Π.3.1.4 Ολοκληρωμένα παραδείγματα εκπαιδευτικών σεναρίων ανά γνωστικό αντικείμενο με εφαρμογή των αρχών σχεδίασης Παραδειγματικό σενάριο στο μάθημα της Νεοελληνικής Γλώσσας «Ασφαλώς κυκλοφορώ» ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΜΠΑΛΚΙΖΑΣ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ, ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ Θεσσαλονίκη 2011
ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΕΡΓΟΥ ΠΡΑΞΗ: «Δημιουργία πρωτότυπης μεθοδολογίας εκπαιδευτικών σεναρίων βασισμένων σε ΤΠΕ και δημιουργία εκπαιδευτικών σεναρίων για τα μαθήματα της Ελληνικής Γλώσσας στην Α/βάθμια και Β/βάθμια εκπαίδευση» MIS 296579 (κωδ. 5.175), - ΟΡΙΖΟΝΤΙΑ ΠΡΑΞΗ, στους άξονες προτεραιότητας 1-2-3 του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση», η οποία συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και εθνικούς πόρους. ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ: Ι. Ν. ΚΑΖΑΖΗΣ ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ: ΒΑΣΙΛΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΑΔΗΣ ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ: Π.3.1.4 Ολοκληρωμένα παραδείγματα εκπαιδευτικών σεναρίων ανά γνωστικό αντικείμενο με εφαρμογή των αρχών σχεδίασης ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΠΑΡΑΔΟΤΕΟΥ: ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΗΣ ΦΟΡΕΑΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ: http://www.greeklanguage.gr Καραμαούνα 1 Πλατεία Σκρα Τ.Κ. 55 132 Καλαμαριά, Θεσσαλονίκη Τηλ.: 2310 459101, Φαξ: 2310 459107, e-mail: centre@komvos.edu.gr Σελίδα 2 από 20
Περιεχόμενα ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΣΕΝΑΡΙΟΥ 4 ΣΥΝΤΟΜΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ 4 ΣΤΟΧΟΙ-ΣΚΕΠΤΙΚΟ 5 ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΩΝ ΦΑΣΕΩΝ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΟΥ ΣΕΝΑΡΙΟΥ 7 1. Δραστηριότητα 8 2. Δραστηριότητα 9 3. Δραστηριότητα 11 4. Δραστηριότητα 15 5. Δραστηριότητα 16 ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ 19 Σελίδα 3 από 20
Α. ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΣΕΝΑΡΙΟΥ Τίτλος ενότητας «Ασφαλώς κυκλοφορώ» Δημιουργός Νικόλαος Μπαλκίζας Διδακτικό αντικείμενο Νεοελληνική Γλώσσα Διδακτική ενότητα Δ τάξη, ενότητα 5, τ. Α, σσ. 47-56 & Τετράδιο Εργασιών, ενότητα 5, τ. Α, σσ. 73-88 Τάξη Δ Δημοτικού Χρονική διάρκεια Θα απαιτηθούν 1-2 διδακτικές ώρες με διακοπές. Β. ΣΥΝΤΟΜΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ Οι δραστηριότητες προτείνονται ως επέκταση συμπλήρωση των ασκήσεων του βιβλίου της Γλώσσας της Δ τάξης (τ. Α, ενότητα 5, σσ. 47-56) και του τετραδίου εργασιών (τ. Α, ενότητα 5, σσ. 73-88) που αφορούν στην Κυκλοφοριακή Αγωγή. Εστιάζουν στον εμπλουτισμό των παραπάνω ασκήσεων με υλικό το οποίο λείπει από το σχολικό βιβλίο, αξιοποιώντας τις δυνατότητες που προσφέρουν οι ΤΠΕ και στην ανάπτυξη της δημιουργικότητας των μαθητών. Σελίδα 4 από 20
Γ. ΣΤΟΧΟΙ-ΣΚΕΠΤΙΚΟ Είναι κοινή διαπίστωση ότι στη χώρα μας ο δείκτης τροχαίων ατυχημάτων είναι από τους υψηλότερους της Ευρώπης. Γι αυτό είναι χρέος όλων των εμπλεκόμενων φορέων στην εκπαίδευση να συμβάλουν στην ενημέρωση και ευαισθητοποίηση των μαθητών σε θέματα Κυκλοφοριακής Αγωγής. Εξάλλου τα Αναλυτικά Προγράμματα Σπουδών για το Δημοτικό Σχολείο προτείνουν και προτρέπουν τους εκπαιδευτικούς να αναπτύξουν προγράμματα με τέτοια θέματα. Με δεδομένη, λοιπόν, τη σπουδαιότητα του θέματος προτείνονται διαθεματικές δραστηριότητες που σχετίζονται με την κυκλοφοριακή αγωγή και αξιοποιούν ταυτόχρονα τις ΤΠΕ, οι οποίες εμπίπτουν στα ενδιαφέροντα των μαθητών και αφορούν την καθημερινότητά τους. Γνώσεις για τον κόσμο και στάσεις, αξίες, πεποιθήσεις Επιχειρείται οι μαθητές: να βελτιώσουν την οδική τους συμπεριφορά ως πεζοί και ως ποδηλάτες να γνωρίσουν τα σήματα οδικής κυκλοφορίας να είναι σε θέση να διαβάζουν έναν ψηφιακό χάρτη να έρθουν σε επαφή με την ποίηση του Οδυσσέα Ελύτη να έρθουν σε επαφή με το σημειωτικό σύστημα του Κ.Ο.Κ. να μάθουν τα βασικά χαρακτηριστικά μιας εικονογραφημένης ιστορίας (κόμικ) να μάθουν τον εξοπλισμό ενός ποδηλάτη. Γνώσεις για τη γλώσσα Επιχειρείται οι μαθητές: να αποκτήσουν νέο λεξιλόγιο να ασκηθούν στην ενεργητική ακρόαση να ασκήσουν τον προφορικό και τον γραπτό τους λόγο να γνωρίσουν από τα δομικά στοιχεία του στίχου τη σημασία της ομοιοκαταληξίας Σελίδα 5 από 20
να γράψουν μια εικονογραφημένη ιστορία (κόμικ) να δημιουργήσουν πολυτροπικά κείμενα να διακρίνουν τα ισοσύλλαβα από τα ανισοσύλλαβα ουσιαστικά να είναι σε θέση να διαμορφώνουν το ύφος των κειμένων τους ανάλογα με την περίσταση της επικοινωνίας να δομούν ελλειπτικές προτάσεις να εξαγάγουν τον κανόνα της κλίσης των ουδέτερων ουσιαστικών σε -μα να εξοικειωθούν με διάφορα κειμενικά είδη (αφίσα, φυλλάδιο, μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου κ.ά.) να είναι σε θέση να επιλέγουν την έγκλιση ανάλογα με το μήνυμα που θέλουν να μεταδώσουν να έρθουν σε επαφή με τον ποιητικό λόγο να κατανοήσουν την πολυσημία του ποιητικού λόγου να μάθουν με ποιες εγκλίσεις δίνουν οδηγίες να παραγάγουν ποιητικό λόγο με τη βοήθεια των σωμάτων κειμένων να είναι σε θέση να υποστηρίζουν την άποψή τους με επιχειρήματα να είναι σε θέση να χρησιμοποιούν σωστά τα επιφωνήματα στον λόγο τους να είναι σε θέση να χρησιμοποιούν σωστά τα σημεία στίξης στον λόγο τους Γραμματισμοί Επιχειρείται οι μαθητές: να μάθουν να αντιγράφουν εικόνα με το εργαλείο αποκομμάτων να μάθουν να αντιγράφουν και να επικολλούν κείμενο να μάθουν να αποθηκεύουν ένα αρχείο από το διαδίκτυο να μάθουν να αποστέλλουν μήνυμα με το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο να δημιουργούν αφίσα με τη βοήθεια λογισμικού προσωπικής έκφρασης, δημιουργικότητας και φαντασίας να μάθουν να δημιουργούν πολυμεσικές παρουσιάσεις να μάθουν να εισάγουν εικόνα ή ήχο σε πρόγραμμα δημιουργίας κόμικ να μάθουν να εκτυπώνουν κείμενο, εικόνα, ψηφιακό χάρτη Σελίδα 6 από 20
να μάθουν να ελέγχουν την αξιοπιστία και το κύρος μιας πηγής να μάθουν να εξάγουν αρχείο από αρχείο επεξεργασίας να εξοικειωθούν με πρόγραμμα δημιουργίας κόμικ και σταυρόλεξου να εξοικειωθούν με τη χρήση ηλεκτρονικού λεξικού και σωμάτων κειμένων να εξοικειωθούν με την αναζήτηση σε μηχανή αναζήτησης να εξοικειωθούν με τους ψηφιακούς χάρτες να είναι σε θέση να επισημαίνουν ένα κείμενο σε περιβάλλον επεξεργασίας κειμένου να μάθουν να μεγεθύνουν και να σμικρύνουν έναν ψηφιακό χάρτη να μάθουν να πλοηγούνται σε κλειστού τύπου λογισμικό να μάθουν σαρώνουν και να αποθηκεύουν εικόνες στον υπολογιστή να μάθουν να χρησιμοποιούν και να αξιοποιούν τα αναδυόμενα μενού και την αυτόματη συμπλήρωση. Δ. ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΩΝ ΦΑΣΕΩΝ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΟΥ ΣΕΝΑΡΙΟΥ 1 η Δραστηριότητα Βιβλίο Μαθητή, τ. Α, άσκ. 5, σ. 78 & Τετράδιο Εργασιών, τ. Α, άσκ. 4, σ. 48 Σελίδα 7 από 20
1. Να αναζητήσετε στη μηχανή αναζήτησης Google τους Χάρτες Google (Google maps). 2. Από το μενού να επιλέξετε Λήψη οδηγιών. Σας εμφανίζει τέσσερις επιλογές για τη διαδρομή σας (με αυτοκίνητο, με δημόσια συγκοινωνία, με τα πόδια και με ποδήλατο). 3. Να γράψετε στη διεύθυνση αφετηρίας Α τη διεύθυνση του συμμαθητή σας και στη διεύθυνση προορισμού αυτή του σχολείου σας. Καθώς πληκτρολογείτε, θα αντιληφθείτε ότι σας εμφανίζει ένα αναδυόμενο μενού το οποίο περιλαμβάνει κάποιες αυτόματες συμπληρώσεις της επιλογής σας. Από το αναδυόμενο μενού να επιλέξετε τη διεύθυνση και τον αριθμό που αναζητάτε και την περιοχή στην οποία ανήκει και να πατήσετε το κουμπί Enter. Η διεύθυνσή σας επισημαίνεται με μια πινέζα επάνω στο χάρτη. Οι επιλογές σας όσον αφορά τη διαδρομή είναι ίδιες; Αυξήθηκαν ή μειώθηκαν; Για ποιο λόγο; 4. Να γράψετε με τον ίδιο τρόπο στη διεύθυνση προορισμού Β τη διεύθυνση του σχολείου σας. Η διεύθυνση του σχολείου επισημαίνεται με μια δεύτερη πινέζα. 5. Πατήστε Λήψη οδηγιών για να δείτε τις προτεινόμενες διαδρομές. Μπορείτε να λάβετε διαφορετικές οδηγίες ανάλογα με ποιο μέσο θα επιλέξετε να κάνετε τη διαδρομή. 6. Επιλέξτε το μέσο, πατήστε επάνω σε όλες τις οδηγίες για να δείτε τις διαδρομές επάνω στον χάρτη και κρατήστε τις πληροφορίες που σας δίνονται για κάθε διαδρομή. Στη συνέχεια επιλέξτε μία από τις προτεινόμενες. Με ποια κριτήρια θα επιλέξουμε τη διαδρομή για την οποία θα ζητήσουμε οδηγίες; Με βάση την απόσταση; Με βάση το χρόνο που χρειαζόμαστε για να διανύσουμε την απόσταση; Ποια είναι πιο ασφαλής διαδρομή; Ποια είναι πιο ευχάριστη διαδρομή; κλπ. Σελίδα 8 από 20
7. Να επιλέξετε Δορυφόρος για να δείτε την πραγματική εικόνα της περιοχής, έτσι όπως θα φαινόταν αν πετούσατε από πάνω με ένα αεροπλάνο, να δείτε δηλαδή τι πραγματικά υπάρχει στη γύρω περιοχή και να διαπιστώσετε αν είναι ασφαλής η διαδρομή που επιλέξατε. Μπορείτε να μεγεθύνετε το χάρτη για να δείτε λεπτομέρειες. Τι παρατηρείτε; Τι έχει αλλάξει στο χάρτη; Τι φαίνεται τώρα που δε φαινόταν πριν; 8. Να ανοίξετε το σημειωματάριο του υπολογιστή σας και να γράψετε τις οδηγίες που θα δώσετε στον συμμαθητή σας προκειμένου να βρει τον δρόμο για το σχολείο. Θα σας βοηθήσουν οι λέξεις του Τετραδίου Εργασιών, τ. Α, σ. 48. Σκεφτείτε επίσης: Σε ποιο πρόσωπο πρέπει να γράψετε τις οδηγίες προς το συμμαθητή σας; Ποια έγκλιση είναι η πιο κατάλληλη; (βλ. Σημείωση). 9. Στους Χάρτες Google να επιλέξετε Αποστολή προκειμένου να στείλετε τον χάρτη και τις οδηγίες της διαδρομής με το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο στον συμμαθητή σας. Να αντιγράψετε από το σημειωματάριο τις οδηγίες και να τις επικολλήσετε στο μήνυμά σας. Μην ξεχάσετε να γράψετε σωστά την ηλεκτρονική διεύθυνση του παραλήπτη και το θέμα του μηνύματός σας. 10. Επιπλέον, σας δίνεται και η επιλογή της Εκτύπωσης του χάρτη και των πληροφοριών της διαδρομής. Σημείωση: Στόχος των δραστηριοτήτων που αφορούν τις εγκλίσεις είναι να φανεί ότι οι εγκλίσεις δεν είναι εναλλακτικές αλλά ότι η χρήση της μιας έγκλισης έναντι της άλλης υπαγορεύεται κάθε φορά από το επικοινωνιακό πλαίσιο αλλά και τη στάση του ομιλητή απέναντι σε αυτό που λέει ή γράφει.. Πρέπει λοιπόν να διευκρινιστεί ότι η αλλαγή της έγκλισης οδηγεί συνήθως και σε αλλαγή ύφους. 2η Δραστηριότητα Τετράδιο Εργασιών, τ. Α, ενότητα 5, άσκ. 3, σ. 52 Σελίδα 9 από 20
1. Να αναζητήσετε στο λογισμικό «Μαθαίνω να κυκλοφορώ με ασφάλεια» τα σήματα οδικής κυκλοφορίας. Να αποφασίσετε ποια σήματα χρειάζεστε για την ημέρα ευαισθητοποίησης που θα οργανώσετε στην αυλή του σχολείου σας. 2. Να ανοίξετε την ιστοσελίδα http://bikeline.wikidot.com/simata3. Έπειτα να παρατηρήσετε προσεκτικά τα σήματα και να συζητήσετε για το σχήμα και το χρώμα των σημάτων οδικής κυκλοφορίας σε συνδυασμό με το τι δηλώνει το καθένα. Τι παρατηρείτε; Υπάρχει κάποια σχέση; Τι δηλώνει το κάθε σχήμα; Τι δηλώνει το κάθε χρώμα; Ξέρετε άλλες περιπτώσεις στις οποίες χρησιμοποιούμε τα χρώματα για να δηλώσουμε κάτι; 3. Να χρωματίσετε στο λογισμικό «Μαθαίνω να κυκλοφορώ με ασφάλεια» τα σήματα οδικής κυκλοφορίας που έχετε επιλέξει για την εκδήλωσή σας. 4. Να ανοίξετε στο λογισμικό «Μαθαίνω να κυκλοφορώ με ασφάλεια» τη δραστηριότητα με το παρακάτω σήμα και να εκτυπώσετε τα σήματα που χρειάζεστε. Σελίδα 10 από 20
5. Να ντύσετε τον ποδηλάτη με τον απαραίτητο εξοπλισμό. Εσείς φοράτε αυτόν τον εξοπλισμό, όταν κάνετε ποδήλατο; Κρίνετε ότι είναι απαραίτητος; Δικαιολογήστε τη γνώμη σας. Να γράψετε συμβουλές προς τους φίλους σας για τον εξοπλισμό που πρέπει να φοράνε, όταν βγαίνουν βόλτα με το ποδήλατό τους. Ποια έγκλιση είναι η κατάλληλη; (βλ. Σημείωση). 6. Να αναζητήσετε στη μηχανή αναζήτησης Google αποτελέσματα για την «Κυκλοφοριακή αγωγή με ποδήλατο». Να επιλέξετε το πρώτο αποτέλεσμα (http://bikeline.wikidot.com/how-to-edit-pages). Να διαβάσετε προσεκτικά τις συμβουλές προς τους ποδηλάτες και να καταγράψετε στον επεξεργαστή κειμένου αυτές που κρίνετε ότι πρέπει να «μοιραστείτε» με τους συμμαθητές σας. Ποια έγκλιση θα χρησιμοποιήσετε; (βλ. Σημείωση). 7. Να εντοπίσετε στο λογισμικό «Μαθαίνω να κυκλοφορώ με ασφάλεια» τις σωστές εικόνες, τις λανθασμένες συμπεριφορές σε κάθε εικόνα και να γράψετε οδηγίες προς τους παραβάτες. Μην ξεχνάτε να αιτιολογείτε πάντα τις απόψεις σας! Ποια έγκλιση θα χρησιμοποιήσετε; (βλ. Σημείωση). 8. Να δημιουργήσετε αφίσες με σχετικά συνθήματα στο Revelation Natural Art (RNA) και να τις εκτυπώσετε. 9. Να οργανώσετε διαγωνισμό ζωγραφικής με θέμα «Οδηγώ το ποδήλατό μου με ασφάλεια». Να βάλετε λεζάντες στις ζωγραφιές σας και να επιλέξετε τις καλύτερες. Πριν ξεκινήσετε, να αποφασίσετε τα κριτήρια αξιολόγησης. Τη σαφήνεια του μηνύματος που μεταδίδεται; Τη σωστή επιλογή των χρωμάτων που χρησιμοποιήθηκαν; κλπ. Να σαρώσετε τις ζωγραφιές που θα επιλέξετε και να τις αποθηκεύσετε στον υπολογιστή σας. Σελίδα 11 από 20
10. Με το υλικό που έχετε δημιουργήσει να φτιάξετε ένα φυλλάδιο στον επεξεργαστή κειμένου, το οποίο θα περιέχει: Τα σήματα οδικής κυκλοφορίας με τη σημασία τους, τις συμβουλές για τους ποδηλάτες και τις ζωγραφιές που επιλέξατε από το διαγωνισμό ζωγραφικής. Να διαμορφώσετε ανάλογα το φυλλάδιο, να φιλοτεχνήσετε το εξώφυλλό του, να βάλετε τίτλο, εικόνες κλπ. Σημείωση: Στόχος των δραστηριοτήτων που αφορούν τις εγκλίσεις είναι να φανεί ότι οι εγκλίσεις δεν είναι εναλλακτικές αλλά ότι η χρήση της μιας έγκλισης έναντι της άλλης υπαγορεύεται κάθε φορά από το επικοινωνιακό πλαίσιο. Πρέπει λοιπόν να διευκρινιστεί ότι η αλλαγή της έγκλισης, ενώ δεν αλλάζει το νόημα, αλλάζει το ύφος: το ύφος γίνεται άμεσο και επιτακτικό με την προστακτική, πιο ευγενικό με την υποτακτική και πιο έμμεσο και ουδέτερο με την οριστική. 3η Δραστηριότητα Μετά την άσκηση του Βιβλ. Μαθητή, τ. Α, «Ρόδα είναι και γυρίζει», σ. 86 & του Τετράδιο Εργασιών, τ. Α, άσκ. 1, σ. 53 Σελίδα 12 από 20
1. Να μεταβείτε στον Ηλεκτρονικό Κόμβο του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου και να αποθηκεύσετε στον υπολογιστή σας σε ηλεκτρονική μορφή από το Βιβλίο του μαθήματος της Γλώσσας τις σελίδες 86-96 (http://www.pischools.gr/books/dimotiko/glossa_d/math/1_teyxos/s_86-96.pdf). 2. Να αντιγράψετε μία προς μία τις πέντε εικόνες της σελίδας 86 με το εργαλείο αποκομμάτων (Έναρξη => Όλα τα προγράμματα => Βοηθήματα => Εργαλείο αποκομμάτων). Να αποθηκεύσετε κάθε εικόνα στον φάκελο «Εικόνες» δίνοντάς της ως όνομα τον αριθμό της εικόνας που ήδη έχετε σημειώσει στην άσκηση του τετραδίου εργασιών. 3. Να συμπληρώσετε τον παρακάτω πίνακα (στον επεξεργαστή κειμένου) με τα βασικά στοιχεία της ιστορίας σας (Με βάση την περιγραφή που έχετε κάνει στο τετράδιο εργασιών, τ. Α, ενότητα 5, σσ. 53-54). Μην ξεχάσετε να δώσετε έναν τίτλο στην ιστορία σας. Σημείωση: Ο τίτλος μπορεί να έχει δομή ελλειπτικής πρότασης (ονοματικό σύνολο, απλό ή διευρυμένο). Στον τίτλο, καθώς και στους διαλόγους, πρέπει να επιλέγεται το κατάλληλο σημείο στίξης, ανάλογα με το αν η πρόταση είναι αποφαντική, προστακτική ή ερωτηματική. Επιπλέον, οι διάλογοι θα πρέπει να εμπλουτίζονται με τα κατάλληλα επιφωνήματα. Τίτλος Ιστορίας: ΚΑΡΕ ΕΙΚΟΝΕΣ ΠΡΟΣΩΠΑ ΛΕΖΑΝΤΑ/ΤΙΤΛΟΣ ΔΙΑΛΟΓΟΙ 1 Σελίδα 13 από 20
2 3 4. Να εισαγάγετε με τη σειρά τις εικόνες σε πρόγραμμα δημιουργίας κόμικ (προτείνεται το ελεύθερο λογισμικό Cartoon story maker http://www.education.vic.gov.au/languagesonline/games/cartoon/). 5. Να βάλετε κάποιο φόντο στην ιστορία σας (από αυτά που υπάρχουν στο πρόγραμμα ή κάποιο δικό σας) χρησιμοποιώντας το παρακάτω κουμπί. 6. Να βάλετε σε κάθε εικόνα τα λόγια σε λεζάντες και συννεφάκια διαλόγων ανάλογα με το αν κάποιος μιλάει, σκέφτεται, φωνάζει κλπ. 7. Να ηχογραφήσετε τους διαλόγους με το κουμπί εισαγωγής ήχου. 8. Να αποθηκεύσετε την εργασία σας και να την προβάλετε στην ολομέλεια της τάξης (η παρουσίαση αποθηκεύεται και προβάλλεται σε αρχείο που ανοίγει με φυλλομετρητή). Σελίδα 14 από 20
4 η Δραστηριότητα Μετά την άσκηση του Βιβλ. Μαθητή, τ. Α, «Λεξιλόγιο της ενότητας», σ. 87 1. Να επιλέξετε από τις παραπάνω λέξεις τα ουσιαστικά και να τα καταγράψετε στον παρακάτω πίνακα (στήλη 1). ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ ΟΡΙΣΜΟΣ ΜΑΘΗΤΩΝ ΟΡΙΣΜΟΣ ΛΕΞΙΚΟΥ 2. Αφού σκεφτείτε και συζητήσετε, να γράψετε τους ορισμούς των λέξεων που έχετε καταγράψει στον πίνακα (στήλη 2). 3. Να αναζητήσετε στα παρακάτω λεξικά τους ορισμούς των λέξεων που έχετε καταγράψει στον πίνακα. - Ηλεκτρονικό Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής, Ινστιτούτο Νέοελληνικών Σπουδών [Ίδρυμα Μανόλη Τριανταφυλλίδη] (http://www.greeklanguage.gr/greeklang/modern_greek/tools/lexica/triantafyllides/search.html) - Βικιλεξικό (http://el.wiktionary.org/wiki/) 4. Να συγκρίνετε τους ορισμούς που βρήκατε στα λεξικά, να επιλέξετε τον πιο πλήρη και να τον καταγράψετε στον πίνακα (στήλη 3). Σελίδα 15 από 20
5. Να συγκρίνετε τους ορισμούς των λεξικών με τους δικούς σας. Τι παρατηρείτε; Πόσοι από τους ορισμούς που δώσατε αρχικά είναι σωστοί; 6. Να επισημάνετε με κίτρινο χρώμα όσους από τους ορισμούς που δώσατε είναι σωστοί. 7. Να χρησιμοποιήσετε το πρόγραμμα Hot Potatoes και πιο συγκεκριμένα το εργαλείο JCross προκειμένου να φτιάξετε ένα δικό σας σταυρόλεξο με τις λέξεις του πίνακα. 8. Να αντιγράψετε στο σταυρόλεξο τις λέξεις και τους ορισμούς που επισημάνατε στον πίνακα. 9. Να γράψετε έναν τίτλο για το σταυρόλεξό σας και να δημιουργήσετε το ηλεκτρονικό του αρχείο (Αρχείο => Δημιουργία σελίδας Web => Σελίδα Web για browsers). 10. Να ανταλλάξετε το αρχείο σας με αυτά των άλλων ομάδων και να προσπαθήσετε να λύσετε τα σταυρόλεξα. 5η Δραστηριότητα Μετά την άσκηση του Βιβλ. Μαθητή, τ. Α, «Λεξιλόγιο της ενότητας», σ. 87 1. Να αναζητήσετε στη μηχανή αναζήτησης του Youtube το μελοποιημένο το ποίημα του Οδυσσέα Ελύτη «Η ποδηλάτισσα». Να επιλέξετε το πρώτο αποτέλεσμα και να απολαύσετε το τραγούδι (http://www.youtube.com/watch?v=v5edmr8l75a). Σελίδα 16 από 20
2. Να ακούσετε για δεύτερη φορά το τραγούδι δίνοντας μεγαλύτερη προσοχή στους στίχους του και στη συνέχεια προσπαθήστε να συμπληρώσετε τα κενά παρακάτω, στο ποίημα. ΓΙΑ ΤΟΝ ΔΑΣΚΑΛΟ Η ποδηλάτισσα Οδυσσέας Ελύτης ΓΙΑ ΤΟΝ ΜΑΘΗΤΗ Η ποδηλάτισσα Οδυσσέας Ελύτης Το δρόμο πλάι στη θάλασσα περπάτησα που κανε κάθε μέρα η ποδηλάτισσα. Το δρόμο πλάι στη θάλασσα. που κανε κάθε μέρα η.. Βρήκα τα φρούτα που χε στο πανέρι της, το δαχτυλίδι που πεσε απ το χέρι της. Βρήκα τα φρούτα που χε στο της, το δαχτυλίδι που πεσε απ το. της. Βρήκα το κουδουνάκι και το σάλι της, τις ρόδες, το τιμόνι, το πεντάλι της. Βρήκα το κουδουνάκι και το.. της, τις ρόδες, το τιμόνι, το. της. Βρήκα τη ζώνη της, βρήκα σε μιαν άκρη, μια πέτρα διάφανη που μοιαζε με δάκρυ. Βρήκα τη ζώνη της, βρήκα σε μιαν., μια πέτρα διάφανη που μοιαζε με... Τα μάζεψα ένα ένα και τα κράτησα κι έλεγα πού ναι πού ναι η ποδηλάτισσα. Τα μάζεψα ένα ένα και τα κι έλεγα πού ναι πού ναι η. Την είδα να περνά πάνω απ τα κύματα, την άλλη μέρα Την είδα να περνά πάνω απ τα., την άλλη μέρα Σελίδα 17 από 20
πάνω από τα μνήματα. πάνω από τα... Την τρίτη νύχτωσ έχασα τ αχνάρια της, στους ουρανούς άναψαν τα φανάρια της. Την τρίτη νύχτωσ έχασα τ.. της, στους ουρανούς άναψαν τα της. 3. Να αναζητήσετε στη μηχανή αναζήτησης Google τους στίχους του ποιήματος του Οδυσσέα Ελύτη «Η Ποδηλάτισσα» και να ελέγξετε τις λέξεις που συμπληρώσατε. Στη συνέχεια προσπαθήστε να απαντήσετε στις παρακάτω ερωτήσεις: Ποια είναι η διάθεση του ποιήματος; (είναι χαρούμενο ή λυπημένο;). Ποιες είναι οι εικόνες του ποιήματος; Ποιος μιλάει; Για ποιον μιλάει το ποίημα; Τι βρήκε στο δρόμο ο ποιητής; Γιατί βρισκόταν εκεί; Τι μπορεί να είχε συμβεί; Τι έπαθε η ποδηλάτισσα; Από ποιους στίχους φαίνεται αυτό; Το λέει με σαφήνεια ή υποδηλώνεται; Πώς νιώθει ο ποιητής; Από πού φαίνεται αυτό; 4. Από τις λέξεις που συμπληρώσατε να αντιγράψετε τα ουσιαστικά στον παρακάτω πίνακα, χωρίζοντάς τα σε συλλαβές, σε ενικό και πληθυντικό αριθμό. Τι παρατηρείτε όσον αφορά τον αριθμό των συλλαβών; Είναι ίδιος σε ενικό και πληθυντικό αριθμό; Σε ποια ουσιαστικά διαφέρει; Ποια είναι η κατάληξη των ουσιαστικών αυτών και ποιο το γένος τους; Ξέρετε άλλα τέτοια ουσιαστικά; Προσπαθήστε να διατυπώσετε τον κανόνα για την κλίση των ουσιαστικών αυτών. ΣΥΛΛΑΒΕΣ 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Ενικός πο δη λά τισ σα Πληθ. Ενικός Πληθ. 5. Γίνετε κι εσείς ποιητές... Να γράψετε σε ζευγάρια τις λέξεις του ποιήματος που ομοιοκαταληκτούν, στον παρακάτω πίνακα. Σελίδα 18 από 20
περπάτησα ποδηλάτισσα ΛΕΞΕΙΣ ΣΤΙΧΟΙ «Όμως οι δρόμοι που περπάτησα ω αθλούμενη γυναίκα, ποδηλάτισσα!» 6. Να αναζητήσετε κάθε λέξη των ζευγαριών στα σώματα κειμένων του διαδικτυακού λεξικού της Πύλης για την Ελληνική γλώσσα (http://www.greeklanguage.gr/greeklang/modern_greek/tools/corpora/corpora/search.html). 7. Να επιλέξετε μία από τις φράσεις που εμφανίζονται, αυτήν που σας φαίνεται η πιο κατάλληλη για το ποίημά σας και να την καταγράψετε στη στήλη με τους στίχους. Σημείωση: Οι λέξεις που ομοιοκαταληκτούν πρέπει να βρίσκονται στο τέλος των φράσεων που θα επιλεγούν έτσι ώστε να υπάρχει ομοιοκαταληξία. Οι μαθητές μπορούν να τροποποιούν τις φράσεις για να τις ταιριάζουν μεταξύ τους. 8. Αφού επιμεληθείτε τα ποιήματα που θα γράψετε, δώστε τους έναν τίτλο και εκτυπώστε τα. Ε. ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ Οι δραστηριότητες που αναφέρονται παραπάνω εμπλουτίζουν το μάθημα με στοιχεία που περιέχονται σε πόρους που προέρχονται από ΤΠΕ, χωρίς να ξεφεύγουν από τη λογική και τη σειρά που έχει το σχολικό εγχειρίδιο. Αν υπάρχει διαδραστικός πίνακας στην τάξη, οι προτεινόμενες δραστηριότητες είναι καλό να γίνουν στην ολομέλεια με τη συμμετοχή κάποιου μαθητή. Ο αριθμός των δραστηριοτήτων είναι μεγάλος σε Σελίδα 19 από 20
σχέση με τον διαθέσιμο διδακτικό χρόνο. Γι αυτό ο διδάσκων επιλέγει όποια/-ες δραστηριότητα/-ες θεωρεί περισσότερο χρήσιμη/-ες για τους μαθητές της τάξης. Σελίδα 20 από 20