Regulatory, Scientific & Patient Safety Perspectives Angeliki Roboti Pharmacist, PhD Head Biologicals Evaluation Dept. National Organization for Medicines
ΚΑΝΟΝΙΣΤΙΚΟ & ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΦΑΡΜΑΚΑ ΑΔΕΙΑ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΣ Όφελος / Κίνδυνος (B/R) M3 παραγωγική διαδικασία M4 μη κλινικά Μ5 κλινικά
ICH Q5 Biotech Quality Viral Safety Expression construct Cell substrates COMPARABILITY Stability COMPARABILITY ΕΕΦ, 10ο Πανελλήνιο Συνέδριο - Αγγελική Ρομποτή
ΚΑΝΟΝΙΣΤΙΚΟ & ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ Βιοομοειδές είναι ένα βιολογικό φαρμακευτικό προϊόν που χαρακτηρίζεται από υψηλό βαθμό ομοιότητας με ένα ήδη εγκεκριμένο βιολογικό φάρμακο (προϊόν αναφοράς) ως προς τις ιδιότητες δομής βιολογικής δραστικότητας αποτελεσματικότητας & ασφάλειας ανοσογονικότητας Ένα βιοομοειδές φάρμακο ΔΕΝ είναι γενόσημο ενός βιολογικού φαρμάκου, διότι η φυσική μεταβλητότητα και η πολυπλοκότητα της παραγωγικής διαδικασίας δεν επιτρέπουν την ακριβή αναπαραγωγή της μοριακής μικροετερογένειας ενός βιολογικού φαρμάκου https://www.ema.europa.eu/en/human-regulatory/overview/biosimilar-medicines
ΚΑΝΟΝΙΣΤΙΚΟ & ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ Διαφορετικές κανονιστικές απαιτήσεις ομοίων προϊόντων / Οδ. 2001/83 αρ. 10(1) : ΓΕΝΟΣΗΜΟ αρ. 10(4) : ΒΙΟΟΜΟΕΙΔΕΣ ΠΡΟΪΟΝ ΑΝΑΦΟΡΑΣ = εγκεκριμένο στην ΕΕ - πλήρης αίτηση (άρθρο 8.3/ Οδ. 2001/83) Κανονισμός 726/2004 ΒΙΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΑ Κεντρική διαδικασία / Ενιαία ΑΚ / επισήμανση EMA CHMP WPs Biological Working Party (BWP) Biosimilar Working Party (BMWP)
ΚΑΝΟΝΙΣΤΙΚΟ & ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ R. Gámez-Belmonte, et al., Biosimilars: Concepts and controversies, Pharmacol Res (2018)
ΚΑΝΟΝΙΣΤΙΚΟ & ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ Τεκμηρίωση ομοιότητας : Comparability Exercise = εξαντλητική σύγκριση (Φ/Χ χαρακτηριστικά / βιολογικές ιδιότητες) - αξιολόγηση διαφορών / κλινική επίπτωση Προϋποθέσεις : δυνατότητα εκτενούς χαρακτηρισμού της δραστικής (αναλυτική μεθοδολογία αιχμής) / κλινική και κανονιστική εμπειρία με τη δραστική ουσία Quality (Q -M. 3) : πλήρης + CE S & E (M. 4 M.5): εξατομικευμένη
ΚΑΝΟΝΙΣΤΙΚΟ & ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ
ΚΑΝΟΝΙΣΤΙΚΟ & ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ
ΚΑΝΟΝΙΣΤΙΚΟ & ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ Συσσωρευμένη εμπειρία Εξέλιξη παραγωγικών & αναλυτικών μεθόδων Σύνθετο εργαλείο συγκριτικής αξιολόγησης βιολογικών μορίων Άμεση (head to head) σύγκριση φαρμάκων / παραμέτρων που σχετίζονται με ποιότητα, αποτελεσματικότητα, ασφάλεια Φυσικοχημικές ιδιότητες, σύνθεση, ΜΒ, ΑΑΑ, διαμόρφωση / τροποποιήσεις / Βιολογική δραστικότητα / Ανοσοχημικές ιδιότητες / Καθαρότητα / προσμίξεις Quality Target Product Profile (Δραστική + μορφή/οδός χορήγησης + τελική διαμόρφωση) Κρίσιμες παράμετροι ποιότητας (CQA) Βάσει εκτενούς χαρακτηρισμού του προϊόντος αναφοράς Σύγχρονες αναλυτικές μέθοδοι διάκριση διαφορών Προκαθορισμένα κριτήρια όρια αποδοχής Το αποτέλεσμα της σύγκρισης των παραμέτρων Ποιότητας καθορίζει την έκταση των Μη Κλινικών & Κλινικών δεδομένων ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ βασίζεται στο ΣΥΝΟΛΟ των στοιχείων ΑΠΟΚΛΙΣΗ ΚΡΙΣΙΜΩΝ ΠΑΡΑΜΕΤΡΩΝ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ = ΑΠΟΡΡΙΨΗ (απόσυρση, αλλαγή νομικής βάσης)
ICH Q5E ΕΕΦ, 10ο Πανελλήνιο Συνέδριο - Αγγελική Ρομποτή
ΚΑΝΟΝΙΣΤΙΚΟ & ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ Μη Κλινική τεκμηρίωση - Q + in vitro biological activity σχεδιασμός in vivo μη κλινικών μελετών Κλινική τεκμηρίωση (εμπορικό προϊόν) - PK/PD - Επιβεβαίωση αποτελεσματικότητας (PD markers vs hard end points) / equivalence - Ασφάλεια : ανοσογονικότητα, έγχυση Επέκταση ενδείξεων : δυνατή υπό προϋποθέσεις TOTALITY of EVIDENCE
ΚΑΝΟΝΙΣΤΙΚΟ & ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ
ΚΑΝΟΝΙΣΤΙΚΟ & ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ
ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ / ΕΓΚΡΙΣΕΙΣ ΑΚ - EE 2006 : somatropin (Genotropin) 2007 : epoetin (Eprex) 2008 : GC-SF (Granulokine) 2013 : follitropin (Gonal-f) 2013 : infliximab (Remicade) 2014 : insulin (Lantus) 2016 : enoxaparin (Clexane) 2017 : teriparatide (Forsteo) 2017 : etanercept (Enbrel) (Mabthera) 2017 : rituximab (Humira) 2017 : adalimumab (Herceptin) 2017 : trastuzumab (Avastin) 2018 : bevacizumab (Neulasta) 2018 : pegfilgrastim
ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ / ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΔΕΝ έχουν καταγραφεί Νέες ΑΕ Μη αναμενόμενες ΑΕ ΔΕΝ έχουν καταγραφεί αποκλίσεις σε σοβαρότητα ΑΕ συχνότητα ΑΕ μεταξύ βιοομοειδών & προϊόντων αναφοράς για τα βιοομοειδή που έχουν εγκριθεί στην ΕΕ Ανανεώσεις απεριόριστης διάρκειας των ΑΚ μετά την 1 η 5ετία κυκλοφορίας
ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ / ΑΠΟΔΟΣΗ Ανεπιτυχής CE μεταξύ com batch & clin batch Ανεπιτυχής CE με R Απόσυρση αίτησης ΑΚ Απόσυρση ΑΚ Εμπορικοί λόγοι
ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ / ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ Ευρωπαϊκό κανονιστικό πλαίσιο βιοομοειδών φαρμάκων Πρωτοπόρο Αποτελεσματικό Αξιόπιστο
ΕΘΝΙΚΕΣ ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ Ανταλλαξιμότητα (Interchangeability) & τρόποι εφαρμογής Υποκατάσταση (switch) Αυτόματη υποκατάσταση (substitution) Τιμολόγηση Προμήθεια Κίνητρα
ΠΑΡΟΥΣΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ Αιτήσεις & Εγκρίσεις Αδειών Κυκλοφορίας Δεδομένα Ασφάλειας /Φαρμακοεπαγρύπνηση Μετεγκριτικά δεδομένα κλινικής χρήσης (+RWD) Κλινικές δοκιμές / μελέτες παρατήρησης / μητρώα / μετα-αναλύσεις Αυξανόμενη αποδοχή των βιοομοειδών EMA EC Θέσεις ευρωπαϊκών επιστημονικών εταιριών EULAR, ECCO, ESMO Θέσεις εθνικών αρχών φαρμάκου στην Ευρώπη
ΝΕΑ ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ ΕΟΦ Τα βιοομοειδή φάρμακα είναι εξίσου ασφαλή και αποτελεσματικά σε όλες τις εγκεκριμένες ενδείξεις τους με τα αντίστοιχα προϊόντα αναφοράς και συνεπώς Η χορήγηση βιοομοειδούς φαρμάκου σε πρωτοθεραπευόμενους ασθενείς είναι αποδεκτή, κατόπιν οδηγίας του συνταγογραφούντος ιατρού και ενημέρωσης του ασθενούς Η ανταλλαγή μεταξύ βιοομοειδούς φαρμάκου & προϊόντος αναφοράς, δηλαδή η αλλαγή αγωγής από το προϊόν αναφοράς σε βιοομοειδές ή αντίστροφα, για ασθενή που είναι ήδη σε θεραπεία με βιολογικό φάρμακο, είναι αποδεκτή, κατόπιν οδηγίας του συνταγογραφούντος ιατρού και ενημέρωσης του ασθενούς.
ΝΕΑ ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ ΕΟΦ Σε κάθε περίπτωση είναι απαραίτητη η τήρηση των οδηγιών φαρμακοεπαγρύπνησης που ισχύουν για όλα τα βιολογικά προϊόντα : καταγραφή εμπορικής ονομασίας και αριθμού παρτίδας του χορηγούμενου στον ασθενή προϊόντος, ώστε η αναφορά τυχόν ανεπιθύμητων ενεργειών να είναι απόλυτα και ασφαλώς σχετιζόμενη με το εκάστοτε χορηγούμενο εμπορικό προϊόν
ΠΗΓΕΣ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ
ΠΗΓΕΣ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ
ΣΑΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ! biologicals@eof.gr