ΤΠΕ θαη νηθνλνκηθή εθπαίδεπζε: Η ηερλνινγία ζπλαληά ηε δηδαζθαιία ησλ νηθνλνκηθώλ καζεκάησλ;

2 ν ΠΑΝΔΛΛΗΝΙΟ ΤΝΔΓΡΙΟ ΠΑΣΡΑ 28-30/4/2011 77 ΤΠΕ θαη νηθνλνκηθή εθπαίδεπζε: Η ηερλνινγία ζπλαληά ηε δηδαζθαιία ησλ νηθνλνκηθώλ καζεκάησλ; Α. Αλδξένπ Γεπηεξνβάζκηα Δθπαίδεπζε, aandreo@sch.gr Πεξίιεςε Η εκθάληζε ησλ Νέσλ Σερλνινγηψλ ζηελ εθπαίδεπζε θαη ε αλαδήηεζε γηα δηδαθηηθέο κεζφδνπο θαη θαηλνηνκίεο δεκηνχξγεζε λέα δεδνκέλα θαη ζηελ νηθνλνκηθή εθπαίδεπζε. Η παξνχζα εξγαζία, κέζα απφ κηα επηζθφπεζε ηεο ζρεηηθήο εξεπλεηηθήο βηβιηνγξαθίαο, επηρεηξεί λα εμεηάζεη ην δήηεκα ηεο ελζσκάησζεο ησλ ΣΠΔ ζηε δηδαζθαιία ησλ νηθνλνκηθψλ καζεκάησλ θαη λα απνηππψζεη ηα ζπκπεξάζκαηα γηα ηελ απνηειεζκαηηθφηεηα ηεο ρξήζεο ηνπο. Σα απνηειέζκαηα έδεημαλ φηη νη δπλαηφηεηεο ησλ Ν.Σ. δελ έρνπλ αμηνπνηεζεί επαξθψο ζηελ νηθνλνκηθή εθπαίδεπζε θη ελψ εθπαηδεπηηθνί θαη καζεηέο/θνηηεηέο ηάζζνληαη ζεηηθά ππέξ ηεο ρξήζεο ησλ ΣΠΔ, εληνχηνηο δελ ππάξρεη νπζηαζηηθή επίδξαζε ζηε κάζεζε φηαλ ρξεζηκνπνηνχληαη. Οη νηθνλνκνιφγνη εθπαηδεπηηθνί, κε θίλεηξν ηελ ηερλνινγία, ρξεηάδεηαη λα επαλαζρεδηάζνπλ ηηο δξαζηεξηφηεηεο δηδαζθαιίαο θαη κάζεζεο ησλ νηθνλνκηθψλ καζεκάησλ θαη λα ζπλδπάζνπλ ηελ ηερλνινγία κε ηηο παηδαγσγηθέο αξρέο ησλ κνληέισλ δηδαζθαιίαο. Λέμεηο θιεηδηά: ΤΠΕ, οικονομική εκπαίδεςζη, βιβλιογπαθική επιζκόπηζη. 1. Εηζαγσγή Η εμέιημε ησλ Σερλνινγηψλ ηεο Πιεξνθνξίαο θαη ησλ Δπηθνηλσληψλ είλαη ξαγδαία ηα ηειεπηαία ρξφληα. Η εθπαίδεπζε δέρεηαη ηηο κεηαβνιέο πνπ πξνθαιεί ε «πιεξνθνξηθή επαλάζηαζε» θαη ε ρξήζε ησλ ΣΠΔ ζηελ εθπαηδεπηηθή δηαδηθαζία έρεη επηηξέςεη ζεκαληηθέο εθπαηδεπηηθέο εθαξκνγέο ηφζν ζηε δηδαθηηθή φζν θαη ζηε καζεζηαθή δηαδηθαζία (Κφκεο, 2004). Οη ΣΠΔ πξνζθέξνπλ λέα εξγαιεία θαη λέεο δνκέο ζηελ εθπαίδεπζε κέζα απφ κηα πνηθηιία δηαδξαζηηθψλ ιεηηνπξγηψλ, απνζήθεπζε ηεξάζηηνπ φγθνπ δεδνκέλσλ, πξντφλησλ ειεχζεξνπ/αλνηρηνχ ινγηζκηθνχ αιιά θπξίσο ην Γηαδίθηπν πνπ ε αμηνπνίεζή ηνπ ζηνλ εθπαηδεπηηθφ ρψξν αλέδεημε έλα λέν κνληέιν εθπαίδεπζεο. Η εκθάληζε ησλ Νέσλ Σερλνινγηψλ θαη ε αλαδήηεζε γηα δηδαθηηθέο κεζφδνπο θαη θαηλνηνκίεο δεκηνχξγεζε λέα δεδνκέλα θαη ζηελ νηθνλνκηθή εθπαίδεπζε. Οη νηθνλνκνιφγνη πνπ αζρνινχληαη κε ηε δηδαζθαιία ησλ νηθνλνκηθψλ καζεκάησλ αλαδεηνχλ ηελ εθαξκνγή λέσλ πξνζεγγίζεσλ ζηηο ήδε πξνηεηλφκελεο παηδαγσγηθέο κεζφδνπο δηδαζθαιίαο. Κάπνηεο απφ ηηο ηερληθέο δηδαζθαιίαο νηθνλνκηθψλ καζεκάησλ πνπ παξνπζηάδνπλ νη Whitehead θαη Μπνχζηνπ, είλαη ε δηάιεμε, ε δηαηχπσζε εξσηήζεσλ θαη θαηαηγηζκφο ηδεψλ, ε νκαδηθή εξγαζία, ε ζπδήηεζε θαη νη ιεθηηθέο αληηπαξαζέζεηο, νη κειέηεο πεξίπησζεο, ε ζχλδεζε κε ηνλ επηρεηξεκαηηθφ ΔΝΣΑΞΗ ΚΑΙ ΥΡΗΗ ΣΩΝ ΣΠΔ ΣΗΝ ΔΚΠΑΙΓΔΤΣΙΚΗ ΓΙΑΓΙΚΑΙΑ

ΠΡΑΚΣΙΚΑ ΤΝΔΓΡΙΟΤ 78 θφζκν, νπηηθναθνπζηηθά κέζα φπσο εηθφλεο, θηλνχκελα ζρέδηα, θσηνγξαθίεο, ζιάτληο, βίληεν, θ.α. Όκσο ζηελ πξάμε ε δηδαζθαιία θπξηαξρείηαη απφ ηε κέζνδν ηεο δηάιεμεο ελψ θάπνηεο άιιεο κέζνδνη εθαξκφδνληαη πεξηζηαζηαθά (Whitehead & Μπνχζηνπ, 2000). Η ζεκαληηθή κείσζε ηνπ ελδηαθέξνληνο ησλ νηθνλνκηθψλ καζεκάησλ πνπ παξαηεξήζεθε ζηε δεθαεηία ηνπ 1990, έρεη εξκελεπηεί σο ζπλέπεηα ηεο θαθήο δηδαζθαιίαο θαη ηεο δπζαξέζθεηαο ησλ καζεηψλ γηα ηνλ ηξφπν πνπ δηδάζθνληαη (Salemi & Eubanks, 1996). Έξεπλα ζηηο ΗΠΑ πνπ έγηλε ζε 101.716 ηάμεηο θαη ζε 144 ζρνιηθά πξνγξάκκαηα, ηα νηθνλνκηθά καζήκαηα έιαβαλ ηε ρακειφηεξε αμηνιφγεζε κεηαμχ ησλ άιισλ θιάδσλ θαη νη αληηιακβαλφκελνη απφ ηνπο καζεηέο καζεζηαθνί ζηφρνη ήηαλ ρακειφηεξνη απφ ηηο κεζαίεο απνδφζεηο. Παξφιν πνπ νη ηάμεηο κε νηθνλνκηθά καζήκαηα είραλ κεγαιχηεξν κέγεζνο, δελ κπνξνχλ λα εμεγεζνχλ ηα πεληρξά απνηειέζκαηα ηεο δηδαθηηθήο ησλ νηθνλνκηθψλ (Caropreso & Haggerty, 2000). Ωζνχκελνο απφ κηα πξνζσπηθή αλάγθε θαη αλαδήηεζε γηα αιιαγή δηδαθηηθνχ πξνζαλαηνιηζκνχ ζηα νηθνλνκηθά καζήκαηα, εηνίκαζα απηή ηελ εξγαζία θάλνληαο κηα επηζθφπεζε ζηε δηεζλή βηβιηνγξαθία ησλ εξεπλεηηθψλ δεδνκέλσλ πνπ αθνξνχλ ζηελ ελζσκάησζε ησλ ΣΠΔ ζηε δηδαθηηθή πξάμε ησλ νηθνλνκηθψλ θαη πξνζπάζεζα λα θάλσ κηα απνηίκεζε ησλ απνηειεζκάησλ. 2. Η ρξήζε ησλ Ν.Τ. ζηελ νηθνλνκηθή εθπαίδεπζε 2.1 Η θύζε θαη ν ζθνπόο ηεο νηθνλνκηθήο εθπαίδεπζεο Σα νηθνλνκηθά καζήκαηα θαίλεηαη λα κελ απαηηνχλ ηδηαίηεξεο δεμηφηεηεο γηα λα κειεηεζνχλ απφ ηνπο καζεηέο θαη δπζθνιίεο σο πξνο ηελ θαηαλφεζή ηνπο. Παξνπζηάδνπλ φκσο ην ηδηαίηεξν ραξαθηεξηζηηθφ ηνπ ζπλδπαζκνχ γλψζεσλ δηαθνξεηηθψλ πεξηερνκέλσλ φπσο καζεκαηηθψλ, ηζηνξίαο, θνηλσληνινγίαο αθφκε θαη πνιηηηθήο (Nelson, 1997). Ο γεληθφηεξνο ζηφρνο ηεο νηθνλνκηθήο εθπαίδεπζεο είλαη λα δηεπθνιχλεη ηνπο καζεηέο λα ζθέθηνληαη κε «νηθνλνκηθφ» ηξφπν πνπ ζα ηνπο βνεζήζεη λα θαηαλνήζνπλ ηα ζπζηαηηθά ηεο νηθνλνκηθήο αλάιπζεο θαη ησλ δεηεκάησλ πνπ δεκηνπξγνχληαη φηαλ απηά ηίζεληαη ζε εθαξκνγή. Οπφηε ζεκαληηθφ είλαη ηα καζήκαηα λα παξέρνπλ απηνλνκία κάζεζεο, πνπ λα ηε ραξαθηεξίδεη ε ακεξνιεςία, ε θξηηηθή ζθέςε, ε αλεμαξηεζία θηλήζεσλ, ε ιήςε έγθαηξσλ απνθάζεσλ αιιά θαη ε εχθνιε πξφζβαζε ζηνλ θφζκν ησλ ηδεψλ (Lim, 2003). 2.2 Βηβιηνγξαθηθή επηζθόπεζε εξεπλώλ ζρεηηθά κε ηε δηδαζθαιία ησλ νηθνλνκηθώλ καζεκάησλ κε ΤΠΕ Οη πεξηζζφηεξεο έξεπλεο ηεο δηεζλνχο εξεπλεηηθήο βηβιηνγξαθίαο δηεξεπλνχλ ηελ πξφθιεζε ηεο ελζσκάησζεο ησλ Ν.Σ. ζηελ νηθνλνκηθή εθπαίδεπζε θαη ηεο απνηειεζκαηηθφηεηαο ηεο ρξήζεο ηνπο ζηε βειηίσζε ησλ δηδαθηηθψλ κεζφδσλ. ε κηα ελδηαθέξνπζα κειέηε νη Brown & Liedholm (2002), κειέηεζαλ ηξία ηκήκαηα θνηηεηψλ ηνπ νηθνλνκηθνχ θιάδνπ ζηα νπνία ρξεζηκνπνηήζεθαλ ηξεηο δηαθνξεηηθέο κέζνδνη δηδαζθαιίαο. Σν παξαδνζηαθφ κάζεκα πεξηειάκβαλε δηάιεμε 4 σξψλ κε ηε ΜΔΡΟ Α ΔΡΔΤΝΗΣΙΚΔ ΑΝΑΚΟΙΝΩΔΙ

2 ν ΠΑΝΔΛΛΗΝΙΟ ΤΝΔΓΡΙΟ ΠΑΣΡΑ 28-30/4/2011 79 ρξήζε ινγηζκηθνχ παξνπζίαζεο θαη βίληεν. Σν δεχηεξν ηκήκα παξαθνινχζεζε 2 ψξεο δηάιεμε θαη ηηο άιιεο 2 ψξεο δηαδηθηπαθφ πιηθφ. Σέινο, ζην ηξίην ηκήκα εθηφο απφ ην δηαδηθηπαθφ κάζεκα δφζεθε θαη ην πιηθφ ησλ άιισλ κεζφδσλ θαζψο θαη βηληενζθνπεκέλεο δηδαζθαιίεο ησλ παξαδνζηαθψλ δηαιέμεσλ. Παξαηεξήζεθε φηη νη θνηηεηέο ηνπ παξαδνζηαθνχ ηκήκαηνο είραλ θαιχηεξε επίδνζε ζηηο εμεηάζεηο θαη ηδηαίηεξα ζηηο εξσηήζεηο πνπ απαηηνχζαλ πην ζχλζεηε εθαξκνγή κηαο νηθνλνκηθήο έλλνηαο. Ο Terry (2000), γηα ηελ έξεπλά ηνπ ρξεζηκνπνίεζε ηξείο νκάδεο θνηηεηψλ. Οη δχν, δηδάρηεθαλ ην κάζεκα ηεο Μαθξννηθνλνκίαο κε παξαδνζηαθφ ηξφπν θαη ε κία, δηαδηθηπαθά. Σν δηαδηθηπαθφ ηκήκα ρξεζηκνπνίεζε ην ειεθηξνληθφ ηαρπδξνκείν, ηηο ηζηνζπδεηήζεηο θαη ηηο ηζηνζπλνκηιίεο. Κξηηήξην γηα ηελ επίδνζε ησλ θνηηεηψλ νξίζηεθε ν βαζκφο ησλ ηειηθψλ εμεηάζεσλ. Σα απνηειέζκαηα έδεημαλ νη δηαδηθηπαθνί θνηηεηέο λα έρνπλ ρακειφηεξεο επηδφζεηο ζπγθξηηηθά κε απηνχο ησλ παξαδνζηαθψλ ηκεκάησλ. πλέρεηα ηεο πξνεγνχκελεο έξεπλαο είλαη απηή ησλ Terry et al. (2003), νη νπνίνη κνίξαζαλ ζε ηξία ηκήκαηα ηνπο θνηηεηέο θαη ρξεζηκνπνίεζαλ ηξεηο ηξφπνπο δηδαζθαιίαο, ηνλ παξαδνζηαθφ, ην δηαδηθηπαθφ θαη έλα ζπλδπαζκφ παξαδνζηαθήο θαη δηαδηθηπαθήο δηδαζθαιίαο. Καηά ηελ αμηνιφγεζε ζηηο θνηλέο εμεηάζεηο δηαπηζηψζεθε φηη νη δηαδηθηπαθνί θνηηεηέο είραλ θαηψηεξε επίδνζε ζε ζρέζε κε ηνπο παξαδνζηαθνχο ελψ θαη νη θνηηεηέο πνπ ζπλδχαζαλ ηηο δχν κεζφδνπο δηδαζθαιίαο είραλ επίζεο θαηψηεξε επίδνζε αιιά φρη ηφζν ζεκαληηθή. Ο Talley (2000), ζπλέθξηλε ηέζζεξα ηκήκαηα κηθξννηθνλνκίαο, ην έλα παξαδνζηαθφ θαη ηα ηξία δηαδηθηπαθά, ζε κία έξεπλα πνπ πξαγκαηνπνίεζε ζε έλα απφ ηα ζεσξνχκελα θαιχηεξα παλεπηζηήκηα ζηνλ ηνκέα ησλ Ν.Σ. (Dacota State University). ην έλα δηαδηθηπαθφ ηκήκα δφζεθε ε δπλαηφηεηα λα παξαθνινπζήζεη ηηο βηληενζθνπεκέλεο δηαιέμεηο ηνπ καζήκαηνο. Σα απνηειέζκαηα έδεημαλ φηη κφλν απηφ ην ηκήκα είρε ζεκαληηθά θαιχηεξεο επηδφζεηο ζηηο ηειηθέο εμεηάζεηο ζε ζρέζε κε ην παξαδνζηαθφ θαη ηα άιια δηαδηθηπαθά ηκήκαηα. ην κάζεκα «Αξρέο Μηθξννηθνλνκίαο» ε Crouse (2002), ζπλέθξηλε έλα ηκήκα παξαδνζηαθήο δηδαζθαιίαο κε δχν δηαδηθηπαθά. Η δηδαζθαιία γηλφηαλ κέζσ ελφο δηαδηθηπαθνχ ηξφπνπ, πνπ πεξηείρε κηα ιίζηα ζπδεηήζεσλ, ηηο δηαιέμεηο ηνπ καζήκαηνο κε ηε βνήζεηα δηαθαλεηψλ ελψ ε επηθνηλσλία δηδαζθφλησλ-θνηηεηψλ γηλφηαλ κε ην ειεθηξνληθφ ηαρπδξνκείν. ηα απνηειέζκαηα θάλεθε θαζαξά φηη ην παξαδνζηαθφ ηκήκα είρε θαιχηεξεο επηδφζεηο ζπγθξηηηθά κε ηα δηαδηθηπαθά ηκήκαηα. Ο Navarro (2000), δηεξεχλεζε ηελ επίδξαζε ησλ Ν.Σ. ζηε δηδαζθαιία ησλ νηθνλνκηθψλ καζεκάησλ κέζα απφ ηηο απφςεηο ηνπ δηδαθηηθνχ πξνζσπηθνχ. Η πιεηνςεθία ησλ δηδαζθνκέλσλ πνπ ηνπ δφζεθε ςεθηνπνηεκέλν πιηθφ ζεκεηψζεσλ θαη απνζπαζκάησλ ηνπ δηδαθηηθνχ βηβιίνπ, παξνπζίαζαλ ηηο ίδηεο ή αθφκε θαη θαιχηεξεο επηδφζεηο ζπγθξηηηθά κε ηνπο θνηηεηέο πνπ παξαθνινχζεζαλ ηνλ παξαδνζηαθφ ηξφπν δηδαζθαιίαο αιιά δηαπηζηψζεθε κεησκέλε δηαδξαζηηθφηεηα. ΔΝΣΑΞΗ ΚΑΙ ΥΡΗΗ ΣΩΝ ΣΠΔ ΣΗΝ ΔΚΠΑΙΓΔΤΣΙΚΗ ΓΙΑΓΙΚΑΙΑ

ΠΡΑΚΣΙΚΑ ΤΝΔΓΡΙΟΤ 80 Οη Coates et al. (2004), ζηελ έξεπλά ηνπο εμέηαζαλ ηηο απνδφζεηο ηξηψλ παξαδνζηαθψλ θαη ηξηψλ δηαδηθηπαθψλ ηκεκάησλ ζην κάζεκα «Αξρέο Οηθνλνκίαο». Σν δηαδηθηπαθφ κάζεκα ήηαλ πξνζαξκνζκέλν πάλσ ζε δχν εκπνξηθά ινγηζκηθά. Σα απνηειέζκαηα έδεημαλ ηνπο θνηηεηέο ησλ παξαδνζηαθψλ ηκεκάησλ λα επηηπγράλνπλ πςειφηεξεο επηδφζεηο. Οη Mirmirani & Sousa (2005), εμέηαζαλ ηνλ πξνζδηνξηζκφ ηεο ζρέζεο κεηαμχ ηεο ρξήζεο ησλ ΣΠΔ ζε έλα πεξηβάιινλ παξαδνζηαθήο κάζεζεο κε δηάιεμε. Σέζζεξα ηκήκαηα θνηηεηψλ δηδάρζεθαλ ην πεξηερφκελν ησλ νηθνλνκηθψλ καζεκάησλ κε δχν ηξφπνπο. Σα καζήκαηα παξαδφζεθαλ κε ηε ρξήζε δηαθφξσλ κεζφδσλ ηεο ηερλνινγίαο αιιά θαη κε ηε ζπκβαηηθή κέζνδν ηεο δηάιεμεο. Απφ ηηο απαληήζεηο ησλ θνηηεηψλ πξνέθπςε φηη νξηζκέλα ραξαθηεξηζηηθά ηεο ηερλνινγίαο (π.ρ. ρξψκα, γξαθηθή παξάζηαζε) παξείραλ κηα ζεηηθή εκπεηξία φκσο νπζηαζηηθά είραλ κηθξή επίδξαζε ζηε δηαδηθαζία ηεο κάζεζεο γηαηί νη θνηηεηέο έδεημαλ λα κελ αληηιακβάλνληαη ηε ρξήζε ησλ πνιπκέζσλ. Οη Hall et al. (2000), αμηνιφγεζαλ ηελ απνηειεζκαηηθφηεηα ηνπ ινγηζκηθνχ winecon σο εξγαιείν δηδαζθαιίαο ζην κάζεκα «Αξρέο Οηθνλνκίαο». Γηαπίζησζαλ φηη νη ζπνπδαζηέο παξφηη δηαζθέδαζαλ ηε δηαδηθαζία ηνπ καζήκαηνο αληηκεηψπηζαλ κε ζθεπηηθηζκφ ην φηη ήηαλ αδχλαην λα έρνπλ κηα ζπδήηεζε κε ην «κεράλεκα» ή λα θάλνπλ κηα εξψηεζε ζε απηφ γηα λα μεθαζαξίζνπλ ηηο απνξίεο ηνπο. Έλησζαλ ηελ αλάγθε λα ελζσκαησζεί ην ινγηζκηθφ ζε νιφθιεξε ηε δηαδηθαζία ηεο κάζεζεο θαη φρη λα θάλνπλ απιψο κηα «πεξηήγεζε» ζε απηφ. Η έθζεζε ησλ καζεηψλ ζε πεξηζζφηεξε απηνλνκία θαη αηνκηθή κάζεζε ρσξίο θάπνηνπ ηχπνπ πξνεηνηκαζία αχμεζε ην ξίζθν ηεο κε ηθαλνπνίεζεο θαη ηεο πηζαλήο απνηπρίαο. Γη απηφ δήηεζαλ θάπνηα ζεκηλάξηα γηα λα αληηιεθζνχλ ην ινγηζκηθφ θαη κεηά λα ην ρξεζηκνπνηήζνπλ. Σέινο, παξαηεξήζεθε φηη ν βαζκφο πνπ αληηιακβαλφηαλ ην winecon σο ζεηηθή πξφθιεζε ήηαλ ζπζρεηηζκέλνο κε ηελ πξνεγνχκελε εκπεηξία ηνπο θαη γλψζε ησλ νηθνλνκηθψλ. Ο Judge (1996), αμηνιφγεζε ηε ρξήζε ππνινγηζηηθψλ θχιισλ ζηα νηθνλνκηθά καζήκαηα. ηνπο θνηηεηέο άξεζε πνιχ ε εξγαζία απηή θαη έκαζαλ πνιιά ηφζν γηα ην ινγηζκηθφ φζν θαη γηα ηελ εθαξκνγή ηνπ. Οη θνηηεηέο κε ηηο πςειφηεξεο δεμηφηεηεο ζηνπο ππνινγηζηέο ελζνπζηάζηεθαλ ρσξίο σζηφζν λα πξνθιεζνχλ ηδηαίηεξα πξνβιήκαηα κε απηνχο πνπ είραλ δπζθνιίεο ζηε ρξήζε ηνπ ππνινγηζηή. Έλα εηθνληθφ ινγηζκηθφ πεξηβάιινλ, ην infonomics ζρεδηάζηεθε εηδηθά γηα ηε κειέηε ηνπ Σπξνβνχδε (2006). Ο ζθνπφο ήηαλ λα εθαξκνζηεί απηφ ην κνληέιν ππνζηήξημεο ζηε δηδαζθαιία ηνπ καζήκαηνο «Αξρέο Οηθνλνκηθήο», ζην παλεπηζηήκην Μαθεδνλίαο. Οη πξσηνεηείο θνηηεηέο ρσξίζηεθαλ ζε δχν νκάδεο, κία πεηξακαηηθή θαη κία ειέγρνπ, κε ηπραίν ηξφπν. Η νκάδα ειέγρνπ παξαθνινχζεζε ηνλ παξαδνζηαθφ ηξφπν δηδαζθαιίαο ελψ ε πεηξακαηηθή ζπκκεηείρε ζην πεξηβάιινλ ηνπ infonomics. Σα απνηειέζκαηα ηεο κειέηεο έδεημαλ φηη νη θνηηεηέο απνδέρηεθαλ ζεηηθά ηελ εθαξκνγή ηνπ κνληέινπ αιιά δελ ππήξμε ζεκαληηθή δηαθνξά ζηηο επηδφζεηο ησλ δχν νκάδσλ. ΜΔΡΟ Α ΔΡΔΤΝΗΣΙΚΔ ΑΝΑΚΟΙΝΩΔΙ

2 ν ΠΑΝΔΛΛΗΝΙΟ ΤΝΔΓΡΙΟ ΠΑΣΡΑ 28-30/4/2011 81 Η έξεπλα ηνπ ηδεξφπνπινπ (2008), βαζίζηεθε ζε κηα πηινηηθή εθαξκνγή ηεο δηαδηθηπαθήο πιαηθφξκαο ADLSE, ζην κάζεκα «Αξρέο Οηθνλνκηθήο- Μαθξντθνλνκίαο» ζην παλεπηζηήκην Μαθεδνλίαο. Η κειέηε πξαγκαηνπνίεζε ηε ζχγθξηζε ησλ επηδφζεσλ ησλ θνηηεηψλ πνπ παξαθνινχζεζαλ ην κάζεκα ζην ακθηζέαηξν κε απηνχο πνπ ρξεζηκνπνίεζαλ ηελ πιαηθφξκα ADLSE. Σα απνηειέζκαηα έδεημαλ φηη νη θνηηεηέο αληηκεηψπηζαλ ηελ πιαηθφξκα κε ηδηαίηεξν ελδηαθέξνλ, αμηνιφγεζαλ ηελ πξνζπάζεηα σο πξσηνπνξηαθή θαη ζεψξεζαλ φηη ε ζπρλή ρξήζε ηεο ζα ηνπο βνεζήζεη λα βειηηψζνπλ ηελ απφδνζή ηνπο. Δπίζεο παξαηεξήζεθαλ αξθεηά θαιχηεξεο επηδφζεηο ζηηο εμεηάζεηο ησλ θνηηεηψλ πνπ παξαθνινχζεζαλ ην κάζεκα κε ηελ πιαηθφξκα ζε ζρέζε κε απηνχο πνπ παξαθνινχζεζαλ ηελ παξαδνζηαθή δηδαζθαιία. ε κηα έξεπλα πνπ πξαγκαηνπνηήζεθε ζην Παλεπηζηήκην Πεηξαηψο ζην κάζεκα ηεο καθξννηθνλνκίαο, εμεηάζηεθε αλ ε ρξήζε ησλ ΣΠΔ έρεη επίδξαζε ζηελ απφθηεζε θαη δηαηήξεζε ησλ γλψζεσλ απφ ηνπο θνηηεηέο. Σν ζεκαληηθφηεξν ζπκπέξαζκα είλαη φηη νη θνηηεηέο ζε ζπληξηπηηθφ πνζνζηφ πξνηηκνχλ ηε δηδαζθαιία κε Ν.Σ. ρσξίο φκσο απηφ λα έρεη νπζηαζηηθή επίδξαζε θαη ζηε κάζεζή ηνπο (Σζάκε, 2010). Ο Μπισλάο (2010), δηεξεχλεζε ηελ εθαξκνγή θαη αμηνπνίεζε ινγηζκηθψλ ζην κάζεκα «Λνγηζηηθέο Δθαξκνγέο» ηεο δεπηεξνβάζκηαο εθπαίδεπζεο. Οη εθπαηδεπηηθνί πνπ έιαβαλ κέξνο ζηελ έξεπλα δήισζαλ, ζρεδφλ φινη, φηη γλσξίδνπλ ηελ χπαξμε ηνπ ινγηζκηθνχ αιιά έλα κηθξφ πνζνζηφ θάλεη ρξήζε απηνχ. Οη καζεηέο θαίλεηαη λα αληηκεησπίδνπλ πξνβιήκαηα θαηαλφεζεο ζηνλ ηξφπν, ηηο ηερληθέο θαη ηηο δηαδηθαζίεο εθαξκνγήο ησλ αξρψλ, θαλφλσλ θαη δηαδηθαζηψλ ηνπ ινγηζκηθνχ. ε παξφκνηα έξεπλα, ζην κάζεκα «Αξρέο Οηθνλνκηθήο Θεσξίαο» ηεο δεπηεξνβάζκηαο εθπαίδεπζεο, δηεξεπλήζεθε ε ζηάζε ησλ εθπαηδεπηηθψλ ζηε ρξήζε θαη εθαξκνγή ησλ Ν.Σ. ζην κάζεκα. Καη ζε απηή, ε πιεηνςεθία ησλ εθπαηδεπηηθψλ ελψ γλψξηδε ην ινγηζκηθφ πνιχ κηθξφ πνζνζηφ ην είρε ρξεζηκνπνηήζεη ζηε δηδαζθαιία. Δπίζεο δηαπηζηψζεθε φηη 8 ζηνπο 10 καζεηέο αληηκεησπίδεη πξφβιεκα ζηελ θαηαλφεζε ηνπ καζήκαηνο ελψ κεηά απφ ζπδήηεζε νη καζεηέο ζπκθψλεζαλ φηη έλα ινγηζκηθφ ζε πιήξε έθδνζε πνπ κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί ζην ζπίηη ζα ήηαλ ηδηαίηεξα ρξήζηκν (Μπισλάο, 2010). Σέινο, ν Υαηδεπιήο (2005), ζε έξεπλα πνπ δηεμήγαγε ζε καζεηέο ηνπ ΣΔΔ γηα λα αμηνινγήζεη ηε ζπκβνιή ησλ ΣΠΔ ζηε δηδαζθαιία ησλ νηθνλνκηθψλ καζεκάησλ, δηαπίζησζε φηη ε ρξήζε ησλ ΣΠΔ θαζηζηά απνηειεζκαηηθφηεξε ηε κάζεζε, ζπκβάιιεη ζηελ επίδνζε ησλ καζεηψλ αιιειεπηδξαζηηθά θαη κε αχμεζε ηεο καζεηηθήο παξαθίλεζεο. 3. Σπδήηεζε επί ησλ επξεκάησλ ηεο δηεζλνύο βηβιηνγξαθίαο Οη Νέεο Σερλνινγίεο ζηνλ ηνκέα ηεο εθπαίδεπζεο έρνπλ θαζηεξψζεη κηα λέα δηάζηαζε ζηνλ ηξφπν θαη ηηο κεζφδνπο δηδαζθαιίαο. Η έξεπλα έρεη δείμεη φηη ζηα ζεηηθά ηεο ρξήζεο ηεο ηερλνινγίαο ζηελ ηάμε είλαη ε αχμεζε ηεο καζεηηθήο παξαθίλεζεο θαη ηεο κάζεζεο, ε πξνψζεζε ηεο ζπλεξγαζίαο κεηαμχ ΔΝΣΑΞΗ ΚΑΙ ΥΡΗΗ ΣΩΝ ΣΠΔ ΣΗΝ ΔΚΠΑΙΓΔΤΣΙΚΗ ΓΙΑΓΙΚΑΙΑ

ΠΡΑΚΣΙΚΑ ΤΝΔΓΡΙΟΤ 82 καζεηψλ/θνηηεηψλ θαη εθπαηδεπηηθψλ, ε ελζάξξπλζε γηα ηελ επίιπζε πξνβιεκάησλ αιιά θπξίσο ε εηζαγσγή ζηελ ηάμε ηνπ «πξαγκαηηθνχ θφζκνπ» (Mc Gath, 1998). Η αίζζεζε πνπ απνθνκίδεη θαλείο κεηά απφ ηελ επηζθφπεζε ηεο ζπγθεθξηκέλεο βηβιηνγξαθίαο είλαη φηη νη δπλαηφηεηεο ησλ Ν.Σ. δελ έρνπλ αμηνπνηεζεί επαξθψο ζηε δηδαζθαιία ησλ νηθνλνκηθψλ καζεκάησλ φπσο ζπκβαίλεη κε άιινπο θιάδνπο ηεο εθπαίδεπζεο. Γηαπηζηψλνπκε φηη ε ελζσκάησζε ηεο ηερλνινγίαο απφ κφλε ηεο δελ παξέρεη ζεκαληηθά νθέιε ζηε καζεζηαθή δηαδηθαζία ελψ θαίλεηαη μεθάζαξα φηη ε παξαδνζηαθή δηδαζθαιία ππεξηεξεί έλαληη ηεο δηαδηθηπαθήο (Brown & Liedholm, 2002; Coates et al., 2004; Crouse, 2002; Terry, 2000; Terry et al., 2003) θαη ζηηο πεξηπηψζεηο πνπ ρξεζηκνπνηήζεθε κηθηή δηδαζθαιία (παξαδνζηαθή-δηαδηθηπαθή) ηα απνηειέζκαηα ήηαλ πην ελζαξξπληηθά. Οη Ν.Σ. επηρείξεζαλ ζηελ νπζία λα βειηηψζνπλ ηε δηεμαγσγή ηεο παξαδνζηαθήο δηάιεμεο κε ηε κεηαθνξά ηεο ζηε δηαδηθηπαθή δηδαζθαιία (Brown & Liedholm,2002; Crouse, 2002; Navarro, 2000; Talley, 2000; Terry, 2000; Terry et al., 2003). Σνπο καζεηέο θαίλεηαη λα ηνπο πξνβιεκαηίδεη ε έιιεηςε ελεκέξσζεο θαη ε πξφηεξε εθπαίδεπζή ηνπο ζηε ρξήζε ησλ πνιπκέζσλ (Hall et al., 2000; Mirmirani & Sousa, 2005; Μπισλάο, 2010) θαη ελψ ε ηερλνινγία ηνπο παξέρεη ζεηηθή εκπεηξία θαη πξφθιεζε θαη ηάζζνληαη ππέξ ηεο ρξήζεο ηεο, δπζηπρψο δελ ππάξρεη αλαινγηθή αληηζηνίρεζε θαη ζηε κάζεζή ηνπο (Σζάκε, 2010; Σπξνβνχδεο, 2006). Η δηάζεζε γηα κάζεζε ησλ νηθνλνκηθψλ ελλνηψλ δελ απμάλεηαη απιψο θαη κφλν επεηδή δίλνπκε ζηνπο καζεηέο ηε δπλαηφηεηα πξφζβαζεο ζηηο Ν.Σ. Η φξεμε γηα κάζεζε εληζρχεηαη φηαλ νη εθπαηδεπηηθνί ζπλδπάδνπλ ηελ ηερλνινγία ζηελ παηδαγσγηθή ηεο δηδαζθαιίαο. Οη Bach θαη Kelley (1984), επηζεκαίλνπλ φηη νη νηθνλνκνιφγνη γηα λα δηδάμνπλ ηα νηθνλνκηθά πην απνηειεζκαηηθά ζα πξέπεη πξψηα λα κάζνπλ γηα ηελ αλζξψπηλε κάζεζε, ηηο ζπλζήθεο θάησ απφ ηηο νπνίεο ζπκβαίλεη, ηνπο δηάθνξνπο ηξφπνπο κε ηνπο νπνίνπο νη άλζξσπνη απνθηνχλ ηε γλψζε θαη φρη λα πξνζπεξλνχλ αδηάθνξα φηη κειεηά ηελ αλζξψπηλε κάζεζε. Οη νηθνλνκνιφγνηεθπαηδεπηηθνί κε θίλεηξν ηελ ηερλνινγία ρξεηάδεηαη λα επαλαζρεδηάζνπλ ηε κέζνδν ηεο δηδαζθαιίαο ηνπο ζε έλα πην δπλακηθφ πεξηβάιινλ, λα ηε ζηεξίμνπλ ζηηο παηδαγσγηθέο αξρέο θάπνηνπ κνληέινπ κάζεζεο θαη λα κε ρξεζηκνπνηνχλ ηηο Ν.Σ. απιψο σο ιεηηνπξγίεο θαη δπλαηφηεηεο θάπνησλ ινγηζκηθψλ ή σο εξγαιεία επηθνηλσλίαο. Μεηνλέθηεκα είλαη φηη ε παξαγσγή εηδηθνχ εθπαηδεπηηθνχ ινγηζκηθνχ γηα ηα νηθνλνκηθά καζήκαηα είλαη εμαηξεηηθά πεξηνξηζκέλε θάηη πνπ επηηξέπεη ηε κεξηθή κφλν ρξήζε ηνπο ζηελ ηάμε. Οξηζκέλνη εξεπλεηέο ππνζηεξίδνπλ φηη ε έιιεηςε δήηεζεο ινγηζκηθψλ πιηθψλ ζηε δηδαζθαιία, νθείιεηαη ζηελ έιιεηςε πιεξνθφξεζεο ησλ νηθνλνκνιφγσλ εθπαηδεπηηθψλ (Porter θαη Riley, 1992). Οη κέρξη ηψξα έξεπλεο ππνδεηθλχνπλ φηη νη δξαζηεξηφηεηεο δηδαζθαιίαο θαη κάζεζεο ρξεηάδεηαη λα ζρεδηαζηνχλ, λα νξγαλσζνχλ θαη λα πεξηιακβάλνπλ ηε ζπλέρεηα κεηαμχ παξαδνζηαθήο δηδαζθαιίαο θαη δηδαζθαιίαο κε ΣΠΔ ψζηε λα αιιεινυπνζηεξίδνληαη. Όπσο επηζεκαίλεη ραξαθηεξηζηηθά ν Lim, κε κηα θαιχηεξε γλψζε ηνπ πψο απηέο νη δξαζηεξηφηεηεο κπνξνχλ λα νξγαλσζνχλ, νη νηθνλνκνιφγνη εθπαηδεπηηθνί έρνπλ πεξηζζφηεξεο πηζαλφηεηεο λα επσθειεζνχλ απφ ηηο επθαηξίεο πνπ παξέρνπλ νη ΣΠΔ θαη λα δηαζθαιίζνπλ ηελ πξννπηηθή νη καζεηέο ηνπο λα ΜΔΡΟ Α ΔΡΔΤΝΗΣΙΚΔ ΑΝΑΚΟΙΝΩΔΙ

2 ν ΠΑΝΔΛΛΗΝΙΟ ΤΝΔΓΡΙΟ ΠΑΣΡΑ 28-30/4/2011 83 κάζνπλ λα ζθέθηνληαη κε «ηξφπν νηθνλνκηθφ» (Lim, 2003). Βιβλιογραφία Bach, G. & Kelley, A. (1984). Improving the Teaching of Economics: Achievements and Aspirations. The American Economic Review, 74(2), pp. 12-18. Brown, W., Liedholm, C. (2002). Can Web courses replace the classroom in principles of microeconomics?. American Economic Review, 92 (May), pp. 444-448. Caropreso, E. & Haggerty, M. (2000). Teaching Economics. College Teaching 48(2), pp. 69-75. Coates, D., Humphreys, B., Kane, J., & Vachris, M. (2004). No significant distance between face-to-face and online instruction: evidence from principles of economics. Economics and Education Review, 23(5), pp. 533-546. Crouse, L. (2002). Comparisons of the Educational Outcomes from Distance Delivered versus Traditional Classroom Instruction in Principles of Microeconomics. MS thesis, Virginia Tech. Hall, L., Ainley, P. & Ryan, M. (2000). Student perceptions of WinEcon as a learning tool-an evaluation report. School of the Greenwich Compulsory Education and Trainning, University of Greenwich, Αλαθηήζεθε 28/9/2010, απφ ηε δηεχζπλζε http://www.winecon.com/evaluation/hall2000.doc Judge, G. (1996). Student created spreadsheet models for teaching and learning economics: an initial self-evaluation of an experimental assignment. Computers in Higer Education Economics Review. 10(2), pp. 16-19. Κφκεο, Β. (2004). Ειζαγωγή ζηιρ εκπαιδεςηικέρ εθαπμογέρ ηων ηεσνολογιών ηηρ πληποθοπίαρ και ηων επικοινωνιών. Αζήλα: Νέεο ηερλνινγίεο. Lim, P. (2003). Information and Communication Technologies (ICT) Addressing the Challenges of Economics Education: To Be or Not To Be? International Review of Economics Education, 2(1), pp. 25-54. Mirmirami, S. & Sousa (2005). The Impact of Technology in Teaching Freshman Economics: A Quantitative Approach. Journal of College Teaching & Learning 2(12), pp. 17-24. Μπισλάο, Γ. (2010). «χγρξνλεο δηδαθηηθέο πξνζεγγίζεηο ζηε δηδαζθαιία ηνπ καζήκαηνο Αξρέο Οηθνλνκηθήο Θεσξίαο ΙΙ (παλειιαδηθψο εμεηαδφκελν) ζην Δπαγγεικαηηθφ Λχθεην κε ηε ρξήζε ησλ λέσλ ηερλνινγηψλ (επαγγεικαηηθφεθπαηδεπηηθφ ινγηζκηθφ)». 2 ο Πανελλήνιο Εκπαιδεςηικό Σςνέδπιο Ημαθίαρ, Ψηθιακέρ και Διαδικηςακέρ Εθαπμογέρ ζηην Εκπαίδεςζη, Βέξνηα-Νάνπζα, 23-25 Απξηιίνπ, ζει. 1523-1534. Μπισλάο, Γ. (2010). «Η δηδαζθαιία ηνπ καζήκαηνο Λνγηζηηθέο Δθαξκνγέο ζην Δπαγγεικαηηθφ Λχθεην κε ηε ρξήζε θαη αμηνπνίεζε ησλ δπλαηνηήησλ ησλ Νέσλ ΔΝΣΑΞΗ ΚΑΙ ΥΡΗΗ ΣΩΝ ΣΠΔ ΣΗΝ ΔΚΠΑΙΓΔΤΣΙΚΗ ΓΙΑΓΙΚΑΙΑ

ΠΡΑΚΣΙΚΑ ΤΝΔΓΡΙΟΤ 84 Σερλνινγηψλ (επαγγεικαηηθφ-εθπαηδεπηηθφ ινγηζκηθφ)». 2 ο Πανελλήνιο Εκπαιδεςηικό Σςνέδπιο Ημαθίαρ, Ψηθιακέρ και Διαδικηςακέρ Εθαπμογέρ ζηην Εκπαίδεςζη, Βέξνηα-Νάνπζα, 23-25 Απξηιίνπ, ζει. 1535-1544. Navarro, P. (2000). Economics in the Cyberclassroom. Journal of Economic Perspectives, 14(2), pp. 119-132. Nelson, L. (1997). Recent trends in economic education. ERIC clearinghouse for social studies. Αλαθηήζεθε 10/10/2010, απφ ηε δηεχζπλζε http://findarticles.com/p/articles/mi_pric/is_199707/ai_4134111599/?tag=content; col1 Porter, T. & Riley, T. (1992). Cai in economics: what happened to the revolution? Journal of Economic Education (Fall), pp. 374-378. Salemi, M., & Eubanks, C. (1996). Accounting for the rise and fall in the number of economics majors with the discouraged-business-major hypothesis, Journal of Economic Education 27(4), pp. 350-361. ηδεξφπνπινο, Γ. (2008). Σσεδίαζη και ανάπηςξη πεπιβάλλονηορ ιζηού για αζύγσπονη εξ αποζηάζεωρ εκπαίδεςζη με δςναηόηηηα εξαηομικεςμένηρ μάθηζηρ (μια εθαπμογή ζηα Οικονομικά). Γηδαθηνξηθή δηαηξηβή, Παλεπηζηήκην Μαθεδνλίαο, Θεζζαινλίθε, Διιάο. Talley, D. (2000). Technology and Teaching: Learning in a High-Tech Environment. Presented at the Midwest Economics Association, April, Chicago. Terry, N. (2000). The effectiveness of virtual learning in economics. Journal of Economics and Economic Education Review, 1, pp. 93-99. Terry, N., Lewer, J., & Macy, A. (2003). The Efficacy of Alternative Instruction Modes in Economics. Αλαθηήζεθε 8/9/2010, απφ ηε δηεχζπλζε http://ssrn.com/sol3/papers.ctm?abstract_id=392561 Σζάκε, Δ. (2010). Γηεξεχλεζε ησλ απφςεσλ ησλ θνηηεηψλ γηα ηε ρξήζε ησλ λέσλ ηερλνινγηψλ ζηε δηδαζθαιία ηεο Μαθξννηθνλνκίαο. ην Α. Σδηκνγηάλλεο (επηκ.), Πξαθηηθά εξγαζηψλ 7 ος Πανελλήνιος Σςνεδπίος «Οι ΤΠΕ ζηην Εκπαίδεςζη», Παλ. Πεινπνλλήζνπ, Κφξηλζνο, 23-26 επηεκβξίνπ, ηφκνο ΙΙ, ζει. 221-224. Σπξνβνχδεο, Π. (2006). Η σπήζη ηων νέων ηεσνολογιών ζηη διδακηική ηων οικονομικών μαθημάηων: Η επίδπαζη ηος μονηέλος ανάπηςξηρ ηος λογιζμικού ανοισηού κώδικα. Γηδαθηνξηθή δηαηξηβή, Παλεπηζηήκην Μαθεδνλίαο, Θεζζαινλίθε, Διιάο. Whitehead, D. & Μαθξίδνπ-Μπνχζηνπ, Γ. (2000). Οικονομική Εκπαίδεςζη. Διδακηική ηων Οικονομικών. Αζήλα: Gutenberg. Υαηδεπιήο, Π. (2005). Αμηνιφγεζε ηεο πκβνιήο ησλ Σερλνινγηψλ ηεο Πιεξνθνξίαο θαη ηεο Δπηθνηλσλίαο (ΣΠΔ) ζηε δηδαζθαιία ησλ Οηθνλνκηθψλ Μαζεκάησλ ζηε Γεπηεξνβάζκηα Δθπαίδεπζε. 3 ο Σςνέδπιο Σύπος - ΤΠΕ ζηην Εκπαίδεςζη, χξνο, 11-13 Μαΐνπ, ζει. 210-219. ΜΔΡΟ Α ΔΡΔΤΝΗΣΙΚΔ ΑΝΑΚΟΙΝΩΔΙ