ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ 1999 2004 Επιτροπή Πολιτισµού, Νεότητας, Παιδείας, Μέσων Ενηµέρωσης και Αθλητισµού 6 εκεµβρίου 2001 ΠΡΟΚΑΤΑΡΚΤΙΚΟ 2251/2001(COS) ΣΧΕ ΙΟ ΕΚΘΕΣΗΣ σχετικά µε την ανακοίνωση της Επιτροπής που αφορά το σχέδιο αναλυτικού προγράµµατος εργασίας σε συνέχεια της έκθεσης περί των συγκεκριµένων στόχων των συστηµάτων εκπαίδευσης και κατάρτισης (COM(2001) 501 C5-0601/2001 2251/2001(COS)) Επιτροπή Πολιτισµού, Νεότητας, Παιδείας, Μέσων Ενηµέρωσης και Αθλητισµού Εισηγήτρια: Maria Martens PR\456042.doc PE 312.499
PR\456042.doc 2/12 PE 312.499
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Σελίδα ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΤΗΣ ΙΑ ΙΚΑΣΙΑΣ... 4 ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ... 5 ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ... 9 ΓΝΩΜΟ ΟΤΗΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ... ΓΝΩΜΟ ΟΤΗΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΓΙΑ ΤΑ ΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΑΣ ΚΑΙ ΤΙΣ ΙΣΕΣ ΕΥΚΑΙΡΙΕΣ... ΓΝΩΜΟ ΟΤΗΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ, ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ ΕΜΠΟΡΙΟΥ, ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ... PR\456042.doc 3/12 PE 312.499
ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΤΗΣ ΙΑ ΙΚΑΣΙΑΣ Με την από 7 ης Σεπτεµβρίου 2001 επιστολή της, η Επιτροπή διαβίβασε στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο την ανακοίνωσή της που αφορά το σχέδιο αναλυτικού προγράµµατος εργασίας, σε συνέχεια της έκθεσης περί των συγκεκριµένων στόχων των συστηµάτων εκπαίδευσης και κατάρτισης (COM(2001) 501 2251/2001(COS)). Κατά τη συνεδρίαση στις.. η Πρόεδρος του Κοινοβουλίου ανακοίνωσε ότι παρέπεµψε την ανακοίνωση αυτή στην αρµόδια επί της ουσίας Επιτροπή Πολιτισµού, Νεότητας, Παιδείας, Μέσων Ενηµέρωσης και Αθλητισµού και, για γνωµοδότηση, στην Επιτροπή Απασχόλησης και Κοινωνικών Υποθέσεων, στην Επιτροπή για τα ικαιώµατα της Γυναίκας και τις Ίσες Ευκαιρίες καθώς και στην Επιτροπή Βιοµηχανίας, Εξωτερικού Εµπορίου, Έρευνας και Ενέργειας (C5-0601/2001). Κατά τη συνεδρίασή της στις η Επιτροπή Πολιτισµού, Νεότητας, Παιδείας, Μέσων Ενηµέρωσης και Αθλητισµού όρισε εισηγήτρια την κ. Maria Martens. Κατά τη συνεδρίασή της/τις συνεδριάσεις της στις..., η επιτροπή / εξέτασε την ανακοίνωση της Επιτροπής καθώς και το σχέδιο έκθεσης. Κατά την τελευταία ως άνω συνεδρίαση/από τις συνεδριάσεις αυτές, ενέκρινε την πρόταση ψηφίσµατος µε ψήφους υπέρ,... ψήφους κατά, και... αποχή/αποχές/οµόφωνα. Ήσαν παρόντες κατά την ψηφοφορία οι βουλευτές... (πρόεδρος/ασκών/ασκούσα την προεδρία),... και (αντιπρόεδρος/αντιπρόεδροι),... (εισηγήτρια),...,... (αναπλ....),... (αναπλ.... σύµφωνα µε το άρθρο 153, παράγραφος 2, του Κανονισµού),... και.... Οι γνωµοδοτήσεις της Επιτροπής Απασχόλησης και Κοινωνικών Υποθέσεων, της Επιτροπής για τα ικαιώµατα της Γυναίκας και τις Ίσες Ευκαιρίες και της Επιτροπής Βιοµηχανίας, Εξωτερικού Εµπορίου, Έρευνας και Ενέργειας επισυνάπτονται στην παρούσα έκθεση. Η έκθεση κατατέθηκε στις.... Η προθεσµία για την κατάθεση τροπολογιών θα αναγράφεται στο σχέδιο ηµερήσιας διάταξης της περιόδου συνόδου κατά την οποία θα εξετασθεί η έκθεση/ορίσθηκε για τις στις. PR\456042.doc 4/12 PE 312.499
ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ Ψήφισµα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σχετικά µε την ανακοίνωση της Επιτροπής που αφορά το σχέδιο αναλυτικού προγράµµατος εργασίας σε συνέχεια της έκθεσης περί των συγκεκριµένων στόχων των συστηµάτων εκπαίδευσης και κατάρτισης (COM(2001) 501 C5-0601/2001 2251/2001(COS)) Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, - έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής (COM(2001) 501 C5-0601/2001 1 ), - έχοντας υπόψη τη συνθήκη για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας και ιδίως τα άρθρα 149 και 150, - έχοντας υπόψη τα συµπεράσµατα του Ευρωπαϊκού Συµβουλίου που πραγµατοποιήθηκε στη Λισσαβόνα στις 23-24 Μαρτίου 2000, - έχοντας υπόψη τα συµπεράσµατα του Ευρωπαϊκού Συµβουλίου που πραγµατοποιήθηκε στη Στοκχόλµη στις 23-24 Μαρτίου 2001, - έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής «Οι συγκεκριµένοι µελλοντικοί στόχοι των εκπαιδευτικών συστηµάτων» 2, - έχοντας υπόψη το ψήφισµά του σχετικά µε τη «ιδασκαλία και εκµάθηση Προς την κοινωνία της γνώσης» της 15 ης Μαΐου 2000, - έχοντας υπόψη το ψήφισµά του σχετικά την αξιολόγηση της ποιότητας στη σχολική εκπαίδευση, της 6 ης Ιουλίου 2000, - έχοντας υπόψη το ψήφισµα του Συµβουλίου των Υπουργών Παιδείας που πραγµατοποιήθηκε στις 29 Νοεµβρίου 2001 σχετικά µε τη γλωσσική πολυµορφία και την εκµάθηση των γλωσσών στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Έτους Γλωσσών, - έχοντας υπόψη τα συµπεράσµατα του Συµβουλίου των Υπουργών Παιδείας που πραγµατοποιήθηκε στις 29 Νοεµβρίου 2001 σχετικά µε την παρακολούθηση της έκθεσης της Επιτροπής περί των συγκεκριµένων µελλοντικών στόχων των συστηµάτων εκπαίδευσης και κατάρτισης, - έχοντας υπόψη το άρθρο 47, παράγραφος 1, του Κανονισµού του, 1 εν έχει δηµοσιευθεί ακόµη στην ΕΕ 2 COM(2001) 59 PR\456042.doc 5/12 PE 312.499
- έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής Πολιτισµού, Νεότητας, Παιδείας, Μέσων Ενηµέρωσης και Αθλητισµού και τις γνωµοδοτήσεις της Επιτροπής Απασχόλησης και Κοινωνικών Υποθέσεων, της Επιτροπής για τα ικαιώµατα της Γυναίκας και τις Ίσες Ευκαιρίες καθώς και της Επιτροπής Βιοµηχανίας, Εξωτερικού Εµπορίου, Έρευνας και Ενέργειας (A5-.../2001), A. λαµβάνοντας υπόψη ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση εξήγγειλε ένα νέο στρατηγικό στόχο για την τρέχουσα δεκαετία στο Ευρωπαϊκό Συµβούλιο της Λισσαβόνας, συγκεκριµένα «να καταστεί η πλέον ανταγωνιστική και δυναµική οικονοµία της γνώσης ανά την υφήλιο, ικανή για βιώσιµη οικονοµική ανάπτυξη µε περισσότερες και καλύτερες θέσεις εργασίας και µε µεγαλύτερη κοινωνική συνοχή», B. λαµβάνοντας υπόψη ότι στο Ευρωπαϊκό Συµβούλιο της Λισσαβόνας διαπιστώθηκε επίσης ότι τα συστήµατα εκπαίδευσης και κατάρτισης της Ευρώπης πρέπει να προσαρµοστούν τόσο στις απαιτήσεις της κοινωνίας της γνώσης όσο και στην ανάγκη για βελτίωση του επιπέδου και της ποιότητας της απασχόλησης, Γ. λαµβάνοντας υπόψη ότι ο στρατηγικός στόχος που εξαγγέλθηκε στο Ευρωπαϊκό Συµβούλιο στη Λισσαβόνας επιβεβαιώθηκε κατά το Ευρωπαϊκό Συµβούλιο στη Στοκχόλµη,. λαµβάνοντας υπόψη ότι στο Ευρωπαϊκό Συµβούλιο της Στοκχόλµης εγκρίθηκε επίσης η έκθεση της Επιτροπής «Οι συγκεκριµένοι µελλοντικοί στόχοι των εκπαιδευτικών συστηµάτων», η οποία έθετε τους τρεις ακόλουθους στόχους: βελτίωση της ποιότητας και της αποτελεσµατικότητας των συστηµάτων εκπαίδευσης και κατάρτισης στην Ευρωπαϊκή Ένωση διευκόλυνση της πρόσβασης όλων στα συστήµατα εκπαίδευσης και κατάρτισης και άνοιγµα των συστηµάτων εκπαίδευσης και κατάρτισης στον κόσµο, E. λαµβάνοντας υπόψη ότι στο Ευρωπαϊκό Συµβούλιο της Στοκχόλµης ζητήθηκε από το Συµβούλιο και την Επιτροπή να υποβάλουν στο Ευρωπαϊκό Συµβούλιο που θα πραγµατοποιηθεί στη Βαρκελώνη την άνοιξη του 2002 έκθεση «που θα περιέχει αναλυτικό πρόγραµµα εργασίας όσον αφορά την παρακολούθηση των στόχων των συστηµάτων εκπαίδευσης και κατάρτισης», ΣΤ. λαµβάνοντας υπόψη ότι τα κοινοτικά έγγραφα αυτού του είδους πρέπει να περιλαµβάνουν: σαφώς καθορισµένους και ρεαλιστικούς στόχους τεκµηρίωση της «ευρωπαϊκής προστιθέµενης αξίας» της προτεινόµενης δράσης(-εων) εκτίµηση των δηµοσιονοµικών επιπτώσεων της εν λόγω δράσης(-εων), µε κατάρτιση προϋπολογισµού βάσει των δραστηριοτήτων ανάλυση του κόστους ευκαιρίας δείκτες απόδοσης για τη µέτρηση της προόδου που σηµειώνεται στην κατεύθυνση των στόχων µια διαδικασία αξιολόγησης των πειραµατικών έργων και τροποποίησης των εισηγούµενων µέτρων µε βάση τα αποτελέσµατα των αξιολογήσεων, Ζ. λαµβάνοντας υπόψη ότι το λευκό βιβλίο της Επιτροπής του 1995 «ιδασκαλία και εκµάθηση Προς την κοινωνία της γνώσης» έθεσε ως στόχο την επαρκή γνώση δύο ευρωπαϊκών γλωσσών εκτός της µητρικής για όλους τους απόφοιτους της δευτεροβάθµιας εκπαίδευσης και ότι ο στόχος αυτός επικυρώθηκε στο Συµβούλιο των Υπουργών Παιδείας στις 29 Νοεµβρίου 2001, PR\456042.doc 6/12 PE 312.499
H. λαµβάνοντας υπόψη ότι µια έρευνα του Ευρωβαρόµετρου η οποία πραγµατοποιήθηκε τον εκέµβριο του 2000 αποκάλυψε ότι το 53% των Ευρωπαίων δήλωσαν ότι µιλούν µία τουλάχιστον ευρωπαϊκή γλώσσα εκτός της µητρικής τους, ενώ ένα 26% δήλωσε ότι µιλά δύο επιπλέον γλώσσες, 1. εκφράζει τη λύπη του για το γεγονός ότι δεν µπόρεσε να προβεί σε σχολιασµό της αρχικής έκθεσης της Επιτροπής «Οι µελλοντικοί συγκεκριµένοι στόχοι των εκπαιδευτικών συστηµάτων» µε αποτέλεσµα να καλείται τώρα να σχολιάσει αναλυτικές προτάσεις για την εφαρµογή ενός γενικότερου σχεδίου στη διαµόρφωση του περιεχόµενου του οποίου δεν είχε καµία συµµετοχή 2. θεωρεί ότι η µέθοδος του ανοιχτού συντονισµού πρέπει να εφαρµόζεται στον τοµέα της εκπαίδευσης και εµµένει στην άποψη ότι, στο πνεύµα της συνεργασίας µεταξύ των οργάνων, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο πρέπει να εµπλακεί ενεργά στα µέτρα που εισηγείται το αναλυτικό πρόγραµµα εργασίας 3. χαιρετίζει το ρεαλισµό της Επιτροπής αναφορικά µε τον περιορισµένο ρόλο που µπορεί να διαδραµατίσει στην επίτευξη των στόχων που τέθηκαν στα Ευρωπαϊκά Συµβούλια της Λισσαβόνας και της Στοκχόλµης 4. χαιρετίζει την αποφασιστικότητα της Επιτροπής να αποφύγει την επικάλυψη των εργασιών των άλλων διεθνών οργανισµών σε αυτόν τον τοµέα (όπως ο ΟΟΣΑ, το Συµβούλιο της Ευρώπης και το Ευρωπαϊκό Σχολικό ίκτυο), λαµβάνοντας υπόψη τις εργασίες τους και εξετάζοντας τις δυνατότητες συνεργασίας 5. χαιρετίζει τις προσπάθειες της Επιτροπής να συµπεριλάβει στο σχέδιο αναλυτικού προγράµµατος εργασίας σαφώς καθορισµένους και ρεαλιστικούς στόχους, τεκµηρίωση της «ευρωπαϊκής προστιθέµενης αξίας» της προτεινόµενης δράσης και δείκτες απόδοσης για τη µέτρηση της προόδου που σηµειώνεται στην κατεύθυνση των στόχων 6. σηµειώνει, εντούτοις, ότι το σχέδιο αναλυτικού προγράµµατος εργασίας δεν περιλαµβάνει εκτίµηση των δηµοσιονοµικών επιπτώσεων των προτεινόµενων δράσεων για την Ευρωπαϊκή Κοινότητα 7. επαναβεβαιώνει την υποστήριξή του στο στόχο της επαρκούς γνώσης δύο τουλάχιστον ευρωπαϊκών γλωσσών εκτός της µητρικής για όλους τους απόφοιτους της δευτεροβάθµιας εκπαίδευσης 8. υπενθυµίζει στην Επιτροπή, στο Συµβούλιο και στις κυβερνήσεις των κρατών µελών ότι τα συστήµατα εκπαίδευσης διαπνέονται από ένα ευρύτερο και πιο ανθρωπιστικό πνεύµα σε σχέση µε τα συστήµατα κατάρτισης ότι το περιεχόµενο των συστηµάτων εκπαίδευσης δεν πρέπει να καθορίζεται µε άξονα αποκλειστικά την οικονοµία και την αγορά εργασίας, αλλά και τη δηµιουργία συνειδητοποιηµένων πολιτών, την ανάπτυξη της ικανότητας επικοινωνίας, τη διαπολιτισµική κατανόηση και τις κοινωνικές δεξιότητες PR\456042.doc 7/12 PE 312.499
9. καλεί την Επιτροπή να καθιερώσει δείκτες για εκπαιδευτικούς στόχους όπως η συνειδητοποίηση του ρόλου του πολίτη, οι κοινωνικές δεξιότητες και η πολιτισµική κατανόηση 10. καλεί την Επιτροπή, το Συµβούλιο και τα κράτη µέλη να αναπτύξουν και να προάγουν την εκπαίδευση που θα συµβάλει στη δηµιουργία ενεργών πολιτών 11. χαιρετίζει τις προτάσεις της Επιτροπής για αύξηση της κινητικότητας και των ανταλλαγών (στόχος 3.4) προτείνοντας, ωστόσο, να προβλεφθεί ένας πρόσθετος δείκτης κινητικότητας: οι επαφές µεταξύ σχολείων, εκπαιδευτικών, µαθητών και σπουδαστών σε διάφορες χώρες 12. καλεί την Επιτροπή να του παρέχει πλήρη ενηµέρωση σχετικά µε τις συµβουλές και τις διαβουλεύσεις της οµάδας εργασίας και των υποοµάδων εµπειρογνωµόνων που αναφέρονται στις παραγράφους 69-72 της ανακοίνωσης δηµοσιεύοντας τα πρακτικά των συνεδριάσεων των οµάδων αυτών 13. αναθέτει στην Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισµα στην Επιτροπή, στο Συµβούλιο καθώς και στις κυβερνήσεις και τα κοινοβούλια των κρατών µελών. PR\456042.doc 8/12 PE 312.499
ΓΙΑΤΙ ΣΕ ΜΟΡΦΗ ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗΣ; ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ 1. Η Ευρωπαϊκή Ένωση εξήγγειλε τον Μάρτιο του 2000 στο Ευρωπαϊκό Συµβούλιο της Λισσαβόνας ένα νέο στρατηγικό στόχο: «να καταστεί η πλέον ανταγωνιστική και δυναµική οικονοµία της γνώσης ανά την υφήλιο, ικανή για βιώσιµη οικονοµική ανάπτυξη µε περισσότερες και καλύτερες θέσεις εργασίας και µε µεγαλύτερη κοινωνική συνοχή». Επιβεβαιώνοντας το στόχο αυτό, το Ευρωπαϊκό Συµβούλιο της Στοκχόλµης τον Μάρτιο του 2001 υπογράµµισε τη σηµασία της εκπαίδευσης και της κατάρτισης: «η βελτίωση των βασικών δεξιοτήτων, και κυρίως η εξοικείωση µε την πληροφορική και τις ψηφιακές τεχνολογίες, αποτελεί άµεση προτεραιότητα Η προτεραιότητα αυτή περιλαµβάνει τις πολιτικές για την εκπαίδευση και τη δια βίου µάθηση, καθώς και τα µέσα για να καλυφθεί η έλλειψη επιστηµονικού και τεχνικού προσωπικού». Επίσης, επικύρωσε την έκθεση της Επιτροπής «Οι συγκεκριµένοι µελλοντικοί στόχοι των εκπαιδευτικών συστηµάτων» η οποία είχε εγκριθεί από το Συµβούλιο των Υπουργών Παιδείας το Φεβρουάριο του 2001 και κάλεσε το Συµβούλιο και την Επιτροπή να υποβάλουν στο Ευρωπαϊκό Συµβούλιο που θα πραγµατοποιηθεί στη Βαρκελώνη την άνοιξη του 2002 έκθεση «που θα περιέχει αναλυτικό πρόγραµµα εργασίας όσον αφορά την παρακολούθηση των στόχων των συστηµάτων εκπαίδευσης και κατάρτισης». 2. Η παρούσα ανακοίνωση αποτελεί τη συµβολή της Επιτροπής στην εκπόνηση του αναλυτικού προγράµµατος εργασίας που ζήτησε το Συµβούλιο. Πρόκειται να συζητηθεί στο Συµβούλιο των Υπουργών Παιδείας, ενώ η κοινή τελική έκθεση θα εγκριθεί από το Συµβούλιο τον Φεβρουάριο του 2002 και κατόπιν θα υποβληθεί στο Ευρωπαϊκό Συµβούλιο στη Βαρκελώνη. Η παρούσα ανακοίνωση έρχεται επίσης να συµπληρώσει τρία προσεχή σχέδια δράσης της Επιτροπής σχετικά µε (α) τη δια βίου µάθηση, (β) τις δεξιότητες και την κινητικότητα και (γ) τις ελλείψεις δεξιοτήτων και προσωπικού στους επιστηµονικούς και τεχνολογικούς τοµείς. ΠΟΙΟ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΤΗΣ ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗΣ; 3. Η έκθεση «Οι συγκεκριµένοι µελλοντικοί στόχοι των εκπαιδευτικών συστηµάτων» που δηµοσιεύθηκε τον Ιανουάριο του 2001 όριζε τους εξής βασικούς και επιµέρους στόχους: Βελτίωση της ποιότητας και της αποτελεσµατικότητας των συστηµάτων εκπαίδευσης και κατάρτισης στην ΕΕ Βελτίωση της εκπαίδευσης και της κατάρτισης για εκπαιδευτικούς και επιµορφωτές Ανάπτυξη δεξιοτήτων για την κοινωνία της γνώσης Εξασφάλιση της πρόσβασης όλων στις ΤΠΕ Προσέλκυση περισσότερων φοιτητών στους τοµείς της επιστήµης και της τεχνολογίας Βέλτιστη χρήση των πόρων ιευκόλυνση της πρόσβασης όλων στα συστήµατα εκπαίδευσης και κατάρτισης Περιβάλλον ανοικτής εκπαίδευσης Να καταστεί ελκυστική η µάθηση PR\456042.doc 9/12 PE 312.499
Προώθηση της ενεργού συµµετοχής στα κοινά, των ίσων ευκαιριών και της κοινωνικής συνοχής Άνοιγµα των συστηµάτων εκπαίδευσης και κατάρτισης στον κόσµο Ενίσχυση των δεσµών µε την επαγγελµατική ζωή και την έρευνα καθώς και µε την ευρύτερη κοινωνία Ανάπτυξη του επιχειρηµατικού πνεύµατος Βελτίωση της εκµάθησης ξένων γλωσσών Αύξηση της κινητικότητας και των ανταλλαγών Ενίσχυση της ευρωπαϊκής συνεργασίας 4. Για κάθε έναν από τους επιµέρους στόχους, η παρούσα ανακοίνωση δίνει ένα περίγραµµα των βασικών ζητηµάτων, προτείνει τους δείκτες που µπορούν να χρησιµοποιηθούν για τη µέτρηση της προόδου που σηµειώνεται προς την κατεύθυνση του κάθε στόχου, ορίζει ένα χρονοδιάγραµµα έναρξης της εργασίας και σηµειώνει τα υφιστάµενα σηµεία αναφοράς (π.χ. ποσοτικοποιήσιµους στόχους). 5. Η Επιτροπή προτείνει τις εξής µεθόδους εργασίας για την επίτευξη των στόχων που θέτει η ανακοίνωση: Συγκριτική αξιολόγηση:τα κράτη µέλη καθορίζουν σαφείς και ποσοτικοποιηµένους στόχους ώστε να είναι δυνατή η µέτρηση της προόδου. Οι στόχοι αυτοί πρέπει να έχουν ως αφετηρία την υφιστάµενη κατάσταση σε κάθε κράτος µέλος. Οι βέλτιστες πρακτικές πρέπει να ανταλλάσσονται και να διαδίδονται (µέσω σεµιναρίων, της δηµιουργίας βάσεων δεδοµένων, διαδικτυακών ιστοθέσεων, έντυπων φυλλαδίων). Επανεξέταση από οµολόγους: κάθε κράτος µέλος οφείλει να υποβάλει κάποια από τις πολιτικές του για κριτική εξέταση. είκτες: στις περιπτώσεις που δεν υπάρχουν συγκρίσιµα δεδοµένα για όλα τα κράτη µέλη, η Επιτροπή θα επωµιστεί το έργο αυτό για τους σηµαντικότερους δείκτες. Οµάδες εµπειρογνωµόνων: Η Επιτροπή θα συστήσει µια οµάδα εργασίας καθώς και µια σειρά υποοµάδων, που θα αποτελούνται από εµπειρογνώµονες συµβούλους. «Όπου ενδείκνυται», προσθέτει η ανακοίνωση «ενδεχοµένως να υπάρχουν οµάδες µε άλλες αρµοδιότητες». Οι υποψήφιες για προσχώρηση χώρες πρέπει, στο µέτρο του δυνατού, να µετέχουν σε όλες αυτές τις δραστηριότητες. ΣΧΟΛΙΑ ΤΗΣ ΕΙΣΗΓΗΤΡΙΑΣ 6. Το Κοινοβούλιο πρέπει να εκφράσει την ικανοποίησή του για τέσσερα χαρακτηριστικά της παρούσας ανακοίνωσης: Ρεαλισµός: Το άρθρο 149 της Συνθήκης ορίζει ότι «Η Κοινότητα συµβάλλει στην ανάπτυξη παιδείας υψηλού επιπέδου, ενθαρρύνοντας τη συνεργασία µεταξύ κρατών µελών και, αν αυτό απαιτείται, υποστηρίζοντας και συµπληρώνοντας τη δράση τους, σεβόµενη ταυτόχρονα πλήρως την αρµοδιότητα των κρατών µελών για το περιεχόµενο της διδασκαλίας και την οργάνωση του εκπαιδευτικού συστήµατος καθώς και την PR\456042.doc 10/12 PE 312.499
πολιτιστική και γλωσσική τους πολυµορφία». Η συγκεκριµένη ανακοίνωση είναι ρεαλιστική όσον αφορά στον περιορισµένο ρόλο που µπορεί και πρέπει να διαδραµατίζει η Επιτροπή στην επίτευξη των στόχων που τέθηκαν στα Ευρωπαϊκά Συµβούλια της Λισσαβόνας και της Στοκχόλµης. Η σύσταση οµάδων εργασίας µε εµπειρογνώµονες συµβούλους από τα κράτη µέλη, η συνδροµή, όπου είναι αναγκαίο, στην ανάπτυξη συγκρίσιµων δεικτών, η διευκόλυνση της διάδοσης των βέλτιστων πρακτικών, η ενίσχυση της ευρωπαϊκής συνεργασίας στον τοµέα της ανώτατης εκπαίδευσης µε τη βοήθεια κοινοτικών µέσων όπως το ευρωπαϊκό σύστηµα µεταφοράς ακαδηµαϊκών µονάδων σε όλη την Κοινότητα (ECTS) ή οι εταιρικές σχέσεις µεταξύ πανεπιστηµίων στο πλαίσιο του προγράµµατος ΣΩΚΡΑΤΗΣ αποτελούν όλα επιτυχή παραδείγµατα «ευρωπαϊκής προστιθέµενης αξίας». Αποφυγή επικάλυψης: είναι εύλογο να αξιοποιείται η εµπειρία άλλων οργανισµών και να αποφεύγεται η επικάλυψη µε υφιστάµενες προσπάθειες. Η παράγραφος 10 της ανακοίνωσης αναφέρει ότι υπήρξε µέριµνα ώστε «να αποφευχθεί η επικάλυψη των εργασιών των διεθνών οργανισµών σε αυτόν τον τοµέα, λαµβάνοντας υπόψη τις εργασίες τους και εξετάζοντας τις δυνατότητες συνεργασίας, κυρίως όσον αφορά τον ΟΟΣΑ, αλλά και το Συµβούλιο της Ευρώπης, το ιεθνές Γραφείο Εργασίας και την Οργάνωση των Ηνωµένων Εθνών για την Παιδεία, την Επιστήµη και τον Πολιτισµό (UNESCO)». Μέτρηση προόδου: κατά το παρελθόν, το Κοινοβούλιο έχει επικρίνει την Επιτροπή για την παράλειψή της να συµπεριλάβει στα λευκά βιβλία και σε άλλα ανάλογα έγγραφα χάραξης στρατηγικής: «σαφώς καθορισµένους και ρεαλιστικούς στόχους τεκµηρίωση της ευρωπαϊκής προστιθέµενης αξίας της προτεινόµενης δράσης(-εων) εκτίµηση, µε κατάρτιση προϋπολογισµού βάσει των δραστηριοτήτων, του συνολικού κόστους της εν λόγω δράσης(-εων) ανάλυση του κόστους ευκαιρίας δείκτες απόδοσης για τη µέτρηση της προόδου που σηµειώνεται στην κατεύθυνση των στόχων µια διαδικασία αξιολόγησης των πειραµατικών έργων και τροποποίησης των εισηγούµενων µέτρων µε βάση τα αποτελέσµατα των αξιολογήσεων». Η παρούσα ανακοίνωση ανταποκρίνεται σε µεγάλο βαθµό στις απαιτήσεις αυτές. Γλώσσες: Η απόφαση του Συµβουλίου τον Μάρτιο του 1995 ορίζει ως στόχο την επαρκή γνώση δύο ευρωπαϊκών γλωσσών εκτός της µητρικής γλώσσας(-ών) για όλους τους απόφοιτους της δευτεροβάθµιας εκπαίδευσης. Η σηµασία του στόχου αυτού ο οποίος αναδεικνύεται στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού έτους γλωσσών 2001 έχει τονιστεί επανειληµµένα από το Κοινοβούλιο. Είναι, συνεπώς, θετικό το γεγονός ότι η Επιτροπή πρότεινε το εξής σηµείο αναφοράς για το στόχο 3.3: «κατά την ολοκλήρωση της υποχρεωτικής εκπαίδευσης και κατάρτισης όλοι οι µαθητές αναµένεται να κατέχουν επαρκώς δύο γλώσσες επιπλέον της µητρικής τους». 7. Το Κοινοβούλιο πρέπει, επίσης, να εκφράσει τη δυσαρέσκειά του για τα ακόλουθα σηµεία της ανακοίνωσης: Παράλειψη διαβούλευσης µε το Κοινοβούλιο: Η αρχική έκθεση της Επιτροπής, που εγκρίθηκε από το Συµβούλιο των Υπουργών Παιδείας τον Φεβρουάριο του 2001 και από το Ευρωπαϊκό Συµβούλιο στη Στοκχόλµη τον Μάρτιο του 2001, δόθηκε στη δηµοσιότητα µόλις στα τέλη Ιανουαρίου 2001. Ως εκ τούτου, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο δεν πρόλαβε PR\456042.doc 11/12 PE 312.499
να προβεί σε σχολιασµό της πριν την έγκρισή της: η επιτροπή κατέθεσε προφορική ερώτηση στην Επιτροπή και στο Συµβούλιο ζητώντας να πληροφορηθεί γιατί δεν προηγήθηκε διαβούλευση µε το Κοινοβούλιο. Το Κοινοβούλιο καλείται τώρα να σχολιάσει αναλυτικές προτάσεις για την εφαρµογή ενός γενικότερου σχεδίου στη διαµόρφωση του περιεχόµενου του οποίου δεν είχε καµία συµµετοχή. Αυτό δεν είναι ό,τι πιο ενδεδειγµένο για έναν τοµέα στον οποίο το Κοινοβούλιο επιδεικνύει ένα δικαιολογηµένο ενδιαφέρον και έχει δικαίωµα να εκφράσει την άποψή του. Ανάλυση κόστους-ωφελειών: παρόλο που λαµβάνει υπόψη την ανάγκη για µέτρηση της προόδου που σηµειώνεται προς την κατεύθυνση των στόχων, η ανακοίνωση δεν περιλαµβάνει εκτίµηση του συνολικού κόστους της προτεινόµενης δράσης ούτε ανάλυση του κόστους ευκαιρίας. Η διάκριση µεταξύ εκπαίδευσης και κατάρτισης: ωστόσο, η µεγαλύτερη αδυναµία της έκθεσης είναι ο τόνος στον οποίο είναι γραµµένη. Μια σειρά διεθνών ερευνών έχει εξάρει τη σύνδεση µεταξύ της µόρφωσης και της απασχόλησης υψηλής ποιότητας. Και στο θαρραλέο νέο κόσµο της «κοινωνίας της γνώσης», η ανάγνωση και η αριθµητική εκτιµώνται δεόντως. Όµως η εκπαίδευση δεν ταυτίζεται µε την κατάρτιση και δεν µπορεί να οριστεί απλά ως η προπαρασκευή των ατόµων για την απασχόληση. Είναι εποµένως ανησυχητικό όταν η γλώσσα της ανακοίνωσης υποδηλώνει κάτι τέτοιο όταν, λόγου χάρη, διαβάζει κανείς ότι τα ευρωπαϊκά εκπαιδευτικά συστήµατα «από πάρα πολλές απόψεις εξακολουθούν να είναι εσωστρεφή» ή όταν ένας από τους στόχους των εκπαιδευτικών συστηµάτων πρέπει να είναι «να προωθήσουµε το επιχειρηµατικό πνεύµα». Αποστολή των εκπαιδευτικών συστηµάτων είναι, αφενός, να βοηθούν τον άνθρωπο να αποκτήσει τις γνώσεις και δεξιότητες που θα του είναι χρήσιµες σε όλη του τη ζωή ανάγνωση, αριθµητική, µια στέρεη βάση επιστηµονικής γνώσης, ξένες γλώσσες, γνώση της ιστορίας και της γεωγραφίας, των διαφόρων θρησκευτικών και κοσµικών κοσµοθεωριών, της τέχνης και της µουσικής, αφετέρου δε, να συµβάλλουν στην ανάπτυξη συναισθηµατικά υγιών και ισορροπηµένων προσωπικοτήτων µε ανεπτυγµένη συνείδηση του ρόλου τους ως πολιτών και ικανότητα επικοινωνίας µε τους συµπολίτες τους και να µεταδίδουν αξίες όπως η φρόνηση, η ανοχή και η γενναιοδωρία. Αντίθετα, το έργο των συστηµάτων κατάρτισης συνίσταται στην καλλιέργεια συγκεκριµένων δεξιοτήτων (όπως οι δεξιότητες πληκτρολόγησης και οι βασικές γνώσεις πληροφορικής, η λογιστική και η τήρηση βιβλίων ή οι δεξιότητες ενός τεχνικού εργαστηρίου) πιο περιορισµένης εφαρµογής σε ειδικές εργασίες. PR\456042.doc 12/12 PE 312.499