ΕΛΕΓΚΤΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΚΛΙΜΑΚΙΟ ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ ΔΑΠΑΝΩΝ ΣΤΟ VII ΤΜΗΜΑ ΠΡΑΞΗ 192-19 Περίληψη Απευθείας ανάθεση προμήθεια υλικών ύδρευσης άρδευσης που αφορούν σε διαφορετικές δημοτικές ενότητες χωρίς να αντιμετωπισθούν μέσω ενιαίας διαγωνιστικής διαδικασίας,λαμβανομένου υπόψη ότι στο αντικείμενο έργων που ανατέθηκαν κατά το ίδιο οικονομικό έτος στις ίδιες Δ.Ε. είχε περιληφθεί η προμήθεια όμοιων υλικών. Αναλυτικά Εξαίρεση από την απαγόρευση επιμερισμού της συνολικής δαπάνης όμοιων ή ομοειδών συμβάσεων θεσπίζεται με το άρθρο 6 παρ. 14 του ν. 4071/2012, το οποίο επιτρέπει στους δήμους την αυτοτελή διενέργεια προμηθειών, όταν αυτές αφορούν σε διαφορετικές δημοτικές ενότητες, υπό την προϋπόθεση ότι οι αντίστοιχες δαπάνες έχουν εγγραφεί σε ξεχωριστές ανά δημοτική ενότητα πιστώσεις του εγκεκριμένου προϋπολογισμού τους (πράξεις 13/2018 και τις εκεί παρατεθείσες πράξεις, μεταξύ των οποίων και η 231/2017 ΚΠΕΔ στο VII Τμ. Ελ. Συν., όπου και μειοψηφία). Η εντελλόμενη δαπάνη είναι νόμιμη, καθόσον οι άνω απευθείας αναθέσεις αφενός μεν είναι κάτω του ορίου των 20.000,00 ευρώ και αφετέρου αφορούν σε διαφορετικές δημοτικές ενότητες. Περαιτέρω, δεν υφίσταται περίπτωση μη νόμιμης κατάτμησης των ως άνω προμηθειών λόγω μη συμπερίληψης των προμηθευθέντων ειδών σε προηγηθέντες και κατακυρωθέντες εντός του ίδιου οικονομικού έτους (2018) διαγωνισμούς για
2 την ανάθεση έργων επισκευής του δικτύου ύδρευσης των Δ.Ε. Τ και Καλλικράτειας, διότι α) οι εν λόγω διαγωνισμοί αφορούσαν στην αποκατάσταση εκτάκτων βλαβών του δικτύου από τους αναδόχους εργολήπτες και όχι προμήθεια αγαθών προς ενσωμάτωση στις επισκευές και την τακτική συντήρηση αυτού από τις υπηρεσίες του Δήμου, β) στον προϋπολογισμό των ανωτέρω έργων συμπεριλαμβάνονταν μεν υλικά που επρόκειτο να χρησιμοποιηθούν και ενσωματωθούν στα έργα αποκατάστασης βλαβών (παράγρ. 1.3.2 των μελετών που προηγήθηκαν της ανάθεσης των ανωτέρω έργων), τα οποία, ωστόσο, δεν μπορούσαν να καταγραφούν αναλυτικά κατ είδος εκ των προτέρων, αφού σκοπός των αναθέσεων στους εργολήπτες ήταν η άμεση αποκατάσταση των βλαβών εντός ώρας, ανεξαρτήτως των υλικών που απαιτούντο και γ) δεν αποδεικνύεται ότι η δαπάνη για την προμήθεια των αγαθών που πρόκειται να ενσωματωθεί στα ως άνω έργα, συναθροιζόμενη με τις μεταγενέστερα διενεργηθείσες προμήθειες εκ 11.328,86 και 18.871,44 ευρώ, αντίστοιχα, υπερβαίνει το όριο των 20.000,00 ευρώ, αφού, όπως προαναφέρθηκε, τα εν λόγω υλικά δεν καταγράφονται χωριστά κατ είδος στις αντίστοιχες μελέτες. Κατ ακολουθία των ανωτέρω, οι εντελλόμενες με τα 40 και 41, οικονομικού έτους 2019, χρηματικά εντάλματα δαπάνες είναι νόμιμες και αυτά πρέπει να θεωρηθούν. Δείτε το πλήρες κείμενο ΕΛΕΓΚΤΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΚΛΙΜΑΚΙΟ ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ ΔΑΠΑΝΩΝ ΣΤΟ VII ΤΜΗΜΑ ΠΡΑΞΗ 192-19 Αποτελούμενο από την Πρόεδρό του Ελένη Λυκεσά, Σύμβουλο, και τους Ιωάννη Νταλαχάνη (εισηγητή) και Αθανασία-Μυροφόρα Σιδηροπούλου, Παρέδρους. Γραμματέας: Ιωάννης Αθανασόπουλος, υπάλληλος του Ελεγκτικού Συνεδρίου.
3 Συνήλθε στο Κατάστημά του, στις 24 Ιουνίου 2019, για να αποφανθεί αν πρέπει να θεωρηθούν τα 40 και 41, οικονομικού έτους 2019, χρηματικά εντάλματα πληρωμής του Δήμου Ν. Π. Σκέφθηκε κατά το νόμο 1. Με την από 31.5.2019 έκθεση της Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου στο Νομό Χ ζητείται να αρθεί η διαφωνία που ανέκυψε μεταξύ αυτής, βάσει της /31.12.2018 πράξης επιστροφής, και του ως άνω Δήμου ( /16.5.2019 έγγραφο επανυποβολής), για τη θεώρηση των ανωτέρω χρηματικών ενταλμάτων, ποσού 11.328,86 και 18.871,44 ευρώ, αντίστοιχα, που αφορούν στην προμήθεια υλικών ύδρευσης άρδευσης για τις Δ.Ε. Τ και Καλλικράτειας, αντίστοιχα. Κατά την Επίτροπο, κατ εκτίμηση των λόγων διαφωνίας της, οι ανωτέρω ανατεθείσες απευθείας προμήθειες υλικών έπρεπε να αντιμετωπισθούν μέσω ενιαίας διαγωνιστικής διαδικασίας, λαμβανομένου υπόψη ότι στο αντικείμενο έργων που ανατέθηκαν κατά το ίδιο οικονομικό έτος στις ίδιες Δ.Ε. είχε περιληφθεί η προμήθεια όμοιων υλικών. 2. Ο ν. 4412/2016 «Δημόσιες Συμβάσεις Έργων, Προμηθειών και Υπηρεσιών (προσαρμογή στις Οδηγίες και )» (Α 147) ορίζει στο άρθρο 3 παρ. 1 ότι «Το παρόν Βιβλίο (άρθρα 3 έως 221) θεσπίζει κανόνες για τις διαδικασίες προγραμματισμού και σύναψης συμβάσεων ( ) που πραγματο-ποιούνται από αναθέτουσες αρχές, ανεξαρτήτως εκτιμώμενης αξίας αυτών ( )», στο άρθρο 6 παρ. 1 εδ. α ότι «Ο υπολογισμός της εκτιμώμενης αξίας μιας σύμβασης βασίζεται στο συνολικό πληρωτέο ποσό, χωρίς ΦΠΑ, όπως εκτιμάται από την αναθέτουσα αρχή ( )», στο άρθρο 117 παρ. 1 ότι «Προσφυγή στη διαδικασία του συνοπτικού διαγωνισμού επιτρέπεται όταν η εκτιμώμενη αξία της σύμβασης είναι ίση ή κατώτερη από το ποσό των εξήντα χιλιάδων (60.000) ευρώ, χωρίς να συμπεριλαμβάνεται ο ΦΠΑ» και στο άρθρο 118 παρ. 1 ότι «Προσφυγή στη διαδικασία της απευθείας ανάθεσης επιτρέπεται όταν η εκτιμώμενη αξία της σύμβασης, χωρίς ΦΠΑ, είναι ίση ή κατώτερη από το ποσό των είκοσι χιλιάδων
4 (20.000) ευρώ». Περαιτέρω, ο ν. 4071/2012 «Ρυθμίσεις για την τοπική ανάπτυξη, την αυτοδιοίκηση και την αποκεντρωμένη διοίκηση- Ενσωμάτωση Οδηγίας 2009/50/ΕΚ» (Α 85) ορίζει στο άρθρο 6 παρ. 14 ότι «Όμοιες ή ομοειδείς δαπάνες δύνανται να εγγραφούν σε ξεχωριστές πιστώσεις, κατά Ειδικό Φορέα και ΚΑΕ, στον εγκεκριμένο προϋπολογισμό ( ) του δήμου και να εκτελεστούν αυτοτελώς, εφόσον αφορούν σε διαφορετικές ( ) δημοτικές ενότητες ( )». Από τον συνδυασμό των ως άνω διατάξεων συνάγονται τα ακόλουθα: Οι δήμοι μπορούν να αναθέτουν απευθείας συμβάσεις προμηθειών, η κατ είδος ετήσια συνολική δαπάνη των οποίων δεν υπερβαίνει το ποσό των 20.000 ευρώ χωρίς ΦΠΑ. Στο πλαίσιο αυτό δεν είναι νόμιμος ο επιμερισμός της συνολικής ποσότητας όμοιων ή ομοειδών προμηθειών σε περισσότερες κατηγορίες και η εν συνεχεία απευθείας ανάθεσή τους με βάση το ύψος της δαπάνης που προκύπτει από την τεχνητή αυτήν κατάτμηση, διότι με τον τρόπο αυτόν επιχειρείται, κατά περιγραφή των προαναφερόμενων, η αποφυγή της τήρησης της διαδικασίας του διαγωνισμού. Εξαίρεση από την ως άνω απαγόρευση επιμερισμού της συνολικής δαπάνης όμοιων ή ομοειδών συμβάσεων θεσπίζεται με το άρθρο 6 παρ. 14 του ν. 4071/2012, το οποίο επιτρέπει στους δήμους την αυτοτελή διενέργεια προμηθειών, όταν αυτές αφορούν σε διαφορετικές δημοτικές ενότητες, υπό την προϋπόθεση ότι οι αντίστοιχες δαπάνες έχουν εγγραφεί σε ξεχωριστές ανά δημοτική ενότητα πιστώσεις του εγκεκριμένου προϋπολογισμού τους (πράξεις 13/2018 και τις εκεί παρατεθείσες πράξεις, μεταξύ των οποίων και η 231/2017 ΚΠΕΔ στο VII Τμ. Ελ. Συν., όπου και μειοψηφία). 3. Στην υπό κρίση υπόθεση προκύπτει ότι με την /2.11.2018 απόφαση του Δημάρχου Ν Π εγκρίθηκε η απευθείας ανάθεση, στην εταιρεία Αφοί Γ Ο.Ε., της προμήθειας υλικών ύδρευσης άρδευσης στη Δ.Ε. Τ, ποσού 11.328,86 ευρώ, προς χρησιμοποίηση από το προσωπικό του Δήμου για επισκευές και
5 συντηρήσεις του δικτύου της εν λόγω Δ.Ε.. Συναφώς υπεγράφη αυθημερόν σύμβαση ισόποσου τιμήματος, ενώ, μετά την παραλαβή των ειδών, στις 14.11.2018, εκδόθηκε το 427/2018 χρηματικό ένταλμα, το οποίο αντικαταστάθηκε από το ισόποσο /2019 όμοιο και επανυποβλήθηκε μετά την πράξη διαφωνίας της Επιτρόπου. Για τον ίδιο σκοπό, της αντιμετώπισης αναγκών επισκευών και συντήρησης του δικτύου ύδρευσης άρδευσης από τον Δήμο, ο ίδιος Δήμος προμηθεύθηκε, βάσει της /2.11.2018 απόφασης του Δημάρχου του, απευθείας από την ίδια ως άνω εταιρεία, υλικά ύδρευσης- άρδευσης για τη Δ.Ε. Καλλικράτειας, συνολικού ποσού 18.871,44 ευρώ. Μετά την εκτέλεση της σχετικώς υπογραφείσας σύμβασης και την παραλαβή των υλικών στις 13.11.2018 εκδόθηκε το 428/2018 χρηματικό ένταλμα πληρωμής και σε αντικατάσταση αυτού επανυποβλήθηκε το 41/2019 ισόποσο όμοιο. 4. Με δεδομένα αυτά η εντελλόμενη δαπάνη είναι νόμιμη, καθόσον οι άνω απευθείας αναθέσεις αφενός μεν είναι κάτω του ορίου των 20.000,00 ευρώ και αφετέρου αφορούν σε διαφορετικές δημοτικές ενότητες. Περαιτέρω, δεν υφίσταται περίπτωση μη νόμιμης κατάτμησης των ως άνω προμηθειών λόγω μη συμπερίληψης των προμηθευθέντων ειδών σε προηγηθέντες και κατακυρωθέντες εντός του ίδιου οικονομικού έτους (2018) διαγωνισμούς για την ανάθεση έργων επισκευής του δικτύου ύδρευσης των Δ.Ε. Τ και Καλλικράτειας, διότι α) οι εν λόγω διαγωνισμοί αφορούσαν στην αποκατάσταση εκτάκτων βλαβών του δικτύου από τους αναδόχους εργολήπτες και όχι προμήθεια αγαθών προς ενσωμάτωση στις επισκευές και την τακτική συντήρηση αυτού από τις υπηρεσίες του Δήμου, β) στον προϋπολογισμό των ανωτέρω έργων συμπεριλαμβάνονταν μεν υλικά που επρόκειτο να χρησιμοποιηθούν και ενσωματωθούν στα έργα αποκατάστασης βλαβών (παράγρ. 1.3.2 των μελετών που προηγήθηκαν της ανάθεσης των ανωτέρω έργων), τα οποία, ωστόσο, δεν μπορούσαν να καταγραφούν αναλυτικά κατ είδος εκ των προτέρων, αφού σκοπός των αναθέσεων στους εργολήπτες ήταν η άμεση αποκατάσταση των βλαβών εντός ώρας, ανεξαρτήτως των υλικών που απαιτούντο
6 και γ) δεν αποδεικνύεται ότι η δαπάνη για την προμήθεια των αγαθών που πρόκειται να ενσωματωθεί στα ως άνω έργα, συναθροιζόμενη με τις μεταγενέστερα διενεργηθείσες προμήθειες εκ 11.328,86 και 18.871,44 ευρώ, αντίστοιχα, υπερβαίνει το όριο των 20.000,00 ευρώ, αφού, όπως προαναφέρθηκε, τα εν λόγω υλικά δεν καταγράφονται χωριστά κατ είδος στις αντίστοιχες μελέτες. 5. Κατ ακολουθία των ανωτέρω, οι εντελλόμενες με τα 40 και 41, οικονομικού έτους 2019, χρηματικά εντάλματα δαπάνες είναι νόμιμες και αυτά πρέπει να θεωρηθούν. Για τους λόγους αυτούς Αποφαίνεται ότι τα 40 και 41, οικονομικού έτους 2019, χρηματικά εντάλματα πληρωμής του Δήμου Ν. Π πρέπει να θεωρηθούν. Η ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΕΛΕΝΗ ΛΥΚΕΣΑ Ο ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ ΠΑΡΕΔΡΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΝΤΑΛΑΧΑΝΗΣ Ο ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΑΘΑΝΑΣΟΠΟΥΛΟΣ