Δημόσια διαβούλευση για τις νομικές οντότητες σχετικά με τις ψευδείς ειδήσεις και την παραπληροφόρηση στο διαδίκτυο

Contribution ID: 7aae6916-2f32-4d3c-a5ac-1ae1dee26540 Date: 16/11/2017 14:17:34 Δημόσια διαβούλευση για τις νομικές οντότητες σχετικά με τις ψευδείς ειδήσεις και την παραπληροφόρηση στο διαδίκτυο Τα πεδία με αστερίσκο (*) είναι υποχρεωτικά. Δημόσια διαβούλευση για τις νομικές οντότητες - «Ψευδείς ειδήσεις και παραπληροφόρηση στο διαδίκτυο» Το φαινόμενο των ψευδών ειδήσεων και της παραπληροφόρησης στο διαδίκτυο αποτελεί πηγή βαθιάς ανησυχίας για τις δυνητικές επιπτώσεις του στη φήμη των δημόσιων οργανισμών, στα αποτελέσματα των δημοκρατικών διαβουλεύσεων ή στη διαμόρφωση της γνώμης των πολιτών επί σημαντικών δημόσιων πολιτικών όπως η υγεία, το περιβάλλον, η μετανάστευση, η ασφάλεια, η οικονομία ή ο χρηματοοικονομικός τομέας. Παρότι δεν πρόκειται για νέο φαινόμενο, επισημαίνεται συχνά ότι έχει λάβει σήμερα μεγαλύτερη έκταση και αντίκτυπο απ ό,τι στο παρελθόν λόγω της ευκολίας με την οποία μπορούν να αναρτηθούν και να διαδοθούν οι ειδήσεις από οποιονδήποτε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, λόγω της ταχύτητας με την οποία διαδίδονται οι ειδήσεις στο διαδίκτυο και της παγκόσμιας εμβέλειας που μπορούν εύκολα να αποκτήσουν. Για τους σκοπούς του προσδιορισμού κατάλληλων πολιτικών απαντήσεων, διακρίνονται σε γενικές γραμμές οι ψευδείς πληροφορίες που περιέχουν παράνομα στοιχεία βάσει της ενωσιακής ή της εθνικής νομοθεσίας, όπως η παράνομη ρητορική μίσους, η υποκίνηση βίας, η τρομοκρατία ή η κακοποίηση παιδιών, και οι ψευδείς ειδήσεις που δεν εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της εκάστοτε νομοθεσίας. Η διαβούλευση αυτή αφορά μόνο τις ψευδείς ειδήσεις και την παραπληροφόρηση στο διαδίκτυο όταν το περιεχόμενό τους δεν είναι καθεαυτό παράνομο και, ως εκ τούτου, δεν καλύπτεται από τις υπάρχουσες νομοθετικές δράσεις, ούτε τις δράσεις αυτορρύθμισης. Κατά την αντιμετώπιση των ψευδών ειδήσεων, η δημόσια παρέμβαση πρέπει να τηρεί και να σταθμίζει διάφορα θεμελιώδη δικαιώματα και αρχές, όπως η ελευθερία της έκφρασης, η πολυφωνία των μέσων ενημέρωσης και το δικαίωμα των πολιτών στην πολύμορφη και αξιόπιστη ενημέρωση. Σκοπός της διαβούλευσης είναι να συγκεντρώσει απόψεις από όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη σε ολόκληρη την ΕΕ ως προς το εύρος του προβλήματος και την αποτελεσματικότητα των εθελοντικών μέτρων που έχουν ήδη τεθεί σε εφαρμογή από τη βιομηχανία για να αποτραπεί η εξάπλωση της παραπληροφόρησης στο διαδίκτυο και για να γίνει καλύτερα κατανοητό το σκεπτικό και οι πιθανές κατευθύνσεις δράσης σε επίπεδο ΕΕ και/ή εθνικό επίπεδο. 1

Αυτό το ερωτηματολόγιο απευθύνεται ειδικότερα στις νομικές οντότητες και στους δημοσιογράφους, συμπεριλαμβανομένων όσων εργάζονται ως ανεξάρτητοι/ελεύθεροι επαγγελματίες. Είναι διαθέσιμο και ένα άλλο ερωτηματολόγιο για τους πολίτες. Οι απαντήσεις σας θα χρησιμοποιηθούν από την Επιτροπή για να τροφοδοτήσουν τις συζητήσεις πολιτικής σε επίπεδο ΕΕ σχετικά με την εξάπλωση της παραπληροφόρησης στο διαδίκτυο. Η διαδικασία διαβούλευσης θα συμπληρωθεί με μια δημοσκόπηση του Ευρωβαρομέτρου, που θα δρομολογηθεί στις αρχές του 2018, προκειμένου να μετρηθούν και να αναλυθούν οι αντιλήψεις και οι ανησυχίες των Ευρωπαίων πολιτών σχετικά με τις ψευδείς ειδήσεις. Στοιχεία των ερωτηθέντων * Αναφέρατε τον τομέα δραστηριοτήτων σας: Μέσα ενημέρωσης Διαδικτυακή πλατφόρμα Φορέας εξακρίβωσης των γεγονότων Φορέας της κοινωνίας των πολιτών Ακαδημαϊκό ίδρυμα/εκπαιδευτικός τομέας Δημόσια αρχή Άλλο * Όνομα του ερωτηθέντος το πολύ 100 χαρακτήρες * Επώνυμο του ερωτηθέντος το πολύ 100 χαρακτήρες * Ονομασία οργανισμού το πολύ 100 χαρακτήρες * Στοιχεία επικοινωνίας το πολύ 150 χαρακτήρες 2

* Ιστότοπος εταιρείας/οργανισμού το πολύ 100 χαρακτήρες * Νόμιμη έδρα του οργανισμού που εκπροσωπείτε το πολύ 100 χαρακτήρες * Χώρες στις οποίες δραστηριοποιείται ο οργανισμός σας Αυστρία Βέλγιο Βουλγαρία Κροατία Κύπρος Τσεχική Δημοκρατία Δανία Εσθονία Φινλανδία Γαλλία Γερμανία Ελλάδα Ουγγαρία Ιρλανδία Ιταλία Λετονία Λιθουανία Λουξεμβούργο Μάλτα Κάτω Χώρες Πολωνία Πορτογαλία Ρουμανία Σλοβακική Δημοκρατία Σλοβενία Ισπανία Σουηδία Ηνωμένο Βασίλειο Εκτός ΕΕ Σε όλον τον κόσμο * Σύντομη περιγραφή του τομέα (των τομέων) δραστηριότητας της οντότητας το πολύ 300 χαρακτήρες καταγραφή γεγονότων, διατύπωση απόψεων, σχολιασμός, φωτορεπορτάζ 3

Αριθμός απασχολουμένων < 10 11-50 51-250 > 250 Κύκλος εργασιών του οργανισμού σας το 2016 < 2 εκατ. EUR 2-10 εκατ. EUR 11-50 εκατ. EUR > 50 εκατ. EUR Εάν ο οργανισμός ανήκει σε όμιλο εταιρειών, παρακαλείσθε να αναφέρετε τα στοιχεία του ομίλου. το πολύ 300 χαρακτήρες * Είναι ο οργανισμός σας εγγεγραμμένος στο Μητρώο Διαφάνειας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου; Ναι Όχι Άνευ αντικειμένου: Απαντώ ως ιδιώτης Για τους δημοσιογράφους: αναφέρατε συνοπτικά με τι θέματα ασχολείστε ρεπορτάζ, αρθρογραφία, φωτορεπορτάζ Για τις εταιρείες μέσων ενημέρωσης: παρουσιάστε συνοπτικά τις υπηρεσίες ειδήσεων και πληροφόρησης που παρέχετε, τόσο στο διαδίκτυο όσο και εκτός αυτού. Για τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και τις διαδικτυακές πλατφόρμες: παρουσιάστε συνοπτικά τις βασικές υπηρεσίες σας. Διευκρινίστε ποιες από αυτές επιτρέπουν στους χρήστες την πρόσβαση σε ειδήσεις και σε πληροφορίες μέσω της πλατφόρμας σας. Για τους φορείς της κοινωνίας των πολιτών: εξηγήστε την εταιρική αποστολή του φορέα σας και περιγράψτε συνοπτικά τις δραστηριότητές του, συμπεριλαμβανομένων όσων έχουν σχεδιαστεί με σκοπό τον περιορισμό της παραπληροφόρησης. 4

Για τον εκπαιδευτικό τομέα: διευκρινίστε αν ανήκετε στην πρωτοβάθμια/δευτεροβάθμια /τριτοβάθμια εκπαίδευση και αν το ίδρυμα σας διδάσκει δεξιότητες στα μέσα επικοινωνίας. Για τα ακαδημαϊκά ιδρύματα: περιγράψτε εν συντομία το πεδίο έρευνάς σας και τη σημασία της για μια καλύτερη κατανόηση του φαινομένου των ψευδών ειδήσεων. Για τις δημόσιες αρχές: περιγράψτε συνοπτικά εάν και πώς ο οργανισμός σας συμβάλλει στη μείωση του αντίκτυπου της παραπληροφόρησης. * Οι απαντήσεις σας, Σημειώστε ότι, ανεξάρτητα από την επιλογή σας, οι απαντήσεις σας ενδέχεται να αποτελέσουν αντικείμενο αιτήματος για πρόσβαση του κοινού σε έγγραφα δυνάμει του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1049/2001 μπορούν να δημοσιευτούν απευθείας με τα προσωπικά σας στοιχεία (συναινώ στη δημοσίευση όλων των πληροφοριών που εμπεριέχονται στις απαντήσεις μου, συνολικά ή εν μέρει, συμπεριλαμβανομένων, κατά περίπτωση, του ονόματός μου/της επωνυμίας του φορέα μου, και δηλώνω ότι δεν υπάρχει στις απαντήσεις μου κανένα στοιχείο το οποίο είναι παράνομο ή παραβιάζει τα δικαιώματα οποιουδήποτε τρίτου κατά τρόπο που μπορεί να εμποδίσει τη δημοσίευση) μπορούν να δημοσιευτούν απευθείας υπό την προϋπόθεση της διατήρησης της ανωνυμίας μου/της ανωνυμίας του οργανισμού μου (συναινώ στη δημοσίευση οποιωνδήποτε πληροφοριών περιέχονται στις απαντήσεις μου, συνολικά ή εν μέρει (συμπεριλαμβανομένων, ενδεχομένως, παραθεμάτων ή απόψεων που εκφράζω), υπό την προϋπόθεση ότι η δημοσίευση θα γίνει ανώνυμα.) Δηλώνω ότι δεν υπάρχει στις απαντήσεις μου κανένα στοιχείο το οποίο είναι παράνομο ή παραβιάζει τα δικαιώματα οποιουδήποτε τρίτου κατά τρόπο που μπορεί να εμποδίσει τη δημοσίευση. Διερεύνηση του προβλήματος Οι «ψευδείς ειδήσεις» αναπαριστούν μια ασαφή έννοια που περικλείει διαφορετικά είδη παραπληροφόρησης, όπως η παραποίηση της πραγματικότητας ή η διαστρέβλωση των γεγονότων. Στο πλαίσιο αυτού του ερωτηματολογίου, δίνεται έμφαση στις ειδήσεις που κατασκευάζονται εσκεμμένα και διασπείρονται στο διαδίκτυο για να παραπλανήσουν τον αναγνώστη (λ.χ. για πολιτικούς ή οικονομικούς λόγους). Γενικά, οι ατομικές απόψεις, η σάτιρα και τα αμιγή δημοσιογραφικά σφάλματα δεν θεωρούνται ψευδείς ειδήσεις. Ενώ η διάδοση ορισμένων ψευδών ειδήσεων μπορεί να συνιστά παράνομη συμπεριφορά βάσει της ενωσιακής και/ή της εθνικής 5

νομοθεσίας (π.χ. ως παράνομη ρητορική μίσους, υποκίνηση σε βία, τρομοκρατία ή κακοποίηση παιδιών, δυσφήμηση, συκοφαντία, κ.λπ.), σε πολλές άλλες περιπτώσεις οι ψευδείς ειδήσεις ενδέχεται να έχουν επιβλαβείς επιπτώσεις για την κοινωνία χωρίς να είναι κατ ανάγκη παράνομες. Το ακόλουθο υποσύνολο ερωτήσεων έχει ως στόχο να βοηθήσει την Επιτροπή να διερευνήσει το πρόβλημα και να αξιολογήσει τους μηχανισμούς που μπορούν να συμβάλουν στη διάδοση των ψευδών ειδήσεων, χωρίς να θεωρούνται παράνομοι. 1. Κατά τη γνώμη σας, ποια κριτήρια πρέπει να χρησιμοποιούνται για τον προσδιορισμό των ψευδών ειδήσεων με σκοπό τη διερεύνηση του προβλήματος; το πολύ 2000 χαρακτήρες η πηγή της είδησης, η αξιοπιστία του ΜΜΕ, η υπογραφή του ρεπόρτερ αθρογράφου κλπ 2. Πόσο πιθανόν θεωρείτε να έχουν επιβλαβείς συνέπειες για την κοινωνία οι παρακάτω κατηγορίες ψευδών ειδήσεων; Παρακαλούμε να απαντήσετε σε κλίμακα από το 1 έως το 4: 1 (καθόλου), 2 (όχι πολύ πιθανόν), 3 (πιθανόν), 4 (πολύ πιθανόν). Δεν έχω Εσκεμμένη παραπληροφόρηση με σκοπό τον επηρεασμό των αποφάσεων ψήφου στις εκλογές Εσκεμμένη παραπληροφόρηση με σκοπό τον επηρεασμό των πολιτικών υγείας Εσκεμμένη παραπληροφόρηση με σκοπό τον επηρεασμό των περιβαλλοντικών πολιτικών Εσκεμμένη παραπληροφόρηση με σκοπό τον επηρεασμό των μεταναστευτικών πολιτικών Εσκεμμένη παραπληροφόρηση με σκοπό τον επηρεασμό της οικονομίας ή του χρηματοοικονομικού τομέα Εσκεμμένη παραπληροφόρηση με σκοπό την υπονόμευση της εμπιστοσύνης στους δημόσιους θεσμούς Εσκεμμένη παραπληροφόρηση με σκοπό την υπονόμευση της δημόσιας ασφαλείας Εσκεμμένη παραπληροφόρηση με σκοπό τη δημιουργία διαφημιστικών εσόδων Άλλες κατηγορίες εσκεμμένης παραπληροφόρησης 3. Αν έχετε παρατηρήσεις σχετικά με αυτές τις κατηγορίες, παρακαλείσθε να εξηγήσετε γιατί και/ή να προτείνετε και άλλες κατηγορίες ψευδών ειδήσεων. το πολύ 300 χαρακτήρες 6

4. Κατά τη γνώμη σας, ποιοι είναι οι κυριότεροι οικονομικοί, κοινωνικοί και τεχνολογικής φύσεως παράγοντες οι οποίοι, στο σημερινό τοπίο των μέσων ενημέρωσης, συμβάλλουν στην αυξανόμενη διασπορά των ψευδών ειδήσεων; Για παράδειγμα, μπορείτε να θίξετε την αναγνωστική συμπεριφορά, τα διαφημιστικά έσοδα, τον μεταβαλλόμενο ρόλο των δημοσιογράφων και/ή τον αντίκτυπο των επιχορηγούμενων άρθρων. διαφθορά, εξυπηρέτηση οικονομικών συμφερόντων, διαδικτυακή ανωνυμία, οικονομική, πολιτιστική κρίση 5. Σε ποια μέσα ενημέρωσης βρίσκεστε πιο συχνά αντιμέτωποι με ψευδείς ειδήσεις; Επιλέξτε την πλέον σχετική επιλογή. Παραδοσιακές έντυπες εφημερίδες και περιοδικά Παραδοσιακές διαδικτυακές εφημερίδες και περιοδικά Εφημερίδες που δημοσιεύονται αποκλειστικά στο διαδίκτυο Ειδησεογραφικά πρακτορεία (πχ. Reuters, ANSA, AFP) Μέσα κοινωνικής δικτύωσης και εφαρμογές μηνυμάτων Ιστολόγια/φόρα Τηλεόραση Ραδιόφωνο Φορείς συγκέντρωσης ειδήσεων (π.χ. Google News, Apple news, Yahoo news) Πλατφόρμες ανταλλαγής βίντεο (π.χ. YouTube, DailyMotion, Vimeo) Πληροφορίες που κοινοποιούνται από φίλους ή συγγενείς Δεν έχω 6. Αναφέρετε ποιοι από τους ακόλουθους μηχανισμούς διάδοσης έχουν, κατά τη γνώμη σας, τον μεγαλύτερο αντίκτυπο στην εξάπλωση των ψευδών ειδήσεων στην ΕΕ; Επιλέξτε την πλέον σχετική επιλογή. Ανταλλαγή μέσω διαδικτύου από ανθρώπινους φορείς άσκησης επιρροής / διαμορφωτές της κοινής γνώμης Ανταλλαγή μέσω διαδικτύου που πραγματοποιείται από μποτς (αυτοματοποιημένους λογαριασμούς στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης) Ανταλλαγή μεταξύ χρηστών των μέσων κοινωνικής δικτύωσης Αλγόριθμοι προτάσεων που χρησιμοποιούνται στις διαδικτυακές πλατφόρμες Συντακτικές αποφάσεις των μέσων ενημέρωσης Άλλοι 7. Ποιοι από τους παρακάτω τομείς έχουν, κατά τη γνώμη σας, γίνει στόχος ψευδών ή παραπλανητικών πληροφοριών τα τελευταία δύο χρόνια; Παρακαλείσθε, για κάθε τομέα, να χρησιμοποιήσετε κλίμακα από το 1 έως το 4 1 (δεν έχουν γίνει στόχος), 2 (περιορισμένα), 3 (μετρίως), 4 (σε μεγάλο βαθμό). Δεν έχω Πολιτικές υποθέσεις (π.χ. εκλογές) Ασφάλεια 7

Προσωπική ζωή των δημοσίων προσώπων (π.χ. πολιτικοί) Κόσμος του θεάματος και ψυχαγωγία Μετανάστευση (π.χ. πρόσφυγες) Μειονότητες (π.χ. θρησκευτικές, εθνοτικές, γενετήσιου προσανατολισμού) Υγεία (π.χ. εμβόλια) Περιβάλλον (π.χ. κλιματική αλλαγή) Οικονομία και χρηματοοικονομικός τομέας (π.χ. φήμες στην αγορά) Επιστήμη και τεχνολογία (π.χ. πλαστές ή παραπλανητικές μελέτες) 8. Κατά την άποψή σας, έχει επηρεαστεί η κοινή γνώμη από ψευδείς ειδήσεις στους ακόλουθους τομείς τα τελευταία δύο χρόνια; Παρακαλούμε, για κάθε τομέα, χρησιμοποιήστε κλίμακα από το 1 έως το 4: 1 (δεν έχει επηρεαστεί), 2 (σε κάποιο βαθμό), 3 (σε σημαντικό βαθμό), 4 (σε μεγάλο βαθμό) Δεν έχω Πολιτικές υποθέσεις (π.χ. εκλογές) Ασφάλεια Προσωπική ζωή των δημοσίων προσώπων (π.χ. πολιτικοί) Κόσμος του θεάματος και ψυχαγωγία Μετανάστευση (π.χ. πρόσφυγες) Μειονότητες (π.χ. θρησκευτικές, εθνοτικές, γενετήσιου προσανατολισμού) Υγεία (π.χ. εμβόλια) Περιβάλλον (π.χ. κλιματική αλλαγή) Οικονομία και χρηματοοικονομικός τομέας (π.χ. φήμες στην αγορά) Επιστήμη και τεχνολογία (π.χ. πλαστές ή παραπλανητικές μελέτες) 9. Εάν εκπροσωπείτε μια διαδικτυακή πλατφόρμα ή έναν οργανισμό ενημέρωσης, παρακαλείσθε να εξηγήσετε τα κριτήρια που χρησιμοποιείτε για να κατατάξετε το ειδησεογραφικό περιεχόμενο στην πλατφόρμα/ιστότοπό σας και να περιγράψτε τον αντίκτυπό τους ως προς την κατάταξη άλλων ειδησεογραφικών πηγών. 8

Αξιολόγηση των μέτρων που έχουν ήδη ληφθεί από διαδικτυακές πλατφόρμες, μέσα ενημέρωσης και φορείς της κοινωνίας των πολιτών για την αντιμετώπιση της εξάπλωσης της παραπληροφόρησης στο διαδίκτυο Συγκεκριμένα βήματα τα οποία έχουν ακολουθήσει διαδικτυακές πλατφόρμες, μέσα ενημέρωσης και φορείς της κοινωνίας των πολιτών (πχ. φορείς εξακρίβωσης των γεγονότων) για την αντιμετώπιση της εξάπλωσης της παραπληροφόρησης στο διαδίκτυο. Για παράδειγμα, έχουν ληφθεί μέτρα προκειμένου οι ιστότοποι ψευδών ειδήσεων να στερηθούν τα διαδικτυακά διαφημιστικά τους έσοδα, για να κλείσουν ψεύτικοι λογαριασμοί, καθώς και για να θεσπιστούν μηχανισμοί σημαιοδότησης (από τους αναγνώστες και αξιόπιστους φορείς σημαιοδότησης οι οποίοι προειδοποιούν τις πλατφόρμες για αναληθοφανές περιεχόμενο) και συνεργασίες με ανεξάρτητους εξακριβωτές των γεγονότων που συμμορφώνονται με τον διεθνή κώδικα αρχών εξακρίβωσης των γεγονότων. Το ακόλουθο υποσύνολο ερωτήσεων αποσκοπεί στη συγκέντρωση των απαιτούμενων πληροφοριών για τον καλύτερο εντοπισμό των θετικών επιπτώσεων, και των μειονεκτημάτων, που έχουν τα τρέχοντα μέτρα για την αντιμετώπιση της εξάπλωσης της παραπληροφόρησης στο διαδίκτυο. 10. Θεωρείτε ότι τα παρακάτω μέτρα περιόρισαν τη διασπορά ψευδών ειδήσεων και σε ποιο βαθμό; Παρακαλείσθε να αξιολογήσετε καθεμία από τις παρακάτω προτάσεις σε κλίμακα από το 1 έως το 4 1 (καμία συνεισφορά), 2 (ελάχιστη συνεισφορά), 3 (σημαντική συνεισφορά), 4 (μεγάλη συνεισφορά). Δεν έχω Αναδυόμενα μηνύματα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, τα οποία ενθαρρύνουν τους αναγνώστες να ελέγχουν τις ειδήσεις και τις πηγές Μηχανισμοί για να εμφανίζονται σε περίοπτη θέση πληροφορίες από διαφορετικές πηγές που παρουσιάζουν παρεμφερείς απόψεις (π.χ. κουμπί «σχετικά άρθρα») Μηχανισμοί για να εμφανίζονται σε περίοπτη θέση πληροφορίες που παρουσιάζουν διαφορετικές απόψεις (π.χ. κουμπί «σύμφωνα με άλλες πηγές») Μηχανισμοί που επιτρέπουν στους αναγνώστες τη σημαιοδότηση περιεχομένου το οποίο είναι παραπλανητικό και /ή ψευδές Προειδοποιήσεις προς τους αναγνώστες ότι μια ανάρτηση ή ένα άρθρο έχει τεθεί υπό σημαιοδότηση/αμφισβήτηση 9

Εξακρίβωση των γεγονότων μέσω ανεξάρτητων ειδησεογραφικών οργανισμών και φορέων της κοινωνίας των πολιτών (εξηγώντας γιατί μια ανάρτηση ενδέχεται να είναι παραπλανητική) Μηχανισμοί για τη φραγή επιχορηγούμενου περιεχομένου από λογαριασμούς που αναρτούν τακτικά ψευδείς ειδήσεις Κλείσιμο ψεύτικων λογαριασμών και παύση των αυτοματοποιημένων λογαριασμών στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης (βάσει του κώδικα δεοντολογίας της κάθε πλατφόρμας) 11. Εάν εκπροσωπείτε μια διαδικτυακή πλατφόρμα ή έναν οργανισμό ενημέρωσης που έχει υιοθετήσει μέτρα για την αντιμετώπιση της εξάπλωσης της παραπληροφόρησης στη διαδικτυακή πλατφόρμα, στο μέσο ενημέρωσης ή στον ιστότοπο σας, ή σε όσα τελούν υπό διαχείριση τρίτων, παρακαλούμε να εξηγήσετε τα μέτρα που λάβατε. Δώστε μια σύντομη περιγραφή των χαρακτηριστικών τους, καθώς και των αποτελεσμάτων τους. 12. Εάν εκπροσωπείτε μια διαδικτυακή πλατφόρμα ή έναν οργανισμό ενημέρωσης, ποια εργαλεία χρησιμοποιείτε για να εκτιμήσετε το περιεχόμενο που αναρτάται στην πλατφόρμα σας / την ποιότητα των διαδικτυακών πληροφοριών που χρησιμοποιούνται για την παραγωγή ειδησεογραφικού περιεχομένου; Παρακαλείσθε να αξιολογήσετε καθένα από τα παρακάτω μέτρα σε κλίμακα από το 1 έως το 4 1 (σπάνια), 2 (περιστασιακά), 3 (συχνά), 4 (πάντοτε). Δεν έχω Εξακρίβωση των γεγονότων (ανθρώπινοι εξακριβωτές των γεγονότων) Αξιολογήσεις από ομότιμους Σημαιοδότηση (από χρήστες) Σημαιοδότηση (από αξιόπιστους σημαιοδότες) Αυτοματοποιημένα εργαλεία επαλήθευσης του περιεχομένου Άλλο 13. Κατά την άποψή σας, οι αναγνώστες είναι επαρκώς ενημερωμένοι για τα βήματα που πρέπει να ακολουθήσουν ώστε να επιβεβαιώσουν την ακρίβεια των ειδήσεων κατά την ανάγνωση και ανταλλαγή ειδήσεων στο διαδίκτυο (π.χ. να ελέγχουν τις πηγές, να τις συγκρίνουν, να ελέγχουν κατά πόσο οι ισχυρισμοί στηρίζονται σε πραγματικά στοιχεία); Ναι Όχι 10

Δεν έχω Μπορείτε να παραθέσετε τα σχόλιά σας σχετικά με την ενημέρωση των αναγνωστών ως προς τις προφυλάξεις που πρέπει να λαμβάνουν κατά την ανάγνωση και την ανταλλαγή ειδήσεων στο διαδίκτυο αναφέρθηκαν παραπάνω σημαντικά μέτρα-πρωτοβουλίες που λαμβάνονται ήδη 14. Εάν εκπροσωπείτε μια διαδικτυακή πλατφόρμα ή έναν οργανισμό ενημέρωσης, τι κάνει ο οργανισμός σας ώστε να ενημερώνει τους αναγνώστες σχετικά με τις προφυλάξεις που πρέπει να λαμβάνουν κατά την ανάγνωση και ανταλλαγή ειδήσεων στο διαδίκτυο (π.χ. περιοδικές ειδοποιήσεις, προγράμματα δεξιότητας στα μέσα επικοινωνίας); Πώς τους βοηθάτε να αξιολογούν ένα συγκεκριμένο άρθρο/ανάρτηση (εργαλεία για διερεύνηση της πηγής, σύνδεσμοι προς στοιχεία και αριθμούς, σύνδεσμοι προς άλλες πηγές κ.λπ.); Δυνατότητες μελλοντικών δράσεων για τη βελτίωση της πρόσβασης σε αξιόπιστες πληροφορίες και για τον περιορισμό της εξάπλωσης της παραπληροφόρησης στο διαδίκτυο Ενίοτε υποστηρίζεται ότι οι μηχανισμοί που έχουν τεθεί σε εφαρμογή μέχρι σήμερα από τις διαδικτυακές πλατφόρμες και τους οργανισμούς μέσων ενημέρωσης για την αντιμετώπιση της διασποράς των ψευδών ειδήσεων εξουδετερώνουν μόνο ένα μικρό ποσοστό της παραπληροφόρησης, και ότι τούτο προϋποθέτει υψηλής έντασης εργασίας ανθρώπινη επαλήθευση του περιεχομένου και δεν αποτρέπει τη μεταδοτικότητα των ψευδών ειδήσεων από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Επιπλέον, έχουν εκφραστεί ανησυχίες σχετικά με τους κινδύνους λογοκρισίας και την ανάγκη να εξασφαλιστεί μια πιο διαφοροποιημένη και πλουραλιστική κατάταξη των εναλλακτικών πηγών στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Οι ακόλουθες ερωτήσεις αποσκοπούν στη συλλογή πληροφοριών σχετικά με τις συμπληρωματικές δράσεις που μπορούν να συμβάλουν σε μια ολοκληρωμένη και αποτελεσματική απάντηση στο φαινόμενο των ψευδών ειδήσεων. 15. Πιστεύετε ότι θα πρέπει να γίνουν περισσότερα για τον περιορισμό της εξάπλωσης της παραπληροφόρησης στο διαδίκτυο; Ναι Όχι Δεν έχω Μπορείτε να παραθέσετε τα σχόλιά σας σχετικά με όσα πρέπει να γίνουν για τον περιορισμό της εξάπλωσης της παραπληροφόρησης στο διαδίκτυο; 11

16. Κατά τη γνώμη σας, ποια μέτρα θα μπορούσαν να λάβουν οι διαδικτυακές πλατφόρμες για τη βελτίωση της πρόσβασης των χρηστών σε αξιόπιστες πληροφορίες και για την αποτροπή της εξάπλωσης της παραπληροφόρησης στο διαδίκτυο; ανθρώπινη διασταύρωση, επισήμανση μιάς είδησης ως διασταυρωμένη, αναφορά πηγής και υπογραφή του ρεπόρτερ-αρθρογράφου 17. Πόσο αποτελεσματικά θα ήταν τα παρακάτω μέτρα από τις διαδικτυακές πλατφόρμες για την αποτροπή της εξάπλωσης της παραπληροφόρησης στο διαδίκτυο; Παρακαλείσθε να αξιολογήσετε κάθε μέτρο σε κλίμακα από το 1 έως το 4 1 (καθόλου), 2 (λίγο), 3 (μέτρια), 4 (πολύ) Δεν έχω Υψηλότερη κατάταξη των πληροφοριών από αξιόπιστες πηγές και τοποθέτηση σε περίοπτη θέση στα αποτελέσματα αναζήτησης ή στην τροφοδοσία ειδήσεων. Παροχή μεγαλύτερης αμοιβής στους οργανισμούς μέσων ενημέρωσης που παράγουν αξιόπιστες πληροφορίες στο διαδίκτυο Μεγαλύτερη δυνατότητα ελέγχου των χρηστών ως προς την εξατομίκευση της εμφάνισης του περιεχομένου Δυνατότητα άμεσης σημαιοδότησης ύποπτου περιεχομένου μεταξύ των χρηστών των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Επενδύσεις στην εκπαίδευση και ενδυνάμωση των χρηστών για την καλύτερη αξιολόγηση και χρήση των πληροφοριών στο διαδίκτυο. Ύπαρξη κουμπιών δίπλα σε κάθε άρθρο που θα επιτρέπουν στους χρήστες να διερευνούν ή να συγκρίνουν τις πηγές Ενημέρωση των χρηστών όταν κάποιο περιεχόμενο έχει παραχθεί ή μεταδοθεί από μποτ και όχι από άνθρωπο Ενημέρωση των χρηστών σχετικά με τα κριτήρια και/ή τους αλγορίθμους που χρησιμοποιούνται για την προβολή περιεχομένου σε αυτούς (για ποιον λόγο βλέπουν ορισμένα περιεχόμενα) Στήριξη των φορέων της κοινωνίας των πολιτών για τη βελτίωση της παρακολούθησης και της κατάρριψης των ψευδών ειδήσεων. Πρόσληψη εξακριβωτών των γεγονότων στη διαδικτυακή πλατφόρμα Περαιτέρω περιορισμός της ροής των διαφημιστικών εσόδων προς τους ιστότοπους που δημοσιεύουν ψευδείς ειδήσεις. 12

Βελτίωση και επέκταση σε όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ των τρέχουσων πρακτικών στις διαδικτυακές πλατφόρμες, βάσει των οποίων επισημαίνονται οι ύποπτες πληροφορίες μετά την εξακρίβωση των γεγονότων. Επενδύσεις σε τεχνολογικές λύσεις όπως η τεχνητή νοημοσύνη για τη βελτίωση της ανίχνευσης και του εντοπισμού ψευδών ειδήσεων. Ανάπτυξη νέων μορφών συνεργασίας με τις εταιρείες μέσων ενημέρωσης, τους φορείς εξακρίβωσης των γεγονότων και τις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών για την εφαρμογή νέων προσεγγίσεων για την αντιμετώπιση των ψευδών ειδήσεων. Άλλο 18. Κατά τη γνώμη σας, ποια μέτρα θα μπορούσαν να λάβουν οι οργανισμοί μέσων ενημέρωσης για τη βελτίωση της πρόσβασης των χρηστών σε αξιόπιστες πληροφορίες και για την αποτροπή της εξάπλωσης της παραπληροφόρησης στο διαδίκτυο; 19. Πόσο αποτελεσματικά θα ήταν τα παρακάτω μέτρα από τους οργανισμούς μέσων ενημέρωσης για την ενίσχυση της αξιόπιστης ενημέρωσης και την αντιμετώπιση των ψευδών ειδήσεων; Παρακαλείσθε να αξιολογήσετε κάθε μέτρο σε κλίμακα από το 1 έως το 4 1 (καθόλου), 2 (λίγο), 3 (μέτρια), 4 (πολύ) Δεν έχω Περισσότερες επενδύσεις σε νέες μορφές δημοσιογραφίας (π. χ. ερευνητική δημοσιογραφία που βασίζεται σε δεδομένα) που θα προσφέρουν αξιόπιστες και ελκυστικές αφηγήσεις. Ενίσχυση της συνεργασίας με άλλους οργανισμούς μέσων ενημέρωσης Παροχή βοήθειας στους αναγνώστες προκειμένου να αναπτύξουν τις δεξιότητές τους στα μέσα επικοινωνίας ώστε να προσεγγίζουν κριτικά τις ειδήσεις στο διαδίκτυο Παροχή βοήθειας στους αναγνώστες προκειμένου να αξιολογούν τις πληροφορίες όταν και όπου τις διαβάζουν (π.χ. σύνδεσμοι προς τις πηγές). Στήριξη προς τους φορείς της κοινωνίας των πολιτών και τις συμμετοχικές πλατφόρμες (για παράδειγμα με τη χρήση του υποδείγματος της Wikipedia/Wikinews) ώστε να βελτιώσουν την παρακολούθηση και την κατάρριψη των ψευδών ειδήσεων. 13

Επενδύσεις σε τεχνολογικές λύσεις για την ενίσχυση των δυνατοτήτων επαλήθευσης του περιεχομένου τους, ιδίως όσον αφορά το περιεχόμενο που δημιουργούν οι χρήστες, ώστε να μη συμβάλλουν στην αναπαραγωγή των ψευδών ειδήσεων. Άλλο 20. Κατά τη γνώμη σας, ποια μέτρα θα μπορούσαν να λάβουν οι φορείς της κοινωνίας των πολιτών για τη στήριξη της αξιόπιστης πληροφόρησης και για την αποτροπή της εξάπλωσης της παραπληροφόρησης στο διαδίκτυο; 21. Πώς αξιολογείτε την προστιθέμενη αξία ενός ανεξάρτητου παρατηρητηρίου/δικτυακού τόπου (που θα συνδέει μεταξύ τους πλατφόρμες, οργανισμούς μέσων ενημέρωσης και φορείς εξακρίβωσης των γεγονότων) για την ανίχνευση της παραπληροφόρησης και των αναδυόμενων χαλκευμένων αφηγήσεων, για τη βελτίωση της κατάρριψής τους και τη διευκόλυνση της προβολής διαφορετικών πηγών πληροφόρησης στο διαδίκτυο; Παρακαλείσθε να αξιολογήσετε καθεμία από τις παρακάτω προτάσεις σε κλίμακα από το 1 έως το 4 1 (διαφωνώ πλήρως), 2 (διαφωνώ), 3 (συμφωνώ), 4 (συμφωνώ απόλυτα). Εάν το κρίνετε χρήσιμο, μπορείτε παρακάτω να διατυπώσετε προτάσεις όσον αφορά την ανεξαρτησία π.χ. ακαδημαϊκή εποπτεία, δομές σε επίπεδο κοινότητας ή υβριδικές δομές όπως η Wikipedia. Δεν έχω Το κοινό θα επωφελούνταν από ένα ανεξάρτητο παρατηρητήριο που θα λειτουργούσε ως κέντρο γνώσεων, συγκεντρώνοντας μελέτες και παρέχοντας γενικές συμβουλές σχετικά με τον τρόπο αντιμετώπισης της παραπληροφόρησης στο διαδίκτυο. Το κοινό θα επωφελούνταν από ένα ανεξάρτητο παρατηρητήριο που θα εξέταζε δημοφιλείς αναρτήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, θα ζητούσε την εξέτασή τους από εξακριβωτές των γεγονότων, και θα παρείχε προειδοποιήσεις (σε πλατφόρμες, δημόσιες αρχές, κ.λπ.) για την ανάγκη σημαιοδότησής τους. Το κοινό θα επωφελούνταν από ένα ανεξάρτητο παρατηρητήριο/ιστότοπο που θα εξέταζε δημοφιλείς αναρτήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, θα ερευνούσε τα γεγονότα και θα ανέπτυσσε εναλλακτικές αφηγήσεις, κατά περίπτωση. 14

Το κοινό θα επωφελούνταν από ένα ανεξάρτητο παρατηρητήριο/ιστότοπο που δεν θα εξέταζε αναρτήσεις, αλλά, αντιθέτως, θα βοηθούσε να συγκεντρωθούν τεκμηριωμένες πληροφορίες (και ενδεχομένως οι βαθμολογίες των χρηστών) για κάθε πηγή, ώστε να συμβάλει στη δημιουργία μιας τεκμηριωμένης εικόνας για τη δραστηριότητα και τη φήμη κάθε πηγής Ένα παρατηρητήριο δεν είναι χρήσιμο για το κοινό 22. Θεωρείτε πως πρέπει να ληφθούν μέτρα από τις δημόσιες αρχές για την αντιμετώπιση της διασποράς των ψευδών ειδήσεων και, αν ναι, ποια μέτρα και σε ποιο επίπεδο (παγκόσμιο, ευρωπαϊκό, εθνικό/περιφερειακό) θα πρέπει να ληφθούν; 23. Παρακαλείσθε να παραθέσετε τυχόν σχόλια και/ή συνδέσμους προς έρευνες που θεωρείτε χρήσιμο να επισημανθούν στην Επιτροπή. Contact CNECT-CONSULT-FAKENEWS@ec.europa.eu 15