M0 A4 ΒΑΣΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ Αποκλιμάκωση Inte και Παρέμβαση σε περίπτωση κρίσης σε Κέντρα Φιλοξενίας
Συνήθως, υπάρχει νόημα διαχωρισμού μεταξύ ευεργετικών δομικών συνθηκών, ευνοϊκής συμπεριφοράς των εργαζομένων και στοχευμένων παρεμβάσεων με νεαρά άτομα. (Schmid 2013)
Συμπεριφορά αποκλιμάκωσης...... εξαρτάται από την κατάσταση, το σκηνικό, τις δυνατότητες και το αντίθετο. ΣΤΟΧΟΣ: μετριασμός της επιθετικής ατμόσφαιρας και αναζήτηση ασφαλούς εξόδου από την κατάσταση! εκτίμηση ρεαλιστικών πιθανοτήτων/προσδοκιών: Μπορεί πραγματικά αυτή η κατάσταση να τεθεί υπό έλεγχο χωρίς σωματική βία; Εάν όχι, αναζητήστε βοήθεια ή φύγετε. Εκτίμηση κινδύνου, αποφάσεις, ευθύνες και ενέργειες, ενδεχομένως με ένα δεύτερο άτομο (εσωτερικό ή εξωτερικό) δώστε προσοχή στην ασφάλεια όσων δεν εμπλέκονται στην κατάσταση μην ελέγχετε τους άλλους, το αντίθετο, ελέγξτε την κατάσταση δείξτε συμπόνια, έγνοια, σεβασμό, ειλικρίνεια, αμεροληψία και εκφράστε το ενδιαφέρον σας για την άποψη του άλλου η καλύτερη αποκλιμάκωση είναι η έγκαιρη παρέμβαση προσπαθήστε να κερδίσετε χρόνο για προσεκτικές αποφάσεις και για τη μείωση της δικής σας έντασης κρατήστε τουλάχιστον μισό μέτρο απόσταση από τον άλλο να παρέμβετε με εμφανή αυτοπεποίθηση, χωρίς να προκαλείτε- μια «υγιής ισορροπία» ΌΧΙ παιχνίδια ισχύος! (βλ. Richter, 2014)
Προσωρινή διακοπή ως παιδαγωγική προσφορά... ή μέτρο; Παρατήρηση του ψυχολογικού άγχους Ψυχιατρική θεραπεία παιδιών και νέων ή συνέχιση ψυχοθεραπείας Ορισμός κοινής περίπτωσης από όλους τους εμπλεκόμενους Διατήρηση επαφής με το νεαρό άτομο, ακόμα και σε περίοδο παρατεταμένης χαμηλής ψυχολογίας (αλλά: πίεση στους περιορισμένους πόρους!) Συνεχή τεκμηρίωση (ακόμα και παρασκηνιακά) Γρήγορη μετάδοση πληροφοριών μεταξύ των εμπλεκομένων φροντιστών Δημιουργία συνεχής συνεργασίας μεταξύ διάφορων φορέων ώστε να υπάρχει δυνατότητα, εάν χρειαστεί, φιλοξενία νέων σε άλλο χώρο την τελευταία στιγμή (και για σύντομο χρονικό διάστημα) Μειώστε τις αποστάσεις όσο πιο συχνά γίνεται, για παράδειγμα, συνοδεύεται τον έφηβο στον γιατρό και κάνετε μια στοχαστική συζήτηση εκεί (Βλ. Schmid 2013, βλ. Burchard 2004)
Με νεαρά άτομα υψηλού κινδύνου... (...) που έχουν την τάση να αποτελούν κίνδυνο για τον εαυτό τους και τους άλλους και να επιδεικνύουν παρεμβατική συμπεριφορά, είναι σημαντικό να υπάρχει διαθέσιμη μια ιδέα παρέμβασης σε περίπτωση κρίσης και να σχεδιαστεί καλά, εάν είναι δυνατό, προτού χρειαστεί για πρώτη φορά. Ένα ξεκάθαρο σχέδιο δράσης που λαμβάνει υπόψη του και τις παραμικρές λεπτομέρειες μπορεί να παράσχει πολλή εξωτερική ασφάλεια σε περιόδους κρίσης. (Schmid 2013)
Παράγοντες σχετικά με τη δράση σε περιπτώσεις κρίσης και φροντίδας κρίσεων επαγγελματική γνώση και εμπειρία - ικανότητες τρέχουσα κατάσταση: μόνος, σε ζευγάρια, άτομο διαθέσιμο για επικοινωνία, συγκέντρωση ομάδας, κλπ. θεσμικό πλαίσιο του φορέα: χώρος, πιθανότητα εξωτερικής υποστήριξης... απαιτήσεις από τον φορέα, από τον υπεύθυνο ή άλλον νομικό πλαίσιο άλλο;
Παρέμβαση σε περίπτωση κρίσης...... περιλαμβάνει όλες τις ενέργειες που βοηθούν το άτομο να ξεπεράσει τις τρέχουσες δυσκολίες του/της. Αυτό βοηθάει να αποτρέψει τις αρνητικές κοινωνικές, ψυχολογικές και ιατρικές συνέπειες.... πρέπει να διαχωριστεί από τα δραστικά ψυχιατρικά μέτρα. (Sonneck 2000)
BELLA Η έννοια της παρέμβασης για οξεία περιστατικά και καταστάσεις κρίσης B (Χτίσιμο σχέσης-) E (Πολύπλευρη προσέγγιση της κατάστασης- L (Μείωση των συμπτωμάτων-) L (Σύνδεση με ανθρώπους που υποστηρίζουν-) A (Προσέγγιση προβλήματος-επίλυση-) (Sonneck 2000) Για εξηγήσεις, βλέπε υλικό προς μελέτη «BELLA ιδέα παρέμβασης σε περίπτωση κρίσης»
Νομικό πλαίσιο (GR) 1. Η ακούσια νοσηλεία παιδιών και εφήβων, αποτελεί μια πρακτική, η οποία εκπορεύεται από τον εισαγγελέα ανηλίκων για παιδιά μέχρι 18 ετών. Σύμφωνα με τον εσωτερικό κανονισμό της Εισαγγελίας Πρωτοδικών, ο εισαγγελέας ανηλίκων έχει την ευθύνη, να ερευνά τις προϋποθέσεις και να κινεί τη διαδικασία ακούσιας νοσηλείας ανηλίκων ασθενών, κατά τα υπό του νόμου οριζόμενα. Στην πράξη ακολουθείται η λογική του νόμου 2071/92 και ειδικά των άρθρων 95 ( προϋποθέσεις νοσηλείας) και 96 ( συνθήκες ακούσιας νοσηλείας). Στο νόμο αυτό, δεν υπάρχει αναφορά στα παιδιά και εφήβους. Δεν υπάρχει άλλη σχετική με το θέμα νομοθεσία. Στο άρθρο 98 αναφέρεται μεταξύ άλλων: «οι συνθήκες ακούσιας νοσηλείας πρέπει να εξυπηρετήσουν τις ανάγκες της θεραπείας», «σε κάθε περίπτωση και σε όλη τη διάρκεια της νοσηλείας, πρέπει να επιδεικνύεται σεβασμός προς την προσωπικότητα του ασθενή».
2. Σύμφωνα με τη Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού του ΟΗΕ, η χώρα μας οφείλει, ως συμβαλλόμενο κράτος, (ΦΕΚ 192/2.10.92), να μεριμνά «ώστε η λειτουργία των οργανισμών, των υπηρεσιών και των ιδρυμάτων που αναλαμβάνουν παιδιά και που είναι υπεύθυνα για την προστασία τους να είναι σύμφωνη με τους κανόνες που έχουν θεσπιστεί από τις αρμόδιες αρχές, ιδιαίτερα στον τομέα της ασφάλειας και της υγείας και σε ό,τι αφορά τον αριθμό και την αρμοδιότητα του προσωπικού τους, καθώς και την ύπαρξη μιας κατάλληλης εποπτείας» (άρθρο 3 παρ. 3). Επίσης ορίζεται ότι «τα συμβαλλόμενα κράτη αναγνωρίζουν το δικαίωμα του παιδιού να απολαμβάνει το καλύτερο δυνατόν επίπεδο υγείας και να επωφελείται από τις υπηρεσίες ιατρικής θεραπείας και αποκατάστασης αναπήρων. Τα συμβαλλόμενα κράτη επιδιώκουν να διασφαλίσουν το ότι κανένα παιδί δεν θα στερείται το δικαίωμα πρόσβασης στις υπηρεσίες αυτές. (άρθρο 24). Επίσης ότι: «Κάθε παιδί που στερείται την ελευθερία να αντιμετωπίζεται με ανθρωπισμό και με τον οφειλόμενο στην αξιοπρέπεια του ανθρώπου σεβασμό, και κατά τρόπο που να ανταποκρίνεται στις ανάγκες της ηλικίας του. Ειδικότερα, κάθε παιδί που στερείται την ελευθερία θα χωρίζεται από τους ενήλικες, εκτός εάν θεωρηθεί ότι είναι προτιμότερο να μη γίνει αυτό για το συμφέρον του παιδιού, και έχει το δικαίωμα να διατηρήσει την επαφή με την οικογένειά του δι' αλληλογραφίας και με επισκέψεις, εκτός εξαιρετικών περιστάσεων.( άρθρο 37).
3. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, (CHILD AND ADOLESCENT MENTAL HEALTH POLICIES AND PLANS, pp28, WHO, 2005). «θα πρέπει να υπάρχουν ξεχωριστές εσωτερικές νοσηλείες για την ψυχική φροντίδα των παιδιών και των εφήβων, διότι τα παιδιά και οι έφηβοι μπορεί να βιώσουν φόβο και δειλία εάν νοσηλευθούν σε τμήμα ενηλίκων.
4. Σύμφωνα με τον Κώδικα Δεοντολογίας της Παιδοψυχιατρικής Εταιρείας Ελλάδας Ένωσης Ψυχιάτρων Παιδιών και Εφήβων: «Κάθε μονάδα νοσηλείας χρειάζεται, να παρέχει συνθήκες «θεραπευτικού περιβάλλοντος», να εξασφαλίζει την συμμετοχή των γονέων στην θεραπεία και να συνδέεται με δομές στην κοινότητα διασφαλίζοντας έτσι την συνέχεια της κοινοτικής ζωής». «Η ψυχιατρική νοσηλεία έχει συγκεκριμένη χρονική διάρκεια, δεν μπορεί να υφίσταται για να καλύπτει ανάγκες πρόνοιας ή φύλαξης ατόμων, δεν είναι «κατασταλτική μέθοδος» και γίνεται ανενεργή αν δεν παρέχεται ταυτόχρονα «θεραπευτικό περιβάλλον». «Η νοσηλεία σε δομές ασυλικού τύπου είναι επιστημονικά ξεπερασμένη, δυνητικά παθογόνα και φαίνεται να καταπατά τα θεμελιώδη δικαιώματα του παιδιού για προσωπική ανάπτυξη και συμμετοχική ζωή». «Η ακούσια νοσηλεία ακολουθεί τους κανόνες που έχουν θεσπιστεί από την πολιτεία για την πραγματοποίηση της».
Άρθρο 1511 - AK "Κάθε απόφαση των γονέων σχετικά με την άσκηση της γονικής μέριμνας πρέπει να αποβλέπει στο συμφέρον του τέκνου. Στο συμφέρον του τέκνου πρέπει να αποβλέπει και η απόφαση του δικαστηρίου, όταν, κατά τις διατάξεις του νόμου, το δικαστήριο αποφασίζει σχετικά με την ανάθεση της γονικής μέριμνας ή με τον τρόπο της άσκησής της. Η απόφαση του δικαστηρίου πρέπει επίσης να σέβεται την ισότητα μεταξύ των γονέων και να μην κάνει διακρίσεις εξαιτίας του φύλου, της φυλής, της γλώσσας, της θρησκείας, των πολιτικών ή όποιων άλλων πεποιθήσεων, της ιθαγένειας, της εθνικής ή κοινωνικής προέλευσης ή της περιουσίας. Ανάλογα με την ωριμότητα του τέκνου πρέπει να ζητείται και να συνεκτιμάται η γνώμη του πριν από κάθε απόφαση σχετική με τη γονική μέριμνα, εφόσον η απόφαση αφορά τα συμφέροντά του".
Άρθρο 1518 - Επιμέλεια του προσώπου, ΑΚ "Η επιμέλεια του προσώπου του τέκνου περιλαμβάνει ιδίως την ανατροφή, την επίβλεψη, τη μόρφωση και την εκπαίδευσή του, καθώς και τον προσδιορισμό του τόπου της διαμονής του. Κατά την ανατροφή του τέκνου οι γονείς το ενισχύουν, χωρίς διάκριση φύλου, να αναπτύσσει υπεύθυνα και με κοινωνική συνείδηση την προσωπικότητά του. Η λήψη σωφρονιστικών μέτρων επιτρέπεται μόνο εφόσον αυτά είναι παιδαγωγικώς αναγκαία και δεν θίγουν την αξιοπρέπεια του τέκνου. Κατά τη μόρφωση και την επαγγελματική εκπαίδευση του τέκνου οι γονείς λαμβάνουν υπόψη τις ικανότητες και τις προσωπικές του κλίσεις. Γι' αυτό το σκοπό οφείλουν να συνεργάζονται με το σχολείο και, αν υπάρχει ανάγκη, να ζητούν τη συνδρομή αρμόδιων κρατικών υπηρεσιών ή δημόσιων οργανισμών".
Άρθρο 1534, ΑΚ "Σε περίπτωση όπου υπάρχει κατεπείγουσα ανάγκη ιατρικής επέμβασης, για να αποτραπεί κίνδυνος ζωής ή υγείας του τέκνου, ο εισαγγελέας πρωτοδικών μπορεί, αν αρνούνται οι γονείς, να δώσει αυτός αμέσως την απαιτούμενη άδεια, ύστερα από αίτηση του αρμόδιου για τη θεραπεία γιατρού ή του διευθυντή της κλινικής όπου νοσηλεύεται το τέκνο ή οποιουδήποτε άλλου αρμόδιου υγειονομικού οργάνου".
Άρθρο 1609 - Εισαγωγή σε ειδικά ιδρύματα, ΑΚ "Όταν η κατάσταση του ανηλίκου από την άποψη της σωματικής, της ψυχικής ή της πνευματικής του ανάπτυξης επιβάλλει την εισαγωγή του σε ειδικό ίδρυμα ή κατάστημα, απαιτείται άδεια του δικαστηρίου, που παρέχεται ύστερα από αίτηση του επιτρόπου και γνώμη του εποπτικού συμβουλίου ή και αυτεπαγγέλτως με πρόταση του τελευταίου. Για την απόφασή του το δικαστήριο συνεκτιμά γνωμάτευση ειδικού επιστήμονα, καθώς και έκθεση της αρμόδιας κοινωνικής υπηρεσίας, ιδίως ως προς την καταλληλότητα του ιδρύματος ή του καταστήματος. Το εποπτικό συμβούλιο και η κοινωνική υπηρεσία παρακολουθούν την κατάσταση του ανηλίκου, όσο αυτός παραμένει στο ίδρυμα ή στο κατάστημα".
Άρθρο 1610 - Πρόσθετες εγγυήσεις για τον ανήλικο, ΑΚ "Η απόφαση του δικαστηρίου για την εισαγωγή του ανηλίκου σε ειδικό ίδρυμα ή κατάστημα ισχύει για έξι μήνες. Η ισχύς της μπορεί να παρατείνεται για έξι μήνες κάθε φορά. Η απόφαση μπορεί να ανακαλείται οποτεδήποτε, αν εκλείψουν οι λόγοι που επέβαλαν τη λήψη αυτού του μέτρου".