Η Ολιστική Πολιτική του σχολείου μας που αφορά την πειθαρχημένη συμπεριφορά Το όραμα του σχολείου μας Όραμά μας ένα χαρούμενο σχολείο, όπου παιδιά, εκπαιδευτικοί και γονείς θα συμμετέχουν και θα λειτουργούν μέσα σε πνεύμα αυτοσεβασμού, αυτοπειθαρχίας και δημοκρατικότητας. Στόχος μας η καλλιέργεια των βασικών αξιών και εκείνων των στάσεων ώστε να εξασφαλίζεται η ασφάλεια, η αγάπη και η αποδοχή και Θα διασφαλίζεται η μάθηση! Η πολιτική αυτή βασίζεται στην πιο πάνω δήλωση, και στοχεύει στο να καλλιεργηθεί στα παιδιά η δεξιότητα αυτοπειθαρχίας και να βελτιωθεί η σωστή συμπεριφορά των παιδιών πάντα με την ενημέρωση και τη συνεργασία των γονέων τους. Τονίζεται ιδιαίτερα η θετική συνεργασία με τους γονείς, η οποία πρέπει να βασίζεται στην εμπιστοσύνη και στην κοινή προσέγγιση και αντιμετώπιση των προβλημάτων πειθαρχίας που τα παιδιά τυγχάνει να επιδεικνύουν. Οι προσδοκίες και οι στρατηγικές που πρέπει να έχει το σχολείο και η οικογένεια θα πρέπει να είναι κοινές επίσης και να συμφωνούνται για να υπάρχει αποτέλεσμα. Η γονεϊκή συμβολή και συνεργασία επιβάλλεται και θα επιζητείται πάντοτε από το σχολείο και ιδιαίτερα στις περιπτώσεις που είναι αναγκαίο να γίνει ένα Σχέδιο Δράσης για τη βελτίωση συγκεκριμένου παιδιού σε συνάφεια με την πολιτική αυτή. Η πολιτική αυτή έχει συμφωνηθεί με το διδακτικό προσωπικό και το Σύνδεσμο Γονέων του σχολείου αυτού. 1
Δήλωση Προσδοκώμενης Συμπεριφοράς Το σχολείο είναι πάντα ανοικτό σε όσους έχουν κάποια εργασία στο χώρο κατά τη διάρκεια σχολικής ημέρας. Ενόσω οι επισκέπτες θα βρίσκονται στις σχολικές εγκαταστάσεις αναμένεται ότι η συμπεριφορά όλων, δηλαδή των επισκεπτών συμπεριλαμβανομένων και των γονιών των μαθητών όσο και του προσωπικού, θα ικανοποιεί ορισμένα πρότυπα. Το προσωπικό μας θα είναι ευγενικό και τυπικό απέναντί σας ανά πάσα στιγμή. Εάν πιστεύετε ότι ένα μέλος του προσωπικού συμπεριφέρθηκε με απαράδεκτο τρόπο παρακαλούμε δώστε τέλος στη συζήτησή σας και αναφέρετε το ζήτημα γραπτώς στον/στην Διευθυντή/τρια ή στον/στην Βοηθό Διευθυντή/τρια. Στη συνέχεια, αυτοί θα έρθουν σε επαφή μαζί σας για να διερευνήσουν την καταγγελία σας και να προσπαθήσουν να επιλύσουν το παράπονο. Σε αντάλλαγμα, είναι δική μας προσδοκία ότι θα είστε ευγενικοί και τυπικοί προς το προσωπικό. Εάν τα μέλη του προσωπικού, υφίστανται απαράδεκτη συμπεριφορά, έχουν οδηγίες να περατώνουν τη συζήτηση μαζί σας και να σας πληροφορούν σχετικά με τους λόγους. Θα σας ζητηθεί να εξέλθετε από τις εγκαταστάσεις του σχολείου. Θα αποστέλλεται σε εσάς ένα γράμμα για να επιβεβαιώσει τους λόγους για τους οποίους σας ζητήθηκε να φύγετε και την ενέργεια που σκοπεύουμε να λάβουμε ως αποτέλεσμα. Θα σας δοθεί η ευκαιρία να συζητήσετε μαζί μας με τρόπο ήρεμο και πολιτισμένο. Εάν το συμβάν είναι ιδιαίτερα σοβαρό ή επαναλαμβάνεται, μπορεί να σας απαγορευθεί να προσεγγίζετε τους χώρους του σχολείου. Οι ακόλουθες συμπεριφορές είναι απαράδεκτες: βρισιές, φωνές, απειλητικές λέξεις ή χειρονομίες φυσικός εκφοβισμός και χρήση βίας, όπως η ώθηση, η έλξη, κτυπήματα κλπ. ειρωνεία, ρατσιστικά, ηλικιακά και σεξιστικά σχόλια κατάσταση υπό την επήρρεια ναρκωτικών και αλκοόλ, ενώ θα βρίσκεστε στις εγκαταστάσεις μας 2
το κάπνισμα απαγορεύεται, ενώ θα βρίσκεστε στις εγκαταστάσεις μας Επιπρόσθετα στα παραπάνω, που καθορίζουν την προσδοκώμενη συμπεριφορά στους χώρους μας, το σχολείο μας έχει αναπτύξει ιδιαίτερες πολιτικές και ένα συγκεκριμένο ήθος, μέσα στα πλαίσια των οδηγιών του Υ.Π.Π. και σχετικής νομοθεσίας. Διατηρούμε το δικαίωμα να αποκλεισθεί οποιοσδήποτε δεν συμμορφώνεται με το ήθος και τις πολιτικές του Σχολείου. Η Νομοθεσία που αφορά στην πειθαρχία. Η σχετική νομοθεσία είναι πολύ βοηθητική και ξεκάθαρη (Περί Λειτουργίας των Δημόσιων Σχολείων Δημοτικής Εκπαίδευσης Κανονισμοί του 2008, Κ.Δ.Π.225/κανονισμός 14), ούτως ώστε το κάθε σχολείο να αντιμετωπίσει το ζήτημα πειθαρχίας και να αναπτύξει ένα ιδιαίτερο κώδικα καλής του σχολείου. «Βασικός μακροπρόθεσμος στόχος είναι η ανάπτυξη σε κάθε μαθητή ικανότητας για ενσυνείδητη αυτοπειθαρχία». Με βάση τη σχετική νομοθεσία εφαρμόζουμε ένα «Μοντέλο Ενίσχυσης Θετικής Συμπεριφοράς» (ΜΕΘΣ), που αποσκοπεί στην ενσυνείδητη αυτοπειθαρχία. H βασική ιδέα πάνω στην οποία στηρίχτηκε το ΜΕΘΣ ήταν το μοντέλο πειθαρχίας του Αγγλικού Σχολείου Henry Green Primary School στο Dagenham του Ανατολικού Λονδίνου (κατόπιν άδειας Διευθύντριας του σχολείου κ. Suzan Paterson). Αξιοποιήθηκε, επίσης, η δήλωση προσδοκώμενης που ήταν σε ισχύ το 2000 για τα εκπαιδευτήρια και τους χώρους παροχής δημοσίων υπηρεσιών στο Δήμο Enfield του Βορείου Λονδίνου. Μέρος του ΜΕΘΣ εφαρμόστηκε από το συνάδελφο, διάκο Κυπριανό Κουντούρη, τόσο στο Ελληνορθόδοξο Σχολείο Αγίου Δημητρίου, Edmonton του Βορείου Λονδίνου, κατά τα έτη 1998 2004, όσο και στο Δημοτικό Σχολείο Πυργών που εργάζεται ως διευθυντής τα τελευταία χρόνια. 3
Επειδή έχουμε να κάνουμε με παιδιά, τον χαρακτήρα των οποίων καλούμαστε να διαπλάσουμε ή να συνεισφέρουμε στη διάπλασή τους, βασικές αρχές ενός απλού και ξεκάθαρου μοντέλου θετικής, που θα ακολουθούμε, είναι οι πιο κάτω: 1. Έπαινος ως ένας γενικός κανόνας. 2. Αναγνώριση (ενίσχυση-βράβευση) καλής. 3. Διδασκαλία καλής και των καλών τρόπων. 4. Επιμονή σε ένα αποδεκτό επίπεδο θορύβου (Αποφυγή των δυνατών φωνών που προκαλούν ένταση και κόπωση). 5. Συνέπεια και συνέχεια. Επιδίωξή μας είναι να επιτυγχάνεται η πειθαρχία περισσότερο μέσα από την επιβράβευση θετικής και ακαδημαϊκής επίδοσης, παρά μέσα από την αρνητική εικόνα που παρουσιάζει κάποιο παιδί. Καθημερινά τα παιδιά στην τάξη αμοίβονται από τη δασκάλα τους με κονκάρδες που έχουν το μότο «Πήρα μπράβο, ρώτα με γιατί», με στόχο την ενίσχυση όχι μόνο μαθησιακής επίδοσης, αλλά και τους. Με την κονκάρδα αυτή τα παιδιά πάνε στο σπίτι, για να έχουν την ευκαιρία να ρωτηθούν από τους γονείς τους κυρίως γιατί βραβεύτηκαν και να νιώσουν περήφανα γι αυτό και να το επαναλάβουν. Την κονκάρδα έχουν υποχρέωση να την επιστρέψουν αμέσως την επόμενη ημέρα. Επιπλέον ο κάθε υπεύθυνος τμήματος σε συνεργασία με τους υπόλοιπους εκπαιδευτικούς τάξης μπορούν να δώσουν ένα κίνητρο/επιβράβευση για το κάθε στόχο που επιτυγχάνουν ως τμήμα, όπως ένα κεραστικό, ένα επιτραπέζιο, μία εκπαιδευτική επίσκεψη ή επίσκεψη σε χώρο που προσφέρεται για παιχνίδι. Ευχάριστα-θετικά περιστατικά αναγράφονται στην ειδική σελίδα του «Χρυσού Βιβλίου» και βραβεύονται σε εβδομαδιαία βάση. Δυσάρεστα-αρνητικά περιστατικά κάθε είδους αντικοινωνικής καταγράφονται σε ειδικό έντυπο και καταχωρούνται στο Φάκελο Περιστατικών του σχολείου. Στο σχολείο καταρτίζεται κάθε σχολική χρονιά ο Κώδικας Συμπεριφοράς, γιατί το σχολείο πρέπει να δείχνει στα παιδιά ποιου είδους συμπεριφορά αναμένεται από αυτά. Ο κώδικας καταρτίζεται από το Κεντρικό 4
Μαθητικό Συμβούλιο, αφού μελετηθούν οι Κώδικες Συμπεριφοράς κάθε τάξης κάθε χρόνο, γι αυτό και κάθε χρονιά διαφέρει. Γενικά διδάσκεται στα παιδιά και αναρτάται σε όλες τις τάξεις αλλά και σε άλλους χώρους π.χ. εργαστήρια, βιβλιοθήκη, διάδρομους αν είναι δυνατόν. Επίσης κοινοποιείται σε όλους τους γονείς οι οποίοι δεσμεύονται να τον μελετήσουν με τα παιδιά τους στο σπίτι και να τον συνυπογράψουν. Το διδακτικό προσωπικό ενθαρρύνεται να κάνει χρήση του κώδικα αυτού καθώς και αναφορά στον κώδικα όταν αμείβει ή όταν τιμωρεί για λόγους. Σε γενικές γραμμές στα παιδιά θα πρέπει να γίνει κατανοητό ότι αυτά ευθύνονται για τις πράξεις τους, γι αυτό και προτού κάνουν κάτι πρέπει να είναι πολύ προσεχτικά και να συμπεριφέρονται όπως θέλουν να τους συμπεριφέρονται. Γενικά να δείχνουν σεβασμό προς τους άλλους, συμμαθητές τους αλλά και ενήλικες, στη δουλειά και στα πράγματα του καθενός αλλά και στο σχολικό κτίριο. Να είναι ευγενικά, να μιλούν ωραία και σε καμία περίπτωση δεν θα πρέπει να βρίζουν, να κοροϊδεύουν, ή να ασκούν σωματική βία. Το σχολείο δε παρουσιάζει μηδενική ανοχή στο σχολικό εκφοβισμό, στον οποίο γίνεται ιδιαίτερη αναφορά στις επόμενες σελίδες και έχει καταρτιστεί ξέχωρη πολιτική πρόληψης και διαχείρισής του. Στις περιπτώσεις που δεν τηρείται ο Κώδικας Συμπεριφοράς τότε ακολουθείται μια «αλυσίδα πειθαρχίας», όπως παρουσιάζεται πιο κάτω, η οποία είναι βασισμένη στη νομοθεσία. 5
Α λ υ σ ί δ α π ε ι θ α ρ χ ί α ς Επίδειξη κακής από το παιδί. (1 ο περιστατικό) 1. Παρατήρηση από το/τη δάσκαλο/α Η ανάρμοστη συμπεριφορά συνεχίζεται (2 ο περιστατικό) 2. Επίπληξη από το/τη δάσκαλο/α Η ανάρμοστη συμπεριφορά συνεχίζεται (3 ο περιστατικό) Ο/Η εκπαιδευτικός συζητά το πρόβλημα με ένα μέλος τη υπεύθυνης ομάδας Αγ Υγείας & Πρόληψης Παραβατικότητας και συναποφασίζουν για την περαιτέρω διαχείριση του προβλήματος. Πιθανή ανάμειξη των γονιών/κηδεμόνων. 3. Επίπληξη από τον/την δάσκαλο/α Πιθανόν ενώπιον των γονιών/ κηδεμόνων. Η ανάρμοστη συμπεριφορά συνεχίζεται (4 ο περιστατικό) Η ανάρμοστη συμπεριφορά συνεχίζεται (5 ο περιστατικό) Πληροφορούνται οι γονείς και καλούνται στο σχολείο για να συζητήσουν το θέμα. 4. Επίπληξη / οριοθέτηση (4.) Πληροφορείται ο/η Διευθυντής/ντρια και συναποφασίζουν με το/την υπεύθυνο/η εκπαιδευτικό και μέλος Επιτροπής Αγ Υγείας για την περαιτέρω διαχείριση του προβλήματος 6
5. Οι γονείς συντονίζονται για τη βελτίωση του παιδιού. Περισσότερο αυστηρές τιμωρίες εφαρμόζονται στέρηση διαλείμματος στέρηση συμμετοχής σε ενδοσχολική εκδήλωση και αθλοπαιδειών εντός του σχολείου για μία περίοδο από 1-30 μέρες προσωρινή μετακίνηση από το μάθημα Η ανάρμοστη συμπεριφορά συνεχίζεται ή χειροτερεύει. (6 ο περιστατικό) 6. Ο/Η Διευθυντής/ντρια αναφέρει το πρόβλημα στο διδασκαλικό σύλλογο για δράση σύμφωνα με τους κανονισμούς. Η απόφαση είναι τελεσίδικη. Παραδείγματα περιστατικών και αντιμετώπιση από τους/τις εκπαιδευτικούς. Όταν ένα παιδί παραβιάζει ένα σημείο από τον κώδικα καλής, ο/η εκπαιδευτικός, μετά από κατ ιδίαν συζήτηση και αφού εξαντλήσει όλα τα μέσα που στηρίζονται στην πειθώ, μπορεί να χρησιμοποιήσει πειθαρχικά μέτρα και κυρώσεις ανάλογα, όπως περιγράφονται πιο πάνω στην αλυσίδα πειθαρχίας και αναγράφεται η κρίση του/ σε σχετικό έντυπο που καταχωρείται στον Φάκελο Περιστατικών. [Κ.Δ.Π.225/2008, (κανονισμός) Ομαλή λειτουργία των σχολείων και παιδαγωγικά μέτρα πειθαρχίας 14.(5)(α)(αα), 14.(5)(α)(ββ)(i)(ii)]. Το θέμα παραπέμπεται στη διεύθυνση άμεσα μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις [Κ.Δ.Π.225/2008 (κανονισμός) 14.(5)(α)]. Παραδείγματα σοβαρών περιστατικών και αντιμετώπιση από το Διδασκαλικό Σύλλογο. Παιδιά τα οποία προκαλούν υλικές ζημιές σε σχολική περιουσία ή περιουσία άλλων καταβάλλουν το αντίτιμο ζημιάς και του κόστους επιδιόρθωσης [Κ.Δ.Π.225/2008 (κανονισμός) 14.(5)(β)(αα)]. 7
Περιστατικά αποδεδειγμένης κλοπής χειρίζονται με διάκριση, αναφέρονται στη διεύθυνση και ακολουθούνται τα αναγκαία μέτρα (π.χ.: αποζημίωση, υποχρεωτική προσφορά κοινωνικής εργασίας [Κ.Δ.Π.225/2008 (κανονισμός) 14.(5)(β)(ββ)]. Παιδιά τα οποία επιτίθενται σε άλλα παιδιά ή σε μέλη του προσωπικού αναφέρονται στη διεύθυνση, που προβαίνει σε όλα τα αναγκαία μέτρα, όπως αυτά διαγράφονται πιο πάνω [Κ.Δ.Π.225/2008 (κανονισμός) 14.(5)(α)]. Για πολύ σοβαρά περιστατικά επανειλημμένης ανάρμοσ προνοείται μέχρι και η αλλαγή σχολείου, βάσει σχετικής νομοθεσίας [Κ.Δ.Π.225/2008 (κανονισμός) 14.(5)(γ)]. Παραδείγματα που θεωρούνται πάρα πολύ σοβαρά και χρήζουν άμεσης ενημέρωσης διεύθυνσης και των γονιών: Υβριστική φρασεολογία έναντι του προσωπικού Εσκεμμένη επαφή στα ιδιωτικά μέρη ενός παιδιού Εσκεμμένη χρήση υβριστικού λεξιλογίου Όποιου είδους ρατσιστική συμπεριφορά με σκοπό την πρόκληση και την ενόχληση Επίμονη βίαιη συμπεριφορά προς τους άλλους Επίμονος σχολικός εκφοβισμός Μεταφορά επικίνδυνων αντικειμένων Βανδαλισμός σχολικής περιουσίας Κάπνισμα Πειθαρχικά μέτρα και κυρώσεις σύμφωνα με τη νομοθεσία: στέρηση διαλείμματος προσωρινή μετακίνηση από το μάθημα στέρηση συμμετοχής σε ενδοσχολική εκδήλωση και αθλοπαιδειών εντός του σχολείου για μία περίοδο από 1-30 μέρες αλλαγή τμήματος αλλαγή σχολείου Η Πολιτική του σχολείου που αφορά στο Σχολικό Εκφοβισμό 8
Μία μορφή σοβαρής βίας είναι ο σχολικός εκφοβισμός, ο οποίος χρήζει ιδιαίτερης αντιμετώπισης γιατί έχει το χαρακτηριστικό κατ επανάληψη και κατ εξακολούθηση, γι αυτό και σύμφωνα με την εγκύκλιο 4477, ημερομηνίας 10.2.2015 το κάθε σχολείο οφείλει να αναπτύξει τη δική του πολιτική. Ορισμός Σχολικού Εκφοβισμού: Ένας μαθητής γίνεται αντικείμενο εκφοβισμού ή θυματοποιείται, όταν υποβάλλεται, κατ επανάληψη και κατ εξακολούθηση, σε αρνητικές ενέργειες από έναν ή περισσότερους μαθητές (Olweus, 1986, 1991), με σκοπό την πρόκληση σωματικού ή/και ψυχολογικού πόνου, συνήθως γιατί μπορεί να υπάρχει και ανισορροπία δυνάμεων μεταξύ του θύτη και του θύματος. Βασικές Αρχές Πολιτικής του σχολείου μας Σε περίπτωση που πέσει στην αντίληψη του προσωπικού το φαίνομενο του σχολικού εκφοβισμός δεν αγνοείται, αλλά αντιμετωπίζεται με υπευθυνότητα και σοβαρότητα, γιατί θεωρείται απαράδεκτη μορφή βίας, η οποία αντιμετωπίζεται με μηδενική ανοχή. ΜΗΔΕΝΙΚΗ ΑΝΟΧΗ ΣΤΟ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΚΦΟΒΙΣΜΟ. Ο σχολικός εκφοβισμός πρέπει να ΑΝΑΦΕΡΕΤΑΙ από όλους και να ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΕΤΑΙ ΑΜΕΣΑ. Η αντιμετώπιση του σχολικού εκφοβισμού βασίζεται και στην ΠΡΟΛΗΨΗ. Σχολικοί Κανονισμοί αντιμετώπισης σύμφωνα με τις οδηγίες του ΥΠΠ : Το σχολείο διαθέτει ομάδα διαχείρισης του σχολικού εκφοβισμού (Επιτροπή Αγωγής Υγείας & Πρόληψης 9
Παραβατικότητας και Σχολικός Συνεργά σε περίπτωση που οριστεί για το σχολείο). Το κάθε περιστατικό το διαχειρίζονται ένα ή δύο μέλη ομάδας αυτής σε συνεργασία με την υπεύθυνο εκπαιδευτικό τάξης. Η διαχείριση γίνεται αν είναι δυνατόν σε χώρο όπου οι μαθητές νιώθουν άνεση και ασφάλεια. Η διαχείριση γίνεται ΑΜΕΣΩΣ μετά τον εντοπισμό του περιστατικού και ξεκινά με τη διερεύνηση. Η διευρεύνση περιλαμβάνει συλλογή και ανάλυση πληροφοριών: χώρος, χρόνος, διάρκεια, είδος εκφοβιστικής Γίνονται διάλογοι με όλους τους εμπλεκόμενους στο περιστατικό συνήθως σε ξεχωριστές συναντήσεις. Γίνεται απαραίτητα ενημέρωση των γονέων των μαθητών που εμπλέκονται και ζητείται η συνεργασία τους για στήριξη των παιδιών τους. Σε περίπτωση που κριθεί χρήσιμο ή αναγκαίο οι γονείς πρέπει να αποτείνονται σε διαθέσιμες υπηρεσίες στήριξης και συμβουλευτικής. Γίνεται καταγραφή σε σχετικό έντυπο από την ομάδα διαχείρισης και τηρείται στο αρχείο του σχολείου. Το σύστημα και οι διαδικασίες αναφοράς και χειρισμού των περιστατικών χαρακτηρίζονται από εμπιστευτικότητα και διακριτικότητα ώστε να καλλιεργείται η αίσθηση ασφαλούς αναφοράς. Οι διαδικασίες όμως στοχεύουν όχι μόνο το θύμα αλλά και το θύτη και τους θεατές. Τονίζουμε στα παιδιά (θύτη ή/και θεατές) ώστε να είμαστε βέβαιοι ότι γνωρίζουν ότι τέτοιου είδους συμπεριφορά είναι λάνθασμένη αφού είναι επικίνδυνη και μπορεί να βλάψει. Κάνουμε κατανοητό με ήρεμο τρόπο ότι τέτοιου είδους συμπεριφορές δεν είναι ανεκτές. 10
Βοηθούμε το παιδί/τα παιδιά να κατανοήσει/σουν τους λόγους για τη συμπεριφορά του/τους. (Συμπλήρωση εντύπου ή άλλες δραστηριότητες για αναστοχασμό όπως γραπτή απολογία ή άλλη κοινωφελή εργασία) Εαν κριθεί αναγκαίο, και αν και οι δύο μεριές το επιθυμούν μπορεί να πραγματοποιηθεί κοινή συνάντηση μεταξύ των μαθητών για ειρηνική συνύπαρξή τους στο χώρο του σχολείου. Εαν κριθεί απαραίτητο λαμβάνονται τα πειθαρχικά μέτρα, όπως προβλέπονται μέσα από τους κανονισμούς λειτουργίας των σχολείων, τα οποία αναλύθηκαν παραπάνω. Στην περίπτωση που κατά τη διαχείριση διαφανούν δυσκολίες, που αφορούν τα εμπλεκόμενα μέρη, οι οποίες χρήζουν την παρέμβαση ειδικών, τότε, παραπέμπεται το περιστατικό στον οικείο Εκπαιδευτικό Ψυχολόγο. 11