ΑΝΔΡΕΑΣ ΝΕΟΚΛΕΟΥΣ: «Αν δεν υπήρχε η Κύπρος, η Ρωσία θα έπρεπε να την δημιουργήσει» Ο Ανδρέας Νεοκλέους ήταν ένας από εκείνους που πρωτοστάτησαν στη δημιουργία και ανάπτυξη των ρώσο-κυπριακών επιχειρηματικών δεσμών στις αρχές της δεκαετίας του '90 και στην ίδρυση του Συνδέσμου των Ρώσων Επιχειρηματιών στην Κύπρο. Το 2002, μετά την υπογραφή της συνθήκης προσχώρησης στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ο κ. Νεοκλέους ήταν ο άνθρωπος που έπεισε τους βουλευτές της ρωσικής Δούμας, ότι δεν χρειάζεται να ανησυχούν και ότι η Κύπρος, η οποία αποτελούσε μέχρι τότε παράθυρο στην Ευρώπη, μετά την ένταξη της στην ΕΕ, θα γινόταν πύλη για τη Ρωσία, η οποία θα άνοιγε διάπλατα προοπτικές συνεργασίας με ευρωπαϊκές χώρες. Όπως δήλωσε ο κ. Νεοκλέους σε συνέντευξη του στην εφημερίδα μας Οι Ρώσοι είναι ειλικρινείς και ευφυείς άνθρωποι που αγαπούν την τέχνη και την ποίηση. Νομίζω πως καταλαβαίνω τη ρωσική νοοτροπία". Οξάνα Αβσιτιδισκαγια ΦΑΚΕΛΟΣ Ο Ανδρέας Νεοκλέους γεννήθηκε στην Πάφο. Είναι ο ιδρυτής και διευθύνων σύμβουλος της δικηγορικής εταιρείας «Ανδρέας Νεοκλέους & Σία ΔΕΠΕ". Το 1964 αποφοίτησε από τη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και το 1965 έγινε δεκτός στον Δικηγορικό Σύλλογο της Κύπρου. Κύριοι τομείς της επαγγελματικής του δραστηριότητάς είναι το γενικό εμπορικό δίκαιο, το τραπεζικό και το ασφαλιστικό δίκαιο, η διαιτησία, το ναυτικό δίκαιο, το φορολογικό και το εταιρικό δίκαιο. Όπως δηλώνει ο ίδιος, Η φιλοσοφία και ο πολιτισμός μας είναι συγκεντρωμένα στο λογότυπό μας, στην βάση του οποίου υπάρχουν τέσσερις απλές στήλες. Η πρώτη στήλη αντιπροσωπεύει τη σκληρή δουλειά, η δεύτερη την τιμιότητα, η τρίτη το πάθος για την πρόοδο και η τέταρτη τη κοινή λογική, η οποία κυριαρχεί πάντα σε όλα τα συναισθήματα και τις σκέψεις μας. Ο κ. Νεοκλέους συνεχίζει δηλώνοντας ότι είμαστε πολύ υπερήφανοι που είμαστε οι πρώτοι στον τομέα των υπηρεσιών, ο οποίος είναι σήμερα η κύρια πηγή εισοδήματος για τη χώρα μας. Ένας άλλος τομέας για τον οποίο είμαστε πολύ υπερήφανοι είναι ο τομέας της συγγραφής βιβλίων και άρθρων. Έχουμε δημοσιεύσει εκατοντάδες - ως επί το πλείστο νομικού περιεχομένου - βιβλία και άρθρα σε διεθνή νομικά περιοδικά, μελέτες και εκθέσεις, τα οποία αποτελούν πολύτιμη βοήθεια για το δικηγορικό κόσμο της Κύπρου, ιδίως για τους νέους δικηγόρους. Μέσα από τις εκδόσεις μας, προωθούμε την Κύπρο στο εξωτερικό και προσελκύουμε τις ξένες επενδύσεις.
Η χώρα μας χρειάζεται αμερόληπτη εφαρμογή του νόμου. Όταν οι υπηρέτες της Θέμιδος, οι εκπρόσωποι των δικαστικών και δικηγορικών συλλόγων, χρησιμοποιώντας την επίσημη θέση τους, προδίδουν τα καθήκοντά τους, τότε υποφέρει η χώρα και το μέλλον της δείχνει αβέβαιο και ζοφερό. Όπως είπε ο Λυκούργος: «Παρά το γεγονός ότι ο πλούτος είναι επιθυμητός, μόνο η δικαιοσύνη είναι σεβαστή και αξιοθαύμαστη». Η Κύπρος πρέπει να αποτελεί ένα άριστα διοικούμενο κράτος, στο οποίο να διαβιώνουν καλά όλοι οι κάτοικοι της. Και παλεύω για αυτό, όπως μπορώ και όπου μπορώ. ΑΝ ΔΕΝ ΥΠΗΡΧΕ Η ΚΥΠΡΟΣ - Στην Κύπρο, ήσασταν ένας από τους πρώτους που άρχισαν να συνεργάζονται με τους Ρώσους. Πείτε μας, πώς άρχισαν όλα. - Βοηθήσαμε πολλούς Ρώσους να δημιουργήσουν τις επιχειρήσεις τους στην Κύπρο ή σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, καθώς και να εισέλθουν στις αγορές της Ευρώπης και της Αμερικής. Ο δικηγορικός μας οίκος είναι στους πρώτους - ίσως ο πρώτος - ο οποίος ξεκίνησε επιχειρηματικές δραστηριότητες με τη Ρωσία. Ήταν το 1991. Τώρα έχουμε ένα δικό μας γραφείο στη Μόσχα. Όταν η Κύπρος το 2001-2002 υπέγραψε τη συνθήκη προσχώρησης στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η Ρωσία ήταν ανήσυχη. Τότε κλήθηκα να μιλήσω στη Ρωσική Δούμα. Οι Ρώσοι βουλευτές δεν ήθελαν να καλέσουν οποιονδήποτε από τα επίσημα πρόσωπα. Χρειάζονταν μια ανεξάρτητη αξιολόγηση. Έκανα μια παρουσίαση σε περίπου 80-90 βουλευτές οι οποίοι εκπροσωπούσαν τρεις επιτροπές: την Επιτροπή Οικονομικών, την Επιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων και την Επιτροπή για τη δημοσιονομική πολιτική. Με το τέλος της παρουσίασης, ακολούθησε συζήτηση όπου για πέντε-έξι ώρες ς απαντούσα σε ερωτήσεις των βουλευτών. Στην αρχή, οι βουλευτές ήταν ενοχλημένοι και ρώτησαν: «Γιατί η Κύπρος αρνείται το καθεστώς του υπεράκτιου κέντρου; Γιατί αποφάσισε να ενταχθεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση; " Τους εξήγησα τα οφέλη της ένταξης της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Και ότι μέχρι το σημείο εκείνο η Κύπρος αποτελούσε για την Ρωσία ένα παράθυρο στην Ευρώπη. Μετά την ένταξή της στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η Κύπρος θα γινόταν για την Ρωσία ανοιχτή πύλη προς τις ευρωπαϊκές αγορές. Τους εξήγησα ότι οι Ρώσοι επιχειρηματίες μπορούν να έρθουν στην Κύπρο, να εγγράψουν εκεί την εταιρεία τους και να εμπλακούν σε επιχειρηματικές δραστηριότητες με ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση. Το λέω συχνά στις συνεντεύξεις και στις ομιλίες μου: "Αν η Κύπρος δεν υπήρχε, τότε η Ρωσία θα έπρεπε να την δημιουργήσει, με κόστος 10 δισεκατομμυρίων ευρώ. Η Κύπρος είναι η πύλη της Ρωσίας, ένα κέντρο εξυπηρέτησης για τους Ρώσους, και αποτελεί σημείο διέλευσης μέσω του οποίου τα χρήματα τους εισέρχονται στη Ρωσία. Δήλωσα στους βουλευτές της Δούμας ότι η ένταξη της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση μόνο οφέλη μπορεί να προσφέρει στη ρωσική οικονομία. Και έτσι και έγινε: από τότε, έχουν επενδυθεί δεκάδες δισεκατομμύρια ευρώ στη Ρωσία μέσω της Κύπρου. Αλλά εγώ δεν θα
περιόριζα τη σχέση μεταξύ των δύο χωρών αποκλειστικά στην οικονομική συνεργασία. Μεταξύ μας υπάρχουν στενοί πολιτιστικοί, πολιτικοί αλλά και θρησκευτικοί δεσμοί Οι Κύπριοι θα θυμούνται για πάντα ότι η Σοβιετική Ένωση ήταν από τις πρώτες χώρες που αναγνώρισε την ανεξαρτησία της Δημοκρατίας της Κύπρου το 1960. ΕΠΑΝΑΠΑΤΡΙΣΜΟΣ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ (DEOFFSHORIZATION) - Η ΚΥΠΡΟΣ ΔΕΝ ΑΠΟΤΕΛΕΙ ΠΛΕΟΝ ΥΠΕΡΑΚΤΙΟ ΚΕΝΤΡΟ - Τι σκέφτεστε για την διαδικασία επαναπατρισμού κεφαλαίων (deoffshorization) που ξεκίνησε από τις ρωσικές αρχές; - Η απαίτηση του Πρόεδρου Πούτιν σχετικά με τη διαθεσιμότητα των φορολογικών πληροφοριών είναι απολύτως ορθή και δικαιολογημένη. Όταν η επαγγελματική δραστηριότητα στη Ρωσία λειτουργεί μέσω εξωτερικών δομών, είναι λογικό οι ρωσικές φορολογικές αρχές να είναι σε θέση να θέλουν να βεβαιώνονται ότι η δραστηριότητα αυτή λειτουργεί σύμφωνα με το νόμο και δεν αποκρύπτει τα εισοδήματά της. Συμφωνώ με τον Πρόεδρο Πούτιν, όταν λέει ότι οι ρωσικές αρχές θα πρέπει να γνωρίζουν ποιος είναι πίσω από τις εταιρείες που δραστηριοποιούνται στη Ρωσία. Κάθε χώρα θέλει να ξέρει με τι ασχολούνται οι πολίτες της. Εμείς οι Κύπριοι, δεν θέλουμε οι πολίτες μας να πηγαίνουν σε άλλες χώρες και να συμμετέχουν σε παράνομες δραστηριότητες. Δεν θέλουμε οι Κύπριοι να μην πληρώνουν φόρους ή να πληρώνουν κρυφά τους φόρους τους σε άλλες χώρες. Είναι κατανοητό ότι οι ρωσικές αρχές θέλουν να ξέρουν τι κάνουν οι Ρώσοι της διασποράς που διαμένουν στο εξωτερικό και οτι πληρώνουν τους φόρους τους. Ως εκ τούτου, άρχισε η διαδικασία επαναπατρισμού κεφαλαίων (deoffshorization). Θέλω να διευκρινίσω ότι οι ρωσικές αρχές δεν ισχυρίζονται ότι οι Ρώσοι επιχειρηματίες δεν έχουν το δικαίωμα να δημιουργούν εταιρείες και να έχουν επαγγελματική δραστηριότητα στο εξωτερικό. Λένε ότι δεν θα επιτρέψουν σε ξένες εταιρείες που ανήκουν σε Ρώσους να εκτελούν κυβερνητικές συμβάσεις. Στην Κύπρο συμβαίνει το ίδιο πράγμα. Εάν μία κυβερνητική σύμβαση μπορεί να εκτελεστεί από μια κυπριακή εταιρεία, τότε η σύμβαση θα δοθεί στην κυπριακή εταιρεία. Για παράδειγμα, οι πολίτες των Ηνωμένων Πολιτειών μπορούν να δραστηριοποιούνται επαγγελματικά οπουδήποτε στον κόσμο, αλλά οι φόροι τους θα πρέπει να πληρώνονται στη χώρα τους. - Στη θεωρία, η διαδικασία επαναπατρισμού κεφαλαίων (deoffshorization) δεν πρέπει να αφορά την Κύπρο, εφόσον η Κύπρος για περισσότερα από 10 χρόνια δεν αποτελεί υπεράκτιο κέντρο. - Ναι, η Κύπρος εδώ και καιρό δεν αποτελεί υπεράκτιο κέντρο. Μέχρι τώρα, η χώρα μας προσπαθεί να ξεφορτωθεί την εικόνα του υπεράκτιου κέντρου. Σήμερα η Κύπρος πληροί όλες τις απαιτήσεις του διεθνούς δικαίου και του δικαίου της ΕΕ και όσον αφορά τους φόρους και
όσον αφορά την καταπολέμηση του ξεπλύματος βρώμικου χρήματος. Η Κύπρος πληροί τις απαιτήσεις της πολύ καλύτερα από κάποιες από τις χώρες που μας κατηγορούν. Οι παγκόσμιες τάσεις του επαναπατρισμού κεφαλαίων (deoffshorization) είναι η απάντηση στη μείωση των φορολογικών εσόδων μετά την παγκόσμια οικονομική κρίση. Πολλές κορυφαίες εταιρείες της δύσης χρησιμοποιούν τις υπηρεσίες των υπεράκτιων ζωνών. Σ αυτές συμπεριλαμβάνονται και σεβαστές, επώνυμες εταιρείες, όπως η Amazon, η Apple, η Google, η Starbucks και η Vodafone. Και ξέρετε κάτι; Η εξοικονόμηση μέσω της μείωσης των φορολογικών υποχρεώσεων δεν είναι ο κύριος λόγος που τέτοιες εταιρείες δραστηριοποιούνται στο εξωτερικό. Πολύ συχνά, διεθνή οικονομικά κέντρα όπως η Κύπρος, χρησιμοποιούνται για την αποφυγή μεγάλων και χρονοβόρων εταιρικών διαδικασιών. Μεγάλες διεθνείς εταιρείες ακολουθούν αυτόν τον δρόμο επειδή πολλές φορές το μόνο που χρειάζονται είναι να κάνουν γρήγορα μια συγκεκριμένη συναλλαγή, πριν τους προλάβουν οι ανταγωνιστές τους. Η ταχύτητα της διαδικασίας στην λήψη αποφάσεων προσφέρει ανταγωνιστική ευελιξία στις επιχειρήσεις. Η ΚΥΠΡΟΣ ΠΑΡΑΜΕΝΕΙ Η ΚΑΛΥΤΕΡΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ ΓΙΑ ΤΙΣ ΜΕΓΑΛΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ - Πώς αντιδράσατε στα γεγονότα του Μαρτίου του 2013; Και ποιες, κατά τη γνώμη σας, είναι τα αίτια που οδήγησαν στα γεγονότα αυτά; - Είμαι από τη φύση μου αισιόδοξος. Κάποιες φορές μου λένε πως δεν είμαι αντικειμενικός, γιατί λόγω της αισιοδοξίας δεν γίνεται αντιληπτή η πραγματικότητα. Πιστεύω πως τα πράγματα δεν είναι τόσο άσχημα. Η ζωή μοιάζει με τη θάλασσα. Μερικές φορές είναι θυελλώδης και μερικές φορές ειρηνική. Έτσι είναι και στη ζωή: δεν μπορείτε να είστε πάντα ευτυχισμένοι, υγιείς και επιτυχημένοι. Η ζωή έχει τα σκαμπανεβάσματα της. Και όταν πέφτετε, μπορεί να είναι αρκετά επώδυνο. Μία τέτοια οδυνηρή στιγμή για την Κύπρο ήταν τα γεγονότα του περσινού Μαρτίου. Αλλά νομίζω ότι θα επιβιώσουμε και στο εγγύς μέλλον θα σημειώσουμε σημαντική πρόοδο. Αυτή είναι η προσωπική μου άποψη. Αυτό που συνέβη πέρυσι, κατά κύριο λόγο δεν αφορούσε οικονομικά ζητήματα. Σε γενικές γραμμές, δεν συνέβη τίποτα το τρομερό με την οικονομία μας. Ακόμη και οι Γερμανοί το αναγνώρισαν αυτό. Και το βιοτικό επίπεδο στην Κύπρο ήταν τέσσερις φορές υψηλότερο από ότι στη Γερμανία. Το πρόβλημα δεν ήταν οικονομικό. Ήταν καθαρά πολιτικό. Την επιτυχία μας την ζήλευαν, θεωρούσαν πως την έχουμε πετύχει μέσα από τις σχέσεις μας με τη Ρωσία. Και αποφάσισαν να δημιουργήσουν προβλήματα για να διαπληκτιστούμε με τη Ρωσία. Για αυτό το λόγο μας επιτέθηκαν σε ένα τομέα δραστηριότητας, στον οποίο οι Ρώσοι θα πάθαιναν την μεγαλύτερη ζημιά: χτύπημα στις τραπεζικές καταθέσεις. Αρχικά, αυτές οι προσπάθειες ήταν επιτυχείς σε κάποιο βαθμό. Στη συνέχεια, όμως κατέρρευσαν. Πιστεύω, ότι όλα σταδιακά θα αποκατασταθούν. Η Κύπρος έχει άριστες σχέσεις με τη Ρωσία. Αποτελεί τη βάση για την προώθηση των ρωσικών συμφερόντων στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Οι Ευρωπαίοι δεν το ήθελαν αυτό και
αποφάσισαν να τιμωρήσουν την Κύπρο. Κατάφεραν να επιτύχουν αυτό που σχεδίαζαν; Εγώ πιστεύω πως όχι. Αρχικά, προσπάθησαν να το κάνουν μέσω της Ελλάδας, με την οποία έχουμε πολύ στενή σχέση. Αγοράσαμε από την Ελλάδα κρατικά ομόλογα για πέντε δισεκατομμύρια ευρώ. Στη συνέχεια, έγινε η συγχώνευση της Λαϊκής Τράπεζας με την Marfin Bank η οποία πρόσθεσε περαιτέρω επιβαρύνσεις πέντε δισεκατομμυρίων φτάνοντας έτσι συνολικά στα δέκα. Θεωρήθηκε ότι οι Κύπριοι θα κατηγορούν την Ελλάδα. Αλλά αγαπάμε την Ελλάδα, και ουδέποτε θα της γυρνούσαμε την πλάτη. Και τότε αποφασίστηκε να φέρουν σε σύγκρουση τις σχέσεις Κύπρου-Ρωσίας. Αλλά ούτε και αυτό το κατάφεραν. Στα γεγονότα του Μαρτίου έπαιξε σημαντικό ρόλο ο ανταγωνισμός. Πολλές χώρες ήθελαν να πάρουν την θέση της Κύπρου στις σχέσεις με τη Ρωσία. Λίγες ημέρες μετά από την ανακοίνωση για το «κούρεμα» των καταθέσεων στην Κύπρο εμφανίστηκαν αντιπρόσωποι άλλων χώρων, οι οποίες ήθελαν να πάρουν τις ρωσικές εταιρείες με το μέρος τους. - Πώς αντέδρασαν οι πελάτες σας στο ξέσπασμα της κρίσης την περασμένη άνοιξη στην Κύπρο; - Έχω πολύ καλούς πελάτες. Η εταιρεία μας εκπροσωπεί "τέρατα", όπως είναι η Bank of America, η Deutsche Bank, η Merrill Lynch, η Morgan Stanley και άλλοι. Μεταξύ των πελατών μας δεν είναι μόνο Ρώσοι. Μεταξύ αυτών είναι και Αμερικανοί και Βρετανοί - Και οι Γερμανοί ; - Γενικά δεν έχουμε πολλούς Γερμανούς πελάτες. Είχαμε μια μεγάλη εταιρεία από τη Γερμανία, εξειδικευμένη στην παραγωγή τσιμέντου. Αλλά δεν τόλμησε να έρθει στην Κύπρο. Επικοινώνησαν μαζί μας, εξέτασαν την κατάσταση, αλλά αποφάσισαν να μην επενδύσουν στην Κύπρο. Έχουμε πελάτες από τη Γαλλία, την Ισπανία, τη Βραζιλία και τον Καναδά. Τους λέμε για την Κύπρο, για το πώς λειτουργεί το φορολογικό σύστημα εδώ και ο τομέας των υπηρεσιών γενικότερα. Τους λέμε: "Εάν μπορείτε, να βρείτε κάτι καλύτερο από ό, τι στην Κύπρο. " -... τότε μπορείτε να πάτε εκεί. - Ελέγχουν τις συνθήκες σε άλλες χώρες και δεν βρίσκουν κάτι καλύτερο. Επομένως παραμένουν εδώ. Ξέρετε πόσες εταιρείες έρχονται σε μας όχι άμεσα αλλά μέσω της Νέας Υόρκης ή του Λονδίνου; Ένα αρκετά πρόσφατο παράδειγμα είναι όταν μια από τις μεγαλύτερες ευρωπαϊκές εταιρείες είχε έρθει στην Κύπρο και οι εκπρόσωποί της επικοινώνησαν μαζί μας για να εξετάσουν τις συνθήκες απασχόλησης στην Κύπρο, και τις συνέκριναν με άλλες χώρες. Με βάση τα αποτελέσματα συντάχθηκε έκθεση για την διοίκηση της εταιρείας, η οποία ανέφερε ότι η Κύπρος είναι η καλύτερη επιλογή. -Η Κύπρος εξακολουθεί να είναι η καλύτερη ακόμα και σε αυτούς τους δύσκολους καιρούς;
Ναι. Η καλύτερη όσον αφορά τις μεγάλες επιχειρήσεις, για τις διεθνείς εταιρείες, τις εταιρείες καταπιστευματικής διαχείρισης και τις εταιρείες χαρτοφυλακίου. Για τις εταιρείες δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας, η Κύπρος αποτελεί την καλύτερη δικαιοδοσία. Οι μικρές εταιρείες, οι οποίες ψάχνουν απλώς φθηνότερες επιλογές, φεύγουν. Και αυτό είναι καλό για την Κύπρο μιας και αυτές οι εταιρείες δεν δίνουν τίποτα στην Κύπρο, μόνο παίρνουν. ΠΟΙΑ ΝΕΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΚΑΙ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΠΡΟΣΦΕΡΕΙ Η ΚΥΠΡΟΣ; - Ποιες είναι οι προβλέψεις σας; Τι πιστεύετε ότι θα πρέπει να κάνουν οι Κύπριοι για να βελτιώσουν την ανταγωνιστικότητα των υπηρεσιών τους; Παραμένουμε ανταγωνιστικοί και στις σημερινές συνθήκες χωρίς να σημαίνει ότι οι βελτιώσεις δεν είναι απαραίτητες. Θα πρέπει να βελτιωθεί η ποιότητα των υπηρεσιών μας και να δημιουργηθούν νέα προϊόντα. Η Κύπρος τώρα ειδικεύεται στην δημιουργία μητρικών εταιρειών, στην διαχείριση καταπιστευμάτων και στην εγγραφή εταιρειών. Έχουμε προσθέσει πρόσφατα την παροχή άδειας μόνιμης διαμονής ή υπηκοότητας της Δημοκρατίας της Κύπρου με αντάλλαγμα τις επενδύσεις. Είναι μια καλή ιδέα, η οποία θα συμβάλει στην αντιμετώπιση της κρίσης στην Κύπρο. Έχουμε αποθέματα φυσικού αερίου στην ανοικτή θάλασσα. Κάποιοι μπορεί να πουν ότι είναι πολύ νωρίς για να βασιστούμε σε αυτά, ότι τα έσοδα από την πώληση του φυσικού αερίου δεν θα μπουν στα ταμεία σε δύο ή τρία χρόνια αλλά θα πρέπει να περιμένουμε 10 χρόνια. Παρ' όλα αυτά, έχουμε φυσικό αέριο. Το πρόβλημα της χώρας είναι η διαίρεση της σε δύο μέρη. Εάν καταφέρουμε να λύσουμε αυτό το πολιτικό πρόβλημα, τότε η Κύπρος δεν θα έχει άλλα προβλήματα και θα μπορούσε να γίνει η Ελβετία της Μεσογείου. Το νησί πρέπει να ενωθεί με κοινή συναίνεση και των δύο πλευρών. Θα πρέπει να γίνει κατανοητό ότι ιδανική λύση δεν υπάρχει. Πρέπει να λύσουμε το πρόβλημα της διαιρεμένης νήσου το συντομότερο δυνατό. Η κατάταξη της Κύπρου στο Doing Business είναι συχνά ασταθής. Τι πρέπει να γίνει για να κρατήσει μια σταθερότητα στην κατάταξη και να συνεχίσει τις επιτυχίες; Η Κύπρος έχει θέματα στα οποία πρέπει να εργασθεί για να βελτιωθεί. Πρέπει να βελτιώσουμε το νομικό μας σύστημα για να μπορούν οι δικαστές να εκδικάζουν τις υποθέσεις το συντομότερο δυνατό. Για παράδειγμα, σε ιδιαίτερα δύσκολες υποθέσεις, η διαδικασία εκδίκασης παίρνει από πέντε έως δέκα χρόνια. Ακόμη και στη Ρωσία, τέτοιες περιπτώσεις παίρνουν πολύ λιγότερο χρόνο. Πρέπει επίσης να οργανωθεί η εκπαίδευση των δικαστών, δημιουργώντας ειδική σχολή δικαστών. Στην Κύπρο δεν υπάρχουν ειδικοί που θα μπορούσαν να αντιμετωπίζουν υποθέσεις οι οποίες έχουν σχέση με την οικονομική κρίση και τις παραβάσεις στον τραπεζικό τομέα. - Οι Κύπριοι δικαστές δεν έχουν εμπειρία σε παρόμοιες περιπτώσεις;
-Αυτό απαιτεί ειδικές γνώσεις και επαγγελματίες για τη διεξαγωγή πραγματογνωμοσύνης. Επί του παρόντος δεν έχουμε τέτοιους ανθρώπους. -Άρα η Κύπρος αναγκάζεται να τους καλεί από το εξωτερικό; - Σε αυτό το στάδιο πρέπει να τους καλούμε από το εξωτερικό, καθώς και να προετοιμάζουμε ταυτόχρονα δικό μας προσωπικό. Επίσης, η Κύπρος δεν έχει εμπειρία στις δικαστικές διαδικασίες που αφορούν μεγάλες επιχειρήσεις και απαιτήσεις δισεκατομμυρίων. Και γι' αυτό λειτουργήσαμε το Ευρώ-Μεσογειακό Κέντρο Επίλυσης Διαφορών (The Euro- Mediterranean Center of Alternative Dispute Resolution). Ιδρύσαμε αυτό το κέντρο και τώρα εργαζόμαστε σκληρά για να ξεκινήσει το συντομότερο δυνατόν. Επικεφαλής του Διοικητικού Συμβουλίου του Κέντρου είναι ο πρώην γραμματέας του ΟΗΕ κ. Μπούτρος Μπούτρος Γκάλι ο οποίος είναι από τις σημαντικότερες προσωπικότητες της περιοχής μας. Αντιπρόεδρος του Κέντρου είναι ο πρώην πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, κ. Γιώργος Βασιλείου. Εγώ είμαι ο γραμματέας και αυτός που ξεκίνησε την δημιουργία του Κέντρου. Το κέντρο αποτελεί μη κυβερνητικό οργανισμό που ειδικεύεται στην προδικαστική επίλυση οικονομικών διαφορών. Αυτό σαν απάντηση στο ερώτημά σας σχετικά με τα νέα προϊόντα και υπηρεσίες που μπορεί να προσφέρει η Κύπρος. ΚΑΝΕ ΟΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΚΑΙ ΘΑ ΓΙΝΕΙ ΟΤΙ ΕΙΝΑΙ ΝΑ ΓΙΝΕΙ -Πείτε μας για τον εαυτό σας, για το ξεκίνημα σας. Τι συνέβαλε στο γεγονός να γίνετε αυτό που είστε τώρα; -Συνήθως δεν μιλάω για τον εαυτό μου. Κατάγομαι από μια φτωχή αγροτική οικογένεια. Ο πατέρας μου είχε 12 παιδιά. Ήμουν το τρίτο παιδί της οικογένειας. Σαν παιδί ήμουν ένα συνηθισμένο παιδί του χωριού. Ήμουν το πρώτο παιδί στο χωριό μας, που πήγε γυμνάσιο. Τις καθημερινές στην Πάφο μετά το σχολείο και τα Σαββατοκύριακα πήγαινα να δω την οικογένειά μου. Το χωριό μας απέχει 12 χιλιόμετρα από την Πάφο. -Ερχόσασταν με τα πόδια; -Πάνω σε ένα γαϊδουράκι. Όταν ήμουν 15 ετών και ήμουν στο γυμνάσιο, εντάχθηκα στον απελευθερωτικό αγώνα εναντίον των Άγγλων αποικιοκρατών. Όταν ήμουν 16 χρονών, με συνέλαβαν. Με βασάνισαν και με έριξαν στην φυλακή. Στην φυλακή πέρασα τρία χρόνια. Μετά με άφησαν και εγώ συνέχισα τις σπουδές μου. Πέρασα την εμπειρία της άδικης δίωξης και κατάλαβα πόσο σημαντικό είναι να αγωνίζεσαι για την υπεράσπιση της ανθρώπινης αξιοπρέπειας. Πήγα να σπουδάσω στην Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, και άρχισα την πρακτική στο γραφείο του δικηγόρου που με υπερασπίστηκε όταν συλλήφθηκα το 1956. Η πορεία της ζωής μου είχε οριστεί από νεαρή ηλικία. Στη βιβλιοθήκη της φυλακής, αν θυμάμαι καλά, υπήρχαν μόνο τα συγγράμματα του Λέων Τολστόι και του Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι. Διάβασα όλα τα έργα αυτών των συγγραφέων,
τα οποία μπόρεσα να βρω εκεί. Και ίσως αυτός είναι ένας από τους λόγος που καταλαβαίνω πολύ καλά τους Ρώσους. Τα έργα του Τολστόι και του Ντοστογιέφσκι είναι από τα πρώτα σοβαρά βιβλία που διάβασα στη ζωή μου. Και πολύ αργότερα, όταν η μοίρα με έφερε κοντά στους Ρώσους, θυμάμαι με ευγνωμοσύνη αυτούς τους συγγραφείς που με βοήθησαν να καταλάβω τον τρόπο με τον οποίο σκέφτονται οι Ρώσοι καθώς και τον τρόπο που κάνουν τις δουλειές τους. Και οφείλω να ομολογήσω ότι μου αρέσουν οι μέθοδοι που χρησιμοποιούν. Ποιοι πιστεύετε είναι οι παράγοντες που σας έχουν βοηθήσει να πετύχετε στη ζωή; -Έχω δουλέψει πολύ. Και έχω δουλέψει τίμια. Όπως λένε, κάνε ότι πρέπει και θα γίνει ότι είναι να γίνει.