ΓΙΩΡΓΟΣ ΑΛΒΑΝΟΣ ΤΟ ΚΛΕΙΔΙ ΤΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΩΝ Α ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ Άριστο βοήθημα για τους μαθητές Περιέχει πλήρη θεωρία για κάθε μάθημα του σχολικού βιβλίου και πολλές εμπεδωτικές ασκήσεις και προβλήματα.
Εισαγωγικό σημείωμα για τον γονιό και τον δάσκαλο Πριν λίγα χρόνια κυκλοφόρησε στην Αμερική το βιβλίο του συγγραφέα Morris Kline, καθηγητή Μαθηματικών στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης, «Γιατί δεν μπορεί να κάνει πρόσθεση ο Γιάννης». Στο βιβλίο αυτό αναλύονταν οι λόγοι της αποτυχίας των λεγόμενων τότε «Μοντέρνων Μαθηματικών».Το βιβλίο κυκλοφόρησε σε πολλές χώρες και επηρέασε σημαντικά τα σχολικά προγράμματα και τα βιβλία Μαθηματικών. Ένας από τους σημαντικότερους λόγους αποτυχίας της διδασκαλίας των Μαθηματικών ήταν, κατά τον συγγραφέα, τα ακατάλληλα σχολικά εγχειρίδια: «τη διδασκόμενη ύλη ανέλαβαν να τη συντάξουν πανεπιστημιακοί επιστήμονες και δημιούργησαν τέρατα καθαρολογίας.» «τα σφάλματά τους ήταν τόσο χονδροειδή, ώστε δεν μπορούμε να μη ρωτήσουμε: Πώς μπόρεσαν να κάνουν τόσο μεγάλα λάθη;». «επειδή παραμέλησαν την Παιδαγωγική, απέτυχαν» «(οι συγγραφείς αυτοί) συγκέντρωσαν τις προσπάθειές τους στην επιφάνεια των Μαθηματικών, αντί να ρίξουν το βάρος στο πώς να σκέφτεσαι μαθηματικά, πώς να δημιουργείς και πώς να διατυπώνεις και να λύνεις προβλήματα.» «Για να ετοιμάσεις τη διδασκόμενη ύλη για μιαν οποιαδήποτε βαθμίδα της εκπαίδευσης, θα πρέπει να ξέρεις τους σκοπούς της εκπαίδευσης σ αυτή τη βαθμίδα.». «Τα καλά εγχειρίδια θα πρέπει να είναι γραμμένα με ζωντάνια, να προκαλούν το ενδιαφέρον, να λένε στους μαθητές πού πηγαίνουν και γιατί. Το γράψιμο είναι τέχνη και οι μαθηματικοί δεν την καλλιεργούν.». Σήμερα που οι μαθητές είναι υποχρεωμένοι να αντιμετωπίσουν μια πολύπλοκη φυσική και κοινωνική πραγματικότητα, το ένα βιβλίο μοιάζει με απολίθωμα, που έντονα θυμίζει το σχολείο της μηχανικής μάθησης και της απομνημόνευσης. Σ όλες τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης τα σχολικά βιβλία γράφονται από εκπαιδευτικούς της πράξης, με βάση το Γενικό Πλαίσιο του Αναλυτικού Προγράμματος. Το Υπουργείο Παιδείας εγκρίνει όσα είναι σύμφωνα με το Αναλυτικό Πρόγραμμα (πολλαπλό βιβλίο) και οι εκπαιδευτικοί επιλέγουν εκείνα, που θεωρούν περισσότερο αποτελεσματικά και σύμφωνα με τις ιδιαίτερες συνθήκες λειτουργίας της σχολικής τους μονάδας (τύπος σχολείου, κοινωνικοοικονομική κατάσταση μαθητών, μορφωτικό επίπεδο γονέων, αριθμός μαθητών κατά τμήμα, περιβάλλον, εμπειρίες και βιώματα μαθητών κτλ.). Τα σχολεία προμηθεύονται τα βιβλία από τα βιβλιοπωλεία, τα οποία στη συνέχεια εισπράττουν από το κράτος το αντίτιμο της αξίας τους. Έτσι δημιουργούνται κίνητρα για να ασχοληθούν περισσότεροι εκπαιδευτικοί με το σχολικό βιβλίο. Αναπτύσσεται υγιής ανταγωνισμός και βελτιώνεται σημαντικά η ποιότητα των βιβλίων.
Το ένα βιβλίο ήταν χαρακτηριστικό των κλειστών αναλυτικών προγραμμάτων, που σήμερα ομολογείται ότι απέτυχαν παταγωδώς. Η πολιτισμική, επιστημονική και τεχνολογική εξέλιξη της εποχής μας επιβάλλει το πέρασμα από το ένα βιβλίο της αποστήθισης στο πολλαπλό βιβλίο της προσωπικής αναζήτησης, της ανεύρεσης των πληροφοριών και της οικοδόμησης της γνώσης. Το πολλαπλό βιβλίο κρίνεται απαραίτητο και για τους ακόλουθους επιπρόσθετα λόγους : 1. Δίνει τη δυνατότητα στον μαθητή να προσεγγίσει το αντικείμενο μάθησης από διαφορετικές απόψεις και να σχηματίσει γι αυτό τη δική του προσωπική αντίληψη, καλλιεργώντας και αναπτύσσοντας με τον τρόπο αυτόν την κριτική του σκέψη. 2. Επιτρέπει την εξατομίκευση της διδασκαλίας με επιλογή και ανάθεση σε κάθε μαθητή δραστηριοτήτων, ανάλογων με τις δυνατότητές του. 3. Ικανοποιεί την έφεση πολλών παιδιών ν ασχοληθούν περισσότερο χρόνο και με περισσότερη ύλη στο μάθημα της προτίμησής τους. 4. Βοηθάει στην επανάληψη και στην εμπέδωση της διδασκόμενης ύλης. 5. Χρησιμεύει στην αξιοποίηση του ελεύθερου χρόνου του μαθητή (διακοπές, αργίες,εργασία στο σπίτι κτλ.) Για τους παραπάνω βασικά λόγους οδηγηθήκαμε στην απόφαση να προχωρήσουμε στην έκδοση του παρόντος βιβλίου. Η μακρόχρονη διδακτική και συγγραφική εμπειρία μας μας επιτρέπει να αισιοδοξούμε ότι θα αποφύγουμε τα λάθη που απαριθμεί o Morris Kline και ότι θα βοηθήσουμε τον «Γιάννη» να μάθει πρόσθεση. Για να είναι δυνατό να χρησιμοποιείται το βιβλίο παράλληλα με το κρατικό, ακολουθήσαμε τη διάταξη της ύλης, τους τίτλους και την αρίθμηση των κεφαλαίων του κρατικού βιβλίου. Το παιδί της πρώτης Δημοτικού δεν έχει κατακτήσει στην αρχή της χρονιάς τον μηχανισμό της ανάγνωσης και της γραφής. Για τον λόγο αυτόν ο δάσκαλος ή ο γονιός, που το βοηθάει, του εξηγεί τι πρόκειται να μάθει σε κάθε ενότητα και τι πρέπει να κάνει σε κάθε δραστηριότητα. Αφήνει έπειτα το παιδί να εργαστεί μόνο του και αν συναντήσει δυσκολίες, το υποβοηθεί με κατάλληλες υποδείξεις. Το βιβλίο είναι προσαρμοσμένο στην ελληνική εκπαιδευτική πραγματικότητα και στην ψυχοσύνθεση του Έλληνα μαθητή. Δεν αντιγράφει και δε μιμείται ξένα πρότυπα. Σκοπός του είναι να βοηθήσει τον κάθε «Γιάννη» να μάθει πρόσθεση, να κατακτήσει δηλαδή τις απαραίτητες για την ηλικία του μαθηματικές γνώσεις και ικανότητες. Γιώργος Αλβανός
2. Γεωμετρικά σχήματα Βρίσκω τι σχήμα έχουν οι πινακίδες της Τροχαίας γ ε ω μ ε τ ρ ι κ ά σ χ ή μ α τ α τετράγωνο ορθογώνιο τρίγωνο κύκλος πινακίδες της Τροχαίας Τι σχήμα έχει το κάθε καδράκι; Χρωματίζω: 9
Η δασκάλα εξήγησε στα παιδιά ότι μερικά πράγματα έχουν σχήμα γεωμετρικού στερεού. μερικά πράγματα γ ε ω μ ε τ ρ ι κ ά σ τ ε ρ ε ά κύβος στερεό ορθογώνιο κύλινδρος σφαίρα πυραμίδα Λέω τι σχήμα έχει το δώρο που κρατάει το κάθε παιδί. Κλείνω σε κύκλο αυτά που έχουν ίδιο σχήμα. 10
3. Σύγκριση και εκτίμηση ποσοτήτων Ψαράκια και γατούλες Είναι, τόσα όσα ; Λεξούλες τόσα, όσα περισσότερα από λιγότερα από Συγκρίνω με αντιστοίχιση ένα με ένα: τα αγκιστράκια με τα ψαράκια τα ψαράκια με τα δολώματα Για κάθε ψαράκι βάζω στο κουτάκι ένα Χ. 11