photo album Τα καφενεία της Κρήτης The coffee shops of Crete Τέσσερις φωτογράφοι, μια κρύα μέρα του χειμώνα, πήραν τις ψηφιακές μηχανές τους και τελικά γύρισαν την Κρήτη με ένα αυτοκίνητο, κάνοντας στάσεις για καφέ και φωτογραφίες. Απο την ΑΝΝΑ ΠΑΠΑΡΙΖΟΥ On a cold winter day, four photographers took their digital cameras and finally traveled all over Crete by car; they took many photos, and drank a lot of coffee. BY Anna Paparizou 66 Anekorama
01 01. Μελέτη της Ιστορίας (Κάτω Μετόχι Λασιθίου). 02. Οι χαρές και οι λύπες της ζωής. 03. Σκιές και ρακές (Αρμένοι Ρεθύμνου ). 04. Απολαμβάνοντας έναν ελληνικό (Γωνιές Μαλεβιζίου). 01. Studying History (Kato Metochi, Lasithi). 02. Life s joys and sorrows. 03. Shadows and raki (Armeni, Rethymno). 04. Enjoying a Greek coffee (Gonies Maleviziou). 02 Νίκος Κουτάντος/ Nikos Koutantos 04 03 Anekorama 67
photo album 01. Το καφενείο στο Μαρμακέτω του Οροπεδίου: απομεινάρι μιας άλλης εποχής που επιμένει να δηλώνει την παρουσία του. Καφενείο, παντοπωλείο και τόπος συνάντησης μαζί. 02. Η μοναξιά του χειμώνα και η μνήμη μιας εποχής περασμένης (Ντερές Χανίων). 01. The coffee shop in Marmaketo, in the Lasithi Plateau, is a remnant of another era that is still present. A coffee house-grocery shop and, at the same time, a meeting place. 02. The loneliness of winter and memories of a past era (Deres, Chania). 68 Anekorama
01 02 ονίκος, η Έφη, η Αταλάντη και ο Νικήτας γνωρίστηκαν στα σεμινάρια φωτογραφίας της Ελληνικής Φωτογραφικής Εταιρείας Κρήτης. Εκεί σχημάτισαν την ομάδα τους, μια ομάδα φωτογραφίας που τριγυρνά στις γωνιές του νησιού φωτογραφίζοντας τις ομορφιές του. Τον Νοέμβριο του 2007, αυτή η ομάδα είχε μια ιδέα. Μια ιδέα που τους οδήγησε σε ένα οδικό ταξίδι στην Κρήτη, στις πόλεις της και στα χωριά της, τα παραθαλάσσια και τα τουριστικά, αλλά και τα απομονωμένα, τα ορεινά. Το εγχείρημα ήταν απλό: καλλιτεχνική και καταγραφική φωτογραφία. Αντικείμενο; Τα καφενεία της Κρήτης. Όχι μόνο τα παραδοσιακά και τα γραφικά παλιά καφενεδάκια των χωριών. Η φωτογραφική κάμερα της «ομάδας του καφενείου», όπως μετά ονομάστηκε, δεν άφησε απ έξω τίποτα, ούτε τα αστικά καφενεία ούτε τα σύγχρονα και τα κεντρικά. Η εικόνα, όμως, ήταν στερεοτυπική. Ο ελληνικός καφενές, όπου κι αν είναι, διατηρεί κάποια παγιωμένα χαρακτηριστικά. Η εικόνα είναι αρκετά σταθερή από μέρος σε μέρος: οι θαμώνες πίνουν νωχελικά τον καφέ τους καπνίζοντας ή διαβάζοντας εφημερίδα. Κάποιοι παίζουν κομπολόι, άλλοι παίζουν χαρτιά και άλλοι τάβλι. Και όλοι έχουν κάτι κοινό: είναι απλόχεροι, φιλόξενοι. Με το που έμπαιναν στον καφενέ οι φωτογράφοι με τα μπαγκάζια τους, τους τρίποδες και τις μηχανές τους, κάποιος θα πρόσταζε στον καφετζή με βαριά κρητική προφορά: «Κέρασέ τσοι!». Μια ρακή ή ένας καφές στην υγειά των φωτογράφων, για να σπάσει ο πάγος και να βγουν φωτογραφίες φυσικές, πραγματικές, που θα αντικατοπτρίζουν την καθημερινότητα στους καφενέδες της Κρήτης. Κλεμμένες, φευγαλέες στιγμές, ασήμαντες, αλλά τόσο σημαντικές, μοναδικά και ανεπανάληπτα στιγμιότυπα θα ζήσουν για πάντα μέσα από τις φωτογραφίες των τεσσάρων φωτογράφων. Εικόνες που έχουν ανεξίτηλα αποτυπώσει ένα κομμάτι από τα χωριά της Κρήτης, που ίσως σιγά σιγά σβήνει. Ένα χρόνο μετά τις φωτογραφίσεις, η «ομάδα του καφενείου» επέστρεψε στον «τόπο του εγκλήματος», για να μοιράσει τις φωτογραφίες που τράβηξαν. Πολλά καφενεία είχαν κλείσει και κάποια είχαν χάσει τον παραδοσιακό τους χαρακτήρα. Τους είχαν προλάβει τη στιγμή που γύριζε σελίδα η ιστορία. Η ομάδα έχει παγώσει στις φωτογραφίες τους αυτό το κομμάτι της κουλτούρας της Κρήτης για τις επόμενες γενεές και τις παρουσιάζουν στο Καφενεία στην Κρήτη (εκδόσεις Τυποκρέτα), ένα λεύκωμα γεμάτο παράδοση και άρωμα καφέ. «Οι παλιές γενιές συνθέτουν την παράδοση της Κρήτης. Όταν αυτή η παλιά γενιά φύγει, θα μείνει η παράδοση, η φιλοξενία και η αυθεντική ομορφιά της Κρήτης;» Νικήτας Αλμπάνης Old generations make up the Cretan tradition. Will this Cretan tradition, the hospitality and authentic beauty remain when the current old generation leaves us? Nikitas Albanis Nikos, Efi, Atalanti and Nikitas met at the photography seminars of the Hellenic Photographic Society of Crete and formed a photography group that roams the island, taking photos of its most beautiful spots. In November 2007, the group had a novel idea that led them to a road trip in Crete, its towns, its seaside and tourist villages, but also in its secluded mountain villages. Their task was simple: to take artistic, illustrative photos of Crete s coffee shops, but not only the traditional, picturesque old village places. The cameras of the coffee shop team, as they were called later, did not omit the city coffee shops, or the modern central ones. The image was common. The Greek coffee shop, wherever it is situated, has certain standard characteristics. The view is almost identical everywhere: clients leisurely drink their coffee, smoking, or reading a newspaper, some play with their worry beads as time goes by, others play cards, or backgammon, but all of them have a common quality: they are generous and hospitable. As soon as the photographers entered a coffee shop carrying their equipment, the tripods and the cameras, one of the clients would order the coffee shop owner in a heavy Cretan accent: Kerasse tsi! (Treat them something). A glass of raki, or a cup of coffee, drunk to welcome the photographers was a friendly gesture that helped them take natural, realistic photos reflecting everyday life in Crete s coffee shops. Stolen, fleeting, trivial but so important moments, unique, unprecedented snapshots that will live forever in the photos of the four photographers, pictures that have indelibly preserved a part of Cretan villages that slowly dies. One year after the photographing, the coffee shop team returned to the scenes of the crimes in order to distribute their photos. Many of the coffee shops had closed down, whereas others had lost their traditional features. They had managed to photograph them just before history turned a new leaf. The team preserved in its photos this part of Crete s culture for future generations and it presents them in Crete s Coffee Shops (Typokreta Publications), an album full of tradition and coffee aroma. Anekorama 69
photo album «Η ιδέα μας να γυρίσουμε το νησί και να φωτογραφίσουμε καφενέδες μάς έδωσε την ευκαιρία να γνωρίσουμε τους ανθρώπους του τους αυθόρμητους, φιλόξενους ανθρώπους των χωριών, που θέλουν απλώς να ανταλλάξουν μια κουβέντα μαζί σου». Νίκος Κουτάντος 01 01. Κάτω από το βλέμμα του Βενιζέλου. Διάλογος με την Ιστορία (Άγιος Γεώργιος Λασιθίου). 02. Μια στον καφέ και μια στο πέταλο Κάνοντας διάλειμμα από το καφενείο (Νίβριτος). 03. Πρωτότυπος τηλεφωνικός θάλαμος (Δραπέτι). 04. Η γωνιά της Ριρίκας (Προφήτης Ηλίας). 05. Ένα ζεστό τσάι (Μοναστηράκι Ηρακλείου). 06. Η επανάσταση του καφέ (Ηράκλειο). 02 01. Under Venizelos gaze. Conversing with History (Agios Georgios, Lasithi). 02. Coffee once hot, once cold A break from the coffee shop (Nivritos). 03. An original telephone booth (Drapeti). 04. Ririka s corner (Profitis Elias). 05. Hot tea (Monastiraki, Heraklio). 06. The coffee revolution (Heraklio). 70 Anekorama
04 05 Our idea to roam the island and photograph its coffee shops, gave us the opportunity to meet its people, the impulsive, hospitable inhabitants of the villages who simply want to talk to you in order to bridge the gap. Nikos Koutantos 03 Νίκος Κουτάντος/ Nikos Koutantos 06 Anekorama 71
photo album 01. Καφενείο-Μίνι μάρκετ. Περιμένοντας τον καφέ (Επισκοπή Πεδιάδος). 02. Πρόθεση. 03. Γευστικές προκλήσεις. 04. Και ο καφετζής μπορεί να απολαύσει το καφεδάκι του (Μελέσες Ηρακλείου). 05. Γύρω από την ξυλόσομπα ένας ολόκληρος κόσμος (Οροπέδιο Λασιθίου). 01. Coffee shop-mini market. Waiting for the coffee (Episkopi Pediados). 02. Intent. 03. Tasty challenges. 04. The coffee shop owner enjoys his coffee (Melesses, Heraklio). 05. A whole world around the wood burning stove (Lasithi Plateau). 03 Αταλάντη Μιχελογιαννάκη/ Atalanti Michelogiannaki 72 Anekorama
Νίκος Κουτάντος/ Nikos Koutantos 02 «Η ξυλόσομπα, κατακόκκινη, πύρινη σαν λάβα από τα πολλά κούτσουρα, για ζεστασιά τα πρόσωπα στο σύθαμπο καπνού και τα φώτα της θύμησής μου λάμπουν και μου φωτίζουν την ψυχή με τεράστια συγκίνηση». Αταλάντη Μιχελογιαννάκη The wood burning stove, full of logs, red hot, scalding like lava, heats the place; the faces in the dim light and smoke, and the lights of my recollections, shine and illuminate my soul with intense emotion. Atalanti Michelogiannaki 01 04 05 Anekorama 73