ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΓΩΓΗΣ ΥΓΕΙΑΣ «ΤΡΩΜΕ ΣΩΣΤΑ ΕΙΜΑΣΤΕ ΥΓΙΕΙΣ» ΕΜΠΛΕΚΟΜΕΝΕΣ ΓΝΩΣΤΙΚΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ Δεν ήταν δύσκολο να βρεθεί η αφορμή για να μιλήσουμε με τα παιδιά για την υγιεινή διατροφή, καθώς πολλές ενότητες στα μαθήματα της Γλώσσας και της Μελέτης Περιβάλλοντος αναφέρονται σ αυτά τα θέματα. Με αφορμή λοιπόν, την Παγκόσμια Ημέρα Διατροφής (16 Οκτωβρίου) και τις θεματικές ενότητες: «Ο Αρμπέν χάνει το δόντι του» και «Πάμε για ψώνια;» από τη Γλώσσα, «Η Διατροφή μας» και «Τα φυτά στη διατροφή μας» από τη Μελέτη Περιβάλλοντος, ευαισθητοποιήσαμε τους μαθητές της Β τάξης του Πρότυπου Πειραματικού Σχολείου Φλώρινας πάνω στα θέματα της υγιεινής διατροφής. Επιπλέον, μέσα από τα μαθήματα της Μουσικής και των Καλλιτεχνικών, τα παιδιά είχαν πολλές ευκαιρίες για να εμπλουτίσουν το λεξιλόγιό τους και να εκφραστούν δημιουργικά πάνω στα θέματα αυτά. ΣΤΟΧΟΙ Με την προσδοκία να αποκτήσουν οι μαθητές μας τις αναγκαίες πληροφορίες και γνώσεις που αφορούν τα μυστικά και τους κανόνες της σωστής διατροφής, αλλά και τους μηχανισμούς που θα τους επιτρέπουν να εφαρμόσουν αυτά που έμαθαν στην καθημερινή τους ζωή, θέσαμε τους παρακάτω στόχους: Να γνωρίσουν τις ομάδες τροφών, τα θρεπτικά συστατικά τους και τη θέση τους στην πυραμίδα της διατροφής. Να γνωρίσουν ποια είναι τα βασικά γεύματα μιας μέρας και να διαμορφώσουν το καθημερινό τους διατροφικό πρόγραμμα επιλέγοντας θρεπτικές τροφές και όχι «επιβλαβείς» με ωραίο περιτύλιγμα. Να διαμορφώσουν το «Δεκάλογο της Υγιεινής Διατροφής» Να γνωρίσουν διαφορετικά κειμενικά είδη (παραμύθι, μύθος, διαφήμιση, αίνιγμα, ποίημα, παροιμία). Να εμπλουτίσουν το λεξιλόγιό τους. Να αναπτύξουν την κριτική και τη δημιουργική σκέψη, τη φαντασία και να μάθουν να συνεργάζονται αρμονικά μεταξύ τους. ΟΙ ΔΡΑΣΕΙΣ ΜΑΣ Πιο συγκεκριμένα το πρόγραμμά μας χωρίστηκε στα παρακάτω μέρη: ΓΝΩΡΙΣΑΜΕ τις ομάδες τροφών και των θρεπτικών συστατικών που προσφέρει κάθε ομάδα στον οργανισμό μας. ΜΕΛΕΤΗΣΑΜΕ την Πυραμίδα της Υγιεινής Διατροφής. ΣΥΜΜΕΤΕΙΧΑΜΕ ΣΕ ΗΜΕΡΙΔΑ,ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΑΜΕ ΟΜΙΛΙΕΣ Στις 27 Οκτωβρίου οι μαθητές της Β τάξης συμμετείχαν στην ημερίδα «Παιδί και διατροφικές συνήθειες» που πραγματοποιήθηκε στο Νυμφαίο Φλώρινας. Εκεί οι μαθητές άκουσαν τον ομιλητή κ. Ζουμπανέα, ο οποίος μίλησε για τη διατροφική 1
νοημοσύνη(σύμφωνα φυσικά με το γνωστικό επίπεδο των παιδιών). Ζωγράφισαν εικόνες διατροφής και κατασκεύασαν μια σαλάτα με την διατροφολόγο συγγραφέα Παπαδοπούλου Βασιλική. Μαγείρεψαν πατατοτρουφάκια (αλμυρά) με τη Φιλίτσα και τη Βασιλική, με τη βοήθεια του «tithafame.gr». Στο τέλος οι μαθητές χόρεψαν συνδυάζοντας με αυτό τον τρόπο υγιεινή διατροφή και σωματική άσκηση. ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΑΜΕ ΣΧΕΤΙΚΟ DVD, όπου μέσα από την ιστορία της Χαρούλας και του Χάρη κατανοήσαμε την αναγκαιότητα των πέντε βασικών γευμάτων καθημερινά για την υγεία και την ευεξία, αλλά και πόσο πιο υγιεινό είναι το «σπιτικό» φαγητό σε αντίθεση με το «έτοιμο» φαγητό που αγοράζουμε απ έξω. ΔΙΑΒΑΣΑΜΕ ΠΑΡΑΜΥΘΙΑ «Ο γύρος του κόσμου με ένα δοντάκι»της Σέλμπι Μπίλερ από τις εκδόσεις Μεταίχμιο, για να γνωρίσουμε ήθη κι έθιμα σχετικά με τα δόντια (με την αλλαγή των δοντιών στην ηλικία των 6 ετών) σε διάφορες χώρες. «Ο ωραίος Δαρείος» της Σοφίας Ζαραμπούκα από τις εκδόσεις Πατάκη, για να προβληματιστούμε και να ενημερωθούμε πάνω στα θέματα της υγιεινής διατροφής. «Δείπνο με μάγισσες και κολατσιό με δράκους» της Ζωής Βαλάση από τις εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα. Εικοσιένα ελληνικά λαϊκά παραμύθια καταγραμμένα στην ντοπολαλιά της προέλευσής τους, με κοινό στοιχείο τη σημασία του φαγητού στην πλοκή τους. Διαβάζοντας προσεκτικά τα παραμύθια η συγγραφέας μάς καλεί να δούμε ποια τρόφιμα παρουσιάζονται να έχουν παραμυθένιες ιδιότητες και τι προσφέρουν στους ήρωες καθώς εξελίσσεται η πλοκή. «Ο Σοκολάκης και η Ζαχαρούλα Τρυποδόντη» της Russelmann, Anna από τις εκδόσεις Πατάκη. Δύο υπέροχα μικρόβια κουκλάκια και... η υγιεινή των δοντιών γίνεται παιχνίδι. ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΤΗΚΑΜΕ ΠΑΙΔΙΚΑ ΒΙΒΛΙΑ «Το φαγητό δεν είναι μόνο για να χορταίνουμε» της Ελένη ΧαρατσήΓιωτάκη από τις εκδόσεις Μεταίχμιο. Με αυτό το βιβλίο καταλάβαμε πόσο σημαντική είναι η υγιεινή διατροφή για τη σωστή μας ανάπτυξη. «Ο Δημήτρης και η Φιφή κάνουν λάθος διατροφή» της Βασιλικής Παπαδοπούλου από τις εκδόσεις Βερεττά. Επίσης ακούσαμε από την ίδια συγγραφέα το βιβλίο, η οποία μας βοήθησε να γνωρίσουμε καλύτερα τις ομάδες των τροφών, τις θρεπτικές ουσίες που περιέχουν και τη θέση της κάθε ομάδας στην πυραμίδα της υγιεινής διατροφής. Μέσα από τη συνάντηση μαζί της, μάθαμε πόσο απαραίτητα για την υγεία μας, ψυχική και σωματική, είναι τα πέντε βασικά γεύματα μέσα στην ημέρα, όταν βέβαια, αυτά παρέχουν απ όλες τις ομάδες κι όχι 2
«έτοιμα» φαγητά από το ταχυφαγείο ή το περίπτερο που μας παχαίνουν και γεμίζουν τον οργανισμό μας με βλαβερές ουσίες. «Μαθαίνω να τρώω σωστά» - σειρά Εκδόσεις Σαββάλας (2007) Γάλα, τυρί, γιαούρτι. Φρούτα Λαχανικά. Ψωμί και Δημητριακά Κρέας και ψάρι «Πάνω η υγεία, κάτω η παχυσαρκία», της Νίκης Στρατηλάτη από τις εκδόσεις University Studio Press. Με αυτό το βιβλίο τα παιδιά έμαθαν στη «γλώσσα τους» πώς μπορούν να προστατέψουν τον εαυτό τους, πώς να μην γίνουν παχύσαρκα, να επιλέγουν πρωινό στο σπίτι από προϊόντα του σχολικού κυλικείου, να ακολουθούν την Υγιεινή Διατροφή, να μάθουν από τώρα την Πυραμίδα της Μεσογειακής διατροφής και κυρίως να ψάχνουν μόνα τους την ασφάλεια και την ποιότητα στα τρόφιμα διαβάζοντας τις ετικέτες των τροφίμων. ΜΑΘΑΜΕ ΓΙΑ ΤΟΝ ΔΕΚΑΛΟΓΟ ΤΗΣ ΥΓΙΕΙΝΗΣ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ Φτιάξαμε το «Ημερολόγιο Διατροφής μιας μέρας». Δουλέψαμε ομαδικά και δημιουργήσαμε αφίσες με θέμα «Υγιεινές τροφές» - «Ανθυγιεινές τροφές». Δημιουργήσαμε ετικέτες προϊόντων και διαφημίσεις. Δημιουργήσαμε αινίγματα για τις τροφές, φτιάξαμε παρομοιώσεις και ποιήματα, ακροστιχίδες και κρυπτόλεξο και γράψαμε πολλές νέες λέξεις στο ευρετήριό μας για να θυμόμαστε το πλούσιο λεξιλόγιο που αποκτήσαμε κατά τη διάρκεια του προγράμματος αυτού. Δημιουργήσαμε την «Πυραμίδα της Υγιεινής Διατροφής» ΤΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΜΑΣ Μάθαμε τα τραγούδια: «Τόσο λάθος διατροφή», «Ο μπαμπάς μου με ρωτάει», «Το χοντρό μπιζέλι», «Ρίκο ρίκο ρικοκό», «Να ποντικέ, το δόντι μου». ΟΙ ΕΙΚΑΣΤΙΚΕΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΕΣ ΜΑΣ Ετοιμάσαμε ομαδικά εικαστικά έργα, κατασκευάσαμε «πράσινη σαλάτα» 3
Η ΑΚΡΟΣΤΙΧΙΔΑ ΤΗΣ ΜΠΑΝΑΝΑΣ! Μ Π Α Ν Α Ν Α 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. Με αυτό κόβουμε τα φρούτα! Πίνουμε το χυμό του κυρίως το χειμώνα! Είναι εξωτικό φρούτο, κίτρινο με λίγο ξινή γεύση! Με αυτό ποτίζουμε τα δέντρα! Είναι γλυκιά, την φτιάχνουμε από φρούτα και την αλείφουμε στο ψωμί! Μετά το φαγητό πρέπει να πάντοτε να τα πλένουμε! Τα φρούτα έχουν πολλές από αυτές! Η ΔΥΣΚΟΛΗ ΑΚΡΟΣΤΙΧΙΔΑ! Βρείτε τις λέξεις της ακροστοιχίδας και από τα πρώτα γράμματα θα φανερωθεί ένα νόστιμο λαχανικό του χειμώνα! 1. 2. 3. 4. 5. 6. Είναι άφθονη στη Χίο! Είναι κρύο και το τρώμε το καλοκαίρι! Από αυτό τρώνε πολύ οι Κινέζοι! Πηγαίνουμε συχνά να ελέγξει τα δόντια μας! Όσο περισσότερο έχει η σοκολάτα,τόσο το καλύτερα! Αλλιώς η κότα! 4
7. Βάζουμε και στη σαλάτα! 8. Τον σουβλίζουμε το Πάσχα! ΔΕΚΑΛΟΓΟΣ ΥΓΙΕΙΝΗΣ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ 1. Μοιράζουμε τα γεύματα σε 5 διαφορετικές ώρες της ημέρας: Πρωινό, Δεκατιανό, Μεσημεριανό, Απογευματινό, Βραδινό. 2. Όταν τρώμε προσπαθούμε να είμαστε ήρεμοι και με καλή παρέα. 3. Δεν ξεδιψάμε με αναψυκτικά 4. Την ώρα που τρώμε η τηλεόραση είναι κλειστή. 5. Τρώμε συχνά ψάρι. 6. Αγαπάμε τα φρέσκα λαχανικά και τις υπέροχες ελληνικές σαλάτες. 7. Εμπιστευόμαστε τη μεσογειακή διατροφή. 8. Επιλέγουμε δροσερά φρούτα. 9. Αποφεύγουμε τη ζάχαρη, τα πολλά μπισκότα, τα γλειφιτζούρια, τις τσίχλες. 10. Πίνουμε πολύ νερό. 5
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Εικόνα 1 και 2: Ενημέρωση των μαθητών για τις ομάδες τροφών και των θρεπτικών συστατικών τους από τον κ. Ζουμπανέα. 6
Εικόνα 3: Η διαιτολόγος και συγγραφέας Παπαδοπούλου Βασιλική διαβάζει στους μαθητές το βιβλίο «Ο Δημήτρης και η Φιφή κάνουν λάθος διατροφή». 7
Εικόνα 4: «Η ετοιμασία της σαλάτας». Εικόνα 5: «Τα παιδιά μαγειρεύουν». 8
Εικόνα 6-7: «Άθληση και υγιεινή διατροφή» 9
10