ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ 2009-2014 Επιτροπή Περιφερειακής Ανάπτυξης 29.8.2012 2011/2312(INI) ΣΧΕΔΙΟ ΕΚΘΕΣΗΣ σχετικά με τη βελτιστοποίηση του ρόλου της εδαφικής ανάπτυξης στην πολιτική συνοχής (2011/2312(INI)) Επιτροπή Περιφερειακής Ανάπτυξης Εισηγητής: Derek Vaughan PR\900996.doc PE488.060v01-00 Eνωμένη στην πολυμορφία
PR_INI ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Σελίδα ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ...3 ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ...10 PE488.060v01-00 2/13 PR\900996.doc
ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ σχετικά με τη βελτιστοποίηση του ρόλου της εδαφικής ανάπτυξης στην πολιτική συνοχής (2011/2312 (INI)) Tο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, έχοντας υπόψη τη Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και ιδιαίτερα τον τίτλο XVIII, έχοντας υπόψη τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1083/2006 του Συμβουλίου της 11ης Ιουλίου 2006 περί καθορισμού γενικών διατάξεων για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης, το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο και το Ταμείο Συνοχής και την κατάργηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1260/1999 1, έχοντας υπόψη την απόφαση του Συμβουλίου 2006/702/ΕΚ της 6ης Οκτωβρίου 2006 για τις στρατηγικές κατευθυντήριες γραμμές της Κοινότητας για τη συνοχή 2, έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 5ης Ιουλίου 2011 σχετικά με την πέμπτη έκθεση της Επιτροπής για τη συνοχή και τη στρατηγική για την πολιτική συνοχής μετά το 2013 3, έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 23ης Ιουνίου 2011 σχετικά με την τρέχουσα κατάσταση και τις μελλοντικές συνέργειες για αυξημένη αποτελεσματικότητα μεταξύ του ΕΤΠΑ και των άλλων διαρθρωτικών ταμείων 4, έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 8ης Ιουνίου 2011 σχετικά με την «Επένδυση στο μέλλον: ένα νέο πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο (ΠΔΠ) για μια ανταγωνιστική και βιώσιμη Ευρώπη χωρίς αποκλεισμούς» 5, έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 23ης Ιουνίου 2011 σχετικά με ένα ευρωπαϊκό πρόγραμμα για το αστικό περιβάλλον και το μέλλον του στο πλαίσιο της πολιτικής συνοχής 6, έχοντας υπόψη το ψήφισμα που ενέκρινε στις 23 Ιουνίου 2011 σχετικά με τον στόχο 3: μια πρόκληση για την εδαφική συνεργασία η μελλοντική ατζέντα της διασυνοριακής, διεθνικής και διαπεριφερειακής συνεργασίας 7, έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 7ης Οκτωβρίου 2010 σχετικά με την πολιτική συνοχής και περιφερειακή πολιτική της ΕΕ μετά το 2013 8, 1 ΕΕ L 210, της 31.7.2006, σ. 25-78. 2 ΕΕ L 291, της 21.10.2006, σ. 11-32. 3 Κείμενα που εγκρίθηκαν, P7_TA(2011)0316. 4 Κείμενα που εγκρίθηκαν, P7_TA(2011)0286. 5 Κείμενα που εγκρίθηκαν, P7_TA(2011)0266. 6 Κείμενα που εγκρίθηκαν, P7_TA(2011)0284. 7 Κείμενα που εγκρίθηκαν, P7_TA(2011)0285. 8 Κείμενα που εγκρίθηκαν, P7_TA(2010)0356. PR\900996.doc 3/13 PE488.060v01-00
έχοντας υπόψη το ψήφισμά του, της 20ής Μαΐου 2010, σχετικά με τη συμβολή της πολιτικής συνοχής στην επίτευξη των στόχων της Λισαβόνας και της ΕΕ 2020 1, έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 20ής Μαΐου 2010 σχετικά με την υλοποίηση των συνεργειών των διαθέσιμων πόρων για την έρευνα και την καινοτομία στον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1080/2006 για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης και το έβδομο πρόγραμμα πλαίσιο για την έρευνα και ανάπτυξη στις πόλεις και τις περιφέρειες, καθώς και στα κράτη μέλη και την Ένωση 2, έχοντας υπόψη τη μελέτη που δημοσιεύτηκε από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο με τίτλο «Πολιτική συνοχής μετά το 2013: μια κριτική αξιολόγηση των νομοθετικών προτάσεων», έχοντας υπόψη τα συμπεράσματα της πολωνικής προεδρίας της 24-25 Νοεμβρίου 2011 σχετικά με την εδαφική διάσταση των πολιτικών της ΕΕ και τη μελλοντική πολιτική συνοχής 3, έχοντας υπόψη την πρόταση κανονισμού της Επιτροπής της 6ης Οκτωβρίου 2011 στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο, περί καθορισμού κοινών διατάξεων για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης, το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο, το Ταμείο Συνοχής, το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας και Αλιείας, τα οποία καλύπτονται από το κοινό στρατηγικό πλαίσιο περί καθορισμού γενικών διατάξεων για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης, το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο και το Ταμείο Συνοχής, και για την κατάργηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ.1083/2006 (COM(2011)0615), έχοντας υπόψη την πρόταση κανονισμού της Επιτροπής της 6ης Οκτωβρίου 2011στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο, για τη θέσπιση ειδικών διατάξεων σχετικά με το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης και τον στόχο «Επενδύσεις στην ανάπτυξη και την απασχόληση», και για την κατάργηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ.1080/2006 (COM(2011)0614), έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής της 9ης Νοεμβρίου 2010 με τίτλο «Συμπεράσματα της πέμπτης έκθεσης για την οικονομική, κοινωνική και εδαφική συνοχή: το μέλλον της πολιτικής συνοχής» (COM(2010)0642), έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής της 19ης Οκτωβρίου 2010 σχετικά με την επανεξέταση του προϋπολογισμού της ΕΕ (COM(2010)0700) καθώς και τα τεχνικά του παραρτήματα (SEC(2010)7000), έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής της 6ης Οκτωβρίου 2010 με τίτλο «Η περιφερειακή πολιτική συμβάλλει στην έξυπνη ανάπτυξη στο πλαίσιο της Ευρώπης 2020» (COM(2010)0553), έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής της 31ης Μαρτίου 2010 με τίτλο «Πολιτική για τη συνοχή: Στρατηγική έκθεση 2010 σχετικά με την υλοποίηση των 1 Κείμενα που εγκρίθηκαν, P7_TA(2010)0191. 2 Κείμενα που εγκρίθηκαν, P7_TA(2010)0189. 3 Συμπεράσματα της πολωνικής προεδρίας σχετικά με την εδαφική διάσταση των πολιτικών της ΕΕ και τη μελλοντική πολιτική συνοχής «Προς μια ολοκληρωμένη, εδαφικά διαφοροποιημένη και θεσμικά ευφυή απάντηση στις προκλήσεις της ΕΕ», 24-25 Νοεμβρίου 2011, Poznań. PE488.060v01-00 4/13 PR\900996.doc
προγραμμάτων 2007-2013» (COM(2010)0110), έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής της 3ης Μαρτίου 2010 με τίτλο «Ευρώπη 2020: στρατηγική για έξυπνη, διατηρήσιμη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη» (COM(2010)2020), έχοντας υπόψη την «Ατζέντα για μια μεταρρύθμιση της πολιτικής συνοχής Μια εδαφική προσέγγιση για την αντιμετώπιση των προκλήσεων και προσδοκιών της Ευρωπαϊκής Ένωσης», ανεξάρτητη έκθεση που εκπονήθηκε, κατόπιν αιτήματος της Danuta Hübner, Επιτρόπου Περιφερειακής Πολιτικής, από τον Fabrizio Barca, τον Απρίλιο 2009, έχοντας υπόψη το άρθρο 48 του Κανονισμού του, έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής Ανάπτυξης και τη γνωμοδότηση της Επιτροπής Απασχόλησης και Κοινωνικών Υποθέσεων (A7-0000/2012), A λαμβάνοντας υπόψη ότι η πολιτική συνοχής έχει ως στόχο τη μείωση των ανισοτήτων μεταξύ των περιφερειών της ΕΕ μέσω της ενίσχυσης της οικονομικής, κοινωνικής και εδαφικής συνοχής, και λαμβάνοντας υπόψη ότι υπήρξε αποτελεσματική στην προώθηση της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης μέσω της κοινωνικής και οικονομικής ανάπτυξης B. λαμβάνοντας υπόψη ότι ο κανονισμός περί κοινών διατάξεων (ΚΚΔ) ορίζει κοινούς κανόνες, οι οποίοι ισχύουν και για τα πέντε ευρωπαϊκά προγράμματα χρηματοδότησης (ΕΤΠΑ, ΕΚΤ, Ταμείο Συνοχής, ΕΓΤΑΑ, ΕΤΘΑ) τα οποία έχουν σχεδιαστεί για την εφαρμογή της πολιτικής συνοχής, της αγροτικής πολιτικής και της αλιευτικής πολιτικής Γ. λαμβάνοντας υπόψη ότι το κοινό στρατηγικό πλαίσιο εξετάζει μηχανισμούς για την επίτευξη μεγαλύτερου συντονισμού μεταξύ των ταμείων που καλύπτονται από τον ΚΚΔ (ΕΤΠΑ, ΕΚΤ, Ταμείο Συνοχής, ΕΓΤΑΑ, ΕΤΘΑ) και καλύτερης ένταξης των ταμείων που καλύπτονται από τον ΚΚΔ σε άλλους τομείς πολιτικής της ΕΕ Δ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η εδαφική διάσταση είναι μια διατομεακή πτυχή της πολιτικής συνοχής και παρέχει στις ευρωπαϊκές περιφέρειες την ευκαιρία να αξιοποιούν μεμονωμένες εδαφικές δυνατότητες προκειμένου να εργαστούν προς την επίτευξη των στόχων της πολιτικής συνοχής Ε. λαμβάνοντας υπόψη ότι η εδαφική συνοχή αναγνωρίζεται πλέον από τη Συνθήκη της Λισαβόνας ως θεμελιώδης στόχος της ΕΕ Πρωταρχικό μέλημα: ενίσχυση του εδαφικού στόχου 1. αναγνωρίζει ένα απλουστευμένο πολυεπίπεδο σύστημα διακυβέρνησης ως αναπόσπαστο μέρος της διαδικασίας λήψης αποφάσεων στο πλαίσιο της πολιτικής συνοχής, με απαραίτητη τη συνεργασία σε κάθε στάδιο σε ευρωπαϊκό, εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο κατά τον σχεδιασμό, την ανάπτυξη και την εκτέλεση των ευρωπαϊκών προγραμμάτων χρηματοδότησης ζητεί από την Επιτροπή να διασφαλίσει ότι αυτό αποτυπώνεται στην ανάπτυξη σαφών και επαρκώς καθορισμένων συμβάσεων εταιρικής σχέσης PR\900996.doc 5/13 PE488.060v01-00
2. επισημαίνει το γεγονός ότι ο προϋπολογισμός για την πολιτική συνοχής μετά το 2013 πρέπει να διατηρηθεί στο τρέχον επίπεδο προκειμένου να διασφαλιστεί ότι η στήριξη εξακολουθεί να παρέχεται σε περιοχές που έχουν ανάγκη από οικονομική και κοινωνική ανάπλαση 3. επικροτεί τις προτάσεις της Επιτροπής να τοποθετηθεί μια προσέγγιση που βασίζεται στα αποτελέσματα στο επίκεντρο του ΚΚΔ, εστιάζοντας στα μετρήσιμα αποτελέσματα που αποφέρει η πολιτική συνοχής προκειμένου να αυξηθεί η βιωσιμότητα των επενδύσεων και να διασφαλιστεί η αποτελεσματικότητα των προγραμμάτων χρηματοδότησης 4. στηρίζει τις συνολικές προτάσεις της Επιτροπής όσον αφορά όλο τον ΚΚΔ για μείωση του διοικητικού φόρτου επισημαίνει, κατά συνέπεια, το γεγονός ότι οι κανόνες, οι έλεγχοι και η επιλεξιμότητα πρέπει να καθίστανται σαφείς εξαρχής και ότι η επιτυχής απλούστευση των διοικητικών διαδικασιών μπορεί να επιτευχθεί μέσω μιας ολοκληρωμένης προσέγγισης για την παροχή κονδυλίων 5. τονίζει την ανάγκη διασφάλισης της ευελιξίας των προγραμμάτων χρηματοδότησης βάσει τοπικών και περιφερειακών στόχων, με τη συμμετοχή των ενδιαφερομένων μερών σε περιφερειακό επίπεδο, σε όλα τα στάδια ώστε να διασφαλιστεί ότι τα ευρωπαϊκά προγράμματα χρηματοδότησης καλύπτουν τις ανάγκες για την αντιμετώπιση των κοινωνικών και οικονομικών ανισοτήτων 6. τονίζει ότι η ευελιξία πρέπει να επεκταθεί σε περισσότερες διατάξεις ώστε τα έργα να λειτουργούν με διαφορετικούς πόρους οι οποίοι καλύπτονται από τον ΚΚΔ και ότι η εν λόγω αυξημένη ευελιξία θα συνδράμει στην απλούστευση της υλοποίησης έργων και στην αύξηση των συμπληρωματικών και διατομεακών πτυχών της ευρωπαϊκής χρηματοδότησης 7. αναγνωρίζει ότι η πολιτική συνοχής μπορεί να συμβάλει σημαντικά στην επίτευξη των στόχων της στρατηγικής ΕΕ 2020 σημειώνει, ωστόσο, ότι η πολιτική συνοχής, ως μόνιμος και νομικά δεσμευτικός στόχος της ΕΕ, δεν πρέπει να χρησιμοποιείται αποκλειστικά ως μέσο εφαρμογής της στρατηγικής ΕΕ 2020 8. επισημαίνει το γεγονός ότι η χρήση άλλων προγραμμάτων χρηματοδότησης (π.χ. Ορίζοντας 2020), πιθανώς σε ευθυγράμμιση με χρηματοδότηση στο πλαίσιο της πολιτικής συνοχής, πρέπει επίσης να ληφθεί υπόψη στις εργασίες για την επίτευξη των στόχων της στρατηγικής Ευρώπη 2020 9. αναγνωρίζει την αυξημένη έμφαση που δίνεται σε πόλεις και αστικές περιοχές ως κινητήριους μοχλούς οικονομικής ανάπτυξης 10. εκφράζει ανησυχία όσον αφορά τον ορισμό των πόλεων και των αστικών περιοχών δεδομένου του διαφορετικού μεγέθους, των διαφορετικών πόρων και των διαφορετικών κοινωνικών και οικονομικών πτυχών των πόλεων στην ΕΕ Μεγαλύτερη ολοκλήρωση των ευρωπαϊκών ταμείων για την περίοδο 2014-2020 11. επικροτεί τις προτάσεις του ΚΚΔ, οι οποίες ενθαρρύνουν τον καλύτερο συντονισμό και την ολοκλήρωση των προγραμμάτων χρηματοδότησης προκειμένου να διασφαλιστεί PE488.060v01-00 6/13 PR\900996.doc
μεγαλύτερος αντίκτυπος των πόρων και η ισχυρότερη παρουσία της εδαφικής διάστασης της πολιτικής συνοχής στο πλαίσιο για την περίοδο 2014-2020 12. τονίζει ότι η βελτίωση της εναρμόνισης της πολιτικής συνοχής με άλλους τομείς πολιτικής που περιγράφονται στον ΚΚΔ θα επιτρέψει στις ευρωπαϊκές περιφέρειες να εξακολουθήσουν να αναπτύσσονται οικονομικά αξιοποιώντας η καθεμία τις δικές της δυνάμεις 13. παραθέτει ως παράδειγμα το Ουαλικό Γραφείο Ευρωπαϊκών Χρηματοδοτήσεων (ΟΓΕΧ) και την πρόθεσή του να συνενώσει τα ευρωπαϊκά κονδύλια στην Ουαλία δημιουργώντας μια ενιαία «δικτυακή πύλη», η οποία θα επιτρέπει την πρόσβαση σε πληροφορίες για όλα τα κονδύλια που καλύπτονται από τον ΚΚΔ υπογραμμίζει τη δυνατότητα της «δικτυακής πύλης» του ΟΓΕΧ να περιλαμβάνει μια κοινή πλατφόρμα με ενιαία διαδικασία υποβολής αίτησης, πληρωμών, παρακολούθησης και αξιολόγησης για όλα τα κονδύλια που καλύπτονται από τον ΚΚΔ τονίζει ότι η προσέγγιση αυτή θα διευκολύνει τον εντοπισμό πιθανών συνεργειών και την ολοκλήρωση των χρηματοδοτικών ροών, εναρμονίζοντας και απλουστεύοντας κατά συνέπεια τη διαδικασία υποβολής αίτησης για ευρωπαϊκή χρηματοδότηση 14. τονίζει ότι, δεδομένων των κοινών χαρακτηριστικών των πόρων που καλύπτονται από τον ΚΚΔ και άλλων προγραμμάτων χρηματοδότησης (π.χ. Ορίζοντας 2020, LIFE+), η αποτελεσματικότητα της ευρωπαϊκής χρηματοδότησης μπορεί να ενισχυθεί μέσω της διερεύνησης της ενδεχόμενης ευθυγράμμισης μεταξύ των πόρων αυτών 15. αναγνωρίζει ότι, ενώ τα προγράμματα χρηματοδότησης όπως το Ορίζοντας 2020 εστιάζουν κυρίως στην αριστεία, τα διαρθρωτικά ταμεία έχουν σημειώσει επιτυχία στο παρελθόν σε ρόλο «ανάπτυξης ικανοτήτων» παρέχοντας χρηματοδότηση για την ανάπτυξη επιχειρήσεων και οργανισμών, οι οποίοι στη συνέχεια έγιναν εταίροι σε έργα του ΠΠ7 ή του προγράμματος για την ανταγωνιστικότητα και την καινοτομία Μηχανισμοί για την ολοκλήρωση των ευρωπαϊκών ταμείων 16. επικροτεί τις προτάσεις για ένα κανονιστικό πλαίσιο με έμφαση στις υποπεριφέρειες για τοπική και ολοκληρωμένη ανάπτυξη μέσω «της τοπικής ανάπτυξης με πρωτοβουλία των τοπικών κοινοτήτων», «των κοινών σχεδίων δράσης» και «της ολοκληρωμένης εδαφικής επένδυσης» 17. τονίζει ότι, σε συνέχεια των προτάσεων της Επιτροπής, πρέπει τώρα να αναπτυχθούν σαφείς συνδέσεις μεταξύ αυτών των μέσων υλοποίησης προκειμένου να διασφαλιστεί ότι όλες οι επενδύσεις καλύπτουν τις τοπικές ανάγκες και δεν επικαλύπτονται από άλλα έργα 18. ζητεί μια πλήρως ολοκληρωμένη προσέγγιση όσον αφορά τα σχετικά μέσα υλοποίησης (τοπική ανάπτυξη με πρωτοβουλία των τοπικών κοινοτήτων, ολοκληρωμένες εδαφικές επενδύσεις, κοινά σχέδια δράσης), η οποία θα επιτρέπει στις τοπικές συμπράξεις να επιλέγουν, ανάλογα με τις μεμονωμένες ανάγκες τους, διαφορετικούς συνδυασμούς των εν λόγω μέσων αναλόγως της περιπτώσεως, και τα μέσα αυτά θα χρησιμοποιούνται για την επίτευξη περισσοτέρων της μίας θεματικών προτεραιοτήτων με ταυτόχρονη χρηματοδότηση από περισσότερα από ένα ταμεία PR\900996.doc 7/13 PE488.060v01-00
19. επισημαίνει το παράδειγμα της δευτερεύουσας μεταβίβασης αρμοδιοτήτων σε συμβούλια στις Κάτω Χώρες, η οποία περιλαμβάνει τη μεταβίβαση τμημάτων των προγραμμάτων χρηματοδότησης (π.χ. ΕΤΠΑ) από την περιφερειακή αρχή σε μεγάλους οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης, με υλοποίηση των δράσεων σε τοπικό επίπεδο για την αντιμετώπιση των τοπικών αναγκών τονίζει ότι η κατανομή διαχειριστικής ευθύνης στις τοπικές αρχές παρέχει μεγαλύτερες δυνατότητες επίτευξης του καλύτερου συνδυασμού πόρων προσαρμοσμένων στις τοπικές ανάγκες τονίζει ότι, δεδομένου ότι οι δομές διαχείρισης υφίστανται ήδη σε τοπικό επίπεδο, η εν λόγω προσέγγιση μπορεί να ωφελήσει τη λειτουργία της τοπικής ανάπτυξης με πρωτοβουλία των τοπικών κοινοτήτων, των ολοκληρωμένων εδαφικών επενδύσεων και των κοινών σχεδίων δράσης Τοπική ανάπτυξη με πρωτοβουλία των τοπικών κοινοτήτων 20. στηρίζει τις προτάσεις της Επιτροπής σχετικά με την τοπική ανάπτυξη με πρωτοβουλία των τοπικών κοινοτήτων (ΤΑΠΤΚ) ως σημαντική διάταξη του ΚΚΔ, η οποία θα εστιάσει στην ανάπτυξη συνεργειών μεταξύ όλων των ταμείων που καλύπτονται από τον ΚΚΔ 21. θεωρεί ότι το εν λόγω μέσο αποτελεί έναν άριστο τρόπο ενθάρρυνσης της από τη βάση προς την κορυφή συμμετοχής φορέων της τοπικής κοινότητας από διάφορους τομείς οι οποίοι εργάζονται για την επίτευξη εδαφικών στόχων 22. ζητεί από την Επιτροπή να αποσαφηνίσει τις προτάσεις της σχετικά με την ΤΑΠΤΚ στο στάδιο της εφαρμογής προκειμένου να επιτραπεί στους πιθανούς συμμετέχοντες να καθορίσουν πλήρως τον ενδεχόμενο σκοπό, πεδίο εφαρμογής και αποτέλεσμα της ΤΑΠΤΚ μέσω της προετοιμασίας κατ εξουσιοδότηση και εκτελεστικών πράξεων 23. αναγνωρίζει την πρόοδο που σημειώθηκε από το 2007 με τη συνεργασία των Τοπικών Ομάδων Δράσης Αλιείας με τις Ομάδες Τοπικής Δράσης του LEADER (ΟΤΔ) ως παράδειγμα του τρόπου με τον οποίο η μελλοντική ΤΑΠΤΚ μπορεί να συνδυάσει πόρους σε τοπικό επίπεδο με πόρους που καλύπτονται από τον ΚΚΔ επισημαίνει το παράδειγμα των 11 τοπικών συμπράξεων στη Δανία, οι οποίες χρησιμοποιούν τόσο το ΕΓΤΑΑ (LEADER) όσο και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Αλιείας (Άξονας 4) για τη χρηματοδότηση έργων που χρησιμοποιούν το ίδιο σύστημα υλοποίησης και την ίδια διοίκηση 24 υπογραμμίζει την ανάγκη εξέτασης παραδειγμάτων όπως η ολοκληρωμένη χρήση των κονδυλίων των ΕΓΤΑΑ και ΕΤΑ μέσω της τοπικής ανάπτυξης με πρωτοβουλία των τοπικών κοινοτήτων κατά την μελλοντική περίοδο προγραμματισμού ως τρόπου ανάπτυξης συνεργειών μεταξύ όλων των ταμείων που καλύπτονται από τον ΚΚΔ Κοινά σχέδια δράσης 25. στηρίζει τις προτάσεις του ΚΚΔ για τη θέσπιση κοινών σχεδίων δράσης ώστε να επιτραπεί η χρηματοδότηση ομάδων έργων από περισσότερα του ενός επιχειρησιακά προγράμματα 26. αναγνωρίζει τα κοινά σχέδια δράσης ως ένα θετικό βήμα προς τη διαχείριση βάσει των αποτελεσμάτων, σύμφωνα με έναν από τους πρωταρχικούς στόχους της πολιτικής συνοχής μετά το 2013 PE488.060v01-00 8/13 PR\900996.doc
27. τονίζει ότι είναι σημαντικό να διασφαλιστεί ότι τα εν λόγω μέσα αναπτύσσονται παράλληλα με την ΤΑΠΤΚ προκειμένου να διασφαλιστεί ότι η ΤΑΠΤΚ θα εξελιχθεί σε κάτι περισσότερο από ένα απλό στρατηγικό εργαλείο, το οποίο βασίζεται στα κοινά σχέδια δράσης και στις ολοκληρωμένες εδαφικές επενδύσεις για την επίτευξη των προγραμμάτων 28. ζητεί αποσαφήνιση όσον αφορά το πεδίο εφαρμογής και την ολοκλήρωση των κοινών σχεδίων δράσης και σχετικά με το εάν θα χρησιμοποιηθούν για την υλοποίηση του συνόλου ή μόνο τμημάτων των προγραμμάτων Ολοκληρωμένη εδαφική επένδυση (ΟΕΕ) 29. επικροτεί τις προτάσεις για ΟΕΕ, οι οποίες μπορούν να παράσχουν την ευκαιρία σε πόλεις να καλύψουν τις ιδιαίτερες ανάγκες τους αντλώντας χρηματοδότηση από περισσότερους του ενός άξονες προτεραιότητας για την εφαρμογή επιχειρησιακών προγραμμάτων με ολοκληρωμένο τρόπο 30. επικροτεί την περαιτέρω αποσαφήνιση όσον αφορά το πεδίο εφαρμογής των ΟΕΕ και το ενδεχόμενο να χρησιμοποιηθεί το μέσο σε μη αστικές περιοχές, εάν καλύπτει τις τοπικές ανάγκες 31. επισημαίνει το παράδειγμα ενός προτεινόμενου μοντέλου για ΟΕΕ από την περιοχή Greater Manchester, το οποίο συγκεντρώνει τη χρηματοδότηση από όσο το δυνατόν περισσότερες σχετικές πηγές προκειμένου να αξιοποιηθεί καλύτερα η επένδυση επισημαίνει το γεγονός ότι η εξέλιξη του εν λόγω μοντέλου είναι συνεχής και μπορεί ενδεχομένως να χρησιμοποιηθεί για να στηρίξει μια στρατηγική η οποία θα αποφέρει πολλά οικονομικά και κοινωνικά οφέλη στην πόλη και την ευρύτερη περιοχή τονίζει ότι η προτεινόμενη ΟΕΕ θα εντάξει τις προτεραιότητες του ΕΤΠΑ στα μέτρα του ΕΚΤ και ότι, δεδομένης της αυξημένης εστίασης του ΕΤΠΑ στις ΜΜΕ και την καινοτομία, υπάρχει πιθανότητα η ΟΕΕ να περιλαμβάνει στο μέλλον στήριξη από τα έργα του προγράμματος Ορίζοντας 2020 Χρηματοδοτικά μέσα 32. επικροτεί τις προτάσεις της Επιτροπής για μεγαλύτερη χρήση, και επέκταση του πεδίου εφαρμογής, των χρηματοδοτικών μέσων μέσω της δημιουργίας πιο απλών και κατανοητών κανόνων, ώστε να διασφαλιστεί αυξημένη αποτελεσματικότητα και στα πέντε ταμεία που καλύπτονται από τον ΚΚΔ 33. επισημαίνει τη δυνατότητα των χρηματοδοτικών μέσων να δημιουργήσουν εναλλακτικές πηγές χρηματοδότησης για μεγάλο αριθμό φορέων, ώστε να συμπληρωθούν οι παραδοσιακές μέθοδοι χρηματοδότησης 34. τονίζει ότι τα χρηματοδοτικά μέσα, ως μηχανισμοί που επιτρέπουν τη συνεργασία μεταξύ επιχειρήσεων, οργανισμών του δημόσιου τομέα και εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, πρέπει επίσης να προωθηθούν ως μέσο ανάπτυξης μιας ολοκληρωμένης προσέγγισης στη χρηματοδότηση. PR\900996.doc 9/13 PE488.060v01-00
ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ Η παρούσα έκθεση ιδίας πρωτοβουλίας εστιάζει στη διερεύνηση αποτελεσματικών και αποδοτικών μηχανισμών για τη δημιουργία συνεργειών μεταξύ των ευρωπαϊκών προγραμμάτων χρηματοδότησης που καλύπτονται από το κοινό στρατηγικό πλαίσιο της Επιτροπής η ολοκλήρωση της λειτουργίας των προγραμμάτων χρηματοδότησης θα βελτιώσει την αποτελεσματικότητα της ευρωπαϊκής χρηματοδότησης σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο. Το παρόν έγγραφο περιλαμβάνει παραδείγματα μηχανισμών οι οποίοι βρίσκονται επί του παρόντος σε ισχύ ή εξετάζονται για να εφαρμοστούν στις ευρωπαϊκές περιφέρειες. Ο εισηγητής επιδοκιμάζει περαιτέρω συζητήσεις και επιπρόσθετα παραδείγματα ολοκλήρωσης ευρωπαϊκών προγραμμάτων χρηματοδότησης, και ιδιαίτερα τη διερεύνηση της δυνατότητας συνδυασμού ενός αριθμού χωριστών προγραμμάτων χρηματοδότησης για τη δημιουργία ενός ενιαίου ταμείου. Η δέσμη νομοθετικών μέτρων για την πολιτική συνοχής 2014-2020, που παρουσιάστηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις 6 Οκτωβρίου 2011, περιλαμβάνει κοινές διατάξεις και για τα πέντε ταμεία που καλύπτονται από τον ΚΚΔ (Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης, Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο, Ταμείο Συνοχής, Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης, Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας και Αλιείας). Η διαπραγματευτική εντολή του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σχετικά με τη νομοθεσία έχει πλέον θεσπιστεί, με προτεραιότητες που περιλαμβάνουν μεγαλύτερη συμμετοχή των τοπικών και περιφερειακών αρχών και αυξημένη ευελιξία των περιφερειών όσον αφορά τον καθορισμό προτεραιοτήτων σύμφωνα με τις εδαφικές ανάγκες τους. Η θέση του Κοινοβουλίου υπογραμμίζει επίσης την ανάγκη για αυξημένη εστίαση στην τόνωση της ανάπτυξης και της ανταγωνιστικότητας, επισημαίνοντας τα χρηματοδοτικά μέσα ως σημαντικό μηχανισμό για την επίτευξη των στόχων αυτών. Δεδομένου ότι η εδαφική συνοχή έχει πλέον προστεθεί στην οικονομική και κοινωνική συνοχή ως στόχος της Συνθήκης δυνάμει του άρθρου 174, υφίσταται μια αυξανόμενη ανάγκη για μια προσέγγιση από τη βάση προς την κορυφή ώστε να κινητοποιηθεί το δυναμικό της τοπικής και περιφερειακής ανάπτυξης. Ο εισηγητής πιστεύει ότι, προκειμένου να επιτευχθεί αυτό, είναι ζωτικής σημασίας οι κοινοί κανόνες και η στενή συνεργασία όλων των ταμείων που καλύπτονται από τον ΚΚΔ. Επιπλέον, οι στρατηγικές εφαρμογής σε τοπικό επίπεδο πρέπει να αποτελούν αρμοδιότητα των τοπικών φορέων και αρχών, με στόχο να διασφαλιστεί ότι οι οικονομικές και κοινωνικές ανάγκες ικανοποιούνται στο εγγύτερο προς τον πολίτη επίπεδο. Πρωταρχικό μέλημα: ενίσχυση του εδαφικού στόχου Στο τρέχον οικονομικό κλίμα είναι σαφές ότι η χρηματοδότηση της πολιτικής συνοχής καθίσταται όλο και πιο σημαντική για τις περιφέρειες της Ευρώπης και υπάρχει αυξανόμενη ανάγκη να διασφαλιστεί ότι τα κεφάλαια δαπανώνται με αποτελεσματικότερο τρόπο ούτως ώστε οι πολίτες να μπορούν να επωφελούνται πλήρως από την ευρωπαϊκή χρηματοδότηση. Η συμμετοχή τοπικών και περιφερειακών αρχών σε κάθε στάδιο σχεδιασμού, ανάπτυξης και υλοποίησης των ευρωπαϊκών προγραμμάτων χρηματοδότησης είναι ζωτικής σημασίας PE488.060v01-00 10/13 PR\900996.doc
προκειμένου να διασφαλιστεί ότι αντιμετωπίζονται οι τοπικές ανάγκες. Ως διατομεακή πτυχή της πολιτικής συνοχής, η εδαφική διάσταση παρέχει στις ευρωπαϊκές περιφέρειες την ευκαιρία να αξιοποιήσουν μεμονωμένες εδαφικές δυνατότητες στις εργασίες τους για την επίτευξη των στόχων της πολιτικής συνοχής Ο εισηγητής επικροτεί τις προτάσεις για απλούστευση και για μια προσέγγιση που βασίζεται περισσότερο στα αποτελέσματα για την πολιτική συνοχής κατά την περίοδο 2014-2020. Μια προσέγγιση που βασίζεται στα αποτελέσματα μπορεί να συμβάλει σημαντικά σε μια αποτελεσματική και αποδοτική πολιτική συνοχής, ενώ οι προσπάθειες να διασφαλιστεί η απλούστευση της υλοποίησης και της εφαρμογής των προγραμμάτων θα ωφελήσουν τις αρχές και τους δικαιούχους. Ο εισηγητής επικροτεί την αυξημένη εστίαση στις περιφερειακές και τοπικές αρχές, ειδικά όσον αφορά τη θέσπιση συμβάσεων εταιρικής σχέσης σύμφωνα με την πολυεπίπεδη διακυβέρνηση. Η σύμβαση εταιρικής σχέσης πρέπει να περιγράφει μια ολοκληρωμένη προσέγγιση της εδαφικής ανάπτυξης περιλαμβάνοντας μέτρα όπως η διασφάλιση της ύπαρξης εθνικών και περιφερειακών μηχανισμών οι οποίοι ενθαρρύνουν τον συντονισμό μεταξύ των ταμείων που καλύπτονται από τον ΚΚΔ και άλλων ευρωπαϊκών και εθνικών μέσων χρηματοδότησης. Μεγαλύτερη ολοκλήρωση των ευρωπαϊκών ταμείων για την περίοδο 2014-2020 Η πλειοψηφία των ευρωπαϊκών θεσμικών οργάνων (Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, Επιτροπή των Περιφερειών) καθώς και περιφερειακές κυβερνήσεις και τοπικά και περιφερειακά ενδιαφερόμενα μέρη σε ολόκληρη την ΕΕ έχουν ζητήσει τη μεγαλύτερη ολοκλήρωση των χρηματοδοτικών ροών για την περίοδο 2014-2020. Ο εισηγητής πιστεύει ότι παρέχοντας στα κράτη μέλη και στις περιφερειακές και τοπικές αρχές την ευκαιρία να χρησιμοποιήσουν περισσότερα του ενός ευρωπαϊκά προγράμματα χρηματοδότησης για τη στήριξη έργων θα βελτιωθεί η αποτελεσματικότητα της ευρωπαϊκής χρηματοδότησης, θα αυξηθούν τα επίπεδα απλούστευσης και θα παρασχεθεί στους δυνητικούς δικαιούχους πιο εύκολη πρόσβαση στη χρηματοδότηση. Στον ΚΚΔ έχουν θεσπιστεί ορισμένα νέα μέσα για την ενίσχυση της τοπικής διάστασης της πολιτικής συνοχής, την αύξηση της σημασίας της έμφασης στην εδαφική συνεργασία και τη δημιουργία μιας πιο συντονισμένης προσέγγισης σε όλα τα επίπεδα διακυβέρνησης. Ωστόσο, παρόλο που οι προτάσεις παραθέτουν μέσα για πιθανή ολοκλήρωση της ευρωπαϊκής χρηματοδότησης, η εφαρμογή των εν λόγω μέσων απαιτεί περαιτέρω εξήγηση. Εκτός αυτού, οι τρόποι με τους οποίους τα μέσα αυτά μπορούν να χρησιμοποιηθούν παραμένουν ασαφείς και απαιτείται περαιτέρω αποσαφήνιση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Ο εισηγητής επεσήμανε παραδείγματα του τρόπου με τον οποίο προσεγγίσεις παρόμοιες με τα προτεινόμενα μέσα (ΤΑΠΤΚ, ΟΕΕ) έχουν χρησιμοποιηθεί από περιφερειακές και τοπικές αρχές κατά την προηγούμενη περίοδο χρηματοδότησης. Τα εν λόγω παραδείγματα μπορούν να παράσχουν σε άλλες περιφερειακές και τοπικές αρχές πιθανές ιδέες για τη χρήση της ΤΑΠΤΚ και των ΟΕΕ. PR\900996.doc 11/13 PE488.060v01-00
Η ΤΑΠΤΚ, ως επιλογή του ΕΤΠΑ και του ΕΚΤ και ως υποχρεωτικό στοιχείο του ΕΓΤΑΑ και του ΕΤΘΑ, διαθέτει το πεδίο εφαρμογής ώστε να καταστεί ζωτικής σημασίας για την εφαρμογή πρωτοβουλιών τοπικής ανάπτυξης από τη βάση προς την κορυφή. Η ΤΑΠΤΚ μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την αντιμετώπιση κάθε είδους εδαφικών προκλήσεων (αστικών, αγροτικών, διασυνοριακών κ.λπ.) και να χρηματοδοτηθεί από διάφορα μέσα της ΕΕ. Είναι, ωστόσο, σαφές ότι προκειμένου να καταστεί η ΤΑΠΤΚ ένα επιτυχημένο εργαλείο, πρέπει να καθοριστεί επαρκώς στο ΚΣΠ και στον κώδικα συμπεριφοράς. Τα επιχειρησιακά προγράμματα πρέπει, επίσης, να επισημαίνουν την ιδιαίτερη συμβολή της ΤΑΠΤΚ στην ολοκλήρωση των πόρων προσδιορίζοντας τους τομείς στους οποίους θα μπορούσε να εφαρμοστεί. Το παράδειγμα που παρέχεται από την περιοχή Greater Manchester επισημαίνει ένα πιθανό μοντέλο για να καταστούν οι ΟΕΕ μοχλός χρηματοδότησης από ευρύτερα προγράμματα της ΕΕ. Ο εισηγητής επικροτεί τη δημιουργία μοντέλων όπως αυτό ως παράδειγμα του πιθανού πεδίου εφαρμογής των νέων μέσων για τη χρηματοδοτική περίοδο 2014-2020. Στο έγγραφο, ο εισηγητής επεσήμανε επίσης ένα παράδειγμα μηχανισμού, ο οποίος προετοιμάζεται για να εφαρμοστεί στην Ουαλία, όπου το Ουαλικό Γραφείο Ευρωπαϊκών Χρηματοδοτήσεων (ΟΓΕΧ) αποτελεί την αρχή διαχείρισης και πιστοποίησης όλων των διαρθρωτικών ταμείων. Η κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου εκχωρεί εξουσίες στην ουαλική κυβέρνηση για την ανάπτυξη, την εφαρμογή και την παρακολούθηση των διαρθρωτικών ταμείων και των ταμείων αγροτικής ανάπτυξης στην Ουαλία. Στην Ουαλία, όλες τα ευρωπαϊκά κονδύλια εμπίπτουν στο ίδιο υπουργικό χαρτοφυλάκιο, γεγονός το οποίο συμβάλλει στην ενδεχόμενη περαιτέρω ολοκλήρωση των ευρωπαϊκών χρηματοδοτικών ροών. Η «δικτυακή πύλη», όπως προτείνεται από το ΟΓΕΧ, θα παράσχει ένα κεντρικό σύστημα σε όλους τους δημόσιους και ιδιωτικούς οργανισμούς και τις οργανώσεις της κοινωνικής οικονομίας για πρόσβαση σε πληροφορίες σχετικά με πιθανή ευρωπαϊκή χρηματοδότηση. Τα διαρθρωτικά ταμεία σε ρόλο ανάπτυξης ικανοτήτων χρησιμοποιούνται ήδη ως μοχλός επένδυσης στην έρευνα και την καινοτομία (π.χ. το πρόγραμμα πλαίσιο της ΕΕ για την Έρευνα και την Καινοτομία, πρώην ΠΠ7, νυν Ορίζοντας 2020). Με αυτό επισημαίνεται ότι υφίστανται επί του παρόντος συνέργειες μεταξύ των ταμείων που καλύπτονται από τον ΚΚΔ και άλλων προγραμμάτων χρηματοδότησης και ότι οι εν λόγω συνέργειες πρέπει να αξιοποιούνται πλήρως στις προσπάθειες για την επίτευξη συμπληρωματικών θεματικών στόχων. Για παράδειγμα, τα ταμεία που καλύπτονται από τον ΚΚΔ και το πρόγραμμα Ορίζοντας 2020 θα μπορούσαν να εφαρμόζονται σε έργα που έχουν ως στόχο την «ενίσχυση της έρευνας, της τεχνολογικής ανάπτυξης και της καινοτομίας». Ο στόχος που εστιάζει στην ενίσχυση της χρήσης και της ποιότητας των ΤΠΕ αποτελεί ένα παράδειγμα του τρόπου με τον οποίο το ΕΚΤ μπορεί να συντονιστεί με το πρόγραμμα «Erasmus για όλους» για την παροχή χρηματοδότησης. Αντιστοίχως, τα έργα που επικεντρώνονται στους θεματικούς στόχους 5, 6 ή 7, σχετικά με τις χαμηλές εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα, την κλιματική αλλαγή και το περιβάλλον, μπορούν να χρησιμοποιήσουν τα ταμεία που καλύπτονται από τον ΚΚΔ παράλληλα με το πρόγραμμα LIFE + ή το πρόγραμμα NER300. Τέλος, ο εισηγητής επιδοκιμάζει την περαιτέρω διαπραγμάτευση σχετικά με τη δέσμη νομοθετικών μέτρων της Επιτροπής και τη συζήτηση με την Επιτροπή, τους επαγγελματίες των περιφερειών και τους δικαιούχους σχετικά με πιθανούς μηχανισμούς για την εναρμόνιση της ευρωπαϊκής χρηματοδότησης. Ο εισηγητής ευελπιστεί ότι τα μέσα που προτείνονται από PE488.060v01-00 12/13 PR\900996.doc
την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την ενθάρρυνση μεγαλύτερων συνεργειών μεταξύ των ταμείων θα στηριχθούν τελικώς από συγκεκριμένους μηχανισμούς εφαρμογής σε περιφερειακό και τοπικό επίπεδο. PR\900996.doc 13/13 PE488.060v01-00