13 Επιστημονική Συνάντηση Ρευματολόγων Βορειοδυτικής 21 & 22 Ιανουαρίου 2011, Μέτσοβο. Ο ρόλος της µαγνητικής τοµογραφίας στις σπονδυλοαρθροπάθειες

Transcript

1 13 Επιστημονική Συνάντηση Ρευματολόγων Βορειοδυτικής Ελλάδος 21 & 22 Ιανουαρίου 2011, Μέτσοβο Ο ρόλος της µαγνητικής τοµογραφίας στις σπονδυλοαρθροπάθειες Σε ασθενείς µε οροαρνητική σπονδυλαρθροπάθεια οι απλές ακτινογραφίες αναδεικνύουν τις χρόνιες αλλοιώσεις, µε καθυστέρηση πολλών ετών. Με τη µαγνητική τοµογραφία (ΜT) αντιθέτως µπορεί να απεικονισθούν τόσο οξείες φλεγµονώδεις αλλοιώσεις στην σπονδυλική στήλη και στις ιερολαγόνιες αρθρώσεις από τις πρώτες βδοµάδες της νόσου, όσο και χρόνιες βλάβες. Η ανάδειξη των χρόνιων αλλοιώσεων είναι σηµαντική, γιατί οι βλάβες αυτές εµφανίζουν υψηλή ειδικότητα και βοηθούν στην διαφορική διάγνωση. Η αρνητική ΜΤ δεν αποκλείει την φλεγµονώδη νόσο, αν και έχει προγνωστική αξία. Στα αρχικά στάδια της νόσου µπορεί να υπάρχει προσβολή µόνο της σπονδυλικής στήλης, ιδιαίτερα της οσφυικής µοίρας και οι ιερολαγόνιες αρθρώσεις να µην εµφανίζουν εικόνα φλεγµονής. Ο αδρός έλεγχος όλης της σπονδυλικής στήλης µε µία ακολουθία (STIR) προτείνεται πλέον λόγω αυξηµένης ειδικότητας των αλλοιώσεων στη σπονδυλική στήλη και ελάττωσης του χρόνου εξέτασης. Η ενδοφλέβια χορήγηση σκιαγραφικού δεν θεωρείται απολύτως απαραίτητη στην εξέταση ασθενών µε οροαρνητική σπονδυλαρθροπάθεια. H ΜΤ µπορεί να βοηθήσει στη διαφορική διάγνωση από άλλες αιτίες χαµηλής οσφυαλγίας, όπως εκφυλιστική νόσος και µεταστάσεις, ιδιαίτερα σε ασθενείς µεγαλύτερης ηλικίας. Με τη ΜΤ µπορεί να εκτιµηθεί επίσης η ανταπόκριση στη θεραπεία. Κώστα Π.

2 Ο ρόλος της μαγνητικής τομογραφίας στις σπονδυλαρθροπάθειες (SpA) Παρασκευή Ε. Κώστα Επιμ. Α ΕΣΥ Ακτινολογικού Τμήματος ΠΠΝΙ

3 Εισαγωγή Aπλές ακτινογραφίες (α/α): χρόνιες αλλοιώσεις με καθυστέρηση πολλών ετών Μαγνητική Τομογραφία (ΜΤ) : οξείες φλεγμονώδεις αλλοιώσεις (από τις πρώτες βδομάδες της νόσου) και χρόνιες αλλοιώσεις

4 Σπονδυλίτιδα (Romanus lesion) στις α/α Πρώιμη αλλοίωση : ασαφοποίηση και διάβρωση της πρόσθιας γωνίας Όψιμη αλλοίωση : σκλήρυνση

5 Ευρήματα στην ΜΤ Σπονδυλίτιδα (Romanus lesion) Σπονδυλοδισκίτιδα (Andersson lesion) Κατάγματα ανεπαρκείας Αρθρίτιδα υμενωδών αρθρώσεων Ιερολαγονίτιδα Ενθεσίτιδα

6 Σπονδυλίτιδα (Romanus lesion) στη ΜΤ Οξεία φλεγμονή : Παρουσία οστικού οιδήματος (= οστείτιδα) στην πρόσθια γωνία Xρόνια φάση : παρουσία λιπώδους μυελού (= μεταφλεγμονώδης αντίδραση) στην πρόσθια γωνία

7 Οξεία πρόσθια σπονδυλίτιδα

8 Χρόνιες αλλοιώσεις πρόσθιας σπονδυλίτιδας & συνδεσμόφυτα Ευρήματα ιδιαίτερα διαγνωστικά για οροαρνητική σπονδυλαρθροπάθεια

9 Φλεγμονώδη σπονδυλοδισκίτιδα Andersson lesion Παρατηρείται στο 15% των ασθενών

10 Χρόνια σπονδυλοδισκίτιδα / δια-δισκική αγκύλωση Οστικές γέφυρες διαμέσου του δίσκου(= περιοχές λιπώδους μυελού εντός αυτού)

11 Κατάγματα ανεπαρκείας Γίνονται μετά από μικρό τραυματισμό Εντοπίζονται α) στο σπονδυλικό σώμα β) στο επίπεδο του δίσκου α β

12 Αρθρίτιδα υμενωδών αρθρώσεων Οι οπίσθιες δομές (που εντοπίζονται πίσω από τα σπονδυλικά σώματα) μπορεί να προσβληθούν από τη φλεγμονή Οι δομές αυτές περιλαμβάνουν τις αποφυσιακές αρθρώσεις, τις πλευροσπονδυλικές και τις πλευρεγκάρσιες Χρειάζονται επιπλέον των οβελιαίων και εγκάρσιες τομές για την απεικόνισή τους

13 Φλεγμονή υμενωδών αρθρώσεων

14 Φλεγμονή οπισθίων σπονδυλικών στοιχείων (STIR ακολουθία)

15 Η ΜΤ σε ασθενείς με πρώιμη SpA ανέδειξε φλεγμονή κυρίως των οπισθίων σπονδυλικών στοιχείων Rheumatology 2010;49:

16 Ολόσωμη ΜΤ σπονδυλικής στήλης (Σ.Σ.) Χαμηλή οσφυαλγία λόγω προσβολής Σ.Σ. Αλλοιώσεις Σ.Σ. διαγνωστικές για SpA Πρώιμη προσβολή Σ.Σ.> ιερολαγόνιες Εκτίμηση έκτασης νόσου Προγνωστική αξία Alexander N. Bennett Rheumatology 2010;49:

17 Ενθεσίτιδα Φλεγμονή του ελαστικού χόνδρου στις περιοχές κατάφυσης συνδέσμων και τενόντων

18 Ιερολαγονίτιδα Αν οι απλές ακτινογραφίες ( +) δεν απαιτείται άλλη απεικόνιση Ένδειξη ΜΤ: σε ασθενείς με (-) α/α και χαμηλή οσφυαλγία

19 Ιερολαγονίτιδα - ευρήματα ΜΤ οξείες φλεγμονώδεις αλλοιώσεις (= οστείτιδα, εμπλουτισμός υμένα, θυλάκου) χρόνιες αλλοιώσεις(=σκλήρυνση, διαβρώσεις, οστικές γέφυρες, λιπώδης μετατροπή μυελού)

20 Ιερολαγονίτιδα - οξείες αλλοιώσεις στη ΜΤ

21 Ιερολαγονίτιδα - εμπλουτισμός στη ΜΤ

22 Ιερολαγονίτιδα - χρόνιες αλλοιώσεις στη ΜΤ

23 Στην πρώιμη SpA η ΜΤ εμφανίζει ευαισθησία 95% και ειδικότητα 100% στην ανάδειξη οξείας ιερολαγονίτιδας Στην όψιμη SpA η ΜΤ εμφανίζει ευαισθησία 85% και ειδικότητα 47% στην ανάδειξη ιερολαγονίτιδας Σημαντική για τη διάγνωση η βαρύτητα / έκταση των αλλοιώσεων και όχι μόνο η παρουσία τους στη ΜΤ Σε >20% των ασθενών μπορεί η ΜΤ (-) (Rudwaleit M, Ann Rheum Dis 2008; 67: )

24 ΜΤ στις SpA: με ή χωρίς ενδοφλέβια χορήγηση σκιαγραφικού? Παρόμοια ανάδειξη των φλεγμονωδών αλλοιώσεων της Σ.Σ. στις STIR και T1/Gd ακολουθίες Εξέταση μόνο με STIR ακολουθίες για τον έλεγχο ασθενών με SpA. (J Rheumatol 2005;32: )

25 Διαφορική διάγνωση Σηπτική σπονδυλοδισκίτιδα Ιδιοπαθής σκελετική υπερόστωση Εκφυλιστική νόσος Μεταστατική νόσος

26 ΔΔ: Σηπτική σπονδυλοδισκίτιδα

27 ΔΔ: Ιδιοπαθής σκελετική υπερόστωση

28 ΔΔ: Εκφυλιστική νόσος

29 Ευρήματα υπέρ της SpA αποτελούν οι εκτεταμένες ή πολλαπλές αλλοιώσεις πρόσθιας σπονδυλίτιδας σε νέους ασθενείς Σε ηλικιωμένους ασθενείς χρειάζεται προσοχή στη διαφορική διάγνωση Bennett et al ARTHRITIS & RHEUMATISM, May 2009

30 A. Εκφυλιστική / B. SpA C. Μεταστάσεις

31 Θεραπευτικό αποτέλεσμα (STIR ακολουθία) υποχώρηση οστικού οιδήματος 1η εξέταση 2η εξέταση μετά από 1 χρόνο

32 Θεραπευτικό αποτέλεσμα (Τ1 SPIR +GD) υποχώρηση εμπλουτισμού 1η εξέταση 2η εξέταση μετά από 1 χρόνο

33 Ο ρόλος της ΜΤ στις SpA Σε ασθενείς με χαμηλή οσφυαλγία η ΜΤ μπορεί να βοηθήσει στα ακόλουθα: Πρώιμη διάγνωση Διαφορική διάγνωση Πρόγνωση Ανταπόκριση στη θεραπεία