Ενυδάτωση & Ηλικωμένοι Αδελαΐς Αθανασάτου, MSc Υποψήφια Διδάκτωρ Διατροφής του Ανθρώπου Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνων
Ποιοί είναι ηλικιωμένοι? Ορίζονται ως οι ενήλικοι ηλικίας μεγαλύτερης των 65 ετών Διαφοροποιήσεις ανάλογα με: τη σωματική υγεία την ψυχική υγεία τον τρόπο ζωής
Σωστή ενυδάτωση σημαίνει ισορροπία στο ισοζύγιο ύδατος (ισοζύγιο ύδατος, σε ml, κατά προσέγγιση!)
Η πρόσληψη ύδατος εξαρτάται από τις διατροφικές επιλογές 80% 20%
Η πρόσληψη ύδατος ενδέχεται να είναι χαμηλότερη στους ηλικιωμένους μερικοί λόγοι είναι: Μειωμένη αίσθηση δίψας Μειωμένη όρεξη Δυσκολίες στην κατάποση Προβλήματα επικοινωνίας Αδυναμία πρόσβασης σε ροφήματα Ferry, Nutr Rev. 2005 63:S22-9
Η απώλεια ύδατος εξαρτάται από τις περιβαλλοντικές συνθήκες και τα επίπεδα φυσικής δραστηριότητας
Η απώλεια ύδατος μπορεί να είναι υψηλότερη σε ενήλικες μεγαλύτερης ηλικίας μερικοί λόγοι είναι Ασθένειες (π.χ., πυρετός, έμετος, διάρροια, διαβήτης, νεφρική δυσλειτουργία) Φαρμακευτική αγωγή (π.χ., διουρητικά, καθαρτικά) Υψηλά επίπεδα φυσικής δραστηριότητας Ferry, Nutr Rev. 2005 63:S22-9
Κατηγορίες Αφυδάτωσης Ισοτονική Υποτονική Υπερτονική Περιγραφη Απώλεια νατρίου = Απώλεια νερού Απώλεια νατρίου > Απώλεια νερού Νάτριο ορού αίματος <135 mmol/l Απώλεια νατρίου <Απώλεια νερού Νάτριο ορού αίματος>145mmol/l Πιθανή αιτία νηστεία, έμετος, διάρροια Αυξημένη κατανάλωση διουρητικών Πυρετός Μειωμένη πρόσληψη υγρών, στέρηση από υγρά, πιθανή αμέλεια
Συνέπειες Αφυδάτωσης Βραχυπρόθεσμες Kατακλίσεις Δυσκοιλιότητα Πνευμονία Αποπροσανατολισμος Μακροπρόθεσμες Στεφανιαία νόσος Υπέρταση Θρόμβωση Εγκεφαλικό επεισόδιο
Ορθή ενυδάτωση σε ενήλικες > 65 ετών Μέτρηση ή εκτίμηση ή παρατήρηση της ενυδάτωσης σε ενήλικες μεγαλύτερης ηλικίας 65-80 ετών αυτοεξηπηρετούμενων ατόμων άνω των 81 ετών αυτοεξηπηρετούμενων ατόμων άνω των 65 ετών νοσηλευόμενα άτομα
Ισοζύγιο ύδατος σε ενήλικες μεγαλύτερης ηλικίας αυτοεξηπηρετούμενων
Εκτίμηση του ισοζυγίου ύδατος σε ενήλικες
Ερωτηματολόγιο Ισοζυγίου Ύδατος (WBQ) Σχεδιάσμός, επικύρωση και έλεγχος επαναληψιμότητας του ερωτηματολογίου που εκτιμά Πρόσληψη ύδατος από στερεά και υγρά τρόφιμα και πόσιμο νερό Απώλεια ύδατος μέσω του ιδρώτα σε διάφορα επίπεδα φυσικης δραστηριότητας, των ούρων και των κοπράνων (Malisova et al., IJFSN, 2011)
Εκτίμηση του ισοζυγίου ύδατος με τη χρήση του WBQ Σε αυτοεξηπητερούμενους ενήλικες μεγαλύτερης ηλικίας 100 ενήλικες, ηλικίας 65-80y 100 ενήλικες άνω των 81y Σύγκριση με 300 ενήλικες, ηλικίας 20-65y 50 ενήλικες, ηλικίας 65-80y νοσηλευόμενοι
Ισοζύγιο ύδατος σε ενήλικες μεγαλύτερης ηλικίας Living conditions, Age (y) Water component (ml/day) At home 65-80 (n=108) At home >81 (n=94) In hospital 65-80 (n=51) At home 18-65 (n=335) Balance -749 ± 1386-38 ± 933 64 ± 1399-253 ± 1495 Total Intake 2571 ± 739 2508 ± 704 2586 ± 1071 2912 ± 1025 from beverages 628 ± 454 571 ± 319 587 ± 415 804 ± 445 from drinking water 628 ± 454 1201 ± 510 1165 ± 649 1374 ± 588 from foods (NS) 690 ± 302 736 ± 353 834 ± 317 734 ± 482 Loss 3320 ± 1216 2546 ± 830 2522 ± 1048 3492 ± 2099 Malisova et al, poster, Alegranza room
Κατανομή του ισοζυγίου ύδατος σε 4 τεταρτημόρια σε ενήλικες μεγαλύτερης ηλικίας Ηλικία (y) αυτοεξηπηρετούμενοι νοσηλευόμενοι
Η ενυδάτωση ίσως να μην είναι ορθή σε ενήλικες μεγαλύτερης ηλικίας (συγκριτικά με νεότερους ενήλικες) Ηλικία 65-80y: Απώλεια ύδατος παρόμοια Χαμηλότερη πρόσληψη ύδατος από πόσιμο νερό και ροφήματα Ηλικία >81y Απώλεια ύδατος χαμηλότερη Χαμηλότερη πρόσληψη ύδατος από πόσιμο νερό και ροφήματα
Ενυδάτωση σε ηλικιωμένους μεγαλύτερης ηλικίας Μικρές αλλαγές στην πρόσληψη νερού έχουν μεγάλη διαφορά στους ηλικιωμένους
Ισοζύγιο ύδατος σε ενήλικες μεγαλύτερης ηλικίας νοσηλευόμενους
Η ενυδάτωση σε ενήλικες μεγαλύτερης ηλικίας σε μονάδες φροντίδας είναι μια πολύπλοκη πρακτική Επεκτείνεται πέραν της εξασφάλισης επαρκούς πρόσληψης Η κατανάλωση ροφημάτων αποτελεί μια ευχάριστη και κοινωνική εμπειρία
Εκτίμηση από 2 μονάδες υγείας στο Ηνωμένο Βασίλειο μεθοδολογία: Παρατηρήσεις Συνεντεύξεις Ομάδες εστίασης
Παράγοντες που μειώνουν την κατανάλωση ροφημάτων
αράγοντες που μειώνουν την κατανάλωση ρ
Βήματα προς την ορθή ενυδάτωση σε νοσοκομεία και μονάδες υγείας Ενημέρωση και εκπαίδευση των φροντιστών και επαγγελματιών υγείας Ενθάρρυνση των ηλικιωμένων ατόμων να καταναλώνουν ροφήματα Πρόσβαση των ηλικιωμένων ατόμων σε ροφήματα Αξιολόγηση χρόνιων φαρμακευτικών αγωγών για πιθανές συνέπειες αφυδάτωσης Προσδιορισμός ανορεξιών Έλεγχος εμποδίων για την κατανάλωση ροφημάτων
Βήματα προς την ορθή ενυδάτωση σε νοσοκομεία και μονάδες υγείας Ελαχιστοποίηση του χρόνου νηστείας των ασθενών για εξετάσεις/διαδικασίες κατά τη διάρκεια νοσηλείας Διασφάλιση της τακτικής στοματικής φροντίδας Διευκόλυνση χρήσης της τουαλέτας (προσβάσιμος εξοπλισμός) για την ενθάρυνση της ενυδάτωσης Προσπάθεια για παροχή το λιγότερο 1.5 lt σε περιόδoυς αυξημένου κινδύνου αφυδάτωσης
M. Burns, 2005 29
Συμπεράσματα Οι ενήλικοι μεγαλύτερης ηλικίας έχουν ειδικές ανάγκες, και σε ορισμένες περιπτώσεις χαμηλότερες φυσικές και νοητικές ικανότητες Κοινωνικοί παράγοντες μπορεί να συμβάλλουν σημαντικά στην ορθή ενυδάτωση
Συμπεράσματα Η ορθή ενυδάτωση μπορεί να επιτευχθεί όταν προσφέρεται στους ενήλικες μεγαλύτερης ηλικίας νερό και μια ποικιλία ροφημάτων (χυμός, αναψυκτικά, τσάι, καφές) σε κατάλληλα ποτήρια/κούπες στην επιθυμητή θερμοκρασία Οι ανάγκες σε νερό μπορεί να είναι μεγαλύτερες το καλοκαίρι
Correlation of water balance with urine volume, color and osmolality and 3-day diaries P-values derived through the tau Kendaul test, P-values are at 0.05 level.
Bland and Altman plots of differences vs means Water loss Water balance Water intake from solid foods
Μεταβολές της Σύστασης Σώματος Adapted from Puig M: Body composition and growth. In Nutrition in Pediatrics, ed. 2, edited by WA Walker and JB Watkins. Hamilton, Ontario, BC Decker, 1996.