ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΣΕΡΡΩΝ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΣΕΡΡΩΝ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΘΕΜΑ : ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ FORTHNET Α.Ε. ΜΕ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΩΝ Υπό τον φοιτητή : ΛΥΡΙΤΖΗ ΔΗΜΗΤΡΙΟ Επιβλέπων Καθηγητής : ΜΠΟΓΑΣ ΧΡΗΣΤΟΣ ΣΕΡΡΕΣ 2011 1

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ UΕΙΣΑΓΩΓΗ... 3 UΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ: ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΕΣ... 4 1.1ΓΕΝΙΚΑ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΕΣ... 4 1.2ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΩΝ... 8 UΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ: FORTHNET...11 2.1 ΓΕΝΙΚΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΤΑΙΡΙΑ...11 2.2 ΓΕΝΙΚΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΓΟΡΑ...13 UΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ: ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΜΕ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΩΝ...20 3.1 ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΕΣ ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑΣ...25 3.2 ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ...31 3.2 ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΕΣ ΑΠΟΔΟΤΙΚΟΤΗΤΑΣ...39 3.4 ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΕΣ ΔΑΠΑΝΩΝ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ...44 3.5 ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΕΣ ΔΙΑΡΘΡΩΣΕΩΣ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ ΚΑΙ ΒΙΩΣΙΜΟΤΗΤΑΣ...46 UΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ: ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ...50 UΠΑΡΑΡΤΗΜΑ I: ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΚΜΕΤΑΛΕΥΣΗΣ ΚΑΙ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΟΙ...53 UΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙI: ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΕΣ...57 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙIΙ: ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ...59 2

0BΕΙΣΑΓΩΓΗ Η παρούσα εργασία αφορά στη χρηματοοικονομική ανάλυση των λογιστικών καταστάσεων της FORTHNET A.E. και περιλαμβάνει τέσσερα κεφάλαια και τρία παραρτήματα. Στο πρώτο κεφάλαιο γίνεται συνοπτική αναφορά στη χρήση και στο περιεχόμενο των αριθμοδεικτών που χρησιμοποιούνται για την χρηματοοικονομική ανάλυση των λογιστικών καταστάσεων των επιχειρήσεων. Στο δεύτερο κεφάλαιο παρουσιάζονται ορισμένα γενικά στοιχεία για τη FORTHNET A.E. Στο τρίτο κεφάλαιο γίνεται η ανάλυση με τη χρήση των αριθμοδεικτών. Στο τέταρτο κεφάλαιο παρουσιάζονται τα συμπεράσματα της ανάλυσης. Στο παράρτημα I παρουσιάζονται οι λογαριασμοί εκμετάλλευσης και οι ισολογισμοί για τα έτη 2007-2009. Στο παράρτημα II παρουσιάζονται οι τιμές όλων των αριθμοδεικτών για τα έτη 2007-2009 και οι αντίστοιχοι μέσοι όροι. Τέλος, στο παράρτημα III παρουσιάζεται η βιβλιογραφία πάνω στην οποία στηρίχθηκε η εργασία. 3

1BΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ: Αριθμοδείκτες 1.1 8BΓενικά για τους αριθμοδείκτες Η χρήση των αριθμοδεικτών αποτελεί μια από τις πλέον διαδεδομένες και δυναμικές μεθόδους χρηματοοικονομικής ανάλυσης. Έτσι οι μέχρι τώρα αναπτυχθείσες μέθοδοι συμπληρώνονται με τη χρησιμοποίηση των αριθμοδεικτών, οι οποίοι βοηθούν στην ερμηνεία των οικονομικών στοιχείων των επιχειρήσεων. Αριθμοδείκτης είναι η απλή σχέση ενός κονδυλίου του ισολογισμού ή της κατάστασης αποτελεσμάτων χρήσης προς ένα άλλο και εκφράζεται με απλή μαθηματική μορφή. Ο λόγος που οδήγησε στην καθιέρωση της χρησιμοποίησης των αριθμοδεικτών προέρχεται από την ανάγκη να γίνεται αμέσως αντιληπτή η πραγματική αξία και η σπουδαιότητα των απολύτων μεγεθών. Για να έχει ένας αριθμοδείκτης κάποια αξία, θα πρέπει να εκφράζει σχέσεις που παρουσιάζουν οικονομικό ενδιαφέρον και μας οδηγούν σε συγκεκριμένα συμπεράσματα. Στο σημείο αυτό, θα πρέπει να αναφερθεί ότι ο υπολογισμός και η παρουσίαση των διαφόρων αριθμοδεικτών αποτελεί μια μέθοδο ανάλυσης, η οποία, πολλές φορές παρέχει μόνο ενδείξεις. Γι' αυτό ένας μεμονωμένος αριθμοδείκτης δεν μπορεί να μας δώσει πλήρη εικόνα της οικονομικής θέσεως μιας επιχείρησης αν δεν συγκριθεί με άλλους αντιπροσωπευτικούς ή πρότυπους αριθμοδείκτες ή δεν συσχετισθεί με τους αντίστοιχους αριθμοδείκτες μιας σειράς προηγούμενων χρήσεων. Πάντως, καλύτερα πρότυπα σύγκρισης είναι εκείνα των ανταγωνιστριών επιχειρήσεων, τα οποία υπολογίζονται ευκολότερα από εκείνα ολόκληρου του κλάδου στον οποίο ανήκει η επιχείρηση. Ωστόσο, δεδομένου ότι κάθε μεμονωμένη επιχείρηση έχει τα δικά της ατομικά χαρακτηριστικά, τα οποία επηρεάζουν την οικονομική της θέση και τη λειτουργικότητά της, είναι πολύτιμος ο υπολογισμός των αριθμοδεικτών για ολόκληρο τον κλάδο. Αυτό γιατί χωρίς τις πληροφορίες σχετικά με το τι συμβαίνει στον κλάδο, είναι πολύ δύσκολο για τον αναλυτή να σχηματίσει σαφή γνώμη για το ποια είναι η οικονομική θέση και η αποδοτικότητα της επιχειρήσεως. Έτσι, σε περίπτωση μη διαμόρφωσης ευνοϊκών αριθμοδεικτών για μια μεμονωμένη επιχείρηση, σε σύγκριση με τους αντίστοιχους αριθμοδείκτες του κλάδου, οι οποίοι 4

αποτελούν τα θεωρητικά πρότυπα, εμφανίζεται η οικονομική και λειτουργική αδυναμία της κρινόμενης επιχειρήσεως. Είναι όμως ενδεχόμενο, η μη διαμόρφωση ευνοϊκών αριθμοδεικτών για μια μεμονωμένη επιχείρηση να είναι αποτέλεσμα μιας κάποιας ιδιομορφίας της. Ο υπολογισμός των κλαδικών αριθμοδεικτών, εκτός του γεγονότος ότι είναι πολύ δύσκολος σε καμιά περίπτωση δεν μπορεί να υποστηριχθεί ότι αποτελεί και την ιδεωδέστερη λύση. Γι' αυτό πολλές φορές, γίνεται προσφυγή στη χρήση άλλων αριθμοδεικτών που καλούνται επιδιωκόμενοι αριθμοδείκτες (standard ratios), οι οποίοι βασίζονται στο τι επιδιώκεται να επιτευχθεί. Αυτοί συγκρινόμενοι με το τι πράγματι επιτεύχθηκε παρέχουν μια βάση σύγκρισης για τη συγκεκριμένη επιχείρηση. Έτσι, μπορεί να καθοριστεί πότε μια επιχείρηση υστερεί και πότε υπερτερεί σε σχέση με τα επιτευχθέντα επίπεδα των καλύτερων επιχειρήσεων του κλάδου. Στο σημείο αυτό θα πρέπει να λεχθεί ότι η ουσιαστική ανάλυση των ισολογισμών και των καταστάσεων αποτελεσμάτων χρήσεως προϋποθέτει και κάποια λογική επιλογή των εκάστοτε υπολογιζόμενων αριθμοδεικτών. Τούτο διότι σε τίποτα δεν ωφελεί ο μεγάλος αριθμός των αριθμοδεικτών, οι οποίοι δεν αξιοποιούνται συστηματικά. Αντίθετα, ο υπολογισμός των περισσότερο αντιπροσωπευτικών και σημαντικών αριθμοδεικτών αποτελεί το κατάλληλο μέσο στην ανάλυση των λογιστικών καταστάσεων και στη λήψη των σχετικών αποφάσεων των διοικήσεων των επιχειρήσεων. Συμπερασματικά, η ουσιαστική ανάλυση των λογιστικών καταστάσεων πρέπει να δίνει μια πλήρη και ολοκληρωμένη εικόνα των πληροφοριών που παρέχει κάθε αριθμοδείκτης, ανάλογα βέβαια πάντοτε με το τι επιδιώκει κάθε αναλυτής, με τη θέση του αναλυτή και με το χρόνο διενέργειας της ανάλυσης (Νικήτας Νιάρχος, 2004). Βασικές κατηγορίες αναλυτών είναι: Α) Επενδυτές Β) Δανειστές την επιχείρηση Γ) Διοικούντες την επιχείρηση Δ) Οικονομικοί αναλυτές, χρηματιστές, στελέχη τραπεζών επενδύσεων και χρηματιστηρίου Ε) Αναλυτές σε περιπτώσεις εξαγορών και συγχωνεύσεων Στ) Ελεγκτές λογιστικών καταστάσεων Ζ) Λοιπές ομάδες ενδιαφερομένων 5

Κάθε μία από τις ανωτέρω κατηγορίες αναλυτών επιδιώκει διαφορετικούς σκοπούς ή αποδίδει διαφορετική έμφαση κατά την ανάλυση των λογιστικών καταστάσεων. Οι επενδυτές π.χ. είναι εκείνοι που δίνουν τα επιχειρηματικά κεφάλαια τα οποία εκτίθενται σε διάφορους κινδύνους. Οι μέτοχοι αποβλέπουν στη λήψη κάποιου ποσοστού ανάλογα με το ποσοστό συμμετοχής τους. Ενδιαφέρονται επομένως για όλη τη δραστηριότητα της επιχείρησης (για την κερδοφορία, τη θέση στον κλάδο, την αξία των μετοχών, κ.λ.π.). Οι δανειστές ενδιαφέρονται για την ικανότητα της επιχείρησης να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις της και για την δυνατότητα ρευστοποίησης περιουσιακών στοιχείων. Ανάλογα με τη χρονική διάρκεια των παρεχόμενων δανείων, ενδιαφέρονται για την βραχυχρόνια οικονομική κατάσταση αυτής, το βαθμό ρευστότητας των κυκλοφοριακών στοιχείων και την ταχύτητα κυκλοφορίας (βραχυχρόνιοι δανειστές) καθώς επίσης και για προβλέψεις μελλοντικών εισροών κεφαλαίων, την οικονομική θέση της επιχείρησης, τη δυνατότητα διατήρησης των προ φόρων κερδών για μακρό χρόνο, κ.λ.π. (μακροχρόνιοι δανειστές). Ανάλογα με τη θέση του αναλυτή διακρίνονται δύο είδη αναλύσεων. Α) Η εσωτερική ανάλυση Β) Η εξωτερική ανάλυση Α) Η εσωτερική ανάλυση γίνεται από πρόσωπα που βρίσκονται σε άμεση σχέση με την εταιρεία και έχουν πρόσβαση στα λογιστικά βιβλία της έτσι ώστε να μπορούν να εμβαθύνουν περισσότερο στις μεθόδους και διαδικασίες που εφαρμόστηκαν. Τα πρόσωπα αυτά ενδιαφέρονται κυρίως να προσδιορίσουν το βαθμό αποδοτικότητας της επιχείρησης και να ερμηνεύσουν τις μεταβολές της οικονομικής της θέσης. Τα στελέχη της επιχείρησης μέσω της εσωτερικής ανάλυσης προσπαθούν να ερμηνεύσουν ορισμένα οικονομικά στοιχεία για λογαριασμό της διοίκησης προκειμένου αυτή να μετρήσει την πρόοδο που επιτελέστηκε σε σχέση με τα υπάρχοντα προγράμματα. Με αυτό τον τρόπο επιτυγχάνεται ο έλεγχος της λειτουργίας της επιχείρησης. Β) Η εξωτερική ανάλυση πραγματοποιείται από πρόσωπα που βρίσκονται εκτός της επιχείρησης και βασίζεται αποκλειστικά σε δημοσιευμένα στοιχεία (στις λογιστικές καταστάσεις και στις εκθέσεις του διοικητικού συμβουλίου και των ελεγκτών). Ο 6

αναλυτής αυτός δεν μπορεί να διεισδύσει βαθύτερα στην επιχείρηση και το έργο του είναι τόσο ποιο δύσκολο όσο λιγότερα είναι τα δημοσιευμένα στοιχεία. Με την εξωτερική ανάλυση επιδιώκεται συνήθως ο προσδιορισμός της οικονομικής θέσης της επιχείρησης και συγκεκριμένα: Β1) Η δυνατότητα της επιχείρησης να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις της, τρέχουσες και μελλοντικές ακόμη και σε συνθήκες διαφορετικές από αυτές που υπάρχουν κατά τη στιγμή της ανάλυσης (εκτιμώνται δηλ. οι δυνατότητες της επιχείρησης σε μεταβολές διαφόρων παραμέτρων όπως π.χ. πτώση του τζίρου, άνοδος των επιτοκίων, κ.λ.π.). Β2) Η δυνατότητα να εκμεταλλευθεί τυχόν ευκαιρίες με τη χρησιμοποίηση των κεφαλαίων από ίδιες πηγές, από έκδοση τίτλων μετοχών ή ομολογιών ή και με προσφυγή στον τραπεζικό δανεισμό. Β3) Η δυνατότητα πληρωμής των ληξιπρόθεσμων τόκων και υποχρεώσεων και η μεταβολή των μερισμάτων. Η εξωτερική ανάλυση τέλος διερευνά την αποδοτικότητα μιας επιχείρησης με την εξέταση του ύψους και της σταθερότητας των καθαρών κερδών και της τάσης βελτίωσής τους διαχρονικά. Ανάλογα με τα στάδια διενέργειας της ανάλυσης αυτή διακρίνεται σε τυπική και σε ουσιαστική. Η τυπική ανάλυση προηγείται της ουσιαστικής και ουσιαστικά αποτελεί προπαρασκευαστικό στάδιο. Η τυπική ανάλυση βασίζεται στην εξωτερική διάρθρωση των ισολογισμών και των λογαριασμών εκμετάλλευσης αποτελεσμάτων (προβαίνει σε διορθώσεις, στρογγυλοποιήσεις, ανακατατάξεις μεγεθών, προσθήκη ποσοστών κ.λ.π.). Η ουσιαστική ανάλυση, στηρίζεται στην τυπική, εμβαθύνει όμως περισσότερο και επεκτείνεται στην εύρεση και επεξεργασία αριθμοδεικτών οι οποίοι δίνουν την πραγματική εικόνα της επιχείρησης. Για την ανάλυση των λογιστικών καταστάσεων εφαρμόζονται διάφορες μέθοδοι, κυριότερες από τις οποίες μπορεί να ομαδοποιηθούν σε μεγάλες κατηγορίες, ως εξής: 7

1) Διαστρωματική ή κάθετη μέθοδος ανάλυσης 2) Συγκριτική ή διαχρονική μέθοδος ανάλυσης 3) Μέθοδος ανάλυσης των χρονολογικών σειρών με δείκτες τάσης 4) Εξειδικευμένες μέθοδοι που περιλαμβάνουν την ανάλυση των μεταβολών της οικονομικής θέσης, την ανάλυση του νεκρού σημείου, κ.λ.π. Οι διάφορες μέθοδοι χρηματοοικονομικής ανάλυσης συμπληρώνονται με τη χρήση αριθμοδεικτών, οι οποίοι βοηθούν στην ερμηνεία των οικονομικών στοιχείων των επιχειρήσεων. 1.2 9BΚατηγορίες αριθμοδεικτών Στη σχετική βιβλιογραφία υπάρχουν πολλοί εναλλακτικοί αριθμοδείκτες. Οι κυριότεροι και οι περισσότερο χρησιμοποιούμενοι στη χρηματοοικονομική ανάλυση των λογιστικών καταστάσεων μπορούν να καταταγούν στις εξής κατηγορίες: Αριθμοδείκτες ρευστότητας: Χρησιμοποιούνται για τον προσδιορισμό τόσο της βραχυχρόνιας οικονομικής θέσης μιας επιχειρήσεως όσο και της ικανότητας της να ανταποκριθεί στις βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις της. Ενδεικτικά αναφέρονται: Διαθέσιμα + απαιτήσεις + αποθέματα Αριθμοδείκτης γενικής ρευστότητας = ---------------------------------------------- Βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις (Διαθέσιμα + απαιτήσεις) Αριθμοδείκτης ειδικής ρευστότητας = ------------------------------------------- Βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις Αριθμοδείκτης αμυντικού χρονικού διαστήματος Διαθέσιμα + απαιτήσεις = Ημερήσιες λειτουργικές δαπάνες Αριθμοδείκτες δραστηριότητας: Χρησιμοποιούνται προκειμένου να μετρηθεί ο βαθμός αποτελεσματικότητας μιας επιχείρησης στη χρησιμοποίηση των 8

περιουσιακών της στοιχείων, κατά πόσο δηλαδή γίνεται ικανοποιητική ή όχι χρησιμοποίηση αυτών. Ενδεικτικά αναφέρονται: Αριθμοδείκτης Καθαρές πωλήσεις ταχύτητας εισπράξεως απαιτήσεων = ------------------------------------ Μέσος όρος απαιτήσεων Αριθμοδείκτης ταχύτητας Αγορές εξόφλησης βραχυπρόθεσμων = ------------------------------------------- υποχρεώσεων Μέσος ύψος βραχυπρόθεσμων υποχρεώσεων Αριθμοδείκτης Κόστος πωλήσεων ταχύτητας κυκλοφορίας αποθεμάτων = -------------------------------------- Μέσο απόθεμα προϊόντων Αριθμοδείκτης Καθαρές πωλήσεις ταχύτητας κυκλοφορίας ενεργητικού = -------------------------------------- Σύνολο ενεργητικού Αριθμοδείκτης ταχύτητας Καθαρές πωλήσεις Ιδίων κεφαλαίων = -------------------------------------- Σύνολο ιδίων κεφαλαίων Αριθμοδείκτες αποδοτικότητας: Με αυτούς μετράται η αποδοτικότητα μιας επιχείρησης, η δυναμικότητα των κερδών της και η ικανότητα της διοίκησής της. Με άλλα λόγια οι αριθμοδείκτες αποδοτικότητας μετρούν το βαθμό επιτυχίας ή αποτυχίας μιας επιχείρησης σε δεδομένη χρονική περίοδο. Ενδεικτικά αναφέρονται: Αριθμοδείκτης μικτού Μικτά κέρδη περιθωρίου κέρδους = --------------------- χ 100 Πωλήσεις Αριθμοδείκτης καθαρού Καθαρά κέρδη περιθωρίου κέρδους = ------------------------------ χ 100 Καθαρές πωλήσεις Αριθμοδείκτης Καθαρά κέρδη αποδοτικότητας ενεργητικού = ------------------------------ χ 100 Σύνολο ενεργητικού 9

Αριθμοδείκτης αποδοτικότητας Καθαρά κέρδη Ιδίων κεφαλαίων = ----------------------------------- χ 100 Σύνολο ιδίων κεφαλαίων Αριθμοδείκτες δαπανών λειτουργίας: Με αυτούς παρακολουθείται η πολιτική που ακολουθεί η Διοίκηση μιας επιχείρησης έναντι των διαφόρων δαπανών λειτουργίας της και της αποτελεσματικότητας έναντι των επιμέρους δαπανών. Ενδεικτικά αναφέρεται: Αριθμοδείκτης λειτουργικών Κόστος πωληθέντων + λειτουργικά έξοδα Εξόδων = ---------------------------------------------------------- χ 100 Καθαρές πωλήσεις Αριθμοδείκτες διάρθρωσης κεφαλαίων και βιωσιμότητας: Με αυτούς εκτιμάται η μακροχρόνια ικανότητα μιας επιχείρησης να ανταποκρίνεται στις υποχρεώσεις της και ο βαθμός προστασίας που απολαμβάνουν οι πιστωτές της. Αριθμοδείκτης ιδίων Ίδια κεφάλαια προς συνολικά κεφάλαια = ----------------------------------- χ 100 Συνολικά κεφάλαια Αριθμοδείκτης Καθαρά κέρδη προ φόρων και τόκων Κάλυψης τόκων = --------------------------------------------------------- χ 100 Σύνολο τόκων Αριθμοδείκτες επενδύσεων ή επενδυτικοί αριθμοδείκτες: Οι αριθμοδείκτες αυτοί συσχετίζουν τον αριθμό των μετοχών μιας επιχειρήσεως και τη χρηματιστηριακή τους τιμή με τα κέρδη, τα μερίσματα και τα άλλα περιουσιακά στοιχεία της. Αριθμοδείκτης τρέχουσας Μέρισμα κατά μετοχή μερισματικής απόδοσης = -------------------------------------------- χ 100 Τιμή μετοχής στο χρηματιστήριο Αριθμοδείκτης λόγου Χρηματιστηριακή τιμή μετοχής τιμής προς κέρδη κατά μετοχή = -------------------------------------------- Κέρδη κατά μετοχή 10

Όπως είναι φανερό, τα διάφορα είδη αριθμοδεικτών αλληλοσυνδέονται, οπότε είναι απαραίτητη μια συνολική θεώρηση αυτών, προκειμένου να επιτευχθεί πλήρης κατανόηση της χρηματοοικονομικής και λειτουργικής καταστάσεως της επιχειρήσεως. Η ταξινόμηση των αριθμοδεικτών κατά κατηγορίες είναι επίσης χρήσιμη, διότι βοηθά στο να επικεντρώνεται η ανάλυση σε ορισμένα σημεία που ενδιαφέρουν τον αναλυτή. (Νικήτας Νιάρχος, 2004). 11

2BΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ: FORTHNET 10B2.1 ΓΕΝΙΚΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΤΑΙΡΙΑ Η Forthnet υπήρξε η εταιρία που έφερε πρώτη το internet στην Ελλάδα και σήμερα, προσφέρει ένα ευρύ φάσμα ευρυζωνικών υπηρεσιών, με έμφαση στους τομείς του internet και της σταθερής τηλεφωνίας, ενώ τον Αύγουστου του 2008, εξαγοράζοντας τις NetMed Ν.V. και Intervision (Services) B.V, εισήλθε δυναμικά και στον κλάδο της συνδρομητικής τηλεόρασης. Το πλούσιο χαρτοφυλάκιο υπηρεσιών της Forthnet καλύπτει πλήρως τις τηλεπικοινωνιακές ανάγκες ενός νοικοκυριού, μιας μικρομεσαίας επιχείρησης ή ενός μεγάλου οργανισμού. Σε ό,τι αφορά τους οικιακούς καταναλωτές η εταιρία προσφέρει μια ευρύτατη γκάμα υπηρεσιών πρόσβασης στο διαδίκτυο και τηλεφωνίας, ενώ διαθέτει και κάρτες προπληρωμένου χρόνου πρόσβασης (NetKey) και ομιλίας (Smartalk). Επίσης, έχοντας ως στόχο την παροχή broadband πρόσβασης από παντού, η Forthnet, αναπτύσσει το μεγαλύτερο δίκτυο σημείων ασύρματης πρόσβασης σε όλη την Ελλάδα. Περνώντας στις εταιρικές υπηρεσίες, η Forthnet, υποστηρίζει τη σύγχρονηh Hεπιχείρηση προσφέροντας ποιοτικές λύσεις πρόσβασης στο internet, διαμόρφωσης εταιρικών δικτύων (MPLS VPN), διασύνδεσης απομακρυσμένων σημείων παρουσίας (μισθωμένες γραμμές), σταθερής τηλεφωνίας, φιλοξενίας υπολογιστικών συστημάτων και εφαρμογών, καθώς και προηγμένες υπηρεσίες εποπτείας, διαχείρισης, συντήρησης και τεχνικής υποστήριξης αυτών (Managed Services). Παράλληλα, η εταιρία παρέχει και εξειδικευμένες λύσεις Interactive Marketing, όπως Online Διαφήμιση, Σχεδιασμός και Ανάπτυξη ιστοσελίδων και Mobile Marketing, καθώς και υπηρεσίες ενημέρωσης (πρόγραμμα WebSMART για on line χρηματοοικονομική ενημέρωση), υπηρεσίες προστιθέμενης αξίας κ.ά. Η Forthnet δραστηριοποιείται και στο χώρο της ακτοπλοΐας, μέσω της FORTHcrs, αναπτύσσοντας υπηρεσίες on line κράτησης και έκδοσης εισιτηρίων. Στη μετοχική σύνθεση της εταιρίας συμμετέχουν σήμερα η εταιρία FORGENDO LIMITED με 40,71%, το ΙΔΡΥΜΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΕΡΕΥΝΑΣ (Ι.Τ.Ε) με 4,20%, το CYRTE INVESTMENTS με 25,14% και άλλοι επενδυτές με 29,95%. 12

H Forthnet Α.Ε. είναι μέλος του Ελληνο-Αμερικανικού Εμπορικού Επιμελητηρίου (ΕΑΕΕ), του Συνδέσμου Εταιριών Πληροφορικής Ελλάδος (Σ.Ε.Π.Ε.) και του Συνδέσμου Ελληνικών Βιομηχανιών (Σ.Ε.Β.) 13

1B2.2 ΓΕΝΙΚΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΓΟΡΑ Η χρήση του διαδικτύου επεκτείνεται με ταχύτατους ρυθμούς τα τελευταία χρόνια. Οι χρήστες και οι διάφορες εφαρμογές του (e-mails, websites, φωτογραφίες και βίντεο), αποτυπώνονται με αριθμούς για το 2009 (πηγή: μέτρηση η οποία έχει αναρτηθεί στην ιστοσελίδα away.gr με στοιχεία της pingdom: pingdom.com) οι οποίοι επιβεβαιώνουν με τον καλύτερο τρόπο την γιγαντιαία εξάπλωσή του. Emails - 90 τρισεκατομμύρια emails στάλθηκαν στο διαδίκτυο το 2009-247 δισεκατομμύρια ο μέσος όρος μηνυμάτων emails για κάθε μέρα - 1.4 δισεκατομμύρια χρήστες ηλεκτρονικού ταχυδρομείου - 81% των emails ήταν spam (αύξηση συγκριτικά με την προηγούμενη χρονιά 24%) Websites - 234 εκατομμύρια websites το Δεκέμβριο του 2009-47 εκατομμύρια νέα websites προστέθηκαν το 2009 Domain Names - 81.8 εκατομμύρια.com domains names για το 2009-12.3 εκατομμύρια.net domains names για το 2009-7.8 εκατομμύρια.org domains names για το 2009-8% αύξηση στα domains names συγκριτικά με την προηγούμενη χρονιά. Internet Users - 1.73 δισεκατομμύρια χρήστες διαδικτύου παγκοσμίως για τον Σεπτέμβριο του 2009-18% ετήσια αύξηση χρηστών - 418.029.796 χρήστες στην Ευρώπη Social Media - 126 εκατομμύρια blogs στο διαδίκτυο - Στο 84% των δικτύων κοινωνικής δικτύωσης συμμετέχουν περισσότερο γυναίκες από άντρες - 27,3 εκατομμύρια tweets την ημέρα (Νοέμβριος 2009) - 57% των χρηστών twitter προέρχονται από την Αμερική 14

- 350 εκατομμύρια χρήστες εγγεγραμμένοι στο facebook. To 50% αυτών συνδέονται καθημερινά. - 500.000 facebook applications Εικόνες - 4 δισεκατομμύρια φωτογραφίες φιλοξενούνται στο flickr(οκτώβριος 2009) - 2.5 δισεκατομμύρια φωτογραφίες ανεβαίνουν στο facebook κάθε μήνα. - 30 δισεκατομμύρια είναι ο μέσος όρος φωτογραφιών που ανεβαίνουν ετησίως στο facebook Videos - 1 δισεκατομμύριο videos παίζονται καθημερινά από το Youtube - 12.2 δισεκατομμύρια videos τον μήνα προβάλλονται στην Αμερική (Νοέμβριος 2009) - Ο μέσος χρήστης στην Αμερική βλέπει 182 βίντεο το μήνα - Το 82% των χρηστών internet βλέπει online video - To 81.9% των embedded videos σε blogs προέρχονται από το Youtube Κακόβουλο Λογισμικό - 148.000 zombie computers δημιουργούνται κάθε μέρα - 2.6 εκατομμύρια κακόβουλες επιθέσεις από viruses,trojan κ.λ.π. στις αρχές του 2009 Σύμφωνα με έρευνα του Παρατηρητηρίου για την Κοινωνία της Πληροφορίας, η διείσδυση του διαδικτύου στα ελληνικά νοικοκυριά σημειώνει σταθερή ανοδική πορεία τα τελευταία έτη. «Με σχεδόν 4 στα 10 νοικοκυριά να είναι στα τέλη του 2008 συνδεδεμένα στο διαδίκτυο (39,4%), ο μέσος ετήσιος ρυθμός αύξησης της πρόσβασης για την τετραετία 2005 2008 διαμορφώνεται στο 17,6%». Οι αριθμοί που προαναφέρθηκαν αποτελούν ένδειξη και της εξέλιξης της απαιτούμενης τεχνολογίας η οποία εξαπλώνεται και στην Ελλάδα. Τα ευρυζωνικά δίκτυα είναι η τεχνολογία η οποία διακινεί τον τεράστιο όγκο πληροφοριών διασφαλίζοντας τις απαιτούμενες ταχύτητες που προϋποθέτει η ανάπτυξη των διαφόρων εφαρμογών του διαδικτύου. Με την ανάπτυξη αυτών των δικτύων καθίσταται εφικτή η ανάπτυξη νέων εφαρμογών και η δυνατότητα παροχής νέων 15

υπηρεσιών (τηλεδιάσκεψη, τηλεϊατρική, τηλεεκπαίδευση, συνδρομητική τηλεόραση, κ.λ.π.). Στο έντυπο Δημόσιας Διαβούλευσης της Ειδικής γραμματείας για την Κοινωνία της Πληροφορίας που έλαβε χώρα το 2003, αναφέρονται τα εξής: «Ευρυζωνική πρόσβαση και ευρυζωνικές υπηρεσίες (ή εφεξής χάριν συντομίας Ευρυζωνικότητα ή Ευρυζωνικό περιβάλλον) ορίζεται σε ευρεία έννοια το προηγμένο, εφικτό και καινοτόμο από πολιτική, οικονομική και τεχνολογική άποψη περιβάλλον αποτελούμενο από: την παροχή γρήγορων συνδέσεων σε όσο το δυνατόν μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού και με ανταγωνιστικές τιμές (με τη μορφή καταναλωτικού αγαθού), χωρίς εγγενείς περιορισμούς στα συστήματα μετάδοσης και τον τερματικό εξοπλισμό των επικοινωνούντων άκρων την κατάλληλη δικτυακή υποδομή που: α) επιτρέπει την κατανεμημένη ανάπτυξη υπαρχόντων και μελλοντικών δικτυακών εφαρμογών και πληροφοριακών υπηρεσιών, β) ικανοποιεί τις εκάστοτε ανάγκες των εφαρμογών σε εύρος ζώνης, αναδραστικότητα και διαθεσιμότητα, και γ) είναι ικανή να αναβαθμίζεται συνεχώς και με μικρό επιπλέον κόστος ώστε να εξακολουθεί να ικανοποιεί τις ανάγκες όπως αυτές αυξάνουν και μετεξελίσσονται με ρυθμό και κόστος που επιτάσσονται από την πρόοδο της πληροφορικής και της τεχνολογίας επικοινωνιών την δυνατότητα του πολίτη να επιλέγει α) ανάμεσα σε εναλλακτικές προσφορές σύνδεσης που ταιριάζουν στον εξοπλισμό του, β) μεταξύ διαφόρων δικτυακών εφαρμογών και γ) μεταξύ διαφόρων υπηρεσιών πληροφόρησης και ψυχαγωγίας χωρίς να αποκλείεται και η συμμετοχή του ίδιου του πολίτη στην παροχή περιεχομένου, εφαρμογών και υπηρεσιών το κατάλληλο ρυθμιστικό πλαίσιο αποτελούμενο από πολιτικές, μέτρα, πρωτοβουλίες, άμεσες και έμμεσες παρεμβάσεις, αναγκαίες για την ενδυνάμωση της καινοτομίας, την προστασία του ανταγωνισμού και την εγγύηση σοβαρής ισορροπημένης οικονομικής ανάπτυξης ικανής να προέλθει από τη γενικευμένη συμμετοχή στην Ευρυζωνικότητα και την Κοινωνία της Πληροφορίας». Στο ίδιο κείμενο περιγράφονται συνοπτικά οι υπηρεσίες που εκτιμάται ότι θα αναπτυχθούν στα πλαίσια της εφαρμογής των ευρυζωνικών συνδέσεων. Αξίζει να παρουσιαστούν και στην παρούσα εργασία αυτές οι υπηρεσίες γιατί δίνουν μία 16

ποιοτική εικόνα του μεγέθους της αγοράς στην οποία δραστηριοποιείται η FORTHNET. E-learning Πρόκειται για την εκπαίδευση από απόσταση και αφορά στις διαδικασίες που στοχεύουν στην μάθηση μέσω του διαδικτύου, όπως η παροχή Online μαθημάτων σε μεγάλη μερίδα σπουδαστών (multicast of online courses) και η δημιουργία online βιβλιοθηκών. Επίσης σημαντικό στοιχείο για την παροχή τηλε-εκπαίδευσης αποτελεί και η αναμενόμενη εμφάνιση ιδεατών κόσμων που θα επιτρέπουν την πλοήγηση και ξενάγηση σε ιδεατούς χώρους παρέχοντας μεθόδους αναζήτησης γνώσης και πληροφορίας από βιβλιοθήκες που σχετίζονται με τους κόσμους αυτούς. E-health Πρόκειται για εφαρμογές τηλε-ιατρικής, εφαρμογές που θα επιτρέπουν διάγνωση ασθενειών και εξέταση ασθενών από απόσταση όπως και εφαρμογές ρομποτικής για πραγματοποίηση χειρουργικών επεμβάσεων. E-commerce Οι υπηρεσίες ηλεκτρονικού εμπορίου, δηλαδή η διάθεση και αγοραπωλησία προϊόντων ηλεκτρονικά έχουν ήδη τύχει μεγάλης εφαρμογής σε όλο τον κόσμο και εξαπλώνονται και στην Ελλάδα. Ήδη υπάρχουν πολλά ηλεκτρονικά καταστήματα (ελληνικά αλλά και ξένα) και η απήχησή τους στον κόσμο ολοένα και διευρύνεται. Το σημείο που πρέπει να προσεχθεί ιδιαίτερα είναι η ασφάλεια και η ιδιωτικότητα (privacy) που πρέπει να παρέχουν τα ευρυζωνικά δίκτυα ώστε να πείσουν τους χρήστες (τον πληθυσμό της χώρας) για την ασφάλεια των συναλλαγών. Applications on demand Στην κατηγορία εφαρμογών αυτή ανήκουν διάφορες εφαρμογές που ζητούνται από τους χρήστες, χρεώνονται από την υπηρεσία και με κατάλληλη κωδικοποίηση μεταδίδονται. Τέτοιες συνήθεις εφαρμογές είναι ταινίες (movies), μουσικά αρχεία, παιχνίδια ή software για χρήση. Αναλυτικότερα: 17

E-gaming Τα τελευταία χρόνια, με την εξάπλωση των δικτύων και του Internet, αναπτύχθηκαν πάρα πολύ τα online παιχνίδια, είτε σε επίπεδο δικτύου, είτε σε επίπεδο Internet. Η άψογη απεικόνιση και η πολυπλοκότητα των παιχνιδιών σήμερα καθιστά απαραίτητη τη χρήση ευρυζωνικών δικτύων. Peer to peer applications Οι εφαρμογές peer-to-peer είναι δικτυακές εφαρμογές όπου όλοι οι χρήστες είναι ισότιμοι και δε υπάρχει κάποιος κεντρικός έλεγχος. Οι εφαρμογές αυτές είναι συνήθως εφαρμογές για διαδικτυακή συζήτηση ή εφαρμογές που επιτρέπουν την ανταλλαγή αρχείων. Αυτές οι εφαρμογές, επειδή τα μηνύματα και τα δεδομένα που ανταλλάσσονται δεν μεταφέρονται προς κάποιον κεντρικό υπολογιστή και από εκεί στους υπόλοιπους, μπορούν να προκαλέσουν υψηλή συμφόρηση σε ένα δίκτυο (ιδιαίτερα αν υποστηρίζουν την ανταλλαγή αρχείων). Ένας άλλος παράγοντας συμφόρησης είναι η άναρχη φύση του δικτύου που σχηματίζουν. Οι εφαρμογές peerto-peer έχουν αναπτυχθεί ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια ως μια προσπάθεια απάντησης χρηστών στις ενέργειες διαφόρων content provider που αποσκοπούν στο να περιορίσουν και να ελέγξουν την παράνομη διακίνηση υλικού κατοχυρωμένης πνευματικής ιδιοκτησίας. Ένα ευρυζωνικό δίκτυο θα βοηθούσε πολύ στην περαιτέρω εξάπλωση των peer-to-peer εφαρμογών λόγω των υψηλών απαιτήσεων που έχουν σε bandwidth. Advanced Communications Το Internet χρησιμοποιείται εδώ και χρόνια ως ένα φθηνό μέσο επικοινωνίας μεταξύ ανθρώπων. Σε αυτά τα προγράμματα υποστηρίζονται χαρακτηριστικά που επιτρέπουν τη μετάδοση φωνής για την επικοινωνία μεταξύ δύο ή περισσότερων ανθρώπων (Voice over IP) ή μετάδοση κινούμενης εικόνας (videoconferencing) μαζί με τον ήχο. Παράλληλα, σήμερα βρίσκουμε ακόμα περισσότερα χαρακτηριστικά, όπως για παράδειγμα η διαμοίραση αρχείων, κ.ά. Τα ευρυζωνικά δίκτυα καθιστούν αποτελεσματική και εφικτή (λόγω χαμηλού κόστους) την ανάπτυξη εφαρμογών και παροχή αντίστοιχων υπηρεσιών (videoconferencing ή VoIP τηλεφωνία ). Interactive TV Η χρήση των δικτύων μεγάλου εύρους ζώνης εφαρμόζεται και στην υποστήριξη της αμφίδρομης διαδραστικής τηλεόρασης. Η χρήση ενός ευρυζωνικού δικτύου για τη 18

μετάδοση του video/audio stream επιτρέπει την απλοποίηση της αρχιτεκτονικής μιας πλατφόρμας διαδραστικής τηλεόρασης καθώς και τη λήψη διαδραστικών τηλεοπτικών καναλιών μέσω υπολογιστή. Virtual / Augmented / Mixed Reality Ο όρος Virtual Reality (VR) είναι αρκετά διαδεδομένος στις μέρες μας. Σημαίνει τη σύνθεση ενός κόσμου μέσω υπολογιστή, ο οποίος μιμείται κάποια χαρακτηριστικά του αληθινού κόσμου, στον οποίο όμως δεν υπάρχουν τα όρια και οι περιορισμοί του αληθινού κόσμου. Στους λεγόμενους Virtual Worlds ή Virtual Environments πολλοί χρήστες μπορούν να περιπλανηθούν στους χώρους τους. Το να είναι όλοι οι χρήστες ενημερωμένοι για τη θέση και την κατάστασή τους, καθώς και για τις αντίστοιχες ιδιότητες των άλλων χρηστών, όπως επίσης και το να ενημερώνεται το σύστημα για τις ενέργειες που επιθυμούν να κάνουν οι χρήστες απαιτεί τη διακίνηση τεράστιων ποσοτήτων δεδομένων. Το μέγεθος της διακινούμενης πληροφορίας είναι ακόμα μεγαλύτερο όταν μιλάμε για κόσμους augmented reality, augmented virtuality ή γενικότερα mixed reality. Ένας κόσμος augmented reality είναι το αποτέλεσμα του εμπλουτισμού ενός φυσικού κόσμου με στοιχεία και αντικείμενα δημιουργημένα με υπολογιστή. Το αντίθετο συμβαίνει στους λεγόμενους κόσμους augmented virtuality, όπου στοιχεία από έναν πραγματικό χώρο εμπλουτίζουν έναν virtual κόσμο (π.χ. textures από έναν πραγματικό χώρο «ντύνουν» τους τοίχους ενός virtual δωματίου). Αυτή η μίξη πραγματικών και εικονικών κόσμων (mixed reality) απαιτεί όπως είναι φυσικό τη διακίνηση ακόμα περισσότερων ποσοτήτων δεδομένων, αφού απαιτείται μάλιστα η μίξη να γίνεται real-time. Είναι προφανές ότι η εφαρμογή των broadband δικτύων δίνει τη δυνατότητα για την ανάπτυξη πραγματικά εντυπωσιακών online realtime συνθετικών κόσμων. Η παραπάνω αναφορά (μεταφορά από το αντίστοιχο κείμενο) των εφαρμογών και υπηρεσιών που μπορούν να υλοποιηθούν με την χρήση των ευρυζωνικών δικτύων, παρέχουν μία ένδειξη της προοπτικής των επιχειρήσεων που λειτουργούν στο σχετικό χώρο. Πρόκειται για τεχνολογίες με πολύ μεγάλες ταχύτητες εξέλιξης, για νέου είδους υπηρεσίες, για καινοτομίες. Η βιωσιμότητά τους σε βάθος χρόνου θα εξαρτηθεί από το βαθμό αποδοχής τους από τους χρήστες, την ασφάλεια που παρέχουν (π.χ. ασφάλεια συναλλαγών) και την τιμολογιακή πολιτική που θα ακολουθηθεί από τις επιχειρήσεις που θα παρέχουν τις σχετικές υπηρεσίες. 19

Κρίσιμο στοιχεία για την εκτίμηση των μελλοντικών συνθηκών της αγοράς αποτελεί κρίση η οποία μαστίζει την ελληνική και τη διεθνή αγορά. Η πραγματοποίηση περαιτέρω επενδύσεων στο χώρο των ευρυζωνικών δικτύων, θα εξαρτηθεί από τη δυνατότητα αντιμετώπισης της κρίσης και το χρονικό διάστημα που αυτό θα απαιτήσει. 20

3BΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ: ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΜΕ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΩΝ Ο κύκλος εργασιών της επιχείρησης την τριετία 2007-2009 αυξήθηκε με μέσο ετήσιο ρυθμό 77%, (βλ. διάγραμμα 3.0.1), τα μικτά κέρδη με ρυθμό 312%, ενώ και οι τρείς χρήσεις εμφανίζονται ζημιογόνες. Αυτό το παράδοξο από μία πρώτη θεώρηση, σύμφωνα με τα στοιχεία που αποτυπώνονται στο λογαριασμό εκμετάλλευσης, εξηγείται καταρχήν από τα υψηλά έξοδα διοίκησης και διάθεσης. Επειδή όμως οι αποσβέσεις δεν εμφανίζονται χωριστά αλλά έχουν ενσωματωθεί στο κόστος πωλήσεων, περιορίζουν το μικτό περιθώριο κέρδους και τα προ φόρων κέρδη. Οι αποσβέσεις, οι οποίες έχουν ενσωματωθεί στο λειτουργικό κόστος, για την εξεταζόμενη τριετία είναι: 2007 2008 2009 20 047 221 54 205 558 88 877 544 Η αύξηση των ενσώματων παγίων κατά 107,5 εκ. ευρώ μεταξύ 2007 και 2008 και κατά 74,5 εκ. ευρώ μεταξύ 2008 και 2009 δείχνει αύξηση των επενδύσεων και άρα και των αποσβέσεων. Από δημοσιευμένα στοιχεία (ετήσιες οικονομικές εκθέσεις) εμφανίζεται η επιχείρηση όντως να έχει προχωρήσει στην πραγματοποίηση επένδυσης η οποία αφορούσε εξαγορά ομίλου επιχειρήσεων το 2008 (ύψους 491.653.113 εκ. ευρώ). Κατά τη διάρκεια του 2009 η Forthnet επεκτάθηκε με συνεγκαταστάσεις σε 189 Αστικά Κέντρα του ΟΤΕ, παρέχοντας έτσι κάλυψη σε συνολικά 366 Αστικά Κέντρα. Παράλληλα υλοποίησε την εγκατάσταση ιδιόκτητου δικτύου κορμού μεταξύ Θεσσαλονίκης και Αλεξανδρούπολης, καλύπτοντας το μεγαλύτερο αριθμό συνεγκαταστάσεων κατά μήκος της διαδρομής με δίκτυο οπισθόδρομης μετάδοσης, ενώ υλοποίησε και τοπικά δίκτυα οπτικών ινών στα μεγάλα νησιά. Στο παθητικό διαφαίνεται ότι προέβη σε αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου το 2008 κατά 137,6 εκ. ευρώ. Όπως αναφέρεται στην ετήσια έκθεση του 2008, για την εξαγορά των επιχειρήσεων η FORTHNET εκτός της αύξησης του μετοχικού κεφαλαίου και των διαθεσίμων, προέβη στην έκδοση ομολογιών ύψους 200.000.000 ευρώ. Επίσης, στις χρήσεις 2008 και 2009 προέβη σε αύξηση δανεισμού (έναντι προηγουμένου έτους) κατά 265,5 εκ. ευρώ και 15,6 εκ. ευρώ αντίστοιχα. 21