ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ ΤΟΜΕΑΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΑΝΑΨΥΧΗΣ ΤΙΛΗ ΜΑΡΙΑ

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ ΤΟΜΕΑΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΑΝΑΨΥΧΗΣ ΤΙΛΗ ΜΑΡΙΑ Η ΠΡΟΒΛΕΨΗ ΤΩΝ ΠΡΟΘΕΣΕΩΝ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ ΑΘΛΗΤΙΚΩΝ ΤΟΥΡΙΣΤΩΝ ΠΟΥ ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΥΝ ΣΕ ΜΙΚΡΕΣ ΑΘΛΗΤΙΚΕΣ ΔΙΟΡΓΑΝΩΣΕΙΣ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΙΒΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 2013 ΤΙΛΗ ΜΑΡΙΑ 1

«Η ΠΡΟΒΛΕΨΗ ΤΩΝ ΠΡΟΘΕΣΕΩΝ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ ΑΘΛΗΤΙΚΩΝ ΤΟΥΡΙΣΤΩΝ ΠΟΥ ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΥΝ ΣΕ ΜΙΚΡΕΣ ΑΘΛΗΤΙΚΕΣ ΔΙΟΡΓΑΝΩΣΕΙΣ» ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΙΒΗ Υποβλήθηκε στο Τμήμα Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού Θεσσαλονίκης Τομέας Φυσικής Δραστηριότητας και Αναψυχής./../ Συμβουλευτική Επιτροπή: Γεώργιος Τζέτζης, Αναπληρωτής Καθηγητής Κωνσταντίνος Αλεξανδρής, Επίκουρος Καθηγητής Παπαδόπουλος Παναγιώτης, επίκουρος καθηγητής 2

ΠΕΡΙΛΗΨΗ Της μεταπτυχιακής διατριβής της Τίλη Μαρίας Η πρόβλεψη των προθέσεων συμπεριφοράς αθλητικών τουριστών που συμμετέχουν σε μικρές αθλητικέςδιοργανώσεις (Υπό την επίβλεψη του Αναπληρωτή καθηγητή κ. Γεώργιου Τζέτζη) Σκοπός της έρευνας ήταν η αξιολόγηση του βαθμού επιρροής: α) της «Εικόνας της Αθλητικής Διοργάνωσης» (ΕΑΔ), β) της «Ικανοποίησης» απο την διοργάνωση, γ) της «Ποιότητας Υπηρεσιών» (ΠΥ), δ) της Ανάμιξης» και ε) της «Εικόνας Προορισμού» (ΕΠ), στις προθέσεις συμπεριφοράς ενεργών αθλητικών τουριστών που συμμετέχουν σε μικρές αθλητικές διοργανώσεις (τουρνουά beach volleyball). Για την έρευνα αυτή διανεμήθηκαν ερωτηματολόγια σε 226 συμμετέχοντες αθλητές, σε 6 περιοχές στην Ελλάδα. Οι συμμετέχοντες ήταν 53,5% άντρες και 46,5% γυναίκες, κυρίως ηλικίας 20-29 έτη (57,8%), εισοδήματος 0-9.999 (70,7%), πανεπιστημιακής εκπαίδευσης/τ.ε.ι (43,6%). Οι περισσότεροι ταξίδευαν 3-5 φορές ετησίως (36,8%), ενώ ήταν αθλητές του beach volleyball για 6,7 έτη (Μ.Ο.) Στην έρευνα έγινε: α) έλεγχος αξιοπιστίας μέσω του ελέγχου εσωτερικής συνοχής (Cronbach alpha), β) ιεραρχική ανάλυση παλινδρόμησης, απο την οποία προέκυψαν τα εξής μοντέλα: α) η «ΕΑΔ», η «Ικανοποίηση» και η «ΠΥ» ενσωματώθηκαν σε σειρά ως ανεξάρτητες μεταβλητές με την «Πρόθεση για Επανάληψη της Συμμετοχής» στη Διοργάνωση (ΠΕΣ) και έπειτα με την «Πρόθεση για θετική Προφορική Επικοινωνία» (ΠΘΕ), ως εξαρτημένη μεταβλητή. Από τα αποτελέσματα προέκυψε ότι η «ΕΑΔ», η «Ικανοποίηση» και η «ΠΥ» προέβλεψαν στατιστικά σημαντική (F=51,020, p<0,001) αναλογία της μεταβλητότητας (40,8%) των «ΠΕΣ» και η «ΕΑΔ» και η «Ικανοποίηση» προέβλεψαν στατιστικά σημαντική (F= 57,398, p<0,001) αναλογία της μεταβλητότητας (43,7%) της «ΠΘΕ».β) Οι υποδιαστάσεις της «Ανάμιξης», «Ελκυστικότητα», και «Αυτοέκφραση» προέβλεψαν στατιστικά σημαντική (F=10,977, p<0,001) αναλογία της μεταβλητότητας (12,9%) της «ΠΕΣ» και η «Ελκυστικότητα» στατιστικά σημαντική (F=4,874, p<0,005) αναλογία της μεταβλητότητας (6,2%) της «ΠΘΕ». γ) Τέλος, η «ΕΑΔ» και «ΕΠ» ενσωματώθηκαν σε σειρά ως ανεξάρτητες μεταβλητές με την «ΠΕΣ» ως εξαρτημένη μεταβλητή και προέβλεψαν στατιστικά σημαντική (F=44,705, p<0,005) αναλογία της μεταβλητότητας (37,7%) της «ΠΕΣ» και στατιστικά σημαντική (F= 47,425, p<0,001) αναλογία της μεταβλητότητας (39,1%) της «ΠΘΕ». Από τα αποτελέσματα της έρευνας φάνηκε πως οι παράγοντες, «ΕΑΔ», «Ικανοποίηση» και «ΠΥ», επηρεάζουν τις προθέσεις συμπεριφοράς. Επίσης, οι διαστάσεις της «Ανάμιξη», «Ελκυστικότητα» και η «Αυτοέκφραση», προέβλεψαν τις «ΠΕΣ», αλλά μόνο η «Ελκυστικότητα» τις «ΠΘΕ». Τέλος η «ΕΑΔ» και η γνωστική διάσταση της «ΕΠ» προέβλεψαν τις «ΠΕΣ» και τις «ΠΘΕ». Τα αποτελέσματα φαίνεται να έχουν θεωρητικό ενδιαφέρον αφού ερμηνεύουν την καταναλωτική συμπεριφορά σε διοργανώσεις μικρής κλίμακας. Έχουν επίσης πρακτικό ενδιαφέρον αφού η στοχευμένη παρέμβαση στους παραπάνω παράγοντες θα βοηθήσει στην αύξηση των πιθανοτήτων για επανάληψη της συμμετοχής στη διοργάνωση και θετικής προφορικής επικοινωνίας γι αυτήν. Λέξεις κλειδια: προθέσεις συμπεριφοράς, εικόνα αθλητικής διοργάνωσης, ικανοποίηση, ποιότητα υπηρεσιών, ανάμιξη, εικόνα προορισμού, ενεργοί αθλητικοί τουρίστες 3

ABSTRACT Maria Tili Predicting behavioural intentions of active sport tourists that participate in a small-scale sport event (Under the supervision of George Tzetzis, Associate Professor) The purpose of this study was to evaluate the influence of: a) " Sport Event Image" (SEI), b) "Satisfaction" from the event, c) " Service Quality" (SQ), d) "Involvement "and e) "Destination Image " (DI) on behavioral intentions of active sports tourists attending a small-scalle sport event (beach volleyball tournament). For this study, questionnaires were distributed to 226 athlete participants in 6 places in Greece. The participants were 53.5 % male and 46.5 % female, mostly aged 20-29 years (57.8 %), income 0-9.999 (70.7%), university education (43.6%). Most were traveling 3-5 times per year (36.8 %), while they were beach volleyball athletes for 6.7 years (average). The internal consistency of the dimentions was measured using Cronbach alpha followed by two hierarchical regression analyses, and a) "SEI", "Satisfaction" and "SQ" incorporated in series as independent variables with " Intentions to return" to the event (IR) and then with "Intentions of positive word of mouth communication" (WOM) as a dependent variable. The results revealed that "SEI", "Satisfaction" and "SQ" statistically significant predicted (F = 51,020, p <0,001) proportion of variance (40.8 %) of "IR" and "SEI" and "Satisfaction" statistically significant predicted (F = 57,398, p <0,001) proportion of variance (43.7 %) of "WOM" b) Dimentions, "Attraction", and "Self-expression"of "Involvement" statistically significant predicted (F = 10,977, p <0,001) proportion of variance ( 12.9 %) of "IR" and "Attraction" dimention statistically significant predicted (F = 4,874, p <0,005) proportion of variance ( 6.2%) of "WOM". c ) Finally, the "SEI" and "DI" incorporated in series as independent variables with "IR" as a dependent variable and statistically significant predicted (F = 44,705, p <0,005) proportion of variance (37.7 %) of "IR"and statistically significant (F = 47,425, p <0,001) proportion of variance (39.1 %) of " WOM". The results showed that factors "SEI ", "Satisfaction" and "SQ" affected behavioral intentions. Also, "Involvement" especially dimentions "Attraction" and "self-expression", predicted "IR" but only "Attraction" predicted "WOM." Finally "SEI" and "Cognitive" dimension of "DI" predicted "IR" and "WOM". The results seem to have theoretical interest since they interpret consumer behavior participating in small-scale sport events. They are also of practical interest since the targeted intervention in the above factors will help to increase the intentions to repeat event participation and positive word of mouth communication. Keywards: behavioral intentions, sport event image, satisfaction, service quality, involvement, destination image, active sport tourists 4

ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ 5

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ Σελ. ΠΕΡΙΛΗΨΗ... 3 ABSTRACT. 4 ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ... 5 ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ. 6 ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΠΙΝΑΚΩΝ 9 ΚΕΦΑΛΑΙΟ I.. 10 I. ΕΙΣΑΓΩΓΗ.. 10 Αθλητικός τουρισμός.. 10 Αθλητικός τουρίστας... 11 Η ενεργή συμμετοχή αθλητικών τουριστών σε μικρά αθλητικά γεγονότα... 12 Προθέσεις συμπεριφοράς... 14 Μοντέλα που εξέτασαν τις προθέσεις συμπεριφοράς στον αθλητικό τουρισμό... 15 Παράγοντες που επηρεάζουν τις προθέσεις συμπεριφοράς στον αθλητικό τουρισμό... 17 Η ανάγκη για περεταίρω έρευνα... 22 Σημαντικότητα της έρευνας 23 Σκοπός 24 Θεωρητικοί ορισμοί 24 Περιορισμοί 26 Οριοθετήσεις... 27 Ερευνητικές υποθέσεις... 27 Μηδενικές υποθέσεις... 28 ΚΕΦΑΛΑΙΟ II... 29 ΙΙ. ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ ΤΗΣ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΣ 29 6

Η σημασία του αθλητικού τουρισμού 29 Μικρές αθλητικές διοργανώσεις... 30 Αθλητικός τουρισμός ενεργής συμμετοχής... 32 Αθλητικός τουρισμός στην Ελλάδα και το άθλημα του beach volleyball. 33 Προθέσεις για Επανάληψη της Συμμετοχής στην Αθλητική Διοργάνωση και Προθέσεις για Θετική Προφορική Επικοινωνία... 34 Εικόνα της Αθλητικής Διοργάνωσης... 36 Ικανοποίηση 37 Ποιότητα Υπηρεσιών. 38 Ανάμειξη 40 Εικόνα προορισμού 42 Η σχέση των παραγόντων επίδρασης με τις προθέσεις συμπεριφοράς... 44 ΚΕΦΑΛΑΙΟ III. 47 ΙΙΙ. ΜΕΘΟΔΟΣ.. 47 Συμμετέχοντες 47 Ερευνητική διαδικασία... 47 Ερωτηματολόγιο. 48 Στατιστική ανάλυση 51 ΚΕΦΑΛΑΙΟ IV.. 52 IV. ΑΠΟΤΕΛΈΣΜΑΤΑ.. 52 Δημογραφικά Στοιχεία & Χαρακτηριστικά Συμμετοχής του Δείγματος.. 52 Πρόβλεψη της ΠΕΣ από την ΕΑΔ, την Ικανοποίηση και την ΠΥ... Πρόβλεψη της ΠΘΕ από την ΕΑΔ, την Ικανοποίηση και την ΠΥ... Πρόβλεψη της ΠΕΣ από την Ανάμιξη... 54 55 56 7

Πρόβλεψη της ΠΘΕ από την Ανάμιξη... 57 Πρόβλεψη της ΠΕΣ από την ΕΑΔ και την ΕΠ... 58 Πρόβλεψη της ΠΘΕ από την ΕΑΔ και την ΕΠ... 59 ΚΕΦΑΛΑΙΟ V... 60 V. ΣΥΖΗΤΗΣΗ... 60 ΚΕΦΑΛΑΙΟ VI.. 75 VI. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ-ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ... 75 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 79 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ... 89 8

ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΠΙΝΑΚΩΝ Σελ. Πίνακας 1. Δημογραφικά Στοιχεία & Χαρακτηριστικά Συμμετοχής του Δείγματος 52 Πίνακας 2. Περιγραφικά και δείκτης a Cronbach των Μεταβλητών 53 Πίνακας 3. Ανάλυση Παλινδρόμησης για την ΠΕΣ από την ΕΑΔ, την Ικανοποίηση και την ΠΥ 54 Πίνακας 4. Ανάλυση Παλινδρόμησης για την ΠΘΕ από την ΕΑΔ, την Ικανοποίηση και την ΠΥ 55 Πίνακας 5. Ανάλυση Παλινδρόμησης για την ΠΕΣ απο την Ανάμιξη 56 Πίνακας 6. Ανάλυση Παλινδρόμησης για την ΠΘΕ απο την Ανάμιξη 57 Πίνακας 7. Ανάλυση Παλινδρόμησης για την ΠΕΣ απο την ΕΑΔ και την ΕΠ 58 Πίνακας 8. Ανάλυση Παλινδρόμησης για την ΠΘΕ από την ΕΑΔ και την ΕΠ 59 9

Ι ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΙΣΑΓΩΓΗ Ο τουρισμός σήμερα αναμφισβήτητα αποτελεί ένα σημαντικό κομμάτι της οικονομίας μιας περιοχής, συμβάλλοντας τόσο στην δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, όσο και στην κατανάλωση των προσφερόμενων υπηρεσιών. Μία μορφή τουρισμού που φαίνεται να έχει αναδειχθεί μέσα από την πάροδο του χρόνου, είναι και ο αθλητικός τουρισμός (De Knop, 1987). Στοιχεία για την ύπαρξη του αθλητικού τουρισμού, μας δίνονται από το 776 π.χ., όπου οι άνθρωποι ταξίδευαν για να συμμετέχουν και να παρακολουθήσουν αγώνες κ να τιμήσουν τον θεό Δία (Macintosh & Goeldner, 1986). Ωστόσο η συστηματική ενασχόληση με αυτόν από ακαδημαϊκή, αλλά και εμπορική άποψη, Ξεκίνησε σχετικά πρόσφατα, καθώς η δημοτικότητα του αυξάνεται συνεχώς με ραγδαίους ρυθμούς. (Nogawa, Yamaguchi & Hagi, 1996). Για να κατανοηθεί καλύτερα η σημασία του αθλητικού τουρισμού, οι Standeven & De Knop (1999) διαχώρισαν τις δύο έννοιες, περιγράφοντας τον αθλητισμό ως μια πολιτιστική εμπειρία της φυσικής δραστηριότητας και τον τουρισμό ως μια πολιτιστική εμπειρία της περιοχής. Έτσι ο αθλητικός τουρισμός σύμφωνα με τους Standeven και De Knop (1999) αναγνωρίζεται ως η εμπειρία της αθλητικής δραστηριότητας που είναι συνδεδεμένη με μια συγκεκριμένη τοποθεσία, είναι το ταξίδι με σκοπό τον αθλητισμό, μακριά από τον τόπο διαμονής, όπου το σπορ χαρακτηρίζεται από συγκεκριμένους κανόνες, σωματικό ανταγωνισμό και μια παιγνιώδη μορφή.( Hinch & Higham, 2001). Ένας ακόμη ορισμός που χαρακτηρίζει τον αθλητικό τουρισμό σε σχέση με το χρόνο διαμονής είναι αυτός του Nogawa ο οποίος μίλησε για μια προσωρινή επίσκεψη σε έναν προορισμό το λιγότερο για 24 ώρες στην περιοχή του γεγονότος, όπου ο επισκέπτης έχει σκοπό την συμμετοχή στο αθλητικό γεγονός και δευτερεύον σκοπό την επίσκεψη στα αξιοθέατα της περιοχής (1996), καθώς υπάρχει διαφορά ανάμεσα στους τουρίστες που 10

επισκέπτονται έναν προορισμό το λιγότερο για 24 ώρες και σε αυτούς που ταξιδεύουν και επιστρέφουν μέσα στην ίδια μέρα για να συμμετέχουν σ' ένα αθλητικό γεγονός. Ο Hall & McArthur (1991) επίσης αναγνώρισε τρείς διαστάσεις του αθλητικού τουρισμού: Χωρική, χρονική και αθλητική, ενώ σύμφωνα με έναν άλλο διαχωρισμό διέκρινε τα αθλητικά γεγονότα μαραθώνιου δρόμου, τα γεγονότα αναψυχής ή περιπέτειας και αυτά που σχετίζονται με την υγεία και την καλή φυσική κατάσταση. Τέλος ένας από τους πιο πρόσφατους ορισμούς είναι αυτός της Gibson, Attle & Yiannakis σύμφωνα με την οποία αθλητικός τουρισμός είναι το ταξίδι αναψυχής όπου τα άτομα μετακινούνται προσωρινά από τον τόπο διαμονής τους προκριμένου να λάβουν μέρος σε αθλητικές δραστηριότητες ή να παρακολουθήσουν γεγονότα ή να επισπευτούν αξιοθέατα που σχετίζονται με την φυσική δραστηριότητα (1998). Αθλητικός τουρίστας Απο τα τέλη της δεκαετία στου 70 είχε εκτιμηθεί ότι το 33% των ταξιδιωτών στις Η.Π.Α ήταν αθλητικοί τουρίστες. Όλες οι ξενοδοχειακές μονάδες από τη δεκαετία του 90 άρχισαν να δίνουν έμφασή στις δραστηριότητες αναψυχής, όπως το γκολφ, τα γυμναστήρια, τα σπα, σκι, τένις, κολύμπι κ.λ.π. προκειμένου να προσελκύσουν τουρίστες. με την άνθιση της τάσης για υγιεινό τρόπο ζωής, άρχισε να υπάρχει και ή ανάγκη για συνδυασμό των διακοπών με το ενεργό lifestyle. (Gibson et.al, 1998). Ο De Knop πρώτος μίλησε για την ύπαρξη του αθλητικού τουρίστα. Πρόκειται για ένα άτομο που συμμετέχει σε μια δραστηριότητα κατά την διάρκεια των διακοπών, ενώ αναγνώρισε την ύπαρξη της ενεργής συμμετοχής, πέρα από την θέαση του γεγονότος (1987). Υπάρχουν τρείς κατηγορίες στις οποίες μπορούν να ταξινομηθούν: Οι ενεργοί αθλητικοί τουρίστες που αναφέρεται σε άτομα που ταξιδεύουν για να πάρουν μέρος στο αθλητικό γεγονός, οι θεατές του αθλητικού γεγονότος που επισκέπτονται έναν προορισμό για να δουν το 11

αθλητικό γεγονός, και ο νοσταλγικός αθλητικός τουρισμός που αφορά επισκέπτες σε μουσεία, διάσημα αθλητικά γεγονότα και θεματικές αθλητικές δραστηριότητες (Nogawa et.al., 1996). Πολλές φορές ωστόσο και επειδή υπάρχει ανομοιογένεια ανάμεσα στους συμμετέχοντες ένα άτομο μπορεί να ενταχθεί ταυτόχρονα σε περισσότερες από μία κατηγορίες (Gibson, 2003). Έτσι ένα άτομο μπορεί να είναι ταυτόχρονα τόσο ενεργός συμμετέχοντα, όσο και απλός θεατής του ίδιου γεγονότος, όπως μπορεί να συμβεί στην περίπτωση του γκολφ. Τα οφέλη που προκύπτουν για έναν αθλητικό τουρίστα είναι πολλαπλά. Αφορούν όχι μόνο την βελτίωση της φυσικής κατάστασης ενός ατόμου, αλλά και την κοινωνικοποίηση του, μέσα από την ενσωμάτωση του στην τοπική κοινότητα που διοργανώνει ένα αθλητικό γεγονός (Deery, Jago & Fredline, 2004). Οι συμμετέχοντες σε τουριστικά αθλητικά γεγονότα έχουν ανάγκη για ευκαιρίες στις οποίες όχι μόνο αναγνωρίζεται η αθλητική τους ταυτότητα, αλλά μπορούν και να μοιραστούν εμπειρίες και κοινά ενδιαφέροντα με άλλα άτομα από μακρινές περιοχές. Αυτό ίσως κάποιες φορές να τους συγκινεί περισσότερο από το να μοιραστούν πράγματα με άτομα από το ίδιο μέρος (Green & Chalip, 1998). Η ενεργή συμμετοχή αθλητικών τουριστών σε μικρά αθλητικά γεγονότα Τα αθλητικά γεγονότα μπορούμε να τα διακρίνουμε σε δύο κατηγορίες: α) Τα μεγάλα, όπως είναι οι Ολυμπιακοί αγώνες κ.λ.π και β) Τα μικρά όπως είναι ένας τοπικός αγώνας μαραθώνιου δρόμου. Οι αθλητικοί τουρίστες χωρίζονται σε τρείς κατηγορίες: α)παθητικοί συμμετέχοντες, δηλαδή θεατές β) νοσταλγικοί αθλητικοί τουρίστες, δηλαδή αυτοί που ταξιδεύουν σε έναν προορισμό για να επισπευτούν μουσεία, διάσημα αθλητικά γεγονότα και θεματικές αθλητικές δραστηριότητες και γ) ενεργητικοί συμμετέχοντες, που επισκέπτονται έναν προορισμό για να συμμετάσχουν σε αυτό ως αθλητές (Nogawa et al., 12

1996). Στο χώρο του αθλητικού τουρισμού ενεργής συμμετοχής σε μικρά αθλητικά γεγονότα, φαίνεται να υπάρχει ερευνητικό ενδιαφέρον για πολλούς λόγους. Αρχικά τα χαρακτηριστικά τους διαφέρουν από τα μεγάλα αθλητικά γεγονότα, οι συμμετέχοντες τείνουν να επισκέπτονται ξανά τον προορισμό και το αθλητικό γεγονός (Kaplanidou K. & Vogt, 2007; Kaplanidou & Gibson, 2010), η διοργάνωσή τους είναι συμβατή οικονομικά με τις δυνατότητες μιας μικρής κοινότητας, όπως επίσης και η κατανάλωση (Daniels & Norman, 2003; Gibson & Kaplanidou, 2012).Σχετικά πρόσφατα άρχισαν να διεξάγονται έρευνες σ εαυτόν τον χώρο, από τις οποίες φαίνεται να υπάρχει μεγάλη τάση για συμμετοχή σε αυτά (Daniels et. al, 2003). Η διοργάνωση αγώνων ποδηλασίας, μαραθώνιου δρόμου, δραστηριοτήτων αναψυχής κ.λ.π. είναι ένα παράδειγμα μικρών αθλητικών γεγονότων, που έχουν εξεταστεί από ερευνητές τα τελευταία χρόνια. Η εκάστοτε τοπική κοινότητα φιλοξενεί αυτούς τους αθλητικούς αγώνες και δέχεται επισκέπτες που θέλουν να συμμετάσχουν από διάφορες μακρινές και κοντινές περιοχές. Σκοπός αυτών των επισκεπτών είναι να συμμετάσχουν ως αθλητές στην δραστηριότητα που επιθυμούν. Για την κατηγορία τουριστών που συμμετέχουν σε αθλητικές δραστηριότητες, χρησιμοποιήθηκε ο όρος ενεργοί αθλητικοί τουρίστες, (Gibson, et.al, 1998). Υπάρχουν δύο υποκατηγορίες στις οποίες μπορούμε να τους εντάξουμε: α) σε αυτούς που συμμετέχουν σε ένα αθλητικό γεγονός όπως αγώνες ποδηλασίας, μαραθώνιοι δρόμοι, δραστηριότητες αναψυχής) και β) σε αυτούς που συμμετέχουν μεν σε μια αθλητική δραστηριότητα, αλλά αυτή δεν είναι αθλητικό γεγονός, όπως π.χ. σε καταδύσεις, θαλάσσια σπορ, σκι κ.λ.π. (Weed, 2009). Μέσα από τέτοιου είδους μορφές εκδηλώσεων, μπορεί να ενισχυθεί η τοπική οικονομία. Το βασικότερο όμως είναι ότι μπορούν να δημιουργήσουν σχέσεις αφοσίωσης και διάρκειας με τους επισκέπτες μέσα στην πάροδο του χρόνου (Gibson, Kaplanidou & Kang 2012). Αντίθετα τα μεγάλα αθλητικά γεγονότα 13

έχουν δεχθεί κριτική για το αν τελικά επιφέρουν περισσότερα οφέλη ή δαπάνες και οικονομική εξάντληση στην περιοχή που τα διοργανώνει (Higham, 1999). Η επανάληψη λοιπόν της επίσκεψης στον ίδιο προορισμό, αλλά και η συμμετοχή στο ίδιο αθλητικό γεγονός είναι το ζητούμενο για τους διοργανωτές και τους υπεύθυνους της οργάνωσης και διοίκησης, προκειμένου να υπάρχει συνεχής οικονομική δραστηριότητα για την περιοχή που τα φιλοξενεί. Προθέσεις συμπεριφοράς Η επανάληψη της συμμετοχή σε αθλητικά γεγονότα, αξιολογείται μέσα από τον καθορισμό των προθέσεων συμπεριφοράς. Οι προθέσεις συμπεριφοράς έχουν γίνει αντικείμενο μελέτης πολλών ερευνητών που ασχολήθηκαν συστηματικά με τον αθλητικό τουρισμό, διότι αυτές καθορίζουν και καθοδηγούν την συμπεριφορά. Ορίζονται ως η αντιλαμβανόμενη από το άτομο πιθανότητα ή το υποκειμενικό ενδεχόμενο να προβεί σε μια δεδομένη συμπεριφορά. Μία διάσταση των προθέσεων συμπεριφοράς αποτελούν και οι προθέσεις για επανάληψη της συμπεριφοράς. Οι προθέσεις συμπεριφοράς μπορούν να προβλέψουν την επανάληψη της συμμετοχής, όταν πρόκειται για ενεργούς αθλητικούς τουρίστες. (kaplanidou & Vogt, 2007). Οι ερευνητές μελέτησαν τις προθέσεις συμπεριφοράς θεατών, συμμετέχοντες σε δραστηριότητες αναψυχής, (Cunningham, Kwon 2003; Ajzen & Driver, 1992; Hrubes, Ajzen & Daigle.,2001) άσκησης (Hausenblas, Heather, Carron, et al., 1997), με συμμετέχοντες σε αθλητικά γεγονότα, μικρής κλίμακας και μεγάλα, επαναλαμβανόμενα ή μη, (Gibson et al., 2008; Kaplanidou,2007; Kaplanidou & Vogt, 2007). Ελάχιστες έρευνες μελέτησαν ενεργούς συμμετέχοντες σε γεγονότα μικρής κλίμακας τα οποία είναι τα περισσότερα και τα πιο εύκολα να διοργανωθούν ακόμη και από μικρότερες κοινωνικές δομές. 14

Μία άλλη διάσταση των προθέσεων συμπεριφοράς αποτελεί και η πρόθεση για θετική προφορική επικοινωνία. Οι θετικές προθέσεις συμπεριφοράς, περιλαμβάνουν στοιχεία διάθεσης των πελατών για θετική προφορική επικοινωνία μιας υπηρεσίας και σε άλλους, δείχνοντας αφοσίωση σε αυτούς που τις προσφέρουν (Zeithaml et al., 1996). Οι προθέσεις για θετική προφορική επικοινωνία έχουν συνδεθεί με την ποιότητα υπηρεσιών ( Alexandris & Dimitriadis, 2002), με την ικανοποίηση ( Blodgett et al., 1993) και με τα κίνητρα (Swanson., 2003) στην βιβλιογραφία του τουρισμού, αλλά και του αθλητικού τουρισμού παθητικής συμμετοχής (θεατές αθλητικών διοργανώσεων) (Knott et al., 2013). Ωστόσο δεν υπάρχουν έρευνες που να μελετούν τις προθέσεις για θετική προφορική επικοινωνία και σε ενεργούς αθλητικούς τουρίστες. Μοντέλα που εξέτασαν τις προθέσεις συμπεριφοράς στον αθλητικό τουρισμό Πολλά μοντέλα έχουν χρησιμοποιηθεί από τους ερευνητές προκειμένου να εξηγήσουν τις προθέσεις συμπεριφοράς. Ειδικότερα, για να εξηγήσουν τις προθέσεις συμπεριφοράς ενεργών αθλητικών τουριστών σε ένα μικρό αθλητικό γεγονός, οι Kaplanidou και Vogt (2007), μελέτησαν συμμετέχοντες αγώνων ποδηλασίας. Πρότειναν ότι οι προθέσεις συμπεριφοράς επηρεάζονται από παράγοντες όπως είναι η ικανοποίηση από το αθλητικό γεγονός, η εικόνα προορισμού και η εικόνα του αθλητικού γεγονότος. Αργότερα οι Kaplanidou και Gibson (2010), σε ένα επαναλαμβανόμενο αθλητικό γεγονός μαραθωνίου δρόμου, βρήκαν ότι οι προθέσεις συμπεριφοράς επηρεάζονται από την εικόνα προορισμού, τις στάσεις και την ικανοποίηση. Ο Shonk, το (2006) προκειμένου να εξηγήσει τις προθέσεις συμπεριφοράς μελέτησε θεατές που ταξίδεψαν για να παρακολουθήσουν ένα μεγάλο αθλητικό γεγονός στις Η.Π.Α. Χρησιμοποίησε το μοντέλο SERVQUAL και βρήκε ότι η ποιότητα υπηρεσιών οδηγεί στην ικανοποίηση που επηρεάζει τις προθέσεις επανάληψης της συμμετοχής. Η 15

ποιότητα της διαδικασίας και η ποιότητα του αγώνα φαίνεται να ήταν οι δύο διαστάσεις ποιότητας υπηρεσιών που επηρέασαν περισσότερο την ικανοποίηση και αυτή σε συνέχεια τις προθέσεις συμπεριφοράς. Ακόμη, οι Alexandris, Zahariadis, Tsormpatzoudis et al. (2004) εξετάζοντας συμμετέχοντες δραστηριοτήτων κλειστού χώρου βρήκαν ότι η Ποιότητας Υπηρεσιών επηρεάζει την ικανοποίηση, που επηρεάζει θετικά τις προθέσεις για θετική προφορική επικοινωνία. Επιπλέον σε ελληνική έρευνα που έγινε από Polatidou, Balaska, Polatidou, et al., 2012, η εικόνα προορισμού, η διάσταση ελκυστικότητα της ανάμειξης και η προσκόλληση στην διοργάνωση προέβλεψαν τις προθέσεις για επανάληψη της συμμετοχής σε αγώνες ποδηλασίας βουνού. Η διάσταση της ελκυστικότητας της ανάμιξης σε προηγούμενη έρευνα (Tsiotsou & Alexandris, 2007) φάνηκε να έχει έναν έμμεσο ρόλο στην διαμόρφωση των προθέσεων θεατών ενός αγώνα μπάσκετ για θετική προφορική επικοινωνία, μέσω της επίδρασής της στην διάσταση της προσκόλλησης στην ομάδα. Οι προθέσεις συμπεριφοράς λοιπόν φαίνεται να επηρεάζονται από κάποιους παράγοντες όπως είναι η εικόνα προορισμού, η εικόνα του αθλητικού γεγονότος, η ικανοποίηση από αυτό, η ποιότητα του περιεχομένου που αποτελεί διάσταση της ποιότητας υπηρεσιών και η ανάμειξη. Ωστόσο δεν υπάρχει βιβλιογραφία που να μελετά ενεργούς συμμετέχοντες σε επαναλαμβανόμενα μικρά αθλητικά γεγονότα και να εξετάζει την σχέση των παραπάνω παραγόντων και την επίδρασή τους στις προθέσεις για επιστροφή στην αθλητική διοργάνωση, καθώς και τις προθέσεις τους για θετική προφορική επικοινωνία σε άλλα άτομα. 16

Παράγοντες που επηρεάζουν τις προθέσεις συμπεριφοράς στον αθλητικό τουρισμό Εικόνα της Αθλητικής Διοργάνωσης Η εικόνα της Αθλητικής Διοργάνωσης δημιουργείται από την συνολική υποκειμενική αντίληψη του ατόμου για την δραστηριότητά που πηγάζει από αυτήν. Η αντίληψη αυτή δημιουργείται από το νόημα που δίνουν τα χαρακτηριστικά που την απαρτίζουν καθώς και από τις εμπειρίες που βιώνουν οι εμπλεκόμενοι, θεατές και συμμετέχοντες (Kaplanidou & Vogt, 2010). Αυτή η υποκειμενική αντίληψη επηρεάζεται από 3 συγκεκριμένα χαρακτηριστικά: α) το είδος του γεγονότος, β) τα χαρακτηριστικά του, και γ) τον υποκειμενικό παράγοντα (Gwinner, 1997). Ωστόσο στις περισσότερες έρευνες που έχουν ασχοληθεί συστηματικά με την ενασχόληση της εικόνας του αθλητικού γεγονότος την έχουν συνδέσει περισσότερο με την εικόνα της φίρμας. Οι περισσότερες κλίμακες που έχουν χρησιμοποιηθεί για την αξιολόγησή της εικόνας του αθλητικού γεγονότος έχουν χρησιμοποιήσει χαρακτηριστικά της φίρμας (Gwinner & Eaton, 1999). Στο παρελθόν πολλές έρευνες έχουν γίνει που εξέτασαν την επίδραση των αθλητικών γεγονότων στην εικόνα προορισμού. Όλες αυτές οι έρευνες μελέτησαν μεγάλα αθλητικά γεγονότα και βρήκαν ότι η θετική ή αρνητική επίδραση των αθλητικών γεγονότων εξαρτάται από εκάστοτε χαρακτηριστικά τους, όπως είναι το μέγεθός τους, ο βαθμός συμβατότητας τους με την περιοχή και η διαφήμιση τους (Ritchie & Smith, 1991, Chalip, 2001; Chalip, Green. & Hill, 2003). Ωστόσο όταν υπάρχει συμβατότητα της εικόνας προορισμού με την εικόνα του αθλητικού γεγονότος δημιουργούνται θετικές αντιλήψεις στο μυαλό των επισκεπτών (Jago et al., 2003; Chalip & McGuirty, 2004; Xing & Chalip, 2006). Επομένως σύμφωνα με την βιβλιογραφία, υπάρχει μια στενή σύνδεση μεταξύ της εικόνας προορισμού και της εικόνας του αθλητικού γεγονότος και θα πρέπει να εξετάζονται μαζί προκειμένου να διερευνηθεί περεταίρω η σχέση που υπάρχει μεταξύ τους. Υπάρχει ωστόσο μία έλλειψη ερευνών στον χώρο του 17

αθλητικού τουρισμού ενεργής συμμετοχής σε μικρά αθλητικά γεγονότα, όπου πιθανόν να υπάρχουν διαφορετικά ευρήματα για την σχέση αυτών των δύο μεταβλητών, εφόσον μεταβάλλονται ορισμένα στοιχεία που χαρακτηρίζουν τα μικρά γεγονότα.. Οι Kaplanidou & Vogt (2007), δημιούργησαν κλίμακα προσαρμοσμένη στις συνθήκες διεξαγωγής της έρευνας και εξέτασαν αθλητικούς τουρίστες που συμμετείχαν σε αγώνες ποδηλασίας. Βρέθηκε ότι η εικόνα του αθλητικού γεγονότος μπορεί να επηρεάσει την εικόνα του προορισμού, χωρίς όμως να συμβαίνει το αντίθετο. Τα αποτελέσματα παρουσιάζουν ενδιαφέρον και η αλληλεπίδραση των δύο αυτών μεταβλητών καθώς και η επίδρασή τους στις προθέσεις συμπεριφοράς θα πρέπει να διερευνηθούν περεταίρω. Ικανοποίηση Στην βιβλιογραφία που αναφέρεται στις προθέσεις συμπεριφοράς, η ικανοποίηση υπήρξε μια μεταβλητή που χρησιμοποιήθηκε από διάφορους ερευνητές, σε πολλά μοντέλα. Ορίζεται ως η συναισθηματική κατάσταση μετά από έκθεση του συμμετέχοντα σε μία δραστηριότητα (Baker & Crompton, 2000). Ο ρόλος της φαίνεται να είναι κυρίως μεσολαβητικός σε άλλες μεταβλητές όπως οι στάσεις ( kaplanidou & Gibson, 2010), και η εικόνα προορισμού (kaplanidou & Gibson, 2010, Chi & Qu, 2008), η εικόνα του αθλητικού γεγονότος όταν αυτό είναι επαναλαμβανόμενο (kaplanidou & Gibson, 2010). Δεν υπάρχει όμως σύνδεση όταν το γεγονός δεν είναι (Kaplanidou & Vogt, 2007). Ιδιαίτερα έχουν ασχοληθεί οι ερευνητές με μοντέλα που χρησιμοποίησαν την ποιότητα υπηρεσιών και την ικανοποίηση για να εξηγήσουνε τις επαναλαμβανόμενες προθέσεις (Shonk, 2006), Οι περισσότεροι ερευνητές μελέτησαν την ικανοποίηση σε θεατές μεγάλων αθλητικών γεγονότων και βρήκαν ότι επηρεάζει την επανάληψη μιας συμπεριφοράς (Shonk, 2006). Το ζητούμενο για τους διοργανωτές των αθλητικών γεγονότων είναι η δημιουργία θετικών εμπειριών για τους συμμετέχοντες, που οδηγεί στην ικανοποίηση, η 18

οποία όταν δημιουργηθεί σε ένα άτομο είναι πιο πιθανό αυτό να επαναλάβει μια συμπεριφορά. Στη έρευνά τους το 2010, οι Kaplanidou & Gibson βρήκαν ότι η ικανοποίηση επηρεάζει την επανάληψη της συμπεριφοράς σε ενεργούς αθλητικούς τουρίστες, μόνο όταν το αθλητικό γεγονός είναι επαναλαμβανόμενο. Δεν υπάρχουνε άλλες έρευνες που να επεκτείνουν την γνώση σχετικά με την επίδραση της ικανοποίησης στις προθέσεις συμπεριφοράς όταν τα αθλητικά γεγονότα επαναλαμβάνονται και θα πρέπει να γίνουν κι άλλες προσπάθειες που να εξετάζουν αυτή την σχέση. Ποιότητα υπηρεσιών Ο Shonk (2006), δημιούργησε ένα πολυδιάστατο μοντέλο της ποιότητας υπηρεσιών, για να εξηγήσει τις επαναλαμβανόμενες προθέσεις συμπεριφοράς. Σύμφωνα με αυτό το μοντέλο η ποιότητα υπηρεσιών οδηγεί στην ικανοποίηση του πελάτη και επηρεάζει τις προθέσεις συμπεριφοράς, οδηγώντας σε επανάληψη. Η ποιότητα του προιόντος (product quality) φαίνεται να ήταν η διάσταση της ποιότητας υπηρεσιών που επηρέασε περισσότερο την ικανοποίηση. Η ποιότητα του προϊόντος αναφέρεται στις βασικές υπηρεσίες που προσφέρονται από το ίδιο το αθλητικό γεγονός και αποτελείται από δύο υποδιαστάσεις: α) Την ποιότητα της διαδικασίας και β) την ποιότητα του περιεχομένου. Η ποιότητα της διαδικασίας αναφέρεται στον τρόπο που το περιεχόμενο του αθλητικού γεγονότος είναι οργανωμένο, στην διαδικασία παρακολούθησης και ελέγχου του. Η ποιότητα του περιεχομένου αναφέρεται στην ποιότητα που έχει το ίδιο το περιεχόμενο του αθλητικού γεγονότος, δηλαδή στην ποιότητα του αγώνα (Shonk, 2006). Οι έρευνες που έχουν γίνει ασχολήθηκαν με την μελέτη θεατών μεγάλων αθλητικών γεγονότων (Knott et al., 2013; Fourie et.al., 2011; Gibson, 2008) σύμφωνα όμως με πρόσφατες έρευνες των (kaplanidou & Gibson, 2010; Kaplanidou & Vogt, 2007; Daniels & Norman, 2003), πρέπει να δοθεί σημασία και στην διερεύνηση των μικρότερων 19

αθλητικών γεγονότων, καθώς παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον, λόγω της συχνής και σταθερής επισκεψιμότητας τους και των οικονομικών οφελών που προκύπτουν από την διοργάνωσή τους. Επιπλέον πρέπει να διερευνηθεί αν το μοντέλο της ποιότητας υπηρεσιών μπορεί να έχει εφαρμογή και σε συμμετέχοντες αθλητικών γεγονότων, καθώς αυτοί αποτελούν μια διαφορετική κατηγορία αθλητικών τουριστών και παρουσιάζουν τα δικά τους ιδιαίτερα χαρακτηριστικά. Ανάμιξη Στην βιβλιογραφία του αθλητικού τουρισμού, ο ρόλος της ανάμιξης συνδέεται με την αφοσίωση των συμμετεχόντων σε δραστηριότητες αναψυχής (Alexandris, Zahariadis, Tsorbatzoudis & Grouios G..2008; Alexandris, 2012). Η ανάμιξη αφορά τον βαθμό αφοσίωσης, έκφρασης και επικοινωνίας του εμπλεκομένου σε μια δραστηριότητα και αποτελεί την προσωπική σύνδεση που δημιουργεί το άτομο με αυτήν (Kyle & Chick, 2004). Οι Kyle et al., (2004), για την μέτρηση της ανάμιξης σε δραστηριότητα πεζοπορίας. δημιούργησε ένα μοντέλο της ανάμειξης που αποτελείται από τρείς διαστάσεις: α) την ελκυστικότητα (Attraction),β) την Αυτοέκφραση (Self-expression) και γ) την Κεντρικότητα (Centrality). Η ελκυστικότητα απαρτίζεται από χαρακτηριστικά που συνδέονται με την ευχαρίστηση, την διασκέδαση και τα ενδιαφέροντα του ατόμου, η αυτοέκφραση συνδέεται με το βαθμό που το άτομο αντιπροσωπεύεται από την δραστηριότητα και το προφίλ που επιθυμεί να βγάζει στους άλλους και η κεντρικότητα αφορά την θέση που έχει η δραστηριότητα στην ζωή του ατόμου. Σε άλλη μελέτη που έγινε σε συμμετέχοντες αθλητικής δραστηριότητας τένις, η ανάμιξη φαίνεται να αυξάνεται όταν υπάρχει μεγαλύτερη συχνότητα συμμετοχής (Alexandris, 2012). Δεν υπάρχουν πολλές έρευνες που να έχουν εξετάσει τον ρόλο της ανάμιξης στην διαμόρφωση των προθέσεων συμπεριφοράς, παρόλο που οι προθέσεις συμπεριφοράς αποτελούν διάσταση 20

της αφοσίωσης, σε ενεργούς αθλητικούς τουρίστες στον διεθνή χώρο. Σε ελληνική έρευνα που έγινε από την Polatidou et al. (2012), σε συμμετέχοντες αγώνων ποδηλασίας βουνού, βρέθηκε πως η εικόνα προορισμού, η διάσταση ελκυστικότητα της ανάμειξης και η προσκόλληση στην διοργάνωση προέβλεψαν τις προθέσεις για επανάληψη της συμμετοχής. Εικόνα προορισμού Η εικόνα προορισμού, ως μεταβλητή σύμφωνα με τον ορισμό που έδωσε ο Crompton (1979) αποτελεί την μέτρηση των εντυπώσεων ή αντιλήψεων που σχετίζονται με έναν προορισμό στον οποίο τα άτομα δεν διαμένουν μόνιμα, ενώ οι Baloglu & McCleary, 1999), διέκριναν 3 διαστάσεις: α) την γνωστική, β)την συναισθηματική, και γ) την συνολική εικόνα προορισμού. Στις προσπάθειες των ερευνητών να μελετήσουνε τις προθέσεις συμπεριφοράς, σημαντικό ρόλο φαίνεται να παίζει ο σχηματισμός μιας θετικής εικόνας προορισμού. Στην βιβλιογραφία φαίνεται πως ο σχηματισμός μιας θετικής εικόνας προορισμού, οδηγεί τον επισκέπτη στην μελλοντική επανάληψη της επίσκεψης, στον προορισμό,(chen & Tsai, 2007) αλλα και στο αθλητικό γεγονός (Kaplanidou & Gibson, 2010). Η σημασία της έχει εξεταστεί τόσο σε επίπεδο τουρισμού, (Baloglu et.al, 1999; Chen.& Tsai, 2007),όσο και στον αθλητικό τουρισμό (Chalip et al., 2003; Kaplanidou, 2007; Kaplanidou & Vogt, 2007; Gibson et al., 2008). Σε πρόσφατη έρευνα που έγινε από τους Kaplanidou & Gibson, (2010) και Kaplanidou & Vogt, (2007), εξετάσθηκαν οι προθέσεις συμπεριφοράς σε συμμετέχοντες αγώνων ποδηλασίας και δραστηριοτήτων αναψυχής βουνού και βρέθηκε ότι υπάρχει έμμεση θετική σύνδεση με την εικόνα προορισμού. Σε ενεργούς αθλητικούς τουρίστες που συμμετείχαν σε μικρά αθλητικά γεγονότα, φαίνεται πως η εικόνα προορισμού εξηγεί μέρος των προθέσεων τους για να επιστρέψουν στον προορισμό, αλλά και στο αθλητικό γεγονός. Ωστόσο μέσα από την 21