1 ΤΥΠΟΛΟΓΙΟ ΔΕΟ34 Μακροοικονομική Θεωρία Mάθημα 6 : To ισοζύγιο πληρωμών Ισοζύγιο πληρωμών Το ισοζύγιο πληρωμών περιλαμβάνει το 1. Εμπορικό ισοζύγιο 2. Ισοζύγιο άδηλων συναλλαγών 3. Ισοζύγιο Κίνησης Κεφαλαίων 4. Λογαριασμό συναλλάγματος Εμπορικό Ισοζύγιο Εμπορικό Ισοζύγιο = Eξαγωγές αγαθών Εισαγωγές Αγαθών Εμπορικό ισοζύγιο = Χ M Οι εξαγωγές Χ εξαρτώνται θετικά από το επίπεδο του εισοδήματος των ξένων Y* και από τη πραγματική συναλλαγματική ισοτιμία ε Y* X ε (πραγματική υποτίμηση εγχώριου νομίσματος) X Οι εισαγωγές Μ εξαρτώνται θετικά από το επίπεδο του εγχώριου εισοδήματος Υ και αρνητικά από τη πραγματική συναλλαγματική ισοτιμία ε Y Μ ε (πραγματική υποτίμηση εγχώριου νομίσματος) M Πραγματική συναλλαγματική ισοτιμία Η πραγματική συναλλαγματική ισοτιμία δίνεται ως ε = e Όπου e= συναλλαγματική ισοτιμία σε όρους εγχώριο / ξένο νόμισμα *= επίπεδο τιμών στο εξωτερικό
2 = επίπεδο τιμών στο εσωτερικό Παράδειγμα: έστω η τρέχουσα συναλλαγματική ισοτιμία είναι e= 0,90/$, το επίπεδο τιμών στην Ευρώπη είναι = 10 kκαι το επίπεδο τιμών στις ΗΠΑ είναι $ = $12 Εγχώριο νόμισμα είναι αυτό που βρίσκεται στον αριθμητή της ισοτιμίας, δηλαδή το ευρώ Η πραγματική ισοτιμία είναι ίση με e ( 0,90/$) $12 ε = = = 1,08 10 Αυτό σημαίνει ότι 1 καλάθι αγαθών στις ΗΠΑ αγοράζει 1,08 καλάθια αγαθών στην Ευρώπη και επομένως τα προϊόντα στις ΗΠΑ είναι ακριβότερα από τα προϊόντα στην Ευρώπη Πραγματική ανατίμηση εγχώριου νομίσματος όταν e * Πραγματική υποτίμηση εγχώριου νομίσματος όταν e * Ανατίμηση εγχώριου νομίσματος e Υποτίμηση εγχώριου νομίσματος e Πτώση επιπέδου τιμών εξωτερικού * Άνοδος επιπέδου τιμών εξωτερικού * Αύξηση επιπέδου τιμών εσωτερικού Μείωση επιπέδου τιμών εσωτερικού Εγχώρια αγαθά γίνονται σχετικά πιο ακριβά Εγχώρια αγαθά γίνονται σχετικά πιο φθηνά X και M X και M H ονομαστική συναλλαγματική ισοτιμία e καθορίζεται από την ισορροπία στην αγορά συναλλάγματος. Για παράδειγμα η ισοτιμία e ( /$) καθορίζεται από τη ζήτηση και τη προσφορά του ξένου νομίσματος, δηλαδή του δολαρίου.
3 e( /$) S $ e 1 D $ Q 1$ Q $ H ζήτηση και η προσφορά ενός νομίσματος εξαρτώνται Από το επίπεδο των επιτοκίων στις 2 χώρες Από τις προσδοκίες για τη μελλοντική συναλλαγματική ισοτιμία ( προσδοκώμενη ανατίμηση ή υποτίμηση) Από το επίπεδο του πληθωρισμού στις 2 χώρες Από την παραγωγικότητα στις 2 χώρες Για παράδειγμα εάν αυξηθεί το επιτόκιο του δολαρίου σε σχέση με το επιτόκιο του ευρώ θα αυξηθούν οι εκροές κεφαλαίου από την ΕΕ προς τις ΗΠΑ και θα αυξηθεί η ζήτηση του $, ενώ θα μειωθούν οι εκροές κεφαλαίου από τις ΗΠΑ προς την ΕΕ και επομένως θα μειωθεί η προσφορά του $. Επομένως η καμπύλη ζήτησης $ θα μετατοπιστεί προς τα δεξια στη θέση D2$ και η προσφορά δολαρίου προς τα αριστερά στη θέση S2$. To τελικό αποτέλεσμα θα είναι η αύξηση της συναλλαγματικής ισοτιμίας e( /$) και επομένως η ανατίμηση του $ και η υποτίμηση του.
4 e( /$) S 2$ S 1$ e 2 e 1 D 2$ D 1$ Q 1$ Q 2$ Q $ ΠΡΟΣΟΧΗ! Τα ίδια αποτελέσματα του παραπάνω σχήματος θα προκύψουν και αν μειωθεί το επιτόκιο του ευρώ. Ισοζύγιο άδηλων συναλλαγών Το ισοζύγιο άδηλων συναλλαγών περιλαμβάνει ΒΙ = Ισοζύγιο εισοδημάτων και ισοζύγιο υπηρεσιών Το ισοζύγιο εισοδημάτων = Εισπράξεις από εξωτερικό για μισθούς, ενοίκια, τόκους και κέρδη Πληρωμές προς εξωτερικό για μισθούς, ενοίκια, τόκους και κέρδη Το ισοζύγιο υπηρεσειών = Εισπράξεις από εξωτερικό για υπηρεσίες (τουρισμός, μεταφορές, κτλ) Πληρωμές προς εξωτερικό για υπηρεσίες CUT= τρέχουσες μεταβιβάσεις (μεταβιβάσεις από το εξωτερικό- μεταβιβάσεις προς το εξωτερικό) Παράλληλα το ισοζύγιο κεφαλαιακών μεταβιβάσεων ορίζεται ως
5 CAT = κεφαλαιακές μεταβιβάσεις ( κεφαλαιακές μεταβιβάσεις από το εξωτερικό κεφαλαιακές μεταβιβάσεις προς το εξωτερικό Ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών Το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών (CA) είναι το άθροισμα του εμπορικού ισοζυγίου και του ισοζυγίου άδηλων συναλλαγών χωρίς το ισοζύγιο κεφαλαιακών μεταβιβάσεων Επομένως το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών περιλαμβάνει Εμπορικό ισοζύγιο Ισοζύγιο υπηρεσιών Ισοζύγιο εισοδημάτων Ισοζύγιο τρεχουσών μεταβιβάσεων Το ισοζύγιο κίνησης κεφαλαίων CA = X M + BI + CUT Το ισοζύγιο κίνησης κεφαλαίων ΝFI περιλαμβάνει όλες τις ροές κεφαλαίων για χρηματοοικονομικές επενδύσεις ( ομόλογα, μετοχές, Δάνεια, καταθέσεις κτλ) Όπου NFI= Επενδύσεις από εξωτερικό-επενδύσεις προς εξωτερικό Το ισοζύγιο πληρωμών Το ισοζύγιο πληρωμών περιλαμβάνει όλες τις εισπράξεις και τις πληρωμές της χώρας με το εξωτερικό Β = X M + BI + CUT + CAT + NFI ΔFR Β = CA + CAT + NFI ΔFR Όπου ΔFR = Μεταβολή των συναλλαγματικών αποθεμάτων Το ισοζύγιο πληρωμών θα είναι ισοσκελισμένο όταν B = 0 CA + CAT + NFI ΔFR = 0 NFI ΔFR = CA CAT Αυτό σημαίνει ότι εάν υπάρχει ένα έλλειμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών και κεφαλαιακών μεταβιβάσεων αυτό θα χρηματοδοτείται από ένα θετικό ισοζύγιο κίνησης κεφαλαίων ή από μια συναλλαγματικών αποθεμάτων.
6 H εθνικολογιστική ταυτότητα Η εθνικολογιστική ταυτότητα ορίζει η εγχώρια επένδυση χρηματοδοτείται από την εγχώρια αποταμίευση και τη ξένη αποταμίευση Η εγχώρια αποταμίευση περιλαμβάνει την ιδιωτική S p και τη δημόσια αποταμίευση S g = T G Συνεπώς η εθνικολογιστική ταυτότητα είναι S p + S g + S f = I Όπου S f = αποταμίευση από εξωτερικό = NFI ΔFR S p + S g + NFI ΔFR = I Καθώς NFI ΔFR = CA CAΤ η εθνικολογιστική μπορεί να εκφραστεί και ως S p + S g CA CAΤ = I