Δ ι α φ ά ν ε ι ε ς β ι β λ ί ο υ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6 ο ΛΟΓΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΙ ΒΙΒΛΙΑ
Τι θα δούμε σε αυτό το κεφάλαιο Λογιστικά γεγονότα και λογιστικά βιβλία Λογιστικά βιβλία και διακρίσεις αυτών Κατηγορίες λογιστικών βιβλίων επιτηδευματιών
Λογιστικά γεγονότα και λογιστικά βιβλία Όλα τα λογιστικά γεγονότα καταχωρούνται στα βιβλία της κάθε επιχείρησης με βάση κάποια έγγραφα, που στη λογιστική καλούνται δικαιολογητικά ή παραστατικά, διότι παριστάνουν αξίες. Η καταγραφή της χρηματοοικονομικής κατάστασης της περιουσίας και των λογιστικών γεγονότων γίνεται με την κατάλληλη λογιστική τεχνική στα λογιστικά βιβλία της επιχειρήσεως.
Δικαιολογητικά έγγραφα Τα δικαιολογητικά έγγραφα διακρίνονται σε δύο κατηγορίες: στα εξωτερικά όπως είναι: τα δικαιολογητικά αγορών, τα δικαιολογητικά πωλήσεων, τα δικαιολογητικά λήψεως ή παροχής υπηρεσιών, όπως π.χ. το τιμολόγιο, το δελτίο αποστολής, το δελτίο εισαγωγής, το δελτίο λιανικής πωλήσεως. τα δικαιολογητικά εισπράξεων και πληρωμών, όπως π.χ. το γραμμάτιο ή η απόδειξη εισπράξεως, το ένταλμα ή απόδειξη πληρωμής, η απόδειξη της ταμιακής μηχανής. τα δικαιολογητικά άλλων πράξεων, όπως π.χ. τα συμβόλαια, τα ιδιωτικά συμφωνητικά, τα δελτία παραγγελιών, οι φορτωτικές. στα εσωτερικά (ή αλλιώς υπηρεσιακά) όπως είναι: Τα δελτία εξαγωγής και τα δελτία εισαγωγής από μία αποθήκη της επιχειρήσεως σε άλλη ή από αποθήκη στην παραγωγή ή από κατάστημα σε κατάστημα κ.λπ., το δελτίο παραγωγής προϊόντων, τα φύλλα επιμερισμού των έμμεσων δαπανών.
Παράδειγμα χειρόγραφου τιμολογίου
Παράδειγμα ηλεκτρονικού τιμολογίου - δελτίου αποστολής
Λογιστικά βιβλία και διακρίσεις αυτών «Κύρια βιβλία» ονομάζονται τα βιβλία εκείνα με τα οποία παρέχονται γενικές πληροφορίες για την οικονομική κατάσταση της επιχειρήσεως. Τέτοια βιβλία είναι το βιβλίο απογραφών και ισολογισμών, το ημερολόγιο και το γενικό καθολικό. «Βοηθητικά βιβλία» είναι τα βιβλία εκείνα που υποβοηθούν το λογιστικό έργο και παρέχουν ειδικές πληροφορίες π. χ. αναλυτικά καθολικά, ισοζύγια κ.λπ. Από άποψη νομοθεσίας τα λογιστικά βιβλία διακρίνονται σε: υποχρεωτικά και προαιρετικά.
Παράδειγμα γενικού ημερολογίου από πρόγραμμα μηχανογραφημένης λογιστικής
Παράδειγμα ημερολογιακού άρθρου από πρόγραμμα μηχανογραφημένης λογιστικής
Βιβλίο απογραφών και ισολογισμών Στο Βιβλίο Απογραφών και Ισολογισμών καταχωρείται η πραγματική, λεπτομερής απογραφή που αποτελεί την αφετηρία του κάθε λογιστικού κυκλώματος εγγραφών, δηλαδή ανοίγματος των βιβλίων, καθώς και το τέλος του κάθε λογιστικού κυκλώματος, δηλαδή κλεισίματος των βιβλίων. Η επιχείρηση πραγματοποιεί απογραφή τουλάχιστον μία φορά κάθε χρήση και συγκεκριμένα στο τέλος αυτής.
Καθολικό Το λογιστικό βιβλίο που λέγεται «Καθολικό» διακρίνεται στο «Γενικό καθολικό» και στα «Αναλυτικά καθολικά». Το γενικό καθολικό αποτελείται από το σύνολο των λογαριασμών της επιχείρησης. Στο γενικό καθολικό καταχωρούνται οι γενικοί ή πρωτοβάθμιοι λογαριασμοί. Τα αναλυτικά καθολικά είναι τα βιβλία, συνήθως καρτέλες ή μηχανογραφικά έντυπα, στα οποία ανοίγονται και καταχωρούνται οι δευτεροβάθμιοι, τριτοβάθμιοι κ.λπ. λογαριασμοί.
Παράδειγμα γενικού καθολικού από πρόγραμμα μηχανογραφημένης λογιστικής
Παράδειγμα αναλυτικού καθολικού από πρόγραμμα μηχανογραφημένης λογιστικής
Ισοζύγια Ισοζύγιο Γενικού Καθολικού καλείται εκείνη η χρηματοοικονομική κατάσταση, η οποία παρουσιάζει σε χρηματικές μονάδες, όλους εκείνους τους λογαριασμούς, που εμφανίζονται στο γενικό καθολικό της λογιστικής μονάδας, κατά τη διάρκεια του χρόνου, μέσα στον οποίο καταρτίζεται. Δύο είναι οι λόγοι που καθιστούν αναγκαία την κατάρτιση ισοζυγίου του γενικού καθολικού: Ο πρώτος λόγος αφορά την ανάγκη ελέγχου τόσο της ορθότητας, όσο και της ακρίβειας της μεταφοράς των ημερολογιακών εγγραφών στους λογαριασμούς του γενικού καθολικού. Ο δεύτερος λόγος είναι να προσδιορίζεται, προσωρινά και κατά τη διάρκεια της λογιστικής χρήσης, η χρηματοοικονομική κατάσταση της λογιστικής μονάδας και το αποτέλεσμα, το οποίο έχει επιτύχει μέχρι και τη χρονική στιγμή της κατάρτισής του.
Διάκριση ισοζυγίων (χρόνος κατάρτισης) Ανάλογα με το χρόνο κατάρτισης τους τα ισοζύγια γενικού καθολικού διακρίνονται στα ακόλουθα είδη: α) Προσωρινά Ισοζύγια: Καλούνται εκείνα τα ισοζύγια, που καταρτίζονται κατά τη διάρκεια της λογιστικής χρήσης, σε τακτά χρονικά διαστήματα. β) Προσαρμοσμένα Ισοζύγια: Καλούνται εκείνα τα ισοζύγια, που καταρτίζονται στο τέλος της λογιστικής χρήσης, μετά τη μεταφορά των εγγραφών προσαρμογής των λογαριασμών, στους λογαριασμούς του γενικού καθολικού. γ) Οριστικά Ισοζύγια: Καλούνται εκείνα τα ισοζύγια, που καταρτίζονται στο τέλος της λογιστικής χρήσης, μετά τη μεταφορά στους λογαριασμούς του γενικού καθολικού των εγγραφών προσδιορισμού του αποτελέσματος της χρήσης. Το ισοζύγιο αυτό είναι και το τελευταίο της χρήσης.
Παράδειγμα ισοζυγίου γενικού καθολικού (με λογαριασμούς σε πρώτο βαθμό) από πρόγραμμα μηχανογραφημένης λογιστικής
Βιβλίο αποθήκης Στο βιβλίο αποθήκης δηλαδή καταχωρούνται για κάθε αγαθό οι αγορές και οι πωλήσεις κατά είδος, ποσότητα και αξία και η ποσοτική διακίνηση κατά είδος και ποσότητα κατά την εισαγωγή και εξαγωγή.
Κατηγορίες λογιστικών βιβλίων επιτηδευματιών Οι κατηγορίες λογιστικών βιβλίων των επιτηδευματιών διακρίνονται σε: Α κατηγορίας, Β κατηγορίας και Γ κατηγορίας.
Βιβλία Β κατηγορίας Στη δεύτερη (Β) κατηγορία τηρήσεως βιβλίων υπάρχει το Βιβλίο Εξόδων - Εσόδων, όπου: στο σκέλος των εξόδων τηρούνται κατά χρονολογική σειρά και αιτιολογημένα τα έξοδα της επιχειρήσεως και στο σκέλος των εσόδων, πάλι κατά χρονολογική σειρά και αιτιολογημένα, καταχωρούνται τα έσοδα, από πώληση αγαθών, παροχή υπηρεσιών, εκποίηση πάγιων κ.λπ.
Παράδειγμα βιβλίου εσόδων-εξόδων (Έσοδα)
Βιβλία Γ κατηγορίας Στην τρίτη (Γ) κατηγορία τηρήσεως βιβλίων τηρούνται: Το Βιβλίο Απογραφών και Ισολογισμών, στο οποίο καταχωρείται η απογραφή, ο ισολογισμός, οι αναλύσεις των λογαριασμών της γενικής εκμεταλλεύσεως και των αποτελεσμάτων χρήσεως. Το Γενικό Ημερολόγιο, (ή αν πρόκειται για συγκεντρωτικό σύστημα τα Αναλυτικά Ημερολόγια και το Συγκεντρωτικό) στο οποίο καταχωρούνται κατά χρονολογική σειρά και αιτιολογημένα τα λογιστικά γεγονότα. Το Γενικό Καθολικό, στο οποίο καταχωρούνται από το ημερολόγιο οι πρωτοβάθμιοι λογαριασμοί. Τα Αναλυτικά Καθολικά, ένα για κάθε περιληπτικό λογαριασμό. Το Βιβλίο Αποθήκης και το Βιβλίο Παραγωγής- Κοστολογίου, εφ' όσον υπάρχει υποχρέωση τηρήσεώς τους.