Ρευματοειδής αρθρίτιδα Μαρία Γ. Τεκτονίδου Επίκουρος Καθηγήτρια Ρευματολογίας Α Παθολογική Κλινική, Ιατρική Σχολή Αθηνών
Ρόλος Ανοσοποιητικού Συστήματος Προστασία του οργανισμού έναντι εξωτερικών εισβολέων ή δικών του κυττάρων που γίνονται επικίνδυνα, όπως πχ μικρόβια ή καρκινικά κύτταρα Διάκριση μεταξύ ιδίων και ξένων κυττάρων - Ειδικότητα - Μνήμη 2
Κοινό στοιχείο αυτοανόσων νοσημάτων Απάντηση του ανοσοποιητικού συστήματος σε κάτι ξένο (αντιγόνο) Επίθεση εναντίον δικών μας κυττάρων Βλάβη ανάλογα με τον ιστό πχ - αρθρίτιδα - δερματική νόσος - νόσος εντέρου Δημιουργία φαύλου κύκλου χρόνια φλεγμονή 3
4
Νόσος από τα παλιά Man Holding a Medal Botticelli Fifteenth Century 5
Χαρακτηριστικά Χρόνια φλεγμονώδης νόσος άγνωστης αιτιολογίας Πολύπλοκη-πολυπαραγοντική παθογένεση Ποικίλες κλινικές εκδηλώσεις Απρόβλεπτη πρόγνωση 6
Χαρακτηριστικά Χαρακτηρίζεται από: Προοδευτική καταστροφή των αρθρώσεων λόγω βλάβης των οστών και των χόνδρων Βλάβες στους συνδέσμους και τους τένοντες Απώλεια της λειτουργικής ικανότητας και επίπτωση στην ποιότητα ζωής Επίπτωση στην θνητότητα 7
Επιδημιολογικά Δεδομένα Προσβάλλει ~ 1% των ενηλίκων παγκόσμια Ετήσια περιστατικά Άνδρες: 0.1 0.2 / 1000 Γυναίκες: 0.2 0.4 / 1000 2-3 φορές πιο συχνή στις γυναίκες Παγκόσμια εξάπλωση Εύρος ηλικίας: 45-65 έτη 8
Κλινική εικόνα 9
Κλινικές εκδηλώσεις Συμμετρικός πόνος των αρθρώσεων Οίδημα στις μικρότερες περιφερικές αρθρώσεις Πρωϊνή δυσκαμψία ποικίλης διάρκειας Άλλοι διάχυτοι πόνοι Κόπωση, αδιαθεσία, κατάθλιψη, μπορεί να προηγηθούν εβδομάδες ή και μήνες πριν την εμφάνιση της νόσου 10
Κλινικές εκδηλώσεις : Σημεία και συμπτώματα Αρθρικές Πολυαρθρίτις,συχνά συμμετρική Οίδημα και ευαισθησία αρθρώσεων Περιορισμός κινητικότητος Παραμόρφωση αρθρώσεων Άλγος,συχνά και σε ανάπαυση Συστηματικές Πυρετός,απώλεια βάρους, κόπωση,αναιμία Πρωϊνή δυσκαμψία Εξωαρθρικές Ρευματοειδή οζίδια Αγγειίτις Πνευμονική νόσος Οφθαλμική νόσος (ξηρότητα, επισκληρίτις) Καρδιακή συμμετοχήπερικαρδίτιδα 11
Πρώτη εκδήλωση στην ΡΑ (780 Pat. Univ. Rheumaklinik Zürich) 7% 2% 16% 39% 2% 15% 12% 12
Διάγνωση Ρευματοειδούς Αρθρίτιδας American College of Rheumatology Criteria Τουλάχιστον 4 απ τα ακόλουθα: Πρωινή δυσκαμψία >1 h Αρθρίτιδα σε 3 αρθρώσεις Αρθρίτιδα στα χέρια Συμμετρική αρθρίτιδα Ρευματοειδείς όζοι Ρευματοειδής παράγοντας Ακτινογραφικές μεταβολές Τουλάχιστον για 4 μήνες 13
«Early referral recommendations for newly diagnosed rheumatoid arthritis»* 1. > 2 swollen joints 2. MCP and/or MTP involvement «squeeze test» 3. Morning stiffness > 30 minutes 14 *Emery P et al, Ann Rheum Dis 2002;61:209-97
Κλινικές εκδηλώσεις Πρώιμη RA Μέτρια RA Σοβαρή RA 15
Εξωαρθρικές εκδηλώσεις ΡΑ Ρευματοειδείς όζοι Καρδιοαγειακές: περικαρδίτιδα Πνευμονικές: πνευμονικοί όζοι, ίνωση, πλευρίτιδα Οφθαλμικές: σκληρίτις, επιπεφυκίτις Νευρολογικές: περιφερική νευροπάθεια Δέρμα: περιφ. έλκη κάτω άκρων, αγγειίτιδα, παλαμιαίο ερύθημα Νεφρικές/Ηπατικές: αμυλοείδωση, ηπατικών ενζύμων 16
Κλινικές εκδηλώσεις 17
Κλινικές εκδηλώσεις: Τελικό στάδιο 18
Κλινικές εκδηλώσεις : ρευματικά οζίδια 19
Κλινικές εκδηλώσεις: Δερματική αγγειίτιδα Photo courtesy of the Ochsner Clinic Rheumatalogy Training Program. 20
Κλινικές εκδηλώσεις: Δερματική αγγειίτιδα 21
Κλινικές εκδηλώσεις: Επιπεφυκίτιδα 22
Ακτινολογικές αλλοιώσεις 23
Ακτινολογικές αλλοιώσεις ΡΑ 24
Ακτινολογικά ευρήματα Αρχικό στάδιο οίδημα των μαλακών μορίων Ενδιάμεσο στάδιο Ήπια οστεοπόρωση Στένωση μεσαρθρίου διαστήματος και οστικές διαβρώσεις Προχωρημένο στάδιο Μεγάλες διαβρώσεις, ανατομικές παραμορφώσεις, αγκύλωση 25
Ρευματοειδής αρθρίτιδα Inflammation Destruction RA Functional Disability 26
Αποτελεσματικότητα θεραπείας Σημεία και συμπτώματα ACR20/50/70 Disease Activity Score (DAS) / Modified DAS28 SDAI Λειτουργική ανικανότητα και ποιότητα ζωής Stanford Health Assessment Questionnaire (HAQ) Euro QOL Short-Form 36 Health Survey (SF-36) Ακτινολογική εξέλιξη και δομική βλάβη Sharp/Modified Sharp Score Larsen Scores ACR ad hoc Committee on Clinical Guidelines. Arthritis Rheum 1996;39:713 22. Grassi W, et al. Eur J Radiol 1998;27(Suppl 1):S18 S24. 27 van Riel PLCM, van Gestel AM. Ann Rheum Dis 2000;59(Suppl 1):128-31.