Συμβουλευτική κι Επαγγελματικός Προσανατολισμός: Προετοιμασία των Μαθητών για την Εκπαίδευση και την Απασχόληση

Συμβουλευτική κι Επαγγελματικός Προσανατολισμός: Προετοιμασία των Μαθητών για την Εκπαίδευση και την Απασχόληση

Συμβουλευτική είναι η οργανωμένη και επιτρεπτική σχέση που δίνει τη δυνατότητα στον συμβουλευόμενο να αποκτήσει αυτογνωσία στο βαθμό που να μπορεί να κάνει θετικά βήματα προς την κατεύθυνση που του έχει υποδείξει ο νέος του προσανατολισμός (Rogers, 1942) μια βοηθητική διαδικασία που στοχεύει, όχι στο να αλλάξει τον άνθρωπο, αλλά να τον βοηθήσει να χρησιμοποιήσει τα προσόντα που διαθέτει για να αντιμετωπίσει με επιτυχία τη ζώή είναι η διαδικασία που έχει σχεδιαστεί για να βοηθήσει το άτομο να απαντήσει στο ερώτημα «Τι θα κάνω;» (Tyler, 1961) η βοήθεια που προσφέρει ένα άτομο στο άλλο ή μια ομάδα στα μέλη της, στην αναζήτηση του καλύτερου τρόπου δράσης ως προς την επιβίωση του ατόμου και της ομάδας (Beck, 1963) η διαδικασία που περιλαμβάνει ένα ιδιαίτερο είδος σχέσης μεταξύ ενός ανθρώπου που ζητάει βοήθεια, επειδή αντιμετωπίζει κάποιο πρόβλημα, και ενός άλλου ανθρώπου που έχει εκπαιδευτεί για να παρέχει τέτοιου είδους βοήθεια (Patterson, 1973) μια διαδικασία παροχής βοήθειας στους ανθρώπους, ώστε να μάθουν πώς να λύνουν ορισμένα διαπροσωπικά προβλήματα, καθώς και προβλήματα αποφάσεων (Krumbolyz, 1976) Μια διαδικασία αλληλοεποικινωνίας κατά την οποία συνήθως παρέχεται βοήθεια σε άτομα που αντιμετωπίζουν κάποιο πρόβλημα, το οποίο συχνά έχει σχέση με κάποια δυσλειτουργία του ατόμου, όσον αφορά τις διαπροσωπικές του σχέσεις, τη σχέση του με τον ίδιο τον εαυτό του, την εσωτερική του ισορροπία, την προσαρμοστικότητα του στο κοινωνικό περιβάλλον, τον τρόπο αντιμετώπισης των εσωτερικών του συγκρούσεων και των αντικειμενικών αντιξοοτήτων της ζωής (Κοσμίδου, 1996)

Συμβουλευτική στο πλαίσιο του Επαγγελματικού Προσανατολισμού είναι Η παροχή βοήθειας στον συμβουλευόμενο, είτε σε ατομικό είτε σε ομαδικό επίπεδο, ώστε να συνειδητοποιήσει, να καλλιεργήσει και να αξιοποιήσει τις δυνατότητες του, να αναπτύξει τις δεξιότητες του, να συσχετίσει τις επιθυμίες του με την αντικειμενική πραγματικότητα, να οργανώσει τις προσπάθειες του και να επιδιώξει την ομαλή ένταξη του στο κοινωνικό πλαίσιο, αφού πρώτα έχει μάθει να συνδέεται με φορείς που παίρνουν αποφάσεις για θέματα που τον αφορούν. Ποιες ανάγκες καλείται να εξυπηρετήσει η Συμβουλευτική στα πλαίσια των διαδικασιών επαγγελματικής ανάπτυξης και επαγγελματικού προσανατολισμού; Οι ανάγκες των νέων, αλλά και γενικότερα των ανθρώπων που βρίσκονται σε διαδικασία εκπαιδευτικής και επαγγελματικής ανάπτυξης ή μετάβασης, μεταλλάσσονται συνεχώς, καθώς οι απαιτήσεις που ξεπροβάλλουν καθημερινά στην αγορά εργασίας είναι πολυσύνθετες και επιτακτικές. Η εκπαίδευση δεν σημαίνει αναγκαστικά αποκατάσταση, ενώ οι σύγχρονες αντιλήψεις και πρακτικές θέλουν το εκπαιδευτικό και επαγγελματικό κοινό να βρίσκεται πάντα σε εγρήγορση.

Οι πιο σημαντικές ανάγκες που καλείται να καλύψει η Συμβουλευτική είναι: η ανάγκη του ανθρώπου να αποκτήσει με αξιοπρέπεια τα απαραίτητα μέσα επιβίωσης του η υποστήριξη της αναγκαίας διανοητικής ανάπτυξης και ισορροπίας του εξελισσόμενου ανθρώπου η επίτευξη της πολυπόθητης αυτονομίας και αυτάρκειας, που θεωρείται απαραίτητη και αναπόσπαστη προϋπόθεση, αφού μόνο μέσα από την αυτόνομη δράση εξασφαλίζεται η επιτυχημένη κοινωνικοποίηση και ένταξη η υπολανθάνουσα ή σαφώς εκδηλούμενη ανάγκη για κοινωνική αναγνώριση η ανάπτυξη των ικανοτήτων και δεξιοτήτων, που μαζί με την επίτευξη του απαραίτητου υψηλού επιπέδου ωρίμανσης θα οδηγήσουν σε μια ιδανική επαγγελματική επιλογή η καλύτερη προετοιμασία της εισόδου, ένταξης ή επανένταξης των ανθρώπων στη διαδικασία επαγγελματικής εκπαίδευσης και τοποθέτησης, μετά από επιμελημένη άσκηση στην αυτοεκτίμηση και τον αυτοπροσδιορισμό η προώθηση και εξυπηρέτηση διαδικασιών αυτογνωσίας από μέρους του συμβουλευόμενου η εξυπηρέτηση της αναγκαιότητας για σχεδιασμό και περισσότερη προσωπική οργάνωση η ανάγκη για αυξημένα επίπεδα αυτοεκτίμησης και αυτοσεβασμού, προκειμένου να γίνει με τον ιδανικότερο δυνατό τρόπο η μετάβαση προς την τριτοβάθμια εκπαίδευση ή την εργασία η αντίληψη και προβολή προς τους ενδιαφερόμενους των συνθηκών, όρων και αντιλήψεων που επικρατούν κάθε φορά στην αγορά εργασίας με τη συνεργασία των ίδιων φυσικά και την ενεργό τους συμμετοχή στη διαδικασία η μετάλλαξη ή ο μετασχηματισμός όλων εκείνων των εσφαλμένων αντιλήψεων που τυχόν υπάρχουν σχετικά με τον παράγοντα «εργασία», καθώς και με τη δράση των διαφόρων κοινωνικών οργανισμών

η ανάγκη για παροχή υποστήριξης και ενίσχυσης κατά το χειρισμό προσωπικών και διαπροσωπικών προβλημάτων η προώθηση και υιοθέτηση από μέρους των συμβουλευόμενων ενός μοντέλου κριτικής προσέγγισης και ανάγνωσης των πληροφοριών ο εφοδιασμός με όλα εκείνα τα απαραίτητα προσόντα που θα επιτρέψουν μια ομαλή και λιγότερο έντονη συναισθηματική διαδικασία λήψης απόφασης η προώθηση και υιοθέτηση τεχνικών ευλυγισίας και προσαρμοστικότητας, καθώς αυτή είναι η επιτακτική ανάγκη που προβάλλει από τη σύγχρονη πραγματικότητα της αγοράς εργασίας

Οι στόχοι της Συμβουλευτικής στα πλαίσια του εκπαιδευτικού και επαγγελματικού προσανατολισμού η προώθηση των διαδικασιών αυτογνωσίας, στήριξης δηλαδή του συμβουλευόμενου, στην προσπάθεια του για αυτοεξερεύνηση και παροχής ευκαιριών για ανάπτυξη των δεξιοτήτων του. Με τον τρόπο αυτό θα γνωρίσει τις ανάγκες, τα ενδιαφέροντα, τις προσδοκίες, τις ικανότητες και δεξιότητες του, τις προσωπικές και επαγγελματικές του αξίες, τις προσδοκίες και τη γενικότερη νοοτροπία του, παράγοντες καθοριστικούς για τις επικείμενες επιλογές του η πληροφόρηση του, με την έννοια όμως ότι δεν προσφέρονται πια οι πληροφορίες στον ενδιαφερόμενο με τρόπο μηχανικό, αλλά με τρόπο παιδαγωγικό και αναπτυξιακό, καθώς ενθαρρύνεται ο ίδιος να αναπτύξει ένα περισσότερο ενεργό ρόλο στην αναζήτηση και κριτική ανάλυση των πληροφοριών και της οικονομικής και κοινωνικής πραγματικότητας η λήψη απόφασης που εκλαμβάνεται ως μια εξελικτική διαδικασία, κατά την οποία ο συμβουλευόμενος εξασκείται στο να παίρνει αποφάσεις γενικότερου περιεχομένου και ειδικότερα αποφάσεις που αφορούν στην επαγγελματική του ανάπτυξη και τοποθέτηση. Βασική προϋπόθεση κατά τη διαδικασία αυτή είναι η εξέταση των διαφόρων εναλλακτικών περιπτώσεων που τυχόν παρουσιάζονται, η οποία μπορεί να οδηγήσει στη λήψη της πλέον συνειδητής απόφασης, που θα ανταποκρίνεται με συνέπεια στην πραγματικότητα Η διασφάλιση επιτυχημένων μεταβάσεων με μέσο την καλύτερη δυνατή προετοιμασία και την απελευθέρωση λιγότερης ψυχικής έντασης από αυτή που συνήθως απελευθερώνεται κατά την περίοδο της μετάβασης

Τα χαρακτηριστικά του συμβούλου, όπως αυτά προκύπτουν από τις λειτουργίες που καλείται να εφαρμόσει και από τις απαιτήσεις των καιρών το ερευνητικό πνεύμα, η φαντασία και η ευελιξία που συνδυάζεται άμεσα με τη λήψη πρωτοβουλιών η ζεστασιά, η ευαισθησία, ο αυθορμητισμός, η γνησιότητα, η ανθρωπιά η ωριμότητα και ο συγκροτημένος τρόπος σκέψης και δράσης η πίστη και η αγάπη για τον άνθρωπο γενικά και ειδικότερα για τους νέους η ικανότητα να «ακούει» και να δημιουργεί ατμόσφαιρα εμπιστοσύνης και κατανόησης η κατανόηση των αναγκών των νέων και φυσικά των συγκεκριμένων αναγκών του ατόμου που ζητά στήριξη η ενσυναίσθηση, η ικανότητα δηλαδή βίωσης της συναισθηματικής κατάστασης του συμβουλευόμενου, η οποία θα βοηθήσει με τη σειρά της στην καλύτερη εκτίμηση των καταστάσεων και στην προώθηση των ιδανικότερων κατά περίπτωση λύσεων η αποφυγή κατεύθυνσης και προσανατολισμού σε συγκεκριμένες διεξόδους, καθώς είναι προτιμότερο η βοήθεια να αποβλέπει στο να αποκτήσουν τα άτομα εμπιστοσύνη στον εαυτό τους και να προβαίνουν σε αποκλειστικά δικές τους αποφάσεις με τον πλέον συνειδητό τρόπο η κριτική κοινωνική ενημέρωση η κοινωνικότητα και η ευχέρεια στην επικοινωνία

η αναστοχαστικότητα του πάνω στον ίδιο του τον εαυτό, η διάθεση του για αυτοκριτική και αναγνώριση των λαθών του η αποδοχή και ο σεβασμός για τον εαυτό του και τους άλλους η αισιοδοξία, η ευελιξία και η ελευθερία από στερεότυπα το βαθύ και ειλικρινές ενδιαφέρον για τον άνθρωπο και την εξέλιξη του η συνεργασία με όλους εκείνους τους φορείς που μπορεί κατά περίπτωση να συμβάλλουν θετικά στη συμβουλευτική διαδικασία ΣΕΒΑΣΜΟΣ ΚΑΙ ΑΠΟΔΟΧΗ ΧΩΡΙΣ ΟΡΟΥΣ 1. Έχω αποδεχθεί την αξία της ατομικότητας και μοναδικότητας του άλλου ατόμου; 2. Αναγνωρίζω το δικαίωμα του να είναι διαφορετικό από εμένα και από τα δικά μου πρότυπα; 3. Καταφέρνω να μην ενοχλούμαι από τη διαφορετικότητα του αυτή;

ΣΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΞΙΕΣ 1. 2. 3. 4. 5. 6. Συνειδητοποιώ και εφαρμόζω στην πράξη τις παραδοχές, τις πεποιθήσεις μου και την προσωπική μου θεωρία γενικότερα; Εξερευνώ τις αξίες, τα στερεότυπα και τις στάσεις μου; Συνειδητοποιώ και αποφεύγω ενδεχόμενες τάσεις μου για διάκριση των άλλων: π.χ. ως προς το φύλο, τη φυλή, την κοινωνική τάξη, την πολιτισμική προέλευση, την ηλικία, κάποια αναπηρία τους; Κατανοώ τα ιστορικά, γεωγραφικά, πολιτισμικά ζητήματα με ευρύτητα; Διαβάζω κριτικά την εξωτερική κοινωνικοοικονομική πραγματικότητα; Με ενδιαφέρουν τα κοινά και η δική μου συμβολή για κοινωνική ανάπτυξη μέσα από δικές μου παρεμβάσεις;

ΕΝΣΥΝΑΙΣΘΗΣΗ 1. Προσπάθησα να μπω στη θέση του άλλου προσώπου, να δω τον κόσμο όπως αυτός τον βλέπει, να σκεφτώ με το δικό του τρόπο, να νοιώσω αυτό που νοιώθει; 2. Αποφεύγω τις αξιολογικές κρίσεις και τα σχόλια; 3. Προσπαθώ αυτά που λέω ή ρωτώ να μη βρίσκονται έξω από το δικό του πλαίσιο αναφοράς και να μην περιέχουν στοιχεία ψυχολογικής απειλής;

Ο συμβουλευόμενος μαθητής στα πλαίσια της διαδικασίας και τα χαρακτηριστικά του Ο μαθητής που ζητά στήριξη και βοήθεια είναι συχνά ευάλωτος και βρίσκεται σε ιδιαίτερη ψυχική ένταση. Τα βασικότερα χαρακτηριστικά που συναντιούνται στην πλειοψηφία των μαθητών που ζητούν βοήθεια κατά την πορεία της εκπαιδευτικής και επαγγελματικής τους ανάπτυξης είναι: ψυχική ένταση και ανασφάλεια, προερχόμενη από τις απαιτήσεις της πραγματικότητας σε ζητήματα εκπαιδευτικά και επαγγελματικά δυσκολία χειρισμού προβλημάτων κατά την εκπαιδευτική διαδικασία, κυρίως εξαιτίας αρνητικών εμπειριών μειωμένη αυτοεκτίμηση και περιορισμένος αυτοπροσδιορισμός δυσκολία στην προσωπική οργάνωση, τη στοιχειοθέτηση και την ικανότητα ανάληψης δράσης ασαφή, λανθασμένα ή ουτοπικά σχέδια εκπαιδευτικής και επαγγελματικής ανάπτυξης μερική ή παντελής άγνοια όσον αφορά τις συνθήκες, τους όρους και τα δεδομένα της αγοράς εργασίας προκατειλημμένες αντιλήψεις σχετικά με ζητήματα που αφορούν την εργασία και τους φορείς που σχετίζονται με αυτήν δυσκολία στο χειρισμό προσωπικών και διαπροσωπικών προβλημάτων έλλειψη ωριμότητας, ιδίως κατά την περίοδο που χρειάζεται άμεση και συνειδητή λήψη απόφασης δυσκολία στο χειρισμό των πληροφοριών και τάση αποφυγής των ευθυνών, κυρίως όταν πρόκειται να ληφθεί κάποια σημαντική απόφαση και να γίνει ανάληψη δράσης βίωση των προσωπικών προβλημάτων στο μέγιστο δυνατό βαθμό επιρροής που μπορεί να έχουν αυτά στη δομή της προσωπικότητας του

Εντοπισμός και αξιολόγηση του αιτήματος του συμβουλευόμενου Το κρισιμότερο, ίσως, στάδιο κατά τη διαδικασία συμβουλευτικής στα πλαίσια του επαγγελματικού προσανατολισμού είναι ο εντοπισμός και η αξιολόγηση του αιτήματος του συμβουλευόμενου. Πολύ συχνά, ο συμβουλευόμενος εισέρχεται στη διαδικασία με ασαφές ή επιφανειακό αίτημα σχετικά με την εκπαιδευτική και επαγγελματική του ανάπτυξη, ενώ στην πραγματικότητα αντιμετωπίζει συγκρούσεις και προβλήματα διαφορετικού περιεχομένου, πρωταρχικότερα και ανασταλτικά ως προς τη διαδικασία επαγγελματικής συμβουλευτικής. Η ζωή είναι μικρή για να κάνεις το λάθος επάγγελμα!

Τεχνικές Συμβουλευτικής Συνέντευξη Αποτελεί τη βασικότερη μέθοδο συμβουλευτικής. Ανάλογα με το σκοπό ή την επιδίωξη της η συνέντευξη μπορεί να λάβει διαφορετικές μορφές. Μπορεί να είναι δομημένη (τυποποιημένη) ή μη δομημένη (ελεύθερη). Ουσιαστικά, κάθε συνέντευξη διατηρεί ορισμένα στοιχεία και από τις δύο αυτές μορφές. Μια απόλυτα ελεύθερη συνέντευξη δεν έχει συγκεκριμένη δομή, αλλά γίνεται με τυχαίο τρόπο και σύμφωνα με την έμπνευση της στιγμής. Αντίθετα, η απόλυτα δομημένη συνέντευξη περιορίζεται σε τυποποιημένα ερωτήματα και καθορισμένες από πριν επιλογές. Ιδανικά, ο τύπος συνέντευξης, που χρησιμοποιείται ως μέσο στη συμβουλευτική διαδικασία πρέπει, συνδυάζει τις ειδικές ανάγκες που εμφανίζονται με την ελευθερία ή την τυποποίηση στον κατάλληλο βαθμό. Ασκήσεις ικανοτήτων Ένα από τα σημαντικότερα εργαλεία της συμβουλευτικής είναι η προσπάθεια διείσδυσης και διερεύνησης των ικανοτήτων και ενδιαφερόντων των νέων. Στόχος των ασκήσεων που χρησιμοποιούνται είναι η βαθύτερη συνειδητοποίηση και αξιολόγηση των ικανοτήτων και δυνατοτήτων των συμβουλευόμενων, η αποφυγή υπερτίμησης ή υποτίμησης του εαυτού τους, καθώς και ο συνδυασμός των ικανοτήτων των νέων με τα ενδιαφέροντα και τα χαρακτηριστικά τους, όπως αυτά έχουν προκύψει από τη διαδικασία. Οι βασικότερες αρχές πάνω στις οποίες βασίζονται οι ασκήσεις ικανοτήτων είναι οι ακόλουθες:

Σημαντικό ρόλο στην εκδήλωση των ικανοτήτων παίζουν οι εμπειρίες του συμβουλευόμενου, η εικόνα που έχει το περιβάλλον του γι αυτόν, καθώς και τα ερεθίσματα και τα κίνητρα που δέχεται. Η αξιολόγηση των ικανοτήτων θα βοηθήσει και τα δύο μέρη της διαδικασίας, ειδικά όταν αυτά συνεκτιμηθούν με τα ενδιαφέροντα του νέου, και προσανατολιστούν σε συγκεκριμένες ομάδες επαγγελμάτων. Οι ικανότητες που αξιολογούνται έχουν σχέση με βασικά σωματικά, διανοητικά χαρακτηριστικά που αφορούν την προσωπικότητα. Μετά την ολοκλήρωση της αξιολόγησης ο συμβουλευόμενος εντοπίζει αυτές τις ικανότητες που διαθέτει σε μεγάλο βαθμό, όπως κι εκείνες που δεν διαθέτει καθόλου. Ακολουθεί συζήτηση για το επίπεδο συνάφειας που υπάρχει ανάμεσα στα αποτελέσματα της άσκησης και στην αντικειμενική πραγματικότητα και έπειτα ο συμβουλευόμενος καλείται να συσχετίσει ενδιαφέροντα και ικανότητες του με συγκεκριμένους επαγγελματικούς τομείς, όπως αυτοί παρουσιάζονται στον πίνακα ταξινόμησης επαγγελμάτων. Με τον τρόπο αυτό ο στόχος και ο προσανατολισμός της διαδικασίας προσλαμβάνει μια πιο συγκεκριμένη μορφή και ένα περισσότερο ρεαλιστικό περιεχόμενο.

Ανίχνευση αξιών Κατά τη διαδικασία προώθησης της επαγγελματικής και προσωπικής αυτογνωσίας χρησιμοποιείται ένας μεγάλος αριθμός ασκήσεων και δραστηριοτήτων στοχοθετημένων στη συνειδητοποίηση και ιεράρχηση των επαγγελματικών αξιών των συμβουλευόμενων. Μετά την εκτέλεση των δραστηριοτήτων αυτών, γίνεται συσχετισμός των επαγγελματικών αξιών με τις ενδεχόμενες εκπαιδευτικές ή επαγγελματικές επιλογές των συμβουλευόμενων, ερευνώντας το βαθμό συνάφειας που παρουσιάζονται μεταξύ τους. Ο βασικότερος στόχος των ασκήσεων προσωπικών κι επαγγελματικών αξιών είναι η συνειδητοποίηση και ιεράρχηση των αξιών του συμβουλευόμενου. Η καταγραφή αυτή είναι ιδιαίτερα βοηθητική όταν ο προσανατολισμός επικεντρώνεται σε επιμέρους ενδεχομένως επαγγελματικές επιλογές και χρειάζεται άμεση συσχέτιση αυτών των επιλογών με τις αξίες του νέου. Πληροφόρηση Κυριότερος στόχος της πληροφόρησης είναι η προώθηση της κριτικής στάσης του συμβουλευόμενου απέναντι στην πληροφορία, δηλαδή της κριτικής ανάγνωσης και ανάλυσης των πληροφοριών από τον ίδιο. Επιπλέον στόχοι είναι η κινητοποίηση του συμβουλευόμενου για πληροφόρηση σε τομείς εκπαιδευτικούς ή επαγγελματικούς που τον αφορούν άμεσα,καθώς και η ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του σχετικά με τα είδη των πληροφοριών που μπορεί να αναζητήσει και τις πηγές στις οποίες μπορεί να απευθυνθεί. Οι διαδικασίες πληροφόρησης ενισχύονται, μέσα από πολλές τεχνικές, όπως η παροχή έντυπου υλικού που παρέχει ο σύμβουλος ή που αναζητά ο συμβουλευόμενος. Βασικότεροι στόχοι της πληροφόρησης είναι οι ακόλουθοι: Στήριξη και ενίσχυση του συμβουλευόμενου ώστε να κινητοποιηθεί, να αναζητήσει ο ίδιος πηγές πληροφόρησης κατάλληλες για όσα ζητήματα τον απασχολούν κατά τη διαδικασία εκπαιδευτικών ή επαγγελματικών επιλογών.

Η αναζήτηση της πληροφορίας πρέπει να γίνεται από τη στιγμή που συγκεκριμενοποιηθούν ερωτήματα και προβληματισμοί του νέου. Ο σύμβουλος λειτουργεί βοηθητικά, προσπαθώντας να προσανατολίσει κατά τέτοιο τρόπο το συμβουλευόμενο, ώστε να αναζητήσει, ανάλογα με την περίπτωση, το σωστό είδος πληροφορίας και τον πλέον δόκιμο τρόπο απόκτησης της. Η ενεργός δράση του συμβουλευόμενου για πληροφόρηση αποτελεί προτεραιότητα κατά τη συμβουλευτική διαδικασία, καθώς εποτυγχάνεται μια περισσότερο βιωματική προσέγγιση της πραγματικότητας. Λήψη αποφάσεων Η διεργασία λήψης αποφάσεων στόχο έχει τη συνειδητή λήψη αποφάσεων, την ελαχιστοποίηση της ψυχικής έντασης και των ανασφαλειών, την ανάπτυξη της ικανότητας του νέου να θέτει προτεραιότητες, τη δεξιότητα στην αναζήτηση εναλλακτικών λύσεων, τη σαφή γνώση πιθανών συνεπειών που έπονται της απόφασης και την καταγραφή των ενεργειών που χρειάζονται για την υλοποίηση της και εκπόνηση σχεδίου δράσης. Συγκεκριμένα, ο νέος πρέπει να εξασκηθεί πρακτικά και με τρόπο διαδοχικό στα ακόλουθα στάδια: Επεξεργασία προβλήματος (αίτια, που,πότε, πως εμφανίζεται). Ανάλυση των στόχων, των αντικειμενικών σκοπών που θέλει ο συμβουλευόμενος να καλύψει με την απόφαση που θα πάρει. Εντοπισμός εναλλακτικών λύσεων που μπορούν να καλύψουν με επιτυχία τις ανάγκες και τους στόχους του. Ανάλυση των πλεονεκτημάτων και μειονεκτημάτων κάθε επιλογής και διερεύνηση του βαθμού στον οποίο αυτή εξυπηρετεί τους αντικειμενικούς σκοπούς που έχουν τεθεί. Επιλογή εκείνης της λύσης που έχει τα περισσότερα πλεονεκτήματα, τα λιγότερα μειονεκτήματα και που καλύπτει τους στόχους του κατά σειρά σπουδαιότητας για τον ίδιο.

Υλοποίηση της απόφασης που παίρνει με σωστή οργάνωση, πρόβλεψη και προγραμματισμό. Αξιολόγηση της απόφασης.