Παρεμβάσεις για τις μαθησιακές δυσκολίες

Παρεμβάσεις για τις μαθησιακές δυσκολίες

α) Εξατομικευμένα προγράμματα Μοντέλα με στόχο τις φωνολογικές δεξιότητες Μοντέλα με στόχο την αποκωδικοποίηση και την ευχέρεια Μοντέλα με έμφαση στις δεξιότητες της κατανόησης (ανάπτυξη λεξιλογίου, ανάπτυξη προφορικού λόγου, διδασκαλία γνωστικών και μεταγνωστικών στρατηγικών) Ενίσχυση γραπτού λόγου (γραφοσυμβολικές δεξιότητες, ορθογραφία, γραπτή έκφραση)

Υποστήριξη στις δεξιότητες μελέτης, στην οργάνωση/διαχείριση χρόνου, και στη βελτίωση της μνήμης

β)συνεργατικά προγράμματα Σ αυτά τα προγράμματα κυρίαρχο ρόλο παίζει η δυναμική που υπάρχει ανάμεσα στον έμπειρο αναγνώστη και στον μαθητή που αντιμετωπίζει δυσκολίες. Peer education, Peer Assisted Learning Strategies-PALS, Class Wide Peer Tutoring- CWPT, Parental involvement, Family Literacy.

γ. Προγράμματα που μπορούν να εφαρμοστούν στην τάξη Διαφοροποίηση του προγράμματος έτσι ώστε να υποστηριχθούν και οι μαθητές με μαθησιακές δυσκολίες (ανάγκη εξατομικευμένου, δομημένου προγράμματος όταν υπάρχουν ειδικές μαθησιακές δυσκολίες)

Οι διδακτικές παρεμβάσεις που προτείνονται για τις μαθησιακές δυσκολίες στο γραπτό λόγο αναπόφευκτα συνδέονται με τις σύγχρονες θεωρητικές προσεγγίσεις για την αιτιολογία και την οριοθέτησή τους (Hulme & Snowling, 1997). Tα παρεμβατικά προγράμματα εστιάζονται στην αντιμετώπιση μίας ή περισσότερων από τις προαναφερθείσες περιοχές της αναγνωστικής διαδικασίας στις οποίες εντοπίζεται το έλλειμμα, δηλαδή στην αποκωδικοποίηση, την ευχέρεια και/ή την κατανόηση. 6

7 Χαρακτηριστικά αποτελεσματικών προγραμμάτων παρέμβασης Χρήση πολυαισθητηριακών μεθόδων (Singleton, 2009). Έμφαση στη διδασκαλία της φωνολογικής επίγνωσης ως μέρος ενός ευρύτερου προγράμματος (Brooks, 2007). Υψηλός βαθμός δόμησης (Gersten, et al., 2009. NRP, 2000. Rose, 2009). Εντατικά προγράμματα: αρχή του «λίγο και συχνά»

Η παρέμβαση σε μικρές ομάδες είναι εξίσου αποτελεσματική με την εξατομικευμένη παρέμβαση Σαφής και αναλυτική διδασκαλία και μάθηση με βάση διαδοχικά βήματα (NRP, 2000). Έγκαιρη παρέμβαση Αντιστοιχία μεταξύ δεξιότητας και δυσκολίας του έργου 8

Σημασία της παράλληλης ενίσχυσης του μαθησιακού και του ψυχοκοινωνικού τομέα (Vaughn, Sinagub, & Kim, 2004). Συχνός έλεγχος της βελτίωσης/ρυθμού προόδου των μαθητών. 9

10 Κριτήρια αποτελεσματικότητας παρεμβάσεων για τις ΜΔ Χρόνος έναρξης: απαραίτητη η έγκαιρη παρέμβαση (βλ. «κατά Ματθαίον συνέπειες» Stanovich, 1986) Εφαρμογή προγράμματος προσαρμοσμένο στις ανάγκες του μαθητή Η παρέμβαση ακολουθεί την πλήρη διαγνωστική αξιολόγηση του μαθητή

11 Η αποτελεσματικότητα της παρέμβασης εξαρτάται επίσης από: Την πιστότητα της παρέμβασης (treatment integrity/treatment fidelity) Το βαθμό ανταπόκρισης των μαθητών στην παρεχόμενη διδασκαλία

12 Χαρακτηριστικά αποτελεσματικής διδασκαλίας της ανάγνωσης Σαφής, συστηματική και σταδιακή (διαβαθμισμένης δυσκολίας) Διδασκαλία που παρέχει ευκαιρίες για εξάσκηση σε γλωσσικό περιβάλλον με νόημα και σημασία Έναρξη: φωνολογική επίγνωση Σύνδεση φωνημάτων με γραφήματα Σταδιακά, ανάγκη μετάβασης από διδασκαλία της αποκωδικοποίησης στην διδασκαλία σύνθετων ορθογραφικών σχημάτων, στις νοηματικές μονάδες λέξεων (μορφήματα).

13 Κατάκτηση Ικανότητα (proficiency) Γενίκευση Προσαρμογή Μάθηση αργή και με χαμηλή ακρίβεια Ωφελεί η χρήση προτύπων Αναλυτική διδασκαλία Άμεση ανατροφοδότηση Δεξιότητες ακριβείς αλλά με χαμηλή ταχύτητα Ευκαιρίες για αυτόνομες προσπάθειες Ευκαιρίες για νέα περιβάλλοντα μάθησης Άμεση ανατροφοδότηση Μπορεί να χρησιμοποιήσει τη δεξιότητα σε διαφορετικά περιβάλλοντα Μπορεί να χρησιμοποιήσει τη δεξιότητα και τις πληροφορίες για να επιλύσει προβλήματα Επίλυση προβλημάτων

2008 Φωνολογική επίγνωση 14 Φωνήματα Ευχέρεια Λεξιλόγιο Κατανόηση Berninger et al., 2006

Έμφαση στην Κατανόηση 15 ΝΑΙ Αξιολόγηση Ευχέρειας Ικανοποιητική? ΟΧΙ Αξιολόγηση Φωνολογικής Επίγνωσης Ικανοποιητική? ΟΧΙ ΝΑΙ Πρόγραμμα Ευχέρειας Πρόγραμμα Φ.Ε.

2008 Αναλυτική διδασκαλία 16 Διαδοχικά βήματα διαβαθμισμένης δυσκολίας Εξάσκηση στις δεξιότητες που δεν έχουν κατακτηθεί (Roshenshine & Stevens, 1986). Βήμα - βήμα Σαφείς και αναλυτικές πληροφορίες Διασφάλιση της κατάκτησης κάθε βήματος πριν το επόμενο Εγώ δείχνω (παρουσίαση του υλικού), Κάνουμε (καθοδηγούμενη εξάσκηση), και εσύ κάνεις (ανεξάρτητη εξάσκηση). Συχνός έλεγχος κατανόησης, συχνές ερωτήσεις από ειδικό.

2008 17 Κατάλληλο επίπεδο μάθησης Αν η διδασκαλία είναι εύκολη, δεν θα μάθουν τα παιδιά Αν η διδασκαλία είναι δύσκολη, θα τα παρατήσουν Η διδασκαλία πρέπει να είναι στο κατάλληλο επίπεδο «πρόκλησης»

Percentage of Intervals Συμπεριφορά παιδιών με ΜΔ κατά τη διάρκεια της παρέμβασης Ολοκλήρωση του έργου Χρόνος που αφιερώνει ο μαθητής στο έργο Κατανόηση του έργου 18 100 90 80 70 60 50 40 30 20 Γραμμή Bάσης Ματαίωση Επίπεδο διδασκ. Επίπεδο ανεξ.

19 Δεξιότητες νόημα

20 Αντιμετώπιση δυσκολιών στην βασική ανάγνωση Αναγνώριση γραμμάτων Έναρξη με φωνήεντα και σύμφωνα με μεγάλη συχνότητα Ευδιάκριτα γράμματα (βλ. μέγεθος) Συμμετοχή των αισθήσεων στην πρόσληψη Άσκηση στην αναγνώριση και ανάκληση της γραφημικής και φωνημικής ταυτότητας Επάρκεια χρόνου

21 Ανάγνωση συλλαβών Συλλαβές να περιλαμβάνουν διδαγμένα γράμματα Έναρξη: Σ-Φ, Σ-Φ-Σ και αργότερα Σ-Σ-Φ Επανάληψη, εξάσκηση

22 Ανάγνωση λέξεων Λέξη: το κυριότερο δομικό στοιχείο του λόγου Έναρξη με λέξεις που περιλαμβάνουν γνωστές στο παιδί συλλαβές-γράμματα Παρουσίαση νέων λέξεων (με νέα γράμματα) Διδασκαλία μικρών προτάσεων (π.χ. 2 λέξεις). Σύντομες έτσι ώστε να μην παραβιάζεται η χρονική διάρκεια συγκράτησης των πληροφοριών στη μνήμη Σταδιακή προσέγγιση στην ανάγνωση μεγαλύτερων φράσεων

23 Ευχέρεια: ανάγνωση με ακρίβεια και ταχύτητα 1. Επίδειξη φωναχτής ανάγνωσης από την εκπαιδευτικό ως μέρος διδασκαλίας που περιλαμβάνει επαναλαμβανόμενες αναγνώσεις (Blevins, 2001 Chard, Vaughn, & Tyler, 2002 Rasinski, 2003). 2. Άμεση διδασκαλία στρατηγικών αποκωδικοποίησης άγνωστων λέξεων, χρήση σημείων στίξης (NICHD, 2000).

3. Εξασφάλιση προφορικής υποστήριξης και επιδείξεις χρησιμοποιώντας βοήθεια κατά την αποκωδικοποίηση (με μαγνητοφωνημένα κείμενα), ομαδική ανάγνωση, ανάγνωση σε ζεύγη, τυχόν υποστηρικτικά προγράμματα σε ηλεκτρονικό υπολογιστή (Rasinski, 2003). 24

5. Προσφορά πολλών ευκαιριών για πρακτική με βάση τη μέθοδο των επαναλαμβανόμενων αναγνώσεων και με υλικό που σταδιακά δυσκολεύει (Chard και συν., 2002 Meyer & Felton, 1999 Rasinski, 2003 Samuels, 1979). 6. Καλλιέργεια της ανάπτυξης του χρωματισμού της ανάγνωσης χωρίζοντας τις προτάσεις του κειμένου ανάλογα με τον επιτονισμό που διδάσκεται και εμπλέκοντας το μαθητή στην αποκωδικοποίηση κάθε πρότασης 25