ΟΙ ΚΥΚΛΙΚΟΙ (ΘΟΛΩΤΟΙ) ΤΑΦΟΙ ΤΗΣ ΜΕΣΑΡΑΣ ΣΤΗΝ ΝΟΤΙΑ ΚΡΗΤΗ ΜΑΘΗΜΑ : ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟΝ ΜΙΝΩΙΚΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟ ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: ΒΛΑΧΟΠΟΥΛΟΣ ΑΝΔΡΕΑΣ ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΟΣ ΦΟΙΤΗΤΗΣ: ΤΣΙΡΩΝΗΣ ΝΙΚΟΣ, Α.Μ.: 9676 ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΟ ΕΤΟΣ: 2018 2019
Χάρτης της Κρήτης με τις θέσεις των κυκλικών τάφων
ΓΕΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΚΥΚΛΙΚΩΝ ΤΑΦΩΝ Κατασκευάζονταν κατά την ΠΜ Ι ( 3200/3000 2600 π.χ.) έως την ΜΜ Ι (2100 1900 π.χ.). Αρκετοί χρησιμοποιούνται έως και την ΥΜ Ι ( 1580 1450 π. Χ). Ήταν κυκλικές, υπέργειες λίθινες κατασκευές, από λίθους ακανόνιστου σχήματος. Ήταν πάντα κοντά σε κάποιον οικισμό, στον οποίο και ανήκαν. Ο αριθμός τους σε κάθε νεκροταφείο κυμαινόταν από έναν έως τρεις τάφους. Συνήθως είχαν την είσοδο τους στα ανατολικά. Η είσοδος καλυπτόταν με μεγάλες λίθινες πλάκες. Είχαν πάντα προθάλαμο πριν την είσοδο. Έχουν υπολογιστεί περίπου 80 θόλοι από τους οποίους οι 50 έχουν ανασκαφτεί. Συνήθως μετά τον προθάλαμο, αλλά μερικές φορές και σε αλλά σημεία κοντά στον θόλο, υπήρχαν συγκροτήματα βοηθητικών λίθινων κτιρίων ως αποθηκευτικοί χώροι ή οστεοφυλάκια.
ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΤΗΣ ΘΟΛΩΣΗΣ Η τοιχοδομή Θόλος στο Καμηλάρι, Φαιστός
Καμηλάρι Ι
Κάτοψη νεκροταφείου, Αγία Ειρήνη Κάτοψη θόλου Α, Καμηλάρι Πλάκες από τους θόλους στην Κουμάσα Ο εξωτερικός τοίχος από τα δυτικά, Καμιλάρι
Κάτοψη με τα σκελετικά κατάλοιπα και τα κτερίσματα, Θόλος Α, Καμηλάρι Ταφική λάρνακα από τον θόλο στους Γυψάδες, Κνωσός Πήλινη λάρνακα από το θολωτό του Βορού
Πρόχους, νεκροταφείο Κουμάσας Λίθινα αγγεία διαφόρων σχημάτων, Μόχλος, Πορτί και Πλάτανος Κυλινδρικό λίθινο ποτήρι, Μόχλος Φιάλη, Πόρτι
Περιδέραια και περίαπτα από ημιπολύτιμους λίθους Χάλκινα τριγωνικά εγχειρίδια, Κουμάσα, Αγία Τριάδα και Πλάτανος Σφραγιδόλιθος από ελεφαντόδοντο σε μορφή κάπρου, με σπειροειδή μοτίβα στο σφράγισμα, Πλατανός
Λίθοι για ακόνισμα, Πλάτανος Σφραγίδες με την μορφή σκαραβαίων από φαγεντιανή, Μονή Οδηγήτριας Αργυρά τριγωνικά και επιμηκή εγχειρίδια, Βιάννος, Κουμάσα και Πλάτανο Χρυσό διάδημα και χρυσό περιδέραιο, Κουμάσα Πλάτανος Χρυσό περίαπτο σε μορφή βατράχου, Κουμάσα
Κτερίσματα που συνόδευαν την γυναίκα Ειδώλιο κυκλαδικού τύπου από ασβεστόλιθο, Κουμάσα. Χάλκινες τριχολαβίδες, Κουμάσα.
ΑΣ Η ΔΟΜΗ ΤΗΣ Νεκροταφείο Πλάτανου Χάρτης της Κρήτης με τις θέσεις των κυκλικών τάφων Κάτοψη με τα σκελετικά κατάλοιπα και τα κτερίσματα, Θόλος Α, Καμηλάρι
Η ΛΑΤΡΕΙΑ ΤΟΝ ΝΕΚΡΩΝ Το τελετουργικό της πρόποσης Πρόχους, Κουμάσα. Κωνικό κύπελο με πολύχρωμή διακόσμηση, Πλάτανος
Λίθινος κέρνος με τέσσερεις κοιλότητες για προσφορές, Κουμάσα Λίθινα σπονδικά αγγεία σε μορφή φωλιάς πουλιών (φωλεόσχημα), Πλάτανος
Κάτοψη θόλου Α, Αγία Τριάδα. Δωμάτιο Λ με πήλινα κύπελλα έξω από τον θόλο Α, Αγία Τριάδα.
Πήλινο ομοίωμα τελετουργικής πράξης, τάφος στο Καμηλάρι. Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου
Η εμφάνιση της θεάς των όφεων στην Μινωική θρησκεία Ρυτό ανθρώπινής μορφής που φέρει πλαστικό φίδι, Κουμάσα Νεοανακτορική περίοδος (1600 π.χ.). Το ειδώλιο της θεάς των όφεων από το ανάκτορο της Κνωσού
Ρυτό σε μορφή ταύρου και ειδώλια ταυροκαθαπτών, Κουμάσα Χάλκινοι διπλοί πέλεκεις, τάφος Α, Πλάτανος Ρυτό σε μορφή πτηνού, Πλάτανος
Σαρκοφάγος ΥΜ περιόδου με παράσταση ταφικού τελετουργικού, Αγία Τριάδα
Νεκροταφείο Κουμάσας
Βωμός από τον κυκλικό τάφο στο Καμηλάρι Κάτοψη και αεροφωτογραφία από τον κυκλικό τάφο στο Καμηλάρι Κατοψή κυκλικού τάφου στο Απεσωκάρι
Νεκροταφείο Κουμάσας Πήλινο ομοίωμα μορφών που χορεύουν σε κύκλο, Καμιλάρι ΜΜ πινάκιο και θραύσμα από δεύτερο με παράστασή μορφών που χορεύουν προς τιμή θεότητας(;), Φαιστός
S. Xanthoudides, Vaulted tombs of Mesara, London, 1924. M. S. F. Hood, Tholos Tombs of the Aegean, Antiquity 34, 1960, 166-176. D. Levi, La Tomba a tholos di Kamilari presso a Phaistos, Annuario della Scuola Archaeologica Italiana di Athene, 23-24, 1961-62, 7-148. S. A. Evans, The palace of Minos at Knossos, Volume I, Biblo and Tannen, New York City, 1964. K. Branigan, The tombs of Mesara, Gerald Duckworth& Company Limited, Great Britain, 1970. P. Warren, The Mitata of Nidha and early Minoan tholos, AAA 6, 1973, 449-456. Α. Βασιλάκης, Μινωική Κρήτη: Από τον Μύθο στην Ιστορία, εκδόσεις Aδάμ, Αθήνα, 2001, 79-96. L. Girella - A. Marini - G. Palmieri, Problems Of Roofing Of Early Minoan Tholos Tombs: The Case Of Kamilari A Tholos Tomb In The Western Mesara Plain, Creta Antica 2013, 69-103.