Τι είναι ο Κερατόκωνος? Ο Κερατόκωνος είναι µια διαταραχή του κερατοειδούς - του διαφανούς προσθίου τµήµατος του οφθαλµού Ο κερατοειδής είναι εκείνος που εστιάζει το φως στο πίσω µέρος του µατιού. Έτσι οποιαδήποτε ανωµαλία στο σχήµα του προκαλεί µείωση της όρασης. Φυσιολογικά η επιφάνεια του έχει µια οµαλή καµπυλότητα. Στον κερατόκωνο, ο κερατοειδής είναι παραµορφωµένος εξαιτίας µιας προεξοχής στην επιφάνειά του που προσοµοιάζει ένα µικρό λόφο. Την προεξοχή αυτή, ο ασθενής δεν µπορεί να την δει ή να την καταλάβει µε άλλο τρόπο παρά µε την παραµόρφωση στον τρόπο που βλέπει.. Συµπτώµατα Το κύριο σύµπτωµα είναι η θολή όραση που δεν διορθώνεται µε γυαλιά Ο κερατόκωνος συνήθως ξεκινάει προς το τέλος της εφηβείας και εξελίσσεται έως περίπου την ηλικία των 30 ετών. Επηρεάζει στον ίδιο βαθµό τους άνδρες και τις γυναίκες. Η συχνότητα εµφάνισης των βαρέων µορφών της πάθησης είναι 1:2000 άτοµα στον γενικό πληθυσµό, αν και οι ελαφρότερες µορφές της είναι δέκα φορές πιο συχνές. Η πάθηση µπορεί να προσβάλλει και τους δύο οφθαλµούς σε άλλοτε άλλο χρονικό διάστηµα. Το κύριο σύµπτωµα είναι η θολή όραση, ακόµα και µε τη χρήση διορθωτικών γυαλιών. Η συνταγή των γυαλιών αυξάνει µε το χρόνο και συνήθως εκδηλώνεται µε υψηλή µυωπία και αστιγµατισµό. Ορισµένοι
ασθενείς αναφέρουν «θαµπή όραση» κυρίως κατά τη νυκτερινή οδήγηση ή σε µέρες µε έντονη ηλιοφάνεια. Εάν η παραµόρφωση του κερατοειδούς προχωράει, χειροτερεύει και η όραση. Είναι αδύνατο να προβλέψει κανείς αν ο κερατόκωνος θα επιδεινωθεί, αλλά σε γενικές γραµµές όσο µικρότερη η ηλικία έναρξης και όσο σοβαρότερης µορφής η πάθηση, τόσο πιθανότερη είναι µια προοδευτική επιδείνωση. Σε προχωρηµένες καταστάσεις, µπορεί να συµβεί µια κατάσταση γνωστή ως «ύδρωπας». Χαρακτηρίζεται από ξαφνικό πόνο στο µάτι, ερυθρότητα και µείωση της όρασης που οφείλονται σε βλάβη στην εσωτερική επιφάνεια του κερατοειδούς. Συνήθως η κατάσταση αυτή υποχωρεί εντός ολίγων εβδοµάδων αλλά σε ορισµένες περιπτώσεις µπορεί να παραµείνουν µόνιµες ουλές ή θολώσεις. Αιτιολογία Στην πλειονότητα των περιπτώσεων, η αιτιολογία είναι άγνωστη. Ο κερατόκωνος µπορεί να κληρονοµηθεί αλλά και να εµφανιστεί τυχαία στον πληθυσµό. ε συσχετίζεται µε τον τρόπο ζωής. Είναι ελαφρώς συχνότερος σε ασθενείς µε σοβαρό άσθµα ή έκζεµα και σε άτοµα µε χρωµοσωµικές ανωµαλίες όπως το σύνδροµο Down. ιάγνωση Η διάγνωση γίνεται µε τοπογραφία του κερατοειδούς. Η κωνική προεξοχή του κερατοειδούς µπορεί σε προχωρηµένες περιπτώσεις να γίνει ορατή µε τη σχισµοειδή λυχνία. Τα διαθλασίµετρα και τα κερατόµετρα τα οποία χρησιµοποιούνται για τον διαθλαστικό έλεγχο, δείχνουν ανώµαλα αποτελέσµατα.
Η τοπογραφία του κερατοειδούς αποτελεί την πιο σηµαντική διαγνωστική εξέταση: χαρτογραφεί την επιφάνεια του κερατοειδούς και µετράει επακριβώς την κερατοκωνική προεξοχή. Στο Κέντρο Όρασης Ηπείρου χρησιµοποιούµε τις πιο σύγχρονες συσκευές που χαρτογραφούν τόσο την πρόσθια αλλά και την οπίσθια επιφάνεια του κερατοειδούς ώστε να εντοπίζουµε έγκαιρα τις πρώιµες µορφές της νόσου. Θεραπείες Μέχρι πριν µερικά χρόνια, οι ασθενείς µε κερατόκωνο φορούσαν φακούς επαφής µε σκοπό να βελτιώνουν µόνο την όρασή τους ή σε πολύ προχωρηµένα στάδια, που η όραση ήταν χείριστη, υποβάλλονταν σε µεταµόσχευση κερατοειδούς δεν υπήρχε άλλος τρόπος να αντιµετωπιστεί η πάθηση. Νέες τεχνολογίες έχουν βελτιώσει την αντιµετώπιση του κερατόκωνου. Φακοί επαφής Η τυπική αντιµετώπιση Οι φακοί επαφής δεν θεραπεύουν τον κερατόκωνο, αλλά εξοµαλύνουν µέσω πίσεσης την προεξοχή του κερατοειδούς. Συνήθως χρησιµοποιούνται αεροδιαπερατοί (σκληροί) φακοί επαφής αν και σπανιότερα συγκεκριµένοι τύποι µαλακών φακών µπορεί να χρησιµοποιηθούν. Η όραση βελτιώνεται σηµαντικά µε εξαίρεση τις προχωρηµένες περιπτώσεις. Η εφαρµογή τους δια βίου είναι απαραίτητη. υστυχώς όµως µπορεί για πολλούς ασθενείς να είναι δύσκολη η εφαρµογή φακού επαφής πάνω στην προεξοχή του κερατοειδούς προκαλώντας δυσανεξία.
Κερατοειδικοί ακτύλιοι Θεραπεία για προχωρηµένη νόσο Οι κερατοειδικοί δακτύλιοι είναι µικρά συνθετικά τµήµατα δακτυλίου που τοποθετούνται σε τούνελ µέσα στον κερατοειδή. εν διακρίνονται παρά µόνο µε προσεκτική παρακολούθηση. Σκοπός τους είναι η κατά το δυνατόν εξοµάλυνση του κώνου στον πάσχοντα κερατοειδή. Η µέθοδος εφαρµόζεται καλύτερα σε µέτριους και πιο προχωρηµένους κερατόκωνους. ιασύνδεση κολλαγόνου Εµποδίζει την επιδείνωση του κερατόκωνου Τί είναι; - Η διασύνδεση του κολλαγόνου αποτελεί µια σπουδαία καινοτόµο µέθοδο.. Σκοπός της είναι να εµποδίσει την επιδείνωση του κερατόκωνου. Για το λόγο αυτό είναι καλύτερα να γίνεται στα αρχικά στάδια της πάθησης. Οι περισσότεροι ασθενείς χρειάζονται µόνο µία θεραπεία στον πάσχοντα οφθαλµό, αλλά µπορεί και να επαναληφθεί εάν αυτό κριθεί απαραίτητο. Πραγµατοποιείται υπό τοπική αναισθησία (οφθαλµικές σταγόνες) και δεν απαιτείται νοσηλεία του ασθενούς. Πόσο καιρό είναι διαθέσιµη η θεραπεία; - Η τεχνική αυτή εφαρµόστηκε για πρώτη φορά το 1998 στην Γερµανία.
Πώς λειτουργεί; - Ο κερατοειδής αποτελείται από κολλαγόνο. Στον κερατόκωνο, το κολλαγόνο είναι ασθενές, για αγνώστους λόγους. Η διασύνδεση του κολλαγόνου ενδυναµώνει το κολλαγόνο στον πάσχοντα κερατοειδή έως 3-4 φορές. Οι ίνες του κολλαγόνου συνδέονται µε δεσµούς µέσω µιας χηµικής αντίδρασης. Αυτό πραγµατοποιείται µε την εφαρµογή βιταµίνης Β12 ( Ριβοφλαβίνη) µε την µορφή σταγόνων και εν συνεχεία µε την έκθεση του πάσχοντος κερατοειδούς σε υπεριώδη ακτινοβολία που εκπέµπεται από ειδική συσκευή. Πώς µεγιστοποιείται το όφελος; - Μετά τη θεραπεία της διασύνδεσης του κολλαγόνου και τη σταθεροποίηση της πάθησης, η όραση µπορεί να βελτιωθεί µε τη χρήση laser, δακτυλίων και φακικών ενδοφθάλµιων φακών. Ποιοί είναι οι κίνδυνοι; - Η διασύνδεση του κολλαγόνου αποτελεί ασφαλέστατη διαδικασία. Ειδικός έλεγχος πριν την επέµβαση διασφαλίζει ότι ο ασθενής είναι κατάλληλος να υποβληθεί σε αυτή. Όσον αφορά τον αµφιβληστροειδή, δεν επηρεάζεται από την υπεριώδη ακτινοβολία, διότι αυτή απορροφάται από την βιταµίνη Β12.