ΠΠΣ, ΚΟΣ και ΑΟΣ ανά κεφάλαιο για τη ΔΑ του οικονομικού έτους 2010. Πίνακας 1.2 - Σύνοψη των διαπιστώσεων του 2010 σχετικά με την κανονικότητα των πράξεων Ομάδα πολιτικής Πληρωμές (εκατομμύρια ευρώ) Πιθανότερο ποσοστό σφάλματος (ΠΠΣ) (%) Κατώτατο όριο σφάλματος (ΚΟΣ) ιάστημα εμπιστοσύνης (%) Ανώτατο όριο σφάλματος (ΑΟΣ) Συχνότητα σφαλμάτων (1) (%) Αξιολόγηση των συστημάτων εποπτείας και ελέγχου (2) Γεωργία και φυσικοί πόροι 55 990 (3) 2,3 0,8 3,8 37 Μερικώς αποτελεσματικά Συνοχή, ενέργεια και μεταφορές 37 556 (4) 7,7 4,7 10,7 49 Μερικώς αποτελεσματικά Εξωτερική βοήθεια, ανάπτυξη και διεύρυνση 6.543 1,7 0,1 3,3 23 Μερικώς αποτελεσματικά Έρευνα και λοιπές εσωτερικές πολιτικές 8.953 1,4 0,6 2,1 39 Μερικώς αποτελεσματικά ιοικητικές και λοιπές δαπάνες 9.264 0,4 0,0 1,1 7 Αποτελεσματικά Σύνολο ελεγχθέντος πληθυσμού 118 306 (5) 3,7 2,6 4,8 36 Μερικώς αποτελεσματικά Έσοδα 127.795 0,0 ά.α. ά.α. ά.α. Αποτελεσματικά (1) Η συχνότητα σφαλμάτων αντιστοιχεί στο ποσοστό του δείγματος που περιέχει προσδιορίσιμα και μη προσδιορίσιμα ποσοτικώς σφάλματα. (2) Τα συστήματα κατατάσσονται ως «μερικώς αποτελεσματικά» στις περιπτώσεις όπου κρίθηκε ότι ορισμένοι μηχανισμοί ελέγχου λειτουργούν επαρκώς, ενώ άλλοι όχι. Κατά συνέπεια, στο σύνολό τους, ενδεχομένως να μην επιτυγχάνουν τον περιορισμό, σε αποδεκτό επίπεδο, των σφαλμάτων που περιέχουν οι υποκείμενες πράξεις. Για λεπτομέρειες, βλέπε το τμήμα «Εμβέλεια και τρόπος προσέγγισης του ελέγχου» των κεφαλαίων 2 έως 7. (3) απάνες που αποδόθηκαν (βλέπε σημείο 3.16). (4) απάνες που αποδόθηκαν (βλέπε σημείο 4.23). (5) Οι διαφορές μεταξύ των πληρωμών κατά το 2010 (122 231 εκατομμύρια ευρώ βλέπε πίνακα 1.1) και του συνολικού ποσού του συνόλου του ελεγχθέντος πληθυσμού στο πλαίσιο της κανονικότητας των πράξεων αντιστοιχούν στις προπληρωμές που πραγματοποιήθηκαν για τις ομάδες πολιτικής Γεωργία και φυσικοί πόροι (851 εκατομμύρια ευρώ) και Συνοχή, ενέργεια και μεταφορές (3 074 εκατομμύρια ευρώ) (βλέπε σημεία 3.16 και 4.23). Πηγή: Έκθεση του ΕΣ για το οικονομικό έτος 2010 - Πίνακας 1. 2 Σύνοψη των διαπιστώσεων σχετικά με την κανονικότητα των πράξεων, σ. 18. 2.2 ΔΙΑΠΙΣΤΩΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΟΜΑΔΕΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΤΗΣ ΔΑ 2010 Για τη ΔΑ του οικονομικού έτους 2010, το Συνέδριο διαπίστωσε ότι οι λογαριασμοί παρείχαν πιστή απεικόνιση της οικονομικής κατάστασης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, των αποτελεσμάτων των πράξεών της και των ταμειακών ροών της και ότι δεν περιείχαν ουσιώδες σφάλμα. Όσον αφορά τα «Έσοδα» (κεφάλαιο 2), το Συνέδριο σημείωσε επίσης ότι οι πράξεις δεν περιείχαν ουσιώδες σφάλμα και ότι τα συστήματα ελέγχου υπήρξαν αποτελεσματικά. Οι αναλήψεις υποχρεώσεων σε όλες τις ομάδες πολιτικής επίσης δεν περιείχαν ουσιώδες σφάλμα 3. Το Συνέδριο κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι πληρωμές για τον τομέα πολιτικής «Διοικητικές και λοιπές δαπάνες» (κεφάλαιο 7), στο σύνολό τους, δεν περιείχαν ουσιώδες σφάλμα και ότι τα συστήματα υπήρξαν αποτελεσματικά όσον αφορά τη διασφάλιση της κανονικότητας των πληρωμών. 2 3 Παράρτημα 1.1, Μέρος 2.13. Έκθεση ΕΣ για το 2010 σημείο 1.11, σ. 17 3

Όσον αφορά τους τομείς «Έρευνα και εσωτερικές πολιτικές» (κεφάλαιο 6), καθώς και «Εξωτερική βοήθεια, ανάπτυξη και διεύρυνση» (κεφάλαιο 5), από τον έλεγχο του Συνεδρίου προέκυψε ότι οι δύο τομείς πολιτικής, στο σύνολό τους, δεν περιείχαν ουσιώδες σφάλμα και ότι τα συστήματα ελέγχου υπήρξαν μερικώς αποτελεσματικά όσον αφορά τη διασφάλιση της κανονικότητας των πληρωμών. Ωστόσο, όσον αφορά το κεφάλαιο 6, το Συνέδριο σημείωσε ότι οι ενδιάμεσες και τελικές πληρωμές για τα ΠΠ έρευνας περιείχαν ουσιώδες σφάλμα. Επίσης, στο κεφάλαιο 5, οι ενδιάμεσες και τελικές πληρωμές περιείχαν ουσιώδες σφάλμα 4. Όσον αφορά τους τομείς «Συνοχή, ενέργεια και μεταφορές» (κεφάλαιο 4) και «Γεωργία και φυσικοί πόροι» (κεφάλαιο 3), το Συνέδριο κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι πληρωμές περιείχαν ουσιώδες σφάλμα, μολονότι στην περίπτωση του τομέα πολιτικής «Γεωργία και φυσικοί πόροι», οι άμεσες πληρωμές προς τους γεωργούς στο πλαίσιο του ΟΣΔΕ 5 δεν περιείχαν ουσιώδες σφάλμα. Και στους δύο τομείς πολιτικής τα συστήματα υπήρξαν μερικώς αποτελεσματικά 6. Συνολικά, όπως καταδεικνύεται από το παρακάτω γράφημα του Συνεδρίου, τα τελευταία πέντε έτη η τάση για το πιθανότερο ποσοστό σφάλματος για τον προϋπολογισμό, στο σύνολό του, ήταν σταθερά πτωτική. Για το 2010, ωστόσο, η πρόοδος που σημειώθηκε σε ορισμένους τομείς δεν αντιστάθμισε την περιορισμένη αύξηση στον τομέα «Συνοχή», γεγονός που οδήγησε σε μικρή συνολική αύξηση στο σύνολο του προϋπολογισμού 7. 10% Γράφημα 1.1 - Εξέλιξη της εκτίμησης του Συνεδρίου όσον αφορά το πιθανότερο ποσοστό σφάλματος για τον ελεγχόμενο πληθυσμό πληρωμών (2006-2010) 9% 8% 7% 6% 5% ΚΟΣ o ΠΠΣ ΑΟΣ 4% 3% 2% 1% 0% 1 2 3 4 5 Πηγή: Έκθεση του ΕΣ για το οικονομικό έτος 2010 - Γράφημα 1.1 Εξέλιξη της εκτίμησης του Συνεδρίου όσον αφορά το πιθανότερο ποσοστό σφάλματος για τον ελεγχόμενο πληθυσμό πληρωμών (2006-2010). 4 5 6 7 Έκθεση ΕΣ για το 2010 σημείο 5.35, σ. 149 και σημείο 6.48, σ. 183. Ολοκληρωμένο Σύστημα Διαχείρισης και Ελέγχου. Έκθεση ΕΣ για το 2010 σημείο 1.13, σ. 17. Έκθεση ΕΣ για το 2010 σημεία 1.15-1.16, σ. 19. 4

3. ΒΕΛΤΙΩΣΕΙΣ ΠΟΥ ΣΗΜΕΙΩΘΗΚΑΝ ΣΤΗΝ ΕΠΙΜΕΡΙΣΜΕΝΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΠΟ ΤΑ ΚΡΑΤΗ ΜΕΛΗ ΈΣΟΔΑ ΚΑΙ ΓΕΩΡΓΙΑ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΟΙ ΠΟΡΟΙ. Όπως αναφέρεται στην εισαγωγή, εκτός από την επιστολή, η Επιτροπή διαβίβασε δεόντως σε κάθε κράτος μέλος τρία παραρτήματα: το παράρτημα 1 ήταν ένα ερωτηματολόγιο επί των παραγράφων της έκθεσης που αναφέρονται στα μεμονωμένα κράτη μέλη, το παράρτημα ΙΙ ήταν ένα ερωτηματολόγιο επί των διαπιστώσεων του ελέγχου που αναφέρονται στο εκάστοτε κράτος μέλος και το παράρτημα ΙΙΙ ήταν ένα ερωτηματολόγιο επί των γενικών διαπιστώσεων που αφορούν την επιμερισμένη διαχείριση για τη ΔΑ για το οικονομικό έτος 2010. Για τα παραρτήματα I και II, ζητήθηκε, κατά περίπτωση, από τα κράτη μέλη να χορηγήσουν λεπτομέρειες των δράσεων που ανέλαβαν για να διορθώσουν τα σφάλματα, καθώς και το χρονοδιάγραμμα, το περιεχόμενο και το αναμενόμενο αποτέλεσμα της δράσης. Το τμήμα αυτό της έκθεσης παρέχει ανάλυση των απαντήσεων που δόθηκαν από τα κράτη μέλη στο παράρτημα Ι και στο παράρτημα ΙΙ, καθώς και στην ερώτηση 1 του παραρτήματος ΙΙΙ που αναφέρεται στον τομέα πολιτικής «Γεωργία και φυσικοί πόροι» (κεφάλαιο 3). Γενικά, όλες οι απαντήσεις των κρατών μελών ελήφθησαν εντός του προγραμματισμένου χρονοδιαγράμματος, και μολονότι η ποιότητα διέφερε σε μεγάλο βαθμό από το ένα κράτος μέλος στο άλλο, σε μερικές περιπτώσεις οι απαντήσεις ήταν πολύ υψηλού επιπέδου. Εφέτος, σχεδόν όλα τα κράτη μέλη στις απαντήσεις τους παρουσίασαν και περιέγραψαν πρωτοβουλίες για βελτίωση που έχουν ήδη αναλάβει ή πρόκειται να αναλάβουν στο μέλλον. Επίσης, τα κράτη μέλη σημείωσαν τη δέσμευσή τους ως προς τη διασφάλιση της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης 8. Τα κράτη μέλη αναγνώρισαν την ευθύνη τους όσον αφορά τη βελτίωση της διαχείρισης των πόρων της ΕΕ και υπήρξαν προτάσεις για μεγαλύτερη διαφάνεια στη διαδικασία απαλλαγής, προτείνοντας, για παράδειγμα, τη δυνατότητα ανταλλαγής στο επίπεδο των κρατών μελών αναλυτικών πληροφοριών για τις βέλτιστες πρακτικές 9. 3.1 ΈΣΟΔΑ Τα κράτη μέλη απαντώντας στις ειδικές διαπιστώσεις του Συνεδρίου όσον αφορά τον τομέα πολιτικής «Έσοδα» (κεφάλαιο 2) σημείωσαν ότι έλαβαν διορθωτικά μέτρα όπου ήταν αναγκαίο. Για παράδειγμα, το Συνέδριο επισήμανε ορισμένες αδυναμίες στις διαδικασίες και τα συστήματα, που επηρεάζουν τα ποσά που περιλαμβάνουν οι καταστάσεις της λογιστικής B σε τρεις χώρες, ήτοι στο Ηνωμένο Βασίλειο, την Ιταλία και τις Κάτω Χώρες 10. Το Ηνωμένο Βασίλειο δήλωσε ότι οι αρχές του αποδέχθηκαν τις διαπιστώσεις του Συνεδρίου και ότι κάθε ειδική διαπίστωση είχε αντιμετωπισθεί δεόντως, ενώ το Συνέδριο είχε ενημερωθεί σχετικά. Επίσης, οι αρχές του Ηνωμένου Βασιλείου δήλωσαν ότι διόρθωσαν τον ισολογισμό της λογιστικής Β και καθιέρωσαν νέες διαδικασίες και κατευθυντήριες γραμμές για να αποφευχθεί η επανάληψη παρόμοιων συμβάντων 11. 8 9 10 11 ΕΕΥ Παράρτημα III, Μέρος B, σ. 89. ΕΕΥ Παράρτημα III, Μέρος B, σ. 90. ΕΕΥ σ. 6. ΕΕΥ σσ. 6-7. 5

Όσον αφορά τους ιδίους πόρους που προέρχονται από τον ΦΠΑ, σύμφωνα με την έκθεση του Συνεδρίου «εξακολουθούν να υφίστανται επιφυλάξεις που εκκρεμούν από μακρού αλλά οι συσσωρευμένες εκκρεμότητες τελούν υπό εκκαθάριση 12». Στις 31/12/2010 υπήρχαν 152 επιφυλάξεις για όλα τα κράτη μέλη σε σύγκριση με τις 167 επιφυλάξεις ένα έτος πριν. Δεκαεπτά κράτη μέλη συνόψισαν με διαφορετικό επίπεδο λεπτομερειών τη δράση που ανέλαβαν τα ίδια και η Επιτροπή για την άρση των επιφυλάξεων. Οκτώ από αυτά τα κράτη μέλη 13 (Κύπρος, Φινλανδία, Αυστρία, Τσεχική Δημοκρατία, Πολωνία, Ισπανία, Λιθουανία και Λετονία) σημείωσαν ότι ως αποτέλεσμα της δράσης που ανέλαβαν από το 2010, τουλάχιστον μία επιφύλαξη ήρθη σχετικά με το κράτος μέλος τους. Οι Δανία, Μάλτα, Πολωνία, Λιθουανία, Ιταλία, Ελλάδα, Γαλλία και Φινλανδία περίμεναν την άρση περαιτέρω επιφυλάξεων είτε ως αποτέλεσμα των επιθεωρήσεων κατά τη διάρκεια του 2011 είτε των επιθεωρήσεων που έχουν προγραμματιστεί για το 2012. 3.2 ΓΕΩΡΓΙΑ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΟΙ ΠΟΡΟΙ Στον τομέα πολιτικής «Γεωργία και φυσικοί πόροι» (κεφάλαιο 3), το Συνέδριο τόνισε τις αδυναμίες και κατέγραψε τις διαπιστώσεις σχετικά με το σύστημα αναγνώρισης αγροτεμαχίων (LPIS) 14 πρόκειται για μια βάση δεδομένων στην οποία καταχωρίζονται όλες οι γεωργικές εκτάσεις (αγροτεμάχια αναφοράς) του κράτους μέλους, συμπεριλαμβανομένης της προαιρετικής χρήσης ορθοφωτογραφιών 15. Στην Ισπανία (Castilla-La-Mancha και Extremadura), την Ελλάδα και τη Ρουμανία το Συνέδριο εντόπισε περιπτώσεις όπου μόνιμοι βοσκότοποι είχαν καταχωριστεί στο LPIS ως 100% επιλέξιμοι, μολονότι ήταν μόνο εν μέρει επιλέξιμοι. Και στις τρεις περιπτώσεις τα ενδιαφερόμενα κράτη μέλη διαβίβασαν τις απαντήσεις τους. Η Ισπανία ανέφερε ότι, επί του παρόντος, είχε εφαρμοστεί σχέδιο δράσης για να βελτιωθεί η ενημέρωση του συστήματος αναγνώρισης αγροτεμαχίων συστήματος γεωγραφικών πληροφοριών (LPIS-GIS), που περιλάμβανε νέα μεθοδολογία για την κατάρτιση συντελεστή επιλεξιμότητας των βοσκοτόπων 16. Η Ελλάδα σημείωσε ότι εφαρμόστηκαν μέτρα για να διασφαλιστεί ότι μόνο οι μόνιμοι βοσκότοποι ήταν επιλέξιμοι για πληρωμές 17. Αποκρινόμενη στις παρατηρήσεις του Συνεδρίου, η Ρουμανία απάντησε ότι είχε ολοκληρώσει σχέδιο δράσης για την ποιότητα του συστήματος αναγνώρισης αγροτεμαχίων (LPIS). Επιπλέον, δήλωσε ότι ο APIA (Γεωργικός Οργανισμός Πληρωμών και Παρεμβάσεων) εξασφαλίζει σήμερα ότι οι μη γεωργικές εκτάσεις δεν περιλαμβάνονται στην έκταση αναφοράς του LPIS και ότι οι μεμονωμένες περιπτώσεις που εντοπίστηκαν οφείλονται σε σφάλματα κατά την ερμηνεία των φωτογραφιών. Σύμφωνα με τον APIA, «οι αδικαιολογήτως καταβληθείσες πληρωμές ανακτώνται βάσει της ισχύουσας διαδικασίας 18». 12 13 14 15 16 17 18 Έκθεση ΕΣ για το 2010 σημείο 2.22, σ. 49. ΕΕΥ σσ.11-21. Η Επιτροπή επισημαίνει ότι τα περισσότερα από τα ποσοτικώς προσδιορίσιμα σφάλματα είναι περιορισμένης σχετικά σημασίας από δημοσιονομική άποψη και αφορούν κυρίως μικρές διαφοροποιήσεις στη νέα μέτρηση των αγροτεμαχίων που διεξήχθη από το Συνέδριο (Έκθεση ΕΣ για το 2010 σημείο 3.19, σ. 78). Έκθεση ΕΣ για το 2010 σημείο 3.31, σ. 83. ΕΕΥ σ. 31. ΕΕΥ σσ. 31-32. ΕΕΥ σ. 29. 6

Σε πέντε κράτη μέλη - Βουλγαρία, Κάτω Χώρες, Ελλάδα, Ρουμανία και Ισπανία - το Συνέδριο διαπίστωσε επίσης αδυναμίες στην ενημέρωση του LPIS 19. Τέσσερις από τις πέντε αναφερθείσες από το Συνέδριο χώρες σημείωσαν ότι η ενημέρωση της βάσης δεδομένων αποτελούσε αναπόσπαστο τμήμα του προγράμματός τους συντήρησης, ενώ η Ελλάδα και η Ρουμανία δήλωσαν ότι προβαίνουν σε τακτική ετήσια ενημέρωση 20. Απαντώντας σε ερώτηση του παραρτήματος III του ερωτηματολογίου για τις αναληφθείσες πρωτοβουλίες σχετικά με τη βελτίωση των συστημάτων διαχείρισης και ελέγχου των γεωργικών δαπανών, ιδίως στον τομέα της αγροτικής ανάπτυξης, άλλα κράτη μέλη επισήμαναν το γεγονός ότι η βελτίωση του LPIS εξακολουθούσε να αποτελεί προτεραιότητα Από τις 22 χώρες που απάντησαν στην ερώτηση, 13 χώρες τόνισαν συγκεκριμένα παραδείγματα πρωτοβουλιών που ανέλαβαν για τη βελτίωση του LPIS. Στις χώρες αυτές συμπεριλαμβάνονταν η Ιρλανδία, η Ιταλία, το ΗΒ, η Πορτογαλία, το Λουξεμβούργο και η Πολωνία. Εκτός από τη βελτίωση του LPIS σε διάφορα κράτη μέλη, τα περισσότερα κράτη μέλη απάντησαν ότι κατά το τελευταίο έτος είχαν αναλάβει πρωτοβουλίες για να βελτιώσουν περαιτέρω τα συστήματα διαχείρισης και ελέγχου των γεωργικών δαπανών και να ενισχύσουν την αποτελεσματικότητα των διενεργούμενων ελέγχων, ιδίως στον τομέα της αγροτικής ανάπτυξης. Οι βελτιώσεις αυτές περιλάμβαναν την ανάπτυξη και την ενίσχυση διαφόρων συστημάτων ΤΠ σε πολλές χώρες. Για παράδειγμα, η Σλοβενία δήλωσε ότι η διαχειριστική αρχή για το πρόγραμμα αγροτικής ανάπτυξης κατά την περίοδο 2007-2013 είχε σχεδιάσει το πιλοτικό πρόγραμμα ηλεκτρονικής καταχώρισης («e-prp») για το μέτρο 121 - Εκσυγχρονισμός των γεωργικών εκμεταλλεύσεων το 2010, με σκοπό την επιτάχυνση και την ενίσχυση της αποτελεσματικότητας της διαχείρισης των αιτήσεων. Τώρα οι αιτούντες κάνουν λιγότερα λάθη κατά την προετοιμασία των αιτήσεών τους ηλεκτρονικά και συνεπώς δαπανάται λιγότερος χρόνος για τη διενέργεια διοικητικών ελέγχων, με αποτέλεσμα να μειώνεται ο φόρτος εργασίας του οργανισμού πληρωμής και να διασφαλίζεται ταυτόχρονα η αποτελεσματικότητα των ελέγχων 21. Η Λετονία ανέφερε επίσης βελτιώσεις στα συστήματα ΤΠ: για παράδειγμα καταρτίστηκε κατάλογος τιμών στο πλαίσιο του συστήματος πληροφορικής του προγράμματος αγροτικής ανάπτυξης για να διευκολυνθεί η σύγκριση και η αξιολόγηση τιμών μεταξύ των υποβληθεισών αιτήσεων έργων 22. 4. ΒΕΛΤΙΩΣΕΙΣ ΠΟΥ ΣΗΜΕΙΩΘΗΚΑΝ ΣΤΗΝ ΕΠΙΜΕΡΙΣΜΕΝΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΠΟ ΤΑ ΚΡΑΤΗ ΜΕΛΗ ΣΥΝΟΧΗ, ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ 4.1 ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΤΗΣ ΚΑΘΟΔΗΓΗΣΗΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ Το παράρτημα III του ερωτηματολογίου περιλάμβανε κυρίως ερωτήσεις για τον τομέα πολιτικής «Συνοχή, ενέργεια και μεταφορές» (κεφάλαιο 4) και το παρόν επιμέρους τμήμα της έκθεσης παρέχει λεπτομερή ανάλυση των απαντήσεων των κρατών μελών στις ερωτήσεις αυτές. Το Συνέδριο σημείωσε στην έκθεσή του ότι, όσον αφορά τον τομέα πολιτικής «Συνοχή, ενέργεια και μεταφορές», για το 58 % των πράξεων που περιείχαν σφάλματα, οι αρχές των κρατών μελών θα μπορούσαν να εντοπίσουν και να 19 20 21 22 Έκθεση ΕΣ για το 2010 σημείο 3.32, σ. 84. ΕΕΥ σσ. 31-32. ΕΕΥ Παράρτημα III, σσ. 83-84. ΕΕΥ Παράρτημα III, σσ. 71-72. 7

διορθώσουν τουλάχιστον ορισμένα από αυτά (πριν από την πιστοποίηση των δαπανών στην Επιτροπή) 23. Στο παράρτημα ΙΙΙ ζητήθηκε από τα κράτη μέλη να σχολιάσουν αυτή τη διαπίστωση. Σχεδόν όλα τα κράτη μέλη υπέβαλαν σχόλια και ποσοστό 63% των κρατών μελών απάντησαν ότι ο αποτελεσματικότερος τρόπος πρόληψης των παρατυπιών ήταν η ενίσχυση της καθοδήγησης προς τους δικαιούχους. Άλλα μέσα βελτίωσης περιλάμβαναν την ενίσχυση του ελέγχου εγγράφων και την αύξηση των επιτόπιων επαληθεύσεων. Άλλες προτάσεις που υπέβαλαν τα κράτη μέλη αφορούσαν την απλούστευση και διασαφήνιση των κανόνων και κανονισμών τόσο σε εθνικό επίπεδο όσο και στο επίπεδο της ΕΕ (βλέπε τμήμα 4.1 σχετικά με την «Απλούστευση», για περαιτέρω ανάλυση της απλούστευσης όπως προτείνεται από τα κράτη μέλη). Ο παρακάτω πίνακας παρέχει λεπτομέρειες για τον αριθμό των κρατών μελών που προέβησαν σε συγκεκριμένη επιλογή. Ορισμένα κράτη μέλη προέβησαν σε περισσότερες από μία επιλογές και τα περισσότερα προτίμησαν τον συνδυασμό της επιλογής α) ενίσχυση της καθοδήγησης προς τους δικαιούχους και της επιλογής β) ενίσχυση του ελέγχου των εγγράφων. Ε2 Συνοχή, Ενέργεια και Μεταφορές Στο κεφάλαιο «Συνοχή» ( 4.25), το Συνέδριο θεωρεί ότι, για το 58 % των πράξεων που περιείχαν σφάλματα, οι αρχές των κρατών μελών είχαν στη διάθεσή τους αρκετά πληροφοριακά στοιχεία ώστε να εντοπίσουν και να διορθώσουν τουλάχιστον ορισμένα από αυτά (πριν από την πιστοποίηση των δαπανών στην Επιτροπή ) Αριθ. των κρατών μελών % των κρατών μελών Κατά την άποψή σας, τι μπορεί να γίνει για τη βελτίωση της κατάστασης; α) ενίσχυση της καθοδήγησης προς τους δικαιούχους προκειμένου να αποφευχθούν παρατυπίες 18 67% β) ενίσχυση του ελέγχου εγγράφων που συνοδεύουν τις αιτήσεις των δικαιούχων 15 56% γ) αύξηση των επιτόπιων επαληθεύσεων για τις πράξεις πριν από την πιστοποίηση 11 41% δ) άλλες προτάσεις 7 26% Όσον αφορά τη «Συνοχή», το Συνέδριο διαπίστωσε επίσης ότι τα πλήρως μη επιλέξιμα έργα και οι μη επιλέξιμες δαπάνες ανέρχονταν στο 35% και 33 % αντίστοιχα του εκτιμώμενου ποσοστού σφάλματος για το συγκεκριμένο κεφάλαιο. Επιπλέον, το Συνέδριο σημείωσε επίσης ότι υπήρξαν σοβαρές παραλείψεις ως προς την τήρηση των κανόνων περί δημόσιων συμβάσεων των κρατών μελών και της ΕΕ και ότι οι παραλείψεις αυτές αντιστοιχούσαν στο 22% του εκτιμώμενου ποσοστού σφάλματος 24. Τα περισσότερα κράτη μέλη ανέφεραν τα προγράμματα κατάρτισης ως το καλύτερο μέσο αντιμετώπισης αυτών των βασικών ζητημάτων. Στην περίπτωση των πλήρως μη επιλέξιμων έργων, το 78% των κρατών μελών δήλωσαν ότι ήταν απαραίτητη περισσότερη κατάρτιση για το προσωπικό των εθνικών/περιφερειακών/ διαχειριστικών αρχών και των ενδιάμεσων φορέων και το 56% των κρατών αυτών δήλωσαν την ανάγκη στοχοθετημένης κατάρτισης. 23 24 Έκθεση ΕΣ για το 2010 σημείο 4.25, σ.109. Έκθεση ΕΣ για το 2010 σημεία 4.20, 4.29, 4.26, σσ. 107-109. 8

Η Ιρλανδία, στην απάντησή της, τόνισε περαιτέρω τη σημασία του ζητήματος δηλώνοντας ότι ο αποτελεσματικότερος τρόπος για να αντληθούν οφέλη από τα προγράμματα κατάρτισης είναι να εξασφαλιστεί ότι τα προγράμματα αυτά είναι «στοχοθετημένα/ειδικά σχεδιασμένα για τα διάφορα επίπεδα του συστήματος δημοσιονομικής διαχείρισης και ελέγχου και συνδυάζονται με τακτικά μαθήματα επανάληψης και επιμόρφωσης 25». Επιπλέον, η Γερμανία τόνισε τις προκλήσεις που δημιουργεί το ζήτημα της κατάρτισης δηλώνοντας ότι «η κάλυψη με την κατάρτιση και την καθοδήγηση όλων των τομέων όπου είναι δυνατή η εμφάνιση παραβιάσεων μπορεί να δημιουργήσει σημαντικές δυσκολίες 26». Παρομοίως για τις μη επιλέξιμες δαπάνες, τα περισσότερα κράτη μέλη (78%) εκτίμησαν η λύση έγκειται στην καθοδήγηση και την κατάρτιση στο επίπεδο των δικαιούχων. Όσον αφορά τη σύναψη δημοσίων συμβάσεων, ακόμη περισσότερες χώρες (81%) επέλεξαν την κατάρτιση του προσωπικού των εθνικών/περιφερειακών/ διαχειριστικών αρχών και των ενδιάμεσων φορέων ως τον αποτελεσματικότερο τρόπο βελτίωσης της κατάστασης. Τόσο η Λετονία όσο και η Γαλλία δήλωσαν ότι, επί του παρόντος, αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες για τη συμπλήρωση της ήδη παρεχόμενης κατάρτισης. Η Λετονία τόνισε στην απάντησή της ότι: «τα όργανα που συμμετέχουν στη διαχείριση των πόρων της ΕΕ συνεργάζονται με το Γραφείο Δημοσίων Συμβάσεων (PPB) και το Δημόσιο Ταμείο για να διοργανώνουν τακτική κατάρτιση των δικαιούχων σε θέματα δημοσίων συμβάσεων. Από το 2012 και μετά, επαληθεύσεις πριν από τη σύναψη των δημοσίων συμβάσεων θα διενεργεί εκτός από το PPB και το υπεύθυνο όργανο/όργανο συνεργασίας (RI/CI), μειώνοντας/προλαμβάνοντας τις παραβιάσεις στον τομέα των δημοσίων συμβάσεων 27». Η Γαλλία πρότεινε την διοργάνωση από το πρώτο τρίμηνο του 2012 προγραμμάτων κατάρτισης με ειδικά θέματα (π.χ. επιλεξιμότητα και δαπάνες) από το γαλλικό Υπουργείο Εσωτερικών. Αυτά τα προγράμματα κατάρτισης θα διατίθενται στο προσωπικό τόσο των εθνικών όσο και των περιφερειακών διαχειριστικών αρχών 28. Στο κεφάλαιο «Συνοχή» το Συνέδριο επισήμανε επίσης διάφορες αδυναμίες που εντοπίστηκαν στις ελεγκτικές αρχές των κρατών μελών 29. Τα κράτη μέλη επέδειξαν σαφή προτίμηση για δύο μέτρα βελτίωσης (1) τη χρήση λεπτομερών καταλόγων ελέγχου οι οποίοι καλύπτουν όλους τους παράγοντες που θέτουν σε κίνδυνο την κανονικότητα των δαπανών και (2) τη σαφή καθοδήγηση από την Επιτροπή σχετικά με το πεδίο των επαληθεύσεων και την έκταση των ελέγχων για τον λογιστικό έλεγχο των έργων, καθώς και την κοινοποίηση των διαπιστώσεων. Για τη χρήση της καθιερωμένης μεθόδου δειγματοληψίας και την αναδιάρθρωση της κατάρτισης των ελεγκτικών αρχών εκφράστηκε θετικά μόνο το 7% των κρατών μελών. Εκτός από τα μέτρα που προτάθηκαν στο ερωτηματολόγιο (Παράρτημα ΙΙΙ) τα κράτη μέλη υπέβαλαν επίσης μερικές πρόσθετες παρατηρήσεις σχετικά με το θέμα. Ορισμένα κράτη μέλη εξέφρασαν ανησυχία σχετικά με τη λειτουργία των 25 26 27 28 29 ΕΕΥ Παράρτημα III, σσ. 70-71. ΕΕΥ Παράρτημα III, σσ. 65-66. ΕΕΥ Παράρτημα III σσ. 71-72 ΕΕΥ Παράρτημα III, σ. 65. Έκθεση ΕΣ σημείο 4.38, σ. 115. 9

ελεγκτικών αρχών. Για παράδειγμα, στην απάντησή της η Γερμανία τόνισε τις «υψηλές απαιτήσεις» των ελεγκτικών αρχών, αλλά ταυτόχρονα δήλωσε ότι υπήρχαν ορισμένοι τομείς αβεβαιότητας, π.χ. στη δειγματοληψία για μικρούς πληθυσμούς. Οι γερμανικές αρχές κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι: «η Επιτροπή θα πρέπει ιδίως να εργαστεί από κοινού (με τις ελεγκτικές αρχές) και να εξετάσει με περισσότερο εμπεριστατωμένο τρόπο τις συγκεκριμένες εμπειρίες των ελεγκτικών αρχών όσον αφορά την πρακτική και το πλαίσιο 30». Οι λιθουανικές αρχές τόνισαν το ζήτημα της στελέχωσης ως τομέα αδυναμίας των ελεγκτικών τους αρχών και δήλωσαν ότι ήταν αναγκαία «η βελτίωση του επιπέδου των προσόντων του ελεγκτικού οργάνου και η εφαρμογή των κατάλληλων μέτρων για την εξασφάλιση χαμηλότερου ρυθμού εναλλαγής προσωπικού 31». Ωστόσο, η Γαλλία επιβεβαίωσε ότι οι αδυναμίες των ελεγκτικών της αρχών δεν αποτελούσαν θέμα προβληματισμού 32. 4.2 ΑΠΛΟΥΣΤΕΥΣΗ Όσον αφορά το ζήτημα της απλούστευσης, μεγάλος αριθμός κρατών μελών έχουν ήδη αναλάβει πρωτοβουλίες που αποσκοπούν στην απλούστευση της εφαρμογής των προγραμμάτων της ΕΕ κατά τη διάρκεια της τρέχουσας περιόδου προγραμματισμού 2007-2013. Τόσο η Εσθονία όσο και η Πορτογαλία αναγνώρισαν τη σημασία της απλούστευσης στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου (ΕΚΤ). Η Εσθονία δήλωσε ότι «στη χώρα έχουν εφαρμοστεί δώδεκα διαφορετικά ποσοστά για την επιστροφή δαπανών από το ΕΚΤ βάσει τυποποιημένων τιμών ανά μονάδα 33». Επίσης, η Πορτογαλία σημείωσε ότι το «σύστημα πληροφοριών του ΕΚΤ (SIIFSE) αποτέλεσε βασικό εργαλείο της απλούστευσης που εφαρμόστηκε στην Πορτογαλία κατά την παρούσα περίοδο προγραμματισμού 34». Οι περισσότερες χώρες (20 συνολικά) δήλωσαν ότι οι κανόνες της ΕΕ παρουσίαζαν μεγαλύτερες δυνατότητες απλούστευσης σε σχέση με τους εθνικούς κανόνες. Ωστόσο, αρκετές χώρες (11 συνολικά) συμφώνησαν ότι και οι εθνικοί κανόνες θα μπορούσαν να αποτελέσουν αντικείμενο απλούστευσης. Επίσης, όπως σημειώθηκε στις απαντήσεις τους και απεικονίζεται στο ακόλουθο γράφημα, τα περισσότερα κράτη θα χρησιμοποιούσαν, έστω και ελάχιστα, τα κατ αποκοπή ποσοστά και τα κατ αποκοπή ποσά. 30 31 32 33 34 ΕΕΥ Παράρτημα ΙII, σσ. 65-66. ΕΕΥ Παράρτημα III, σσ. 76-77. ΕΕΥ Παράρτημα III, σ. 65. ΕΕΥ Παράρτημα III, σ. 64. ΕΕΥ Παράρτημα III, σσ.79-81. 10

Παράρτημα ΙΙΙ (Ερώτηση 7): Απλούστευση - χρήση κατ αποκοπή ποσοστών και κατ αποκοπή ποσών 39% c a 11% α - Όχι b 50% β - Ναι, αλλά ελάχιστα γ - Ναι, εκτενώς ή αποκλειστι κά Μερικά κράτη μέλη στις απαντήσεις τους τόνισαν τις προκλήσεις της απλούστευσης. Για παράδειγμα, η Ιρλανδία δήλωσε ότι: «Κύρια πτυχή οποιασδήποτε απλούστευσης για τους διαχειριστές και τους δικαιούχους αποτελεί η ευελιξία, όπου αυτή είναι δυνατή. Επομένως, όλες οι προτάσεις απλούστευσης των κανόνων της Επιτροπής θα πρέπει να είναι προαιρετικές και όχι υποχρεωτικές. Ωστόσο, απαιτείται εξισορρόπηση στο επίπεδο των κρατών μελών, δεδομένου ότι μια περισσότερο ευέλικτη προσέγγιση συγκεκριμένων πράξεων θα μπορούσε να αποτελεί απλούστευση για τους δικαιούχους, αλλά ενδεχομένως όχι για τους διαχειριστές, διότι θα απαιτούσε περισσότερους ανθρώπινους πόρους για τη διαχείριση, από ότι η θέσπιση γενικών εθνικών κανόνων 35». 5. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ Τα αποτελέσματα της ετήσιας έκθεσης του Συνεδρίου για το οικονομικό έτος 2010 είναι ενθαρρυντικά διότι καταδεικνύουν ότι το συνολικό πιθανότερο ποσοστό σφάλματος για όλες τις δαπάνες της ΕΕ είναι χαμηλότερο του 4%. Τα αποτελέσματα είναι ιδιαίτερα θετικά για τις πολιτικές υπό την άμεση διαχείριση της Επιτροπής. Σε τομείς πολιτικής όπως η «Έρευνα και λοιπές εσωτερικές πολιτικές», η «Εξωτερική Βοήθεια, ανάπτυξη και διεύρυνση» καθώς και οι «Διοικητικές και λοιπές δαπάνες», σημειώνεται συνεχής βελτίωση. Στον τομέα πολιτικής «Γεωργία και φυσικοί πόροι», η κατάσταση παρέμεινε σχετικά σταθερή με επίπεδο σφάλματος που προσεγγίζει το όριο σημαντικότητας 2 %. Στον τομέα πολιτικής «Συνοχή, ενέργεια και μεταφορές», πρέπει να τονιστεί ότι το ποσοστό σφάλματος ήταν ακόμη χαμηλότερο από τα ποσοστά των ΔΑ των οικονομικών ετών 2006-2008. Αυτό αποτελεί ένδειξη του γεγονότος ότι τα συστήματα διαχείρισης και ελέγχου στον τομέα πολιτικής, παρόλο που είναι ακόμη 35 ΕΕΥ Παράρτημα III, σσ. 70-71. 11

μερικώς αποτελεσματικά, λειτουργούν αποδοτικότερα κατά την τρέχουσα περίοδο προγραμματισμού σε σύγκριση με την προηγούμενη περίοδο. Από τις απαντήσεις των κρατών μελών στην έκθεση συνάγεται μια συνεχιζόμενη τάση για τη βελτίωση της διαχείρισης των πόρων της ΕΕ. Τα κράτη μέλη ανέφεραν διάφορες πρωτοβουλίες που ανέλαβαν και δήλωσαν επίσης τη δέσμευσή τους για ακόμη μεγαλύτερη βελτίωση. Η απλούστευση και η κατάρτιση σε όλα τα επίπεδα εξακολουθούν να αποτελούν βασικές προτεραιότητες. Επιπλέον, ορισμένα κράτη μέλη υπέβαλαν ορισμένες συμπληρωματικές προτάσεις όσον αφορά τη διασφάλιση αποτελεσματικής διαχείρισης των πόρων της ΕΕ και μεγαλύτερης διαφάνειας στη διαδικασία απαλλαγής. 12