ΑΡΙΣΟΣΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΗΜΙΟ ΘΕΑΛΟΝΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΔΙΔΑΚΣΙΚΗ ΣΟΤ ΠΟΔΟΦΑΙΡΟΤ ΙΙ ΣΜΗΜΑ ΕΠΙΣΗΜΗ ΦΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ & ΑΘΛΗΣΙΜΟΤ ΕΞΕΛΙΞΗ ΣΩΝ ΧΗΜΑΣΙΜΩΝ ΤΓΧΡΟΝΟΙ ΧΗΜΑΣΙΜΟΙ ΘΩΜΑ ΜΕΣΑΞΑ, PhD EΠ. ΚΑΘΗΓΗΣΗ ΕΡΓΟΜΕΣΡΙΑ Σ.Ε.Φ.Α.Α. Α.Π.Θ.
χθματιςμόσ είναι μια ςχεδιαςμζνθ λογικι τακτοποίθςθ των παικτών μζςα ςτο γιπεδο, με ςκοπό τθν αμυντικι και επικετικι ςυμπεριφορά τθσ ομάδασ. Κάτι τζτοιο όμωσ προχποκζτει : Να οριοκετιςουμε τουσ παίκτεσ, τόςο ςτο βάκοσ όςο και ςτο πλάτοσ του γθπζδου ωςτό καταμεριςμό των ρόλων και των εργαςιών κάκε παίκτθ ατομικά, και ανάλογα με τισ βαςικζσ ικανότθτεσ που ζχει. Ποφ οφείλεται θ διαφορά ςτουσ διαφόρουσ ςχθματιςμοφσ; 1. το διαφορετικό αρικμό παικτϊν ςτισ τρεισ γραμμζσ άμυνα, κζντρο, επίκεςθ 2. ε κάκε γραμμι οι παίκτεσ αναλαμβάνουν ςυγκεκριμζνουσ τομείσ ευκφνθσ, αλλά και διαφορετικοφσ ρόλουσ.
Οη ζρεκαηηζκνί ζηελ πνξεία ηνπ Οι τρεισ ηώνεσ του αγωνιςτικοφ χώρου δεν αλλάηουν Η ηώνθ άμυνασ Η ηώνθ του κζντρου ρξόλνπ αιιάδνπλ αιιά: Η ηώνθ τθσ επίκεςθσ Αυτό που αλλάηει είναι: θ ακτίνα δράςθσ και ο ρόλοσ του κάκε παίκτθ Οι ςχθματιςμοί παιχνιδιοφ αποτελοφν το πλαίςιο για το πλάνο του αγώνα και τισ τακτικζσ ενζργειεσ Με το ςχθματιςμό παιχνιδιοφ -ςε μια βαςικι διάταξθ - κατανζμονται ςτουσ παίκτεσ οριςμζνοι χώροι παιχνιδιοφ. Η ανάθεςη χώρων ςυγχρόνωσ είναι ςυνδεδεμζνη και μια ανάθεςη καθηκόντων ςε κάθε παίκτη.
ΧΗΜΑΣΙΜΟ 1-1-2-7 (1870 και μετά ΑΓΓΛΙΑ)
1-2-2-6 (1870-1880 ΑΓΓΛΙΑ - ΚΩΣΙΑ) Πρϊτο διεκνζσ παιχνίδι (1872): Αγγλία-κωτία
1-2-3-5 (χθματιςμόσ πυραμίδα) (1880-1925)
WM (ARSENAL) ΑΠΟ 1925 ΚΑΙ ΜΕΣΑ Προπονθτισ H. Champan ςτθν Arsenal Επίδραςθ τθσ αλλαγισ των κανονιςμϊν (Εφαρμογι του Οφςάιντ) ωςτόσ καταμεριςμόσ των δυνάμεων των παικτϊν Χρυςό τετράγωνο
ΒΡΑΖΙΛΙΑ 1950
4-2-4 ΒΡΑΖΙΛΙΑ 1958 Δφο παγκόςμια κφπελλα ΟΤΗΔΙΑ 1958 ΧΙΛΗ 1962
Catenaccio 1960 (HELENIO HERRERA - INTER ) Κάλυψθ του χϊρου ςτο μιςό γιπεδο με πολλοφσ παίκτεσ Λίμπερο τόχοσ τθσ επικετικισ ςυμπεριφοράσ: Αντεπίκεςθ
4-3-3 (ΑΓΓΛΙΑ - Ramsey) Μουντιάλ 1966 Κατάκτθςθ του παγκόςμιου κυπζλλου θ Αγγλία Ο παίκτθσ μπροςτά από τουσ δυο αμυντικοφσ ζκανε μεγάλεσ μεταβιβάςεισ ςτουσ τρεισ επικετικοφσ 2,75 Γκολ για κάκε παιχνίδι
4-3-3 από 1972 και μετά ΓΕΡΜΑΝΙΑ (Mε Λίμπερο - Beckenbauer) Λίμπερο Beckenbauer Προϊκθςθ εμπρόσ Netzer: Κεντρικόσ ελεφκεροσ παίκτθσ
4-4-2 από 1975 και μετά (Ολλανδία- Βζλγιο) AC Mailand, Olympique Marseille
3-5-2 από 1980 και μετά ΓΑΛΛΙΑ (1984) τθν αμυντικι γραμμι με Λίμπερο και δυο τόπερ
3-5-2 Οι τρεισ ςτθν άμυνα παίηουν ςε ευκεία γραμμι το κζντρο δυο αμυντικά χαφ και ζνασ προωκθμζνοσ κεντρικόσ
Σο 3:5:2 (Γερμανία)
Από 3-5-2 ςε 4-4-2 (Αμερικι)
χθματιςμόσ 3:4:3
3:4:3 (Südkorea)
Σο 4-3-2-1 (Σουρκία)
ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ ΣΑ ΧΑΡΑΚΣΗΡΙΣΙΚΑ ΣΩΝ ΤΓΧΡΟΝΩΝ ΧΗΜΑΣΙΜΩΝ; Κατάλλθλθ κατανομι των χϊρων παιχνιδιοφ ςτουσ παίκτεσ Ομοιόμορφθ «επιβάρυνςθ» όλων των παικτϊν Ιςχυρι κάλυψθ τθσ εςτίασ μασ Δυνατότθτα ςυγκζντρωςθσ όςο το δυνατόν περιςςότερων παικτϊν μασ κοντά ςτθν μπάλα.
ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ ΣΑ ΧΑΡΑΚΣΗΡΙΣΙΚΑ ΣΩΝ ΤΓΧΡΟΝΩΝ ΧΗΜΑΣΙΜΩΝ; Δυνατότθτα για γριγορθ εναλλαγι από άμυνα ςε επίκεςθ και αντίςτροφα. υμμετοχι όλων των παικτϊν ςε επικετικά και αμυντικά κακικοντα. Δυνατότθτα για αλλαγι κζςεων και κακθκόντων ςτο πλάτοσ και ςτο βάκοσ του χϊρου παιχνιδιοφ. Ελευκερία για διαφορετικζσ ιδζεσ παιχνιδιοφ και παραλλαγζσ ομαδικισ τακτικισ.
ΑΠΟ ΣΙ ΕΞΑΡΣΑΣΑΙ Η ΕΠΙΛΟΓΗ ΕΝΟ ΧΗΜΑΣΙΜΟΤ; Από το ποια τακτικι κα ακολουκθκεί για ζνα παιχνίδι Ποιουσ τφπουσ παικτϊν ζχουμε ςτθν διάκεςθ μασ Πωσ ταιριάηουν μεταξφ τουσ οι τφποι παικτϊν ε ποια επίπεδα φυςικισ κατάςταςθσ βρίςκονται οι παίκτεσ από τον αντίπαλο Παιχνίδι εντόσ ι εκτόσ ζδρασ; Προθγοφμενθ εμπειρία των παικτϊν ςτθν εφαρμογι του ςυςτιματοσ
11 5 9 7 10 8 6 4 3 2 ρεκαηηζκόο : 1:4:3:3 Κεληξηθνί: πξνζαλαηνιηζκέλνη ζηελ άκπλα (δπν ακπληηθά ραθ θαη 1 πξνσζεκέλνο) 1
9 11 7 ρεκαηηζκόο : 1:4:3:3 5 8 6 10 4 3 2 Κεληξηθνί: πξνζαλαηνιηζκέλνη ζηελ επίζεζε (1 ακπληηθό ραθ θαη 2 επηζεηηθά ραθ) 1
. Πιάγηνο κπαθ-εζσηεξηθόο κέζνοαθξαίνο επηζεηηθόο. ΤΣΗΜΑ 4-3-3 Αθξαίνο επηζεηηθόο- θεληξηθόο επηζεηηθόο- αθξαίνο επηζεηηθόο. 9 Εζσηεξηθόο κέζνο- αθξαίνο επηζεηηθόο- θεληξηθόο επηζεηηθόο 11 7 Υξεζηκνπνηώληαο ζπληνληζκέλεο θηλήζεηο νη ππννκάδεο, δίλεηαη ε δπλαηόηεηα ζηνλ πξνπνλεηή λα αλαπηύμεη νξηζκέλεο επηζεηηθέο θηλήζεηο,βαζηζκέλεο ζε ζπληνληζκέλεο ελέξγεηεο. 3 10 4 6 5 8 2
ΤΣΗΜΑ 4-3-3. ηε θάζε ηεο κε θαηνρήο ηεο κπάιαο ε ακπληηθή γξακκή κε ηνπο ηέζζεξηο ακπληηθνύο θαίλεηαη ηθαλή λα πξνζθέξεη επαξθή θάιπςε θαηά κήθνο όινπ ηνπ πιάηνπο ηνπ γεπέδνπ 11 10 9 8 7 6 3 4 5 2
ΤΣΗΜΑ 4-3-3 Όηαλ ε νκάδα δελ έρεη άθξα. ηθαλά λα επηζηξέθνπλ πξνο ηα πίζσ, ν αληίπαινο ζα βξίζθεη ζπρλά ρώξν ζηελ αδύλαηε πιεπξά ηεο άκπλαο. 11 9 7 Εηδηθά όηαλ ε νκάδα ακύλεηαη πνιύ πίζσ θαη ηα πιάγηα κπαθ βξίζθνληαη θνληά ζηε κεγάιε πεξηνρή. 3 10 4 6 5 8 2
ΤΣΗΜΑ 4-3-3 Η παξνπζία ησλ ηξηώλ θεληξηθώλ κέζσλ, δύν. εζσηεξηθά ραθ θαη έλα ζην θέληξν, εγγπάηαη ζπκπαγή κεζαία γξακκή ράξε ζηελ δνπιεηά ηνπ θεληξηθνύ κέζνπ πνπ δξα ζαλ θίιηξν κε επηηξέπνληαο ζηνπο αληηπάινπο επηζεηηθνύο λα δερζνύλ ηελ κπάια ζηα πόδηα ηνπο. 11 3 10 4 9 6 5 8 2 7
ΤΣΗΜΑ 4-3-3 Η ηνπνζέηεζε 3 επηζεηηθώλ επλνεί ην επηζεηηθό πξεζάξηζκα,. εηδηθά όηαλ ε νκάδα αλαγθάδεη ηελ αληίπαιε άκπλα λα κεηαβηβάζεη ηελ κπάια ζηνπο πιάγηνπο κπαθ, δεκηνπξγώληαο έηζη ηε δπλαηόηεηα λα πιεζηάζεη πξνο ηε δπλαηή πιεπξά, όπνπ παίδεηαη ε κπάια. 11 10 9 6 8 7 3 4 5 2
ΤΣΗΜΑ 4-4-2 και οι παραλλαγζσ του
Σο 4:4:2 Σα χαφ ςε ευκεία και ςε ρόμβο
1-4-4-2 9 10 11 8 6 5 4 3 7 2 ΚΛΑΙΚΟ: Άκπλα ζε επζεία Κέληξν ζε επζεία Επηζεηηθνί ν έλαο δίπια ζηνλ άιιν 1
1-4-4-2 11 9 Ακπληηθνί ζε επζεία 10 Κεληξηθνί ζε ξόκβν 8 6 7 Επηζεηηθνί ν έλαο δίπια ζηνλ άιιν 5 4 3 2 1
1-4-4-2 11 8 9 10 6 7 Άκπλα ζε επζεία Κέληξν ζε επζεία Επηζεηηθνί ν έλαο πίζσ από ηνλ άιιν 5 4 3 2 1
1-4-4-2 9 7 Ακπληηθνί ζε επζεία 1 Ακπληηθό ράθ 11 10 8 2 επηζεηηθνί κε εληζρπκέλε ηελ δεμηά (ή αξηζηεξή)πιεπξά 6 5 4 3 2 1
1-4-4-2 9 7 Ακπληηθνί ζε επζεία 2 Ακπληηθά ράθ 11 8 10 6 2 Επηζεηηθά ράθ 2 Επηζεηηθνί κε εληζρπκέλε ηελ δεμηά (ή αξηζηεξή) πιεπξά 5 4 3 2 1
ΠΟΙΟ ΕΙΝΑΙ Ο ΙΔΑΝΙΚΟ ΧΗΜΑΣΙΜΟ???
Ο ιδανικόσ ςχθματιςμόσ δεν υπάρχει Η νκαδηθή ηαθηηθή θαη ην θηίζηκν ηεο νκάδαο είλαη ζεκαληηθό ζηνηρείν.. Πνηνο είλαη ν βαζηθόο ζρεκαηηζκόο; Πνηνη είλαη νη βαζηθνί ζηόρνη; Πώο είλαη ε ηζνξξνπία ηεο νκάδαο; Από πνην ζεκείν μεθηλάεη ε ακπληηθή ιεηηνπξγία ηεο νκάδαο; Παηρλίδη θαηνρήο ή κε αληεπηζέζεηο; Αηνκηθά ραξαθηεξηζηηθά παηθηώλ.
ΠΡΩΣΑΘΛΗMA ΕΤΡΩΠΗ 2008 Οι καλφτερεσ ομάδεσ παίηανε 4-4-2 ι 4-2-3-1 Οι δφο επικετικοί παίηανε ςυνικωσ ο ζνασ πίςω από τον άλλο Σο γριγορο και επικετικό ποδόςφαιρο αναγκάηει τθν άμυνα ςε λάκθ. τα άκρα υπιρχαν ηευγάρια τοχευμζνεσ αντεπικζςεισ με ςυνδυαςμοφσ με τον τρίτο παίκτθ Επικράτθςαν ομάδεσ που είχανε παίκτεσ με μεγάλθ προςωπικότθτα Η ΙΠΑΝΙΑ τζλεια ςτον τομζα τθσ τεχνικισ και χωρίσ αδυναμίεσ.
EURO 2008 4-4-2 και 4-2-3-1
ΠΟΡΣΟΓΑΛΙΑ-ΓΕΡΜΑΝΙΑ 4-1-4-1 ι 4-3-3 1.Ricardo Α. 4 Bosingwa 2.Ferreira 15.Pepe 16.Carvallio B. 8.Petit 10.Moutinho 20.Deco Γ.11.Simao 7.Ronaldo 21.Comez
1.Van de Sar Α. 21. Boulahrouz. 5. van Bronckorst 4. Mathjsan 2. Ooijer B. 8. Engelar 17. de Jong 18.Kuyt. 23.Van de Vaart 10.Sneijder 18. Γ. 9.Van Nisterloi ΟΛΛΑΝΔΙΑ 4-2-3-1
ΡΩΙΑ 4-4-2 θαη 4-1-4-1 1.Αkinveef, A.22.Anjukov 18.Zhirkov 4.Ignashevich 8.Kolodin B.11.Semak 17.Zyryanov 20.Semshov 9.Saenko Γ.10.Arshavin 19.Pavlyuchenko
1.Casillas Α. 15.Ramos 11.Captevila 5.Puyol 4.Marchena B. 19.Sena 6.Iniesta 8.Xavi 6.Iniesta 21.Silva Γ. 7.Villa 9.Torres ΙΠΑΝΙΑ 4-4-2 και 4-1-4-1
Ο ςχθματιςμόσ 4-2-3-1 Σο 4-2-3-1 κακιςτά δυνατι μια πολυμορφία ςτθν άμυνα και ςτθν επίκεςθ. Προςαρμόηεται εφκολα ςτισ αντίπαλεσ επικζςεισ και χαρακτθρίηεται από επικετικό πλουραλιςμό.
Μετατροπι ςε 4-4-2
Μετατροπι ςε 4-5-1
Μετατροπι ςε 4-3-3