ΪΓ^Η ^Μ ΐΕΠ ΙίΜ ) ΙΕίΜΜΜΕΪΠΠΙΕΠ)

ΪΓ^Η ^Μ ΐΕΠ ΙίΜ ) ΙΕίΜΜΜΕΪΠΠΙΕΠ) ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Θέμα: Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟΥ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Υποβληθείσα στον Αναπλ. Καθηγητή Χατζούδη Δημήτριο από τον σπουδαστή ΒΟΡΔΟ ΧΡΗΣΤΟ (Δεσπεραί 3, 54621 Θεσ/νίκη) Έναρξη: 14-01-2011 Παράδοση: 14-07-2011 Καβάλα 2011

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Σελ.: ΕΙΣΑΓΩΓΗ... 7 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1Ο ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ... 10 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2Ο ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ...12 2.1. Ορισμός... 12 2.2. Μορφές Ηλεκτρονικού Εμπορίου... 12 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3Ο ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΑ ΠΡΟΤΥΠΑ ΓΙΑ ΤΟ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ... 20 3.1. Ηλεκτρονική Ανταλλαγή Δεδομένων (EDI - Electronic Data Interchange)... 20 3.2. Επίπεδο Ασφαλών Συνδέσεων (SSL - Secure Sockets Layer)... 21 3.3. Ασφαλείς Ηλεκτρονικές Συναλλαγές... 21 (SET - Secure Electronic Transactions) 3.4. Γραμμωτός κώδικας (Barcode)... 22 3.5. Έξυπνες κάρτες (Smart Cards)... 22 3.5.1. Πεδία Εφαρμογής των Έξυπνων Καρτών... 23 3.5.2. Παραδείγματα Εφαρμογών... 24 3.6. Πιστοποίηση και ασφάλεια... 26 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4Ο ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟΥ ΕΜΠΟΡΙΟΥ... 28 4.1. Οι πρωταγωνιστές στο e-commerce...29-2 -

4.2. Ζητήματα ασφάλειας 31 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5Ο ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟ MARKETING... 34 5.1. Εισαγωγή... 34 5.2. Πλεονεκτήματα του e-marketing... 35 5.3. Μειονεκτήματα του e-marketing... 36 5.4. Πλεονεκτήματα για τις επιχειρήσεις πωλητές... 37 5.5. Τα εμπόδια στη λειτουργία του ηλεκτρονικού μάρκετινγκ... 39 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6Ο ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟ ΤΑΧΥΔΡΟΜΕΙΟ ΚΑΙ ΜΙΚΡΟ ΜΕΣΑΙΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ...40 6.1. Ηλεκτρονικό Ταχυδρομείο εργαλείο marketing... 40 6.2. Τα πλεονεκτήματα του e-mail marketing... 42 6.3. Τρόποι για να αποδώσει το e-mail marketing στην ΜΜΕ... 44 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7Ο 7.1 ΕΡΕΥΝΑ ΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ ΣΗΜΕΡΑ...46 7.2 Σύνταξη Ερωτηματολογίου... 49 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8Ο ΕΞΑΓΩΓΗ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΩΝ...51 8.1. Μ.Μ.Ε. και διαδίκτυο... 64 8.2. Διαδίκτυο: Χρήση και Κατάχρηση... 71 8.3. Διαδίκτυο και Μ.Κ.Ο... 72 8.4. Αγορές μέσω διαδικτύου... 74 8.5. Εκπτωτικές κάρτες μέσω e-mail... 74 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9Ο ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ...83-3 -

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΑΝΑΦΟΡΕΣ 86 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ...91 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Α... 91 ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΠΙΝΑΚΩΝ / ΓΡΑΦΗΜΑΤΩΝ ΠΙΝΑΚΕΣ Πίνακας 1: Πίνακας χρηστών διαδικτύου σε παγκόσμια κλίμακα (έτος 2000)... 47 Πίνακας 2: Πίνακας χρηστών διαδικτύου σε παγκόσμια κλίμακα (έτος 2011)... 48 Πίνακας 3: Ηλικία... 51 Πίνακας 4: Μόρφωση... 52 Πίνακας 5α: Είστε κάτοχος ηλεκτρονικού υπολογιστή;...53 (Δεκέμβριος 2000 εργασία: Το Intemet στη ζωή των νέων) Πίνακας 5: Είστε κάτοχος Η/Υ;...53 Πίνακας 6α: Αν δεν έχετε Η/Υ σε ποιούς λόγους οφείλεται αυτό;...54 (Δεκέμβριος 2000 εργασία: Το Intemet στη ζωή των νέων) Πίνακας 6: Αν δεν είστε κάτοχος Η/Υ, σε ποιούς λόγους οφείλεται αυτό;...55 Πίνακας 7: Ασχολείστε με το Ση Γ^;... 56 Πίνακας 7α: Ασχολείστε με το ΐη Γ ^ ;... 56 (Δεκέμβριος 2000 εργασία: Το ΐη Γ ^ στη ζωή των νέων) Πίνακας 8: Έχετε δική σας σύνδεση με τον κυβερνοχώρο;...57 Πίνακας 8α: Έχετε δική σας σύνδεση με τον κυβερνοχώρο;...58 (Δεκέμβριος 2000 εργασία: Το ΐη Γ ^ στη ζωή των νέων) Πίνακας 9α: Αν δεν έχετε σύνδεση στο ΐη Γπ&, σε ποιούς λόγους οφείλεται αυτό;.59 (Δεκέμβριος 2000 εργασία: Το ΐη Γ ^ στη ζωή των νέων) Πίνακας 9: Αν δεν έχετε σύνδεση στο ΐη Γπ&, σε ποιούς λόγους οφείλεται αυτό;...60 Πίνακας 10: Τί είδους σύνδεση έχετε;... 60 Πίνακας 11: Με ποιά εταιρεία συνδέεστε;... 62 Πίνακας 12: Είστε ικανοποιημένος με το είδος και την ταχύτητα της σύνδεσης που έχετε;... 63 Πίνακας 13: Σε ποιούς χώρους έχετε πρόσβαση στο δίκτυο ;...63-4 -

Πίνακας 13α: Σε ποιούς χώρους έχετε πρόσβαση στο δίκτυο ;...64 (Δεκέμβριος 2000 εργασία: Το internet στη ζωή των νέων) Πίνακας 14: Για ποιούς λόγους συνδέεστε με το internet;...67 Πίνακας 15: Θεωρείται ικανοποιητικές τις υπηρεσίες που σας προσφέρονται;...67 Πίνακας16: Πόσες ώρες ασχολείστε με το Internet την εβδομάδα;...68 Πίνακας16α: Πόσες ώρες ασχολείστε με το Internet την εβδομάδα;...69 (Δεκέμβριος 2000 εργασία: Το internet στη ζωή των νέων) Πίνακας 17: Ποιούς διαδικτυακούς τόπους (sites) επισκέπτεστε συχνότερα;...70 Πίνακας 18: Πώς κρίνεται την ανάπτυξη του Internet στην Ελλάδα σε σχέση με τις υπόλοιπες χώρες του εξωτερικού;...72 Πίνακας 19: Πραγματοποιείται αγορές μέσω του διαδικτύου;...73 Πίνακας 20: Αν δεν πραγματοποιείται αγορές, σε ποιούς λόγους οφείλεται αυτό;...75 Πίνακας 21: Πιστεύεται ότι με τη βελτίωση των συνθηκών στο μέλλον θα στραφείτε σε αγορές από το Internet;...76 Πίνακας 22: Ποιά θα ήταν η θέση σας σε μία μελλοντική κατάργηση των σχολικών τάξεων και στην επικοινωνία καθηγητή-μαθητών μέσω του δικτύου;...76 Πίνακας 23: Έχει αποξενώσει το Internet τους σύγχρονους Έλληνες από το εξωτερικό τους περιβάλλον;...78 Πίνακας 23α: Έχει αποξενώσει το Internet τους σύγχρονους Έλληνες από το εξωτερικό τους περιβάλλον;...79 (Δεκέμβριος 2000 εργασία: Το internet στη ζωή των νέων) Πίνακας 24: Είναι πιθανός ο κίνδυνος η μελλοντική αύξηση της χρήσης του μέσου να δημιουργήσει μία κοινωνία δίχως ανθρώπινες σχέσεις;...79 Πίνακας 25: Κινδυνεύουν τα ευαίσθητα προσωπικά δεδομένα του καθενός από την έκθεσή τους στον παγκόσμιο δικτυακό ιστό;...80 Πίνακας 26: Τελικά, λαμβάνοντας υπ' όψη όλα τα παραπάνω, θεωρείται ότι τα πλεονεκτήματα υπερτερούν των μειονεκτημάτων;...81-5 -

ΓΡΑΦΙΚΕΣ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΕΙΣ Σχήμα 1: Ηλικία...51 Σχήμα 2: Μόρφωση... 52 Σχήμα 3: Είστε κάτοχος Η/Υ;... 54 Σχήμα 4: Ασχολείστε με το Internet;... 56 Σχήμα 5: : Έχετε δική σας σύνδεση;... 58 Σχήμα 6: Τί είδους σύνδεση έχετε;... 61 Σχήμα 7: Πόσες ώρες ασχολείστε με το Internet την εβδομάδα;... 69 Σχήμα 8: Κατάργηση των σχολικών τάξεων και επικοινωνία καθηγητή-μαθητών μέσω του διαδικτύου... 77 Σχήμα 9: Έχει αποξενώσει το Internet τους σύγχρονους Έλληνες από το εξωτερικό τους περιβάλλον;... 78 Σχήμα 10: Είναι πιθανός ο κίνδυνος η μελλοντική αύξηση της χρήσης του μέσου να δημιουργήσει μία κοινωνία δίχως ανθρώπινες σχέσεις;... 80 Σχήμα 11: Κινδυνεύουν τα ευαίσθητα προσωπικά δεδομένα;...81 Σχήμα 12: Τα πλεονεκτήματα υπερτερούν των μειονεκτημάτων;...82 VANs EDI EFT FTP B2B B2C EDIFACT SSL SET Μ.Κ.Ο ΜΜΕ ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΣΥΝΤΜΗΣΕΩΝ Value Added Networks (Δίκτυα Προστιθέμενης Αξίας) Electronic Data Interchange (Ηλεκτρονική Μεταβίβαση Δεδομένων) Electronic Funds Transfer (Ηλεκτρονική Μεταφορά Χρημάτων) File Transfer Protocol (Μεταφορά Αρχείων) Business-to-Business (Συναλλαγές μεταξύ Επιχειρήσεων) Business-to-Customer (Συναλλαγές Επιχειρήσεων-Καταναλωτών) EDI for Administration, Commerce and Transportation (EDI για διαχείριση, εμπόριο και μεταφορά) Secure Sockets Layer (Επίπεδο Ασφαλών Συνδέσεων) Secure Electronic Transactions (Ασφαλείς Ηλεκτρονικές Συναλλαγές) Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις Μικρό Μεσαίες Επιχειρήσεις - 6 -

ΕΙΣΑΓΩΓΗ Στις αρχές του 21ου αιώνα, ζούμε τα θεαματικά αποτελέσματα της τεχνολογικής προόδου. Η πληροφορική και οι τηλεπικοινωνίες έχουν εισαχθεί δυναμικά τόσο στον εργασιακό όσο και στον ιδιωτικό χώρο του πολίτη. Σύμφωνα με τις απόψεις πολλών συγγραφέων, τα γεγονότα που θεωρούνται ότι επηρέασαν τις εξελίξεις σε παγκόσμιο επίπεδο είναι η εφεύρεση και η εξάπλωση των Η/Υ, η διάδοση του Internet, αλλά και η παγκοσμιοποίηση της αγοράς. Η ψηφιακή εποχή που βιώνουμε σήμερα, είναι η λογική κατάληξη μιας σειράς τεχνολογικών καινοτομιών. Η έξαρση της χρήσης αυτών των καινοτομιών σήμερα έχει ως αποτέλεσμα να ονομάζεται η σημερινή εποχή, ως εποχή των πληροφοριών. Βασικοί προσδιοριστικοί παράγοντες της εποχής αυτής είναι η δυνατότητα διαχείρισης πληροφοριών και γνώσεων (ΠΟΡΙΣΜΑ ΟΕ ΓΙ, ΟΕ Β4)1. Έτσι, οι ταχύτατες εξελίξεις στον χώρο των Τηλεπικοινωνιών και των Πληροφοριακών Συστημάτων (ΠΣ) οδήγησαν στην ανάπτυξη των δικτύων και κυρίως στην επικράτηση του Διαδικτύου (Internet). To Internet συνεχίζει να επεκτείνεται με την προσθήκη νέων δικτύων, Η/Υ και χρηστών και με ρυθμό που ξεπερνά οποιονδήποτε προηγούμενο ρυθμό ανάπτυξης σχετιζόμενο με την Πληροφοριακή Τεχνολογία (Information Technology -IT Μήτρου Λίλιαν, Το Δίκαιο στην Κοινωνία της Πληροφορίας, Αθήνα, 2004). To Internet ως επικοινωνιακό μέσο επηρεάζει την ανάπτυξη και την αναβάθμιση της εμπορικής δραστηριότητας και αρχίζει καθημερινά να αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα της επικοινωνιακής δραστηριότητας των επιχειρήσεων, αλλά και των μεμονωμένων χρηστών. Διαφέρει από άλλα μέσα μαζικής επικοινωνίας ως προς τη δυνατότητα της αμφίδρομης επικοινωνίας με πελάτες, καταναλωτές και συνεργάτες. Είναι γεγονός ότι στη σημερινή παγκόσμια ψηφιακή αγορά, πωλητές και αγοραστές μεγάλων και μικρών επιχειρήσεων υποστηρίζονται από ένα μεγάλο εύρος πληροφοριακών υπηρεσιών, που τους επιτρέπουν να διαμορφώνουν τους στόχους τους ή και να μεταδίδουν κατάλληλα τις οικονομικές και επικοινωνιακές τους πολιτικές. Οι 1 Πόρισμα ΟΕ Γ1 Κοινωνία της Πληροφορίας, κοινωνιολογία και τεχνολογία Επιστημονικός Υπεύθυνος Γ.Βούλγαρης, Rapporteur Δ. Σωτηρόπουλος Πόρισμα ΟΕ Β4 "Ανάπτυξη ελληνικού ψηφιακού περιεχομένου: Προτεινόμενες δράσεις για την επιτάχυνσή της" Συντονιστές Γ. Γιανναράκης και Ε. Μπούμπουκας, Rapporteur Γ. Νεοφώτιστος - 7 -

αγοραστές μπορούν να συμβουλεύονται καταλόγους πολυμέσων, να βρίσκουν τις κατάλληλες προσφορές και να παραγγέλλουν τα αγαθά. Ταυτόχρονα, οι πωλητές δύνανται να ανταποκρίνονται στη ζήτηση των αγοραστών, να προγραμματίζουν την παραγωγική τους διαδικασία και να συντονίζουν τη διανομή των προϊόντων τους. Παράλληλα, νέες επιχειρήσεις (third parties) υποστηρίζουν την αγορά μέσω υπηρεσιών προστιθεμένης αξίας, όπως π.χ. παροχή ειδικών καταλόγων, ανάλυση μελετών για συγκεκριμένους τομείς και κλάδους, πιστοποίηση των πωλητών, κ.ά. (Γ. Κάλλας, Τα κοινωνικο- οικονομικά ερευνητικά δεδομένα στη μελέτη της ΚτΠ : μηχανισμοί αλληλεπίδρασης και τεκμηρίωση αποφάσεων, εισήγηση, Ημερίδα του e business Forum, 2002). Οι συναλλαγές αυτές που πραγματοποιούνται ηλεκτρονικά προϋποθέτουν ειδικές συμφωνίες και μισθωμένες γραμμές για τη μεταβίβαση των δεδομένων ή Δίκτυα Προστιθεμένης Αξίας (VANs). To υψηλό κόστος και ο χρόνος που απαιτείται αποτελούσαν ανασχετικούς παράγοντες εισόδου των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, εμποδίζοντας την επέκταση της Ηλεκτρονικής Μεταβίβασης Δεδομένων (Electronic Data Interchange - EDI), πράγμα το οποίον δεν συνέβαινε στον ίδιο βαθμό για τις μεγάλες επιχειρήσεις και τους κύριους εμπορικούς τους συνεργάτες. Ωστόσο το Internet δίνει σήμερα τη δυνατότητα σε μικρές και μεγάλες επιχειρήσεις να δραστηριοποιούνται στην παγκόσμια αγορά, διεισδύοντας και σε αγορές απομακρυσμένων γεωγραφικών περιοχών. Οι παράγοντες που βοήθησαν στην αλλαγή της κατάστασης αυτής θα μπορούσαν να θεωρηθούν οι ακόλουθοι: α) Οι υπηρεσίες EDI, που εκτελούνται μεταξύ Η/Υ και β) η ύπαρξη ανοικτής αγοράς, όπου πραγματοποιούνται συναλλαγές αυτόματα μέσω δικτύων Η/Υ. To Internet μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί με διαφορετικούς τρόπους από μια επιχείρηση, όπως χρήση του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου για επικοινωνία, αναζήτηση πληροφοριών, κατασκευή εταιρικής ιστοσελίδας για την προώθηση των προϊόντων, δημιουργία εσωτερικού δικτύου για διευκόλυνση των στελεχών της, αλλά και εξωτερικού για να συνδέεται με τους εμπορικούς της εταίρους, κατάργηση του παραδοσιακού συστήματος πωλήσεων και επανασχεδιασμός των λειτουργιών της (ebusiness). Αυτές οι μορφές χρήσης αποτελούν απλώς και μόνο τη βάση για να αναζητηθούν, μέσω καινοτομιών και συνεργασιών, νέα πρότυπα επιχειρηματικά - 8 -

υποδείγματα, τα οποία μπορούν να οδηγήσουν σε νέες και προσοδοφόρες επιχειρηματικές διαδικασίες. Από τις πλέον διαδεδομένες εφαρμογές του επιχειρησιακού Internet αποτελούν το Ηλεκτρονικό Εμπόριο ( e c o m m e r c e ) ή Διαδικτυακό Εμπόριο (Internet Commerce), το ηλεκτρονικό μάρκετινγκ και το ηλεκτρονικό ταχυδρομείου. Αντικειμενικοί στόχοι της παρούσας εργασίας είναι: Η παρουσίαση των νέων τεχνολογιών που οδηγούν στην εξέλιξη του ηλεκτρονικού εμπορίου. Η συμβολή του ηλεκτρονικού εμπορίου στις επιχειρήσεις και κατά πόσο λειτουργικά είναι τα συστήματα εφαρμογής του σε αυτές. Η αναλυτική περιγραφή του ηλεκτρονικού marketing και πως βοηθά στην προώθηση των συμφερόντων του εκάστοτε καταναλωτή. Η ραγδαία ανάπτυξη του διαδικτύου στην Ελλάδα και κατά πόσο επηρεάζει τις διαπροσωπικές σχέσεις. Για την αποπεράτωση των προαναφερθέντων στόχων χρησιμοποιήθηκε η μέθοδος της βιβλιογραφικής καθώς επίσης και δειγματοληπτικής έρευνας. Όσον αφορά τις βιβλιογραφικές αναφορές, αντλήθηκαν στοιχεία από βιβλία, πορίσματα επιστημονικών διαλέξεων, εφημερίδες κοινωνικοπολιτικού ενδιαφέροντος και επιστημονικές εργασίες φοιτητών. Επίσης, πραγματοποιήθηκε συλλογή σημαντικών στοιχείων της έρευνας από τις προσωπικές συνεντεύξεις πολιτών της κοινωνίας μας: 1. Έλενα Αποστολίδου, δημοσιογράφος τηλεοπτικού σταθμού «ALTER» και αρθρογράφος εφημερίδας «ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ». 2. Εύη Παγωνίδου, ιδ.υπάλληλος 3. Θανάσης Βατάλης, δημιουργός της εκπτωτικής κάρτας «BARGAINcard» Τέλος, εκτενής υπήρξε και η χρήση ιστότοπων μέσω του διαδικτύου για την υλοποίηση των στόχων της εργασίας. - 9 -

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1Ο ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ Δεκαετία του 1970 Εμφανίζονται τα συστήματα ηλεκτρονικής μεταφοράς χρηματικών πόρων (EFT) μεταξύ τραπεζών, που χρησιμοποιούν ασφαλή ιδιωτικά δίκτυα. Τα συστήματα EFT αλλάζουν τη μορφή των αγορών. Στο τέλος της δεκαετίας αυτής, το ARPAnet, ο πρόδρομος του σημερινού Internet, άρχισε να λειτουργεί. Δεκαετία του 1980 Οι τεχνολογίες ηλεκτρονικής επικοινωνίας που βασίζονται στην αρχιτεκτονική της ανταλλαγής μηνυμάτων (συστήματα EDI και ηλεκτρονικό ταχυδρομείο) αποκτούν σημαντική διάδοση. Π ολλές δραστηριότητες, που παραδοσιακά διεκπεραιώνονταν με βασικό μέσο το χαρτί, μπορούν πλέον να γίνουν ταχύτερα και με μικρότερο κόστος. Οι συναλλαγές, που παλαιότερα απαιτούσαν έντυπα, όπως παραγγελίες αγοράς, συνοδευτικά έγγραφα και επιταγές πληρωμής, μπορούν να γίνουν κατά ένα μέρος ή στο σύνολό τους ηλεκτρονικά - με δομημένο τρόπο χάρη στα συστήματα EDI ή μέσω του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου. Τέλη της δεκαετίας του 1980 - αρχές της δεκαετίας του 1990 Τα ηλεκτρονικά δίκτυα προσφέρουν μια νέα μορφή κοινωνικής επικοινωνίας, με δυνατότητες όπως ηλεκτρονικό ταχυδρομείο (e-mail), ηλεκτρονική διάσκεψη (conferencing) και ηλεκτρονική συνομιλία (IRC), ομάδες συζήτησης (newsgroups, forums), μεταφορά αρχείων (FTP) κτλ. Η πρόσβαση στο δίκτυο γίνεται φθηνότερη λόγω της διεθνούς απελευθέρωσης της αγοράς τηλεπικοινωνιών. Μ έσα της δεκαετίας του 1990 Η εμφάνιση του Παγκόσμιου Ιστού (W W W ) στο Internet και η επικράτηση των προσωπικών ηλεκτρονικών υπολογιστώ ν (PC) που χρησιμοποιούν λειτουργικά http://el.science.wikia.com/wiki/ιστορία_πληροφορικής - 10 -

συστήματα τύπου Windows, προσφέρουν μεγάλη ευκολία χρήσης λύνοντας το πρόβλημα της δημοσίευσης και της εύρεσης πληροφοριών στο Διαδίκτυο. Το ηλεκτρονικό εμπόριο γίνεται ένας πολύ φθηνότερος τρόπος για την πραγματοποίηση μεγάλου όγκου συναλλαγών, ενώ συγχρόνως διευκολύνει την παράλληλη λειτουργία πολλών διαφορετικών επιχειρηματικών δραστηριοτήτων, επιτρέποντας σε μικρές επιχειρήσεις να ανταγωνιστούν μεγαλύτερες, με πολύ ευνοϊκότερες προϋποθέσεις. Τέλη της δεκαετίας του 1990 Η καθιέρωση μεθόδων κρυπτογράφησης του περιεχομένου και εξακρίβωσης της ταυτότητας του αποστολέα ηλεκτρονικών μηνυμάτων, καθώς και η σχετική προσαρμογή της νομοθεσίας στους τομείς των εισαγωγών-εξαγωγών και των επικοινωνιών, καθιστούν δυνατή την πραγματοποίηση ασφαλών διεθνών ηλεκτρονικών συναλλαγών (Ράπτης Αρ. & Ράπτη Αθ.. Πληροφορική και Εκπαίδευση : Συνολική προσέγγιση. Αθήνα, εκδ. Τελέθριον, 1997) - 11 -

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2Ο ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ 2.1. Ορισμός Ως ηλεκτρονικό εμπόριο ορίζεται το εμπόριο που πραγματοποιείται με ηλεκτρονικά μέσα βασίζεται δηλαδή στην ηλεκτρονική μετάδοση δεδομένων. Το ηλεκτρονικό εμπόριο αποτελεί έκφανση των λεγόμενων υπηρεσιών εξ αποστάσεως (ΠΔ 39.2001). 2.2. Μορφές Ηλεκτρονικού Εμπορίου Στο πρόσφατο παρελθόν οι συναλλαγές και οι αγορές των καταναλωτών και αντίστοιχα ο πωλήσεις των εμπόρων γίνονταν με καθαρά συμβατικά μέσα. Οι καταναλωτές προκειμένου να αγοράσουν αυτό που επιθυμούσαν ή να δεχτούν μία υπηρεσία έπρεπε να μεταβούν στην έδρα του προμηθευτή των αγαθών ή των υπηρεσιών. Στις μέρες μας ο τρόπος διεξαγωγής των συναλλαγών έχει αλλάξει ριζικά. Ένας από τους νέους και γρήγορους τρόπους εξυπηρέτησης των καταναλωτών είναι το Ηλεκτρονικό Εμπόριο το οποίο αναπτύσσεται ραγδαία στο εξωτερικό αλλά και στην Ελλάδα με πιο αργούς όμως ρυθμούς (Καρέτσος Γ., Ηλεκτρονικό εμπόριο, Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό ίδρυμα Λάρισας, Λάρισα, 2004) Ενδεικτικό της καθυστερημένης ανάπτυξης του ηλεκτρονικού εμπορίου στην Ελλάδα είναι οι δύο υπουργικές αποφάσεις 3035/Β2-48.2001 και 7681/Β2-255.2001 που προωθούν τη διενέργεια δοκιμαστικής έρευνας για το ηλεκτρονικό εμπόριο. Οι αποφάσεις αυτές είναι του 2001, χρονιά που σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες ανθούσε το ηλεκτρονικό εμπόριο. Αλλά και οι υπουργικές αποφάσεις 4708/2003, 36/2003 και 10220/Γ3-571/2004 που καταδεικνύουν το ίδιο πράγμα. Με την ολοένα και ταχύτερη ανάπτυξη των τεχνολογιών και των επικοινωνιών και ιδίως την ραγδαία, τα τελευταία χρόνια, ανάπτυξη του Ιη «ι^ ^ η φύση και η δραστηριότητα του εμπορίου αλλάζει. Μια νέα μορφή εμπορίου, το ηλεκτρονικό εμπόριο έχει κάνει δυναμική εμφάνιση και διεκδικεί σημαντικό μερίδιο από το παραδοσιακό εμπόριο. Η ανάπτυξή του οφείλεται ακριβώς στο γεγονός ότι προσφέρει - 12 -

τη δυνατότητα να πραγματοποιούνται κάθε είδους συναλλαγές - συμπεριλαμβανομένων της πώλησης αγαθών και υπηρεσιών μέσα από ηλεκτρονικά μέσα με μεγάλη ταχύτητα και μικρό κόστος. Εάν κανείς συνδεθεί με το Intemet θα διαπιστώσει αμέσως ότι μπορεί να επιλέξει και να αγοράσει μέσω του Η/Υ από τα ηλεκτρονικά καταστήματα, μια σειρά από προϊόντα και υπηρεσίες: από βιβλία και ρούχα ως πακέτα διακοπών για οποιαδήποτε χώρα. Μπορεί επίσης να κλείσει αεροπορικό εισιτήριο χρεώνοντάς την πιστωτική του κάρτα και αμέσως μετά να παραγγείλει φαγητό για το σπίτι. Ωστόσο το ηλεκτρονικό εμπόριο δεν έχει μόνο αυτή την μορφή, αντίθετα περιλαμβάνει μια ευρεία κλίμακα συναλλαγών και χρήση πολλαπλών τεχνολογικών εφαρμογών. Ειδικότερα το ηλεκτρονικό εμπόριο εμφανίζεται με δύο τύπους δραστηριότητας και τέσσερις μορφές. Ως προς τους τύπους μπορεί διακρίνεται : 1. το έμμεσο ηλεκτρονικό εμπόριο, όπου η παραγγελία των προϊόντων γίνεται μέσω Η/Υ, τα οποία στη συνέχεια παραδίδονται στον πελάτη με φυσικό τρόπο χρησιμοποιώντας μεταφορικά και ταχυδρομικά μέσα, και 2. το άμεσο ηλεκτρονικό εμπόριο, όπου η παραγγελία, πώληση αλλά και παράδοση προϊόντων και υπηρεσιών γίνεται ηλεκτρονικά (π.χ. πώληση προγραμμάτων λογισμικού, παροχή πληροφόρησης κ.α). Οι πιο συνηθισμένες μορφές ηλεκτρονικού εμπορίου ανάλογα με τα μέρη που εμπλέκονται σε μια ηλεκτρονική συναλλαγή αφορούν: 1. επιχειρήσεις προς επιχειρήσεις: εδώ υπάρχουν συναλλαγές μεταξύ των επιχειρήσεων με παραγγελίες και πληρωμές μέσα από τα δίκτυα τηλεπικοινωνιών 2. επιχειρήσεις προς καταναλωτές: η πιο γνωστή στους χρήστες του Intemet μορφή ηλεκτρονικού εμπορίου, η οποία θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως ηλεκτρονικό λιανικό εμπόριο 3. επιχειρήσεις προς τη δημόσια διοίκηση: στην περίπτωση αυτή περιλαμβάνονται συναλλαγές όπως για παράδειγμα η παροχή υπηρεσιών 4. τη δημόσια διοίκηση προς τους πολίτες: η μορφή αυτή ηλεκτρονικού εμπορίου αναμένεται να γνωρίσει έκρηξη τα επόμενα χρόνια καθώς ολοένα και περισσότερες υπηρεσίες πληροφόρησης και ενημέρωσης παρέχονται από κρατικούς φορείς μέσω Ιη «ι^. Υπολογίζεται ότι περίπου 23 εκατ. νοικοκυριά είναι παγκοσμίως συνδεδεμένα με το Ι η ^ ^ ή στοιχείο το οποίο μεταφράζεται σε 55-60 εκατ. χρήστες. Άλλοι υπολογισμοί - 13 -

αναφέρουν ότι έως την επόμενη πενταετία οι χρήστες Internet θα έχουν ανέλθει σε 550 εκατ., δηλαδή περίπου το 10% του πληθυσμού. Στη μελέτη της EuroFiet και του EuroCimmerce αναφέρεται ότι ήδη, στην Ευρώπη λειτουργούν περίπου 150.000 εμπορικά sites στο Internet, τα οποία από μόνα τους έχουν δημιουργήσει κατά τους υπολογισμούς 3.000 νέες θέσεις εργασίας, ενώ στις ΗΠΑ όπου το ηλεκτρονικό εμπόριο είναι πολύ περισσότερο αναπτυγμένο υπολογίζεται ότι έχει δημιουργήσει 760.000 θέσεις εργασίας. Είναι λοιπόν φανερό ότι η ανάπτυξη του ηλεκτρονικού εμπορίου και η δημιουργία κάποια στιγμή μιας κρίσιμης μάζας χρηστών-καταναλωτών μέσω ηλεκτρονικού εμπορίου, παρουσιάζει τεράστιες δυνατότητες επιχειρηματικής δράσης και δημιουργίας θέσεων εργασίας που αναγκαστικά θα οδηγήσει σε μεγάλης έκτασης διαρθρωτικές αλλαγές κυρίως στους κλάδους του εμπορίου και του τουρισμού. Εδώ κυρίως αλλά όχι αποκλειστικά, αναμένεται να σημειωθούν ανακατατάξεις με τη δημιουργία νέων επιχειρήσεων, την επέκταση άλλων αλλά ίσως και τη δημιουργία προβλημάτων βιωσιμότητας ορισμένων παραδοσιακών εμπορικών επιχειρήσεων. Ως αποτέλεσμα, το ηλεκτρονικό εμπόριο θα επιφέρει και σημαντικές επιπτώσεις στην αγορά εργασίας. Οι επιπτώσεις αυτές αναφέρονται περισσότερο στις μορφές εργασίας που θα αναπτυχθούν και τα προσόντα των εργαζομένων που θα απαιτηθούν. Από τη μια πλευρά, αν για παράδειγμα το ηλεκτρονικό εμπόριο αποκτήσει ένα σημαντικό μέρος της αγοράς με αντίστοιχη μείωση των παραδοσιακών μορφών πώλησης στα καταστήματα, τότε θα υπάρξουν πιθανά απολύσεις ιδίως στα μεγάλα καταστήματα. Παράλληλα όμως, πάντα θα υπάρχει η αναγκαιότητα της «φυσικής» παράδοσης των προϊόντων. Ίσως υπάρξει μείωση της παραδοσιακής «εξόρμησης» στα καταστήματα για ψώνια αλλά θα αυξηθούν οι ανάγκες για παραδόσεις των προϊόντων (Αλεξανδρίδου Ελίζα, Το δίκαιο του ηλεκτρονικού εμπορίου, εκδόσεις ΣΑΚΚΟΥΛΑ, Αθήνα, 2000). Από την άλλη πλευρά, και καθώς η αγορά του ηλεκτρονικού εμπορίου θα αναπτύσσεται, οι νέες τεχνολογίες θα δημιουργήσουν νέα εξειδικευμένα επαγγέλματα πληροφορικής (όπως για παράδειγμα πωλητές μέσω Η/Υ, διαχειριστές-συντηρητές δικτύων, υπεύθυνοι ασφαλείας ηλεκτρονικών συναλλαγών κλπ) σε επιχειρήσεις που θα σχεδιάζουν και θα λειτουργούν ηλεκτρονικά καταστήματα για τρίτους ή για http://www.internetservices.gr/ecommerce1_k.htm - 14 -

εμπορικές επιχειρήσεις που θα ενσωματώνουν το ηλεκτρονικό εμπόριο στη δομή τους. Συνεπώς και με τα σημερινά δεδομένα είναι δύσκολο να υπολογιστεί ποιο θα είναι το τελικό ποσοτικό αποτέλεσμα σε ότι αφορά την απασχόληση αν και υπάρχουν εκτιμήσεις ότι τελικά θα υπάρξει μια μείωση θέσεων εργασίας της τάξης του 5-10% στον τομέα του εμπορίου. Πέρα όμως από το θέμα της απασχόλησης, η ανάπτυξη του ηλεκτρονικού εμπορίου θα έχει μεσοπρόθεσμα σημαντικές επιπτώσεις στο περιεχόμενο και τις συνθήκες εργασίας. Όπως σημειώθηκε νέες ειδικότητες και καθήκοντα θα αναδειχτούν, νέα προσόντα και δεξιότητες θα απαιτηθούν. Η προώθηση των προϊόντων μέσα από το Internet ήδη έχει δημιουργήσει νέες ανάγκες. Οι δυνατότητες και ευκαιρίες για ηλεκτρονικές πωλήσεις που δίνει το Internet, οδηγεί νέους ανθρώπους αλλά και ορισμένο από το υπάρχον προσωπικό στο να ασχοληθούν επαγγελματικά με τις ηλεκτρονικές πωλήσεις. Σύμφωνα με την έρευνα της ομάδας του HELTRUN4, τα νέα προσόντα και καθήκοντα για τους εργαζόμενους στο ηλεκτρονικό εμπόριο θα εστιαστούν σε τρείς κυρίως μορφές δραστηριότητας: α) στην διαχείριση της προώθησης των προϊόντων, στο marketing και την παρακολούθηση των ανταγωνιστών, β) στη διαχείριση των επικοινωνιών ανάμεσα στην επιχείρηση, τους προμηθευτές και τους πελάτες και γ) στη διαχείριση της πληροφορίας και τεχνολογικής υποδομής και των επικοινωνιών. Επιπλέον ο μελλοντικός χώρος εργασίας θα είναι διαφορετικός από αυτόν που ήδη γνωρίζουμε. Οι ευέλικτες μορφές απασχόλησης θα ενισχυθούν με την ανάπτυξη του ηλεκτρονικού εμπορίου. Για παράδειγμα η εξυπηρέτηση πελατών μέσω Internet γίνεται σε 24ωρη βάση. Θα απαιτηθεί ίσως κάποιο είδους αναδιανομή των εργαζομένων και ορισμένες θέσεις εργασίας δεν θα απαιτούν τη φυσική παρουσία στο χώρο της επιχείρησης. Η εργασία θα επικεντρώνεται κυρίως στα αποτελέσματα και όχι σε προκαθορισμένα καθήκοντα και ρόλους. Με βάση το παραπάνω πλαίσιο, η ανάπτυξη του ηλεκτρονικού εμπορίου θέτει νέες προκλήσεις και αναγκαιότητες, τόσο για τις επιχειρήσεις, όσο και για τους εργαζόμενους. 4 HELTRUN (Hellenic Electronic Trading Research Unit): Ελληνική Ηλεκτρονική Εμπορική Ερευνητική Μονάδα. - 15 -

Έτσι, σε ότι αφορά τις επιχειρήσεις που θα δραστηριοποιηθούν στον τομέα του ηλεκτρονικού εμπορίου, η εισαγωγή του θα απαιτήσει αλλαγές σε βασικές τους λειτουργίες και διαδικασίες, στις μορφές και την οργάνωση της εργασίας (π.χ. τηλεργασία), καθώς και αλλαγές που συνδέονται με τα πωλούμενα προϊόντα μέσα από τα νέα κανάλια προώθησης και διανομής (π.χ. νέες μέθοδοι markerting και προώθησης, νέου τύπου σχέσεις ανάμεσα στην επιχείρηση και τους πελάτες κλπ). Σύμφωνα με την μελέτη του HELTRUN5 για παράδειγμα, η άμεση επαφή επιχείρησης - πελάτη μπορεί ακόμη να οδηγήσει και στην μείωση του ρόλου των λιανεμπορικών επιχειρήσεων, που διαμεσολαβούν για την πώληση, αφού θα υπάρχει η δυνατότητα άμεσης πώλησης από τον κατασκευαστή στον πελάτη. Από την πλευρά τους οι λιανέμποροι και προκειμένου να μη μείνουν έξω από την αλυσίδα διανομής θα πρέπει να προχωρήσουν σε αλλαγές εκμεταλλευόμενοι τις ειδικές γνώσεις που έχουν για τα προϊόντα και τα χαρακτηριστικά τους και παρέχοντας εξειδικευμένες υπηρεσίες με ηλεκτρονική μορφή. Επιπτώσεις αναμένονται και για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, όπου μια πιθανή σε μεγάλη κλίμακα-- ανάπτυξη του ηλεκτρονικού εμπορίου θα τις καταστήσει ακόμη περισσότερο ευάλωτες. Συμμαχίες, συνεργασίες, εξειδίκευση, ευελιξία και εισαγωγή νέας τεχνολογίας είναι μερικά από τα στοιχεία που θα πρέπει να υιοθετήσουν προκειμένου να αντεπεξέλθουν στον αυξανόμενο ανταγωνισμό. Από την πλευρά των εργαζομένων, η ανάπτυξη του ηλεκτρονικού εμπορίου - πέρα από τις επιπτώσεις στην απασχόληση - θα αλλάξει και το τοπίο των εργασιακών σχέσεων και των συνθηκών εργασίας, καθώς οι νέες ανάγκες που θα προκύψουν θα οδηγήσουν σε ακόμα μεγαλύτερη ευελιξία και ελαστικοποίηση της εργασίας (Τζίβα Ε., Το Ηλεκτρονικό εμπόριο και η προστασία των καταναλωτών απέναντι στους γενικούς όρους συναλλαγών, ΔΕΕ 2003). Στο πλαίσιο αυτό, το ηλεκτρονικό εμπόριο αναμένεται να έχει σημαντικές επιπτώσεις στα ωράρια εργασίας, στη διαθεσιμότητα του εργαζόμενου για εργασία, στις άδειες και τα ρεπό, στην υγιεινή και ασφάλεια στους χώρους εργασίας αλλά και στα ασφαλιστικά δικαιώματα. Γενικά θα πρέπει να αναμένεται μια μείωση της ανάγκης για φυσική παρουσία του εργαζόμενου στον τόπο εργασίας και αύξηση της εργασίας 5 http://www.heltrun.aueb.gr - 16 -

από απόσταση δηλ. τηλεργασία. Επίσης θα πρέπει να αναμένεται αυξημένη ευελιξία σε ότι αφορά το χρόνο εργασίας, είτε με τη μορφή της μερικής απασχόλησης και των διακεκομμένων ωραρίων, είτε με τη μορφή της απασχόλησης με βάση το έργο που πρέπει να παραδοθεί. Πάντως, είναι πολύ πιθανό η εργασία με αυτή την μορφή να μην προστατεύεται όπως συμβαίνει με την παραδοσιακή απασχόληση που ρυθμίζεται από την εργατική νομοθεσία και τις συλλογικές συμβάσεις εργασίας και μπορεί να οδηγήσει σε ακραίου τύπου φαινόμενα ευελιξιών που θα μειώνουν με κάθε τρόπο το κόστος εργασίας, προκειμένου να αυξάνεται η ανταγωνιστικότητα. Προκύπτει λοιπόν η ανάγκη, τα συνδικάτα να παρέμβουν ενεργά στις εξελίξεις που θα έχει η ανάπτυξη του ηλεκτρονικού εμπορίου, καταγράφοντας τις αλλαγές στο εργασιακό πεδίο και κατόπιν ρυθμίζοντας σε συλλογική βάση μέσα από συμβάσεις εργασίας τους όρους αμοιβής και εργασίας και αυτών των εργαζομένων. Τέλος, το θέμα της εκπαίδευσης και κατάρτισης για τους εργαζόμενους στο ηλεκτρονικό εμπόριο είναι ιδιαίτερα σημαντικό γιατί τα νέα προσόντα, οι ικανότητες και δεξιότητες που θα απαιτηθούν θα είναι ιδιαίτερα αυξημένα. Η δια βίου εκπαίδευση θα αποτελέσει σημείο κλειδί για την προσαρμογή των εργαζομένων στις νέες συνθήκες. Η εισαγωγή και ανάπτυξη του ηλεκτρονικού εμπορίου θέτει νέες προκλήσεις και νέα προβλήματα στον κλάδο και τους εργαζόμενους. Σε κάθε περίπτωση δεν θα πρέπει να αφεθεί μόνο στις δυνάμεις της αγοράς και να γίνει κατά ανεξέλεγκτο τρόπο. Αντίθετα θα πρέπει να αποτελέσει πεδίο διαλόγου ανάμεσα σε εργοδότες και συνδικάτα. Ιδίως από την σκοπιά των δεύτερων, θα πρέπει να τεθεί κάτω από την ομπρέλα των συλλογικών διαπραγματεύσεων, προκειμένου να ρυθμιστούν σε συλλογική βάση οι ελάχιστοι όροι αμοιβής και εργασιακών συνθηκών. Ηλεκτρονικό εμπόριο αποτελεί μια ολοκληρωμένη συναλλαγή που πραγματοποιείται μέσω του διαδικτύου χωρίς να είναι απαραίτητη η φυσική παρουσία των συμβαλλομένων μερών, δηλαδή του πωλητή και του αγοραστή, οι οποίοι μπορούν να βρίσκονται ακόμα και σε διαφορετικές χώρες. Είναι οποιαδήποτε συναλλαγή που ενέχει διαδικτυακή δέσμευση για αγορά η πώληση αγαθών ή υπηρεσιών. Ηλεκτρονικό εμπόριο θεωρούνται επίσης και οι συναλλαγές μέσω τηλεφώνου και φαξ. Το ηλεκτρονικό εμπόριο διακρίνεται σε έμμεσο και άμεσο. Ο πρώτος όρος - 17 -

χρησιμοποιείται όταν πρόκειται για την ηλεκτρονική παραγγελία υλικών αγαθών που μπορούν να παραδοθούν μόνο με παραδοσιακούς τρόπους όπως είναι το ταχυδρομείο. Πρόκειται για κάθε είδος εμπορικής συναλλαγής μεταξύ προσώπων (φυσικών και μη) που πραγματοποιείται με ηλεκτρονικά μέσα. Είναι η διάθεση και αγοραπωλησία προϊόντων ηλεκτρονικά, η διεκπεραίωση εμπορικών λειτουργιών και συναλλαγών χωρίς τη χρήση χαρτιού, συνήθως μέσω δικτύων ηλεκτρονικών υπολογιστών. Πρόκειται για την αγοραπωλησία αγαθών, πληροφοριών και υπηρεσιών μέσα από δίκτυα ηλεκτρονικών υπολογιστών. Το ηλεκτρονικό εμπόριο μπορεί να οριστεί από τέσσερις διαφορετικές οπτικές γωνίες: 1. Επιχειρήσεις: Ως εφαρμογή νέων τεχνολογιών προς την κατεύθυνση του αυτοματισμού των συναλλαγών και της ροής εργασιών. 2. Υπηρεσίες: Ως μηχανισμός που έχει στόχο να ικανοποιήσει την κοινή επιθυμία προμηθευτών και πελατών για καλύτερη ποιότητα υπηρεσιών, μεγαλύτερη ταχύτητα εκτέλεσης συναλλαγών και μικρότερο κόστος. 3. Απόσταση: Ως δυνατότητα αγοραπωλησίας προϊόντων και υπηρεσιών μέσω του Internet ανεξάρτητα από τη γεωγραφική απόσταση. 4. Επικοινωνία: Ως δυνατότητα παροχής πληροφοριών, προϊόντων ή υπηρεσιών, και πληρωμών μέσα από δίκτυα ηλεκτρονικών υπολογιστών. Το ηλεκτρονικό εμπόριο σε πρακτικό επίπεδο, μπορεί να πάρει πολλές μορφές: 1. Εσωτερικό εμπόριο: Στόχος είναι η αποτελεσματικότερη λειτουργία των δραστηριοτήτων μιας επιχείρησης, ώστε να μπορεί να προσφέρει καλύτερα προϊόντα και υπηρεσίες στους πελάτες της. Οι εφαρμογές του συνήθως εντάσσονται στη λειτουργία ενός τοπικού δικτύου (Intranet) και μπορούν να είναι: επικοινωνία μεταξύ ομάδων εργασίας, ηλεκτρονική δημοσίευση (άμεση διανομή πληροφοριών) κτλ. 2. Συναλλαγές μεταξύ επιχειρήσεων (Business-to-Business - B2B): Το ηλεκτρονικό εμπόριο επιτρέπει σε επιχειρήσεις να βελτιώσουν τη μεταξύ τους συνεργασία, απλοποιώντας τις διαδικασίες και το κόστος των προμηθειών, την ταχύτερη αποστολή των προμηθειών και τον αποτελεσματικότερο έλεγχο του επιπέδου αποθεμάτων. Επιπλέον καθιστά ευκολότερη την αρχειοθέτηση των σχετικών εγγράφων και ποιοτικότερη την εξυπηρέτηση πελατών. Η δυνατότητα - 18 -

ηλεκτρονικής σύνδεσης με προμηθευτές και διανομείς καθώς και η πραγματοποίηση ηλεκτρονικών πληρωμών βελτιώνουν ακόμη περισσότερο την αποτελεσματικότητα: οι ηλεκτρονικές πληρωμές περιορίζουν το ανθρώπινο σφάλμα, αυξάνουν την ταχύτητα και μειώνουν το κόστος των συναλλαγών. Το ηλεκτρονικό εμπόριο προσφέρει τη δυνατότητα αυξημένης πληροφόρησης σχετικά με τα προσφερόμενα προϊόντα - είτε από τους προμηθευτές είτε από ενδιάμεσους οργανισμούς που προσφέρουν υπηρεσίες ηλεκτρονικού εμπορίου. 3. Λιανικές πωλήσεις - Ηλεκτρονικό εμπόριο μεταξύ επιχείρησης και καταναλωτών (Business-to-Consumer - B2C): Πρόκειται για την πιο διαδεδομένη μορφή ηλεκτρονικού εμπορίου. Ο καταναλωτής έχει πρόσβαση σε μια τεράστια ποικιλία προϊόντων σε δικτυακούς κόμβους-καταστήματα, βλέπει, επιλέγει, αν επιθυμεί να αγοράσει είδη ένδυσης μπορεί ενίοτε και να τα δοκιμάζει (μέσω ειδικών προγραμμάτων), ανακαλύπτει προϊόντα τα οποία δεν θα μπορούσε να βρει εύκολα στη χώρα του, συγκρίνει τιμές και τέλος αγοράζει. Κι όλα αυτά χωρίς να βγει από το σπίτι του, κερδίζοντας πολύτιμο χρόνο και κόπο (Καρούνος Θόδωρος και Γούσιου Λίνα, e-business Forum, «Η χρήση του Διαδικτύου και η πολιτική για την ανάπτυξη του Ηλεκτρονικού Επιχειρείν στην Ελλάδα», 2001). ( 2002-2011 FCNet IT Solutions)6 6 http://www.fcnet.gr - 19 -

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3Ο ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΑ ΠΡΟΤΥΠΑ ΓΙΑ ΤΟ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ Οι τεχνολογίες του ηλεκτρονικού εμπορίου δεν είναι όλες νέες. Οι περισσότερες από αυτές χρησιμοποιούνται εδώ και αρκετά χρόνια από συγκεκριμένες επιχειρήσεις ή κλάδους. Αυτό που τους έδωσε την απαιτούμενη ώθηση και έκανε την αντιμετώπισή τους ενιαία -κάτω από τη μορφή του ηλεκτρονικού εμπορίου- ήταν η αποδοχή διεθνών προτύπων και η ανάγκη για νέες μορφές οργάνωσης και λειτουργικής διαχείρισης. Έτσι, οι επιχειρήσεις θα μπορούσαν στο εξής να αντεπεξέλθουν στις συνθήκες που επιβάλλονται από τη διεθνοποίηση των αγορών, τις νέες καταναλωτικές αντιλήψεις και κοινωνικές συνθήκες (Τεχνολογίες και η τεχνολογικά πρότυπα για το ηλεκτρονικό εμπόριο, Ε.Δ.Ε.Τ. Α.Ε. 2002). 3.1. Ηλεκτρονική Ανταλλαγή Δεδομένων (EDI - Electronic Data Interchange) Δημιουργήθηκε στις αρχές της δεκαετίας του '70. Η EDI είναι μια κοινή δομή αρχείων που σχεδιάστηκε ώστε να επιτρέψει σε μεγάλους οργανισμούς να μεταδίδουν πληροφορίες μέσα από μεγάλα ιδιωτικά δίκτυα. Πρόκειται για την ηλεκτρονική ανταλλαγή εμπορικών και διοικητικών δεδομένων από υπολογιστή σε υπολογιστή, με την ελάχιστη παρέμβαση χειρόγραφων διαδικασιών. Τα δεδομένα αυτά είναι οργανωμένα σε αυτοτελή μηνύματα (τιμολόγια, παραγγελίες, τιμοκατάλογοι, φορτωτικές κλπ.), το περιεχόμενο και η δομή των οποίων καθορίζονται από κάποιο κοινώς αποδεκτό πρότυπο. Τα πρότυπα που χρησιμοποιούνται σε παγκόσμιο επίπεδο προέρχονται από τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών και καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα επικοινωνιακών αναγκών των εμπορικών εταιριών. Το πρότυπο αυτό είναι το EDIFACT (EDI For Administration, Commerce and Transportation) (Γ. Κάλλας, Τα κοινωνικοοικονομικά ερευνητικά δεδομένα στη μελέτη της ΚτΠ : μηχανισμοί 7 7 http://www.go-online.gr/ebusiness/specials/article.html?article_id=552-20 -