Αντιβιοτικά- Χρήση και κατάχρηση Παιδί 4 χρόνων Πυρετό για 24 ώρες Εξέταση από παιδίατρο λαιμός-αυτιά λ ίγο κόκκινα cefuroxime Δ ρ Μαρκέλλα Μάρκου Ειδική Μικροβιολόγος-Λοιμωξιολόγος Παιδί 4 χρόνων Πυρετό για 24 ώρες Εξέταση από παιδίατρο λαιμός-αυτιά λ ίγο κόκκινα Διάγνωση ιογενής λοίμωξη Δε χορηγείται αντιβίωση Ποιος είναι ο πιο καλός παιδίατρος;;;; Τι είναι τα αντιβιοτικά Ουσίες που σκοτώνουν ή εμποδίζουν την περαιτέρω ανάπτυξη των βακτηρίων Δεν έχουν καμιά επίδραση πάνω σε άλλα μικρόβια (ιούς, μύκητες, παράσιτα) Άλλο τα βακτήρια και άλλο οι ιοί 1
Αντιβιοτικά Η σωστή χρήση σώζει ζωές Η κατάχρηση όμως.. Αντιβιοτικά-η σωστή χρήση σώζει ζωές Βακ τηριακή μηνιγγίτιδα Πν ευμονία Ου ρολοίμωξη.. Παραδείγματα ιογενών λοιμώξεων Κοινό κρυολόγημα Γρίππη Η πλ ειονότητα των περιστατικών φαρυγγίτιδας Κατάχρηση αντιβιοτικών Χρήση αντιβιοτικών όταν δεν υπάρχει ένδειξη (δηλαδή σε μη βακτηριακές λοιμώξεις) Χρήση αντιβιοτικού ευρέος φάσματος όταν ένα αντιβιοτικό στενού φάσματος θα ήταν κατάλληλο Αντιβιοτικά Πολ λές κατηγορίες Πεν ικιλλίνες αν τιβιοτικών. Κεφαλ οσπορίνες Κάθε κατηγορία περιέχει Κι ν ολόνες Αμ ινογλυκοσίδες διάφορα αντιβιοτικά Γλ υ κοπεπτίδια Δ ε δρουν όλα τα αντιβιοτικά Τετρακυκλίνες εν αντίον όλων των μικροβίων. Κάθε αν τιβιοτικό έχει το φάσμ α δράσης του A ν τιβιοτικά στενού φάσματος και ευρέος φάσματος Γιατί να χρησιμοποιούμε αντιβιοτικά στενού φάσματος όπου είναι δυνατόν Λιγότερη επίδραση στη φυσιολογική χλωρίδα του ασθενή (προς όφελος του ασθενή) Πολ υανθεκτικά μικρόβια (προς όφελος του ασθενή και του γενικού πληθυσμού) 2
Επιλογή του σωστού αντιβιοτικού Δρα ενάντια στο βακτήριο που προκαλεί τη λ οίμωξη Διεισδύει στο μέρος του σώματος όπου βρίσκεται η λοίμωξη Όσο είναι δυνατόν στενού φάσματος Ορθή δόση Ορθή διάρκεια θεραπείας Ορθός τρόπος χορήγησης Αντενδείξεις (π.χ παιδιά, εγκυμοσύνη, θηλ ασμός, νεφρική ανεπάρκεια ) Πού οδηγεί η κατάχρηση αντιβιοτικών Παρενέργειες-Τα αντιβιοτικά δεν είναι smarties!!! Ανάπτυξη πολυανθεκτικών μικροβίων-superbugs Παρενέργειες από τη χρήση αντιβιοτικών Γαστρεντερολογικές δι αταραχές Αλ λεργικές αντιδράσεις Και άλλα.. Επί δραση στη φυ σιολογική χ λ ωρίδα Μυ κ ητιάσεις Cl ostridium di fficile 80 ετών ασθενής Εισαγωγή μετά από πτώση κάταγμα του αυχένα μηριαίου οστού χειρουργείο Αντιβιοτικά για μία εβδομάδα! Διάρροια/ κοιλιακό άλγος +++ Διάγνωση Clostridium difficile κολίτιδα Τι σημαίνει ανθεκτικότητα σε αντιβιοτικά; Το βακτήριο έχει αποκτήσει ένα μηχανισμό που το προστατεύει από τη δράση του αντιβιοτικού το αντιβιοτικό δε σκοτώνει/ δεν αναστέλλει την ανάπτυξη του βακτηρίου. Δηλαδή το αντιβιοτικό καθίσταται ΑΧΡΗΣΤΟ Πολ υανθεκτικά μικρόβια= μικρόβια με ανθεκτικότητα σε πολλαπλά αντιβιοτικά Η ανθεκτικότητα στα αντιβιοτικά προέρχεται από τη μεταβίβαση γενετικώς ανθεκτικών χαρακτηριστικών μεταξύ των βακτηρίων. όσο περισσότερο χρησιμοποιείται ένα συγκεκριμένο αντιβιοτικό, τόσο περισσότερο υπάρχει ο κίνδυνος εμφάνισης και εξάπλωσης της ανθεκτικότητας εναντίον του, με αποτέλεσμα το φάρμακο να καταστεί όλο και πιο άχρηστο. 3
Θνησιμότητα βακτηραιμίας λόγω χρησίζοντος σταφυλόκοκκου πριν τα αντιβιοτικά-80% Al exander Fleming Αν ακάλυψη της πενικιλλίνης 1 928 Αρχή της δεκαετίας του 40 η πενικιλλίνη χρησιμοποιείται κλινικά δραματική βελτίωση της πρόγνωσης ασθενών με λοιμώξεις από χρησίζοντα σταφυλόκοκκο 1942- στελέχη χρησίζοντος σταφυλόκοκκου με ανθεκτικότητα στην πενικιλλίνη Δεκαετία του 60-80% των στελεχών ανθεκτικά σε πενικιλλίνη Σήμερα- 90% των στελεχών ανθεκτικά σε πενικιλλίνη Μηχανισμός ανθεκτικότητας- πενικιλλάση (διασπά την πενικιλλίνη) Μεθικιλλίνη Η πρώτη από τις σεμισυνθετικές πενικιλλίνες που δεν διασπώνται από τη πενικιλλάση του χρησίζοντος σταφυ λόκοκκου Σε κλινική χρήση το 1961 Σχεδόν αμέσως μετά εμφανίζονται στελέχη χρησίζων σταφυλόκοκκου με ανθεκτικότητα στην μεθικιλλίνη (MRSA= methicillin resistant staphylococcus aureus) Σήμερα τα στελέχη ΜRSA μεγάλο πρόβλημα στα νοσοκομεία μας (αλλά και στην κοινότητα) 4
βανκομυκίνη και τεϊκοπλανίνη (γλυκοπεπτίδια) Χρησιμοποιούνται για λοιμώξεις που οφείλονται σε MRSA GISA (Gly copeptide intermediate Staphylococcus aureus) GRSA (Gly copeptide resistant Staphylococcus aureus) Αντιβιοτικά και βακτήρια-μια συνεχής μάχη επικράτησης Πολυανθεκτικά μικρόβια-(superbugs!) Κατάχρηση αντιβιοτικών στη χώρα μας-οι αριθμοί μιλούν Μελέτ ες έχουν καταδειξει ότι μ έχρι και το 50% της συντ αγογράφησης αντιβιοτικών σε νοσηλευτικά ιδρύματα γίνεται λανθασμένα η Κύπρος είναι η δεύτερη χώρα στην Ευρώπη, μετά την Ελλάδα, μ ε τον υψηλότερο δείκτη κατανάλωσης αντιβιοτικών (Ευρωπαϊκό Συστήματος Επιτήρησης Κατανάλωσης Α ντιβιοτικών) Η Κύπρος συγκαταλέγεται επίσης μεταξύ των πρώτων χωρών στ ην Ευρώπη με ψηλό ποσοστό ανθεκτικότητας μ ικροβίων(ευρωπαϊκό Σύστημα Επιτήρησης Αντιμικροβιακής Α ντοχής). Τα αν τιβιοτικά σώζουν ζωές Έχ ουν όμως και παρενέργειες Η χ ρήση αντιβιοτικών οδηγεί σε μ ι κροβιακή αντοχή. Βακτήρια κ αι αν τιβιοτικά δίνουν μια συνεχή μάχη επι κράτησης Τα αν τιβιοτικά πρέπει να χ ρησιμοποιούνται σωστά, τόσο για το κ αλ όν του ασθενή που έχουμε μ προστά μας αλλά και για το καλό των μ ελλοντικών γενεών 5