Στα δημοτικά Ν.Π.Δ.Δ. που δεν έχουν δικό τους διοικητικό προσωπικό και η

ΕΛΕΓΚΤΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΚΛΙΜΑΚΙΟ ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ ΔΑΠΑΝΩΝ ΣΤΟ VII ΤΜΗΜΑ ΠΡΑΞΗ 63-2019 Αρμόδια όργανα υπογραφής χρηματικών ενταλμάτων Ν.Π.Δ.Δ Δήμου που δεν διαθέτει διοικητικό προσωπικό Στα δημοτικά Ν.Π.Δ.Δ. που δεν έχουν δικό τους διοικητικό προσωπικό και η ταμειακή τους υπηρεσία διεξάγεται από το δήμο που τα έχει συστήσει, σύμφωνα με την παρ. 6 του άρθρου 166 του ν. 3463/2006, νοείται ότι διεξάγεται εν γένει η λειτουργία της οικονομικής τους υπηρεσίας. Σε αυτή την περίπτωση, οι αρμοδιότητες ανάληψης των υποχρεώσεων, εκκαθάρισης και εντολής των δαπανών ασκούνται από τις αντίστοιχες υπηρεσίες του δήμου και οι σχετικές πράξεις υπογράφονται από τα όργανα που είναι αρμόδια για τις δαπάνες του δήμου. Σύμφωνα με τα ανωτέρω, στα δημοτικά Ν.Π.Δ.Δ. των οποίων η ταμειακή υπηρεσία διεξάγεται από το δήμο που τα έχει συστήσει ή που έχει συμμετάσχει στην ίδρυσή τους και μετά την έναρξη ισχύος του ν. 4555/2018 (19.7.2018) η υπηρεσία αυτή συνεχίζει να διεξάγεται όπως πριν από την ισχύ του, υπό την έννοια ότι όλες οι σχετικές αρμοδιότητες εξακολουθούν να ασκούνται από τις υπηρεσίες του δήμου. Κατά τη διεξαγωγή της εφαρμόζονται όμως πλέον τα οριζόμενα από το ν. 4555/2018 και ειδικότερα στα άρθρα 203-206 αυτού όσον

2 αφορά στα αρμόδια όργανα εκκαθάρισης δαπανών, υπογραφής χρηματικών ενταλμάτων κλπ. (276/2018, 228/2018, ΚΠΕΔ στο VII Τμ. Ελ. Συν.). Δεν είναι νόμιμη η δαπάνη και διότι, μολονότι η ταμειακή υπηρεσία του Συνδέσμου διεξάγεται από τον εκ των συμμετεχόντων σ αυτόν Δήμο Κορυδαλλού, όπως προκύπτει από την 1796/26.11.2018 απόφαση του Προέδρου του και την /9.3.2005 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου Κ..., η μεν απόφαση ανάληψης υποχρέωσης δεν υπογράφεται, πέραν του διατάκτη του Συνδέσμου, από τον αρμόδιο Προϊστάμενο Οικονομικών Υπηρεσιών του Δήμου Κ, το δε ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα δεν υπογράφεται από τα αρμόδια όργανα του Δήμου, όπως ρητώς προβλέπεται στο άρθρο 204 παρ. 1 περ. β του ν. 4555/2018, ήτοι τον Προϊστάμενο Οικονομικών Υπηρεσιών του Δήμου και τον αρμόδιο συντάκτη, όπως αυτός ορίζεται από το Δήμο. Άλλωστε, από κανένα έγγραφο του φακέλου δεν προκύπτει ότι ο υπογράφων το επίμαχο χρηματικό ένταλμα υπάλληλος του Δήμου Κ, Γ Τ, έχει αρμοδιότητα υπογραφής αυτού ως συντάκτης, δοθέντος ότι δεν προσκομίζεται σχετική επίκαιρη απόφαση του Δήμου, αφού η προσκομισθείσα 18/11.1.2012 απόφαση του Δημάρχου Κ αφορούσε μόνο το έτος 2012.Κατ ακολουθίαν των ανωτέρω, το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα δεν πρέπει να θεωρηθεί. Δείτε το πλήρες κείμενο

3 ΕΛΕΓΚΤΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΚΛΙΜΑΚΙΟ ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ ΔΑΠΑΝΩΝ ΣΤΟ VII ΤΜΗΜΑ ΠΡΑΞΗ 63-2019 Αποτελούμενο από την Πρόεδρό του Ελένη Λυκεσά, Σύμβουλο και τους Ιωάννη Νταλαχάνη (εισηγητή), Πάρεδρο και Ανδρέα Σώκο, Εισηγητή. Γραμματέας: Ιωάννης Αθανασόπουλος, υπάλληλος του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Συνήλθε στις 11 Φεβρουαρίου 2019, για να αποφανθεί αν πρέπει να θεωρηθεί το 122, οικονομικού έτους 2018, χρηματικό ένταλμα του Περιβαλλοντικού Συνδέσμου Δήμων Α - Π (Σύνδεσμος). Σκέφτηκε σύμφωνα με τον νόμο 1. Με την από 14.12.2018 έκθεση του Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στο Δήμο Ν.. ζητείται να αρθεί η διαφωνία που ανέκυψε μεταξύ αυτού, βάσει των /18.10.2018 και /23.11.2018 πράξεων επιστροφής, και του Περιβαλλοντικού Συνδέσμου Δήμων Α - Π ( /5.11.2018 και /28.11.2018 έγγραφα επανυποβολής) για τη θεώρηση του ανωτέρω χρηματικού εντάλματος, ποσού 8.349,53 ευρώ, που αφορά στην προμήθεια ειδών σιδήρου και χρωματοπωλείου. Κατά τον Επίτροπο η εντελλόμενη δαπάνη είναι μη νόμιμη διότι α) δεν έχει προσκομιστεί αίτημα του αρμόδιου τμήματος του Συνδέσμου που να προσδιορίζει τις ανάγκες αυτού για την προμήθεια των προμηθευόμενων ειδών, β) δεν έχει προσκομιστεί ισοζύγιο αποθήκης του Συνδέσμου συντεταγμένο πριν από την ημερομηνία σύνταξης της μελέτης, από το οποίο να προκύπτουν οι ελλείψεις των προμηθευόμενων ειδών, γ) ο ανάδοχος δεν είχε προσκομίσει απόσπασμα ποινικού μητρώου και πιστοποιητικά φορολογικής και ασφαλιστικής ενημερότητας πριν από την ανάθεση εκτέλεσης της ως άνω προμήθειας, δ) η απόφαση ανάληψης υποχρέωσης εκδίδεται και υπογράφεται από αναρμόδιο πρόσωπο, κατά παράβαση των άρθρων 3 και 4 του π.δ. 80/2016 (Α 145), ε) το

4 ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα φέρει την υπογραφή αναρμόδιου προσώπου ως εκδότη αυτού. 2. Στο άρθρο 45 του ν. 4412/2016 «Δημόσιες Συμβάσεις Έργων, Προμηθειών και Υπηρεσιών (προσαρμογή στις Οδηγίες και )» (Α 147) ορίζεται ότι «1. ( ) 3. Ο Φάκελος Δημόσιας Σύμβασης συμπληρώνεται και επικαιροποιείται σε όλα τα επιμέρους στάδια σύναψης της σύμβασης και περιλαμβάνει κατ ελάχιστον: α) την τεκμηρίωση της σκοπιμότητας της σύμβασης, β) τον προϋπολογισμό της σύμβασης και την τεκμηρίωσή του, γ) ( ) δ) την περιγραφή του αντικειμένου της σύμβασης, ( ) στ) όλα τα έγγραφα που είναι αναγκαία ώστε η αναθέτουσα αρχή να είναι σε θέση να αιτιολογεί τις αποφάσεις που λαμβάνονται σε όλα τα στάδια της διαδικασίας σύναψης δημοσίων συμβάσεων ( )». 3. Περαιτέρω, σύμφωνα με τα άρθρα 2 παρ. 1 περ. 1 υποπερ. α και περ. 4, 73 και 80 του ν. 4412/2016, τα φυσικά πρόσωπα στα οποία πρόκειται να ανατεθεί η προμήθεια ειδών ποσού άνω των δύο χιλιάδων πεντακοσίων ευρώ (2.500,00 ) από νομικά πρόσωπα δημόσιου δικαίου, όπως ο ανωτέρω Σύνδεσμος (8753/1983 απόφαση του Νομάρχη Αττικής, Β 689, όπως τροποποιήθηκε με τις 07/ΔΤΑ/17020/3.12.2003 και 07/ΔΤΑ/17850/ 25.11.2005 αποφάσεις του Γενικού Γραμματέα Περιφέρειας Αττικής, Β 1901 και Β 1765, αντίστοιχα), οφείλουν πριν από την ανάθεση να αποδεικνύουν ότι δεν συντρέχουν στο πρόσωπό τους οι προβλεπόμενοι από το άρθρο 73 του ν. 4412/2016 λόγοι αποκλεισμού, προσκομίζοντας τα προβλεπόμενα από το άρθρο 80 του ίδιου νόμου αποδεικτικά μέσα, μεταξύ των οποίων και απόσπασμα ποινικού μητρώου και πιστοποιητικά φορολογικής και ασφαλιστικής ενημερότητας (21/2018 ΚΠΕΔ στο VII Τμ. και την εκεί παρατεθείσα νομολογία). 4. Κατά τα άρθρα 3 και 4 του π.δ. 80/2016 «Ανάληψη υποχρεώσεων από τους διατάκτες» (Α 145), το οποίο εφαρμόζεται επί των φορέων Γενικής Κυβέρνησης του άρθρου 14 του ν. 4270/2014 (Α 143) όπως είναι και ο Περιβαλ-λοντικός Σύνδεσμος Δήμων Α - Π (άρθρο 1 του π.δ. 80/2016), οι αποφάσεις ανάληψης υποχρέωσης υπογράφονται από τον οικείο διατάκτη και τον προϊστά-μενο οικονομικών υπηρεσιών

5 του φορέα, ο δεύτερος εκ των οποίων βεβαιώνει επί της εν λόγω απόφασης α) την ύπαρξη σχετικής πίστωσης στον προϋπολογισμό του και β) τη δέσμευση ισόποσης πίστωσης για την πληρωμή της δαπάνης (άρθρο 3 παρ. 2 του π.δ. 80/2016). 5. Τέλος, στο άρθρο 166 του ΚΔΚ (ν. 3463/2006) ορίζεται ότι «1. ( ) 3. ( ) στους Συνδέσμους Δήμων ( ) και νομικά πρόσωπα των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης, είναι δυνατή η σύσταση ίδιας ταμειακής υπηρεσίας με σχετική πρόβλεψη στον Οργανισμό Εσωτερικής Υπηρεσίας αυτών (Ο.Ε.Υ.) ( ) 6. Η ταμειακή υπηρεσία των νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου των Δήμων ( ) τα οποία δεν έχουν δική τους ταμειακή υπηρεσία, διεξάγεται από αυτόν που την ασκεί στο Δήμο ( ) που τα έχει συστήσει. ( )» και στο άρθρο 204 του ν. 4555/2018 (Α 133) ορίζεται «1. Από την έναρξη ισχύος του παρόντος ο δήμαρχος παύει να έχει την ιδιότητα του εκκαθαριστή των δαπανών και του εντολέα των πληρωμών. Όπου στις διατάξεις του β.δ. της 17.5/15.6.1959 και του ν. 3463/2006 ορίζεται ότι ο δήμαρχος υπογράφει ή συνυπογράφει πράξεις εκκαθάρισης και χρηματικά εντάλματα πληρωμής ή ότι εκδίδει χρηματικά εντάλματα, νοείται στη θέση του ο Προϊστάμενος Οικονομικών Υπηρεσιών ή τα ιεραρχικώς υφιστάμενα όργανα που εξουσιοδοτούνται από αυτόν. Οι πράξεις εκκαθάρισης και τα χρηματικά εντάλματα πληρωμής φέρουν επίσης την υπογραφή του συντάκτη τους. Κατ εξαίρεση: α) ( ), β) στα δημοτικά Ν.Π.Δ.Δ. που δεν έχουν δικό τους διοικητικό προσωπικό και η ταμειακή τους υπηρεσία διεξάγεται από το δήμο που τα έχει συστήσει, σύμφωνα με την παρ. 6 του άρθρου 166 του ν. 3463/2006, νοείται ότι διεξάγεται εν γένει η λειτουργία της οικονομικής τους υπηρεσίας. Σε αυτή την περίπτωση, οι αρμοδιότητες ανάληψης των υποχρεώσεων, εκκαθάρισης και εντολής των δαπανών ασκούνται από τις αντίστοιχες υπηρεσίες του δήμου και οι σχετικές πράξεις υπογράφονται από τα όργανα που είναι αρμόδια για τις δαπάνες του δήμου». Σύμφωνα με τα ανωτέρω, στα δημοτικά Ν.Π.Δ.Δ. των οποίων η ταμειακή υπηρεσία διεξάγεται από το δήμο που τα έχει συστήσει ή που έχει συμμετάσχει στην ίδρυσή τους και μετά την έναρξη ισχύος του ν. 4555/2018 (19.7.2018) η υπηρεσία αυτή συνεχίζει να διεξάγεται όπως dπριν από

6 την ισχύ του, υπό την έννοια ότι όλες οι σχετικές αρμοδιότητες εξακολουθούν να ασκούνται από τις υπηρεσίες του δήμου. Κατά τη διεξαγωγή της εφαρμόζονται όμως πλέον τα οριζόμενα από το ν. 4555/2018 και ειδικότερα στα άρθρα 203-206 αυτού όσον αφορά στα αρμόδια όργανα εκκαθάρισης δαπανών, υπογραφής χρηματικών ενταλμάτων κλπ. (276/2018, 228/2018, /2019 ΚΠΕΔ στο VII Τμ. Ελ. Συν.). 5. Στην κρινόμενη υπόθεση, με την /14.2.2018 απόφαση του Προέδρου του Συνδέσμου, εγκρίθηκε η απευθείας ανάθεση της προμήθειας «ειδών χρωμα-τοπωλείου και σιδήρου» στην ατομική επιχείρηση του Μ Δ. Της εν λόγω ανάθεσης είχε προηγηθεί α) η /29.12.2017 μελέτη που περιείχε την αναλυτική καταγραφή και την τεχνική περιγραφή των εκατόν τριάντα επτά (137) υπό προμήθεια ειδών, τη συγγραφή υποχρεώσεων, καθώς και ενδεικτικό κατ είδος προϋπολογισμό αυτών και β) η /3.1.2018 απόφαση ανάληψης υποχρέωσης ποσού 14.973,00 ευρώ, σε βάρος του προϋπολογισμού του νομικού προσώπου, η οποία έφερε την υπογραφή αφενός του Προέδρου του Συνδέσμου και αφετέρου του Γ Τ, υπαλλήλου του Δήμου Κ. Μετά την απόφαση ανάθεσης ακολούθησε η υπογραφή της /14.2.2018 σύμβασης με τον ανωτέρω προμηθευτή έναντι συμβα-τικού τιμήματος 10.467,17 ευρώ, μη συμπεριλαμβανομένου ΦΠΑ. Κατά την ως άνω ημερομηνία της ανάθεσης και υπογραφής της σύμβασης (14.2.2018), τα αρμόδια όργανα του Συνδέσμου παρέλειψαν να ζητήσουν από τον ανάδοχο να προσκομίσει απόσπασμα ποινικού μητρώου και πιστοποιητικά φορολογικής και ασφαλιστικής ενημερότητας, το οποίο έπραξαν κατόπιν της υπογραφής της ως άνω σύμβασης. Προς εξόφληση δε μέρους της προμήθειας εκδόθηκε το ήδη ελεγχόμενο 122/23.9.2018 χρηματικό ένταλμα του Συνδέσμου που φέρει τις υπογραφές του προέδρου του Συνδέσμου και του προμνησθέντος υπαλλήλου Γ Τ. 6. Με τα δεδομένα αυτά, η επίμαχη δαπάνη: α) Δεν πάσχει νομιμότητας εκ του λόγου ότι μεταξύ των δικαιολογητικών του χρηματικού εντάλματος δεν περιλαμβάνονται το μεν αίτημα του φορέα για κάλυψη των αναγκών του, το δε ισοζύγιο αποθήκης ως αποδεικτικό έλλειψης των προμηθευόμενων αγαθών, καθόσον

7 η ύπαρξη των εν λόγω δικαιολογητικών δεν απαιτείται από διάταξη νόμου, η δε ενδεικτική πρόβλεψη στο άρθρο 45 του ν. 4412/2016 των δικαιολογητικών του φακέλου της σύμβασης που αφορούν στην τεκμηρίωση της σκοπιμότητάς της καλύπτεται από την προ της διαδικασίας της προμήθειας συνταχθείσα 10/2017 μελέτη. β) Δεν είναι νόμιμη διότι, κατά παράβαση των προπαρατεθεισών (στη σκέψη 3) διατάξεων του ν. 4412/2016, ο ανάδοχος δεν είχε προσκομίσει απόσπασμα ποινικού μητρώου και πιστοποιητικά φορολογικής και ασφαλιστικής ενημερότητας κατά το χρόνο έκδοσης της απόφασης ανάθεσης σε αυτόν της επίμαχης προμήθειας. Όμως, τα αρμόδια όργανα του Συνδέσμου δεν ενήργησαν με πρόθεση καταστρατήγησης των κείμενων διατάξεων, αλλά πεπλανημένως, πλην συγγνωστώς, υπέλαβαν ότι αρκούσε η μεταγενέστερη προσκομιδή των εν λόγω αποδεικτικών μέσων (262/2018, 155/2018 ΚΠΕΔ στο VII Τμ. ΕΣ). γ) Δεν είναι νόμιμη και διότι, μολονότι η ταμειακή υπηρεσία του Συνδέσμου διεξάγεται από τον εκ των συμμετεχόντων σ αυτόν Δήμο Κορυδαλλού, όπως προκύπτει από την 1796/26.11.2018 απόφαση του Προέδρου του και την /9.3.2005 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου Κ..., η μεν απόφαση ανάληψης υποχρέωσης δεν υπογράφεται, πέραν του διατάκτη του Συνδέσμου, από τον αρμόδιο Προϊστάμενο Οικονομικών Υπηρεσιών του Δήμου Κ, το δε ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα δεν υπογράφεται από τα αρμόδια όργανα του Δήμου, όπως ρητώς προβλέπεται στο άρθρο 204 παρ. 1 περ. β του ν. 4555/2018, ήτοι τον Προϊστάμενο Οικονομικών Υπηρεσιών του Δήμου και τον αρμόδιο συντάκτη, όπως αυτός ορίζεται από το Δήμο. Άλλωστε, από κανένα έγγραφο του φακέλου δεν προκύπτει ότι ο υπογράφων το επίμαχο χρηματικό ένταλμα υπάλληλος του Δήμου Κ, Γ Τ, έχει αρμοδιότητα υπογραφής αυτού ως συντάκτης, δοθέντος ότι δεν προσκομίζεται σχετική επίκαιρη απόφαση του Δήμου, αφού η προσκομισθείσα 18/11.1.2012 απόφαση του Δημάρχου Κ αφορούσε μόνο το έτος 2012.

8 7. Κατ ακολουθίαν των ανωτέρω, το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα δεν πρέπει να θεωρηθεί. Για τους λόγους αυτούς Αποφαίνεται ότι το 122, οικονομικού έτους 2018, χρηματικό ένταλμα του Περιβαλλοντικού Συνδέσμου Δήμων Α - Π, ποσού 8.349,53 ευρώ, δεν πρέπει να θεωρηθεί. Η ΠΡΟΕΔΡΟΣ Ο ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ ΠΑΡΕΔΡΟΣ ΕΛΕΝΗ ΛΥΚΕΣΑ ΝΤΑΛΑΧΑΝΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΑΘΑΝΑΣΟΠΟΥΛΟΣ