Εβδομαδιαίο Δελτίο Οικονομικώνν Εξελίξεων Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών Παρασκευή 17 Απριλίου 2015 Ελληνική Οικονομία Η εξέλιξη δεικτών οικονομικής συγκυρίας που ανακοινώθηκαν την περασμένη εβδομάδα, υποδηλώνει ότι ο ρυθμός μεγεθύνσεως ελληνικής οικονομίας διατηρείται σε θετικό έδαφος μολονότι αναμένεται ασθενέστερος λόγω αβεβαιότητας που επηρεάζει τις επενδυτικές αποφάσεις. Συγκεκριμένα, η παραγωγή μεταποιητικής βιομηχανίας αυξήθηκε το πρώτο δίμηνο του έτους κατά 4,,5% από 0,8% το αντίστοιχο περυσινό χρονικό διάστημα. Παράλληλα, οι πωλήσεις νέων αυτοκινή διατήρησαν την ισχυρή ανοδική τους πορεία. Επίσης, το ποσοστό ανεργίας, με βάση τα εποχικά διορθωμένα στοιχεία, υποχώρησε εκ νέου στο 25,7% τον Ιανουάριο 2015, έναντι 25,9% τον Δεκέμβριο 2014 και 27,2% τον Ιανουάριο του 2014. Το αποτέλεσμα αυτό προκύπτει αφενός από τη μείωση του αριθμού ανέργων κατά 6,7% (87,2 χιλ. άτομα), σε ετήσια βάση τον Ιανουάριο 2015, και αφετέρου από την μικρή άνοδο του αριθμού απασχολουμένων κατά 1,1% (36,8 χιλ. άτομα) που συνδέεται σε μεγάλο βαθμό με την αναδιάρθρωση απασχόλησης προς πιο ευέλικτες μορφές. Επιπλέον, ο θετικός ρυθμός αναπτύξεως κατά το τρέχον έτος προβλέπεται να στηριχθεί και στη ζήτηση από το εξωτερικό ως αποτέλεσμα βελτιωμένωνν προοπτικών διεθνούς και ιδιαίτερα ευρωπαϊκής οικονομίας. Σύμφωνα με τις εαρινές προβλέψεις (World Economic Outlook) που έδωσε στη δημοσιότητα το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο αναθεωρεί, για πρώτη φορά τα τελευταία χρόνια προς το καλύτερο, την πρόβλεψη για την ανάπτυξη στην Ευρωζώνη σε 1,5% το 2015 και 1,6% το 2016, ενώ για την παγκόσμια οικονομία αναμένει ρυθμό ανάπτυξης 3,5% το 2015 και 3,8% το 2016. 50% 40% 30% 20% 10% 0% 10% 2011 Γράφημα 1. Ετήσια Μεταβολή του Αριθμού Ανέργων και Ποσοστό Ανεργίας 27,9% 25,7% 29% 27% 25% 23% 21% 19% 17% 15% 2012 2013 2014 2015 % ετήσια μεταβολή αριθμού ανέργων, αριστερός άξονας Ποσοστό Ανεργίας, δεξιός άξονας Ειδικότερα όσον αφορά στην αγορά εργασίας, τον Ιανουάριο 2015, ο αριθμός απασχολουμένων, σε μηνιαία βάση, αυξήθηκε οριακά κατά 0,1% αντιστρέφοντας την πτώση που παρατηρήθηκε στο τελευταίο τρίμηνο του 2014. Σημειώνεται ότι ο αριθμός ανέργων μειώνεται συνεχώς από τον Μάρτιο 2014, όπως απεικονίζεται στο Γράφημα 1, έναντι αύξησης του αριθμού τους που παρατηρήθηκε στο χρονικό διάστημα 2011-2012, όταν η απασχόληση μειώνονταν κατά 9,0% ανά έτος. Με βάση την διάρθρωση ανεργίας ανά ηλικιακή ομάδα σημειώνεται σαφής τάση αποκλιμάκωσης ανεργίας νέων που ανήκουν στην ηλικιακή ομάδα 15-24, καθώς το ποσοστό ανεργίας μειώθηκε αισθητά στο 50,1% τον Ιανουάριο 2015, έναντι του 57, 1% τον αντίστοιχο περσυνό μήνα (Γράφημα 2). Ωστόσο το ποσοστό ανεργίας νέων παραμένει ιδιαίτερα υψηλό, δοθέντος ότι στην Ευρωζώνη το ποσοστό αυτό τον Φεβρουάριο 2015 ευρίσκετο στο 22, 9%. Προβληματίζει επίσης το γεγονός ότι, σύμφωνα με την Έρευνα Εργατικού Δυναμικού ΕΛΣΤΑΤ, επτά στους δέκα άνεργους παραμένουν στην ίδια κατάσταση για περισσότερους από 12 μήνες. Γράφημα 2. Ποσοστό Ανεργίας κατά ομάδες ηλικιών, Ιανουάριος 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 2010 2011 2012 2013 2014 2015 15-24 25-34 35-44 Σημαντικό εμπόδιο στον περιορισμό ανεργίας είναι το υψηλό μη μισθολογικό κόστος εργασίας που πρέπει να αποδίδουν οι ελληνικές επιχειρήσεις. Δυσχεραίνει τη δημιουργία θέσεων εργασίας από την πλευρά εργοδοτών και ελαττώνει τα κίνητρα για συμμετοχή στο εργατικό δυναμικό από την πλευρά ατόμων. Σύμφωνα με την πρόσφατη μελέτη του Ο.Ο.Σ.Α «Taxing Wages 2015», η φορολογική επιβάρυνση συν τις ασφαλιστικές εισφορές αντιστοιχούν στο 43,4% του μέσου κόστους εργασίας για μια οικογένεια με ένα εργαζόμενο και δυο παιδιά και στο 40,4% για ένα άγαμο. Οι αντίστοιχοι μέσοι όροι στις χώρες του Ο.Ο.Σ.Α είναι 26, 9% και 36,0% %. Πέρα από την αβεβαιότητα,, η πορεία ανάκαμψης ενδέχεται να επηρεαστεί από ένα ακόμη συγκυριακό παράγοντα. Συγκεκριμένα, η διαφαινόμενη δημοσιονομική αδυναμία στους πρώτους μήνες του έτους, που οδηγεί σε μικρότερο του σχεδιαζόμενο ου πρωτογενούς πλεονάσματος σε συνδυασμό με την προσπάθεια αντιμετωπίσεως αναγκών ρευστότητας του ελληνικού Δημοσίου στην περίοδο διαπραγματεύσεων με τους εταίρους οδήγησαν σε αύξηση οφειλών του Δημοσίου προς τον ιδιωτικό τομέα.. Τούτο στερεί ρευστότητα από τον
ιδιωτικό τομέα δυσχεραίνοντας την ανάκαμψη επενδύσεων. Όπως παρατηρούμε στο Γράφημα, οι ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις του Δημοσίου προς τρίτους (δηλαδή εκείνες που δεν εξοφλούνται μετά την παρέλευση 90 ημερών) ανήλθαν στα 3,245 δισ., αυξημένες δηλαδή κατά 146 εκατ. σε σχέση με τον Ιανουάριο 2015 και 232 εκατ. έναντι του Δεκεμβρίου 2014. Οι μεγαλύτερες οφειλές προέρχονται από τους Οργανισμούς Κοινωνικής Ασφάλισης, δηλαδή 1,886 δισ., εκ οποίων το 70% περίπου οφείλεται στον ΕΟΠΥΥ. 7,76 Γράφημα 3. Αύξηση Ληξιπρόθεσμων Οφειλών Δημοσίου ( δισ.) 8,84 Πηγή: Υπουργείο Οικονομικών, ΙΟΒΕ 4,25 4,55 4,66 Επίσης, το πρωτογενές πλεόνασμα γενικής κυβέρνησης υποχώρησε στα 1,017 δισ. το δίμηνο Ιανουαρίου-Φεβρουαρίου 2015, από 3,170 δισ. το αντίστοιχο διάστημα 2014. Η εξέλιξη αυτή αποδίδεται κυρίως στο μικρότερο κατά το ήμισυ περίπου του πλεονάσματος του κρατικού προϋπολογισμού στα 852 εκατ., έναντι 1,67 δισ. το δίμηνο Ιανουαρίου- Φεβρουαρίου 2014, αλλά και το έλλειμμα στο ισοζύγιο οργανισμών κοινωνικής ασφάλισης ( 188 εκατ.), έναντι πλεονάσματος 788 εκατ. το δίμηνο 2014. Πληθωρισμός: Συνεχίσθηκε τον Μάρτιο 2015 για τρίτο κατά σειρά μήνα η ελαφρά επιβράδυνση αποπληθωριστικής διαδικασίας, καθώς ο πληθωρισμός διαμορφώθηκε στο -2,1%, από -2,2% τον Φεβρουάριο 2015. Το πρώτο τρίμηνο 2015 ο πληθωρισμός διαμορφώθηκε στο -2,4%, έναντι - 1,3% το πρώτο τρίμηνο 2014. 1% 0% -1% -2% -3% Τον Μάρτιο 2015 οι μεγαλύτερες μειώσεις, σε ετήσια βάση, στις κυρίες ομάδες αγαθών και υπηρεσιών σημειώθηκαν στην κατηγορία ένδυση και υπόδηση (3,6%), στέγαση (-6,4%), λόγω κυρίως πτώσης πετρελαίου θέρμανσης κατά 24,5% και ενοικίων 3,83 3,01 3,10 3,25 Γράφημα 4. Πληθωρισμός με βάση τον ΔΤΚ και Δομικός Πληθωρισμός Πληθωρισμός Δομικός Πληθωρισμός κατά 4,5%, ενώ αντίθετα ο γενικός δείκ τιμών στην υποομάδα ηλεκτρισμός αυξήθηκε κατά 5,6%. Ο δομικός πληθωρισμός με βάση τον ΔΤΚ (που δεν επηρεάζεται από τις αυξομειώσεις στις τιμές καυσίμων και φρέσκων φρού και λαχανικών) υποχώρησε στο -0,8% τον Μάρτιο 2015, από -0,5% τον Φεβρουάριο 2015 (Γράφημα 4), εξέλιξη που επιβεβαιώνει το γεγονός ότι ο αποπληθωρισμός εν μέρει μόνο αποδίδεται στη μεγάλη υποχώρηση τιμών του πετρελαίου (κατά 50,7%) που παρατηρείται στο πρώτο τρίμηνο του 2015 σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα 2014. Η πτώση τιμής του πετρελαίου θέρμανσης είχε αρνητική επίπτωση στον πληθωρισμό κατά 1,04 π.μ., αλλά από την άλλη πλευρά ενισχύει το διαθέσιμο εισόδημα νοικοκυριών. Οικοδομική Δραστηριότητα: Σημαντική αύξηση παρουσίασε τον Ιανουάριο 2015 η ιδιωτική κατασκευαστική δραστηριότητα. Συγκεκριμένα, ο όγκος ιδιωτικών οικοδομών (κατοικήσιμων και μη κτιρίων) αυξήθηκε κατά 12,2% (:675 χιλ. κυβ. μέτρα), έναντι κάθε πτώσης κατά 41,1% που κατεγράφη τον Ιανουάριο 2014 (:602 χιλ. κυβ. μέτρα) (Γράφημα 5). 100% 80% 60% 40% 20% 0% -20% -40% -60% -80% Μαρ-11 Ιουν-11 Σεπ-11 Δεκ-11 Μαρ-12 Ιουν-12 Σεπ-12 Δεκ-12 Μαρ-13 Ιουν-13 Σεπ-13 Δεκ-13 Μαρ-14 Ιουν-14 Σεπ-14 Δεκ-14 Μαρ-15 Γράφημα 5. Όγκος Οικοδομικής Δραστηριότητας (% ετήσια μεταβολή) 6 month mov.avg. Σημειώνεται ότι το 2015 παρατηρούνται σημαντικές επενδύσεις σε κτίρια που δεν προορίζονται για κατοικίες, όπως επεκτάσεις μεταποιητικών μονάδων, επενδύσεις σε μεγάλα εμπορικά καταστήματα και τουριστικά καταλύματα, στη Βόρειο και Νησιωτική κυρίως Ελλάδα και ειδικότερα σε περιφέρειες, όπως η Δυτική Μακεδονία, η Ήπειρος η Θεσσαλία και τα νησιά του Ιονίου και Αιγαίου, όπου σημειώθηκε η σημαντικότερη αύξηση οικοδομικής δραστηριότητας στους πρώτους μήνες του 2015. Είναι ενδεικτικό ότι ο δείκ επιχειρηματικών προσδοκιών (ΙΟΒΕ) σε «Κατασκευές Ιδιωτικώνεκτός κατοικιών-κτιρίων αυξήθηκε σημαντικά στις 60,3 μονάδες στο πρώτο τρίμηνο 2015, έναντι 39,2 το πρώτο τρίμηνο 2014. Επισημαίνεται, ωστόσο, ότι επειδή η ιδιωτική οικοδομική δραστηριότητας έχει πλέον περιέλθει σε πολύ χαμηλό επίπεδο, αρκεί και η έκδοση μικρού αριθμού αδειών για επένδυση σε ιδιωτικά κτίρια μιας περιφέρειας, ώστε να επηρεάσει θετικά όλη την περιοχή ακόμα και το σύνολο χώρας. Αντίθετα συνεχίζεται η αρνητική εικόνα στην κατασκευή κατοικιών, καθώς τον Δεκέμβριο 2014 2
(τελευταία διαθέσιμα στοιχεία) ολοκληρώθηκαν μόλις 818 νέες οικιστικές μονάδες με αποτέλεσμα το 2014 ο αριθμός νέων κατοικιών να περιορισθεί στις 9.619 από 103.865 το 2007 (Γράφημα 6). Τα στοιχεία αυτά υποστηρίζονται και από τις επιχειρηματικές προσδοκίες στην «Κατασκευή Κατοικιών» (ΙΟΒΕ), οι οποίες το πρώτο τρίμηνο 2015 περιορίσθηκαν στις 33,6 μονάδες, από τις 62,1 μονάδες του πρώτου τριμήνου 2014. 103.865 66.075 Γράφημα 6. Αριθμός Νέων Κατοικιών 55.562 39.655 29.964 18.321 11.748 9.619 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Βιομηχανική Παραγωγή: Βελτιώθηκε η εικόνα βιομηχανίας στο πρώτο δίμηνο του 2015. Συγκεκριμένα, η μεταποιητική παραγωγή σημείωσε τον Φεβρουάριο 2015, νέα αύξηση κατά 5,8%, σε ετήσια βάση, για δεύτερο κατά σειρά μήνα, ενώ στο δίμηνο Ιανουαρίου-Φεβρουαρίου 2015 η αύξησή ανήλθε στο 4,5%, έναντι ισχνής ανόδου 0,8% στο αντίστοιχο χρονικό διάστημα του 2014. Σχετικά με την εξέλιξη κλάδων μεταποίησης στο δίμηνο 2015, σημειώνεται ότι 14 από τους 24 κλάδους κατέγραψαν άνοδο. Συγκεκριμένα, στο πρώτο δίμηνο 2015 αυξήθηκε η παραγωγή σε βασικούς κλάδους ελληνικής βιομηχανίας όπως: Της βιομηχανίας τροφίμων (+1,1%), οινοποιίας (+7,0%), καπνοβιομηχανίας (+25,0%), βασικών μετάλλων (+4,6%), παραγωγής καυσίμων (+15,9%), χαρτοποιίας (+3,9%), ηλεκτρονικών υπολογιστών (+55,9%), βιομηχανίας χημικών προϊόν (+2,5%), φαρμακοβιομηχανίας (+3,3%), (αναθέρμανσης) παραγωγής του λοιπού εξοπλισμού μεταφορών και κυρίως ναυπηγίων (+16,6%), άλλων μεταποιητικών δραστηριοτή (κυρίως κατασκευή κοσμημά, μουσικών οργάνων και αθλητικά είδη) (+7,3%) και του ηλεκτρολογικού εξοπλισμού (+5,3%). Αντίθετα, συνεχίζεται η πτώση κλωστοϋφαντουργίας, οικοδομήσιμης ξυλείας και τσιμεντοβιομηχανίας, λόγω κυρίως επιβράδυνσης προόδου έργων βασικής υποδομής και στασιμότητας οικοδομικής δραστηριότητας. Θετική, πάντως, διαγράφεται η εξέλιξη μεταποίησης στους επόμενους μήνες, όπως αποτυπώνεται από τους επιμέρους δείκτες επιχειρηματικών προσδοκιών του ΙΟΒΕ, που καταγράφουν αισθητή άνοδο στο πρώτο τρίμηνο του έτους. Ειδικότερα, ενισχύθηκαν σημαντικά οι υποδείκτες που σχετίζονται με τις προβλέψεις στο επόμενο 3μηνο, για τις πωλήσεις (Μάρτιος 2015: 21,4, Φεβρουάριος 2015: 11,2), την παραγωγή (Μάρτιος 2015: 18,4, Φεβρουάριος 2015: 6,8) και ιδίως τις εξαγωγές (Μάρτιος 2015: 18,9, Φεβρουάριος 2015: 5,6). Η βελτίωση στη μεταποίηση αναδεικνύεται επίσης και από την αύξηση του βαθμού χρήσης του εργοστασιακού δυναμικού (Μάρτιος 2015: 66,4%, Φεβρουάριος 2015: 65,7%), την αύξηση μηνών εξασφαλισμένης παραγωγής (Μάρτιος 2015: 4,7 μήνες, Φεβρουάριος 2015: 3,9), καθώς και την ενίσχυση του Δείκτη Υπευθύνων Προμηθειών (Μάρτιος 2015: 48,9, Φεβρουάριος 2015: 48,4). Η αναμενόμενη στερέωση και ενίσχυση διαδικασίας ανάκαμψης οικονομίας, που προσδοκάται στα επόμενα τρίμηνα, θα ενισχύσει τη μεταποιητική παραγωγή, ενώ η αύξηση παραγωγής θα επιταχυνθεί με την ανάκαμψη και του κατασκευαστικού τομέα, όπως ανέκαθεν συνέβαινε. Πωλήσεις ΙΧ Αυτοκινή: Σύμφωνα με τα στοιχεία ΤτΕλλάδος, σημαντική ήταν η αύξηση του αριθμού ΙΧ νέων επιβατικών αυτοκινή και τον Μάρτιο 2015, καθώς οι νέες άδειες ανήλθαν στις 8.283 (Φεβρουάριος 2015: 6.422), σημειώνοντας συνεπώς σημαντική αύξηση, σε ετήσια βάση, κατά 25,1%, έναντι αύξησης κατά 34,7% τον Μάρτιο 2014. Επισημαίνεται ότι στο πρώτο τρίμηνο του 2015 οι νέες εγγραφές ΙΧ αυτοκινή ανήλθαν στις 22.752 από 19.087 στο 1 ο 3μηνο 2014, παρουσιάζοντας ευρεία άνοδο κατά 19,2%, έναντι αύξησης κατά 21,3%, που κατέγραψαν στο 1 ο 3μηνο του 2014. Αξιοπαρατήρητο, πάντως, είναι το γεγονός συνεχούς αύξησης πωλήσεων μεταχειρισμένων επιβατικών αυτοκίνη. Είναι χαρακτηριστικό ότι η ποσοστιαία αναλογία τους ανήλθε στο 24,8% επί συνολικών νέων εγγραφών στο πρώτο τρίμηνο 2015, έναντι 15,2% που αναλογούσαν στο πρώτο τρίμηνο του 2014. 60% 40% 20% 0% -20% -40% -60% Μαρ-11 Ιουν-11 Σεπ-11 Δεκ-11 Μαρ-12 Ιουν-12 Σεπ-12 Δεκ-12 Μαρ-13 Ιουν-13 Σεπ-13 Δεκ-13 Μαρ-14 Ιουν-14 Σεπ-14 Δεκ-14 Μαρ-15 Γράφημα 7. Πωλήσεις νέων ΙΧ Αυτοκινή (% ετήσια μεταβολή) 6 month mov.avg. Η βελτίωση μεγεθών στην αγορά του αυτοκινήτου αποτυπώνεται και στην ενίσχυση επιχειρηματικών προσδοκιών του κλάδου (ΙΟΒΕ), που ανήλθαν κατά μέσο όρο στις 114,4 μονάδες το 2014, από 81,8 το 2013 (+39.9%) και 60,7 το 2012 (+34,8%), ενώ καλυτέρευση σημειώθηκε και στο πρώτο τρίμηνο 2015, καθώς ο σχετικός μέσος δείκ οικονομικής εμπιστοσύνης αυξήθηκε στις 3
108,4 μον. από 102,8 στο πρώτο τρίμηνο 2014. Μάλιστα τον Μάρτιο 2015 ο δείκ οικονομικού κλίματος στον κλάδο οχημά ανήλθε στις 104,6 μον. ( Φεβρουάριος 2015: 103,4), έναντι 98,6 τον Μάρτιο 2014. Ιδιαίτερα ενθαρρυντικά εμφανίζονται και τα στοιχεία του κύκλου εργασιών στον κλάδο του αυτοκινήτου (ΕΛΣΤΑΤ). Ειδικότερα, το 2014 ο κύκλος εργασιών (τελευταία διαθέσιμα στοιχεία) αυξήθηκε κατά 24, 9%, σε ετήσια βάση, έναντι μείωσης κατά 3,3% το 2013 και πτώσης κατά 35,8% το 2012. Σχετικά με τις πωλήσεις (καινούργιων) εμπορικών σημά κατά το 1 ο 3μηνο 2015 προς το αντίστοιχο του 2914, επισημαίνεται η άνοδος του μεριδίου αγοράς Toyota, Volkswagen και Audi, καθώς και διακεκριμένων εταιρικών σημά Mercedes (πρώτο τρίμηνο 2015: 3,3%, πρώτο τρίμηνο 2014: 3,2%) και BMW (πρώτο τρίμηνο 2015: 3,2%, πρώτο τρίμηνο 2014: 3,1%), που διατηρούν αδιάπτωτες τις πωλήσεις τους (βλ. Γράφημα 8). Γράφημα 8. Πωλήσεις καινούριων ΙΧ αυτοκινή ανά εμπορικό σήμα 1ο τρίμηνο 2015 ΛΟΙΠΑ; 22,82% CITROEN; 5,82% AUDI; 3,98% PEUGEOT; 6,53% MERCEDES- BMW; 6,50% FORD; 5,85% SUZUKI; 4,76% TOYOTA; 12,45% HYUNDAI; 4,68% VOLKSWAGEN; 9,69% OPEL; 7,87% NISSAN; 9,06% Σημειώνεται εν προκειμένω ότι η δαπάνη για εισαγωγή αυτοκινήν (πηγή: Τ.τ.Ελλάδος) κατέγραψε σημαντική άνοδο κατά 26,,8% συνολικά το 2014 ( 1,7 δισ.), από αύξηση κατά 11,1% το 2013 ( 0,9 δισ.), ενώ τον Ιαν.2015 ανήλθε στα 117,0 εκατ. σημειώνοντας σημαντική άνοδοο κατά 23,7% σε ετήσια βάση. Η συνεχής άνοδος ζήτησης επιβατικών αυτοκίνη ιδιωτικής χρήσης, η αύξηση ιδιωτικής κατανάλωσης το 2014 κατά 1,3% (2013: - 2,0%), καθώς και η επιβράδυνση του ρυθμού μείωσης τραπεζικής χρηματοδότησης κατανάλωσης, αποτελούν ενδείξεις ανάκαμψης το 2014 και συνιστούν εφαλτήριο για υψηλότερη οικονομική άνοδο το 2015. Η δημοσιοποίηση εξαμηνιαίας εκθέσεως (World Economic Outlook, Απρίλιος 2015) του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ) για την παγκόσμια οικονομία επιβεβαιώνει την άποψη ότι η χρηματοπιστωτική κρίση του 2009 αποτελεί παρελθόν και ότι η ανάπτυξη θα είναι περιορισμένη και ανισομερής με αποτέλεσμα η ανεργία σε ορισμένες χώρες να διατηρηθεί σε υψηλά επίπεδα. Ειδικότερα, το ΔΝΤ διατήρησε αμετάβλητη την πρόβλεψη του για την παγκόσμια ανάπτυξη το 2015, ενώ αναθεώρησε οριακά προς τα πάνω την πρόβλεψη για το 2016, σε σχέση με τις εκτιμήσεις του Ιανουαρίου.. Σύμφωνα με την έκθεση, προβλέπεται αύξηση του παγκόσμιου ΑΕΠ κατά 3,5% το 2015 και κατά 3,8% το 2016 (από 3,7% που προέβλεπε αρχικά), έναντι αύξησης 3,4% το 2014. Σύμφωνα με το ΔΝΤ, η διεθνής ανάπτυξη περιορίζεται μεσοπρόθεσμα από: i) την μείωση του δυνητικού ΑΕΠ εξ αιτίας γήρανσης του πληθυσμού και πτώσης παραγωγικότητας παραγωγικών συντελεστών και ii) τις συνέπειες χρηματοοικονομικής κρίσης και κρίσης στη ΖτΕ που έχουν επιβραδύνει την απαιτούμενη απομόχλευση και ενίσχυση του τραπεζικού συστήματος. Ωστόσο, η ανάπτυξη θα εμφανίζει αποκλίσεις ανάμεσα στις μεγαλύτερες οικονομίες, καθώς δύο παράγοντες θα επιδρούν με έντονες αναδιανεμητικές συνέπειες: i) η σημαντική πτώση τιμής του πετρελαίου που αναμένεται να διαρκέσει επί μακρόν και ii) οι ασυνήθιστα μεγάλες μεταβολές συναλλαγματικών ισοτιμιών, με κυριότερη την ανατίμηση του δολαρίου ΗΠΑ και την σημαντική διολίσθηση του ευρώ και του γιεν. Στις ανεπτυγμένες οικονομίες, το ΑΕΠ προβλέπεται να αυξηθεί κατά 2,4% τόσο το 2015, όσο και το 2016, από 1,8% το 2014. Οι εκτιμήσεις παρέμειναν αμετάβλητες σε σχέση με εκείνες του Ιανουαρίου, καθώς επισημαίνεται ότι η προοπτική ανάπτυξης εμποδίζεται από τη γήρανση του πληθυσμού, την χαμηλή επένδυση και την ασθενική ανάπτυξη παραγωγικότητας συντελεστών παραγωγής. Οι χαμηλοί ρυθμοί ανάπτυξης θα έχουν ως συνέπεια το επίπεδο διαβίωσης να βελτιωθεί με βραδύτερο ρυθμό στο μέλλον και η φορολογική βάση να επεκταθεί με βραδύτερο ρυθμό, καθιστώντας την επίτευξη δημοσιονομικής ισορροπίας δυσκολότερη. Όσον αφορά την Ζώνη του Ευρώ, η αύξηση του ΑΕΠ αναθεωρήθηκε προς τα πάνω, στο 1,5% το 2015 (από 1,2%) και 1,6% το 2016 (από 1,,4%), όταν το 2014 διαμορφώθηκε στο 0,9%. Η οικονομία Ζώνης του Ευρώ ευνοείται από την εξασθένηση του ευρώ, που προκλήθηκε από την εφαρμογή του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τραπέζης (ΕΚΤ) και την πτώση τιμών ενέργειας. Ωστόσο, το ΔΝΤ επισημαίνει, ότι η Ζώνη του Ευρώ χρειάζεται μεταρρυθμίσεις προκειμένου να αντιμετωπίσει τα υπερβολικά χρέη, τα εμπόδια εισόδου στις αγορές προϊόν, τις αγκυλώσεις αγοράς εργασίας και τα εμπόδια στην επενδυτική δραστηριότητα.. Στην περιοχή Ασίας η εικόνα δεν παρουσιάζει σημαντική αλλαγή. Η Κίνα θα συνεχίσει να διολισθαίνει αναπτυξιακά με το ΑΕΠ να υποχωρεί στο 6,8% το 2015 και 6,3% το 2016 από 7,4% το 2014. Στην Ιαπωνία, η οικονομία εισήλθε σε ύφεση το 2014, με αποτέλεσμα τη μείωση του ΑΕΠ κατά 0,1% 4
το 2014, αλλά το 2015 και το 2016 αναμένεται να ανακάμψει και ο ρυθμός αύξησης του ΑΕΠ να αυξηθεί κατά 1,0% και 1,2% αντίστοιχα. Προβλέψεις ΔΝΤ για το ΑΕΠ και το παγκόσμιο εμπόριο, Απρ.2015 2013 2014 2015 2016 Παγκόσμιο εμπόριο 3,5 3,4 3,7 4,7 Παγκόσμιο ΑΕΠ 3,4 3,4 3,5 3,8 ΗΠΑ 2,2 2,4 3,1 3,1 ΖτΕ -0,5 0,9 1,5 1,6 Ην. Βασίλειο 1,7 2,6 2,7 2,3 Ιαπωνία 1,6-0,1 1,0 1,2 Κίνα 7,8 7,4 6,8 6,6 Ινδία 6,9 7,2 7,5 7,5 Βραζιλία 2,7 0,1-1,0 1,0 Ρωσία 1,3 0,6-3,8-1,1 Πηγή: ΔΝΤ, World Economic Outlook, Aπρ.2015. Όσον αφορά στις αναπτυσσόμενες και αναδυόμενες οικονομίες, το ΔΝΤ διατήρησε αμετάβλητες τις προβλέψεις του, με την αύξηση του ΑΕΠ να προβλέπεται στο 4,3% το 2015 και 4,7% το 2016 από 4,6% το 2014. Στην έκθεση σημειώνεται ότι η βαρύτητα αυτών οικονομιών στην παγκόσμια ανάπτυξη το 2015 εξακολουθεί να υπερβαίνει το 70% οπότε και ο ρυθμός ανάπτυξής τους, εξακολουθεί να στηρίζει τον παγκόσμιο ρυθμό ανάπτυξης. Ωστόσο, το ΔΝΤ στην έκθεση του επισήμανε, ότι οι γεωπολιτικές εξελίξεις και οι απότομες μεταβολές στις χρηματοπιστωτικές αγορές, θα εξακολουθήσουν να αποτελούν σοβαρές απειλές για την παγκόσμια οικονομία. ΗΠΑ Πρακτικά Συμβούλιου Νομισματικής Πολιτικής (FOMC) Fed. Το Συμβούλιο Νομισματικής Πολιτικής Fed (FOMC), δημοσίευσε τα πρακτικά διήμερης συνεδρίασης στις 17-18 Μάρτιου. Σύμφωνα με τα πρακτικά η χρονική στιγμή που η Ομοσπονδιακή Τράπεζα θα πραγματοποιήσει την πρώτη αύξηση του βασικού επιτοκίου εξαρτάται από την εκτίμηση για το αν θα έχουν βελτιωθεί τα μεγέθη αγοράς εργασίας και εάν ο πληθωρισμός έχει αρχίσει να επιστρέφει στο 2%, δηλαδή στον μεσοπρόθεσμο στόχο Fed. Εντούτοις αρκετά μέλη Fed αναμένουν ότι θα υπάρξει αύξηση του βασικού επιτοκίου τον Ιούνιο, δεδομένων βελτιωμένων οικονομικών μεγεθών, ενώ άλλα μέλη σημειώνουν την αβεβαιότητα για το σθένος ανάκαμψης. Ωστόσο, από τα πρακτικά έγινε σαφές ότι αναθεωρήθηκαν προς τα κάτω οι προβλέψεις για τον ρυθμό αύξησης του πραγματικού ΑΕΠ, του πληθωρισμού και του «κατάλληλου» επιπέδου του βασικού επιτοκίου για το 2015, γεγονός που ωθεί τους επενδυτές να μειώσουν την πιθανότητα αύξησης του βασικού επιτοκίου στην συνεδρίαση του Ιουνίου. Επίσης προκύπτει ότι, ενώ διακρίνεται να αναβάλλεται για αργότερα, εντός του έτους, η αύξηση του βασικού επιτοκίου, ο ρυθμός μείωσης του, παραμένει αμετάβλητος για το 2016 και 2017, στις 125 μονάδες βάσης ανά έτος. Στην πραγματική οικονομία, ενοποιημένος δείκ PMI Markit ανήλθε στις 59,2 μονάδες το Μάρτιο, υπερβαίνοντας την αρχική εκτίμηση 58,5 μονάδων, ενώ τον Φεβρουάριο είχε διαμορφωθεί στις 57,2 μονάδες. Πρόκειται για αύξηση του δείκτη για 17 συνεχόμενους μήνες. Ο δείκ PMI Markit για την μεταποίηση ανήλθε στις 55,7 μονάδες το Μάρτιο, έναντι 55,1 μονάδες τον Φεβρουάριο (εκτίμηση Bloomberg: 55,3). Επιπλέον, ο δείκ PMI Markit για τις υπηρεσίες αυξήθηκε στις 59,2 μονάδες το Μάρτιο, υπερβαίνοντας κατά πολύ την αρχική εκτίμηση 55,8 μονάδες, ενώ τον Φεβρουάριο ήταν 57,1 μονάδες. Πρόκειται για την μεγαλύτερη επέκταση του κλάδου από τον Αύγ.2014 και αυτό, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι η συμβολή του κλάδου υπηρεσιών στο ΑΕΠ ΗΠΑ είναι σημαντική (περί τα 75%), ενισχύει την άποψη ότι η κάμψη που σημειώθηκε σε αρκετούς δείκτες στους πρώτους μήνες τους 2015, ήταν πρόσκαιρη και οφείλετο, κυρίως στις αντίξοες καιρικές συνθήκες, άποψη που εξέφρασε και ο Πρόεδρος Ομοσπονδιακής Τράπεζας Νέας Υόρκης. Συνεπώς, το 2ο 3μηνο 2015 αναμένεται επιτάχυνση του ρυθμού ανόδου του ΑΕΠ ΗΠΑ. Αναφορικά με το έλλειμμα του Ομοσπονδιακού Προϋπολογισμού διαμορφώθηκε στα $52,9 δισ. τον Μάρτιο, έναντι ελλείμματος $192,3 δισ. τον Φεβρουάριο και $36,9 δισ. το Μάρτιο του 2014. Σημειώνεται ότι, από την αρχή του οικονομικού έτους (1.10.2014) έως το Μάρτ.2015 το συνολικό έλλειμμα έχει διαμορφωθεί στα $439,5 δισ. έναντι $413,3 δισ. την αντίστοιχη περίοδο 1.10.2013 μέχρι το Μάρτ.2014. 400 ΗΠΑ: Ισοζύγιο Ομοσπονδιακού Προϋπολογισμού 300 (δισ. $) 200 Πλεόνασμα Έλλειμμα 100 0 100 200 300 Πηγή: US Treasury Ζώνη του Ευρώ Τάση Η βιομηχανική παραγωγή αυξήθηκε σε μηνιαία βάση κατά 1,1% τον Φεβρουάριο, καταγράφοντας τον υψηλότερο ρυθμό αύξησης από τον Νοέμβριο 2011, υπερβαίνοντας κατά πολύ την εκτίμηση αναλυτών για αύξηση κατά 0,4%. Σε ετήσια βάση, η βιομηχανική παραγωγή αυξήθηκε κατά 1,6% τον Φεβρουάριο, έναντι αύξησης 0,4% τον Ιανουάριο με την μεγαλύτερη αύξηση να καταγράφεται στον κλάδο ενέργειας (6,6%). Σε επίπεδο χώρα-μέλους, την 5
μεγαλύτερη αύξηση στη βιομηχανική παραγωγή σε ετήσια βάση τον Φεβρουάριο παρουσίασε η Ιρλανδία (30,3%) και την μεγαλύτερη μείωση η Φιλανδία (4,2%). Ο ενοποιημένος δείκ PMI Markit βελτιώθηκε τον Μάρτιο στις 54,0 μονάδες, έναντι 53,3 μονάδων τον Φεβρουάριο. Πρόκειται για υψηλό 11 μηνών, με την άνοδο του δείκτη να στηρίζεται τόσο στην άνοδο του PMI στη μεταποίηση όσο και στις υπηρεσίες. Συγκεκριμένα, ο υποδείκ για τις υπηρεσίες ανήλθε στις 54,2 μονάδες το Μάρτιο, από 53,7 τον Φερβ.2015, με αποτέλεσμα να διαμορφώνεται στο υψηλότερο επίπεδο από τον Ιούλιο του 2014. Ο υποδείκ για την μεταποίηση ανήλθε στις 52,3 μονάδες (υψηλό 10 μηνών) το Μάρτιο από 51,0 μον. τον Φεβρουάριο. Εντούτοις, παραμένουν σημαντικές διαφορές ανάμεσα στις μεγάλες οικονομίες ΖτΕ. Αναλυτικότερα, στη Γερμανία, ο ενοποιημένος δείκ PMI Markit ανήλθε στις 55,4 μονάδες, υπερβαίνοντας την αρχική εκτίμηση 55,3 μονάδων, από 54,3 τον Φεβρουάριο και πλέον διαμορφώνεται σε υψηλό 8 μηνών. Ο δείκ κινείται ανοδικά και στην Ισπανία όπου διαμορφώθηκε στις 56,9 μονάδες το Μάρτιο, ενώ στη Γαλλία ο δείκ υποχώρησε στις 51,5 μονάδες, ήτοι χαμηλότερα αρχικής εκτίμησης 51,7 μονάδων και έναντι 52,2 μονάδων του Φεβρουαρίου. Επιπλέον, ο δείκ PMI Markit για τις λιανικές πωλήσεις στη ΖτΕ, σημείωσε άνοδο στο 48,6 το Μάρτιο από 46,4 τον Φεβρουάριο, με τον αντίστοιχο δείκτη στη Γερμανία να αυξάνεται σε υψηλό 9 μηνών, στις 53,0 μονάδες, τον Μάρτ.2015. Παρότι ο δείκ PMI Markit για τις λιανικές πωλήσεις είναι χαμηλός, αναμένεται να βελτιωθεί όσο συνεχίζεται το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης ΕΚΤ, η τιμή του πετρελαίου διατηρείται σε χαμηλά επίπεδα και το ευρώ παραμένει εξασθενημένο. Συνολικά, η εικόνα που δίνει ο PMI Markit για την ΖτΕ είναι αυτή δυναμικής ανάκαμψης από την αρχή του έτους, γεγονός που αναμένεται να αναθερμάνει τις πληθωριστικές προσδοκίες και να βελτιώσει τις συνθήκες στην αγορά εργασίας. 55 53 51 49 47 45 ΖτΕ: Eνοποιημένος δείκ ΡΜΙ και ΑΕΠ Δείκ ΡΜΙ ΑΕΠ (% 3μηνιαία βάση) Q2 2011 Q1 2012 Q4 2012 Q3 2013 Q2 2014 Q1 2015 Πηγή: Bloomberg 0,1% 0,3% 0,5% Στον εξωτερικό τομέα, σύμφωνα με τα εποχικά διορθωμένα στοιχεία Eurostat (δεύτερη εκτίμηση), το 4ο 3μηνο 2014 το πλεόνασμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών ΖτΕ ανήλθε στα 69,4 δισ. (ή 2,7% του ΑΕΠ) έναντι 58,1 δισ. το 3ο 3μηνο 2014 και 53,0 δισ. το 4ο 3μηνο 2013. 0,5% 0,3% 0,1% Αξίζει να σημειωθεί ότι, η αύξηση του πλεονάσματος κατά το 4ο 3μηνο 2014 σε σχέση με το αντίστοιχο τρίμηνο του περασμένου έτους, οφείλεται στη σημαντική αύξηση του πλεονάσματος του εμπορικού ισοζυγίου, από 54,7 δισ. το 4ο 3μηνο 2013 σε 75,4 δισ. το 4ο 3μηνο 2014, ενώ το πλεόνασμα του ισοζυγίου υπηρεσιών συρρικνώθηκε από 17,7 δισ. το 4ο 3μηνο 2013 σε 12,0 δισ. το 4ο 3μηνο 2014. Τα τριμηνιαία στοιχεία του 2014 αποδεικνύουν την συνεχή αύξηση του πλεονάσματος του εμπορικού ισοζυγίου με την μεγαλύτερη τριμηνιαία ποσοστιαία άνοδο (18,2%) να καταγράφεται στο 4ο 3μηνο 2014, προερχόμενη κυρίως από την εξασθένιση του ευρώ. Κίνα Αμετάβλητος στο 1,4% τον Μάρτιο λόγω κυρίως διαμόρφωσης του ρυθμού αύξησης τιμών τροφίμων στο 2,3% τον Μάρτιο, έναντι 2,4% τον Φεβρουάριο, καθώς περιορίστηκε η ζήτηση. Σε μηνιαία βάση ο πληθωρισμός υποχώρησε τον Μάρτιο στο -0,5% από 1,2% τον Φεβρουάριο. Ωστόσο, εκτιμάται ότι ο πληθωρισμός θα διατηρηθεί σε χαμηλά επίπεδα λόγω ασθενούς ζητήσεως, αν και ο στόχος κυβέρνησης για το 2015 είναι στο 3,0%, έναντι 2,0% που διαμορφώθηκε το 2014. 3,0 2,5 2,0 1,5 1,0 0,5 0,0 Ο πληθωρισμός διατηρήθηκε αμετάβλητος μετά την αύξησή του λόγω του εορτασμού κινεζικής πρωτοχρονιάς Μαρ 14 Ιουν 14 Σεπ 14 Δεκ 14 Μαρ 15 Πηγές: National Bureau of Statistics of China Εμπορικό ισοζύγιο. Το πλεόνασμα στο εμπορικό ισοζύγιο υποχώρησε στα $3,1 δισ. τον Μάρτιο από $60,6 δισ. τον Φεβρουάριο (ιστορικά υψηλό). Οι εξαγωγές μειώθηκαν κατά 15,0% σε ετήσια βάση τον Μάρτιο, έναντι αύξησης 48,3% τον Φεβρουάριο (υψηλότερος ρυθμός από Μάιο 2010) λόγω ενίσχυσης του γουάν και αδυναμίας παγκόσμιας οικονομίας. Το εμπορικό ισοζύγιο υποχώρησε σημαντικά από το ιστορικά υψηλό επίπεδο λόγω μείωσης εξαγωγών (δισ.δολ.ηπα) 70 60,0 60,6 60 54,5 49,8 49,6 50 47,3 45,4 40 35,9 31,6 30,9 30 20 18,5 10 7,7 3,1 0 Μαρ 14 Ιουν 14 Σεπ 14 Δεκ 14 Μαρ 15 Πηγή: Τελωνειακή Αρχή Κίνας Μείωση παρουσίασαν όμως και οι εισαγωγές κατά 12,7% (ετήσια μεταβολή) τον Μάρτιο, έναντι μείωσης 20,5% τον Φεβρουάριο, ως αποτέλεσμα αδύναμης εσωτερικής ζήτησης. Η κυβέρνηση Κίνας αναθεώρησε πρόσφατα σε 6,0% τον ρυθμό αύξησης καθαρών εξαγωγών για το 2015 από 7,5% το 2014. Σύμφωνα με εκτιμήσεις, η υποχώρηση του πλεονάσματος του εμπορικού 6
ισοζυγίου προκαλεί ανησυχίες για τις αναπτυξιακές δυνατότητες Κίνας με αποτέλεσμα να απαιτείται η κυβέρνηση να συνεχίσει να λαμβάνει μέτρα για την τόνωση ανάπτυξης, η οποία προβλέπεται ότι θα διαμορφωθεί στο 7% το 2015, έναντι 7,4% το 2014. Ο ρυθμός αύξησης του ΑΕΠ υποχώρησε στο 7,0% σε ετήσια βάση το 1 ο τρίμηνο 2015 (χαμηλό από 1 ο τρίμηνο 2009) από 7,3% που ήταν το 4 ο και το 3 ο τρίμηνο 2014. Ο πρωτογενής τομέας (5,5% του ΑΕΠ) αυξήθηκε κατά 3,2%, ο δευτερογενής τομέας (42,9% του ΑΕΠ) κατά 6,4% και ο τριτογενής τομέας (51,6% του ΑΕΠ) κατά 7,9%. Σε τριμηνιαία βάση, ο ρυθμός αύξησης του ΑΕΠ επιβραδύνθηκε για τρίτο κατά σειρά τρίμηνο σε 1,3% στο 1 ο τρίμηνο 2015 από 1,5% στο 4 ο τρίμηνο 2014 και 1,9% κατά το 3 ο τρίμηνο 2014. Ο στόχος κυβέρνησης για το 2015 είναι η αύξηση του ΑΕΠ κατά 7,0% έναντι του 7,4% σημείωσε το 2014 (χαμηλό από 1990). Σύμφωνα με τις πρόσφατες προβλέψεις του ΔΝΤ (World Economic Outlook, April 2015), ο ρυθμός μεταβολής του ΑΕΠ θα υποχωρήσει σε 6,8% και 6,3% το 2015 και 2016 αντίστοιχα. 12 10 8 6 4 2 0 Το 1ο 3μηνο 2015 ο ρυθμός αύξησης του ΑΕΠ επιβραδύνθηκε στο 7% (χαμηλό εξαετίας) 9,6 9,2 10,4 9,3 7,8 7,8 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 Πηγή: IMF (World Economic Outlook, April 2015) Ιαπωνία Επιτροπή Νομισματικής Πολιτικής ΤτΙαπωνίας. Στην συνεδρίαση 8ης Απριλίου 2015 η Επιτροπή αποφάσισε να συνεχίσει την ενίσχυση νομισματικής βάσης κατά 80 τρισ. ($ 679 δισ.) ετησίως, μέσω αγοράς κρατικών ομολόγων και άλλων τίτλων υψηλού κινδύνου. Η πολιτική ΤτΙαπωνίας θα συνεχισθεί για όσο διάστημα απαιτηθεί προκειμένου ο πληθωρισμός να προσεγγίσει το 2% και να σταθεροποιηθεί σε αυτό το επίπεδο. Σύμφωνα με την ΤτΙαπωνίας, η οικονομία συνεχίζει να ανακάμπτει επηρεαζόμενη κυρίως από την αύξηση εξαγωγών και επενδύσεων επιχειρήσεων λόγω βελτιωμένης κερδοφορίας τους. Όσον αφορά τον πληθωρισμό η ΤτΙαπωνίας εκτιμά ότι στο προσεχές μέλλον θα διαμορφωθεί γύρω στο 0% (εξαιρουμένης επίδρασης του αυξημένου φόρου κατανάλωσης) λόγω επίδρασης πτώσης τιμών ενέργειας. Ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών. Σημαντική άνοδο κατέγραψε το πλεόνασμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών, σύμφωνα με τα μη εποχικά προσαρμοσμένα στοιχεία, μετά από τέσσερις μήνες συνεχούς υποχώρησης με αποτέλεσμα να ανέλθει στα 1.440,1 δισ. τον Φεβ.2015 (υψηλό τριετίας), έναντι 61,4 δισ. τον Ιαν.2015 και 598,8 δισ. τον Φεβ.2014. Η άνοδος 7,4 6,8 6,3 του πλεονάσματος ήταν αποτέλεσμα υποχώρησης του ελλείμματος στο εμπορικό ισοζύγιο στα 143,1 δισ. τον Φεβρουάριο από 864,2 δισ. τον Ιανουάριο, αύξησης του πλεονάσματος στο ισοζύγιο εισοδημά στα 1.862,2 δισ. τον Φεβρουάριο από 1.412,9 δισ. τον Ιανουάριο και υποχώρησης του ελλείμματος στο ισοζύγιο υπηρεσιών στα 108,7 δισ. τον Φεβρουάριο από 401,3 δισ. τον Ιανουάριο. 1.500 1.000 500 0 Το πλεόνασμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών αυξήθηκε σημαντικά κυρίως λόγω μείωσης του ελλείμματος στο εμπορικό ισοζύγιο (σε δισ. γιεν) 598,8 116,4 187,4 522,8 500 399,1 Φεβ 14 Μαϊ 14 Αυγ 14 Νοε 14 Φεβ 15 Πηγή: Υπουργείο Οικονομικών Ιαπωνίας Το έλλειμμα στο εμπορικό ισοζύγιο παρουσίασε μείωση, καθώς οι εξαγωγές αυξήθηκαν κατά 0,4% (ετήσια μεταβολή) τον Φεβ.2015, έναντι 15,6% τον Ιαν.2015 ως αποτέλεσμα πολύ αυξημένων εξαγωγών οχημά, ενώ οι εισαγωγές μειώθηκαν κατά 6,2% τον Φεβ.2015, έναντι μείωσης 8,9% τον Ιαν.2015 λόγω υποχώρησης τιμής του πετρελαίου. Σύμφωνα με κύκλους αγοράς, το πλεόνασμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών θα συνεχίσει να επηρεάζεται από την εξασθένιση του γιεν και την πτώση τιμής του πετρελαίου. Αγορές κεφαλαίου 416,7 287,1 963,0 833,4 433,0 187,2 61,4 1.440,1 Μικτές τάσεις σε εβδομαδιαία βάση, με τους επενδυτές να επιδεικνύουν αποφυγή ανάληψης κινδύνου και να στρέφουν το αγοραστικό τους ενδιαφέρον σε τίτλους βασικών οικονομιών Ζώνης του Ευρώ, διατηρώντας επιφυλακτική στάση για τα ελληνικά ομόλογα. Μικτές τάσεις στις αγορές 10 ετών ομολόγων Ζώνης του Ευρώ.Το αγοραστικό ενδιαφέρον στραμμένο στους τίτλους χαμηλού κινδύνου. Γερμανία Ολλανδία Γαλλία Πορτογαλία Ιταλία Ισπανία Ελλάδα Πηγή: Reuters 0,14 0,19 0,28 0,35 0,41 0,47 1,63 1,68 1,24 1,29 1,18 1,26 0 2 4 6 8 10 12 7/4/2015 14/4/2015 11,51 11,72 Οι αγορές κρατικών ομολόγων από την ΕΚΤ την εβδομάδα μέχρι 10 Απριλίου στα πλαίσια εφαρμογής του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης (QE), ήταν 9,2 δισ. έναντι 11,5 δισ. προηγούμενης εβδομάδας. Παράλληλα, την ίδια περίοδο, η ΕΚΤ προέβη στην αγορά καλυμμένων ομολόγων, ύψους 0,5 δισ. και στην αγορά ABS ύψους 0,4 δισ. 7
YTD 10 Απρ 3 Απρ 27 Μαρ 20 Μαρ 13 Μαρ Πρόγραμμα αγοράς κρατικών ομολόγων ΕΚΤ Απρίλιος 2015. 0 5 9,2 9,8 11,5 14,7 16,6 10 15 20 25 30 35 40 δισ. Στην Ελληνική αγορά ομολόγων, το εύρος τιμών (αγορά) ελληνικής 10ετίας λήξης 2025 στις 14.4.2015 διαμορφωνόταν μεταξύ 53,09-54,111 ή απόδοση 11,41%-11,68%. Υπενθυμίζεται ότι στις 10.6.2014 το 10-ετές ομόλογο είχε καταγράψει χαμηλό 5,475%. Η διαφορά απόδοσης μεταξύ ελληνικών 10ετώνν και γερμανικών ομολόγων (spread) αυξήθηκε στις 1..158 μονάδες βάσης από 1.132 μονάδες βάσης που ήταν την προηγούμενη εβδομάδα. Η απόδοση του 10- ετούς γερμανικού ομολόγου, το σημείο αναφοράς για το κόστος δανεισμού ζώνης του ευρώ, υποχώρησε στο 0,14%. Η 10-ετία Πορτογαλίας εμφανίζει απόδοση 1,68%, Ισπανίας 1,26% και Ιταλίας 1,29%. Η διαφορά απόδοσης του 10- ετούς πορτογαλικού ομολόγου σε σχέση με την αντίστοιχη του 10-ετούςς γερμανικού, αυξήθηκε σε εβδομαδιαία βάση στις 154 μ.β. από 145 μ.β. και του 10-ετούς ιταλικού ομολόγου έναντι του 10-ετούς γερμανικού στις 115 μ.β. από 106 μ.β. Η απόδοση του 10-ετούςς ομολόγου ΗΠΑ διαμορφωνόταν στο 1,925% στις 14.4.2015. Αγορές συναλλάγματος Πηγή: Ευρωπαική Κεντρική Τράπεζα 45 50 55 60 Σύμφωνα με τα στοιχεία του χρηματιστηρίου του Σικάγο, οι τοποθετήσεις στο δολάριο ΗΠΑ για μη εμπορικές συναλλαγές (specs) την εβδομάδα που έληξε στις 7. 4.2015 μειώθηκαν κατά $4,0 δισ. με τις συνολικές καθαρές (αγορές μείον πωλήσεις) θέσεις να διαμορφώνονται σε θετικό επίπεδο για 48η εβδομάδα και συγκεκριμένα στα $47,85 δισ. Οι τοποθετήσεις κατά του ευρώ για μη εμπορικές συναλλαγές (specs), την εβδομάδα που έληξε στις 7.4.2015 αυξήθηκαν κατά 11.302 συμβόλαια με αποτέλεσμα οι συνολικές καθαρές (αγορές μείον πωλήσεις) θέσεις να διαμορφωθούν στις -215.258 συμβόλαια εβδομάδα. από -226.560 την προηγούμενη Το δολάριο-ηπευρώ στις αρχές εβδομάδας, με αποτέλεσμαα να διαπραγματεύεται στα 1,0560 δολάρια (13.4.2015), από 1,1007 δολάρια (6.4.2015), καθώς οι επενδυτές ανέμεναν με ενδιαφέρον την συνεδρίαση του Διοικητικού Συμβουλίου ΕΚΤ στις 15 Μαρτίου. Στην συνεδρίαση, το Διοικητικό Συμβούλιο ΕΚΤ αποφάσισε ότι το επιτόκιο πράξεων κύριας άρχισε να ενισχύεται έναντι του 61,7 65 αναχρηματοδότησης καθώς και τα επιτόκια διευκόλυνσης οριακής χρηματοδότησης και διευκόλυνσης αποδοχής καταθέσεων να παραμείνουν αμετάβλητα σε 0,05%, 0,30% και - 0,20% αντιστοίχως. Η διατήρηση του πληθωρισμο ού τον Μάρτιο στο -0,1% αναμένεται να διατηρήσει το αρνητικό κλίμα για το ευρώ. Η δυναμική του δολαρίου έχει περιορισθεί, καθώς μια σειρά οικονομικών δεικτών (θέσεις εργασίας, λιανικές πωλήσεις) έχουν απογοητεύσει τους επενδυτές, καθώς απομακρύνουν οριστικά την πιθανότητα ανόδου επιτοκίων Fed τον Ιούνιο και μειώνουν σοβαρά την πιθανότητα αυξήσεως τους, το Σεπτέμβριο. Στην ενίσχυση του δολαρίου-ηπα σημαντικό ρόλο διαδραμάτισε επίσης, η υποχώρηση αποδόσεων ομολόγων Γερμανίας και κυρίως του 10-ετούς. Η μικρή υποχώρηση αξίας specs θέσεων εναντίον του $ δισ. ευρώ δεν αντιστρέφει την αρνητική εικόνα για το ευρωπαικό νόμισμα. 35 29,2 30 25 20 15 10 5 0 Ιαν 15 Φεβ 15 Μαρ 15 Πηγή: CFTC,IMM Η επικείμενη εκλογική αναμέτρηση 7ης Μαΐου στο Ηνωμένο Βασίλειο, συνεχίζει να αποτελεί ανασταλτικό παράγοντα για ενίσχυση στερλίνας. Η πιθανότητα κυβερνήσεως συνασπισμού και η δημιουργία κλίματος πολιτικής αβεβαιότητας συμβάλλουν στην αποτροπή εμφάνισης αγοραστικού ενδιαφέροντος για την στερλίνα. Επιπροσθέτως, η απουσία πληθωριστικών πιέσεων στο Ηνωμένο Βασίλειο (ΔΤΚΚ Μάρτιος 0,0%) δεν δημιουργεί προϋποθέσεις ανόδου επιτοκίων από την ΤτΑγγλίας τουλάχιστον μέχρι το τέλος του έτους, η οποία θα μπορούσε να ενισχύσει την στερλίνα. Αλβανία Πληθωρισμός.. Οριακή πτώση κατέγραψε ο πληθωρισμός τον Μάρτιο με αποτέλεσμα να διαμορφωθεί στο 2,2% από 2,3% τον Φεβρουάριο. Η μεγαλύτερη αύξηση καταγράφηκε στις τιμές υπηρεσιών εκπαίδευσης (10,3%), ενώ η μεγαλύτερη μείωση στις υπηρεσίες υγείας (-4,4%). Σε μηνιαίαα βάση, ο πληθωρισμό ός επίσης υποχώρησε στο 0,4% τον Μάρτ.2015 από 2,4% τον Φεβ..2015, με τη μεγαλύτερη αύξηση να καταγράφουν οι τιμές τροφίμων και μη αλκοολούχων ποτών (1,0%) και την μεγαλύτερη μείωση οι τιμές ενδυμά και υποδημά (- 0,7%). 8
3,0 2,5 2,0 1,5 1,0 0,5 0,0 Ο πληθωρισμός για δεύτερο κατά σειρά μήνα πάνω από το κατώτατο όριο του στόχου ΤτΑλβανίας (2% 4%) Μαρ 14 Ιουν 14 Σεπ 14 Δεκ 14 Μαρ 15 Πηγή: INSTAT Σερβία Επιτροπή Νομισματικής Πολιτικής ΤτΣερβίας. Η Επιτροπή στις 9 Απριλίου αποφάσισε να μειώσει το βασικό επιτόκιο στο 7,00% από το 7,50%. Η απόφαση ΤτΣερβίας βασίστηκε στο ότι ο πληθωρισμός παραμένει χαμηλός με τάση περαιτέρω υποχώρησης, καθώς η εσωτερική ζήτηση είναι χαμηλή. Ο πληθωρισμός αναμένεται να διαμορφωθεί εντός ορίων (2,5%-5,5%) που έχει θέσει ως στόχο η ΤτΣερβίας, ως αποτέλεσμα ακολουθούμενης νομισματικής πολιτικής και εξάλειψης επίδρασης αυξημένων τιμών φρού και λαχανικών 10,0 9,5 9,0 8,5 8,0 7,5 7,0 6,5 6,0 Η ΤτΣερβίας μείωσε για δεύτερο κατά σειρά μήνα το βασικό επιτόκιο Ιαν 14 Απρ 14 Ιουλ 14 Οκτ 14 Ιαν 15 Απρ 15 Πηγή: National Bank of Serbia ΠΓΔΜ Πληθωρισμός. Ο πληθωρισμός παραμένει σε αρνητική περιοχή, για όγδοο κατά σειρά μήνα. Ειδικότερα, διαμορφώθηκε στο -0,3% τον Μάρτιο, έναντι -1,0% τον Φεβρουάριο κινούμενος πολύ χαμηλότερα από τον στόχο ΤτΠΓΔΜ που είναι 1,0% για το 2015, καθώς επηρεάζεται από την διεθνή τιμή του πετρελαίου. Ωστόσο, σε μηνιαία βάση, ο πληθωρισμός σημείωσε αύξηση κατά 0,5% τον Μάρτ.2015, λόγω ανόδου τιμών φρέσκων φρού-λαχανικών και του φρέσκου γάλακτος. 1,0 0,5 0,0 0,5 1,0 1,5 Ο πληθωρισμός πλησιάζει το επίπεδο του 0% παρουσιάζοντας άνοδο για δεύτερο κατά σειρά μήνα 2,0 Μαρ 14 Ιουν 14 Σεπ 14 Δεκ 14 Μαρ 15 Πηγές: FYROM State Statistical Office, National Bank of FYROM Ρουμανία Ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών. Το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών εμφάνισε πλεόνασμα 285 εκατ. τον Φεβρουάριο, έναντι ελλείμματος 201 εκατ. τον αντίστοιχο μήνα του 2014. Αιτία του πλεονάσματος, η μείωση του ελλείμματος στο ισοζύγιο εισοδημά στα 251 εκατ. τον Φεβρουάριο από 499 εκατ. τον Φεβ.2014 και του ελλείμματος στο εμπορικό ισοζύγιο στα 542 εκατ. από 560 εκατ. τον Φεβ.2014 και αύξησης του πλεονάσματος στο ισοζύγιο υπηρεσιών στα 981 εκατ. από 897 εκατ. τον Φεβ.2014. 600 200 Το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών παρουσίασε πλεόνασμα για δεύτερο κατά σειρά μήνα (εκατ. ευρώ) 200 201 261 263 298 351 302 600 558 696 781 1000 878 945 Φεβ 14 Μαϊ 14 Αυγ 14 Νοε 14 Φεβ 15 Κύπρος Πληθωρισμός. Ο πληθωρισμός, με βάση τον ΔΤΚ, διαμορφώθηκε στο -1,9% τον Μάρτιο από -1,4% τον Φεβρουάριο. Σε μηνιαία βάση, ο πληθωρισμός διαμορφώθηκε σε 0,5% τον Μάρτ.2015 κυρίως λόγω αύξησης στις τιμές πετρελαιοειδών, καθώς και ορισμένων ειδών ένδυσης-υπόδησης, ενώ μείωση παρουσίασαν οι τιμές του ηλεκτρικού ρεύματος και ορισμένων φρέσκων λαχανικών. Το 1 ο 3μηνο 2015, ο μέσος πληθωρισμός διαμορφώθηκε στο -1,5%. Σε παράλληλη πορεία και ο εναρμονισμένος πληθωρισμός ο οποίος διαμορφώθηκε στο -1,4% τον Μάρτιο, έναντι -0,8% τον Φεβρουάριο. Υπενθυμίζεται ότι σύμφωνα με τις προβλέψεις Ευρωπαϊκής Επιτροπής (Φεβ.2015), ο μέσος ετήσιος εναρμονισμένος πληθωρισμός θα αυξηθεί στο 0,7% το 2015 και σε 1,2% το 2016 από -0,3% το 2014. 1,5 1,0 0,5 0,0 0,5 1,0 1,5 Πηγή: National Bank of Romania Ο εναρμονισμένος πληθωρισμός διαμορφώθηκε σε αρνητικό επίπεδο για τέταρτο κατά σειρά μήνα 2,0 Μαρ 14 Ιουν 14 Σεπ 14 Δεκ 14 Μαρ 15 Πηγή: CYSTAT 554 285 9
Νοτιοανατολική Ευρ Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΕ ΑΡΙΘΜΟΥΣ (ετήσιες εκατοστιαίες μεταβολές) Ετήσια στοιχεία 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 ΑΕΠ (σε σταθερές τιμές αγοράς) -0,4-4,4-5,4-8,9-6,6-3,9 0,8 Ιδιωτική Κατανάλωση 3,0-1,0-7,1-10,6-7,8-2,0 1,3 Δημόσια Κατανάλωση -2,1 1,6-4,3-6,6-5,0-6,5-0,9 Ακαθάριστες Επενδύσεις -6,6-13,2-20,9-16,8-28,7-9,5 2,7 - Κατοικίες -23,8-18,8-26,3-14,8-33,1-27,6-51,8 - Εξοπλισμός 3,9-16,8-23,6-22,8-29,4-4,3 28,3 Ανεργία (%) 7,6 9,5 12,5 17,7 24,2 27,5 26,5 Συνολική Απασχόληση 1,2-0,6-2,6-5,6-8,3-3,7 0,6 Δείκ Τιμών Καταναλωτή (μέσα επίπεδα) 4,2 1,2 4,7 3,3 1,5-0,9-1,3 Κόστος εργασίας ανά μονάδα προϊόντος 4,9 5,2-0,1-1,8-6,2-7,8-1,5 Πιστωτική Επέκταση (προς ιδιωτικό τομέα) 15,9 4,1 0,0-3,1-4,0-3,9-3,1 Πρωτογενές Ισοζύγιο Γενικής Κυβέρνησης (% ΑΕΠ) -5,0-10,4-5,6-3,3-0,9 1,2 1,5 Χρέος Γενικής Κυβέρνησης (% ΑΕΠ) 109,3 126,8 146,0 171,3 156,9 174,9 177,7 Ισοζύγιο Τρεχ. Συναλλαγών (% ΑΕΠ) -14,9-11,2-10,1-9,9-2,4 0,6 0,9 Δείκτες Οικονομικής Συγκυρίας 2013 2013 2014 2014-2015 έτος Q3 Q4 Q2 Q3 Q4 διαθέσιμη περίοδος Οικονομική Δραστηριότητα Όγκος Λιανικ ών Πωλήσεων -8,4-9,1-1,8 2,4 4,8-0,2-0,1 (Ιαν.15) Νέες εγγραφές ΙΧ Αυτοκινή 3,1 6,4 15,2 36,0 31,5 35,4 25,1 (Μάρτ.15) Οικοδομική Δραστηριότητα -25,6-21,9 2,2 17,4-11,4 12,2 (Ιαν.15) Μεταποίηση -1,1-3,9-3,0-1,3 0,3-0,6 4,5 (Φεβ.15) Δείκ Υπευθύνων Προμηθειών ΡΜΙ στη μεταποίηση 46,0 47,7 48,7 50,5 49,1 49,1 48,9 (Μάρτ.15) Δείκ Οικονομικού Κλίματος 90,8 91,8 91,6 99,8 101,5 101,4 96,8 (Μαρτ.15) Δείκ Επιχειρηματικών Προσδοκιών στη Βιομηχανία 87,8 90,1 85,4 95,6 97,8 95,0 88,8 (Μάρτ.15) Δείκ Εμπιστοσύνης Καταναλωτών -69,0-73,0-65,0-50,0-52,7-51,6-31,0 (Μάρτ.15) Πιστωτική Επέκταση Ιδιωτικός Τομέας -3,9-3,9-3,9-3,5-3,5-3,1-2,5 (Φεβρ.15) Επιχειρήσεις -4,9-4,7-4,9-4,7-4,7-3,7-2,3 (Φεβρ.15) - Βιομηχανία -2,8-1,9-2,8-5,5-4,5-3,3-1,0 (Φεβρ.15) - Κατασκευές 0,6 0,4 0,6-2,2-2,6-1,2-0,5 (Φεβρ.15) - Τουρισμός -2,6-1,5-2,6-1,5-1,3-0,6-1,2 (Φεβρ.15) Νοικοκυριά -3,5-3,6-3,5-3,0-2,9-2,9-3,0 (Φεβρ.15) - Καταναλωτική Πίστη -3,9-4,8-3,9-2,7-2,5-2,8-2,8 (Φεβρ.15) - Στεγαστικά Δάνεια -3,3-3,2-3,3-3,2-3,1-3,0-3,1 (Φεβρ.15) Τιμές Δείκ Τιμών Καταναλωτή -0,9-1,0-2,2-1,5-0,6-1,8-2,1 (Μάρτ.2015) Δομικός Πληθωρισμός -1,7-2,0-2,1-1,2 0,0-0,7-0,8 (Μάρτ.2015) Δείκ Τιμών Διαμερισμά -10,9-10,2-9,6-7,9-7,0-5,8-7,5 (2014) Επιτόκια Ταμιευτηρίου 0,38 0,37 0,32 0,27 0,20 0,15 0,13 (Ιαν.15) Δάνεια προς επιχειρήσεις 7,34 7,29 7,21 7,08 6,56 6,38 6,30 (Ιαν.15) Καταναλωτικών Δανείων (σύνολο με επιβαρύνσεις) 10,47 10,83 10,82 9,79 8,55 8,74 9,22 (Ιαν.15) Στεγαστικών Δανείων (σύνολο με επιβαρύνσεις) 3,07 2,99 2,99 3,22 3,44 3,37 2,63 (Ιαν.15) Απόδοση 10-ετούς Ομολόγου 10,05 10,23 8,60 6,17 6,03 9,75 9,82 (Φεβρ.15) ΑΕΠ σε σταθερές τιμές -3,9-2,6-3,1 0,3 2,0 1,2 0,8 (2014) Τελική Κατανάλωση -3,0-2,6 1,1 1,0 1,9 0,6 0,8 (2014) Επενδύσεις -9,5-2,3-8,7-6,0 2,7 17,9 2,7 (2014) Εξαγωγές Αγαθών & Υπηρεσιών 2,1 6,9-5,0 9,5 6,9 10,8 9,0 (2014) Εισαγωγές Αγαθών & Υπηρεσιών -1,6 9,2-7,5 9,3 3,0 17,3 7,4 (2014) Ισοζύγιο Πληρωμών σε δισ. Εξαγωγές Αγαθών 22,5 5,8 5,7 6,0 6,1 2,0 1,6 (Ιαν.15) Εισαγωγές Αγαθών 39,8 10,4 10,0 10,5 10,6 3,5 3,6 (Ιαν.15) Εμπορικό Ισοζύγιο -17,2-4,6-4,3-4,5-4,5-1,5-1,5 (Ιαν.15) Ισοζύγιο Αδήλων Πόρων 21,4 11,3 3,3 4,7 9,6 1,0 1,2 (Ιαν.15) Ισοζύγιο Τρεχ/σών Συναλλαγών 1,1 5,0-1,3-0,2 5,1-0,7-0,8 (Ιαν.15) Χρηματιστήριο Γενικός Δείκ Τιμών ΧΑ 1.162,7 1.014,1 1.162,7 1.214,3 1.061,6 826,2 775,5 (Μάρτ.15) (% μεταβολή ΓΔ) 28,1 37,2 28,1 43,3 4,7-28,9-41,9 (Μάρτ.15) Χρηματιστηριακή Αξία (% ΑΕΠ) 39,6 31,6 39,6 41,3 36,7 29,0 25,0 (Μάερ.15) Πηγή: Τράπ εζα Ελλάδος και ΕΛΣΤΑΤ. 10