ρ. Ι. Ανδρέου /ντής ΥΑΠΠΕ/ΒΕΕ ΕΛΠΕ ΒΕΕ Ηµερίδα, Υπουργείο Απασχόλησης,9 Μαΐου 2007,Αθήνα Απαιτήσεις Μελέτης Ασφάλειας Αναγνώριση Ανάλυση Κινδύνων Ανάλυση Σεναρίων Ατυχηµατικών Γεγονότων σε κρίσιµο εξοπλισµό Εκτίµηση Επιπτώσεων στο Περιβάλλον από ΒΑΜΕ Περιγραφή δραστηριότητας της εγκατάστασης Πληροφορίες, Στοιχεία άµεσου Περιβάλλοντος Μελέτη Ασφάλειας Πληρότητα Επάρκεια Σ Α Έλεγχος πληρότητας Μέτρων προστασίας, πρόληψης Μέτρων ελέγχου εκδήλωσης ατυχήµατος Μέτρων καταστολής και περιορισµού επιπτώσεων Γενικές Πληροφορίες Στοιχεία Εγκατάστασης Βασικές διεργασίες και λειτουργίες στις κρίσιµες περιοχές και κρίσιµος εξοπλισµός σε κάθε κρίσιµη µονάδα Τύπος και οι ποσότητες επικίνδυνων ουσιών Τοπογραφικά σχέδια µε αποτυπωµένο τον κρίσιµο εξοπλισµό/περιοχές/µονάδες της εγκατάστασης (Plot Plans) Χάρτες µε γειτονικές χρήσεις/υποδοµές/δίκτυα και χρήσεις γης Μετεωρολογικά δεδοµένα Σεισµολογικά, γεωλογικά, Υδρολογικά και Υδρογραφικά δεδοµένα ιευθετήσεις τροφοδοσίας, παροχές ρεύµατος κλπ, Συστήµατα πυρόσβεσης, έκτακτης ανάγκης, συντήρησης, επεξεργασίας αποβλήτων και συστήµατα παρακολούθησης και ασφάλειας πρόσβασης Εγκατάσταση Μονάδες Περιβάλλον
Αναγνώριση - Ανάλυση Κινδύνων Επιλογή κρίσιµου εξοπλισµού µε κριτήρια ποσότητας επικίνδυνων ουσιών αλλά και χωρική και λειτουργική σχέση µε υποδοµές και δυναµικούς αποδέκτες όπως και άλλο κρίσιµο εξοπλισµό εντός και εκτός εγκατάστασης. Στοιχεία παρελθόντων ατυχηµάτων στην εγκατάσταση και αναφορά σε ατυχήµατα βιβλιογραφίας για τις µονάδες, τον εξοπλισµό και τις ουσίες που εξετάζονται Πίνακας άµεσων αιτίων γεγονότων (εναρκτήριων γεγονότων) για τον κρίσιµο εξοπλισµό ( ιάβρωση, Γήρανση/ Αποσάθρωση, Εξωτερική φόρτιση, Κρούση/Κτύπηµα, Πίεση (Υ/Χ), Θερµοκρασία (Υ/Χ), Εσφαλµένη τοποθέτηση εξοπλισµού, Σφάλµα χειρισµού, Domino, ονήσεις, Αεροµεταφορές, Σαµποτάζ) Αναγνώριση - Ανάλυση Κινδύνων Κατηγορίες εκλύσεων από εξοπλισµό: καταστροφική ρήξη δοχείου, ρήγµα σε µεγάλες συνδέσεις του δοχείου (> 6 ) Κατηγορίες εκλύσεων από σωλήνωση µεγάλης διαµέτρου ( > 6 ): καταστροφική ρήξη FBR, µικρή οπή 20% Σενάρια Ατυχηµάτων σε κρίσιµο Εξοπλισµό Προσδιορισµός -µέγιστης ποσότητας που είναι δυνατόν να διαρρεύσει από τον κρίσιµο εξοπλισµό, - του ρυθµού διαρροής σε κάθε περίπτωση και του ρυθµού εξάτµισης υγρού από πιθανή λίµνη, - της µέγιστης έκτασης της λίµνης εύφλεκτων ή τοξικών υγρών σε περιορισµένο ή µη χώρο σε καταστάσεις διαφυγής για τις κατηγορίες εκλύσεων: α. Στιγµιαία διαφυγή σε καταστροφική ρήξη δοχείου β. Ηµισυνεχής / συνεχής διαρροή σε ρήγµα δοχείου ή σωλήνωσης
Σενάρια Ατυχηµάτων σε κρίσιµο Εξοπλισµό Ελάχιστη λίστα σεναρίων: α. Καταστροφική θραύση δοχείων, δεξαµενών και σωληνώσεων (FBR) και ακαριαία διαφυγή της µέγιστης ποσότητας του περιεχοµένου τους (φαινόµενα BLEVE, Pool Fire, Flash Fire, UVCE,Toxic Clouds Dispersion) β. Μερική θραύση (Ρήγµα) δοχείων, δεξαµενών ή µικρή διαρροή από µικρό ρήγµα σε δοχεία,δεξαµενές (διάµετρος ανοίγµατος = 25 mm, 50mm, ανάλογα µε τη διάµετρο της σωλήνωσης) και συνεχής ή ηµι-συνεχής διαφυγή της µέγιστης ποσότητας του περιεχοµένου τους (φαινόµενα Jet Fire, Pool Fire, Flash Fire, UVCE, Toxic Clouds Dispersion) Σενάρια Ατυχηµάτων σε κρίσιµο Εξοπλισµό Επιλογή δυσµενέστερων σεναρίων : Φωτιά λίµνης (π.χ. στα µεγάλα αναχώµατα και µη περιορισµένους χώρους), Φωτιά οροφής στις µεγαλύτερες δεξαµενές, ιασπορά νέφους εύφλεκτου αερίου µέχρι LFL (Neutral Dispersion), UVCE σε µη περιορισµένο χώρο µετά από καθυστερηµένη ανάφλεξη στα όρια της εγκατάστασης µε κέντρο έκρηξης το µέσο της απόστασης από το όριο της εγκατάστασης. ιασπορά τοξικών αερίων ή καυσαερίων σε ατµοσφαιρική ευστάθεια D5 και F2 Περιβαλλοντικά ΒΑΜΕ Πηγή Όδευση Αποδέκτης Κοµβικοί Παράµετροι για την αναγνώριση σεναρίων: Ο χρόνος αποκατάστασης Η χωρική κάλυψη / έκταση των ζωνών επιπτώσεων Η σοβαρότητα των επιπτώσεων σε πιθανούς αποδέκτες χλωρίδα, πανίδα (π.χ. πλήθος αποδεκτών, σηµαντικότητα αποδεκτών, πληθυσµός του αποδέκτη στη ζώνη επιπτώσεων, κριτήρια περιβαλλοντικών βλαβών LC50s, LD50 κλπ) Ιστορικό ατυχηµάτων
Προσέγγιση για διερεύνηση ΒΑΜΕ µε συνέπειες στο Περιβάλλον 1. Αναγνώριση όλων των σεναρίων ΒΑΜΕ µε επιπτώσεις στο Περιβάλλον 2. Καταγραφή Επικίνδυνων για το Περιβάλλον Ουσιών, N-CLASS Database on Environmental Hazard Classification version 6.1 3. Καταγραφή των σηµαντικότερων αποδεκτών σε ακτίνα 10 χλµ. (ενδεικτική) γύρω από την εγκατάσταση (DETR, 1999), από χλωρίδα και πανίδα και κυρίως στο υδάτινο περιβάλλον (ΜΠΕ) 4. Προσδιορισµός χαρακτηριστικών ιδιοτήτων των επικίνδυνων για το περιβάλλον ουσιών, IUCLID DS 5. Εκτίµηση της τρωτότητας των πιθανών αποδεκτών. Σχέσεις τοξικότητας π.χ Σχέσεις δόσης-απόκρισης Προσέγγιση για διερεύνηση ΒΑΜΕ µε συνέπειες στο Περιβάλλον 6. ιερεύνηση των πιθανών οδών διασποράς/ µεταφοράς «οδεύσεων» των ρυπαντών 7. Προσδιορισµός των διαδικασιών φυσικών διεργασιών π.χ. διάχυσης και διασποράς του νέφους ή µεταφοράς υγρών από το σηµείο διαρροής µέχρι τους αναγνωρισµένους τελικούς αποδέκτες. 8. Εκτίµηση της έκτασης των επιπτώσεων στους αναγνωρισµένους αποδέκτες, βάση των οριακών συγκεντρώσεων ή δόσεων των επικίνδυνων ουσιών. 9. Εκτίµηση της περιβαλλοντικής επικινδυνότητας Πληρότητα και Επάρκεια Μέτρων Προστασίας /Πρόληψης και Περιορισµού Συνεπειών 1. Σηµαντικά συστήµατα υποστήριξης: πυροσβεστικά, εναλλακτικά τροφοδοσίας ρεύµατος, ψύξης, έκτακτης άντλησης και διαδικασίες πιστοποίησης και συντήρησης 2. Αναγνώριση Αλληλουχίας γεγονότων που οδηγούν σε ανεπιθύµητες συνθήκες 3. Για κάθε αστοχία, αναγνώριση ενεργειών (αυτόµατες ή µε την συµµετοχή του ανθρώπινου παράγοντα) που πρέπει να γίνουν για να αποφευχθούν 4. Μέτρα πρόληψης και περιορισµού συνεπειών για κάθε απόκλιση που καταδεικνύεται από τη ΗΑΖOP ανάλυση 5. Κατάλογος κορυφαίων γεγονότων που οδηγούν σε καταστάσεις βλάβης µε επιπτώσεις στον άνθρωπο/ περιβάλλον. Fault Tree Ανάλυση για προσδιορισµό των µέτρων που λαµβάνει η εταιρεία για να αποτρέψει την εµφάνιση τους ή να περιορίσει τις επιπτώσεις τους
Πληρότητα και Επάρκεια Συστήµατος ιαχείρισης Ασφάλειας Πολιτική πρόληψης ΒΑΜΕ Οργάνωση Προσωπικού Γραπτές ιαδικασίες (εκπαίδευση, έλεγχοι, πρότυπα, Νοµοθετικές Απαιτήσεις, Έλεγχος λειτουργίας, Συντήρησης κλπ.) Επικοινωνία προσωπικού (Ασκήσεις) Έλεγχος λειτουργίας (ανάπτυξη διαδικασιών για αδειοδοτήσεις εργασιών, συντήρηση κρίσιµου εξοπλισµού, ασφαλής λειτουργία) ιαχείριση αλλαγών (σχεδιαστικές ή λειτουργικές ) Σχεδιασµός καταστάσεων επείγουσας ανάγκης Παρακολούθηση επιδόσεων (ΚPIs) Επιθεωρήσεις (επιθεωρήσεις ασφάλειας και στοιχεία τεκµηρίωσης διεξαγωγής τους από εξωτερικούς φορείς) Αναφορά ατυχηµάτων και παρ ολίγον ατυχηµάτων µε στόχο την τεκµηρίωση της διερεύνησης τους Έλεγχος και επανεξέταση (απόδοση του συστήµατος) Ελληνικά Πετρέλαια Βιοµηχανικές Εγκαταστάσεις Ελευσίνας Τι πετύχαµε τα τελευταία 10 χρόνια από την Ανάπτυξη και την Εφαρµογή των Μελετών Ασφάλειας (Safety Reports) ;
Συσσωρεύσαµε εµπειρία συζητώντας τους µεταξύ µας προβληµατισµούς Είµαστε πλέον σε θέση να εφαρµόζουµε σύνθετα µαθηµατικά µοντέλα για τον υπολογισµό των επιπτώσεων προβλέποντας µε µεγαλύτερη ακρίβεια την έκταση των επιπτώσεων αυτών Αναπτύχθηκε κλίµα εµπιστοσύνης µεταξύ της Βιοµηχανίας και των Κρατικών Ελεγκτικών Φορέων µε τηνεφαρµογή τωνεπιθεωρήσεωντουάρθρου16 Επεβλήθησαν οι µελέτες HAZOP Συζητάµε τονεµπλουτισµό τωνµελετών µε τηνκαθιέρωση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων από τα ΒΑΜΕ Σήµερα το διϋλιστήριο της Ελευσίνας προχωρά σε αναβάθµισή του Ποια είναι η λογική αυτής της αναβάθµισης ; Λογική Αναβάθµισης Αλλαγή προδιαγραφών στο Ντήζελ και στο Μαζούτ Απεξάρτηση από εισαγωγές Ντήζελ Απεξάρτηση από την φθίνουσα αγορά του Μαζούτ µε Αναβάθµιση του Μαζούτ σε ελαφρότερα λευκά προϊόντα. Μετατροπή του Κώκ σε καθαρό καύσιµο αέριο που υποκαθιστά ως καύσιµο το Μαζούτ µε αποτέλεσµα να µειωθούν σηµαντικά οι εκπεµπόµενοι αέριοι ρύποι σε σύγκριση µε τις σηµερινές εκποµπές ( ιοξείδιο του Θείου, Σωµατίδια) Οι 154 χιλ µτ SO2 που εκλύονται στην ατµόσφαιρα της Ελλάδας σήµερα από τα προϊόντα του διυλιστηρίου λόγω της αναβάθµισης θα µειωθούν µόλις στους 3,5 χιλ µτ
Προδιαγραφές Αναβάθµισης Χρήση ΒΑΤ (Βέλτιστες ιαθέσιµες Τεχνολογίες) Εφαρµογή των πλέον Σύγχρονων Συστηµάτων Ασφαλείας Ελαχιστοποίηση Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων µε σηµαντική βελτίωση έναντι των σηµερινών συνθηκών Συνεχής παρακολούθηση περιβαλλοντικών επιδόσεων Απλό ιάγραµµα Ροής Προπάνιο Ανάκτηση Ελφρών LPG Αργό Τµοσφαιρική Απόσταξη Υδρογονοαποθείω ση Ντήζελ Γλύκανση Κηροζίνης Συγκρότηµα Υδρογόνου Αµίνης Νάφθα Καύσιµο JET Ντήζελ Θέρµανσης Ντήζελ Οξινου Νερού Κίνησης Θείου Θερµικό Ντήζελ Ναυτιλίας Υδρογονο πυρόληση Υπάρχουσες Μονάδες Απόσταξη Κενού Flexicoker Συγκρότηµα (Υγρογόνου, Αέριο Καύσιµο Αµίνης, Οξινου Νέες Μονάδες Νερού και Θείου) Θείο Νέες Μονάδες - Τοποθεσία Μονάδα Κενού Hydrocracker Flexicoker Υδρογόνο υναµικό τητα 40 Kbpd 39 Kbpd 20 Kbpd 120 KNm3 Βοηθητικές Μονάδες
Θέσεις Εργασίας Μετά την αναβάθµιση διασφαλίζονται οι σηµερινές θέσεις εργασίας και δηµιουργούνται 100-120 νέες µόνιµες θέσεις (αρχική εκτίµηση). Παράλληλα δηµιουργούνται και έµµεσες θέσεις εργασίας. Κατά την διάρκεια της κατασκευής του έργου υπολογίζεται ότι θα δαπανηθούν περίπου 5.000.000 ανθρωποώρες. Αυτό µεταφράζεται σε 1200 άτοµα κατά µέσο όρο για τα 2 χρόνια της κατασκευής. Το 85-90% του δυναµικού αυτού θα είναι Ελληνικό προσωπικό. Παράλληλα µε τη απασχόληση του ανωτέρω κατασκευαστικού προσωπικού θα δηµιουργηθούν και πληθώρα περιφερειακών θέσεων εργασίας λόγω υπηρεσιών (σίτιση, ένδυση, µεταφορά προσωπικού, χωµατουργικές εργασίες, προµήθειες χύδην υλικών, όπως τσιµέντα, σιδηρόβεργες, µεταλλικές κατασκευές, καλώδια πάσης φύσεως, µηχανολογικός και ηλεκτρολογικός εξοπλισµός, µονώσεις, βαφές,κτλ) Θα δοθεί ιδιαίτερο βάρος στην εντοπιότητα. 1. 2. 3. 4. 5. 6. Ασφάλεια Εγκαταστάσεων Σηµερινό ιυλιστήριο Τεχνολογία 1972 Χρήση Υλικών παλαιάς Τεχνολογίας Συστήµατα Αυτοµάτου Ελέγχου Συµβατικής Τεχνολογίας. Απλοποιηµένα Συστήµατα ιακοπής Λειτουργίας σε περιπτώσεις Εκτάκτου Ανάγκης ΒΑΜΕ Σενάριο µεγαλύτερου κινδύνου: ιαρροή Σφαίρας LPG Μελλοντικό ιυλιστήριο Τεχνολογία 2007 Χρήση Υλικών Προηγµένης Τεχνολογίας (Υψηλός Βαθµός Αξιοπιστίας) Ψηφιακά Κατανεµηµένα Συστή- µατα Αυτοµάτου Ελέγχου Τεχνολογίας 2010 Προηγµένα Ηλεκτρονικά συστή- µατα βασισµένα σε αλληλουχία λογικών βηµάτων ανάλογα µε την κατάσταση Λειτουργία συγκροτήµατος µε πρότυπα EMAS - OHSAS ΒΑΜΕ-Σενάριο µεγαλύτερου κινδύνου: ιαρροή Σφαίρας LPG Για την αδειοδότηση του νέου έργου ολοκληρώνουµε την Μελέτη Ασφάλειας που θα στηρίζεται : στην αποκτηθείσα εµπειρία στα βελτιωµένα µαθηµατικά µοντέλα στις πλήρως αναπτυγµένες µελέτες HAZOP σε πλήρως ψηφιοποιηµένα σχέδια µεγάλης ακρίβειας στα στοιχεία αξιοπιστίας της νέας βελτιωµένης τεχνολογίας στις δεσµεύσεις µας που πηγάζουν από την πιστοποίηση των εγκαταστάσεών µας κατά EMAS και OHSAS στις αυξηµένες υποχρεώσεις µας από την διαρκώς εµπλουτιζόµενη Νοµοθεσία στα πλήρως αναπτυγµένα και αυτοµατοποιηµένα συστήµατα πρόληψης και καταστολής ατυχηµάτων
Τώρα πλέον µπορούµε να πείσουµε την κοινωνία ότι η συνύπαρξή της µε την βιοµηχανία µπορεί να γίνει µε ασφάλεια και µε πλήρεις περιβαλλοντικές εξασφαλίσεις Είναι σαφές πως η ασφάλεια λειτουργίας µιας εγκατάστασης διασφαλίζεται µόνον από την τεχνολογική και περιβαλλοντική αναβάθµισή της. Αυτού του είδους οι αναβαθµίσεις των εγκαταστάσεων είναι µονόδροµος για να µην οδηγηθούν σε συρρίκνωση και µαρασµό οι βιοµηχανικές εγκαταστάσεις. Η συρρίκνωση και ο µαρασµός προκαλούν µόνον ανασφαλείς συνθήκες λειτουργίας Κακή ψυχολογία των εργαζοµένων Κακή συντήρηση των εγκαταστάσεων Παλιά τεχνολογία Ελλιπής επιθεώρηση των εγκαταστάσεων Ατύχηµα Μειωµένες επενδύσεις Με τις Μελέτες SEVESO πλέον, δίδοντας προσοχή στις λεπτοµέρειες και όχι στις γενικές κατευθύνσεις της Νοµοθεσίας, µπορούµε όχι µόνο να πιστεύουµε ότι οι νέες Τεχνολογίες είναι περισσότερο ασφαλείς αλλά και να το τεκµηριώνουµε τόσο προς τους εαυτούς µας, όσο και προς την κοινωνία.