ΠΡΟΛΟΓΟΣ...vii ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΠΟΥ ΣΧΕΤΙΖΟΝΤΑΙ ΜΕ ΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΝΘΙΣΗ...1 1 ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΕΣ ΚΑΙ ΒΙΟΧΗΜΙΚΕΣ ΔΙΕΡΓΑΣΙΕΣ... 1 Φωτοσύνθεση...1 Αναπνοή...2 Διαπνοή...3 ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΆΖΟΥΝ ΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΝΘΙΣΗ... 4 Θερμοκρασία... 4 Φωτισμός... 9 Υγρασία... 20 CO 2...21 Φυτοορμόνες... 24 Θρέψη - Λίπανση... 26 ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΟΥ ΠΟΛΛΑΠΛΑΣΙΑΣΤΙΚΟΥ ΥΛΙΚΟΥ...33 Ο ΠΟΛΛΑΠΛΑΣΙΑΣΜΟΣ ΩΣ ΒΑΣΙΚΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΗ ΠΡΑΚΤΙΚΗ... 33 2 ΣΠΟΡΟΣ... 34 Γενικά... 34 Η μονάδα παραγωγής σποροφύτων...35 ΓΕΩΦΥΤΑ ΥΠΟΓΕΙΑ ΒΛΑΣΤΙΚΑ ΟΡΓΑΝΑ (ΥΒΟ)... 39 Βολβοί... 39 Κορμοί... 40 Κονδυλώδεις ρίζες... 40 Ριζώματα... 42 Κόνδυλοι... 42 v
Ο ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΚΥΚΛΟΣ ΤΩΝ ΓΕΩΦΥΤΩΝ... 43 Καλλιέργεια των ΥΒΟ (βολβιδίων, κορμιδίων, ριζωμάτων)... 44 Αποθήκευση των ΥΒΟ... 46 Ψυχρή μεταχείριση των ΥΒΟ... 48 ΜΟΣΧΕΥΜΑΤΑ...49 Γενικά... 49 Μητρική φυτεία...51 Η διαδικασία της ριζοβόλησης...51 ΙΣΤΟΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ... 53 ΕΜΒΟΛΙΑΣΜΟΣ... 59 Εμβολιασμός της τριανταφυλλιάς ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα... 59 Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΔΙΑΤΗΡΗΣΗΣ ΤΟΥ ΓΕΝΕΤΙΚΟΥ ΥΛΙΚΟΥ...64 ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΚΑΙ ΕΧΘΡΟΙ ΤΩΝ ΑΝΘΟΚΟΜΙΚΩΝ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΩΝ...69 3 ΕΙΣΑΓΩΓΗ...69 ΟΙ ΜΥΚΗΤΕΣ ΚΑΙ ΟΙ ΤΡΟΠΟΙ ΠΡΟΣΒΟΛΗΣ...69 Σημαντικότερες ασθένειες του υπέργειου τμήματος... 70 Ασθένειες εδάφους... 83 Σήψεις υπογείων βλαστικών οργάνων (βολβών, κορμών, ριζωμάτων)... 89 ΒΑΚΤΗΡΙΑΚΕΣ ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ... 92 Erwinia (Dickeya και Pectobacterium)... 93 Xanthomonas... 95 Pseudomonas... 95 ΙΩΣΕΙΣ...96 ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΩΝ ΑΣΘΕΝΕΙΩΝ... 97 Καλλιεργητικά μέτρα... 97 Χημική καταπολέμηση... 99 Καταπολέμηση με βιολογικούς παράγοντες (biological agents)...101 vi ΠΑΡΑΣΙΤΙΚΑ ΕΝΤΟΜΑ (ΖΩΙΚΟΙ ΕΧΘΡΟΙ)...107 Αφίδες...107 Αλευρώδης... 109 Κοκκοειδή, ψώρες και ψευδόκοκκοι... 110 Προνύμφες εντόμων... 111 Ακάρεα (τετράνυχοι)... 112 Θρίπας... 113
ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΩΝ ΕΝΤΟΜΟΛΟΓΙΚΩΝ ΠΡΟΣΒΟΛΩΝ... 114 Καλλιεργητικά μέτρα... 116 Χημική αντιμετώπιση με εντομοκτόνα... 118 Βιολογικοί παράγοντες... 118 ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΜΕΤΑΣΥΛΛΕΚΤΙΚΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΚΑΙ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΑΝΘΕΩΝ ΚΑΙ ΦΥΛΛΩΜΑΤΩΝ.. 129 4 ΕΙΣΑΓΩΓΗ... 129 ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΑ ΜΟΝΟΠΑΤΙΑ ΜΕΤΑ ΤΗ ΣΥΓΚΟΜΙΔΗ... 130 ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΚΕΣ ΚΑΙ ΒΙΟΧΗΜΙΚΕΣ ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ ΚΑΤΑ ΤΗ ΓΗΡΑΝΣΗ... 130 ΥΔΑΤΙΚΟ ΔΥΝΑΜΙΚΟ ΚΑΙ ΑΠΩΛΕΙΑ ΥΔΑΤΟΣ ΚΑΤΑ ΤΗ ΜΑΡΑΝΣΗ... 134 Φράξιμο των αγγείων των ανθοφόρων στελεχών...136 ΠΡΟΣΥΛΛΕΚΤΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΣΤΗ ΔΙΑΤΗΡΗΣH ΤΩΝ ΑΝΘΕΩΝ ΜΕΤΑΣΥΛΛΕΚΤΙΚΑ... 138 Λίπανση...138 Εποχικότητα...139 Ηλιακή ακτινοβολία... 140 Σχετική υγρασία... 141 Διοξείδιο του άνθρακα (CO 2 )... 141 Θερμοκρασία... 141 ΓΕΝΕΤΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΙΚΙΛΙΕΣ... 142 Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΟΥ ΑΙΘΥΛΕΝΙΟΥ... 143 ΜΕΤΑΣΥΛΛΕΚΤΙΚΕΣ ΠΡΟΣΒΟΛΕΣ ΑΠΟ ΜΙΚΡΟΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥΣ... 145 Βακτήρια που προκαλούν φράξιμο των αγγείων στα ανθοφόρα στελέχη...147 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗΣ ΔΡΕΠΤΩΝ ΑΝΘΕΩΝ ΚΑΙ ΦΥΛΛΩΜΑΤΩΝ... 149 Στάδιο συγκομιδής, διαλογή και συσκευασία...149 Συντήρηση σε χαμηλές θερμοκρασίες...153 Τεχνικές συντήρησης...158 Διαλύματα συντήρησης...162 vii
Τα βασικά συστατικά των διαλυμάτων συντήρησης...165 Παρεμποδιστές της δράσης του αιθυλενίου (1-MCP, AOA, AIB, Βορικό οξύ)...177 ΠΟΙΟΤΙΚΑ ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗΣ... 180 ΕΜΠΟΡΙΑ ΚΑΙ ΔΙΑΚΙΝΗΣΗ ΑΝΘΕΩΝ ΚΑΙ ΦΥΛΛΩΜΑΤΩΝ...199 5 ΕΙΣΑΓΩΓΗ... 199 Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΓΟΡΑ ΔΡΕΠΤΩΝ ΑΝΘΕΩΝ... 199 Ιστορική αναδρομή υφισταμένη κατάσταση... 199 ΠΑΡΑΓΩΓΗ - ΠΩΛΗΣΕΙΣ...204 ΠΡΟΩΘΗΣΗ ΚΑΙ ΣΥΣΤΗΜΑ ΕΜΠΟΡΙΑΣ...206 ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ KAI ΕΞΑΓΩΓΕΣ ΑΝΘΕΩΝ ΚΑΙ ΦΥΛΛΩΜΑΤΩΝ... 207 ΕΕ ΚΑΙ ΔΙΕΘΝΕΣ ΕΜΠΟΡΙΟ...208 Παραγωγή και εμπορία δρεπτών ανθέων στην Ολλανδία...213 Το ηλεκτρονικό εμπόριο... 222 ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΩΝ ΕΜΠΟΡΙΚΟΤΕΡΩΝ ΑΝΘΟΚΟΜΙΚΩΝ ΕΙΔΩΝ...225 6 ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΟ (Rosa hybrida)... 225 Ιστορικά προέλευση... 225 Βοτανικά χαρακτηριστικά είδη και ποικιλίες... 225 Καλλιέργεια περιβαλλοντικές συνθήκες... 226 Πολλαπλασιασμός... 228 Μετασυλλεκτικά... 229 ΧΡΥΣΑΝΘΕΜΟ (Chrysanthemum morifolium)... 233 Ιστορικά προέλευση...233 Βοτανικά χαρακτηριστικά είδη και ποικιλίες...233 Καλλιέργεια περιβαλλοντικές συνθήκες...233 Πολλαπλασιασμός... 238 Μετασυλλεκτικά... 238 viii ΤΟΥΛΙΠΑ (Tulipa sp.)...240 Ιστορικά προέλευση... 240 Βοτανικά χαρακτηριστικά είδη και ποικιλίες... 240 Καλλιέργεια περιβαλλοντικές συνθήκες...241
Πολλαπλασιασμός...241 Μετασυλλεκτικά...241 ΖΕΡΜΠΕΡΑ (Gerbera jamesonii)... 243 Ιστορικά προέλευση... 243 Βοτανικά χαρακτηριστικά είδη και ποικιλίες... 243 Καλλιέργεια περιβαλλοντικές συνθήκες... 244 Πολλαπλασιασμός... 244 Μετασυλλεκτικά... 245 ΓΑΡΙΦΑΛΟ (Dianthus caryophyllus)... 247 Ιστορικά προέλευση...247 Βοτανικά χαρακτηριστικά είδη και ποικιλίες...247 Καλλιέργεια περιβαλλοντικές συνθήκες... 248 Πολλαπλασιασμός... 249 Μετασυλλεκτικά... 249 ΦΡΕΖΙΑ (Freesia hybrida L.)... 252 Ιστορικά προέλευση...252 Βοτανικά χαρακτηριστικά είδη και ποικιλίες...252 Καλλιέργεια περιβαλλοντικές συνθήκες...252 Πολλαπλασιασμός...253 Μετασυλλεκτικά...253 ΛΙΛΙΟΥΜ (Lilium sp.)... 255 Ιστορικά προέλευση...255 Βοτανικά χαρακτηριστικά είδη και ποικιλίες...255 Καλλιέργεια περιβαλλοντικές συνθήκες...255 Πολλαπλασιασμός...257 Μετασυλλεκτικά...257 ΊΡΙΔΑ (Iris sp.)...259 Ιστορικά προέλευση... 259 Βοτανικά χαρακτηριστικά είδη και ποικιλίες... 259 Καλλιέργεια περιβαλλοντικές συνθήκες... 259 Πολλαπλασιασμός... 260 Μετασυλλεκτικά... 260 ΓΛΑΔΙΟΛΟΣ (Gladiolus grandiflorus)...262 Ιστορικά προέλευση... 262 Βοτανικά χαρακτηριστικά είδη και ποικιλίες... 262 Καλλιέργεια περιβαλλοντικές συνθήκες... 262 Πολλαπλασιασμός... 263 Μετασυλλεκτικά... 263 ix
ΑΝΕΜΩΝΗ (Anemone coronaria)...265 Ιστορικά προέλευση... 265 Βοτανικά χαρακτηριστικά είδη και ποικιλίες... 265 Καλλιέργεια περιβαλλοντικές συνθήκες... 265 Πολλαπλασιασμός... 266 Μετασυλλεκτικά... 266 ΑΝΤΙΡΡΙΝΟ (Antirrhinum majus)...268 Ιστορικά προέλευση... 268 Βοτανικά χαρακτηριστικά είδη και ποικιλίες... 268 Καλλιέργεια περιβαλλοντικές συνθήκες... 269 Πολλαπλασιασμός...271 Μετασυλλεκτικά...271 ΓΥΨΟΦΙΛΗ (Gypsophylla paniculata)... 273 Ιστορικά προέλευση...273 Βοτανικά χαρακτηριστικά είδη και ποικιλίες...273 Καλλιέργεια περιβαλλοντικές συνθήκες...274 Πολλαπλασιασμός...275 Μετασυλλεκτικά... 276 ΛΥΣΙΑΝΘΟΣ (Eustoma grandiflorum)... 277 Ιστορικά προέλευση... 277 Βοτανικά χαρακτηριστικά είδη και ποικιλίες... 277 Καλλιέργεια περιβαλλοντικές συνθήκες... 278 Πολλαπλασιασμός... 279 Μετασυλλεκτικά... 280 ΑΛΣΤΡΟΜΕΡΙΑ (Alstromeria aurea)... 281 Ιστορικά προέλευση...281 Βοτανικά χαρακτηριστικά είδη και ποικιλίες...281 Καλλιέργεια περιβαλλοντικές συνθήκες...281 Πολλαπλασιασμός... 282 Μετασυλλεκτικά... 282 ΝΤΑΛΙΑ (Dahlia hybrids)...284 Ιστορικά προέλευση... 284 Βοτανικά χαρακτηριστικά είδη και ποικιλίες... 284 Καλλιέργεια περιβαλλοντικές συνθήκες... 284 Πολλαπλασιασμός... 285 Μετασυλλεκτικά... 285 x
ΣΤΑΤΙΚΗ (Limonium sinuatum) ΚΑΙ ΥΒΡΙΔΙΑ ΛΙΜΟΝΙΟΥΜ... 287 Ιστορικά προέλευση... 287 Βοτανικά χαρακτηριστικά είδη και ποικιλίες... 287 Καλλιέργεια περιβαλλοντικές συνθήκες... 288 Πολλαπλασιασμός... 289 Μετασυλλεκτικά... 290 ΝΑΡΚΙΣΣΟΣ (Narcissus sp.)... 291 Ιστορικά προέλευση...291 Βοτανικά χαρακτηριστικά είδη και ποικιλίες...291 Καλλιέργεια περιβαλλοντικές συνθήκες... 292 Πολλαπλασιασμός... 292 Μετασυλλεκτικά... 293 ΚΑΛΛΑ Η ΚΡΙΝΟΣ (Zantedeschia aethiopica)...294 Ιστορικά προέλευση... 294 Βοτανικά χαρακτηριστικά είδη και ποικιλίες... 294 Καλλιέργεια περιβαλλοντικές συνθήκες... 294 Πολλαπλασιασμός... 295 Μετασυλλεκτικά... 296 ΔΕΛΦΙΝΙΟ (Delphinium hybrids)... 297 Ιστορικά προέλευση... 297 Βοτανικά χαρακτηριστικά είδη και ποικιλίες... 297 Καλλιέργεια περιβαλλοντικές συνθήκες... 297 Πολλαπλασιασμός... 298 Μετασυλλεκτικά... 298 ΒΙΟΛΕΤΑ (Matthiola incana)...300 Ιστορικά προέλευση... 300 Βοτανικά χαρακτηριστικά είδη και ποικιλίες... 300 Καλλιέργεια περιβαλλοντικές συνθήκες...301 Πολλαπλασιασμός... 303 Μετασυλλεκτικά... 303 ΣΟΛΙΝΤΑΓΚΟ (Solidago hybrids x solidaster)...306 Ιστορικά προέλευση... 306 Βοτανικά χαρακτηριστικά είδη και ποικιλίες... 306 Καλλιέργεια περιβαλλοντικές συνθήκες... 306 Πολλαπλασιασμός... 307 Μετασυλλεκτικά... 307 xi
ΣΕΛΟΣΙΑ (Celosia argentea)...309 Ιστορικά προέλευση... 309 Βοτανικά χαρακτηριστικά είδη και ποικιλίες... 309 Καλλιέργεια περιβαλλοντικές συνθήκες...310 Πολλαπλασιασμός... 311 Μετασυλλεκτικα χαρακτηριστικα... 311 ΑΜΑΡΑΝΤΟΣ (Amaranthus caudatus)... 314 Ιστορικά προέλευση...314 Βοτανικά χαρακτηριστικά είδη και ποικιλίες...314 Καλλιέργεια περιβαλλοντικές συνθήκες...314 Πολλαπλασιασμός... 315 Μετασυλλεκτικά... 315 ΡΕΝΑΓΚΟΥΛΑ (Ranunculus asiaticus)... 316 Ιστορικά προέλευση...316 Βοτανικά χαρακτηριστικά είδη και ποικιλίες...316 Καλλιέργεια περιβαλλοντικές συνθήκες...316 Πολλαπλασιασμός... 317 Μετασυλλεκτικά...318 ΟΡΝΙΘΌΓΑΛΟ (Ornithogalum arabicum)...320 Ιστορικά προέλευση... 320 Βοτανικά χαρακτηριστικά είδη και ποικιλίες... 320 Καλλιέργεια περιβαλλοντικές συνθήκες... 320 Πολλαπλασιασμός...321 Μετασυλλεκτικά...322 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ...323 ΧΡΉΣΗ ΧΗΜΙΚΏΝ ΣΚΕΥΑΣΜΆΤΩΝ - ΒΑΣΙΚΈΣ ΑΡΧΈΣ ΕΦΑΡΜΟΓΉΣ... 323 ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ...327 xii