Φυματίωση, σύντομη ενημέρωση *



Σχετικά έγγραφα
Μετάδοση παθογένεια φυματίωσης Μ.Τουμπής Πνευμονολόγος-Φυματιολόγος

ΤΒ και BCG εμβολιασμός. Ισαάκ Καδιλτζόγλου Παιδίατρος Κλινικά Υπεύθυνος Αντιφυματικού Ιατρείου Γ Παιδιατρικής Κλινικής Α.Π.Θ.

ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΕΓΧΟΥ ΚΑΙ ΠΡΟΛΗΨΗΣ ΝΟΣΗΜΑΤΩΝ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ ΦΥΜΑΤΙΩΣΗ: ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ & ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΚΟΙΝΟ

Διάγνωση λανθάνουσας φυματίωσης. Χαράλαμπος Μόσχος Επιμελητής Α Πνευμονολόγος-Φυματιολογος ΝΝΘΑ Η ΣΩΤΗΡΙΑ

( ). ΠΕΡΙΦΕΡΙΑΚΟ ΝΟΣΗΛΕΥΤΗΡΙΟ ΚΥΠΕΡΟΥΝΤΑΣ Τ

Κοκκιωματώδεις φλεγμονές. Βαλεντίνη Τζιούφα-Ασημακοπούλου Νοέμβριος 2018

Είναι το BCG απαραίτητο. στην Ελλάδα σήμερα ;

Το BCG είναι απαραίτητο. στην Ελλάδα σήμερα ;

ΤΜΠΟΙΟ ΓΙΑ ΣΗΝ ΥΤΜΑΣΙΨΗ

ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ / Γ ΛΥΚΕΙΟΥ (ΘΕΡΙΝΑ) ΣΕΙΡΑ: ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 15/11/2015

47ο Ετήσιο Συμπόσιο ΠΕΒΕ, 2017

ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΕΓΧΟΥ ΚΑΙ ΠΡΟΛΗΨΗΣ ΝΟΣΗΜΑΤΩΝ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ ΠΟΛΥΑΝΘΕΚΤΙΚΗ ΚΑΙ ΕΚΤΕΤΑΜΕΝΑ ΑΝΘΕΚΤΙΚΗ ΦΥΜΑΤΙΩΣΗ:

να ταράξουν την λειτουργία των ιστών και των οργάνων του; α. τη θέση τους στο ανθρώπινο σώμα β. την γενικευμένη ή εξειδικευμένη δράση

Διερεύνηση μιας υδατογενούς ή τροφικής επιδημικής έκρηξης

ΘΕΜΑ Αντιμετώπιση παθογόνων μικροοργανισμών με εμβόλια και ορούς

Επιδημιολογία Λοιμώξεων Βασικά στοιχεία. Ιωσήφ Παπαπαρασκευάς Εργαστήριο Μικροβιολογίας Ιατρική Σχολή ΕΚΠΑ

Μικροοργανισμοί. Οι μικροοργανισμοί διακρίνονται σε: Μύκητες Πρωτόζωα Βακτήρια Ιούς

Η 24η Μαρτίου έχει καθιερωθεί από τη Διεθνή Ένωση κατά της Φυματίωσης και τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας ως Παγκόσμια Ημέρα κατά της Φυματίωσης.

Γράφει: Μιλτιάδης Μαρκάτος, Πνευμονολόγος

ΘΕΜΑ Α Να επιλέξετε την φράση που συμπληρώνει ορθά κάθε μία από τις ακόλουθες προτάσεις:

4. ΟΙ ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΣΧΕΤΙΖΟΝΤΑΙ ΜΕ ΤΗΝ ΕΜΦΑΝΙΣΗ ΤΟΥΣ

είναι τα αυτοάνοσα νοσήματα

ΣΟΒΑΡΟ ΟΞΥ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟ ΣΥΝ ΡΟΜΟ SARS

Δεκαπεντάλεπτη προετοιμασία του φοιτητή για το μάθημα των ουρολοιμώξεων.

Μήπως έχω Σκληρόδερµα;

Συστηματικός ερυθηματώδης λύκος: το πρότυπο των αυτόάνοσων ρευματικών νοσημάτων

Ιοί & HPV. Ευστάθιος Α. Ράλλης. Επικ. Καθηγητής Δερματολογίας - Αφροδισιολογίας

φροντιστήρια επίγνωση

ΟΞΕIΕΣ ΛΟΙΜΩΞΕΙΣ ΚΑΤΩΤΕΡΟΥ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟU ΣΥΣΤHΜΑΤΟΣ

Λοιμώξεις Αναπνευστικού

4. Η κίρρωση του ήπατος προκαλείται εξαιτίας της αποθήκευσης στα ηπατικά κύτταρα: Πρωτεϊνών Υδατανθράκων Λιπών Αλκοόλ

Κλινικοακτινολογική Εικόνα Φυματίωσης. Μ.Τουμπής Πνευμονολόγος ΓΝΝΘΑ

ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ / Γ ΛΥΚΕΙΟΥ (ΘΕΡΙΝΑ) ΣΕΙΡΑ: ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 15/11/2015

ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΦΡΟΝΤΙΣΤΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ (Ο.Ε.Φ.Ε.) ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ 2019 A ΦΑΣΗ

Φυματίωση αναπνευστικού

Φυματίωση Μέτρα προφύλαξης και ελέγχου

Επιδηµιολογία νοσοκοµειακών λοιµώξεων

ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΡΙΤΗ 12 ΙΟΥΝΙΟΥ 2012 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

Φυματίωση Αμφιλεγόμενα ζητήματα

ΨΕΥ ΟΛΥΣΣΑ (AUJESZKY DISEASE)

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΜΙΚΡΟΒΙΟΛΟΓΙΑΣ. Ιατρική Σχολή Πανεπιστημίου Θεσσαλίας

ΑΛΛΕΡΓΙΑ: Ο ΑΟΡΑΤΟΣ ΕΧΘΡΟΣ ΠΩΣ ΓΙΝΕΤΑΙ ΚΑΠΟΙΟΣ ΑΛΛΕΡΓΙΚΟΣ;

Κλαίρη Μ. Εργασία στη Βιολογία Α'2 Λυκείου


ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1(ΥΓΕΙΑ-ΑΝΘΡΩΠΟΣ)

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ

ΚΡΟΥΣΜΑΤΑ ΤΥΦΟΕΙΔΗ ΠΥΡΕΤΟΥ/ΠΑΡΑΤΥΦΟΥ ΣΧΕΤΙΖΟΜΕΝΑ ΜΕ ΤΑΞΙΔΙ ΣΕ ΕΝΔΗΜΙΚΕΣ ΧΩΡΕΣ, ΕΛΛΑΔΑ,

Οι λοιμώξεις του αναπνευστικού συστήματος διακρίνονται σύμφωνα με την ανατομία του, σε 3 μεγάλες κατηγορίες:

ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΤΗΣ ΒΙΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΣΤΗΝ ΙΑΤΡΙΚΗ

Φυματίωση με νέα «πρόσωπα»

Χρόνια φλεγμονή. Βαλεντίνη Τζιούφα-Ασημακοπούλου. Νοέμβριος 2018

Λανθάνουσα Φυματίωση: Χαράλαμπος Μόσχος Επιμελητής Α Πνευμονολόγος-Φυματίολογος ΝΝΘΑ Η ΣΩΤΗΡΙΑ

ΘΕΜΑ 1 Ο ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΕΙΡΑ: ΘΕΡΙΝΑ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 10/11/2013

Γιάννης Δρακόπουλος 1. ΚΕΦ.1.3 ΘΕΜΑΤΑ (ομάδα Δ)

ΒΑΣΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΑΘΟΛΟΓΙΑΣ. ΑΝΔΡΙΤΣΟΠΟΥΛΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Γαστρεντερολόγος - Ηπατολόγος

Το συχνότερο χρόνιο νόσημα της παιδικής ηλικίας.

Επιδημιολογία της φυματίωσης - διεθνώς και στην Ελλάδα -

Σήμερα η παγκόσμια ημέρα κατά του καρκίνου: Στατιστικά-πρόληψη

Θέµατα Πανελληνίων Βιολογίας Γ.Π Άµυνα - Ανοσία

HIV & Ca τραχήλου μήτρας. Άτομα μολυσμένα με HIV έχουν αυξημένη ροπή για την ανάπτυξη καρκίνου.

ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΕΠΙΚΤΗΤΗΣ ΑΝΟΣΟΒΙΟΛΟΓΙΚΗΣ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑΣ (AIDS)

2 ο Εργαστήριο: Φλεγμονές. Μακροσκοπική εικόνα. Διδάσκουσα: Α. Κόνδη Παφίτη uoa gr

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ

ΑΝΟΣΟΠΟΙΗΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΜΟΝΟΚΛΩΝΙΚΑ ΑΝΤΙΣΩΜΑΤΑ ΕΜΒΟΛΙΑ. Εργαστήριο Γενετικής, ΓΠΑ

ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΩΝ ΠΑΘΟΓΟΝΩΝ ΜΙΚΡΟΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ ΜΕ ΕΜΒΟΛΙΑ ΚΑΙ ΟΡΟΥΣ

Βιολογία Γενικής Παιδείας

Watermicro Πρόγραμμα Κατάρτισης Εξ αποστάσεως (Distance learning course) ΑΤΥΠΑ ΜYCOBACTERIA. Αθηνά Μαυρίδου

Εμβόλια : Συχνά Ερωτήματα & Απαντήσεις

4. Η κίρρωση του ήπατος προκαλείται εξαιτίας της αποθήκευσης στα ηπατικά κύτταρα: Πρωτεϊνών Υδατανθράκων Λιπών Αλκοόλ

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΕΠΙΔΗΜΙΩΝ ΕΝΤΟΣ ΚΑΙ ΕΚΤΟΣ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟΥ. Ε. ΑΡΧΟΝΤΙΔΟΥ Προϊσταμένη Ν.Λ. Π. Γ. Ν. ΑΛΕΞ/ΠΟΛΙΣ

Τσορλίνη Χριστοφορίδου Ελένη Βακτηριολογικό Τμήμα Τμήμα Μυκοβακτηριδίου Γεν. Νοσοκομείο «Γ. Παπανικολάου» Θεσσαλονίκης

4. ΛΕΜΦΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ. περιλαμβάνονται ο σπλήνας και ο θύμος αδένας (εικ.4.1). Το λεμφικό σύστημα είναι πολύ σημαντικό γιατί:

Υγεία και Άσκηση Ειδικών Πληθυσμών ΜΚ0958

Θεραπεία λανθάνουσας και ενεργού ΤΒ. Σταματούλα Τσικρικά Πνευμονολόγος -Φυματιολόγος

Αναπνευστική βρογχιολίτιδα-διάμεση διάμεση πνευμονία (RB( RB- ILD) Αποφολιδωτική διάμεση πνευμονία(dip) Σπύρος Α Παπίρης

Συχνότητα. Άντρες Γυναίκες 5 1. Νεαρής και μέσης ηλικίας

ΤΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΚΛΙΝΙΚΗΣ ΜΙΚΡΟΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΣΤΟΝ ΕΛΕΓΧΟ ΤΩΝ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚΩΝ ΛΟΙΜΩΞΕΩΝ

04/11/2018 ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΝΟΤΑ ΛΑΖΑΡΑΚΗ ΘΕΜΑ Α

ΜΕΤΑΔΟΣΗ ΚΑΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΠΑΘΟΓΟΝΩΝ ΜΙΚΡΟΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ

ΕΜΒΟΛΙΑΣΜΟΙ ΣΤΟΥΣ ΔΙΑΒΗΤΙΚΟΥΣ

ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ

ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ZAΡΦΤΖΙΑΝ ΜΑΡΙΛΕΝΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΑΜΥΝΑΣ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ

ΤΕΛΟΣ 1ΗΣ ΑΠΟ 5 ΣΕΛΙΔΕΣ

ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΕΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΤΗΡΙΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΠΝΕΥΜΟΝΙΚΗΣ ΦΥΜΑΤΙΩΣΗΣ

Πρόληψη των ενδονοσοκομειακών λοιμώξεων

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ

Η πρωτογενής ανοσοβιολογική απόκριση ενεργοποιείται κατά την πρώτη επαφή του οργανισμού με ένα αντιγόνο. Περιλαμβάνει τα εξής στάδια:

Μικροβιακή Αντοχή Η ικανότητα των βακτηρίων να παραµένουν ζωντανά µετά από χορήγηση κατάλληλου αντιβιοτικού σε συγκέντρωση που κανονικά θα έπρεπε να τ

Το γόνατο ως στόχος ρευματικών νοσημάτων

Το Μάρτιο του 1882, ο Dr. Robert Koch ανακάλυψε τον Mycobacterium Bacillus, στη Γερμανία. Η φυματίωση ήταν σε έξαρση

ΝΟΣΗΜΑΤΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΤΡΟΠΟΙ ΜΕΤΑΔΟΣΗΣ ΔΙΑΓΝΩΣΗ/ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΧΛΑΜΥΔΙΑ Αιτία : βακτήρια Πρόληψη : Η χρήση προφυλακτικού Μειώνει τον κίνδυνο μετάδοσης

ΣΤΗΛΗ Α Αντιβιοτικό Αντισώματα ιντερφερόνες Τ- Τ- (αντιγόνα) κυτταροτοξικά βοηθητικά Τοξίνες Vibrio cholera

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ Η ΝΕΑ ΓΡΙΠΗ ΤΩΝ ΧΟΙΡΩΝ

2. Τα πρωτόζωα α. δεν έχουν πυρήνα. β. είναι μονοκύτταροι ευκαρυωτικοί οργανισμοί. γ. είναι πολυκύτταρα παράσιτα. δ. είναι αυτότροφοι οργανισμοί.

Νεανική Δερματομυοσίτιδα

- Θεωρία- Δρ. ΠέτρουΚαρκαλούσου

Δ. Ιακωβίδης. Πνευμονολόγος Aν. Διευθυντής Μονάδα επεμβατικής Πνευμονολογίας Γ.Π.Ν. «Γ. Παπανικολάου

Ρευματολογία. Ψωριασική Αρθρίτιδα. Στέφανος Πατεράκης Φυσικοθεραπευτής, καθηγητής φυσ/πείας

Ιός του απλού έρπητα 1 (HSV-1) και συσχέτιση με τη Νόσο Alzheimer. Θεραπευτική προσέγγιση με τη χρήση αντι-ιϊκών φαρμάκων

Transcript:

Φυματίωση, σύντομη ενημέρωση * (*) Αποσπάσματα από το Βιβλίο «Τα άγραφα της Πνευμονολογίας» Ορισμός Η φυματίωση είναι λοιμώδης νόσος που οφείλεται στο μυκοβακτηρίδιο της φυματίωσης ή βάκιλο του Koch [Mycobacterium tuberculosis (MB)]. Χαρακτηριστική της βλάβη είναι το φυμάτιο (κοκκίωμα με νέκρωση). Προσβάλλει κυρίως τους πνεύμονες και σπανιότερα άλλα όργανα. Μπορεί, επίσης, να είναι γενικευμένη. Διαφέρει από τα άλλα λοιμώδη νοσήματα στο ότι το ΜΒ, το οποίο εισήλθε στον οργανισμό κατά την πρωτομόλυνση, μπορεί να επιβιώσει υπό λανθάνουσα μορφή για πολλά χρόνια και αναζωπυρούμενο σε περίοδο δυσλειτουργίας του ανοσιακού συστήματος να προκαλέσει ενεργό φυματίωση ενδογενούς αιτιολογίας. Επομένως, ο κίνδυνος νόσησης δεν συνδέεται μόνο με την είσοδο ΜΒ στον οργανισμό κατά την πρωτομόλυνση ή ανομόλυνση αλλά και, κυρίως, με την αναζωπύρωση. Επιδημιολογικά στοιχεία Πρώτος ο Ιπποκράτης περιέγραψε λεπτομερώς τη νόσο και την ονόμασε «φθίση». Η νόσος πήρε μεγάλες διαστάσεις κατά τη βιομηχανική επανάσταση, εξαιτίας των άθλιων συνθηκών διαβίωσης του πληθυσμού των πόλεων. Ακολούθως, με τη βελτίωση των κοινωνικοοικονομικών συνθηκών, την εφαρμογή του αντιφυματικού εμβολιασμού (BCG) και την εμφάνιση των αντιφυματικών φαρμάκων παρατηρήθηκε συνεχής πτωτική πορεία της συχνότητας της νόσου. Από την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας υπολογίζεται ότι και σήμερα ακόμη εμφανίζονται 9 εκατομμύρια νέες περιπτώσεις φυματίωσης κάθε χρόνο και προκαλούνται 2 εκατομμύρια θάνατοι περίπου. Το 1/3 του παγκόσμιου πληθυσμού έχει μολυνθεί από το ΜΒ. Το 80% των κρουσμάτων απαντάται σε 22 από τις φτωχότερες και πολυπληθέστερες χώρες της Αφρικής και της Ασίας, μεταξύ των οποίων και η πρώην ΕΣΣΔ. Η μετακίνηση ατόμων από περιοχές με μεγάλη εξάπλωση της νόσου σε περιοχές με μικρή συντελεί στην αύξηση των μολύνσεων. Η εμφάνιση του AIDS και η αύξηση των νοσημάτων φθοράς αναμένεται να επιδεινώσουν την κατάσταση, ανεξάρτητα από το επίπεδο αντοχής των χωρών.

Στη χώρα μας δεν αντιμετωπίζουμε προβλήματα διάγνωσης και θεραπείας της φυματίωσης, αλλά η πολιτική ενεργητικής ανίχνευσης της νόσου, ιδίως σε ευαίσθητους πληθυσμούς, δεν είναι επαρκής. Επίσης, τα επιδημιολογικά στοιχεία δεν είναι πλήρη επειδή δεν δηλώνονται όλες οι περιπτώσεις νόσου στις αρμόδιες αρχές. Η επιδημιολογία της φυματίωσης αποτυπώνεται στους επιδημιολογικούς δείκτες, οι οποίοι αφορούν τους αριθμούς θανάτων, νόσησης και μόλυνσης. Η θνησιμότητα είναι ο ετήσιος αριθμός θανάτων από φυματίωση μεταξύ 100.000 ατόμων, ενώ η επίπτωση ο αριθμός των νέων νοσήσεων ετησίως μεταξύ 100.000 ατόμων. Ο δείκτης φυματικής μόλυνσης (φυματινικός δείκτης) είναι το ποσοστό (%) των ατόμων που έχουν θετική φυματινοαντίδραση, δηλαδή των ατόμων που έχουν μολυνθεί, άσχετα αν εκδήλωσαν ή όχι νόσηση. Οπωσδήποτε, θα πρέπει να αναφέρεται ο τόπος, η ηλικία των ατόμων και η χρονική περίοδος προσδιορισμού του δείκτη, προκειμένου να είναι δυνατή η σύγκριση. Παλιότερα ο προσδιορισμός γινόταν στην ηλικία των 11-12 ετών, ενώ σήμερα στην ηλικία των 6-7 ετών. Για να θεωρηθεί ότι η φυματίωση σε μια χώρα βρίσκεται υπό έλεγχο, θα πρέπει η επίπτωση να είναι κάτω από 10/100.000 άτομα/έτος και ο φυματινικός δείκτης κάτω από 1%. Στην Ελλάδα η νόσος έχει ελεγχθεί ήδη από το 1990. Αιτιολογία και μετάδοση της φυματίωσης Η φυματίωση οφείλεται στο μυκοβακτηρίδιο της φυματίωσης. Υπάρχουν πολλά είδη ΜΒ, όπως το MB tuberculosis, που προσβάλλει κατεξοχήν τον άνθρωπο, το ΜΒ bovis που προσβάλλει τα βοοειδή και σπανιότερα τον άνθρωπο προκαλώντας συνήθως οστεοαρθρικές και λεμφαδενικές βλάβες (ο τύπος αυτός χρησιμοποιείται για την παρασκευή του εμβολίου BCG) και τα ευκαιριακά ή «άτυπα» ΜΒ που είναι δυνητικώς παθογόνα για τον άνθρωπο, συνήθως ανθεκτικά στα αντιφυματικά φάρμακα και υπεύθυνα για λεμφαδενικές και πνευμονικές εντοπίσεις της νόσου. Το ΜΒ είναι ενδοκυττάριο, οξεάντοχο, αερόβιο μικρόβιο. Είναι ανθεκτικό στην υγρασία, το σκοτάδι, τα οξέα και αλκάλεα και ευαίσθητο στη θερμότητα, την ξηρασία και το φως. Πολλαπλασιάζεται αργά (χρόνος διπλασιασμού 12-18 ώρες, σε αντίθεση με εκείνον των άλλων μικροβίων που είναι 30-60 λεπτά συνήθως) και συνεπώς η εργαστηριακή το απομόνωση απαιτεί πάνω από 2 εβδομάδες. Το τοίχωμά του είναι πλούσιο σε λιπίδια και γι αυτό δεν βάφεται με τις συνηθισμένες χρώσεις. Ανθίσταται στη φαγοκυττάρωση και μπορεί να λαθροβιώσει για πολλά χρόνια μέσα στον ξενιστή, μεταπίπτοντας σε φάση ελαττωμένης μεταβολικής δραστηριότητας.

Άλλη ικανότητά του, που σχετίζεται με θεραπεία της νόσου, είναι η εμφάνιση ανθεκτικότητας στα αντιφυματικά φάρμακα. Η ανθεκτικότητα διακρίνεται σε δευτεροπαθή, όταν αναπτύσσεται κατά τη θεραπεία ασθενών με εξαρχής ευαίσθητα στελέχη που απέκτησαν την ανθεκτικότητά τους λόγω λανθασμένων χειρισμών κατά την αντιφυματική θεραπεία και σε πρωτοπαθή, όταν τα υπεύθυνα για τη νόσο ΜΒ είναι εξαρχής ανθεκτικά. Τα ελάχιστα στελέχη που είναι ανθεκτικά από τη φύση τους σε ένα ή περισσότερα αντιφυματικά φάρμακα επιβιώνουν της θεραπείας και ακολούθως δημιουργούν, πολλαπλασιαζόμενα, ανθεκτικό πληθυσμό ΜΒ. Η δευτεροπαθής ανθεκτικότητα δεν φαίνεται να αποτελεί μείζον πρόβλημα για τις ανεπτυγμένες χώρες, σε αντίθεση με τις υπανάπτυκτες, όπου αφενός η θεραπεία δεν εφαρμόζεται πάντα κανονικά και αφετέρου παρατηρείται ευρεία διασπορά του ΜΒ και αναμολύνσεις. Κύρια φυματική πηγή μόλυνσης είναι ο άνθρωπος που πάσχει από σπηλαιώδη («ανοικτή») πνευμονική φυματίωση. Επίσης, σπανιότατα, η αγελάδα με φυματιώδη μαστίτιδα. Η μετάδοση των ΜΒ γίνεται είτε, συνήθως, άμεσα με το μυκοβακτηριδιοφόρο αόρατο νέφος σταγονιδίων που εκτοξεύεται κατά την έντονη ομιλία, γέλιο, βήχα ή πταρμό, είτε σπανιότερα έμμεσα με εισπνοή μολυσμένης σκόνης. Κύρια πύλη εισόδου των ΜΒ αποτελεί το αναπνευστικό σύστημα. Με τη θεραπεία ο μικροβιακός πληθυσμός σύντομα μειώνεται, ώστε μετά τη 2η εβδομάδα ο ασθενής παύει ουσιαστικά να είναι μολυσματικός. Ευαίσθητες ομάδες πληθυσμού αποτελούν: μετανάστες, πρόσφυγες από υποβαθμισμένες περιοχές του πλανήτη, άτομα χαμηλής κοινωνικο-οικονομικής κατάστασης, φυλακισμένοι, πάσχοντες από AIDS και ανοσοκατασταλμένοι από οποιαδήποτε αιτία. Παθογένεια της φυματικής λοίμωξης Η πρωτομόλυνση συμβαίνει συνήθως με την εγκατάσταση των ΜΒ στην περιφέρεια του πνεύμονα, στις κυψελίδες (πρωτογενής εστία) όπου φαγοκυτταρώνονται από τα μακροφάγα, τα οποία καταστρέφονται από τους λοιμογόνους βακίλους και προκαλείται κοινή εξιδρωματική φλεγμονή (πρωτολοίμωξη). Τα ΜΒ μεταφέρονται στους επιχώριους λεμφαδένες και αναπτύσσεται πυλαία λεμφαδενίτιδα. Κατά τις 4-8 πρώτες εβδομάδες με μόνη την κοινή φλεγμονώδη αντίδραση, δεν είναι δυνατή η συγκράτηση των ΜΒ στο πρωτοπαθές σύμπλεγμα (πρωτογενής εστία και επιχώριοι λεμφαδένες). Τα ΜΒ διέρχονται από τους επιχώριους λεμφαδένες

στο θωρακικό πόρο και ακολούθως στην άνω κοίλη φλέβα, την πνευμονική κυκλοφορία και την αριστερή καρδιά, διασπείρονται σε διάφορα όργανα και δημιουργούν τις μεταπρωτοπαθείς εστίες (λεμφο-αιματική διασπορά), κυρίως στις κορυφές των πνευμόνων (εστίες Simon). Μετά το χρονικό αυτό διάστημα αρχίζει η ειδική ανοσιακή απάντηση με την ενεργοποίηση των Τ-λεμφοκυττάρων και την εμφάνιση των πρώτων φυματίων, που σταματά την εξέλιξη της μόλυνσης και σε κλινική λοίμωξη και περιορίζει, ήδη κατά το στάδιο της επώασης, τις οπουδήποτε στον οργανισμό εστίες. Έτσι, στο 95% των περιπτώσεων η πρωτολοίμωξη περνά ασυμπτωματικά, ενώ μόνο το 5% εξελίσσεται σε νόσηση, δηλαδή σε πρωτοπαθή φυματίωση. Παράλληλα, θετικοποιείται και η φυματινοαντίδραση, η οποία παραμένει θετική δια βίου. Ένα επιπλέον ποσοστό 5% θα νοσήσει στο μέλλον, όταν συντρέχον λόγοι πτώσης της αντίστασης του οργανισμού, από αναζωπύρωση λανθανουσών μεταπρωτοπαθών εστιών στα όργανα που τις «φιλοξενούν». Η αναζωπύρωση εμφανίζεται σε ποικίλα χρονικά διαστήματα. Κατά τους πρώτους μήνες εμφανίζεται η κεγχροειδής φυματίωση και η μηνιγγίτιδα, ενώ οι απώτερες αναζωπυρώσεις αφορούν κυρίως τις λανθάνουσες εστίες των πνευμονικών κορυφών, από τις οποίες προκύπτει η χρόνια πνευμονική φυματίωση. Η ανάπτυξη του ΜΒ στις κορυφές αποδίδεται κατά κύριο λόγο στην πενιχρή αιμάτωση των πνευμόνων, με αποτέλεσμα την ανεπαρκή προσαγωγή αντισωμάτων, και συμβάλλει, η αυξημένη πυκνότητα οξυγόνου απαραίτητη για την ανάπτυξη του ΜΒ. Λόγω του κοινού παθογενετικού μηχανισμού οι μορφές της νόσου που προαναφέρθηκαν ονομάζονται «μεταπρωτοπαθείς φυματιώσεις». Τελευταία, η γενετική προδιάθεση για ΜΒ λοιμώξεις έχει συσχετιστεί με μεταλλάξεις των γονιδίων της ιντερφερόνης-γ, την ιντερλευκίνης-12 ή των υποδοχέων τους, με ελαττωματική δομή τμημάτων του ΤΝF-α, του υποδοχέα του ή του υποδοχέα της διυδροξυβιταμίνης D. Παράγοντες προδιαθετικοί, που ευνοούν τη δυσμενή εξέλιξη της φυματικής λοίμωξης, εκτός από την ιδιοσυστασία του ατόμου, είναι η μαύρη φυλή, η ηλικία (παιδιά και υπερήλικες), οι σωματικές και ψυχικές καταπονήσεις, οι ανθυγιεινές συνθήκες διαβίωσης, η ασιτία, ορισμένα νοσήματα (AIDS, χρόνια νεφρική ανεπάρκεια, πνευμονοκονίαση, νεοπλάσματα, σακχαρώδης διαβήτης, γαστρεκτομή),

η κατάχρηση αλκοόλ και ορισμένα φάρμακα (κορτικοστεροειδή, ανοσοκατασταλτικά, κυτταροστατικά). Παθολογική ανατομική Κατά τη φάση της πρωτολοίμωξης, οι ιστοπαθολογικές αλλοιώσεις χαρακτηρίζονται από μια κοινή φλεγμονώδη αντίδραση με επικράτηση μονοπύρηνων κυττάρων (μακροφάγων). Μετά την 4η-8η εβδομάδα ολοκληρώνεται η ειδική ανοσιακή απάντηση που «διευθύνεται» από τα Τ-λεμφοκύτταρα, με την εμφάνιση των φυματίων, των αμυντικών μικροσκοπικών βλαβών της νόσου, με τα οποία επιτυγχάνεται η απομόνωση και η εξουδετέρωση των - οπουδήποτε στο σώμα ΜΒ. Το φυμάτιο χαρακτηρίζεται από κεντρική (τυροειδή) νέκρωση με αφθονία ΜΒ, περιβάλλεται από επιθηλιοειδή κύτταρα, γιγαντοκύτταρα τύπου Langhans και λεμφοκύτταρα. Σε περίπτωση ευνοϊκής εξέλιξης της νόσου, τα επιθηλιοειδή κύτταρα μετατρέπονται σε ινοβλάστες που παράγουν ινώδη συνδετικό ιστό, ενώ η τυροειδής νέκρωση αφυδατώνεται, συρρικνώνεται και αρκετές φορές επασβεστιώνεται, ιδιαίτερα στο πρωτοπαθές σύμπλεγμα. Οι επασβεστιώσεις αυτές αποτελούν απεικονιστικά το μάρτυρα της πρωτολοίμωξης (ακτινολογικό σύμπλεγμα Ranke). Ωστόσο, μερικά από τα ΜΒ που βρίσκονται μέσα στην τυροειδή νέκρωση των κατά τα άλλα επουλωθέντων φυματίων, ιδίως των μεταπρωτοπαθών εστιών, μεταπίπτουν σε φάση ελαττωμένης μεταβολικής δραστηριότητας και λαθροβιώνουν για μεγάλο χρονικό διάστημα. Όταν η εξέλιξη της νόσου είναι δυσμενής, τυροειδοποιείται μεγάλος αριθμός φυματίων. Ακολουθεί ρευστοποίηση, αποβολή του ρευστοποιημένου υλικού και σπηλαιοποίηση. Η νόσος επεκτείνεται κατά συνέχεια ιστού ή με τη βρογχική οδό σε άλλες περιοχές του πνεύμονα.