1
Ειεύζεξε θπθινθνξία πξνζώπσλ Εζσηεξηθά ζύλνξα ηεο ΕΕ Ννκηθή βάζε: Άξζξν 3 παξ. 2 ηεο Σπλζήθεο γηα ηελ Δπξσπατθή Έλσζε (ΣΔΔ) Η Έλσζε παξέρεη ζηνπο πνιίηεο ηεο τώρο ελεσθερίας, αζθάλειας και δικαιοζύνης τωρίς εζωηερικά ζύνορα, κέζα ζηνλ νπνίν εμαζθαιίδεηαη η ελεύθερη κσκλοθορία ηων προζώπων ζε ζπλδπαζκό κε θαηάιιεια κέηξα όζνλ αθνξά ηνπο ειέγρνπο ζηα εμσηεξηθά ζύλνξα, ην άζπιν, ηε κεηαλάζηεπζε θαη ηελ πξόιεςε θαη θαηαζηνιή ηεο εγθιεκαηηθόηεηαο. Άξζξν 21 ηεο Σπλζήθεο γηα ηε ιεηηνπξγία ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο (ΣΛΔΔ) Τίηινη ΙV θαη V ΣΛΔΔ. Η ειεύζεξε θπθινθνξία θαη δηακνλή ησλ πξνζώπσλ ζηελ EE απνηειεί ηνλ αθξνγσληαίν ιίζν ηεο ηζαγέλεηαο ηεο Έλσζεο, ε νπνία ζεζκνζεηήζεθε ην 1992 κε ηε Σπλζήθε ηνπ Μάαζηξηρη. Η πξαθηηθή εθαξκνγή ηεο ζην δίθαην ηεο ΔΔ δελ πινπνηήζεθε άκεζα: Σε πξώηε θάζε αθνξνύζε ηε ζηαδηαθή θαηάξγεζε ησλ εζσηεξηθώλ ζπλόξσλ ζην πιαίζην ηεο ζπκθσλίαο Σέλγθελ ζηελ νπνία αξρηθά ζπκκεηείραλ ιίγα κόλν θξάηε κέιε. Σήκεξα, νη δηαηάμεηο πνπ δηέπνπλ ηελ ειεύζεξε θπθινθνξία ησλ πξνζώπσλ ζεζπίδνληαη από ηελ νδεγία 2004/38/EΚ ζρεηηθά κε ην δηθαίσκα ησλ πνιηηώλ ηεο Έλσζεο θαη ησλ κειώλ ησλ νηθνγελεηώλ ηνπο λα θπθινθνξνύλ θαη λα δηακέλνπλ ειεύζεξα ζηελ επηθξάηεηα ησλ θξαηώλ κειώλ. 2
Οι πολίτες της Ένωσης έχουν σύμφωνα με το The άρθρο European 20 παρ. 2 Union ΣΛΕΕ το δικαιώμα: Διεύζεξεο Κπθινθνξίαο θαη Γηακνλήο ζην έδαθνο ησλ Κξαηώλ κειώλ*,** *Τν Σπκβνύιην, απνθαζίδνληαο νκόθσλα (εηδηθή λνκνζεηηθή δηαδηθαζία), θαη κεηά από δηαβνύιεπζε κε ην Δπξσπατθό Κνηλνβνύιην κπνξεί λα ζπκπιεξώλεη ηα αλσηέξσ δηθαηώκαηα. (βι. άξζξν 21 παξ. 3 ΣΛΔΔ) ** Τν Δπξσπατθό Κνηλνβνύιην & ην Σπκβνύιην ζπλήζε λνκνζεηηθή δηαδηθαζία- εθδίδνπλ δηαηάμεηο.(βι. άξζξν 21 παξ. 2 ΣΛΔΔ) Φορείς της Ευρωπαϊκής Ιθαγένειας: Καηά ην ά. 20 παξ. 1 ΣΛΔΔ «Πνιίηεο ηεο Έλσζεο είλαη θάζε πξόζσπν πνπ έρεη ηελ ππεθνόηεηα ελόο Κξάηνπο κέινπο». Κτήση και απώλεια της Ιθαγένειας της Ένωσης: Η Σπλζήθε δελ θαζηεξώλεη κηα απηόλνκε εμνπζία ηεο Έλσζεο γηα λα απνλέκεη ή λα αθαηξεί ηελ Δπξσπατθή Ιζαγέλεηα. Αληίζεηα, απηή, σο παξαθνινύζεκα ηεο εζληθήο ηζαγέλεηαο, απνθηάηαη θαη απόιιπηαη καδί ηεο θαη ζύκθσλα κε ηνπο ζρεηηθνύο εζληθνύο θαλόλεο. Χαρακτήρας: Η Δπξσπατθή Ιζαγέλεηα έρεη παξαθνινπζεκαηηθό ραξαθηήξα ηεο ηζαγέλεηαο ησλ Κξαηώλ κειώλ. Δμάιινπ, «ε Ιζαγέλεηα ηεο Έλσζεο πξνζηίζεηαη θαη δελ αληηθαζηζηά ηελ εζληθή ηζαγέλεηα». Η ηζαγέλεηα ηεο Έλσζεο δίλεη ζηα πξόζσπα ηελ δπλαηόηεηα λα θπθινθνξνύλ θαη λα δηακέλνπλ ειεύζεξα ζηελ επηθξάηεηα ησλ θξαηώλ κειώλ. 3
Γηθαίσκα Διεύζεξεο Κπθινθνξίαο θαη Γηακνλήο ζην έδαθνο ησλ Κξαηώλ κειώλ [άξζξν 21 παξ. 1 ΛΔΔ] «Κάθε πολίηης ηης Ένωζης έρεη ην δικαίωμα να κσκλοθορεί και να διαμένει ελεύθερα ζην έδαθος ηων κραηών μελών, ππό ηελ επηθύιαμε ησλ πεξηνξηζκώλ θαη κε ηηο πξνϋπνζέζεηο πνπ πξνβιέπνληαη ζηηο Σπλζήθεο θαη ζηηο δηαηάμεηο πνπ ζεζπίδνληαη γηα ηελ εθαξκνγή ηνπο.» [άξζξν 21 παξ. 2 ΛΔΔ] «Εάλ, πξνο επίηεπμε απηνύ ηνπ ζηόρνπ, απαηηείηαη δξάζε ηεο Έλσζεο θαη εθόζνλ νη Σπλζήθεο δελ έρνπλ πξνβιέςεη εμνπζίεο πξνο ηνύην, ην Εσρωπαϊκό Κοινοβούλιο και ην Σσμβούλιο, απνθαζίδνληαο ζύκθσλα κε ηε ζσνήθη νομοθεηική διαδικαζία, κπνξνύλ λα ζεζπίδνπλ δηαηάμεηο πνπ δηεπθνιύλνπλ ηελ άζθεζε ησλ αλαθεξόκελσλ ζηελ παξάγξαθν 1 δηθαησκάησλ.» νδεγία 2004/38/EΚ 4
Οδηγία Οδηγία 2004/38/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου The European και του Συμβουλίου, Union της 29ης Απριλίου 2004 2004/38/ΕΚ Σρεηηθά κε ην δηθαίσκα ησλ πνιηηώλ ηεο Έλσζεο θαη ησλ κειώλ ησλ νηθνγελεηώλ ηνπο λα θπθινθνξνύλ θαη λα δηακέλνπλ ειεύζεξα ζηελ επηθξάηεηα ησλ θξαηώλ κειώλ. Σηηο 30 Απξηιίνπ 2004 ηέζεθε ζε ηζρύ. Τξνπνπνίεζε ηνπ θαλνληζκνύ (ΔΟΚ) αξηζ. 1612/68 & Καηάξγεζε ησλ νδεγηώλ 64/221/ΔΟΚ, 68/360/ΔΟΚ, 72/194/ΔΟΚ, 73/148/ΔΟΚ, 75/34/ΔΟΚ, 75/35/ΔΟΚ, 90/364/ΔΟΚ, 90/365/ΔΟΚ θαη 93/96/ΔΟΚ. Η νδεγία 2004/38/ΔΚ έρεη ελζσκαησζεί κε ην Πξνεδξηθό Γηάηαγκα 106/2007. Βι. θαη άξζξν 21 παξ. 2 ΣΛΔΔ. Σξνπνπνίεζε από Καλνληζκό (ΔΔ) αξηζ. 492/2011 ηνπ Δπξσπατθνύ Κνηλνβνπιίνπ θαη ηνπ Σπκβνπιίνπ, ηεο 5εο Απξηιίνπ 2011, πνπ αθνξά ηελ ειεύζεξε θπθινθνξία ησλ εξγαδνκέλσλ ζην εζσηεξηθό ηεο Έλσζεο Κείκελν πνπ παξνπζηάδεη ελδηαθέξνλ γηα ηνλ ΔΟΦ Γηνξζσηηθό ζηελ νδεγία 2004/38/ΔΚ, (EE L 229) Βι. Αλαθνίλσζε ηεο Δπηηξνπήο Σην Δπξσπατθό Κνηλνβνύιην θαη ην Σπκβνύιην - Καηεπζπληήξηεο γξακκέο γηα ηελ θαιύηεξε ελζσκάησζε θαη εθαξκνγή ηεο νδεγίαο 2004/38/ΔΚ 5
Η ηζαγέλεηα ηεο Έλσζεο παξέρεη ζε θάζε πνιίηε ηεο Έλσζεο ην πξσηνγελέο θαη αηνκηθφ δηθαίσκα λα θπθινθνξεί θαη λα δηακέλεη ειεχζεξα ζηελ επηθξάηεηα ησλ θξαηψλ κειψλ, κε ηελ επηθχιαμε ησλ πεξηνξηζκψλ θαη ησλ φξσλ πνπ νξίδνληαη ζηε ζπλζήθε θαη ησλ κέηξσλ πνπ ζεζπίδνληαη γηα ηελ εθαξκνγή ηνπ ελ ιφγσ δηθαηψκαηνο. είλαη ην ζεκειηψδεο θαζεζηψο ησλ ππεθφσλ ησλ θξαηψλ κειψλ φηαλ αζθνχλ ην δηθαίσκά ηνπο ηεο ειεχζεξεο θπθινθνξίαο θαη δηακνλήο. Η ειεύζεξε θπθινθνξία ησλ πξνζώπσλ απνηειεί κία απφ ηηο ζεκειηψδεηο ειεπζεξίεο ηεο εζσηεξηθήο αγνξάο, ε νπνία πεξηιακβάλεη έλα ρψξν ρσξίο εζσηεξηθά ζχλνξα, κέζα ζηνλ νπνίν εμαζθαιίδεηαη ε ειεπζεξία ζχκθσλα κε ηηο δηαηάμεηο ηεο ζπλζήθεο. Τν δηθαίσκα φισλ ησλ πνιηηψλ ηεο Έλσζεο λα θπθινθνξνχλ θαη λα δηακέλνπλ ειεχζεξα ζηελ επηθξάηεηα ησλ θξαηψλ κειψλ, πξνθεηκέλνπ λα αζθείηαη ππφ αληηθεηκεληθέο ζπλζήθεο ειεπζεξίαο θαη αμηνπξέπεηαο παξέρεηαη θαη ζηα κέιε ηεο νηθνγέλεηάο ηνπο, αλεμαξηήησο ηεο ηζαγέλεηάο ηνπο. ΣΙ ΠΡΟΒΛΔΠΔΙ Η ΟΓΗΓΙΑ; 1. Θεζπίδεη ηνπο όξνπο γηα ην δηθαίσκα θπθινθνξίαο θαη δηακνλήο (ηόζν πξνζσξηλήο όζν θαη κόληκεο) γηα ηνπο πνιίηεο ηεο ΔΔ θαη ηα κέιε ηεο νηθνγέλεηάο ηνπο. 2. Οξίδεη ηνπο πεξηνξηζκνύο ησλ δηθαησκάησλ γηα ιόγνπο δεκόζηαο ηάμεο, δεκόζηαο αζθάιεηαο ή δεκόζηαο πγείαο 3. Απνζαθελίδεη ην θαζεζηώο ησλ αλζξώπσλ πνπ είλαη κηζζσηνί, κε κηζζσηνί, θνηηεηέο ή πνπ δελ εξγάδνληαη κε ακνηβή. 6
Η νδεγία 2004/38/ΕΚ θαζνξίδεη: ηνπο όξνπο γηα ηελ άζθεζε ηνπ δηθαηώκαηνο ηεο ειεύζεξεο θπθινθνξίαο θαη δηακνλήο ζηελ επηθξάηεηα ησλ θξαηώλ κειώλ από ηνπο πνιίηεο ηεο Έλσζεο θαη ηα κέιε ησλ νηθνγελεηώλ ηνπο ην δηθαίσκα κόληκεο δηακνλήο ζηελ επηθξάηεηα ησλ θξαηώλ κειώλ ησλ πνιηηώλ ηεο Έλσζεο θαη ησλ κειώλ ησλ νηθνγελεηώλ ηνπο ηνπο πεξηνξηζκνύο ησλ παξαπάλσ δηθαησκάησλ γηα ιόγνπο δεκόζηαο ηάμεο, δεκόζηαο αζθάιεηαο ή δεκόζηαο πγείαο. «πνιίηεο ηεο Έλσζεο» θάζε πξόζσπν ην νπνίν έρεη ηελ ηζαγέλεηα θξάηνπο κέινπο «κέινο ηεο νηθνγέλεηαο» - ν (ε) ζύδπγνο - ν (ε) ζύληξνθνο κε ηνλ (ηελ) νπνίν(-α) ν πνιίηεο ηεο Έλσζεο έρεη ζρέζε θαηαρσξηζκέλεο ζπκβίσζεο, βάζεη ηεο λνκνζεζίαο θξάηνπο κέινπο, εθόζνλ ε λνκνζεζία ηνπ θξάηνπο κέινπο ππνδνρήο αλαγλσξίδεη ηε ζρέζε θαηαρσξηζκέλεο ζπκβίσζεο σο ηζνδύλακε πξνο ηνλ γάκν, θαη ζύκθσλα κε ηνπο όξνπο πνπ πξνβιέπνληαη ζηελ νηθεία λνκνζεζία ηνπ θξάηνπο κέινπο ππνδνρήο - νη απεπζείαο θαηηόληεο νη νπνίνη είλαη θάησ ηεο ειηθίαο ησλ 21 εηώλ ή είλαη ζπληεξνύκελνη θαζώο θαη εθείλνη ηνπ (ηεο) ζπδύγνπ ή ηνπ (ηεο) ζπληξόθνπ - νη ζπληεξνύκελνη απεπζείαο αληόληεο θαζώο θαη εθείλνη ηνπ (ηεο) ζπδύγνπ ή ηνπ (ηεο) ζπληξόθνπ «θξάηνο κέινο ππνδνρήο» ην θξάηνο κέινο ζην νπνίν κεηαβαίλεη ν πνιίηεο ηεο Έλσζεο πξνθεηκέλνπ λα αζθήζεη ην δηθαίσκα ειεύζεξεο θπθινθνξίαο θαη δηακνλήο. 7
Η νδεγία ηζρύεη γηα όινπο ηνπο πνιίηεο ηεο Έλσζεο νη νπνίνη κεηαβαίλνπλ ή δηακέλνπλ ζε θξάηνο κέινο άιιν από εθείλν ηνπ νπνίνπ είλαη ππήθννη θαζώο θαη ηα κέιε ησλ νηθνγελεηώλ ηνπο πνπ ηνπο ζπλνδεύνπλ ή πεγαίλνπλ λα ηνπο ζπλαληήζνπλ. Σν θξάηνο κέινο ππνδνρήο αλαιακβάλεη εθηελή εμέηαζε ηεο πξνζσπηθήο θαηάζηαζεο θαη αηηηνινγεί θάζε άξλεζε εηζόδνπ ή δηακνλήο ησλ πξνζώπσλ απηώλ. [Δικαίωμα εξόδου] Όινη νη πνιίηεο ηεο Έλσζεο νη νπνίνη θέξνπλ ηζρύνλ δειηίν ηαπηόηεηαο ή δηαβαηήξην θαζώο θαη ηα κέιε ηεο νηθνγελείαο ηνπο, πνπ δελ είλαη ππήθννη θξάηνπο κέινπο, ηα νπνία θέξνπλ ηζρύνλ δηαβαηήξην, έρνπλ ην δηθαίσκα λα εγθαηαιείπνπλ ην έδαθνο θξάηνπο κέινπο πξνθεηκέλνπ λα κεηαβνύλ ζε άιιν θξάηνο κέινο. Κακία ζεώξεζε εμόδνπ ή άιιε ηζνδύλακε δηαηύπσζε δελ ηνπο επηβάιιεηαη. [Δικαίωμα εισόδου] Κακία ζεώξεζε εηζόδνπ ή άιιε ηζνδύλακε δηαηύπσζε δελ επηβάιιεηαη ζηνπο πνιίηεο ηεο Έλσζεο. /// Σηα κέιε ηεο νηθνγέλεηαο πνπ δελ είλαη ππήθννη θξάηνπο κέινπο επηβάιιεηαη κόλν ζεώξεζε εηζόδνπ ζύκθσλα κε ηνλ θαλνληζκό (ΔΚ) αξηζ. 539/2001 ή, ελδερνκέλσο, κε ην εζληθό δίθαην. [Δικαίωμα διαμονής έως τρεις μήνες] Οη πνιίηεο ηεο Έλσζεο έρνπλ δηθαίσκα δηακνλήο ζηελ επηθξάηεηα άιινπ θξάηνπο κέινπο έσο ηξεηο κήλεο ρσξίο θαλέλα όξν ή δηαηύπσζε πέξαλ ηεο απαίηεζεο θαηνρήο ηζρχνληνο δειηίνπ ηαπηφηεηαο ή δηαβαηεξίνπ. Τν ίδην ηζρχεη θαη γηα ηα κέιε ηεο νηθνγέλεηαο(κε ππήθννη θξάηνπο κέινπο), πνπ είλαη θάηνρνη ηζρχνληνο δηαβαηεξίνπ, θαη ζπλνδεχνπλ ή πεγαίλνπλ λα ζπλαληήζνπλ ηνλ πνιίηε ηεο Έλσζεο. Τν θξάηνο κέινο ππνδνρήο κπνξεί λα απαηηήζεη από ηνλ ελδηαθεξόκελν λα γλσζηνπνηήζεη ηελ παξνπζία ηνπ ζηελ επηθξάηεηά ηνπ εληόο εύινγεο πξνζεζκίαο ε νπνία δελ δεκηνπξγεί δηαθξίζεηο. 8
[Δικαίωμα διαμονής ΑΝΩ των τριών μηνών] Όινη νη πνιίηεο ηεο Έλσζεο δηθαίσκα δηακνλήο ζηελ επηθξάηεηα άιινπ θξάηνπο κέινπο εθόζνλ: α)είλαη κηζζσηνί ή κε κηζζσηνί ζην θξάηνο κέινο ππνδνρήο, ή β)δηαζέηνπλ επαξθείο πόξνπο γηα ηνλ εαπηό ηνπο θαη ηα κέιε ησλ νηθνγελεηώλ ηνπο, νύησο ώζηε λα κελ επηβαξύλνπλ θαηά ηε δηάξθεηα ηεο πεξηόδνπ παξακνλήο ηνπο ην ζύζηεκα θνηλσληθήο πξόλνηαο ηνπ θξάηνπο κέινπο ππνδνρήο, θαζώο θαη πιήξε αζθαιηζηηθή θάιπςε αζζελείαο ζην θξάηνο κέινο ππνδνρήο, ή γ)έρνπλ εγγξαθεί ζε ηδησηηθό ή δεκόζην ίδξπκα γηα ζπνπδέο, ζπκπεξηιακβαλνκέλσλ καζεκάησλ επαγγεικαηηθήο θαηάξηηζεο, θαη δηαζέηνπλ πιήξε αζθαιηζηηθή θάιπςε αζζελείαο ζην θξάηνο κέινο ππνδνρήο θαη βεβαηώλνπλ ηελ αξκόδηα εζληθή αξρή, κε δήισζε ή κε ηζνδύλακν κέζν ηεο επηινγήο ηνπο, όηη δηαζέηνπλ επαξθείο πόξνπο γηα ηνλ εαπηό ηνπο θαη ηα κέιε ηεο νηθνγέλεηάο ηνπο, νύησο ώζηε λα κελ επηβαξύλνπλ ην ζύζηεκα θνηλσληθήο πξόλνηαο ηνπ θξάηνπο κέινπο ππνδνρήο θαηά ηε δηάξθεηα ηεο παξακνλήο ηνπο, ή δ)είλαη κέιε ηεο νηθνγέλεηαο ηα νπνία ζπλνδεύνπλ ή πεγαίλνπλ λα ζπλαληήζνπλ πνιίηε ηεο Έλσζεο πνπ πιεξνί ηνπο όξνπο πνπ αλαθέξνληαη ζηα ζηνηρεία α), β) ή γ). Τν δηθαίσκα δηακνλήο εθηείλεηαη ζηα κέιε ηεο νηθνγέλεηαο-κε ππήθννη θξάηνπο κέινπο. Η ηδηόηεηα ηνπ κηζζσηνύ ή ηνπ κε κηζζσηνύ δηαηεξείηαη γηα ηνλ πνιίηε ηεο Έλσζεο πνπ δελ είλαη πιένλ κηζζσηόο ή κε κηζζσηόο : Αλ ν ελδηαθεξόκελνο είλαη πξνζσξηλά αλίθαλνο πξνο εξγαζία εμαηηίαο αζζελείαο ή αηπρήκαηνο Δίλαη αθνπζίσο άλεξγνο- πξόζσπν ην νπνίν αλαδεηεί εξγαζία ζηελ αξκόδηα ππεξεζία απαζρόιεζεο Αλ ν ελδηαθεξόκελνο παξαθνινπζεί καζήκαηα επαγγεικαηηθήο θαηάξηηζεο. 9
Διοικητικές διατυπώσεις - διαμονή ΑΝΩ των τριών μηνών Τν θξάηνο κέινο ππνδνρήο κπνξεί λα απαηηεί The από European ηνπο πνιίηεοunion Έλσζεο λα εγγξάθνληαη (βεβαίσζε εγγξαθήο) από ηηο αξκόδηεο αξρέο γηα ηα δηαζηήκαηα παξακνλήο πνπ ππεξβαίλνπλ ηνπο ηξεηο κήλεο. Τα θξάηε κέιε δελ δύλαληαη λα πξνζδηνξίδνπλ ην ύςνο ησλ πόξσλ πνπ ηα ίδηα ζεσξνύλ σο «επαξθείο πόξνπο», αιιά πξέπεη λα ιακβάλνπλ ππόςε ηελ πξνζσπηθή θαηάζηαζε ηνπ ελδηαθεξνκέλνπ. Τα θξάηε κέιε ρνξεγνύλ ζηα κέιε ηεο νηθνγέλεηαο πνιίηε ηεο Έλσζεο ηα νπνία δελ είλαη ππήθννη θξάηνπο κέινπο [δειηίν δηακνλήο], εθόζνλ ε πξνβιεπόκελε δηάξθεηα παξακνλήο ηνπο ππεξβαίλεη ηνπο ηξεηο κήλεο. δηάξθεηα ηζρύνο 5 έηε Γηαηήξεζε ηνπ δηθαηώκαηνο δηακνλήο από ηα κέιε ηεο νηθνγέλεηαο ζε πεξίπησζε ζαλάηνπ ή αλαρώξεζεο ηνπ πνιίηε ηεο Έλσζεο ν ζάλαηνο ηνπ πνιίηε ηεο Έλσζεο ή ε αλαρώξεζή ηνπ από ην θξάηνο κέινο ππνδνρήο δελ ζίγεη απαξαίηεηα ην δηθαίσκα δηακνλήο ησλ κειώλ ηεο νηθνγέλεηάο ηνπ(βι. άξζξν 12 νδεγίαο) Γηαηήξεζε ηνπ δηθαηώκαηνο δηακνλήο από ηα κέιε ηεο νηθνγέλεηαο ζε πεξίπησζε δηαδπγίνπ, αθύξσζεο ηνπ γάκνπ ή ιήμεο ηεο θαηαρσξηζκέλεο ζπκβίσζεο. 10
ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΜΟΝΙΜΗΣ ΔΙΑΜΟΝΗΣ Οη πνιίηεο ηεο Έλσζεο νη νπνίνη έρνπλ δηακείλεη λνκίκσο γηα ζπλερέο ρξνληθό δηάζηεκα πέληε (5)εηώλ ζην θξάηνο κέινο ππνδνρήο (θαη ηα κέιε ηεο νηθνγέλεηαο κε ππήθννη θξάηνπο κέινπο, ηα νπνία έρνπλ δηακείλεη λνκίκσο κε ηνλ πνιίηε ηεο Έλσζεο ζην θξάηνο κέινο ππνδνρήο γηα ζπλερέο ρξνληθό δηάζηεκα πέληε εηώλ) έρνπλ δηθαίσκα κόληκεο δηακνλήο ζηελ επηθξάηεηά ηνπ. ΑΛΛΑ ΘΕΜΑΤΑ Τν δηθαίσκα δηακνλήο θαη ην δηθαίσκα κφληκεο δηακνλήο θαιχπηνπλ ην ζχλνιν ηεο επηθξάηεηαο ηνπ θξάηνπο κέινπο ππνδνρήο. (Εδαθηθή εθαξκνγή) Αλεμαξηήησο ηζαγέλεηαο, ηα κέιε ηεο νηθνγέλεηαο πνιίηε ηεο Έλσζεο, ηα νπνία έρνπλ ην δηθαίσκα δηακνλήο ή ην δηθαίσκα κφληκεο δηακνλήο ζε θξάηνο κέινο, δηθαηνύληαη λα εξγάδνληαη εθεί σο κηζζσηνί ή κε κηζζσηνί. φινη νη πνιίηεο ηεο Έλσζεο(+κέιε κε δηθαίσκα δηακνλήο) πνπ δηακέλνπλ ζηελ επηθξάηεηα ηνπ θξάηνπο κέινπο ππνδνρήο ίζε κεηαρείξηζε ζε ζχγθξηζε κε ηνπο εκεδαπνχο ηνπ ελ ιφγσ θξάηνπο κέινπο Αληηζέησο ην θξάηνο κέινο ππνδνρήο δελ είλαη ππνρξεσκέλν λα ρνξεγεί δηθαίσκα ζε θνηλσληθέο παξνρέο θαηά ηνπο πξψηνπο ηξεηο κήλεο ηεο δηακνλήο, νχηε λα δίλεη, πξηλ απφ ηελ απφθηεζε ηνπ δηθαηψκαηνο κφληκεο δηακνλήο, ζπνπδαζηηθή βνήζεηα, ζπκπεξηιακβαλνκέλεο ηεο επαγγεικαηηθήο θαηάξηηζεο, απνηεινχκελε απφ ζπνπδαζηηθέο ππνηξνθίεο ή ζπνπδαζηηθά δάλεηα ζε άιια πξφζσπα εθηφο απφ κηζζσηνχο, κε κηζζσηνχο, ζε πξφζσπα πνπ δηαηεξνχλ απηή ηελ ηδηφηεηα θαη ζηα κέιε ησλ νηθνγελεηψλ ηνπο. 11
ΠΔΡΙΟΡΙΜΟΙ ΣΟΤ ΓΙΚΑΙΩΜΑΣΟ ΔΙΟΓΟΤ ΚΑΙ ΣΟΤ ΓΙΚΑΙΩΜΑΣΟ ΓΙΑΜΟΝΗ ΓΙΑ ΛΟΓΟΤ ΓΗΜΟΙΑ ΣΑΞΗ, ΓΗΜΟΙΑ ΑΦΑΛΔΙΑ Ή ΓΗΜΟΙΑ ΤΓΔΙΑ Tα θξάηε κέιε κπνξνύλ λα επηβάιινπλ πεξηνξηζκνύο ζηελ ειεπζεξία θπθινθνξίαο θαη δηακνλήο ησλ πνιηηώλ ηεο Έλσζεο θαη ησλ κειώλ ηεο νηθνγέλεηάο ηνπο, αλεμαξηήησο ηζαγέλεηαο, γηα ιόγνπο δεκόζηαο ηάμεο, δεκόζηαο αζθάιεηαο ή δεκόζηαο πγείαο. Γελ κπνξεί λα γίλεηαη επίθιεζε ησλ ιόγσλ απηώλ γηα ηελ εμππεξέηεζε νηθνλνκηθώλ ζθνπώλ. Κάζε κέηξν: Α) πξέπεη λα ηεξεί ηελ αξρή ηεο αλαινγηθόηεηαο [ΑΠΕΛΑΣΗ] Β) λα ζεκειηώλεηαη απνθιεηζηηθά ζηελ πξνζσπηθή ζπκπεξηθνξά ηνπ αθνξώκελνπ αηόκνπ. Γ) Η πξνζσπηθή ζπκπεξηθνξά ηνπ αθνξώκελνπ αηόκνπ λα ζπληζηά πξαγκαηηθή, ελεζηώζα θαη αξθνύλησο ζνβαξή απεηιή, ζηξεθόκελε θαηά ζεκειηώδνπο ζπκθέξνληνο ηεο θνηλσλίαο. Πξηλ ιάβεη απόθαζε απέιαζεο γηα ιόγνπο δεκόζηαο ηάμεο ή δεκόζηαο αζθάιεηαο, ην θξάηνο κέινο ππνδνρήο ιακβάλεη ππόςε εθηηκήζεηο φπσο ε δηάξθεηα παξακνλήο ηνπ αθνξψκελνπ αηφκνπ ζηελ επηθξάηεηά ηνπ, ε ειηθία, ε θαηάζηαζε ηεο πγείαο ηνπ, ε νηθνγελεηαθή θαη νηθνλνκηθή ηνπ θαηάζηαζε, ε θνηλσληθή θαη πνιηηηζηηθή ελζσκάησζή ηνπ ζην θξάηνο κέινο ππνδνρήο θαη ην εχξνο ησλ δεζκψλ ηνπ κε ηε ρψξα θαηαγσγήο. Τν θξάηνο κέινο ππνδνρήο δελ κπνξεί λα ιακβάλεη απφθαζε απέιαζεο πνιίηε ηεο Έλσζεο ή κέινπο ηεο νηθνγέλεηάο ηνπ, αλεμαξηήησο ηζαγέλεηαο, πνπ έρεη απνθηήζεη δηθαίσκα κφληκεο δηακνλήο ζηελ επηθξάηεηά ηνπ, παξά κφλν γηα ζνβαξνχο ιφγνπο δεκφζηαο ηάμεο ή δεκφζηαο αζθάιεηαο. 12
Δπηπιένλ: Οη κόλεο αζζέλεηεο πνπ δηθαηνινγνύλ κέηξν πεξηνξηζηηθό ηεο ειεπζεξίαο θπθινθνξίαο, είλαη νη αζζέλεηεο πνπ εγθιείνπλ θίλδπλν επηδεκίαο, όπσο νξίδνληαη ζηηο νηθείεο πξάμεηο ηεο Παγθόζκηαο Οξγάλσζεο Υγείαο, θαζώο θαη άιιεο ινηκώδεηο λόζνη ή κεηαδνηηθέο παξαζηηηθέο αζζέλεηεο, εθόζνλ απνηεινύλ, ζην θξάηνο κέινο ππνδνρήο, αληηθείκελν δηαηάμεσλ πξνζηαζίαο εθαξκνζηέσλ ζηνπο εκεδαπνύο. Τα θξάηε κέιε κπνξνύλ λα ιακβάλνπλ ηα αλαγθαία κέηξα πξνθεηκέλνπ λα αξλνύληαη, λα ηεξκαηίδνπλ ή λα αλαθαινύλ νπνηνδήπνηε δηθαίσκα αλαγλσξηδόκελν από ηελ νδεγία 2004/38/ΔΚ, ζε πεξίπησζε θαηάρξεζεο δηθαηώκαηνο ή απάηεο, όπσο π.ρ. ζε πεξίπησζε εηθνληθνύ γάκνπ. Τα κέηξα απηά πξέπεη λα είλαη αλαινγηθά. 13
ΤΜΠΔΡΑΜΑΣΙΚΔ ΠΑΡΑΣΗΡΗΔΙ Οι πολίτες της ΕΕ κε δειηίν ηαπηόηεηαο ή δηαβαηήξην ζε ηζρύ κπνξνύλ: λα εηζέιζνπλ ζε άιιε ρώξα ηεο ΔΔ, ρσξίο ζεώξεζε εμόδνπ ή εηζόδνπ λα δνπλ ζε άιιε ρώξα ηεο ΔΔ έσο θαη 3 κήλεο ρσξίο όξνπο ή δηαηππώζεηο λα δνπλ ζε άιιε ρώξα ηεο ΔΔ γηα πεξηζζόηεξνπο από 3 κήλεο ππό νξηζκέλνπο όξνπο, αλάινγα κε ην θαζεζηώο ζηε ρώξα ππνδνρήο. Όζνη είλαη κηζζσηνί ή κε κηζζσηνί δελ ρξεηάδεηαη λα πιεξνύλ θαλέλαλ άιιν όξν. Οη θνηηεηέο θαη άιια άηνκα πνπ δελ εξγάδνληαη κε ακνηβή, όπσο ηα άηνκα ζε ζύληαμε, πξέπεη λα δηαζέηνπλ επαξθείο πόξνπο γηα ηνλ εαπηό ηνπο θαη ηελ νηθνγέλεηά ηνπο, ώζηε λα κελ απνηειέζνπλ βάξνο γηα ην ζύζηεκα θνηλσληθήο πξόλνηαο θαη ηελ πιήξε αζθαιηζηηθή θάιπςε αζζελείαο ηεο ρώξαο ππνδνρήο πξέπεη λα εγγξάθνληαη από ηηο αξκόδηεο αξρέο, εθόζνλ δνπλ ζε κηα ρώξα πεξηζζόηεξνπο από 3 κήλεο. Τα κέιε ηεο νηθνγέλεηαο, εάλ δελ είλαη ππήθννη ηεο ΔΔ, απαηηείηαη λα δηαζέηνπλ δειηίν δηακνλήο ζε ηζρύ γηα 5 έηε λα δηθαηνύληαη κόληκε δηακνλή, εθόζνλ έρνπλ δήζεη λνκίκσο ζε άιιε ρώξα ηεο ΔΔ γηα ζπλερέο ρξνληθό δηάζηεκα 5 εηώλ. Απηό ηζρύεη επίζεο θαη γηα ηα κέιε ηεο νηθνγέλεηαο λα έρνπλ ην δηθαίσκα ηζόηηκεο κεηαρείξηζεο κε ηνπο ππεθόνπο ηεο ρώξαο ππνδνρήο. Ωζηόζν, νη αξρέο ππνδνρήο δελ ππνρξενύληαη λα αλαγλσξίδνπλ πιενλεθηήκαηα ζε πνιίηεο ηεο ΔΔ πνπ δελ εξγάδνληαη κε ακνηβή θαηά ηε δηάξθεηα ησλ 3 πξώησλ κελώλ ηεο δηακνλήο ηνπο. 14
Η εγκύκλιος 40/2.11.2015 του υπουργείου Εσωτερικών Σρεηηθά κε ηελ παξνρή νδεγηώλ γηα ηελ νξζή εθαξµνγή ησλ δηαηάμεσλ ηνπ π.δ. 106/2007, όπσο ηξνπνπνηήζεθε µε ην άξζξν 42 ηνπ λ. 4071/2012, ζρεηηθά µε ηελ «Διεύζεξε θπθινθνξία θαη δηαµνλή ζηελ ειιεληθή επηθξάηεηα ησλ πνιηηώλ ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο θαη ησλ µειώλ ησλ νηθνγελεηώλ ηνπο» Από ηελ νδεγία 2004/38/ΔΚ δελ θαίλεηαη λα παξέρεηαη δηθαίσµα δηαµνλήο ζε πνιίηε ηξίηεο ρώξαο, γνλέα αλήιηθνπ πνιίηε ηεο Έλσζεο πνπ αζθεί ειεύζεξε θπθινθνξία, εθόζνλ ν γνλέαο δελ ζπληεξείηαη από ηνλ πνιίηε ηεο Έλσζεο. Ωζηόζν, ιαµβάλνληαο ππόςε ηελ εθδνζείζα λνµνινγία ηνπ ηθαζηεξίνπ ηεο Δ.Δ (βι. ηδίσο απνθάζεηο ΔΔ ζηηο ππνζέζεηο C-200/02 Zhu & Chen ηεο 19εο Οθησβξίνπ 2004, C-34/09 Zambrano, ηεο 8εο Μαξηίνπ 2011, C-86/12 Alokpa θ.ά.), ην άξζξν 21 ΣΛΔΔ θαη ηδίσο ην γεγνλόο όηη µηα άξλεζε ρνξήγεζεο άδεηαο δηαµνλήο ζα έρεη σο ζπλέπεηα λα ππνρξεσζνύλ αλήιηθνη πνιίηεο ηεο Έλσζεο λα εγθαηαιείςνπλ ην έδαθνο ηεο Έλσζεο πξνθεηµέλνπ λα ζπλνδεύζνπλ ηνπο γνλείο ηνπο θαη επί ηεο νπζίαο λα απνιέζνπλ, θαηά ην νπζηώδεο µέξνο ηνπο, ηα δηθαηώµαηα πνπ έρνπλ απνθηήζεη από ηελ ηδηόηεηά ηνπο σο πνιίηε ηεο Έλσζεο, θαη ηελ νδεγία 2004/38/ΔΚ, ζηελ νπνία ζπµπεξηειήθζε, θαηά ηα δηαιαµβαλόµελα ζην πξννίµην απηήο, όιε ε ζρεηηθή µε ηελ ειεύζεξε θπθινθνξία λνµνινγία, παξέρεηαη δηθαίσµα δηαµνλήο ζε αλήιηθν αιινδαπό πνιίηε άιινπ θξάηνπο µέινπο ηεο ΔΔ, ν νπνίνο δηαζέηεη ηε δένπζα πγεηνλνµηθή αζθάιηζε θαη ζπληεξείηαη από γνλέα πνιίηε ηξίηεο ρώξαο, ηνπ νπνίνπ νη πόξνη επαξθνύλ ώζηε λα µελ επηβαξύλεη ν πξώηνο ηα δεµόζηα νηθνλνµηθά ηνπ θξάηνπο µέινπο ππνδνρήο. 15
Γηθαζηήξην Η αλαβάζκηζε ηνπ ζεζκνύ ηεο Δπξσπατθήο Ιζαγέλεηαο ήξζε κέζσ ηεο Ννκνινγίαο ηνπ ΓΔΔ, ην νπνίν ζε ζεηξά απνθάζεώλ ηνπ [D Hoop, C- 224/98, Grzelczyk, C-184/99,] ηόληζε όηη: «ε ηδηόηεηα ηνπ πνιίηε ηεο Δλώζεσο ηείλεη λα απνηειέζεη ηε ζεκειηώδε ηδηόηεηα ησλ ππεθόσλ ησλ θξαηώλ κειώλ, ε νπνία εμαζθαιίδεη, εληόο ηνπ rationae materiae πεδίνπ εθαξκνγήο ηεο Σπλζήθεο, ηελ ίδηα λνκηθή κεηαρείξηζε ζε όζνπο εμ απηώλ βξίζθνληαη ζηελ ίδηα θαηάζηαζε, αλεμάξηεηα από ηελ ηζαγέλεηά ηνπο θαη ππό ηελ επηθύιαμε ησλ ξεηά πξνβιεπνκέλσλ εμαηξέζεσλ ζπλαθώο». Η αλαγόξεπζε ηεο ηδηόηεηαο ηνπ πνιίηε ηεο Έλσζεο ζε ΘΔΜΔΛΙΩΓΗ ΙΓΙΟΣΗΣΑ πξνζέδσζε ζ απηήλ κηα νξηδόληηα εθαξκνγή ζ όιν ην πιάηνο ηεο πλζήθεο, αθνύ ν ζεκειηώδεο ραξαθηήξαο ηεο επέβαιιε κηα λέα αλάγλσζε πνιιώλ δηαηάμεσλ θαη ηελ αλαζεώξεζε ζηεξενηύπσλ ηεο ζεσξίαο ηνπ ελσζηαθνύ δηθαίνπ. Έηζη, επηβεβαηώζεθε θαηά ηξόπν νξηζηηθό i. ε απνζύλδεζε ηνπ δηθαηώκαηνο ηεο ειεύζεξεο θπθινθνξίαο θαη δηακνλήο από ηελ άζθεζε νηθνλνκηθήο δξαζηεξηόηεηαο, ii. θαη κηα γεληθή επηηαγή ίζεο κεηαρείξηζεο όισλ ησλ ππεθόσλ ησλ Κξαηώλ κειώλ, πνπ βξίζθνληαη λόκηκα ζην έδαθνο άιινπ Κξάηνπο κέινπο κε ηνπο εκεδαπνύο. 16
Γηθαζηήξην Διεύζεξε Κπθινθνξία θαη Γηακνλή (Άξζξν 21 ΛΔΔ) Αξρηθά ζπλδεδεκέλε ζηελά κε άζθεζε νηθνλνκηθήο δξαζηεξηφηεηαο. 45, 49, 56 ΣΛΔΔ Η εηζαγσγή ηνπ δηθαηψκαηνο Διεχζεξεο Κπθινθνξίαο θαη Γηακνλήο, ζπλδεδεκέλνπ κε ηελ Δπξσπατθή Ιζαγέλεηα 18 ΣπλζΔΚ (21 ΣΛΔΔ), πξνθάιεζε ελ πξψηνηο εξκελεπηηθά δεηήκαηα. ΔΕΚ, C-64/96 θαη C-65/96, Land Nordhein Westfalen v Uecker, 23 Σπλαθώο, πρέπει να ζημειωθεί όηι η ιθαγένεια ηης Ενώζεως, ποσ προβλέπεηαι από ηο άρθρο 8 ηης Σσνθήκης ΕΚ, δεν έτει ως ζκοπό ηην επέκηαζη ηοσ καθ' ύλην πεδίοσ εθαρμογής ηης Σσνθήκης και ζε εζωηερικές καηαζηάζεις, νη νπνίεο δελ έρνπλ θαλέλα ζπλδεηηθό ζηνηρείν κε ην θνηλνηηθό δίθαην. Εμάιινπ, ην άξζξν Μ ηεο Σπλζήθεο γηα ηελ Επξσπατθή Έλσζε πξνβιέπεη όηη θακία δηάηαμε ηεο ελ ιόγσ Σπλζήθεο δελ ζίγεη ηηο Σπλζήθεο γηα ηελ ίδξπζε ησλ Επξσπατθώλ Κνηλνηήησλ, κε ηελ επηθύιαμε ησλ δηαηάμεσλ πνπ ηξνπνπνηνύλ ξεηά ηηο Σπλζήθεο απηέο. Οη ελδερφκελεο δπζκελείο δηαθξίζεηο ηηο νπνίεο ελδερνκέλσο πθίζηαληαη νη ππήθννη θξάηνπο κέινπο έλαληη ηνπ δηθαίνπ ηνπ ελ ιφγσ θξάηνπο εκπίπηνπλ ζην πεδίν εθαξκνγήο ηνπ δηθαίνπ απηνχ, νπφηε πξέπεη λα επηιχνληαη ζην πιαίζην ηνπ εζσηεξηθνχ λνκηθνχ ζπζηήκαηνο ηνπ σο άλσ θξάηνπο. 24 Επνκέλσο, πξέπεη λα δνζεί ε απάληεζε όηη άηνκν πνπ έρεη ηελ ηζαγέλεηα ηξίηεο ρώξαο θαη είλαη λπκθεπκέλν κε εξγαδόκελν ππήθνν θξάηνπο κέινπο δελ κπνξεί λα επηθαιεζηεί ην δηθαίσκα πνπ απνξξέεη από ην άξζξν 11 ηνπ θαλνληζκνύ 1612/68 όηαλ ν ελ ιόγσ εξγαδόκελνο νπδέπνηε άζθεζε ην δηθαίσκα ηεο ειεύζεξεο θπθινθνξίαο εληόο ηεο Κνηλόηεηαο. ΔΕΚ, C-193/94, Skanavi and Chryssanthakopoulos 17
Ειεύζεξε Κπθινθνξία θαη The Δηακνλή European (Άξζξν Union 21 ΛΕΕ) Τν ΓΔΚ δέρηεθε φηη ζην πιαίζην ηνπ 21 ΣΛΔΔ δελ ρξεηάδεηαη έθδνζε πξάμεο ηνπ δεπηεξνγελνχο θνηλνηηθνχ δηθαίνπ γηα λα πινπνηεζεί, θαζψο ε ειεπζεξία θπθινθνξίαο θαη δηακνλήο πεγάδεη άκεζα απφ ηε Σπλζήθε, γεγνλφο πνπ απνηέιεζε ζεκαληηθή λνκνινγηαθή κεηαζηξνθή θαη εμέιημε. ΔΕΚ, C- 413/99, Baumbast and R. 82 Βάζει ηοσ άρθροσ 17, παράγραθος 1, ΕΚ, πολίηης ηης Ενώζεως είναι κάθε πρόζωπο ποσ έτει ηην ιθαγένεια κράηοσς μέλοσς. Το καθεζηώς ηοσ πολίηη ηης Ενώζεως καθιερώθηκε για να αποηελέζει ηο βαζικό καθεζηώς ηων σπηκόων ηων κραηών μελών (βι., ζην ίδην πλεύκα, ηελ απόθαζε ηεο 20ήο Σεπηεκβξίνπ 2001, C-184/99, Grzelczyk, Σπιινγή 2001, ζ. Ι-6193, ζθέςε 31). 83 Εμάιινπ, ε Σπλζήθε γηα ηελ Επξσπατθή Έλσζε δελ απαηηεί λα αζθνύλ νη πνιίηεο ηεο Ελώζεσο επαγγεικαηηθή, είηε κηζζσηή είηε αλεμάξηεηε, δξαζηεξηόηεηα γηα λα έρνπλ ηα δηθαηώκαηα πνπ πξνβιέπνληαη ζην δεύηεξν κέξνο ηεο Σπλζήθεο ΕΚ ην νπνίν αθνξά ηελ ηζαγέλεηα ηεο Ελώζεσο. Επί πιένλ, ζην θείκελν ηεο ελ ιόγσ Σπλζήθεο δελ ππάξρεη ηίπνηα πνπ λα επηηξέπεη λα ζεσξεζεί όηη πνιίηεο ηεο Ελώζεσο πνπ είλαη εγθαηεζηεκέλνη ζε άιιν θξάηνο κέινο γηα λα αζθήζνπλ εθεί κηζζσηή δξαζηεξηόηεηα ζηεξνύληαη ιόγσ ηεο ηζαγέλεηάο ηνπο, όηαλ ε δξαζηεξηόηεηα απηή ηειεηώλεη, δηθαησκάησλ πνπ ηνπο παξέρεη ε Σπλζήθε ΕΚ. 18
ΔΕΚ, C-85/96, Martinez Sala v Freistaat Bayern 63 Από ηα αλσηέξσ πξνθύπηεη όηη ν πνιίηεο ηεο Επξσπατθήο Ελώζεσο ν νπνίνο, όπσο ε πξνζθεύγνπζα ηεο θύξηαο δίθεο, δηακέλεη λνκίκσο εληόο ηνπ εδάθνπο ηνπ θξάηνπο κέινπο ππνδνρήο κπνξεί λα επηθαιεζηεί ην άξζξν 6 ηεο Σπλζήθεο ζε όιεο ηηο πεξηπηώζεηο πνπ εκπίπηνπλ ζην θαζ' ύιε πεδίν εθαξκνγήο ηνπ θνηλνηηθνύ δηθαίνπ, πεξηιακβαλνκέλεο θαη ηεο πεξηπηώζεσο ζηελ νπνία ην θξάηνο κέινο απηό θαζπζηεξεί ή αξλείηαη λα ηνπ ρνξεγήζεη κηα παξνρή πνπ ρνξεγείηαη ζε θάζε πξόζσπν πνπ δηακέλεη λνκίκσο εληόο ηνπ εδάθνπο ηνπ θξάηνπο απηνύ, πξνβάιινληαο σο αηηηνινγία όηη δελ ηνπ έρεη πξνζθνκηζηεί έγγξαθν πνπ δελ είλαη ππνρξεσκέλνη λα πξνζθνκίδνπλ νη ππήθννη ηνπ θξάηνπο απηνύ θαη ηνπ νπνίνπ ηελ έθδνζε κπνξνύλ λα θαζπζηεξήζνπλ ή λα αξλεζνύλ νη δηνηθεηηθέο αξρέο ηνπ. 19
ΔΕΚ, C-184/99, Grzelczyk 29. Απφ ηε δηθνγξαθία πξνθχπηεη φηη, αλ έλαο Βέιγνο ζπνπδαζηήο, πνπ δελ έρεη φκσο ηελ ηδηφηεηα ηνπ εξγαδνκέλνπ θαηά ηνλ θαλνληζκφ 1612/68, ηεινχζε ζε ζπλζήθεο φκνηεο κε απηέο ηνπ R. Grzelczyk, ζα πιεξνχζε ηηο αλαγθαίεο πξνυπνζέζεηο γηα λα ιάβεη ην θαηψηαην φξην δηαβηψζεσο. Τν γεγνλφο φηη ν R. Grzelczyk δελ έρεη ηε βειγηθή ηζαγέλεηα ζπληζηά ην κνλαδηθφ εκπφδην γηα ηε ρνξήγεζε ηνπ θαησηάηνπ νξίνπ δηαβηψζεσο θαη, επνκέλσο, πξφθεηηαη ρσξίο ακθηβνιία γηα δηάθξηζε ιφγσ ηζαγέλεηαο. 30. Σηνπο ηνκείο εθαξκνγήο ηεο Σπλζήθεο, κηα ηέηνηα δηάθξηζε απαγνξεχεηαη, θαη' αξρήλ, απφ ην άξζξν 6. Δλ πξνθεηκέλσ, ην άξζξν απηφ πξέπεη λα αλαγλσζζεί ζε ζπλδπαζκφ κε ηηο ζρεηηθέο κε ηελ ηζαγέλεηα ηεο Δλψζεσο δηαηάμεηο ηεο Σπλζήθεο, ψζηε λα εμαθξηβσζεί ν ηνκέαο εθαξκνγήο ηνπ. 31. Σπγθεθξηκέλα, ε ηδηόηεηα ηνπ πνιίηε ηεο Ελώζεσο ηείλεη λα απνηειέζεη ηε ζεκειηώδε ηδηόηεηα ησλ ππεθόσλ ησλ θξαηώλ κειώλ, ε νπνία εμαζθαιίδεη ηελ ίδηα λνκηθή κεηαρείξηζε ζε όζνπο εμ απηώλ βξίζθνληαη ζηελ ίδηα θαηάζηαζε, αλεμάξηεηα από ηελ ηζαγέλεηά ηνπο θαη ππό ηελ επηθύιαμε ησλ ξεηά πξνβιεπνκέλσλ εμαηξέζεσλ. 20
C-224/98 - D'Hoop 34. Η εζληθή θαλνληζηηθή ξχζκηζε, ζπλδένληαο ηε ρνξήγεζε ησλ επηδνκάησλ αλακνλήο κε ηελ πξνυπφζεζε λα έρνπλ ιάβεη ηνλ απαηηνχκελν ηίηιν ζπνπδψλ ζην Βέιγην, ζέηεη έηζη ζε δπζκελή ζέζε νξηζκέλνπο εκεδαπνχο απιψο θαη κφλν δηφηη άζθεζαλ ην δηθαίσκά ηνπο ειεχζεξεο θπθινθνξίαο, πξνθεηκέλνπ λα ηχρνπλ εθπαηδεχζεσο εληφο άιινπ θξάηνπο κέινπο. 35. Απηή ε άληζε κεηαρείξηζε αληηβαίλεη ζηηο αξρέο ζηηο νπνίεο βαζίδεηαη ε ηδηόηεηα ηνπ πνιίηε ηεο Ελώζεσο, δειαδή ζηε δηαζθάιηζε ηεο ίδηαο λνκηθήο κεηαρεηξίζεσο θαηά ηελ άζθεζε ηνπ δηθαηώκαηνο ειεύζεξεο θπθινθνξίαο. 21
Ειεύζεξε Κπθινθνξία θαη Δηακνλή (Άξζξν 21 ΛΕΕ) Σν ΔΕΚ απνζπλέδεζε έηη πεξαηηέξσ ην δηθαίσκα ειεύζεξεο θπθινθνξίαο από ηελ ππνρξεσηηθή άζθεζε νηθνλνκηθώλ δξαζηεξηνηήησλ. Εμαξηά, σζηόζν, ηε λόκηκε είζνδν, θπθινθνξία θαη δηακνλή από 2 βαζηθέο πξνϋπνζέζεηο: 1. Σελ ύπαξμε πγεηνλνκηθήο αζθάιηζεο γηα ην ζύλνιν ησλ θηλδύλσλ 2. Καη νη Επαξθείο πόξνη Γπλάκεη ηεο Απνθάζεσο Baumbast θαη R. επηηξέπεηαη ζε θάζε πνιίηε θξάηνπο κέινπο λα δηακέλεη ειεύζεξα ζην έδαθνο άιινπ θξάηνπο κέινπο, αθόκε θη αλ ε νηθνλνκηθή ηνπ δξαζηεξηόηεηα ζην θξάηνο απηό έιεμε ή θαη όηαλ δελ αζθεί θακία νηθνλνκηθή δξαζηεξηόηεηα. 22
Ειεύζεξε Κπθινθνξία θαη Δηακνλή Άξζξν 21 ΛΕΕ θαη Οδεγία 90/364 & 2004/38 ζρεηηθά κε δηθαίσκα πνιηηψλ ηεο Έλσζεο λα δηακέλνπλ ειεχζεξα ζηελ επηθξάηεηα ησλ θξαηψλ κειψλ ΔΕΚ, C-200/02, Catherine Zhu θαη Chen 20 Δμάιινπ, αληίζεηα πξνο ηα ππνζηεξηδφκελα απφ ηελ Ιξιαλδηθή Κπβέξλεζε, έλα παηδί κηθξήο ειηθίαο κπνξεί λα επηθαιεζηεί ηα δηθαηώκαηα ειεύζεξεο θπθινθνξίαο θαη δηακνλήο πνπ δηαζθαιίδνληαη από ην θνηλνηηθό δίθαην. Η ηθαλόηεηα ππεθόνπ θξάηνπο κέινπο λα είλαη ππνθείκελν ησλ δηθαησκάησλ ηα νπνία δηαζθαιίδνπλ ε πλζήθε θαη ην παξάγσγν δίθαην ζηνλ ηνκέα ηεο ειεύζεξεο θπθινθνξίαο ησλ πξνζώπσλ δελ κπνξεί λα εμαξηάηαη από ηελ πξνϋπόζεζε λα έρεη ν ελδηαθεξόκελνο θζάζεη ζηελ ειηθία πνπ απαηηείηαη ώζηε λα έρεη ηε λνκηθή ηθαλόηεηα λα αζθήζεη ν ίδηνο ηα ελ ιόγσ δηθαηώκαηα. Δπηπιένλ, φπσο παξαηήξεζε ν γεληθφο εηζαγγειέαο ζηα ζεκεία 47 έσο 52 ησλ πξνηάζεψλ ηνπ, νχηε απφ ην γξάκκα νχηε απφ ηνπο ζθνπνχο ησλ άξζξσλ 18 ΔΚ θαη 49 ΔΚ θαη ησλ νδεγηψλ 73/148 θαη 90/364 πξνθχπηεη φηη απηή θαζαπηήλ ε απφιαπζε ησλ δηθαησκάησλ πνπ απνηεινχλ ησλ αληηθείκελν ησλ δηαηάμεσλ απηψλ ππφθεηηαη ζηελ πξνυπφζεζε θάπνηαο ειάρηζηεο ειηθίαο. ΔΕΕ, C-34/09, Zambrano Τν άξζξν 20 ΣΛΔΔ έρεη ηελ έλλνηα φηη δελ επηηξέπεη ζε θξάηνο κέινο, αθελφο, λα αξλεζεί λα ρνξεγήζεη ζε ππήθνν ηξίηνπ θξάηνπο, ν νπνίνο ζπληεξεί ηα αλήιηθα ηέθλα ηνπ, πνπ είλαη πνιίηεο ηεο Έλσζεο, άδεηα δηακνλήο ζην θξάηνο κέινο ζην νπνίν θαηνηθνχλ ηα ελ ιφγσ ηέθλα θαη ηνπ νπνίνπ έρνπλ ηελ ηζαγέλεηα θαη, αθεηέξνπ, λα αξλεζεί λα ρνξεγήζεη ζηνλ ελ ιφγσ ππήθνν ηξίηνπ θξάηνπο άδεηα εξγαζίαο, θαζφζνλ ηέηνηεο απνθάζεηο ζα εκπφδηδαλ ηα ελ ιφγσ ηέθλα λα απνιαχζνπλ πξάγκαηη, θαηά ην νπζηψδεο κέξνο ηνπο, ηα δηθαηψκαηα πνπ ζπλαξηψληαη πξνο ηελ ηδηφηεηα ηνπ πνιίηε ηεο Έλσζεο. 23
Ειεύζεξε Κπθινθνξία θαη Δηακνλή Δηθαίσκα Ειεύζεξεο Κπθινθνξίαο & Δηακνλήο γηα δηάζηεκα κεγαιύηεξν ησλ 3 κελώλ, αθόκε θαη ρσξίο λα αζθεί θάπνηα κηζζσηή ή αλεμάξηεηε νηθνλνκηθή δξαζηεξηόηεηα. Με ηηο σο άλσ απνθάζεηο γίλεηαη αληηιεπηφ θαη παγίσο λνκνινγηαθά θαηνρπξσκέλν φηη: H ηδηόηεηα ηνπ πνιίηε ηεο Έλσζεο ηείλεη λα απνηειέζεη πιένλ ηε ζεκειηώδε ηδηόηεηα ησλ ππεθόσλ ησλ θξαηώλ κειώλ. Εληνύηνηο: Ακηγψο ππνζεηηθή πξννπηηθή άζθεζεο δηθαηψκαηνο ειεχζεξεο θπθινθνξίαο αιιά θαη ακηγψο ππνζεηηθή πξννπηηθή παξαθψιπζεο ηνπ ελ ιφγσ δηθαηψκαηνο δελ αξθνχλ. Π.ρ. Αλ δελ έρεη αζθεζεί πνηέ ην δηθαίσκα ειεχζεξεο θπθινθνξίαο ζε άιιν θξάηνο. ΔΕΕ, C-256/11, Murat Dereci & Others 55 Οκνίσο, ην Γηθαζηήξην έρεη δηαπηζηψζεη φηη, εθφζνλ έλαο πνιίηεο ηεο Έλσζεο δελ εκπίπηεη ζηελ έλλνηα ηνπ «δηθαηνχρνπ» ηνπ άξζξνπ 3, παξάγξαθνο 1, ηεο νδεγίαο 2004/38, νχηε ην κέινο ηεο νηθνγέλεηάο ηνπ εκπίπηεη ζηελ έλλνηα απηή, δεδνκέλνπ φηη ηα δηθαηψκαηα πνπ παξέρεη ε νδεγία απηή ζηα κέιε ηεο νηθνγέλεηαο ηνπ δηθαηνχρνπ δελ απνηεινχλ πξσηνγελή δηθαηψκαηα ησλ ελ ιφγσ κειψλ, αιιά παξάγσγα δηθαηψκαηα, ηα νπνία έρνπλ απνθηήζεη ιφγσ ηεο ηδηφηεηάο ηνπο σο κειψλ ηεο νηθνγέλεηαο ηνπ δηθαηνχρνπ (βι., φζνλ αθνξά ηνπο ζπδχγνπο, ηελ πξνπαξαηεζείζα απφθαζε McCarthy (C-434/10), ζθέςε 42 θαη εθεί παξαηηζέκελε λνκνινγία). 24
Επηηξέπεηαη ε επηβνιή ΑΠΑΓΟΡΕΤΗThe ΕΞΟΔΟΤ European από ηε ρώξα Union ζε πνιίηε ηεο βάζεη εζληθήο ξχζκηζεο, ιφγσ κε εμφθιεζεο θνξνινγηθψλ νθεηιψλ, αξθεί λα πξφθεηηαη γηα κέηξν πνπ ιακβάλεηαη πξνο απνηξνπή πξαγκαηηθήο, ελεζηώζαο θαη αξθνύλησο ζνβαξήο απεηιήο θαηά ζεκειησδώλ ζπκθεξόλησλ ηεο θνηλσλίαο θαη λα κελ εμππεξεηεί απνθιεηζηηθά θαη κόλν νηθνλνκηθνύο ζθνπνύο. ΔΕΕ, Aladzhov, C-434/10 25 Τν δηθαίσκα ειεχζεξεο θπθινθνξίαο πεξηιακβάλεη ηφζν ην δηθαίσκα ησλ πνιηηψλ ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο λα εηζέξρνληαη ζε θξάηνο κέινο δηαθνξεηηθφ απφ ην θξάηνο θαηαγσγήο ηνπο φζν θαη ην δηθαίσκα λα εμέξρνληαη ησλ ζπλφξσλ ηνπ θξάηνπο απηνχ. 40 Καηφπηλ ησλ παξαπάλσ ζθέςεσλ, ζην πξψην εξψηεκα πξέπεη λα δνζεί ε απάληεζε φηη δελ αληηβαίλεη ζην δίθαην ηεο Έλσζεο ε λνκνζεηηθή δηάηαμε θξάηνπο κέινπο πνπ επηηξέπεη ζηε δηνηθεηηθή αξρή λα απαγνξεχεη ζε ππήθνν ηνπ θξάηνπο απηνχ ηελ έμνδν απφ ηελ εζληθή επηθξάηεηα ιφγσ ηνπ φηη δελ έρεη εμνθιεζεί κηα θνξνινγηθή νθεηιή εηαηξίαο, ηεο νπνίαο έλαο απφ ηνπο δηαρεηξηζηέο είλαη ν ελδηαθεξφκελνο, ππφ ηε δηηηή πάλησο πξνυπφζεζε φηη ζθνπφο ηνπ επίκαρνπ κέηξνπ είλαη ε αληηκεηψπηζε, ζε νξηζκέλεο εμαηξεηηθέο πεξηπηψζεηο πνπ ζα κπνξνχζαλ λα νθείινληαη ζηε θχζε ή ζην χςνο ηεο νθεηιήο απηήο, κηαο πξαγκαηηθήο, ελεζηψζαο θαη αξθνχλησο ζνβαξήο απεηιήο θαηά ζεκειηψδνπο ζπκθέξνληνο ηεο θνηλσλίαο θαη φηη κε ηελ επηδίσμε ηεο επίηεπμεο ηνπ ζθνπνχ απηνχ δελ εμππεξεηνχληαη απνθιεηζηηθά θαη κφλν νηθνλνκηθνί ζθνπνί. Σην εζληθφ δηθαζηήξην ελαπφθεηηαη λα εμαθξηβψζεη αλ πιεξνχηαη ε δηηηή απηή πξνυπφζεζε. Αληίζηνηρα θαη ιόγσ πξνεγνύκελεο πνηληθήο θαηαδίθεο Gaydarov, C-430/10. 25
ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ; 26