ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ (ΤΕΙ) ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ (ΤΕΙ) ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΕΜΠΟΡΙΟΥ Η εφαρμογή του προτύπου ποιότητας ISO 17025 στα εργαστήρια ελέγχων, μετρήσεων και δοκιμών των Ελληνικών εξαγωγικών επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στον κλάδο του ελαιόλαδου ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ του ΓΕΩΡΓΙΟΥ XABAKH Επιβλέπων : Παναγιώτης Μπάτος Εργαστηριακός Συνεργάτης Καστοριά Νοέμβριος 2009

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ (ΤΕΙ) ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΕΜΠΟΡΙΟΥ Η εφαρμογή του προτύπου ποιότητας ISO 17025 στα εργαστήρια ελέγχων, μετρήσεων και δοκιμών των Ελληνικών εξαγωγικών επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στον κλάδο του ελαιόλαδου ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ του ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΧΑΒΑΚΗ Επιβλέπων : Παναγιώτης Μπάτος Εργαστηριακός Συνεργάτης Εγκρίθηκε από την τριμελή εξεταστική επιτροπή την :... Ον/μο Μέλος Ε.Π Ιδιότητα Μέλους Ε.Π... Ον/μο Μέλος Ε.Π Ιδιότητα Μέλους Ε.Π... Ον/μο Μέλος Ε.Π Ιδιότητα Μέλους Ε.Π Καστοριά Νοέμβριος 2009

Copyright 2009 - Γεωργίου Χαβάκη Απαγορεύεται η αντιγραφή, αποθήκευση και διανομή της παρούσας εργασίας, εξ ολοκλήρου ή τμήματος αυτής, για εμπορικό σκοπό. Επιτρέπεται η ανατύπωση, αποθήκευση και διανομή για σκοπό μη κερδοσκοπικό, εκπαιδευτικής ή ερευνητικής φύσης, υπό την προϋπόθεση να αναφέρεται η πηγή προέλευσης και να διατηρείται το παρόν μήνυμα Οι απόψεις και τα συμπεράσματα που περιέχονται σε αυτό το έγγραφο εκφράζουν αποκλειστικά τον συγγραφέα και δεν αντιπροσωπεύουν τις επίσημες θέσεις του ΤΕΙ Δυτικής Μακεδονίας

1 Περίληψη ιαπίστευση (accreditation) ενός εργαστηρίου ονομάζεται η επίσημη αναγνώριση της ικανότητάς του να εκτελεί συγκεκριμένες δοκιμές ή τύπους δοκιμών, σύμφωνα με συγκεκριμένες πρότυπες ή ενδοεργαστηριακές μεθόδους, με συγκεκριμένο εξοπλισμό και εντός καθορισμένων και δηλωμένων ορίων ακρίβειας (Γούλα Α.: 2006, σελ.21). Η διαπίστευση των εργαστηρίων μετρήσεων αποτελεί βασικό κρίκο της αλυσίδας "πιστοποίησης" της ποιότητας προϊόντων και υπηρεσιών. Η πραγματοποίησή της απαιτεί την εγκατάσταση στο εργαστήριο ενός συστήματος διασφάλισης ποιότητας, κατάλληλου για εργαστήρια μετρήσεων (Βυζιώτη: 2003). Η διαπίστευση ενός εργαστηρίου αποτελεί την επίσημη αναγνώριση της τεχνικής επάρκειας και της αξιοπιστίας του, χαρακτηριστικά ιδιαίτερα σημαντικά για τη διεξαγωγή δοκιμών που σχετίζονται με δημόσιες και ιδιωτικές κατασκευές. Τα οφέλη από την εφαρμογή ενός τέτοιου συστήματος είναι η αύξηση του κύρους του εργαστηρίου σε εθνικό και διεθνές επίπεδο, τα έγκυρα αποτελέσματα, η καλύτερη οργάνωση του εργαστηρίου, η αναγνώριση της ικανότητας του προσωπικού, αναγνώριση των δυνατοτήτων του εξοπλισμού του εργαστηρίου και η διερεύνηση των δυνατοτήτων βελτίωσης των παρεχόμενων υπηρεσιών. Λέξεις Κλειδιά: ιαπίστευση, Πιστοποίηση, Πρότυπο, Ελαιοπαραγωγή, Ελαιοτριβείο, Ποιότητα, Έλεγχος, Προμήθεια, Τυποποίηση, Εξαγωγή.

2 Περιεχόμενα Εισαγωγή Κεφάλαιο 1. Ο κλάδος του Ελληνικού ελαιόλαδου, η θέση του στο διεθνές εμπόριο και οι επιχειρήσεις που το αποτελούν 1.1 Ο κλάδος του Ελληνικού ελαιόλαδου και η θέση του στο διεθνές εμπόριο σήμερα 5 1.2 Οι εξαγωγικές επιχειρήσεις του κλάδου, τα εργαστήρια τους και ο τρόπος λειτουργίας τους 8 1.2.1 Εξαγωγικές επιχειρήσεις, τα εργαστήρια τους και ο τρόπος λειτουργίας τους 11 1.3 Τα βασικά προϊόντα εμπορίας 16 Κεφάλαιο 2. Η εγκατάσταση ενός συστήματος διαχείρισης ποιότητας βασισμένου στο πρότυπο ISO 17025 στα εργαστήρια Ε.Μ.. του κλάδου 2.1 Η οργάνωση και η λειτουργία των εργαστηρίων Ε.Μ.., των εξαγωγικών επιχειρήσεων του κλάδου κατά το πρότυπο ISO 17025 18 2.2 Βασικά σημεία του προτύπου ISO 17025 23 2.3 Οι υποχρεωτικές και οι αναγκαίες διαδικασίες που προβλέπει το πρότυπο ISO 17025 26 Κεφάλαιο 3. Η διαδικασίες ποιότητας: Προμήθειες ά υλών, παραγωγή, ποιοτικός έλεγχος, τυποποίηση, στα πλαίσια της εγκατάστασης του προτύπου ISO 17025 στα εργαστήρια Ε.Μ.., των επιχειρήσεων του κλάδου 3.1 Η πρακτική εφαρμογή των διαδικασιών: Προμήθειες ά υλών και παραγωγή ελαιολάδου. Έντυπα φόρμες που είναι απαραίτητα για την εφαρμογή των διαδικασιών αυτών 32 3.2 Η πρακτική εφαρμογή της διαδικασίας: Ποιοτικός έλεγχος. Έντυπα φόρμες που είναι απαραίτητα για την εφαρμογή της διαδικασίας 34 3.3 Η πρακτική εφαρμογή της διαδικασίας: Τυποποίηση. Έντυπα φόρμες που είναι απαραίτητα για την εφαρμογή της διαδικασίας 41 Συμπεράσματα Βιβλιογραφία

3 Εισαγωγή Λίγες δεκαετίες παλαιότερα, όταν κάθε κράτος είχε τη δική του αυτόνομη αγορά και οι εξαγωγές ήταν πολύ περιορισμένες, κάθε κράτος είχε υιοθετήσει διαφορετικά κριτήρια ποιότητας σε ότι αφορά τα καταναλωτικά αγαθά και τις διάφορες υπηρεσίες. Επίσης, κάθε αυτόνομη αγορά είχε θεσπίσει διαφορετικούς κανόνες παραγωγής και διακίνησης των προϊόντων. Όταν η Ευρωπαϊκή αγορά ενοποιήθηκε λόγω της δημιουργίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αυτομάτως δημιουργήθηκε και η ανάγκη τα αγαθά και οι υπηρεσίες να μπορούν να διασχίσουν τα εθνικά σύνορα, χωρίς να χρειάζονται επανεξέταση, καθώς αυτή αποτελεί μια χρονοβόρα και δαπανηρή διαδικασία. Αυτό σημαίνει ότι κάθε προϊόν ή υπηρεσία θα πρέπει να πληροί ορισμένα κριτήρια, τα οποία θα μπορούν να πιστοποιούν την ποιότητα τους. Αν η συγκεκριμένη υπηρεσία πρόκειται για εργαστήριο δοκιμών και διακριβώσεων, τότε είναι απαραίτητο να έχουν ελεγχθεί από αρμόδιο φορέα και να έχουν συμμορφωθεί με συγκεκριμένα κριτήρια ώστε να εξασφαλίζεται η ορθότητα των αποτελεσμάτων τους. Με αυτόν τον τρόπο τα αποτελέσματα αυτά θα είναι αποδεκτά από όλους τους αντίστοιχους φορείς σε χώρες της Ευρωπαϊκής ένωσης και δεν θα υπάρχει ανάγκη επανάληψης των ίδιων διαδικασιών. Έτσι δημιουργήθηκε η ιδέα της διαπίστευσης των εργαστηρίων δοκιμών και διακριβώσεων και η σύνταξη του προτύπου διαπίστευσης ΕΝ 45001. Η παγκοσμιοποίηση επέκτεινε την ανάγκη αυτή και πέρα από τα όρια της Ευρωπαϊκής Ένωσης, µε συνέπεια τη συνένωση και την εξέλιξη των προτύπων ΕΝ 45001/1989 και του ΙSO Guide 25/1990 σε ένα νέο διεθνές πρότυπο, το ISO 17025/1999 (Μιχαήλ: 2006). ιαπίστευση είναι η επίσημη αναγνώριση από αρμόδιο οργανισμό και µέσω καθορισμένων διαδικασιών, ότι ένα νομικό ή φυσικό πρόσωπο ασκεί συγκεκριμένες δραστηριότητες, µε αμεροληψία και τεκμηριωμένη επάρκεια. Ειδικότερα για ένα εργαστήριο, η διαπίστευση αφορά την επίσημη αναγνώριση ότι μπορεί να εκτελεί συγκεκριμένο έργο (για παράδειγμα τα εργαστήρια δοκιμών πιστοποιούνται για συγκεκριμένους τύπους δοκιμών ενώ τα εργαστήρια διακριβώσεων πιστοποιούνται για συγκεκριμένους τύπους διακριβώσεων). Το πρότυπο ISO 17025 περιέχει συγκεκριμένους κανόνες και χρησιμοποιείται κυρίως για τη δημιουργία, οργάνωση και διαπίστευση

4 εργαστηρίων μετρήσεων, δοκιμών και διακριβώσεων. ιαπίστευση ενός εργαστηρίου από έναν ανεξάρτητο επίσημο φορέα, σύμφωνα με το πρότυπο ISO 17025, σημαίνει ότι το εργαστήριο έχει τις τεχνικές και διοικητικές ικανότητες να διεξάγει συγκεκριμένες δοκιμές, μετρήσεις και διακριβώσεις σύμφωνα με συγκεκριμένες πρότυπες ή ενδοεργαστηριακές (in house) μεθόδους, με συγκεκριμένο εξοπλισμό και εντός συγκεκριμένων και δηλωμένων ορίων ακρίβειας. Η ανάπτυξη της διαπίστευσης είναι άμεσα συνυφασμένη με τη δημιουργία Ενιαίας αγοράς στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΛΟΤ EN ISO\IEC 17025: 2000, σελ14). Ο µόνος αρμόδιος οργανισμός διαπίστευσης στην Ελλάδα, ο οποίος χορηγεί τα πιστοποιητικά διαπίστευσης σε εργαστήρια, φορείς και προϊόντα, είναι το Εθνικό Συμβούλιο ιαπίστευσης (Ε.ΣΥ. ), ενώ οι καθορισμένες διαδικασίες που θα πρέπει να ακολουθήσει κάθε ενδιαφερόμενος φορέας παρέχονται από το πρότυπο ISO 17025. Οι φορείς διαπίστευσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης ανήκουν στην European Accreditation (EA). Το αντίστοιχο όργανο σε παγκόσμιο επίπεδο είναι η ILAC (International Laboratory Accreditation), (Esyd: 2006). Στην παρούσα πτυχιακή εργασία γίνεται ανάλυση του προτύπου ποιότητας ISO 17025 και εξετάζεται το πως αυτό το πρότυπο ποιότητας εφαρμόζεται στα εργαστήρια ελέγχων, μετρήσεων και δοκιμών των Ελληνικών εξαγωγικών επιχειρήσεων ελαιολάδου. Στο πρώτο κεφάλαιο θα αναφερθούμε στον κλάδο του Ελληνικού ελαιολάδου και στις εξαγωγικές επιχειρήσεις που τον αποτελούν κάνοντας μια αναφορά στους τρόπους λειτουργίας των εξαγωγικών επιχειρήσεων, στα εργαστήρια τους και στα βασικά προϊόντα εμπορίας τους. Στο δεύτερο κεφάλαιο θα αναφερθούμε στην οργάνωση και τη λειτουργία των εργαστηρίων Ε.Μ.., των εξαγωγικών επιχειρήσεων του κλάδου κατά το πρότυπο ISO 17025, στα βασικά σημεία του προτύπου ISO 17025 καθώς και στις υποχρεωτικές και αναγκαίες διαδικασίες που προβλέπει το πρότυπο ISO 17025. Στο τρίτο και τελευταίο κεφάλαιο της πτυχιακής εργασίας θα παρουσιαστούν αναλυτικά οι πρακτικές εφαρμογές των διαδικασιών ποιότητας: προμήθειας ά υλών, παραγωγής, ποιοτικού έλεγχου και τυποποίησης στα εργαστήρια Ε.Μ. των επιχειρήσεων του κλάδου κατά το πρότυπο ISO 17025.

5 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1. Ο ΚΛΑ ΟΣ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΕΛΑΙΟΛΑ ΟΥ, Η ΘΕΣΗ ΤΟΥ ΣΤΟ ΙΕΘΝΕΣ ΕΜΠΟΡΙΟ ΚΑΙ ΟΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΠΟΥ ΤΟΝ ΑΠΟΤΕΛΟΥΝ 1.1 Ο ΚΛΑ ΟΣ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΕΛΑΙΟΛΑ ΟΥ ΚΑΙ Η ΘΕΣΗ ΤΟΥ ΣΤΟ ΙΕΘΝΕΣ ΕΜΠΟΡΙΟ ΣΗΜΕΡΑ Η Ελλάδα κατατάσσεται τρίτη σε παγκόσμιο επίπεδο βάσει της παραγωγής ελαιολάδου μετά την Ισπανία και την Ιταλία. Οι εξαγωγές των ελαιοκομικών προϊόντων κατέχουν την πρώτη θέση στο ισοζύγιο αγροτικών προϊόντων της χώρας και η ποιότητα του ελαιολάδου της θεωρείται ανώτερη σε παγκόσμιο επίπεδο, αφού πάνω από το 85% της παραγωγής της είναι κατηγορίας «παρθένο» ελαιόλαδο. Οι κύριες ελαιοπαραγωγικές περιοχές της χώρας είναι η Κρήτη και η Πελοπόννησος. Ο αριθμός των επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στον κλάδο (ελαιοτριβεία) είναι μεγάλος, ενώ το μέγεθος και η δομή των παρουσιάζει ανομοιογένεια. Στον κλάδο δραστηριοποιούνται πολλοί συνεταιρισμοί, οι οποίοι συγκεντρώνουν την ελαιοπαραγωγή των μελών τους και στη συνέχεια εμπορεύονται ή και επεξεργάζονται ή και τυποποιούν. Η παραγωγή και διάθεση ελαιολάδου σε χύμα μορφή αντιπροσωπεύει το 70% και πλέον της συνολικής εγχώριας παραγωγής. Ο κατακερματισμός της παραγωγής αποτελεί το μεγαλύτερο πρόβλημα του κλάδου. Ουσιαστικός ρυθμιστής της εμπορίας του χύμα ελαιολάδου τα τελευταία χρόνια έχει αναδειχθεί το ελαιοτριβείο. Αντίθετα, η αγορά του τυποποιημένου ελαιολάδου (παραγωγή & διάθεση) είναι συγκεντρωμένη και ελέγχεται από λίγες μεγάλου μεγέθους εταιρίες. Εξαγωγές ελαιολάδου γίνονται κυρίως όπου υπάρχει ελληνικό στοιχείο. Οι επτά χώρες στις οποίες η Ελλάδα κάνει τις μεγαλύτερες εξαγωγές είναι Ιταλία (κυρίως χύμα), ΗΠΑ, Αυστραλία, Καναδάς, Γαλλία, Ισπανία, Αγγλία. Το 80% των εξαγωγών είναι κυρίως ΕΞΤΡΑ παρθένο ελαιόλαδο, λόγω της μοναδικής του ποιότητας σε γεύση, χρώμα, άρωμα, το οποίο Ιταλοί και Ισπανοί χρησιμοποιούν για πρόσμιξη και βελτίωση των δικών τους ελαιολάδων και στη συνέχεια το μεταπωλούν σαν δικό τους. Σύμφωνα με τους αρμοδίους της αγοράς, ειδικότερα η Ιταλία είναι μεν παραγωγός χώρα αλλά εισάγει από Ελλάδα, Ισπανία και

6 Τυνησία διπλάσια ποσότητα της παραγωγής της για να καλύψει τις εσωτερικές της ανάγκες αλλά και τις εξαγωγές της. Το δε ελληνικό ελαιόλαδο είναι παντελώς άγνωστο στον Ιταλό καταναλωτή, εφόσον πωλείται σαν ιταλικό. Η Ισπανία είναι η μεγαλύτερη παραγωγός χώρα ελαιολάδου, καλύπτοντας τις εσωτερικές της ανάγκες και εξάγοντας το υπόλοιπο συσκευασμένο ή σε μορφή χύμα. Οι υπόλοιπες χώρες της κεντρικής και βόρειας Ευρώπης εισάγουν όλες ελαιόλαδα, κυρίως ιταλικά και ισπανικά. Τα ελληνικά ελαιόλαδα κατέχουν πολύ μικρό μερίδιο στις αγορές αυτές, ενώ σε αρκετές χώρες οι καταναλωτές αγνοούν ότι η Ελλάδα είναι παραγωγός χώρα ελαιολάδου και μάλιστα η ποιοτικότερη όλων. Στην Αυστραλία οι εισαγωγές ελαιολάδου και επιτραπέζιων ελιών συνεχίζουν την ανοδική τους πορεία. Το ελαιόλαδο είναι ένα από τα βασικότερα και σημαντικότερα προϊόντα της αγροτικής μας οικονομίας όπως αποδεικνύουν και τα πιο κάτω συνολικά μεγέθη: 160.000.000 ελαιόδεντρα σε παραδοσιακούς και σύγχρονους ελαιώνες σε όλη τη χώρα 350.000 και πλέον τόνοι παραγόμενου προϊόντος 700.000 οικογένειες σε σχέση εισοδήματος με το προϊόν 2.500 περίπου ελαιοτριβεία 20 κιλά κατανάλωση ελαιολάδου κατ άτομο το χρόνο στην Ελλάδα, έναντι 11 κιλών της αμέσως επόμενης χώρας, που είναι η Ιταλία Η χώρα μας : Κατέχει την τρίτη θέση στον κόσμο στην παραγωγή ελαιολάδου Καλύπτει το 16% της παγκόσμιας παραγωγής ελαιολάδου Το 80% της ελληνικής παραγωγής ελαιολάδου ανήκει στην κορυφαία ποιότητα του εξαιρετικού παρθένου, δηλαδή οξύτητας μέχρι 0,8% και κατατάσσει την Ελλάδα στην πρώτη θέση μεταξύ των χωρών που παράγουν εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο Συνεπώς, το Ελαιόλαδο: Προσφέρει απασχόληση σε απομακρυσμένες περιοχές Συνεισφέρει στην εθνική μας οικονομία, 1,5 δις Έχει τεράστια κοινωνική και περιβαλλοντική σημασία Το προφίλ του Ελληνικού Ελαιολάδου:

7 α) Μεγάλο ποσοστό της παραγωγής κατατάσσεται στην ανώτερη ποιοτική κατηγορία του εξαιρετικού παρθένου ελαιολάδου. β) Η παραγωγή είναι αρκετά μεγαλύτερη από την κατανάλωση. γ) ιαμορφώνεται υψηλό κόστος παραγωγής λόγω προβλημάτων, ιδιαιτεροτήτων αλλά και αδυναμιών που υφίστανται συνολικά στον ελαιοκομικό τομέα. δ) Οι εξαγωγές χύμα προς Ιταλία εξασφαλίζουν μέχρι σήμερα την απορρόφηση της πλεονάζουσας παραγωγής. ε) Μεγάλο ποσοστό των εξαγωγών (15%) κατευθύνεται στην ομογενειακή αγορά και στη μαζική εστίαση ενώ μόλις το 5% σε αλυσίδες Σ-Μ. Στη παγκόσμια αγορά έχουν αρχίσει και εμφανίζονται ορισμένοι κίνδυνοι μεταξύ των οποίων : ιαρκής αύξηση της παραγωγής ελαιολάδου σε πολλές Μεσογειακές και όχι μόνο χώρες. Εντείνεται η επιθετική διείσδυση των Ισπανικών επιχειρήσεων σε νέες αγορές αλλά και στις παραδοσιακές αγορές όπου ήδη είναι εδραιωμένες παραδοσιακά, Ιταλικές εταιρίες. Οι εξαγωγείς μας εξαρτώνται μονομερώς και σε μεγάλο βαθμό από τους Ιταλούς, φαινόμενο το οποίο δημιουργεί ανασφάλεια και πρέπει άμεσα να ξεπεραστεί. Οφείλουμε να τονίσουμε ότι τα τελευταία χρόνια η Κυβέρνηση έχει αναλάβει πρωτοβουλίες που επιβεβαιώνουν ότι αντιμετωπίζει το ελαιόλαδο ως εθνικό προϊόν όπως : Η ανακήρυξη του 2006 ως έτος ελαιολάδου. Η ενίσχυση προωθητικών ενεργειών μέσω του ΟΠΕ και του Υπουργείου Οικονομίας για ενίσχυση της Γαστρονομίας και του ελαιολάδου στις αγορές των ΗΠΑ, Καναδά και Αυστραλία. Η υποστήριξη και συγχρηματοδότηση από το ΥΑΑΤ Προγραμμάτων Προβολής και Προώθησης του Ελαιολάδου, που υλοποιεί ο ΣΕΒΙΤΕΛ, σε χώρες τις Ε.Ε. και σε Τρίτες Χώρες. Η πρωτοβουλία Kerasma του ΟΠΕ για την προβολή της ελληνικής γαστρονομίας και των παραδοσιακών μας τροφίμων προϊόντων. Είναι απόλυτα επιβεβλημένο να καθιερώσουμε και να καταστίσουμε το

8 ελληνικό ελαιόλαδο συνώνυμο του επώνυμου τυποποιημένου ελαιολάδου ως ισχυρό brand, βγάζοντας τη «ρετσινιά» ότι το ελληνικό ελαιόλαδο είναι μια «καλή πρώτη ύλη μόνο μέσα στα βυτία που κατευθύνονται προς Ιταλία» (Minagric: 2007). 1.2 ΟΙ ΕΞΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΚΛΑ ΟΥ, ΤΑ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑ ΤΟΥΣ ΚΑΙ Ο ΤΡΟΠΟΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΟΥΣ Στην Ελλάδα υπάρχουν πολλές εξαγωγικές επιχειρήσεις ελαιολάδου οι οποίες προσπαθούν να δραστηριοποιηθούν σε όσο γίνεται περισσότερες ξένες χώρες αλλά κυρίος επιδιώκουν να δραστηριοποιηθούν σε ξένες χώρες όπου υπάρχει έντονα το ελληνικό στοιχείο. Η ΕΛΑΪΣ είναι η μεγαλύτερη εταιρία στον τομέα των ελαιουργικών προϊόντων στην Ελλάδα είναι συνεργάτης της Unilever από το 1962 και μέλος του Ομίλου Unilever από το 1976. Η ΕΛΑΪΣ άρχισε τις εξαγωγές της την δεκαετία του 1960, έχοντας σαν καταναλωτές της τους Έλληνες μετανάστες. Αυτονόητο λοιπόν ήταν οι πρώτες ποσότητές της να έχουν για προορισμό χώρες όπως οι ΗΠΑ, ο Καναδάς, η Αυστραλία, κλπ. Σήμερα εξάγει ελαιόλαδο στις παραπάνω αναφερόμενες χώρες, καθώς επίσης και στην Γερμανία, Αγγλία, Αυστρία, ανία, Αλβανία, Βουλγαρία, ΠΓ Μ, Κύπρο, Αίγυπτο, Ν. Αφρική. Η εταιρεία ΜΙΝΕΡΒΑ είναι δεύτερη στην ελληνική αγορά του τυποποιημένου ελαιόλαδου. Η ΜΙΝΕΡΒΑ είναι η εταιρεία που πρώτη -το 1904- τυποποίησε ελαιόλαδο από τότε κύριος στόχος της ήταν η διάθεση προϊόντων υψηλής ποιότητας που απαντούν στις εκάστοτε καταναλωτικές ανάγκες. Οι εξαγωγές αποτελούν για τη ΜΙΝΕΡΒΑ ένα σημαντικό παράθυρο ανάπτυξης, δεδομένου του μεγέθους της ελληνικής αγοράς αλλά και της σημασίας του προϊόντος στη μεσογειακή διατροφή. Οι εξαγωγές της Μινέρβα, με αιχμή το ελαιόλαδο, ξεκίνησαν από τη δεκαετία του 50, σήμερα η ΜΙΝΕΡΒΑ είναι η μεγαλύτερη ελληνική εξαγωγική εταιρία τυποποιημένου ελαιόλαδου με παρουσία σε 42 χώρες στον κόσμο. Τα προϊόντα της Μινέρβα διατίθενται μέσα από τα μεγαλύτερα δίκτυα διανομής σε πολλές χώρες του κόσμου δίνοντας ευκαιρία στους ξένους καταναλωτές να γνωρίσουν την αυθεντική γεύση και την ποιότητα των ελληνικών προϊόντων. Η ΕΛΑΙΟΥΡΓΙΚΗ η κεντρική Οργάνωση των Ελλήνων Ελαιοπαραγωγών ιδρύθηκε το 1949, στην ΕΛΑΙΟΥΡΓΙΚΗ συμμετέχουν 500.000 συνεταιρισμένοι

9 ελαιοπαραγωγοί που αντιστοιχούν σε ποσοστό 95 % του συνόλου των ελαιοπαραγωγών της Ελλάδος και με μέλη της 58 Ενώσεις Αγροτικών Συνεταιρισμών από όλη την Ελλάδα οι οποίες αντιπροσωπεύουν το 95% των καλλιεργητών ελιάς της χώρας, η ΕΛΑΙΟΥΡΓΙΚΗ παραμένει η μεγαλύτερη ελληνική δύναμη στην διακίνηση και εμπορία ελαιοκομικών προϊόντων τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό. Στα 60 χρόνια λειτουργίας της, διαχειρίζεται με επιτυχία το χώρο της Ελληνικής Ελαιοκομίας και υπερασπίζεται τα συμφέροντα των ελαιοπαραγωγών, μοναδικός και αναντικατάστατος εξισορροπητικός μηχανισμός της αγοράς των ελαιοκομικών προϊόντων η ΕΛΑΙΟΥΡΓΙΚΗ αναδείχτηκε σε ασφαλή μηχανισμό προστασίας του εισοδήματος παραγωγού και καταναλωτή και άσκησης ελαϊκής πολιτικής για την Ελληνική Πολιτεία. Η ΕΛΑΙΟΥΡΓΙΚΗ εξάγει σε όλες τις ηπείρους (ΗΠΑ, Καναδά, Λατινική Αμερική, Αγγλία, Φιλανδία, Συρία, Ιορδανία, Αίγυπτος, Ασία, Αυστραλία, Αυστρία, Βέλγιο, Βενεζουέλα, Βουλγαρία, Γαλλία, Γερμανία, Ιταλία, Κένυα, Κονγκό, Μάλτα, Ολλανδία, Ουγγαρία, Πολωνία, Ροδεσία, Ρουμανία, Σοβιετική Ένωση, Ρωσία, Τσεχοσλοβακία κ.ά.). Η ΟΛΥΜΠΙΑ - ΧΕΝΙΑ ΑΒΑΕ εξειδικεύεται παγκοσμίως στο εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο και στις τυποποιημένες ελιές. Τα προϊόντα της ΟΛΥΜΠΙΑ κατευθύνονται κατά 45% στην ελληνική αγορά μέσω του αποκλειστικού αντιπροσώπου για την Ελλάδα και διανομέα ΑΤΛΑΝΤΑ ΑΕ. Το 18% γίνεται private label για την Ελλάδα και το υπόλοιπο 37% κατευθύνεται στο εξωτερικό και κυρίως στις ΗΠΑ, Ευρώπη και Ιαπωνία. Επίσης, η εταιρεία έχει παρουσία σε όλα τα Duty Free. Η εταιρεία ΟΛΥΜΠΙΑ συνεργάζεται για τη διάθεση των προϊόντων της με τις μεγαλύτερες αλυσίδες των ΗΠΑ. Κύριος στόχος των εξαγωγών είναι λοιπόν αυτή η χώρα, ενώ γίνονται εξαγωγές και στη Μ. Βρετανία, τη Γαλλία, τις σκανδιναβικές χώρες και την Αυστρία, επίσης η εταιρεία προμηθεύει με εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο ιδιωτικής ετικέτας τις αλυσίδες Σκλαβενίτη, Α-Β Βασιλόπουλος, ΜΕΤΡΟ, ενώ πρόκειται να συνεργαστεί και με την Carrefour. Επιπλέον η εταιρεία εξάγει προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας στην Ευρώπη, στην Αμερική, στην Ιαπωνία και στην Αυστραλία. Η ΑΓΡΟΤΙΚΗ Α.Ε. ιδρύθηκε το 1982. Η εταιρεία διαθέτει ιδιόκτητο στόλο φορτηγών αυτοκινήτων, με τα οποία διανέμει τα επώνυμα προϊόντα της απευθείας στις μεγάλες αλυσίδες σούπερ μάρκετ στην περιοχή της Αττικής. Στους υπόλοιπους νομούς της Ελλάδας τα προϊόντα τους διακινούνται μέσω

10 ανάλογου δικτύου αντιπροσώπων. Η δραστηριότητα της ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ Α.Ε. επεκτείνεται και πέραν των ελληνικών συνόρων και συγκεκριμένα σε χώρες της δυτικής και ανατολικής Ευρώπης καθώς και στην Κύπρο. Η εταιρεία ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΕΚΛΕΚΤΑ ΕΛΑΙΑ Α.Ε. (HFO-Hellenic Fine Oils) δημιουργήθηκε το 2000 από τον όμιλο ΜΥΛΟΙ ΣΟΓΙΑΣ Α.Ε. Τα ελαιόλαδα που εμπορεύεται η εταιρεία προέρχονται από τις πλέον εύφορες περιοχές παραγωγής ελαίων της Ελλάδας και με περισσότερα από 50 προϊόντα σήμερα, η ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΕΚΛΕΚΤΑ ΕΛΑΙΑ, τροφοδοτεί την Ελληνική αλλά και την διεθνή αγορά με εξαγωγές σε όλο τον κόσμο με προτεραιότητα σε Αμερική, Ιαπωνία, Βραζιλία, Κίνα, Μ. Βρετανία, Γερμανία, Γαλλία, Κύπρο, Αυστρία, Τσεχία, Πολωνία, Αίγυπτο, Ν. Αφρική, Λίβανο, Συρία. Η Ένωση Αγροτικών Συνεταιρισμών Πεζών βρίσκεται στο νομό Ηρακλείου Κρήτης. Ιδρύθηκε το 1933 και σήμερα αποτελείται από 19 συνεταιρισμούς, με 3000 περίπου μέλη. Κατά την διάρκεια των τελευταίων 65 ετών, με την βοήθεια των τελευταίων τεχνολογικών εξελίξεων και των ιδανικών εδαφοκλιματολογικών συνθηκών της περιοχής, η ΕΝΩΣΗ ΠΕΖΩΝ παράγει εξαιρετικής και σταθερής ποιότητας προϊόντα που είναι αναγνωρισμένα διεθνώς και έχουν επανειλημμένως βραβευθεί σε διεθνείς εκθέσεις. Όλα τα προϊόντα της Ένωσης Πεζών διατίθενται σε κάθε γωνιά της Ελλάδας ενώ εξάγονται σε όλες τις Ευρωπαϊκές χώρες καθώς και σε ΗΠΑ, Καναδά, Αυστραλία και Νότια Αφρική. Η OLICO Α.Ε. είναι Ελληνική εταιρεία η οποία ιδρύθηκε το 1981, της οποίας το αντικείμενο είναι η συλλογή από τον Έλληνα παραγωγό, ο ποιοτικός έλεγχος, και η εξαγωγή ελληνικού ελαιολάδου. Η OLICO A.E. εξάγει το ελαιόλαδο στους μεγαλύτερους οίκους / αγοραστές / τυποποιητές του εξωτερικού με υψηλές απαιτήσεις για ότι αφορά την ποιότητα των ελαιολάδων σε χύμα μορφή, με βυτιοφόρα σε flexi tank σε containers με πλοία tankers σε βαρέλια αλλά και σε συσκευασμένο σε γυάλινες φιάλες, σε PET φιάλες αλλά και λίτρωνσε μεταλλικά δοχεία. Η εταιρεία σύμφωνα με τις ανάγκες ποσοτικές και ποιοτικές των ξένων πελατών της, προβαίνει σε αγορές ελαιολάδου απευθείας από επιλεγμένους Έλληνες παραγωγούς, ελαιοτριβεία, και Συνεταιρισμούς εφόσον πρώτα αναλυθούν και κριθούν σύμφωνα με τις προδιαγραφές της Ευρωπαϊκής και Ελληνικής νομοθεσίας αλλά και σύμφωνα με τις ποιοτικές προδιαγραφές των αγοραστών (Greekretail: 2008).

11 1.2.1 Εξαγωγικές επιχειρήσεις, τα εργαστήρια τους και ο τρόπος λειτουργίας τους Το εργοστάσιο της ΕΛΑΪΣ ανήκει στον όμιλο των εταιριών της Unilever, μια μεγάλης πολυεθνικής εταιρίας που ειδικεύεται στα τρόφιμα και τα προϊόντα προσωπικής φροντίδας. Το εργοστάσιο απαρτίζεται από τις παρακάτω βασικές λειτουργίες: 1.Παραλαβή Α Υλών και Υλικών Συσκευασίας 2.Ποιοτικός έλεγχος 3.Εξευγενισμός ελαίων (Ραφινέ) 4.Προετοιμασία προϊόντων (Ελαίων και μαργαρινών) 5.Τυποποίηση (Σπορέλαιων, ελαιολάδων, μαγειρικών λιπών, μαργαρινών) 6. Παλλετοποίηση, αποθήκευση και φορτώσεις. Ο ποιοτικός έλεγχος καλύπτει κάθε εισερχόμενη πρώτη ύλη ή υλικό συσκευασίας. Η Ελαΐς έχει ένα σύγχρονο και συνεχώς εξελισσόμενο σύστημα ποιότητας συμβατό με το ISO 9001, 14001, 18001, και το HACCP. Η μεγάλη έμφαση δίνεται στην διασφάλιση της ποιότητας η οποία εξασφαλίζεται με μια σειρά αρχείων ποιότητας που τηρούνται από ειδικά εκπαιδευμένο προσωπικό και στηρίζονται κατά πολύ στα υπάρχοντα ηλεκτρονικά συστήματα παρακολούθησης των κρίσιμων ποιοτικών παραμέτρων κατά τη διάρκεια της παραγωγής. Το τμήμα του εξευγενισμού των ελαίων είναι αυτοματοποιημένο και χρησιμοποιεί τις πιο σύγχρονες τεχνολογίες. Ο εξευγενισμός των ελαίων περιλαμβάνει αποκομμίωση, λεύκανση, απόσμηση και αποξίνιση. Ειδικά στα παρθένα ελαιόλαδα εφαρμόζεται οι διαδικασία της φίλτρανσης με κυτταρινικό υλικό σε θερμοκρασία περιβάλλοντος. Το τμήμα προετοιμασίας προϊόντων γίνονται οι απαραίτητες διεργασίες (προετοιμασία λιπαρής φάσης, προετοιμασία υδατικής φάσης, κρυστάλλωση μαγειρικών λιπών) με σκοπό την αποστολή τους στην Τυποποίηση. Τα στάδια κάθε διεργασίας ελέγχονται μέσω αυτοματισμών και υπολογιστών ώστε να διασφαλιστούν οι απαιτούμενες ποιοτικές προδιαγραφές. Το προσωπικό του τμήματος κάνει συγκεκριμένους ποιοτικούς ελέγχους στα ενδιάμεσα και τελικά στάδια των διεργασιών. Το τμήμα τυποποίησης έχοντας συνολικά 10 γραμμές συσκευασίας έχει την δυνατότητα παραγωγής σπορέλαιων, ελαιόλαδων και μαργαρινών τόσο σε

12 διαφορετικές ποικιλίες και καταναλωτικές χρήσεις όσο και σε διαφορετικές συσκευασίες. Η νέα τεχνολογία που εφαρμόζεται δίνει την δυνατότητα αυτόματου ελέγχου ποιοτικών χαρακτηριστικών των προϊόντων ενώ συστήματα όπως το ISO, HACCP και το TPM συγκροτούν ένα πολύ καλό σύστημα διαχείρισης προϊόντων, εξοπλισμού και ανθρώπων. Το τμήμα παλλετοποίησης πλήρως αυτοματοποιημένο δίνει την δυνατότητα κατ ευθείαν φόρτωσης των προϊόντων ή αποθήκευσής τους σε ψυγεία ανάλογα με την ζήτηση των πελατών. Η ρύθμιση χαμηλών stock προϊόντων και υψηλής εξυπηρέτησης των πελατών ξεκινά από το τμήμα προγραμματισμού και καταλήγει στην Αποθήκη όπου είναι και το τελευταίο τμήμα του εργοστασίου που έρχεται σε επαφή με τις φορτώσεις διανομή. Η ΕΛΑΪΣ εφαρμόζει το πρωτοποριακό Σύστημα Ελέγχου Ολικής Ποιότητας ΤΡΜ (Total Perfect Manufacturing) στην παραγωγή των προϊόντων της, στο πλαίσιο της διαρκούς αναζήτησης και υιοθέτησης συστημάτων ποιοτικού ελέγχου σε όλα τα στάδια παραγωγής. Η ΜΙΝΕΡΒΑ είναι η πρώτη ελαιουργική εταιρία και από τις λίγες εταιρίες τροφίμων στην Ελλάδα που έχει πιστοποιηθεί με HACCP από τον διεθνώς αναγνωρισμένο φορέα RWTUV. Το σύστημα HACCP προσδιορίζει και ελέγχει τους πιθανούς κινδύνους που μπορούν να εμφανιστούν σε όλες τις φάσεις της παραγωγικής διαδικασίας, από την προμήθεια των πρώτων υλών και υλικών συσκευασίας μέχρι τη διάθεση των τροφίμων στο σημείο πώλησης. H ΜΙΝΕΡΒΑ διαθέτει ένα από τα αρτιότερα εργαστήρια, πιστοποιημένο για τα αποτελέσματά του από το ιεθνές Συμβούλιο Ελαιόλαδου. Πρόσφατα, η ΜΙΝΕΡΒΑ χορηγήθηκε με τις εξής πιστοποιήσεις: Πιστοποιητικό Συστήματος ιαχείρισης της Ασφάλειας των Τροφίμων (ISO 22000: 2005) Πιστοποιητικό Συμμόρφωσης Ποιότητας (ΕΛΟΤ ΕΝ ISO 9001: 2000) Πιστοποιητικό BRC, Global Standard (British Retail Consortium) Πιστοποιητικό Συστήματος Περιβαλλοντικής ιαχείρισης (ISO 14001: 2004) Το υπερσύγχρονο εργοστάσιο της ΜΙΝΕΡΒΑ στο Σχηματάρι Βοιωτίας είναι η ολοκλήρωση ενός μακρόπνοου σχεδίου τεχνολογικού εκσυγχρονισμού, αποτέλεσμα της σύζευξης αντιλήψεων και επιχειρηματικών στρατηγικών με τον όμιλο Paterson Zochonis. Πραγματοποιώντας ένα πρόγραμμα δυναμικών

13 επενδύσεων, ύψους 50 εκατομμυρίων ευρώ, η ΜΙΝΕΡΒΑ δημιούργησε ένα εργοστάσιο με τεχνολογία αιχμής, ένα από τα καλύτερα της Ευρώπης. Στο νέο εργοστάσιο στο Σχηματάρι Βοιωτίας, οι πιο σύγχρονες τεχνολογικές μέθοδοι παραγωγής και τυποποίησης συνυπάρχουν με τον πραγματικό σεβασμό στην ελληνική φύση. Η ΕΛΑΙΟΥΡΓΙΚΗ ιαθέτει ένα από τα αρτιότερα Χημεία Εργαστήρια Ποιοτικού Ελέγχου, πιστοποιημένο για τα αποτελέσματά του από το Εθνικό Σύστημα ιαπίστευσης Α.Ε., σύμφωνα με τις απαιτήσεις του Προτύπου ΕΛΟΤ EN ISO/IEC 17025:2005, επίσης η εταιρία είναι πιστοποιημένη για τις υπηρεσίες της με Πιστοποιητικό Ποιότητας ISO 9001:2000. Όλες οι συνεργαζόμενες συνεταιριστικές παραγωγικές μονάδες διαθέτουν πιστοποιητικά Συστήματος Ανάλυσης Κινδύνων και Κρίσιμων Σημείων Ελέγχου HACCP, Πιστοποιητικό Συστημάτων Ποιότητας ISO 9001:2000 και κατά περίπτωση επιπλέον πιστοποιητικά όπως Πιστοποιητικό για την ασφάλεια των τροφίμων BRC - Global Standard - Food κ.ά. Η παραγωγή ο έλεγχος ποιότητας και οι ιδανικές συνθήκες επεξεργασίας συνιστούν μια υψηλής στάθμης ποιότητα που είναι συνυφασμένη με την εξέχουσα θέση που κατέχει η εταιρία στην διεθνή αλλά και στην ελληνική αγορά. Όλες οι πρώτες ύλες είναι ελληνικές και παράγονται με τις αυστηρότερα ποιοτικά standards και τις υψηλότερες (πιστοποιημένες) συνθήκες υγιεινής. Η ΟΛΥΜΠΙΑ - ΧΕΝΙΑ ΑΒΑΕ διαθέτει σύγχρονο εργοστάσιο το οποίο βρίσκεται σε μια περιοχή κοντά στην Ολυμπία, το εργοστάσιο της εταιρείας είναι πιστοποιημένο με το ISO 9001 ιεθνές Πρότυπο Ποιοτικού Ελέγχου και πληροί όλες τις HACCP απαιτήσεις. Πιο συγκεκριμένα από την επιλογή των πρώτων υλών, σε όλα τα στάδια της παραγωγής, είναι έντονες οι επιθεωρήσεις ελέγχου της ποιότητας που πραγματοποιείται από μια ομάδα επιστημόνων. Ο έλεγχος της ποιότητας που εφαρμόζονται για τις ελιές αποτελείται από πολλά στάδια δοκιμών των προϊόντων όπως διαμέτρημα, χρώμα, γεύση, χημικές αναλύσεις κλπ. για την επίτευξη υψηλών προδιαγραφών ποιότητας και συνέπειας. Η ΑΓΡΟΤΙΚΗ Α.Ε. διαθέτει σύγχρονες εγκαταστάσεις, στις οποίες γίνονται όλες οι λειτουργίες και οι εργασίες της παραγωγικής διαδικασίας της εταιρείας. Ειδικότερα διαθέτει: Εγκαταστάσεις αποθήκευσης και ραφιναρίσματος ελαιολάδων και

14 σπορέλαιων. Σύγχρονο τμήμα παραγωγής φιαλών PET. Πλήρως εξοπλισμένο συσκευαστήριο για φιάλες και δοχεία 0,5 lt έως 10 lt. Πλήρως εξοπλισμένο και στελεχωμένο χημείο για έλεγχο εισερχόμενων πρώτων υλών και εξερχόμενων τελικών προϊόντων. Η ΑΓΡΟΤΙΚΗ Α.Ε. απασχολεί σήμερα 25 άτομα, τα οποία με την εξειδίκευσή τους και την εκπαίδευσή τους αποτελούν αποφασιστικό παράγοντα της καταξίωσης της εταιρείας στην αγορά, σε όλη τη γκάμα των δραστηριοτήτων της, που καλύπτει τους τομείς: Επεξεργασία ελαιολάδων και σπορέλαιων. Παραγωγή φιαλών PET για τρόφιμα. Συσκευασία - διανομή ελαιολάδων και σπορέλαιων. Η εταιρεία διαθέτει ιδιόκτητο στόλο φορτηγών αυτοκινήτων, με τα οποία διανέμει τα επώνυμα προϊόντα της απευθείας στις μεγάλες αλυσίδες σούπερ μάρκετ στην περιοχή της Αττικής. Στους υπόλοιπους νομούς της Ελλάδας τα προϊόντα τους διακινούνται μέσω ανάλογου δικτύου αντιπροσώπων. Η εταιρεία ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΕΚΛΕΚΤΑ ΕΛΑΙΑ Α.Ε. τα προϊόντα της παράγονται στις σύγχρονες βιομηχανικές εγκαταστάσεις της εταιρίας στο Καλαμάκι Κορινθίας, στις οποίες τηρούνται όλοι οι κανόνες των συστημάτων ποιότητας και υγιεινής HACCP. Η ποιότητα των πρώτων, βοηθητικών υλών αλλά και των τελικών προϊόντων ελέγχεται στο πλήρως εξοπλισμένο χημείο της εταιρίας από εξειδικευμένους χημικούς. Η TUV Austria Hellas-Οργανισμός Πιστοποίησης, πιστοποιεί βάση των διαδικασιών, ότι η εταιρία Ελληνικά Εκλεκτά Έλαια, έχει εγκαταστήσει και εφαρμόζει σύστημα HACCP για το τομέα τυποποίησης και διακίνησης ελαιολάδων. Η ΕΝΩΣΗ ΠΕΖΩΝ δραστηριοποιείται ομάδα παραγωγών ελαιολάδου αποτελούμενη από 4.500 μέλη. Η περιοχή της ΕΝΩΣΗΣ ΠΕΖΩΝ παράγει κατά μέσο όρο 5.000 τόνους ελαιόλαδο ετησίως προερχόμενο από τα 60.000 στρέμματα ελαιοκαλλιέργειας (1.100.000 ελαιόδεντρα). Σήμερα η ΕΝΩΣΗ ΠΕΖΩΝ διαθέτει, 2 ελαιουργεία που παράγουν 2000 τόνους ελαιόλαδο, παραδοσιακό σαπωνοποιείο, Ελαιοδεξαμενές 6.500 τόνων, Τυποποιητήριο ελαιολάδου, Χημικό εργαστήριο. Η ΕΝΩΣΗ ΠΕΖΩΝ τηρεί σύστημα ISO 9001:2000, ISO 22000:2005, IFS,

15 BRC για τα προϊόντα της. Η ποιότητα του λαδιού είναι μεταξύ των πρώτων της παγκόσμιας παραγωγής, γεγονός που ανεβάζει το κύρος των εξαγώγιμων προϊόντων στις διεθνείς αγορές. Η OLICO Α.Ε. κατέχει δύο αποθηκευτικά κέντρα που βρίσκονται στην Μάντρα Αττικής και στο Ηράκλειο της Κρήτης, όπου διαθέτει δεξαμενές αποθήκευσης χωρητικότητας 5.500 και 2.200 τόνων αντίστοιχα, η εταιρεία έχει πιστοποίηση ποιότητας ISO 9001, και είναι από τους μεγαλύτερους εξαγωγείς, τον ποιοτικό έλεγχο των ελαιολάδων της έχει αναθέσει στο χημικό εργαστήριο αναλύσεων ελαιολάδου OLITECN ΕΠΕ του οποίου το αντικείμενο είναι ο ποιοτικός έλεγχος των ελαιολάδων από την στιγμή της συλλογής από τον παραγωγό έως και την κατανάλωση. Το χημικό εργαστήριο OLITECN ΕΠΕ το οποίο αποτελεί ανεξάρτητη εταιρεία του ομίλου, έχει διαπίστευση από το Εθνικό Σύστημα ιαπίστευσης ΕΣΥ σύμφωνα με τις απαιτήσεις του προτύπου ΕΛΟΤ EN ISO / IEC 17025:2005 να εκτελεί δοκιμές όπως αυτές καθορίζονται στο επίσημο πεδίο εφαρμογής, και είναι αναγνωρισμένο: από το ιεθνές Συμβούλιο Ελαιολάδου, (IOOC Μαδρίτη) ως εργαστήριο αναλύσεων ελαιολάδου με συμμετοχή του σε διεργαστηριακές δοκιμές ring test). Την Παγκόσμια Ομοσπονδία Εθνικών Ενώσεων Ελαίων, Λιπών και Ελαιούχων Σπόρων (FOSFA Λονδίνο) ως εργαστήριο αναλύσεων λιπών και ελαίων της FOSFA με συμμετοχή του σε διεργαστηριακές δοκιμές ring test). Μέλος της Αμερικανικής Ένωσης Χημικών Ελαίων (AOCS American Oil s Chemist Society). Ιδρυτικό μέλος της Ελληνικής Ένωσης Εργαστηρίων HELLAS LAB (Εθνικό μέλος της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Εργαστηρίων EUROLAB). Ιδρυτικό μέλος του Ελληνικού Φόρουμ για την επιστήμη και την τεχνολογία των λιποειδών (εθνικό μέλος της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας για την επιστήμη και τεχνολογία των λιποειδών EUROFED LIPID). Η ως άνω κάθετη οργάνωση διασφαλίζει σε όλα τα στάδια τον πλήρη έλεγχο της ποιότητας του ελαιολάδου, σύμφωνα με τις απαιτήσεις των πελατών και τις ισχύουσες προδιαγραφές, από τον έλληνα παραγωγό έως τον παραλήπτη και καταναλωτή του, και εγγυάται την ιχνηλασιμότητα των παραδιδόμενων ελαιολάδων (Greekretail: 2008).

16 1.3 ΤΑ ΒΑΣΙΚΑ ΠΡΟΙΟΝΤΑ ΕΜΠΟΡΙΑΣ Τα βασικά προϊόντα εμπορίας των εξαγωγικών επιχειρήσεων ελαιολάδου είναι κυρίος το ελαιόλαδο, οι ελιές και οι μαργαρίνες, παρακάτω θα αναφέρουμε τα βασικά προϊόντα εμπορίας των παραπάνω εξαγωγικών επιχειρήσεων που αναφέραμε. Η ΕΛΑΪΣ στην ελληνική αγορά διαθέτει μία μεγάλη σειρά προϊόντων, όπως το ελαιόλαδο, η μαργαρίνη, τα προϊόντα Knorr και τα τοματικά προϊόντα κ.α., το βασικό προϊόν εξαγωγής της εταιρίας είναι το ελαιόλαδο και οι μαργαρίνες. Κύρια μάρκα εξαγωγής της εταιρίας είναι το ΑΛΤΙΣ το οποίο τυποποιείται σε ελαιόλαδο και έξτρα παρθένο ελαιόλαδο, καθώς επίσης τα έξτρα παρθένα ελαιόλαδα ΕΛΑΝΘΗ και ΣΟΛΩΝ. Η ΜΙΝΕΡΒΑ διαθέτη στην ελληνική αγορά μια μεγάλη γκάμα προϊόντων όπως τα ελαιόλαδα, ελιές, μαργαρίνες, βούτυρα, τυριά καθώς και βιολογικά προϊόντα. Η εταιρεία επενδύει σημαντικά και στις εξαγωγές, δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στο βασικό της προϊόν, το Ελαιόλαδο Μινέρβα και στις μαργαρίνες ελαιολάδου. Η ΕΛΑΙΟΥΡΓΙΚΗ επενδύει σε ιδανικές συνθήκες για τη δημιουργία εξαιρετικού, παρθένου ελαιολάδου, Το 'Σπιτικό', όπως και όλα τα επώνυμα προϊόντα της Ελαιουργικής (Extrolio, Λιοτρίβι, Βιολογικό Bio-Σπιτικό, Αλκή, Ίστιον, κ.ά.) κατέχει σταθερά υψηλή θέση στις προτιμήσεις των καταναλωτών στην ελληνική και διεθνή αγορά. Η ΕΛΑΙΟΥΡΓΙΚΗ πραγματοποιεί με εξαιρετική επιτυχία, εξαγωγές σε χιλιάδες τόνους ελαιολάδου και επιτραπέζιων ελιών σε 16 χώρες μεταξύ των οποίων ιδιαίτερα απαιτητικές αγορές όπως η Ιαπωνία, οι ΗΠΑ και η Ευρώπη. Τα βασικά προϊόντα εξαγωγής λοιπόν της ΕΛΑΙΟΥΡΓΙΚΗΣ είναι το ελαιόλαδο όπως τα εξαιρετικά Παρθένα Ελαιόλαδα ΣΠΙΤΙΚΟ, EXTROLIO και ISTION, τα ελαιόλαδα ALKI & ΛΙΟΤΡΙΒΙ και οι ελιές όπως οι ελιές LINDA και οι ελιές και οι πάστες ελιάς «ΕΛΙΑ ΣΠΙΤΙΚΟ». Η ΟΛΥΜΠΙΑ - ΧΕΝΙΑ ΑΒΑΕ εξειδικεύεται παγκοσμίως στο εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο και στις τυποποιημένες ελιές. Τα βασικά προϊόντα εμπορίας της είναι το εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο, οι ελιές, πατέ ελιάς αλλά και ελαιόλαδο και ελιές βιολογικής καλλιέργειας (organic). Η ΑΓΡΟΤΙΚΗ Α.Ε. παράγει και εμπορεύει στην Ελλάδα έξτρα παρθένο ελαιόλαδο, ελαιόλαδο, σογιέλαιο, πυρηνέλαιο, αραβοσιτέλαιο, ηλιέλαιο και

17 βαμβακέλαιο αλλά πέραν των δικών της επώνυμων προϊόντων, η εταιρεία συσκευάζει όλη τη γκάμα ελαιολάδων και σπορέλαιων για αλυσίδες σούπερ μάρκετ όπως η ΠΕΝΤΕ Α.Ε., η ΤΡΟΦΟ Α.Ε., η ΜΑΚΡΟ Α.Ε., η ΠΑΝΕΜΠΟΡΙΚΗ, η ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ, η ΞΥΝΟΣ κλπ. με το δικό τους λογότυπο και πρόκειται φυσικά για private label προϊόντα. Το βασικό προϊόν εξαγωγής της ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ Α.Ε. είναι το ελαιόλαδο όπως το έξτρα παρθένο ελαιόλαδο ELLINIS. Η εταιρεία ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΕΚΛΕΚΤΑ ΕΛΑΙΑ Α.Ε. με περισσότερα από 50 προϊόντα σήμερα, τροφοδοτεί την Ελληνική αλλά και την διεθνή αγορά, οι στόχοι της μέχρι και σήμερα είναι σταθεροί που είναι η τυποποίηση και συσκευασία ελαιολάδου και συγκεκριμένα εξαιρετικού παρθένου ελαιολάδου καθώς και η τυποποίηση και συσκευασία συναφών προϊόντων delicatessen επίσης εξαιρετικής ποιότητας όπως, ελιές, πάστα ελιάς, αρωματικό ελαιόλαδο και λιαστή ντομάτα. Τα βασικά προϊόντα εμπορίας της εταιρείας είναι το ελαιόλαδο όπως τα εξαιρετικά παρθένα ελαιόλαδα SPARTA GOLD και ΑΝΑΝΙΑΣ το αρωματικό ελαιόλαδο SPARTA AROMA και οι ελιές όπως, οι ελιές SPARTA ΑΝΑΝΙΑΣ και πατέ ελιάς SPARTA. Η Ένωση Αγροτικών Συνεταιρισμών Πεζών διατηρώντας τις παραδόσεις αλλά ταυτόχρονα παρακολουθώντας τις εξελίξεις διακινεί μαζί με τα κύρια προϊόντα της, κρασί και ελαιόλαδο, όλα σχεδόν τα παραδοσιακά κρητικά προϊόντα όπως ελιές, προϊόντα μελιού, τυριά, αλλαντικά, ξηρούς καρπούς, αρτοποιήματα, ποτά κ.α., τα βασικά προϊόντα εμπορίας της εταιρείας είναι το ελαιόλαδο και το κρασί. Η OLICO Α.Ε. ασχολείται αποκλειστικά με το ελαιόλαδο το οποίο είναι το βασικό προϊόν εμπορίας της εταιρείας, το οποίο εμπορεύει σε χύμα μορφή αλλά και σε συσκευασμένο στην Ελλάδα και στο εξωτερικό.