Π Πιλοτική εφαρμογή και αξιολόγηση αντιπροσωπευτικού αριθμού σεναρίων από κάθε τύπο σε διαφοροποιημένες εκπαιδευτικές συνθήκες πραγματικής τάξης

Transcript

1 Π Πιλοτική εφαρμογή και αξιολόγηση αντιπροσωπευτικού αριθμού σεναρίων από κάθε τύπο σε διαφοροποιημένες εκπαιδευτικές συνθήκες πραγματικής τάξης Νεοελληνική Γλώσσα Δ Δημοτικού Τίτλος: «Ασφαλώς κυκλοφορώ» Συγγραφή: ΜΠΑΛΚΙΖΑΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ Εφαρμογή: ΑΝΔΡΙΚΟΠΟΥΛΟΣ ΑΥΓΟΥΣΤΙΝΟΣ ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ & ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ, ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ & ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ Θεσσαλονίκη 2012

2 ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΕΡΓΟΥ ΠΡΑΞΗ: «Δημιουργία πρωτότυπης μεθοδολογίας εκπαιδευτικών σεναρίων βασισμένων σε ΤΠΕ και δημιουργία εκπαιδευτικών σεναρίων για τα μαθήματα της Ελληνικής Γλώσσας στην Α/βάθμια και Β/βάθμια εκπαίδευση» MIS (κωδ ), - ΟΡΙΖΟΝΤΙΑ ΠΡΑΞΗ, στους άξονες προτεραιότητας του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση», η οποία συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και εθνικούς πόρους. ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ: Ι. Ν. ΚΑΖΑΖΗΣ ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ: ΒΑΣΙΛΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΑΔΗΣ ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ: Π Πιλοτική εφαρμογή και αξιολόγηση αντιπροσωπευτικού αριθμού σεναρίων από κάθε τύπο σε διαφοροποιημένες εκπαιδευτικές συνθήκες πραγματικής τάξης ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΠΑΡΑΔΟΤΕΟΥ: ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΗΣ Υπεύθυνοι υπο-ομάδας εργασίας γλώσσας πρωτοβάθμιας: Κώστας Ντίνας & Σωφρόνης Χατζησαββίδης ΦΟΡΕΑΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ: ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Καραμαούνα 1 Πλατεία Σκρα Τ.Κ Καλαμαριά, Θεσσαλονίκη Τηλ.: , Φαξ: , centre@komvos.edu.gr ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Σελίδα 2 από 57

3 Α. ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ Τίτλος «Ασφαλώς κυκλοφορώ» Εφαρμογή σεναρίου Ανδρικόπουλος Αυγουστίνος Δημιουργία σεναρίου Μπαλκίζας Νικόλαος Διδακτικό αντικείμενο Νεοελληνική Γλώσσα Τάξη Δ Δημοτικού Σχολική μονάδα 12 /θέσιο Δημοτικό Σχολείο Κορινού Χρονολογία Από έως Διδακτική/θεματική ενότητα Σχολικό βιβλίο «Γλώσσα Δ Δημοτικού», τεύχος Α, ενότητα 5 η : «Ασφαλώς κυκλοφορώ» Διαθεματικό Όχι Εμπλεκόμενα γνωστικά αντικείμενα Ι. Φιλολογικής ζώνης Νεοελληνική γλώσσα Χρονική διάρκεια Για την εφαρμογή του σεναρίου απαιτήθηκαν δώδεκα (12) διδακτικές ώρες. ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Σελίδα 3 από 57

4 Χώρος Ι. Φυσικός χώρος Εντός σχολείου: H αίθουσα διδασκαλίας και το εργαστήριο πληροφορικής. Προϋποθέσεις υλοποίησης για δάσκαλο και μαθητή Για να εφαρμοστεί το σενάριο χρειάζεται ο εκπαιδευτικός να μπορεί να χρησιμοποιεί μαζί με τους μαθητές του το διαδίκτυο στην τάξη του σχολείου και στο εργαστήριο πληροφορικής. Πρέπει το σχολείο να διαθέτει αίθουσα ΤΠΕ, έτσι ώστε τα παιδιά να εργάζονται σε ομάδες. Χρειάζεται να υπάρχει προβολέας που να συνδέεται με ηλεκτρονικό υπολογιστή, έτσι ώστε να είναι ορατή από όλους η εργασία κάθε ομάδας, όταν αυτή παρουσιάζεται στην ολομέλεια της τάξης. Χρειάζεται ο εκπαιδευτικός να μπορεί να χρησιμοποιήσει λογισμικά προγράμματα, όπως τα Inspiration, Natural Art και Google Earth αλλά και προγράμματα κειμενογράφου και παρουσίασης της Microsoft. Μερικά παιδιά μπορεί να είναι εξοικειωμένα με τη χρήση των παραπάνω προγραμμάτων. Η χρήση τους είναι πολύ απλή και δίνει τη δυνατότητα να αποθηκεύονται οπτικά δεδομένα αλλά και να μετατρέπονται σε εφαρμογές που η παρουσίαση τους είναι εφικτή σε κάθε λειτουργικό σύστημα ηλεκτρονικών υπολογιστών. Εφαρμογή στην τάξη Το συγκεκριμένο σενάριο εφαρμόστηκε στην τάξη. Το σενάριο στηρίζεται Αυγουστίνος Ανδρικόπουλος, Ασφαλώς κυκλοφορώ, Δ Δημοτικού παραδειγματικό. ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Σελίδα 4 από 57

5 Το σενάριο αντλεί Δεν χρησιμοποιήθηκαν ούτε αξιοποιήθηκαν στοιχεία άλλων σεναρίων. Πρόκειται για πρωτότυπη συγγραφή. Β. ΣΥΝΤΟΜΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ/ΠΕΡΙΛΗΨΗ Οι δραστηριότητες προτείνονται ως επέκταση συμπλήρωση των ασκήσεων του βιβλίου της Γλώσσας της Δ τάξης (τ. Α, ενότητα 5, σελ ) και του τετραδίου εργασιών (τ. Α, ενότητα 5, σσ ) που αφορούν στην Κυκλοφοριακή Αγωγή. Εστιάζουν στον εμπλουτισμό των παραπάνω ασκήσεων με υλικό το οποίο λείπει από το σχολικό βιβλίο, αξιοποιώντας τις δυνατότητες που προσφέρουν οι ΤΠΕ και στην ανάπτυξη της δημιουργικότητας των μαθητών. Γ. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Σύλληψη και θεωρητικό πλαίσιο (δεν υπήρχε στο συνταγμένο σενάριο) Δ. ΣΚΕΠΤΙΚΟ-ΣΤΟΧΟΙ ΚΑΙ ΣΥΝΔΥΑΣΜΟΣ ΤΟΥΣ Είναι κοινή διαπίστωση ότι στη χώρα μας ο δείκτης τροχαίων ατυχημάτων είναι από τους υψηλότερους της Ευρώπης. Γι αυτό είναι χρέος όλων των εμπλεκόμενων φορέων στην εκπαίδευση να συμβάλουν στην ενημέρωση και στην ευαισθητοποίηση των μαθητών σε θέματα Κυκλοφοριακής Αγωγής. Εξάλλου, τα Αναλυτικά Προγράμματα Σπουδών για το Δημοτικό Σχολείο προτείνουν και προτρέπουν τους εκπαιδευτικούς να αναπτύξουν προγράμματα με τέτοια θέματα. Με δεδομένη, λοιπόν, τη σπουδαιότητα του θέματος προτείνονται διαθεματικές δραστηριότητες που σχετίζονται με την κυκλοφοριακή αγωγή και αξιοποιούν ταυτόχρονα τις ΤΠΕ, οι οποίες εμπίπτουν στα ενδιαφέροντα των μαθητών και αφορούν την καθημερινότητά τους. ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Σελίδα 5 από 57

6 Γνώσεις για τον κόσμο, αξίες, πεποιθήσεις, πρότυπα, στάσεις ζωής Ειδικότερα επιχειρείται οι μαθητές:να βελτιώσουν την οδική τους συμπεριφορά ως πεζοί και ως ποδηλάτες να γνωρίσουν τα σήματα οδικής κυκλοφορίας να είναι σε θέση να διαβάζουν έναν ψηφιακό χάρτη να έρθουν σε επαφή με την ποίηση του Οδυσσέα Ελύτη να έρθουν σε επαφή με το σημειωτικό σύστημα του Κ.Ο.Κ. να μάθουν τα βασικά χαρακτηριστικά μιας εικονογραφημένης ιστορίας (κόμικ) να μάθουν τον εξοπλισμό ενός ποδηλάτη. Γνώσεις για τη γλώσσα Οι μαθητές/-τριες επιδιώκεται: να αποκτήσουν νέο λεξιλόγιο να ασκηθούν στην ενεργητική ακρόαση να ασκήσουν τον προφορικό και τον γραπτό τους λόγο να γνωρίσουν από τα δομικά στοιχεία του στίχου τη σημασία της ομοιοκαταληξίας να γράψουν μια εικονογραφημένη ιστορία (κόμικ) να δημιουργήσουν πολυτροπικά κείμενα να διακρίνουν τα ισοσύλλαβα από τα ανισοσύλλαβα ουσιαστικά να είναι σε θέση να διαμορφώνουν το ύφος των κειμένων τους ανάλογα με την περίσταση της επικοινωνίας να δομούν ελλειπτικές προτάσεις να εξάγουν τον κανόνα της κλίσης των ουδέτερων ουσιαστικών σε -μα να εξοικειωθούν με ποικίλα κειμενικά είδη (αφίσα, φυλλάδιο, μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου κ.ά.) να είναι σε θέση να επιλέγουν την έγκλιση ανάλογα με το μήνυμα που θέλουν να μεταδώσουν να έρθουν σε επαφή με τον ποιητικό λόγο ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Σελίδα 6 από 57

7 Γραμματισμοί να κατανοήσουν την πολυσημία του ποιητικού λόγου να μάθουν με ποιες εγκλίσεις δίνουν οδηγίες να παραγάγουν ποιητικό λόγο με τη βοήθεια των σωμάτων κειμένων να είναι σε θέση να υποστηρίζουν την άποψή τους με επιχειρήματα να είναι σε θέση να χρησιμοποιούν σωστά τα επιφωνήματα στον λόγο τους να είναι σε θέση να χρησιμοποιούν σωστά τα σημεία στίξης στον λόγο τους. Οι μαθητές/-τριες επιδιώκεται: να μάθουν να αντιγράφουν εικόνα με το εργαλείο αποκομμάτων να μάθουν να αντιγράφουν και να επικολλούν κείμενο να μάθουν να αποθηκεύουν ένα αρχείο από το Διαδίκτυο να μάθουν να αποστέλλουν μήνυμα με το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο να δημιουργούν αφίσα με τη βοήθεια λογισμικού προσωπικής έκφρασης, δημιουργικότητας και φαντασίας να μάθουν να δημιουργούν πολυμεσικές παρουσιάσεις να μάθουν να εισάγουν εικόνα ή ήχο σε πρόγραμμα δημιουργίας κόμικ να μάθουν να εκτυπώνουν κείμενο, εικόνα, ψηφιακό χάρτη να μάθουν να ελέγχουν την αξιοπιστία και το κύρος μιας πηγής να μάθουν να εξάγουν αρχείο από αρχείο επεξεργασίας να εξοικειωθούν με πρόγραμμα δημιουργίας κόμικ και σταυρόλεξου να εξοικειωθούν με τη χρήση ηλεκτρονικού λεξικού και σωμάτων κειμένων να εξοικειωθούν με την αναζήτηση σε μηχανή αναζήτησης να εξοικειωθούν με τους ψηφιακούς χάρτες να είναι σε θέση να επισημαίνουν ένα κείμενο σε περιβάλλον επεξεργασίας κειμένου να μάθουν να μεγεθύνουν και να σμικρύνουν έναν ψηφιακό χάρτη να μάθουν να πλοηγούνται σε κλειστού τύπου λογισμικό να μάθουν σαρώνουν και να αποθηκεύουν εικόνες στον υπολογιστή να μάθουν να χρησιμοποιούν και να αξιοποιούν τα αναδυόμενα μενού και την αυτόματη συμπλήρωση. ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Σελίδα 7 από 57

8 Διδακτικές πρακτικές Οι διδακτικές πρακτικές συνοψίζονται στο Ε. Ε. ΛΕΠΤΟΜΕΡΗΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΩΝ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ-ΑΣΚΗΣΕΩΝ 1η & 2η διδακτική ώρα Ξεκινήσαμε την εφαρμογή στο εργαστήριο ηλεκτρονικών υπολογιστών από την παρακάτω προτεινόμενη από το σενάριο δραστηριότητα: 1. ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ Βιβλίο Μαθητή, τ. Α, άσκ. 5, σ. 78 & Τετράδιο Εργασιών, τ. Α, άσκ. 4, σ. 48 Δώσαμε στα παιδιά το ακόλουθο φύλλο εργασίας: 1. Να αναζητήσετε στη μηχανή αναζήτησης Google τους Χάρτες Google (Google maps). 2. Από το μενού να επιλέξετε Λήψη οδηγιών. Σας εμφανίζει τέσσερις επιλογές για τη διαδρομή σας (με αυτοκίνητο, με δημόσια συγκοινωνία, με τα πόδια και με ποδήλατο). ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Σελίδα 8 από 57

9 3. Να γράψετε στη διεύθυνση αφετηρίας Α τη διεύθυνση του συμμαθητή σας και στη διεύθυνση προορισμού αυτή του σχολείου σας. Καθώς πληκτρολογείτε, θα αντιληφθείτε ότι σας εμφανίζει ένα αναδυόμενο μενού το οποίο περιλαμβάνει κάποιες αυτόματες συμπληρώσεις της επιλογής σας. Από το αναδυόμενο μενού να επιλέξετε τη διεύθυνση και τον αριθμό που αναζητάτε και την περιοχή στην οποία ανήκει και να πατήσετε το κουμπί Enter. Η διεύθυνσή σας επισημαίνεται με μια πινέζα επάνω στο χάρτη. Οι επιλογές σας όσον αφορά τη διαδρομή είναι ίδιες; Αυξήθηκαν ή μειώθηκαν; Για ποιο λόγο; 4. Να γράψετε με τον ίδιο τρόπο στη διεύθυνση προορισμού Β τη διεύθυνση του σχολείου σας. Η διεύθυνση του σχολείου επισημαίνεται με μια δεύτερη πινέζα. 5. Πατήστε Λήψη οδηγιών για να δείτε τις προτεινόμενες διαδρομές. Μπορείτε να λάβετε διαφορετικές οδηγίες ανάλογα με ποιο μέσο θα επιλέξετε να κάνετε τη διαδρομή. 6. Επιλέξετε το μέσο, πατήστε επάνω σε όλες τις οδηγίες, για να δείτε τις διαδρομές επάνω στον χάρτη και κρατήστε τις πληροφορίες που σας δίνονται για κάθε διαδρομή. Στη συνέχεια επιλέξτε μία από τις προτεινόμενες. Με ποια κριτήρια θα επιλέξουμε τη διαδρομή για την οποία θα ζητήσουμε οδηγίες; Με βάση την απόσταση; Με βάση το χρόνο που χρειαζόμαστε για να διανύσουμε την απόσταση; Ποια είναι πιο ασφαλής διαδρομή; Ποια είναι πιο ευχάριστη διαδρομή; κλπ. 7. Να επιλέξετε Δορυφόρος για να δείτε την πραγματική εικόνα της περιοχής, έτσι όπως θα φαινόταν αν πετούσατε από πάνω με ένα αεροπλάνο, να δείτε δηλαδή τι πραγματικά υπάρχει στη γύρω περιοχή και να διαπιστώσετε αν είναι ασφαλής η διαδρομή που επιλέξατε. Μπορείτε να μεγεθύνετε το χάρτη για να δείτε λεπτομέρειες. Τι παρατηρείτε; Τι έχει αλλάξει στο χάρτη; Τι φαίνεται τώρα που δε φαινόταν πριν; 8. Να ανοίξετε το σημειωματάριο του υπολογιστή σας και να γράψετε τις οδηγίες που θα δώσετε στον συμμαθητή σας προκειμένου να βρει τον δρόμο για το σχολείο. Θα σας βοηθήσουν οι λέξεις του τετραδίου εργασιών, τ. Α, σελ. 48. Σκεφτείτε επίσης: Σε ποιο πρόσωπο πρέπει να γράψετε τις οδηγίες προς το συμμαθητή σας; Ποια έγκλιση είναι η πιο κατάλληλη; (βλ. Σημείωση). ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Σελίδα 9 από 57

10 9. Στους Χάρτες Google να επιλέξετε Αποστολή προκειμένου να στείλετε τον χάρτη και τις οδηγίες της διαδρομής με το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο στον συμμαθητή σας. Να αντιγράψετε από το σημειωματάριο τις οδηγίες και να τις επικολλήσετε στο μήνυμά σας. Μην ξεχάσετε να γράψετε σωστά την ηλεκτρονική διεύθυνση του παραλήπτη και το θέμα του μηνύματός σας. 10. Επιπλέον, σας δίνεται και η επιλογή της Εκτύπωσης του χάρτη και των πληροφοριών της διαδρομής. Σημείωση: Στόχος των δραστηριοτήτων που αφορούν τις εγκλίσεις είναι να φανεί ότι οι εγκλίσεις δεν είναι εναλλακτικές αλλά ότι η χρήση της μιας έγκλισης έναντι της άλλης υπαγορεύεται κάθε φορά από το επικοινωνιακό πλαίσιο αλλά και τη στάση του ομιλητή απέναντι σε αυτό που λέει ή γράφει.. Πρέπει λοιπόν να διευκρινιστεί ότι η αλλαγή της έγκλισης οδηγεί συνήθως και σε αλλαγή ύφους. Τα παιδιά πολύ εύκολα μετά την εξοικείωσή τους με το περιβάλλον κατόρθωσαν να υπολογίσουν την ασφαλέστερη διαδρομή από το σπίτι τους για το σχολείο και έδωσαν σαφείς οδηγίες στον κειμενογράφο για την πορεία αυτή. Δεν στάλθηκε μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου γιατί αφενός δεν υπάρχουν στο εργαστήριο εγκατεστημένοι λογαριασμοί αλληλογραφίας και αφετέρου είχαν ήδη δοκιμάσει την αποστολή σε προηγούμενη εφαρμογή διδακτικού σεναρίου. 3η & 4η διδακτική ώρα Ξεκινήσαμε την εφαρμογή στην τάξη με αφορμή την παρακάτω δραστηριότητα του τετραδίου εργασιών: 2. ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ Τετράδιο Εργασιών, τ. Α, ενότητα 5, άσκ. 3, σ. 52 ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Σελίδα 10 από 57

11 Δόθηκε το παρακάτω φύλλο δραστηριότητας σε κάθε ομάδα και εκ περιτροπής ένας μαθητής από κάθε ομάδα χειρίζονταν τον υπολογιστή της τάξης προβάλλοντας στον βιντεοπροβολέα: 1. Να αναζητήσετε στο λογισμικό «Μαθαίνω να κυκλοφορώ με ασφάλεια» τα σήματα οδικής κυκλοφορίας. Να αποφασίσετε ποια σήματα χρειάζεστε για την ημέρα ευαισθητοποίησης που θα οργανώσετε στην αυλή του σχολείου σας. 2. Να ανοίξετε την ιστοσελίδα Να παρατηρήσετε προσεκτικά τα σήματα και να συζητήσετε για το σχήμα και το χρώμα των σημάτων οδικής κυκλοφορίας σε συνδυασμό με το τι δηλώνει το καθένα. Τι παρατηρείτε; Υπάρχει κάποια σχέση; Τι δηλώνει το κάθε σχήμα; Τι δηλώνει το κάθε χρώμα; Ξέρετε άλλες περιπτώσεις στις οποίες χρησιμοποιούμε τα χρώματα για να δηλώσουμε κάτι; 3. Να χρωματίσετε στο λογισμικό «Μαθαίνω να κυκλοφορώ με ασφάλεια» τα σήματα οδικής κυκλοφορίας που έχετε επιλέξει για την εκδήλωσή σας. 4. Να ανοίξετε στο λογισμικό «Μαθαίνω να κυκλοφορώ με ασφάλεια» τη δραστηριότητα με το παρακάτω σήμα και να εκτυπώσετε τα σήματα που χρειάζεστε. ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Σελίδα 11 από 57

12 5. Να ντύσετε τον ποδηλάτη με τον απαραίτητο εξοπλισμό. Εσείς φοράτε αυτόν τον εξοπλισμό, όταν κάνετε ποδήλατο; Κρίνετε ότι είναι απαραίτητος; Δικαιολογήστε τη γνώμη σας. Να γράψετε συμβουλές προς τους φίλους σας για τον εξοπλισμό που πρέπει να φοράνε, όταν βγαίνουν βόλτα με το ποδήλατό τους. Ποια έγκλιση είναι η κατάλληλη; (βλ. Σημείωση). 6. Να αναζητήσετε στη μηχανή αναζήτησης Google αποτελέσματα για την «Κυκλοφοριακή αγωγή με ποδήλατο». Να επιλέξετε το πρώτο αποτέλεσμα ( Να διαβάσετε προσεκτικά τις συμβουλές προς τους ποδηλάτες και να καταγράψετε στον επεξεργαστή κειμένου αυτές που κρίνετε ότι πρέπει να «μοιραστείτε» με τους συμμαθητές σας. Ποια έγκλιση θα χρησιμοποιήσετε; (βλ. Σημείωση). 7. Να εντοπίσετε στο λογισμικό «Μαθαίνω να κυκλοφορώ με ασφάλεια» τις σωστές εικόνες, τις λανθασμένες συμπεριφορές σε κάθε εικόνα και να γράψετε οδηγίες προς τους παραβάτες. Μην ξεχνάτε να αιτιολογείτε πάντα τις απόψεις σας! Ποια έγκλιση θα χρησιμοποιήσετε; (βλ. Σημείωση). 8. Να δημιουργήσετε αφίσες με σχετικά συνθήματα στο Revelation Natural Art (RNA) και να τις εκτυπώσετε. 9. Να οργανώσετε διαγωνισμό ζωγραφικής με θέμα «Οδηγώ το ποδήλατό μου με ασφάλεια». Να βάλετε λεζάντες στις ζωγραφιές σας και να επιλέξετε τις καλύτερες. Πριν ξεκινήσετε, να αποφασίσετε τα κριτήρια αξιολόγησης. Τη σαφήνεια του μηνύματος που μεταδίδεται; Τη σωστή επιλογή των χρωμάτων που χρησιμοποιήθηκαν; κλπ. Να σαρώσετε τις ζωγραφιές που θα επιλέξετε και να τις αποθηκεύσετε στον υπολογιστή σας. ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Σελίδα 12 από 57

13 10. Με το υλικό που έχετε δημιουργήσει να φτιάξετε ένα φυλλάδιο στον επεξεργαστή κειμένου, το οποίο θα περιέχει: Τα σήματα οδικής κυκλοφορίας με τη σημασία τους, τις συμβουλές για τους ποδηλάτες και τις ζωγραφιές που επιλέξατε από το διαγωνισμό ζωγραφικής. Να διαμορφώσετε ανάλογα το φυλλάδιο, να φιλοτεχνήσετε το εξώφυλλό του, να βάλετε τίτλο, εικόνες κλπ. Σημείωση: Στόχος των δραστηριοτήτων που αφορούν τις εγκλίσεις είναι να φανεί ότι οι εγκλίσεις δεν είναι εναλλακτικές αλλά ότι η χρήση της μιας έγκλισης έναντι της άλλης υπαγορεύεται κάθε φορά από το επικοινωνιακό πλαίσιο. Πρέπει λοιπόν να διευκρινιστεί ότι η αλλαγή της έγκλισης, ενώ δεν αλλάζει το νόημα, αλλάζει το ύφος: το ύφος γίνεται άμεσο και επιτακτικό με την προστακτική, πιο ευγενικό με την υποτακτική και πιο έμμεσο και ουδέτερο με την οριστική. ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Σελίδα 13 από 57

14 Σελίδα 14 από 57

15 Σελίδα 15 από 57

16 Σελίδα 16 από 57

17 Σελίδα 17 από 57

18 Μετά την 7 η δραστηριότητα μετακινηθήκαμε στο εργαστήριο για τη δημιουργία των αφισών. ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Σελίδα 18 από 57

19 Σελίδα 19 από 57

20 Σελίδα 20 από 57

21 Σελίδα 21 από 57

22 Σελίδα 22 από 57

23 Σελίδα 23 από 57

24 Σελίδα 24 από 57

25 Η εκτέλεση του φύλλου δραστηριότητας δε δυσκόλεψε τους περισσότερους μαθητές. Τα παιδιά διέκριναν με σαφήνεια τη χρήση των εγκλίσεων στις οδηγίες που έδιναν. Δεν ολοκληρώθηκε από το φύλλο η δραστηριότητα 9 και δεν έγινε καθόλου η 10, λόγω έλλειψης διδακτικού χρόνου. Εκτιμήθηκε ότι ο διδακτικός στόχος κατακτήθηκε με τις υπόλοιπες. 5η & 6η διδακτική ώρα Βρεθήκαμε και πάλι στο εργαστήριο ηλεκτρονικών υπολογιστών και ξεκινήσαμε με την παρακάτω προτεινόμενη από το σενάριο δραστηριότητα: 3. ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ Μετά την άσκηση του Βιβλ. Μαθητή, τ. Α, «Ρόδα είναι και γυρίζει», σ. 86 & του Τετράδιο Εργασιών, τ. Α, άσκ. 1, σ. 53 ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Σελίδα 25 από 57

26 1. Να μεταβείτε στον κόμβο του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου και να αποθηκεύσετε στον υπολογιστή σας σε ηλεκτρονική μορφή από το Βιβλίο της Γλώσσας σας τις σελίδες ( 2. Να αντιγράψετε μία μία τις πέντε εικόνες της σελίδας 86 με το εργαλείο αποκομμάτων (Έναρξη => Όλα τα προγράμματα => Βοηθήματα => Εργαλείο αποκομμάτων). Να αποθηκεύσετε κάθε εικόνα στον φάκελο «Εικόνες» δίνοντάς της ως όνομα τον αριθμό της εικόνας που ήδη έχετε σημειώσει στην άσκηση του τετραδίου εργασιών. 3. Να συμπληρώσετε τον παρακάτω πίνακα (στον επεξεργαστή κειμένου) με τα βασικά στοιχεία της ιστορίας σας (Με βάση την περιγραφή που έχετε κάνει στο τετράδιο ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Σελίδα 26 από 57

27 εργασιών, τ. Α, ενότητα 5, σσ ). Μην ξεχάσετε να δώσετε έναν τίτλο στην ιστορία σας. Σημείωση: Ο τίτλος μπορεί να έχει δομή ελλειπτικής πρότασης (ονοματικό σύνολο, απλό ή διευρυμένο). Στον τίτλο, καθώς και στους διαλόγους, πρέπει να επιλέγεται το κατάλληλο σημείο στίξης, ανάλογα με το αν η πρόταση είναι αποφαντική, προστακτική ή ερωτηματική. Επιπλέον, οι διάλογοι θα πρέπει να εμπλουτίζονται με τα κατάλληλα επιφωνήματα. Τίτλος Ιστορίας: ΚΑΡΕ ΕΙΚΟΝΕΣ ΠΡΟΣΩΠΑ ΛΕΖΑΝΤΑ/ΤΙΤΛΟΣ ΔΙΑΛΟΓΟΙ Να εισαγάγετε με τη σειρά τις εικόνες σε πρόγραμμα δημιουργίας κόμικ (προτείνεται το ελεύθερο λογισμικό Cartoon story maker 5. Να βάλετε κάποιο φόντο στην ιστορία σας (από αυτά που υπάρχουν στο πρόγραμμα ή κάποιο δικό σας) χρησιμοποιώντας το παρακάτω κουμπί. ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Σελίδα 27 από 57

28 6. Να βάλετε σε κάθε εικόνα τα λόγια σε λεζάντες και συννεφάκια διαλόγων ανάλογα με το αν κάποιος μιλάει, σκέφτεται, φωνάζει κλπ. 7. Να ηχογραφήσετε τους διαλόγους με το κουμπί εισαγωγής ήχου. 8. Να αποθηκεύσετε την εργασία σας και να την προβάλετε στην ολομέλεια της τάξης (η παρουσίαση αποθηκεύεται και προβάλλεται σε αρχείο που ανοίγει με φυλλομετρητή). ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Σελίδα 28 από 57

29 Σελίδα 29 από 57

30 Σελίδα 30 από 57

31 Σελίδα 31 από 57

32 Σελίδα 32 από 57

33 Σελίδα 33 από 57

34 Σελίδα 34 από 57

35 Σελίδα 35 από 57

36 Σελίδα 36 από 57

37 Σελίδα 37 από 57

38 Μέχρι τη δραστηριότητα 4 του φύλλου εργασίας τα πράγματα εξελίσσονταν ομαλά. Κατά την αντιγραφή των εικόνων όμως στο Cartoon story maker, πολλοί υπολογιστές μας πρόδωσαν άρχισαν να σέρνονται με αποτέλεσμα να χαθεί χρόνος και να μην ολοκληρωθεί η δραστηριότητα. Τα παιδιά παρόλα αυτά χάρηκαν τη δημιουργική διαδικασία. 5η & 6η διδακτική ώρα Και πάλι στο εργαστήριο ηλεκτρονικών υπολογιστών αρχίζοντας με την παρακάτω προτεινόμενη από το σενάριο δραστηριότητα: 4. ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ Μετά την άσκηση του Βιβλ. Μαθητή, τ. Α, «Λεξιλόγιο της ενότητας», σ. 87 ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Σελίδα 38 από 57

39 1. Να επιλέξετε από τις παραπάνω λέξεις τα ουσιαστικά και να τα καταγράψετε στον παρακάτω πίνακα (στήλη 1). ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ ΟΡΙΣΜΟΣ ΜΑΘΗΤΩΝ ΟΡΙΣΜΟΣ ΛΕΞΙΚΟΥ 2. Αφού σκεφτείτε και συζητήσετε, να γράψετε τους ορισμούς των λέξεων που έχετε καταγράψει στον πίνακα (στήλη 2). 3. Να αναζητήσετε στα παρακάτω λεξικά τους ορισμούς των λέξεων που έχετε καταγράψει στον πίνακα: 6. Να επισημάνετε με κίτρινο χρώμα όσους από τους ορισμούς που δώσατε είναι σωστοί. ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Ηλεκτρονικό Λεξικό του Ιδρύματος Τριανταφυλλίδη ( Βικιλεξικό ( 4. Να συγκρίνετε τους ορισμούς που βρήκατε στα λεξικά, να επιλέξετε τον πιο πλήρη και να τον καταγράψετε στον πίνακα (στήλη 3). 5. Να συγκρίνετε τους ορισμούς των λεξικών με τους δικούς σας. Τι παρατηρείτε; Πόσοι από τους ορισμούς που δώσατε αρχικά είναι σωστοί; Σελίδα 39 από 57

40 7. Να χρησιμοποιήσετε το πρόγραμμα Hot Potatoes και πιο συγκεκριμένα το εργαλείο JCross προκειμένου να φτιάξετε ένα δικό σας σταυρόλεξο με τις λέξεις του πίνακα. 8. Να αντιγράψετε στο σταυρόλεξο τις λέξεις και τους ορισμούς που επισημάνατε στον πίνακα. 9. Να γράψετε έναν τίτλο για το σταυρόλεξό σας και να δημιουργήσετε το ηλεκτρονικό του αρχείο (Αρχείο => Δημιουργία σελίδας Web => Σελίδα Web για browsers). 10. Να ανταλλάξετε το αρχείο σας με αυτά των άλλων ομάδων και να προσπαθήσετε να λύσετε τα σταυρόλεξα. ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Σελίδα 40 από 57

41 Σελίδα 41 από 57

42 Σελίδα 42 από 57

43 Σελίδα 43 από 57

44 Σελίδα 44 από 57

45 Σελίδα 45 από 57

46 Τα παιδιά εντόπισαν εύκολα τους ορισμούς στο λεξικό,ήταν ήδη εξοικειωμένα από προηγούμενη εφαρμογή στη χρήση του και τους σύγκριναν με τους δικούς τους.στις περισσότερες περιπτώσεις δεν είχαν κάνει λάθος. Αντί όμως των σταυρόλεξων του hot potatoes προτίμησαν να παίξουν στις έτοιμες ασκήσεις αντιστοίχισης με τα ποδήλατα που είχαν εντοπίσει στην προηγούμενη διδασκαλία και δεν είχαμε ασχοληθεί λόγω έλλειψης χρόνου. Επέλεξα να τους αφήσω να κάνουν αυτό που ήθελαν. 9η & 10η διδακτική ώρα Πάλι στο εργαστήριο ηλεκτρονικών υπολογιστών αρχίζοντας με την παρακάτω δραστηριότητα: 5. ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Σελίδα 46 από 57

47 Μετά την άσκηση του Βιβλ. Μαθητή, τ. Α, «Λεξιλόγιο της ενότητας», σελ Να αναζητήσετε στη μηχανή αναζήτησης του Youtube το μελοποιημένο το ποίημα του Οδυσσέα Ελύτη «Η ποδηλάτισσα». Να επιλέξετε το πρώτο αποτέλεσμα και να απολαύσετε το τραγούδι ( 2. Να ακούσετε για δεύτερη φορά το τραγούδι δίνοντας μεγαλύτερη προσοχή στους στίχους του και στη συνέχεια προσπαθήστε να συμπληρώσετε τα κενά παρακάτω, στο ποίημα. ΓΙΑ ΤΟΝ ΔΑΣΚΑΛΟ Η ποδηλάτισσα Οδυσσέας Ελύτης ΓΙΑ ΤΟΝ ΜΑΘΗΤΗ Η ποδηλάτισσα Οδυσσέας Ελύτης Το δρόμο πλάι στη θάλασσα περπάτησα που κανε κάθε μέρα η ποδηλάτισσα. Το δρόμο πλάι στη θάλασσα. που κανε κάθε μέρα η.. Βρήκα τα φρούτα που χε στο πανέρι της, το δαχτυλίδι που πεσε απ το χέρι της. Βρήκα τα φρούτα που χε στο της, το δαχτυλίδι που πεσε απ το. της. ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Σελίδα 47 από 57

48 Βρήκα το κουδουνάκι και το σάλι της, τις ρόδες, το τιμόνι, το πεντάλι της. Βρήκα το κουδουνάκι και το.. της, τις ρόδες, το τιμόνι, το. της. Βρήκα τη ζώνη της, βρήκα σε μιαν άκρη, μια πέτρα διάφανη που μοιαζε με δάκρυ. Βρήκα τη ζώνη της, βρήκα σε μιαν., μια πέτρα διάφανη που μοιαζε με... Τα μάζεψα ένα ένα και τα κράτησα κι έλεγα πού ναι πού ναι η ποδηλάτισσα. Τα μάζεψα ένα ένα και τα κι έλεγα πού ναι πού ναι η. Την είδα να περνά πάνω απ τα κύματα, την άλλη μέρα πάνω από τα μνήματα. Την είδα να περνά πάνω απ τα., την άλλη μέρα πάνω από τα... Την τρίτη νύχτωσ έχασα τ αχνάρια της, στους ουρανούς άναψαν τα φανάρια της. Την τρίτη νύχτωσ έχασα τ.. της, στους ουρανούς άναψαν τα της. 3. Να αναζητήσετε στη μηχανή αναζήτησης Google τους στίχους του ποιήματος του Οδυσσέα Ελύτη «Η Ποδηλάτισσα» και να ελέγξετε τις λέξεις που συμπληρώσατε. Στη συνέχεια προσπαθήστε να απαντήσετε στις παρακάτω ερωτήσεις: Ποια είναι η διάθεση του ποιήματος; (είναι χαρούμενο ή λυπημένο;). Ποιες είναι οι εικόνες του ποιήματος; Ποιος μιλάει; Για ποιον μιλάει το ποίημα; Τι βρήκε στο δρόμο ο ποιητής; Γιατί βρισκόταν εκεί; Τι μπορεί να είχε συμβεί; Τι έπαθε η ποδηλάτισσα; Από ποιους στίχους φαίνεται αυτό; Το λέει με σαφήνεια ή υποδηλώνεται; Πώς νιώθει ο ποιητής; Από πού φαίνεται αυτό; 4. Από τις λέξεις που συμπληρώσατε να αντιγράψετε τα ουσιαστικά στον παρακάτω πίνακα, χωρίζοντάς τα σε συλλαβές, σε ενικό και πληθυντικό αριθμό. Τι παρατηρείτε όσον αφορά ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Σελίδα 48 από 57

49 τον αριθμό των συλλαβών; Είναι ίδιος σε ενικό και πληθυντικό αριθμό; Σε ποια ουσιαστικά διαφέρει; Ποια είναι η κατάληξη των ουσιαστικών αυτών και ποιο το γένος τους; Ξέρετε άλλα τέτοια ουσιαστικά; Προσπαθήστε να διατυπώσετε τον κανόνα για την κλίση των ουσιαστικών αυτών. ΣΥΛΛΑΒΕΣ Ενικός πο δη λά τισ σα Πληθ. Ενικός Πληθ. 5. Γίνετε κι εσείς ποιητές... Να γράψετε σε ζευγάρια τις λέξεις του ποιήματος που ομοιοκαταληκτούν, στον παρακάτω πίνακα. περπάτησα ποδηλάτισσα ΛΕΞΕΙΣ ΣΤΙΧΟΙ «Όμως οι δρόμοι που περπάτησα ω αθλούμενη γυναίκα, ποδηλάτισσα!» 6. Να αναζητήσετε κάθε λέξη των ζευγαριών στα σώματα κειμένων του διαδικτυακού λεξικού της Πύλης για την Ελληνική γλώσσα ( ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Σελίδα 49 από 57

50 7. Να επιλέξετε μια από τις φράσεις που εμφανίζονται, αυτήν που σας φαίνεται η πιο κατάλληλη για το ποίημά σας και να την καταγράψετε στη στήλη με τους στίχους. Σημείωση: Οι λέξεις που ομοιοκαταληκτούν πρέπει να βρίσκονται στο τέλος των φράσεων που θα επιλεγούν έτσι ώστε να υπάρχει ομοιοκαταληξία. Οι μαθητές μπορούν να τροποποιούν τις φράσεις για να τις ταιριάζουν μεταξύ τους. 8. Αφού επιμεληθείτε τα ποιήματα που θα γράψετε, δώστε τους έναν τίτλο και εκτυπώστε τα. ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Σελίδα 50 από 57

51 Σελίδα 51 από 57

52 Σελίδα 52 από 57

53 Σελίδα 53 από 57

54 Σελίδα 54 από 57

55 Σελίδα 55 από 57

56 Δεν υπήρξαν δυσκολίες στο φύλλο εργασίας. Τα περισσότερα παιδιά βρήκαν τις λέξεις που έλειπαν από την πρώτη ακρόαση. Κάποια χρειάστηκαν και τη δεύτερη. Ένιωσαν τη θλίψη του ποιητή, εντόπισαν το λόγο και εύκολα διαμόρφωσαν τον κανόνα στην κλίση των ανισοσύλλαβων ουσιαστικών. Τέλος το καθένα σκάριασε το δικό του μικρό δίστιχο ή τετράστιχο. ΣΤ. ΦΥΛΛΟ/-Α ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ Όπως παρατίθενται παραπάνω. Ζ. ΆΛΛΕΣ ΕΚΔΟΧΕΣ Το σενάριο μπορεί να υλοποιηθεί στο πλαίσιο του μαθήματος της Γλώσσας αλλά και στο πλαίσιο της Ευέλικτης Ζώνης. ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Σελίδα 56 από 57

57 Παρατηρήσεις Οι δραστηριότητες που αναφέρονται παραπάνω εμπλουτίζουν το μάθημα με στοιχεία που περιέχονται σε πόρους που προέρχονται από ΤΠΕ, χωρίς να ξεφεύγουν από τη λογική και τη σειρά που έχει το σχολικό εγχειρίδιο. Αν υπάρχει διαδραστικός πίνακας στην τάξη, οι προτεινόμενες δραστηριότητες είναι καλό να γίνουν στην ολομέλεια με τη συμμετοχή κάποιου μαθητή. Ο αριθμός των δραστηριοτήτων είναι μεγάλος σε σχέση με τον διαθέσιμο διδακτικό χρόνο. Γι αυτό ο διδάσκων επιλέγει όποια/ες δραστηριότητα/ες θεωρεί περισσότερο χρήσιμη για τους μαθητές της τάξης. Η. ΚΡΙΤΙΚΗ Διαπιστώθηκε ότι ο χρόνος των 10 διδακτικών ωρών δεν επαρκεί γιατί είναι αρκετές οι δραστηριότητες. Η δημιουργία του cartoon story maker είναι αρκετά δύσκολη δραστηριότητα για τα παιδιά και είναι αναγκαία η παρουσία του/της εκπαιδευτικού καθώς και ο κατάλληλος τεχνολογικός εξοπλισμός. Τα παιδιά παρά τον όγκο του υλικού και την καθυστέρηση/ματαίωση μέρους της τρίτης δραστηριότητας συμμετείχαν με την καρδιά τους στο μάθημα απολαμβάνοντας τον εναλλακτικό τρόπο διδασκαλίας. Το σενάριο λαμβάνει υπόψη του και σχολικές μονάδες χωρίς ιδιαίτερο τεχνολογικό εξοπλισμό όπως και την εξοικονόμηση χρόνου σε μετακινήσεις από και προς εργαστήριο Η/Υ. Θ. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ --- ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Σελίδα 57 από 57