Οδεγίεο Γηδαζθαιίαο ηεο Αγγιηθήο Γιώζζαο ωο καζήκαηνο εκπέδωζεο θαη εκπινπηηζκνύ ζην Οινήκεξν Γεκνηηθό Σρνιείν (απνγεπκαηηλή δηδαζθαιία).

ΠΑΙΓΑΓΩΓΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ Οκάδα Αγγιηθήο Γιώζζαο Αζήλα, 31-10 - 2002 Οδεγίεο Γηδαζθαιίαο ηεο Αγγιηθήο Γιώζζαο ωο καζήκαηνο εκπέδωζεο θαη εκπινπηηζκνύ ζην Οινήκεξν Γεκνηηθό Σρνιείν (απνγεπκαηηλή δηδαζθαιία). Οη νδεγίεο δηδαζθαιίαο ηεο Αγγιηθήο γιώζζαο ζην Οινήκεξν Γεκνηηθό Σρνιείν πεξηιακβάλoπλ ην ζθνπό θαη ηνπο εηδηθνύο ζηόρνπο ηεο δηδαζθαιίαο κε έκθαζε ζηηο δεμηόηεηεο, ηελ αλάπηπμε ησλ παηδηώλ, ηηο αξρέο ζρεδηαζκνύ καζήκαηνο, ηηο αξρέο δεκηνπξγίαο δηδαθηηθνύ πιηθνύ, ελδεηθηηθέο δξαζηεξηόηεηεο, ηελ αμηνιόγεζε ηνπ καζήκαηνο θαη βηβιηνγξαθηθή ζηήξημε. 1. Σθνπόο θαη Δηδηθνί Σηόρνη ηεο δηδαζθαιίαο ηεο Αγγιηθήο Ο ζθνπόο ηεο δηδαζθαιίαο ηνπ καζήκαηνο ηεο Αγγιηθήο σο καζήκαηνο απνγεπκαηηλήο απαζρόιεζεο ζην νινήκεξν Γεκνηηθό Σρνιείν είλαη ε αξρηθή επαηζζεηνπνίεζε ησλ καζεηώλ ζηελ μέλε γιώζζα θαη ε πεξαηηέξσ αλάπηπμε ηεο γισζζηθήο ηθαλόηεηαο ζηνλ πξνθνξηθό θαη γξαπηό ιόγν ησλ παηδηώλ ηνπ Γεκνηηθνύ ζρνιείνπ κε ζηόρν ηελ επηθνηλσλία ζε πνηθίια γισζζηθά θαη πνιηηηζκηθά πεξηβάιινληα. Δπί πιένλ, ε δηδαζθαιία ηηο Αγγιηθήο απνηειεί νπζηαζηηθή ζεσξεηηθή θαη πξαθηηθή παξέκβαζε πνπ βνεζά ην δάζθαιν / θαζεγεηή ηεο μέλεο γιώζζαο ζην ζρεδηαζκό, ηελ εθαξκνγή αιιά θαη ηελ πηζαλή αμηνιόγεζε ηνπ έξγνπ ηνπ. Οη εηδηθνί ζηόρνη ηνπ καζήκαηνο ηεο μέλεο γιώζζαο αθνξνύλ ζηελ αλάπηπμε ησλ γισζζηθώλ δεμηνηήησλ (αθνπζηηθή δεμηόηεηα, δεμηόηεηα ηεο νκηιίαο, αλάγλσζε θαη γξαθή) ηελ θαηάθηεζε ηνπ ιεμηινγίνπ, ηεο γξακκαηηθήο θαη ηεο πξνθνξάο ηεο γιώζζαο. 2. Γιωζζηθέο Γεμηόηεηεο H αλάπηπμε ησλ γισζζηθώλ δεμηνηήησλ αθνξνύλ ζηελ εμνηθείσζε ησλ παηδηώλ ηνπ Γεκνηηθνύ κε listening, speaking, reading and writing skills. 1

2.1 Aθνπζηηθή Γεμηόηεηα (Listening) Τα γισζζηθά αθνύζκαηα είλαη πνιύ ζεκαληηθά γηαηί παξέρνπλ κία πινύζηα πεγή δεδνκέλσλ κε ηα νπνία ην παηδί αξρίδεη λα νηθνδνκεί ηνλ ηξόπν κε ηνλ νπνίν ε γιώζζα ιεηηνπξγεί. Ζ γλώζε απηή απνηειεί ηε βαζηθή πεγή πνπ νδεγεί ην παηδί ζε γισζζηθή παξαγσγή. Σηόρνο είλαη ηα παηδηά λα έρνπλ γισζζηθά αθνύζκαηα ιίγν πην δύζθνια από απηά πνπ κπνξνύλ ήδε λα ρεηξίδνληαη. Γηα παξάδεηγκα ε έκθαζε πξέπεη λα δίδεηαη ζηε ζεκαζία ησλ ιέμεσλ θαη εθθξάζεσλ. Ο δάζθαινο κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεί εηθόλεο, λα κηκείηαη, λα ρξεζηκνπνηεί εθθξάζεηο πξνζώπνπ ώζηε λα βνεζά λα παηδηά λα θαηαιαβαίλνπλ έλλνηεο θαη θαζεκεξηλέο εθθξάζεηο. Τα παηδηά πάληα θαηαιαβαίλνπλ πεξηζζόηεξα από απηά πνπ κπνξνύλ λα ιέλε θαη όηαλ θαηαθηνύλ ηε κεηξηθή ηνπο γιώζζα αληαπνθξίλνληαη ζηε γιώζζα πνιύ πξηλ ηελ νκηιήζνπλ. Τα παηδηά πνπ καζαίλνπλ κία μέλε γιώζζα ζηγνύλ γηα θάπνην ρξνληθό δηάζηεκα θαη αθνπγθξάδνληαη, απνξξνθνύλ θαη ζρεκαηίδνπλ ηε δηθή ηνπο πξνζσπηθή δνκή ηεο γιώζζαο ηελ νπνία πξνζαξκόδνπλ θαη επεθηείλνπλ θαζώο εθηίζεληαη ζε απηήλ. Οη πεξηζζόηεξνη γισζζνιόγνη ππνζηεξίδνπλ όηη απηή ε πεξίνδνο ζηγήο είλαη ζεβαζηή θαη ηα παηδηά δε ζα πξέπεη λα ηα εμαλαγθάδνπκε λα νκηινύλ πξηλ ηα ίδηα ην λνηώζνπλ θαη ην θάλνπλ απζόξκεηα. Έηζη ηα παηδηά πξέπεη λα ελζαξξύλνληαη, λα εθθξάδνπλ ηελ ηθαλόηεηα ηνπο θαη λα νκηινύλ απζόξκεηα αθνύγνληαο ηα κελύκαηα. Όηαλ ηα παηδηά απαληνύλ, ν δάζθαινο δε πξέπεη λα ηνλίδεη ηνλ ηξόπν κε ηνλ νπνίν πηζαλόλ απνθιίλνπλ από ηε ζσζηή δνκή ηεο γιώζζαο. Ζ ηάζε είλαη ν δάζθαινο λα ρξεζηκνπνηεί θαζέηεο γηα ηε δηδαζθαιία ηεο αθνπζηηθήο δεμηόηεηαο. Όκσο ν ίδηνο ν δάζθαινο ηεο μέλεο γιώζζαο είλαη πνιύ ζεκαληηθή πεγή πνπ κπνξεί λα πξνσζεί ηα αθνπζηηθά εξεζίζκαηα. Καζώο ν δάζθαινο δνπιεύεη ηα θαζεκεξηλά ζέκαηα ηνπ ζηελ ηάμε, ζα πξέπεη λα δίδεη ηηο νδεγίεο ησλ δξαζηεξηνηήησλ θαη ζηελ μέλε γιώζζα παξέρνληαο έηζη ηελ επρέξεηα ζηα παηδηά λα εθηίζεληαη ζε απζεληηθέο γισζζηθέο θαηαζηάζεηο. Τα παηδηά έρνπλ ηελ ηθαλόηεηα λα βιέπνπλ ην πξόζσπν, ηηο εθθξάζεηο θαη ηε γιώζζα ηνπ ζώκαηνο ηνπ δαζθάινπ θαη έηζη λα θαηαλννύλ ηηο νδεγίεο πνπ ηνπο δίδεη ή ηελ ηζηνξία πνπ ηνπο αθεγείηαη. Ζ δηάδξαζε ησλ παηδηώλ κε ην δάζθαιν είλαη νπζηαζηηθά ν ηξόπνο κε ηνλ νπνίν αθνύκε θαη ζπλνκηινύκε ζηελ πξαγκαηηθόηεηα. 2.2 Η Γεμηόηεηα ηεο Οκηιίαο (Speaking) 2

Τα παηδηά αγαπνύλ λα ζπδεηνύλ, λα ηξαγνπδνύλ θαη λα καζαίλνπλ ζύληνκεο εθθξάζεηο επαλαιακβάλνληάο ηεο. Τα παηδηά κπνξνύλ εύθνια λα κάζνπλ έλα ζηίρν ή έλα ηξαγνύδη θάηη πνπ είλαη πνιύ ρξήζηκν γηα ηε δηδαζθαιία ηνπ επηηνληζκνύ, ηεο πξνθνξάο θαη ηνπ ιεμηινγίνπ ηεο μέλεο γιώζζαο. Τα παηδηά κε απηόλ ηνλ ηξόπν εμνηθεηώλνληαη κε ηνπο ήρνπο ηεο γιώζζαο ρσξίο λα ζθέθηνληαη πνιύ γηα ην πσο πξέπεη λα δνκνύλ ηε γιώζζα (απηό γίλεηαη αζπλείδεηα). Δίλαη εύθνιν ζε κηθξή ειηθία ηα παηδηά λα δηδαρζνύλ κηθξέο, ζύληνκεο θαζεκεξηλέο θξάζεηο πνπ ν δάζθαινο ρξεζηκνπνηεί ζηελ ηάμε όπσο greetings, requests, instructions, θα. Καζώο ηα παηδηά κεγαιώλνπλ ν δάζθαινο κπνξεί λα πξνζζέηεη ζηηο δξαζηεξηόηεηεο ηνπ πεξηζζόηεξν επηθνηλσληαθέο δξαζηεξηόηεηεο (communicative tasks) όπσο αθήγεζε ζύληνκσλ ηζηνξηώλ, ζπγθέληξσζε πιεξνθνξηώλ κε απιά εξσηεκαηνιόγηα. Ο δάζθαινο πξέπεη πάληα λα εμεγεί ζηα παηδηά ην ιόγν γηα ηνλ νπνίν εκπιέθνληαη ζηελ α ή β δξαζηεξηόηεηα πρ., ζπκπιεξώλνπλ ηα κέξε κηαο θσηνγξαθίαο ή αλαδεηνύλ πιεξνθνξίεο γηα θάπνην ζέκα επεηδή πξέπεη λα ζπκπιεξώζνπλ έλα πίλαθα ή λα αλεβάζνπλ έλα ζθέηο. Τν ηειηθό πξνηόλ απνηειεί ην κεγαιύηεξν θίλεηξν γηα ηα παηδηά θαη είλαη πνιύ πην ζεκαληηθό από ην ζέκα πνπ επεμεξγάδνληαη. Τν πην ζνβαξό πξόβιεκα είλαη ε ρξήζε ηεο κεηξηθήο γιώζζαο θαη ε έιιεηςε γισζζηθήο επάξθεηαο ζηελ μέλε γιώζζα γηα λα γίλνπλ κε επάξθεηα όιεο νη δξαζηεξηόηεηεο. Δδώ ν ξόινο ηνπ δαζθάινπ είλαη θαζνξηζηηθόο. Οη δξαζηεξηόηεηεο πξέπεη λα αληαπνθξίλνληαη ζηα ελδηαθέξνληα ησλ κηθξώλ παηδηώλ θαη ζηηο ηθαλόηεηεο ηνπο. Ο δάζθαινο ζα πξέπεη λα εμεγεί ζηα παηδηά γηαηί πξέπεη λα νκηινύλ ηελ μέλε γιώζζα θαη λα δίδεη πεξηζώξην γηα ιίγα ιεπηά ζην ηέινο ηεο δξαζηεξηόηεηαο λα νκηινύλ ηε κεηξηθή ηνπο γιώζζα έηζη κπνξνύλ λα ηεξνύλ ηνπο θαλόλεο ηεο ηάμεο πην εύθνια. 2.3 Η Γεμηόηεηα ηεο Αλάγλωζεο (Reading) Οια ηα παηδηά πξέπεη λα κάζνπλ λα δηαβάδνπλ. Ο δάζθαινο ζα πξέπεη λα εθηηκήζεη ην πόηε θαη πσο ζύκθσλα κε ηα εμήο θξηηήξηα: α. πόζν θαιά δηαβάδνπλ ηα παηδηά ζηε κεηξηθή ηνπο γιώζζα; β. πόζν απαξαίηεην είλαη λα αξρίζεη ε αλάγλσζε θαη ζε πνηα ειηθία; γ. ηη αιθάβεην ρξεζηκνπνηνύλ ηα παηδηά ζηελ πεξίπησζε ησλ Διιήλσλ καζεηώλ ε ρξήζε ηνπ Λαηηληθνύ αιθαβήηνπ ζα δεκηνπξγήζεη θάπνηεο δπζθνιίεο 3

δ. δείρλνπλ ηα παηδηά ελδηαθέξνλ ζηελ αλάγλσζε; ε. κε ηη ζα πξέπεη λα μεθηλήζεη ε αλάγλσζε - κε ιέμεηο, πξνηάζεηο, ζύληνκεο ηζηνξίεο; Με πνιύ κηθξά παηδηά έλαο επηηπρεκέλνο ηξόπνο αλάγλσζεο είλαη ε αθήγεζε ηζηνξηώλ από βηβιίν κε εηθόλεο. Ο δάζθαινο δείρλεη ηηο ιέμεηο θαη ηηο θσηνγξαθίεο θαζώο δηαβάδεη. Έηζη ηα παηδηά ζπζρεηίδνπλ ήρνπο θαη ηε ζεκαζία ησλ ιέμεσλ. Τα δηάθνξα βηβιία παξνπζηάδνπλ πνηθίινπο ηξόπνπο δηδαζθαιίαο ηεο αλάγλσζεο κε δξαζηεξηόηεηεο, δηάινγνπο, θηλνύκελα ζρέδηα, θα. Ο έιεγρνο ηεο θαηαλόεζεο ησλ θεηκέλσλ γίλεηαη ζπλήζσο κε εξσηήζεηο θαηαλόεζεο. Τα παηδηά αγαπνύλ ηδηαίηεξα ηηο εξσηήζεηο ηύπνπ true / false. O δάζθαινο πξέπεη λα επηιέγεη θείκελα πνπ έρνπλ ελδηαθέξνλ θαη είλαη απιά ζηε ζύιιεςε θαη επεμεξγαζία. Τα απζεληηθά θείκελα απνηεινύλ πινύζηα πεγή πεξηερνκέλσλ θαη ιεμηινγίνπ. Πεξηνδηθά όπσο ην Click θαη Crown ηαηξηάδνπλ κε ηελ ειηθία θαη ην επίπεδν ησλ καζεηώλ ηνπ Γεκνηηθνύ. Ζ αθήγεζε ζύληνκσλ ηζηνξηώλ είλαη πάληα δεκνθηιήο. Ηζηνξηθά θείκελα ζπλδένπλ ην γισζζηθό κάζεκα κε άιια καζήκαηα ηνπ ζρνιείνπ. 2.4 Η Γεμηόηεηα ηεο Γξαθήο (Writing) Γεληθά είλαη πάληα θαιύηεξν λα μεθηλήζνπκε ηε δηδαζθαιία ηεο μέλεο γιώζζαο κε ηελ αθνπζηηθή δεμηόηεηα θαη κε ηε δεμηόηεηα ηνπ πξνθνξηθνύ ιόγνπ. Δπίζεο πξέπεη λα εθηηκήζνπκε ηηο αλάγθεο θαη ηηο ηθαλόηεηεο ησλ καζεηώλ καο. Γηα ηα κηθξά παηδηά νη εηθόλεο είλαη ζεκαληηθέο. Ο δάζθαινο κπνξεί λα δεηήζεη από ηα παηδηά λα δσγξαθίζνπλ θάηη θαη θαηόπηλ λα δώζνπλ έλα ηίηιν γηα ην ηη δσγξάθηζαλ. Τα παηδηά αξρηθά πξέπεη λα αληηγξάθνπλ ιέμεηο θαη εθθξάζεηο θαη λα αζθνύλ θαη ην γξαθηθό ηνπο ραξαθηήξα. Ζ αληηγξαθή πξέπεη λα ζπλδέεηαη θαη λα αλαθέξεηαη ζε ζέκαηα πνπ αθνξνύλ ηελ εξγαζία ησλ παηδηώλ ζην ζρνιείν ή ζην ζπίηη θαη λα ζπλδέεηαη κε εηθόλεο θαη αθίζεο πνπ επξίζθνληαη ζηνλ πεξίγπξν. Δπεηδή όκσο ή γξαθή δελ είλαη απιόο κεραληζκόο απνκλεκόλεπζεο πξέπεη λα πεξηιακβάλεη επηινγή θαηάιιεισλ ιέμεσλ, ζσζηή ρξήζε ηεο γξακκαηηθήο θαη ηεο πξνθνξάο, ηε ρξήζε ζπλδεηηθώλ ιέμεσλ θαη ηελ θαηαζθεπή κηθξώλ θεηκέλσλ. Γηα κεγαιύηεξα παηδηά ζην Γεκνηηθό ην πεξηερόκελν ελόο θεηκέλνπ θαη ε θξηηηθή ηνπ επεμεξγαζία απνηεινύλ ζηόρνπο ηεο δεμηόηεηαο ηεο γξαθήο. 4

2.5 Δμάζθεζε Πξνθνξάο, Αλάπηπμε Λεμηινγίνπ θαη Καηάθηεζε ηεο Γξακκαηηθήο ηεο Γιώζζαο Τα κηθξά παηδηά κπνξνύλ λα πξνθέξνπλ θαη λα καζαίλνπλ ηηο ιέμεηο πνιύ γξήγνξα ελώ ζπλήζσο αξγνύλ λα κάζνπλ / θαηαθηήζνπλ ηηο γισζζηθέο δνκέο. Τνύην εμεγείηαη επεηδή νη ιέμεηο (πρ., pencil, book, etc) έρνπλ απηό άκεζν λόεκα ελώ νη γισζζηθέο δνκέο (πρ., ν ζρεκαηηζκόο θαη ε ρξήζε ηνπ Απινύ Δλεζηώηα) είλαη πξνθαλώο ιηγόηεξν ρξήζηκεο (ηνπιάρηζηνλ γηα ηελ ειηθία ηνπο). Γηα ηε δηδαζθαιία ησλ γισζζηθώλ δνκώλ ρξεηάδεηαη ν δάζθαινο λα επαλαιακβάλεη ηε γισζζηθή δνκή μαλά θαη μαλά ζε πνηθίια επηθνηλσληαθά πεξηβάιινληα (language in context) όπνπ πνηθίιεο ιέμεηο ρξεζηκνπνηνύληαη. Σπλήζσο ζηα βηβιία ε ίδηα γισζζηθή δνκή επαλαιακβάλεηαη ζηηο επόκελεο ελόηεηεο κε ηε ρξήζε επηπξόζζεηνπ πιηθνύ. Δπίζεο ηα παηδηά καζαίλνπλ επθνιόηεξα θξάζεηο πνπ παξαηίζεληαη νιηζηηθά. Όκσο ζε κεγαιύηεξε ειηθία ζην Γεκνηηθό ηα παηδηά κπνξνύλ θαη αλαιύνπλ ηε γιώζζα πνπ αθνύλ θαη βιέπνπλ θαη ηελ ρσξίδνπλ ζηα κέξε ηα νπνία ηελ απνηεινύλ. Έηζη κπνξνύλ λα δεκηνπξγνύλ λέεο εθθξάζεηο από γισζζηθά ζηνηρεία πνπ έρνπλ ήδε κάζεη. Ζ εμνινθιήξνπ αλαιπηηθή δηδαζθαιία ηεο γξακκαηηθήο δε βνεζά απαξαίηεηα ζηε απνηειεζκαηηθή ρξήζε ηεο γιώζζαο. Ζ θαηαλόεζε όκσο ηεο δνκήο ηεο μέλεο γιώζζαο ζε meaningful contexts απνηειεί ρξήζηκε πξνηεξαηόηεηα. Τν ιεμηιόγην καζαίλεηαη θαιύηεξα όηαλ ε έλλνηα κηαο ιέμεο επεμεγείηαη κε εηθόλα, πξάμε ή κε ηελ παξνπζία πξαγκαηηθνύ αληηθεηκέλνπ. Καηόπηλ ε ιέμε πξέπεη λα ρξεζηκνπνηείηαη από ηα παηδηά ζε relevant context ώζηε λα ε ιέμε λα γίλεη θηήκα ηνπ καζεηή. Τα παηδηά πξέπεη λα έρνπλ επθαηξίεο λα ρξεζηκνπνηνύλ ηηο ιέμεηο (αιιά θαη ηε γξακκαηηθή) ζε γισζζηθά πεξηβάιινληα πνπ πξνσζνύλ ηελ απνκλεκόλεπζε ηεο. Οη θαλόλεο ηεο γξακκαηηθήο δελ πξέπεη λα καζαίλνληαη επηθαλεηαθά. Ζ γιώζζα πξέπεη λα ρξεζηκνπνηείηαη ώζηε ηα παηδηά λα επηθνηλσλνύλ. Οη δεκηνπξγηθέο δξαζηεξηόηεηεο (action games, drama, rhymes, songs, etc) πνπ ζρεδηάδεη ν θαζεγεηήο πξέπεη λα βνεζνύλ ηα παηδηά κε νπηηθή, αθνπζηηθή ή θηλαηζζεηηθή ηθαλόηεηα λα αλαπηύζζνπλ ηηο γισζζηθέο ηνπο δεμηόηεηεο. Οη δξαζηεξηόηεηεο πξέπεη λα πξνεηνηκάδνληαη γηα λα ειέγρνληαη γηα ηπρόλ δπζθνιίεο πνπ παξνπζηάδνπλ σο πξνο ηελ εθαξκνγή ηνπο. Δάλ 5

ππάξρεη ηειηθό πξνηόλ (πρ., θαηαζθεπή θνύθιαο, κάζθαο, βηβιίνπ, θα) λα εθηίζεηαη ζηε ζρνιηθή ηάμε. Τα παηδηά ελζαξξύλνληαη θαη απνθηνύλ ππεξεθάλεηα θαη εκπηζηνζύλε γηα ηηο ηθαλόηεηεο ηνπο. Γηα ηελ πεξαηηέξσ ελεκέξσζε ησλ θαζεγεηώλ ηεο μέλεο γιώζζαο παξέρεηαη ν πίλαθαο Ζ αλάπηπμε ησλ παηδηώλ θαζώο θαη νη αξρέο δεκηνπξγίαο δηδαθηηθνύ πιηθνύ, ε αμηνιόγεζε ηνπ καζήκαηνο θαη ζρεηηθή βηβιηνγξαθία. 3. H Γλώζε γηα ηελ Σωκαηηθή θαη Πλεπκαηηθή Αλάπηπμε ηωλ Παηδηώλ Πνιινί θαζεγεηέο πηζηεύνπλ όηη ζπκνύληαη ηα ζηάδηα αλάπηπμεο ησλ παηδηώλ. Ζ αιήζεηα όκσο είλαη όηη δε κπνξνύκε λα εκπηζηεπόκαζηε ηε κλήκε καο. Οη θαζεγεηέο ζα πξέπεη όηαλ ζρεδηάδνπλ ην κάζεκα ηνπο λα ιακβάλνπλ ππόςε ηνπο ηε βηβιηνγξαθία γηα λα είλαη βέβαηνη όηη ζρεδηάδνπλ δξαζηεξηόηεηεο θαη αθνινπζνύλ δηδαθηηθέο ηερληθέο πνπ είλαη θαηάιιειεο κε ηελ ειηθία θαη ηελ πλεπκαηηθή αλάπηπμε ησλ καζεηώλ ηνπο. Τν ηη γλσξίδνπκε γηα ηελ ειηθία ησλ καζεηώλ θαη πσο απηά καζαίλνπλ πξέπεη λα επεξεάδνπλ ηνλ ηξόπν πνπ ζρεδηάδνπκε ηηο δξαζηεξηόηεηεο ηεο ηάμεο. Ο πην θάησ πίλαθαο παξνπζηάδεη ηελ αλάπηπμε ησλ παηδηώλ ειηθίαο 3-9. Πεξηνρέο Αλάπηπμεο Διεγρνο κπηθήο θίλεζεο. Ηιηθία 3-6 Ηιηθία 6-9 Παηδαγωγηθέο Σπλέπεηεο Αλαπηύζζεηαη, Οη κύο Οη ππάξρεη αλάγθε ηζρπξνπνηνύληαη, δξαζηεξηόηεηεο γηα θπζηθή ην παηδί ειέγρεη ζα πξέπεη λα άζθεζε. ην ζώκα ηνπ. είλαη πνηθίιεο γηα λα βνεζνύλ ηελ θίλεζε (ηξέμηκν, πήδεκα) ην ζπληνληζκό ρεξηώλ θαη καηηνύ (θόςηκν ραξηηνύ ζε ζρέδηα, ρξήζε πιαζηειίλεο γηα ζρεκαηηζκό δηαθόξσλ αληηθεηκέλσλ). 6

Αηζζήκαηα - Πνιύ αζηαζέο: παξνπζηάδεη ζπκηθέο θαηαζηάζεηο θαη θαπξίηζηα - Αηζζάλεηαη αζηάζεηα αιιά πηζηεύεη όηη γλσξίδεη θαη ηα πάληα - Γελ μέξεη πσο λα πεξηκέλεη - πξάγκα πνπ ηνπ δεκηνπξγεί αλεζπρία, απνγνήηεπζ ε, δηάςεπζε Αξρίδεη λα ζπλεξγάδεηαη κε ηνπο άιινπο. Σπλαηζζεκαηηθά ηζνξξνπεί. Δλδηαθέξεηαη λα κάζεη γηα ηηο δηαθνξέο κε ην άιιν θύιιν Ο δάζθαινο πξέπεη λα ζπκάηαη όηη ε ζσκαηηθή αύμεζε δεκηνπξγεί αλαζθάιεηα ζην παηδί. Οη δξαζηεξηόηεηεο πξέπεη λα είλαη ζύληνκεο θαη πνηθίιεο. Ο δάζθαινο πξέπεη λα ελζαξξύλεη ζπλερώο ην καζεηή γηα λα κπνξεί λα ηνλ επαλαθέξεη ζε ηζνξξνπία Δπθπία Ζ ζπκβνιηθή ζθέςε αξρίδεη. Με ην παηγλίδη θαη ην ζρέδην κπνξεί λα αληηθαζηζηά πξαγκαηηθέο θαηαζηάζεηο (πρ πξνζπνηείηαη όηη Έρεη ινγηθή θαη επαθή κε ηελ πξαγκαηηθόηεηα. Γίλεηαη αληηθεηκεληθό ζηηο θξίζεηο ηνπ. Αλαθαιύπηεη ηηο πεξίεξγεο ζπκπηώζεηο. Οη δξαζηεξηόηεηεο πξέπεη λα είλαη παηγληώδεηο πνπ λα κηκνύληαη αιεζηλέο θαηαζηάζεηο. Γηα ηα παηδηά 6-9 νη 7

νδεγεί απηνθίλεην κέζα ζην ζπίηη ρξεζηκνπνηώληαο ην παηγλίδη ηνπ). Γιώζζα Μπνξνύλ λα εθθξαζηνύλ κε ζαθήλεηα ζηε κεηξηθή ηνπο γιώζζα ζηελ ειηθία ησλ 3-4. Κνηλσληθόηεηα Τν παηδί είλαη εγσθεληξηθό θαη αιιάδεη γλώκε εύθνια. Οη πξώηεο επαθέο ηνπ κε ηνπο ζπλνκήιηθνπο είλαη θαη ζεηηθέο θαη αξλεηηθέο δει. κπνξεί λα είλαη θαη θηιηθέο θαη ερζξηθέο γηα ην ίδην πξόζσπν ην ίδην ρξνληθό δηάζηεκα. Αξρίδεη λα θαηαιαβαίλεη ηηο ηθαλόηεηεο ηνπ. Αξέζθεηαη λα παίδεη ην δηθό ηνπ παηγλίδη Μπνξεί λα θαηαιαβαίλεη ηη γίλεηαη ζηνλ θόζκν. Φξεζηκνπνηνύλ ηνπο ρξόλνπο ζηελ ειηθία ησλ 6 θαη θαηαιαβαίλνπλ ηε ρξήζε ηνπο ζηελ ειηθία ησλ 8-9. Ξεθηλά επαθέο κε άιια παηδηά. Δλαιιάζζεη πεξηόδνπο κεγάιεο εζπρίαο θαη ζπλερνύο νκηιίαο. Από ηελ ειηθία ησλ 7-8 κπνξεί λα ζπλεξγάδεηαη ζε απιά ζέκαηα κε ζπλνκήιηθνπο. Φξεηάδεηαη ηελ νκάδα γηα αζθάιεηα θαη απηνπεπνίζεζε Μαζαίλεη ηηο εζηθέο αξρέο από ηνπο ελήιηθεο. δξαζηεξηόηεηεο ζα πξέπεη λα δηεπξύλνπλ ηνλ νξίδνληα ηνπο θαη ηε ινγηθή ηνπο θαη λα αλαπηύζζνπλ ηε δεκηνπξγηθόηεηα θαη ηε θαληαζία ηνπο. Ζ δξαζηεξηόηεηεο ζα πξέπεη λα αλαπηύζζνπλ ηελ πξνθνξηθή θαη ηε γξαπηή δεμηόηεηα ησλ παηδηώλ. Ο δάζθαινο πξέπεη λα πηνζεηεί ηελ νκαδηθή εξγαζία πνπ ελζαξξύλεη ηελ θνηλσληθόηεηα, ζπλεξγαζία θαη απηνζπγθέληξσζ ε. Με ηα παηδηά ειηθίαο 6-9 ν δάζθαινο ζα πξέπεη λα κεηαδίδεη ηηο αλζξώπηλεο αμίεο. Τα παηδηά αξρίδνπλ λα ζπγθξνύνληαη θαη λα ακθηζβεηνύλ 8

παξάιιεια κε ίδην παηγλίδη πνπ παίδεη άιιν παηδάθη. ηνπο ελήιηθνπο. Σπκπεξηθνξά Δλδηαθέξεηαη λα επηθνηλσλεί γηα λα δηαθνξνπνηείηαη από ηνπο άιινπο. Κάλεη πξάγκαηα κε πάζνο. Τνπ ιείπεη ε ζπζηεκαηηθόηεηα. Γελ επηζπκεί λα θάλεη πάληα ηε δξαζηεξηόηεηα πνπ ηνπ επηβάιιεηαη. Τν παηδί είλαη επηζεηηθό ρσξίο ιόγν πρ., παίξλεη ηα παηγλίδηα ησλ άιισλ παηδηώλ γηα λα δείμεη όηη είλαη πην δπλακηθόο. Γηαθόπηεη δξαζηεξηόηεηεο γηα λα θεληξίζεη ηελ πξνζνρή ησλ άιισλ. Ζ ζπκπεξηθνξά ηνπ παηδηνύ γίλεηαη πην ήξεκε. Σηγά - ζηγά αλαπηύζζεη ην ελδηαθέξνλ ηνπ γηα αλάγλσζε θαη γξαθή. Θαπκάδεη ηνπο δαζθάινπο θαη πηζηεύεη όηη ηα μέξνπλ όια. Ο δάζθαινο πξέπεη λα ελζαξξύλεη ηελ επηθνηλσλία. Να πείζεη ην παηδί όηη πξέπεη λα εθηειέζεη ηελ εξγαζία πνπ ηνπ έρεη αλαηεζεί. Ο δάζθαινο πξέπεη λα ειέγρεη ηελ επηζεηηθή. Σπκπεξηθνξά ηνπ παηδηνύ ρσξίο λα ράλεη ηνλ έιεγρν ησλ πξάμεσλ ηνπ. Ο δάζθαινο πξέπεη λα γίλεη παξάδεηγκα πξνο κίκεζε από ηα παηδηά. Τα παηδηά ειηθίαο 9-12 παξνπζηάδνπλ ηα εμήο ραξαθηεξηζηηθά: α. θαηαιαβαίλνπλ αθεξεκέλεο έλλνηεο θαη έλλνηεο θιεηδηά β. δηαθξίλνπλ ην κύζν από ηελ πξαγκαηηθόηεηα 9

γ. δηαθξίλνληαη γηα ηελ επηλνεηηθόηεηα ηνπο θαη επηιέγνπλ δξαζηεξηόηεηεο πνπ ηνπο είλαη ρξήζηκεο δ. κπνξνύλ λα εθθξάδνπλ ηε γλώκε ηνπο, λα δηαζαθελίδνπλ δηαθνξέο θαη λα θαηαιήγνπλ ζε ινγηθά ζπκπεξάζκαηα ε. ρξεζηκνπνηνύλ ηε ινγηθή ηνπο γηα λα θαηαλνήζνπλ δηάθνξα πξνβιήκαηα / ζέκαηα θαη κπνξνύλ λα απνθαζίζνπλ κε βεβαηόηεηα γηα ηα κέηξα πνπ πξέπεη λα παξζνύλ γηα λα βξεζνύλ ιύζεηο ζη. αμηνινγνύλ ηηο θαηαζηάζεηο ζηηο νπνίεο εκπιέθνληαη κε βάζε ηα πνζνηηθά θαη πνηνηηθά δεδνκέλα πνπ έρνπλ ζπγθεληξώζεη δ. κπνξνύλ εύθνια λα θαηαλνήζνπλ αλαθξίβεηεο ζηα ιεγόκελα ηνπ δαζθάινπ θαη λα θάλνπλ θξηηηθή ζηηο απνθάζεηο ηνπ. Τα παηδηά βεβαίσο δηαθέξνπλ σο πξνο ηνλ ξπζκό εμέιημεο ηνπο. Παηδηά ηεο ίδηαο ειηθίαο κπνξνύλ λα δηαθνξνπνηνύληαη σο πξνο ηελ πλεπκαηηθή ηνπο σξηκόηεηα. Τνύην εμαξηάηαη από ηελ πνηόηεηα ησλ εξεζηζκάησλ ζηα νπνία εθηίζεληαη αιιά θαη ζηελ επηξξνή θαη ππνζηήξημε πνπ δέρνληαη από ηνπο γνλείο ηνπο θαη ην πεξηβάιινλ. Δπνκέλσο όηαλ ν θαζεγεηήο ηεο μέλεο γιώζζαο δηδάζθεη ην κάζεκα πξέπεη λα ιακβάλεη ππόςε ηνπ όηη έρεη λα αληηκεησπίζεη παηδηά πνπ έρνπλ κελ ηελ ίδηα ειηθία αιιά πηζαλόηαηα έρνπλ πνιύ δηαθνξεηηθό γισζζηθό θαη πλεπκαηηθό επίπεδν. Ζ πνηόηεηα θαη ηα ραξαθηεξηζηηθά ησλ καζεηώλ έρνπλ άκεζε επηξξνή ζηε δηδαθηηθή πνπ αθνινπζεί ν θαζεγεηήο ζηελ ηάμε. 4. Οδεγίεο Γηδαζθαιίαο Μάζεζε ηεο γιώζζαο ζεκαίλεη απόθηεζε γλώζεσλ θαη αλάπηπμε δεμηνηήησλ. Ζ επίηεπμε ησλ ζθνπώλ θαη ησλ εηδηθώλ ζηόρσλ πνπ έρνπκε ζέζεη ζηηο Οδεγίεο Γηδαζθαιίαο απαηηνύλ κία επηθνηλσληαθή πξνζέγγηζε δηδαζθαιίαο ηεο γιώζζαο πνπ βαζίδεηαη ζε κία καζεην - θεληξηθή πξνζέγγηζε ε νπνία δηεπθνιύλεη ηε κάζεζε. Τν δηδαθηηθό πιηθό πνπ παξνπζηάδεηαη ζην παηδί γηα εκπέδσζε πξέπεη λα είλαη απζεληηθό κε ηελ έλλνηα όηη κπνξεί λα εμππεξεηεί θάπνηεο επηθνηλσληαθέο αλάγθεο κέζα ζηα πιαίζηα πξαγκαηηθώλ πξνζσπηθώλ θαη θνηλσληθώλ πεξηζηάζεσλ. Ζ παξνπζίαζε ηνπ πιηθνύ πξέπεη λα γίλεηαη κε ηε βνήζεηα νπηηθναθνπζηηθνύ πιηθνύ (ράξηεο, αθίζεο, εηθόλεο, θσηνγξαθίεο, ζθίηζα, θα.) ώζηε λα βνεζεζεί ν θαζεγεηήο λα θέξεη ην καζεηή ζε επαθή κε ηελ εμσηεξηθή θνηλσληθή πξαγκαηηθόηεηα. 10

Ζ δηδαζθαιία ησλ γισζζηθώλ θαηλνκέλσλ γίλεηαη κέζα από επαγσγηθή δηαδηθαζία ε νπνία ζπληείλεη ζηελ πλεπκαηηθή αλάπηπμε ηνπ παηδηνύ. Παξνηξύλνπκε ην παηδί λα ζθέθηεηαη κόλν ηνπ θαη λα θηάλεη κεηά από δηάθνξεο πλεπκαηηθέο δηεξγαζίεο, λα θαηαιαβαίλεη θαη ζηε ζπλέρεηα λα γεληθεύεη ηνπο θαλόλεο πνπ δηέπνπλ ηε γιώζζα. Ζ πξνζπάζεηα ηνπ θαζεγεηή λα πξνζθέξεη δηαθνξεηηθέο επθαηξίεο ζε καζεηέο κε δηαθνξεηηθά επίπεδα γλώζεσλ ζα επηηεπρζεί πην εύθνια αλ ζπλεζίζνπλ νη θαζεγεηέο λα νξγαλώλνπλ ηελ ηάμε ζε νκάδεο ή δεύγε. Οη καζεηέο δνπιεύνπλ ζπιινγηθά, ζπδεηνύλ θαη απνθαζίδνπλ κε βάζεη πιεξνθνξίεο πνπ έρνπλ. Ο θαζεγεηήο εμεγεί ηπρόλ άγλσζηεο ιέμεηο, ηνπο ιύλεη ηηο απνξίεο, ηνπο θαηεπζύλεη, ελώ απνθεύγεη λα δηνξζώλεη ηα ιάζε πνπ θάλνπλ όηαλ απηά δελ ηα εκπνδίδνπλ λα επηθνηλσλνύλ κεηαμύ ηνπο. 5. Τερληθέο Γηδαθηηθήο Πξνζέγγηζεο Μεζνδνινγηθά ε επηινγή ηνπ ζέκαηνο δηδαζθαιίαο πξέπεη λα είλαη ζύκθσλε κε ηηο αλάγθεο θαη ηα ελδηαθέξνληα ησλ καζεηώλ ηνπ Γεκνηηθνύ. Σε ζπλεξγαζία νη δάζθαινη / θαζεγεηέο θαη καζεηέο επηιέγνπλ ην ζέκα θαη ππνβνεζνύληαη κε ηε ρξήζε ηεο ηερληθήο ηνπ θαηαηγηζκνύ ηδεώλ (brainstorming). Οη ζπκκεηέρνληεο θαηαξηίδνπλ ιίζηα κε ηηο απόςεηο ηνπο. Μεηά από αιιεπάιιειεο ζπλζέζεηο ησλ απόςεσλ πνπ έρνπλ δηαηππσζεί γίλεηαη νκαδνπνίεζε ησλ νκνίσλ θαη ησλ δηαθνξεηηθώλ απόςεσλ. Αθνινπζεί ε δηαζηαπξνύκελε παξνπζίαζε (όπνπ θάζε κέινο νκάδαο θαιείηαη λα παξνπζηάζεη ζην δηπιαλό ηνπ ηηο απόςεηο / ζέζεηο ηνπ, αθνύ πξνεγνπκέλσο έρεη κηιήζεη καδί ηνπ θαη ηδίαλ). Ζ ρξήζε ηεο ηερληθήο ηεο ζπγθέληξσζεο ηδεώλ πνπ εθθξάδνπλ ηηο απόςεηο, ζηάζεηο, αμίεο θαη ζπκπεξηθνξέο ησλ καζεηώλ απνηεινύλ ζηνηρεία ηεο ελεξγεηηθήο ζπκκεηνρηθήο κάζεζεο (active participatory learning). Δπίζεο ε ρξεζηκνπνίεζε πιεξνθνξηαθνύ πιηθνύ κε βνεζήκαηα, ρξήζε ηειεκαηηθήο, video, θιπ κπνξεί λα ζπληειέζεη ηα κέγηζηα ζηελ πινπνίεζε ελόο δηαζεκαηηθνύ ζέκαηνο 1. 1 Ο εκπινπηηζκόο ηωλ δξαζηεξηνηήηωλ κε δηαζεκαηηθόηεηα εκπιέθεη ην δάζθαιν ηεο ηάμεο κε ηνπο εθπαηδεπηηθνύο εηδηθνηήηωλ πνπ ζπλεξγάδνληαη ώζηε λα επηιέμνπλ ζέκαηα πνπ αληαπνθξίλνληαη ζηε εκπέδωζε ηεο ύιεο αιιά θαη ζηνλ εκπινπηηζκό ηνπ απνγεπκαηηλνύ πξνγξάκκαηνο. Μπνξνύλ λα ρξεζηκνπνηεζνύλ πνηθίια ζέκαηα από ηα βηβιία: α. Γεκηνπξγηθέο δηαζεκαηηθέο δξαζηεξηόηεηεο γηα ηελ επέιηθηε δώλε ηνπ Γεκνηηθνύ Σρνιείνπ (2001) Αζήλα: ΥΠΔΠΘ β. Βιέπω ην ζεκεξηλό θνζκν πνιπζεκαηηθό βηβιίν δεκνηηθνύ ζρνιείνπ γηα ηελ επέιηθηε δώλε (2001) Αζήλα: ΥΠΔΠΘ 11

Δδώ πξέπεη λα ηνλίζνπκε όηη νη πεξηγξαθέο ησλ μέλσλ πνιηηηζκώλ πνπ πεξηιακβάλνληαη ζηα ζρνιηθά εγρεηξίδηα είλαη κηα πνιύ ιεπηή ππόζεζε θαζώο ζε όιεο ηηο ρώξεο θαη ζ όινπο ηνπο πνιηηηζκνύο ππεηζέξρνληαη ιόγνη εζληθήο πξνβνιήο πνπ θαζηζηνύλ θαλεξή ηε ιεηηνπξγία ησλ πξνθαηαιήςεσλ θαη ζηεξενηύπσλ πνπ παξεκβαίλνπλ ζηηο ζρέζεηο αηόκσλ πνπ ραξαθηεξίδνληαη από δηαθνξεηηθή θνπιηνύξα. Έηζη ζε πεξηπηώζεηο ζπλάληεζεο δηαθνξεηηθώλ πνιηηηζκώλ πξέπεη λα απνδίδεηαη κεγαιύηεξε ζεκαζία ζηνπο πξαγκαηνινγηθνύο θαλόλεο θαη θώδηθεο (παξά ζηνπο θαλόλεο ηεο γξακκαηηθήο ηεο γιώζζαο). Με απηό ηνλ ηξόπν νη καζεηέο γίλνληαη δεθηηθνί θαη απνδίδνπλ ζεβαζκό θαη αιιεινθαηαλόεζε ζηελ δηαθνξεηηθόηεηα. Έηζη εάλ δελ ππάξμεη ζπγθεθξηκέλε επαηζζεηνπνίεζε ζηελ πνιηηηζκηθή δηάζηαζε ηεο γιώζζαο σο θνξέα πνιηηηζκνύ, ν θάζε καζεηήο (ή πην ζπγθεθξηκέλα ν αιινδαπόο καζεηήο) ηείλεη λα εξκελεύζεη όηη ηνπ ιέλε, ζύκθσλα κε ηνπο δηθνύο ηνπ θαλόλεο ζπκπεξηθνξάο, θαηαιήγνληαο έηζη λα παξεξκελεύεη ην αιεζηλό λόεκα ησλ ιόγσλ ηνπ ζπλνκηινύληνο. Δδώ βεβαίσο ρξεηάδεηαη λα πξνζέμνπκε ώζηε λα ππάξρεη ηζνξξνπία ζέζεσλ θαη ζηάζεσλ ε νπνία λα δηαηεξεί ηελ εζληθή θαη πνιηηηζηηθή θιεξνλνκηά θαη παξάδνζε ησλ ιαώλ αιιά ηαπηόρξνλα λα αλαγλσξίδεη θαη λα θαηαλνεί θαη ηα πνιηηηζηηθά ζηνηρεία ηεο μέλεο θνπιηνύξαο. Γηα ηελ πινπνίεζε ηνπ πξνγξάκκαηνο κε ηε ρξήζε ηεο δηαζεκαηηθήο πξνζέγγηζεο ε ζηξαηεγηθή ηεο ελεξγεηηθήο κάζεζεο ππνζηεξηδόκελε κε νκαδν - ζπλεξγαηηθή δηδαζθαιία απνηειεί ην πξώην θαη νπζηαζηηθόηεξν βήκα. Ζ ζπλεξγαηηθή δηδαζθαιία θαηά νκάδεο βαζίδεηαη ζε ζεσξεηηθέο θαη δηδαθηηθέο πξαθηηθέο πνπ βνεζνύλ ηνπο καζεηέο λα αλαπηύμνπλ δεμηόηεηεο θαη ζηξαηεγηθέο δηεξεύλεζεο πνπ είλαη αλαγθαίεο γηα ηελ απηόλνκε κάζεζε. Ζ απηόλνκε κάζεζε είλαη δηαδηθαζία πνπ ππνβνεζείηαη από ζπκκεηνρή ζε απζεληηθέο θαηαζηάζεηο όπνπ νη καζεηέο πξνβιεκαηίδνληαη θαη αλαπηύζζνπλ δεμηόηεηεο θαη ηθαλόηεηεο εθκεηαιιεπόκελνη πξνεγνύκελεο εθπαηδεπηηθέο εκπεηξίεο. Έηζη ν θάζε καζεηήο πεηξακαηίδεηαη θαη δηαθηλδπλεύεη ιύζεηο θαη πξνηάζεηο, ηηο νπνίεο ηειηθά θαιείηαη λα επαιεζεύζεη θαη λα ζπζηεκαηνπνηήζεη. Ζ δηδαζθαιία κπνξεί λα αξρίδεη κε εληνπηζκό πξνβιήκαηνο, λα ζπλερίδεη κε ηε δηαηύπσζε θαη ηνλ έιεγρν ππνζέζεσλ θαη λα νινθιεξώλεηαη κε ηε ζπζηεκαηνπνίεζε ησλ ζπκπεξαζκάησλ. Ο ξόινο ηνπ εθπαηδεπηηθνύ είλαη λα θαζνδεγεί ηηο δηεξεπλεηηθέο δηαδηθαζίεο ησλ καζεηώλ. γ. Funway English 1, 2, 3 γηα ηηο Τάμεηο Γ, Δ & ΣΤ Γεκνηηθνύ. 12

Δηζη ε βησκαηηθή / νκαδν - ζπλεξγαηηθή δηδαζθαιία ππνβνεζνύκελε από κηα δηαζεκαηηθή πξνζέγγηζε ζπκβάιιεη ζηελ αλάπηπμε θνηλσληθώλ δεμηνηήησλ, ζηάζεσλ θαη αμηώλ πνπ είλαη αλαγθαίεο γηα λα θαηαζηεί ην άηνκν θνηλσληθά απηόλνκν θαη ηθαλό λα παξεκβαίλεη ζηηο δεκνθξαηηθέο δηαδηθαζίεο. Ζ βησκαηηθή δηδαζθαιία βαζίδεηαη ζε projects πνπ αξρίδνπλ κε ηνλ θαζνξηζκό ηνπ νκαδηθνύ έξγνπ, ζπλερίδεη κε ηε ζπιινγηθή επεμεξγαζία θαη νινθιεξώλεηαη κε ηελ αλαθνίλσζε θαη ηνλ έιεγρν ηεο. 6. Ο Σρεδηαζκόο ηνπ Μαζήκαηνο ζηελ Ξέλε Γιώζζα Δίλαη βαζηθό γηα ηνλ θαζεγεηή ηεο μέλεο γιώζζαο λα γλσξίδεη ηε γιώζζα πνπ δηδάζθεη ζε πνιύ θαιό επίπεδν θαη λα έρεη θαη ηελ ηθαλόηεηα λα γίλεηαη κνληέιν πξνο κίκεζε γηα ηνπο καζεηέο ηνπ. Δίλαη επίζεο βαζηθό γηα ηνλ θαζεγεηή λα είλαη πξνεηνηκαζκέλνο πξηλ κπεη ζηε ζρνιηθή ηάμε 2. Οη καζεηέο πνπ πξέπεη λα αλαπηύμνπλ ζεηηθή ζηάζε γηα ηε μέλε γιώζζα, ε νπνία είλαη θνξέαο επηθνηλσλίαο αιιά θαη πνιηηηζκνύ, ρξεηάδνληαη βνήζεηα ώζηε λα κπνξέζνπλ λα ρξεζηκνπνηήζνπλ ηε γιώζζα κε επηηπρία γηα πξνζσπηθνύο αιιά αξγόηεξα θαη γηα επαγγεικαηηθνύο ιόγνπο. Ο θαζεγεηήο δηδάζθεη κε ηελ πξνζδνθία όηη ζην ηέινο ηνπ καζήκαηνο νη καζεηέο έρνπλ αζρνιεζεί ελεξγά κε ην δηδαθηηθό πιηθό πνπ ηνπο πξνζθέξζεθε θαη επνκέλσο ην έρνπλ θαηαθηήζεη. Όκσο ε κάζεζε είλαη πνιύπινθε δηαδηθαζία ε νπνία δηεπθνιύλεηαη από ηελ ύπαξμε θίλεηξσλ ζε έλα επλνηθό καζεζηαθά πεξηβάιινλ. Οη καζεηέο καζαίλνπλ ζπκκεηέρνληαο 1. Σηνηρεία Σρεδηαζκνύ ηνπ Μαζήκαηνο Oλνκα Καζεγεηή: Ζκεξνκελία: Σρνιείν: Τάμε θαη Τκήκα: Δπίπεδν ησλ Μαζεηώλ: Ζιηθία ησλ Μαζεηώλ: Αξηζκόο Μαζεηώλ ζηελ Τάμε: Φξόλνο Γηαζέζηκνο γηα ηε δηεμαγσγή ηνπ Μαζήκαηνο: Γηδαθηηθό Υιηθό πξνο ρξήζε: Οξγάλσζε ηεο Τάμεο: Mέζνδνο πνπ πηνζεηείηαη: (απαγσγηθή/επαγσγηθή) Θέκα πξνο επεμεξγαζία: Γηδαθηηθνί Σηόρνη: (εθθέξνληαη κε απαξέκθαην ηνπ ζθνπνύ) 1... 2.. Μαζεζηαθνί ζηόρνη: (εθθέξνληαη κε απαξέκθαην ηνπ ζθνπνύ) 1... 2. 13

ελεξγεηηθά ζε δηαδηθαζίεο πνπ νκνηάδνπλ κε ηηο πξαγκαηηθέο δηαδηθαζίεο ηεο δσήο θαη γη απηό νη καζεηέο πξέπεη έρνπλ ηελ επθαηξία λα ρξεζηκνπνηνύλ ηε γιώζζα ζε πξαγκαηηθέο θαηά ην δπλαηόλ θαηαζηάζεηο. Καηά θύξην ιόγν, ν ζρεδηαζκόο ηνπ καζήκαηνο είλαη απόξξνηα ησλ ζηόρσλ θαη ηνπ πεξηερνκέλνπ ηνπ καζήκαηνο 3, θαζώο θαη ησλ δξαζηεξηνηήησλ θαη ησλ δηαδηθαζηώλ πνπ ζα αθνινπζήζεη ν δάζθαινο / θαζεγεηήο ζηελ ηάμε. Σην Σρεδηαζκό ηνπ Μαζήκαηνο πξέπεη λα αλαθέξεηαη θαη ην (απζεληηθό ή κε) πιηθό πνπ ζα ρξεζηκνπνηήζεη ν θαζεγεηήο γηα λα θέξεη ζε πέξαο ηηο δξαζηεξηόηεηεο. To Μνληέιν Π Π Π Παξαδνζηαθά ην βαζηθό κνληέιν δηδαζθαιίαο είλαη ην Π Π Π Μνληέιν (Παξνπζίαζε / Πξαθηηθή Άζθεζε / Παξαγσγή = Presentation - Practice - Production Model) (βιέπε Πίλαθα 1). Mεηά από ηε (ζπλήζε) ζύλδεζε κε ην πξνεγνύκελν κάζεκα (Warm-up), ν δάζθαινο / θαζεγεηήο παξνπζηάδεη ζε πξώην ζηάδην (Presentation) έλα θείκελν, ηε γξακκαηηθή, ην ιεμηιόγην, ηελ πξνθνξά ησλ ιέμεσλ, θα κε έκθαζε ζηελ επηθνηλσλία. Δδώ δηαθξίλνπκε ηνλ θαζεγεηή πνπ δίλεη έκθαζε ζηελ επεμεξγαζία ηνπ θεηκέλνπ κε έκθαζε ζηνπο γξακκαηηθνύο ηύπνπο (πρ., ηνπο ρξόλνπο) θαη εθείλνλ ηνλ θαζεγεηή πνπ ζεσξεί όηη νη γισζζηθέο ιεηηνπξγίεο (πρ., ην λα κπνξείο λα ζπζηεζείο, λα κπνξείο λα πξνζθαιέζεηο θάπνηνλ ζε έλα party, θιπ) είλαη απηό πνπ πξώηηζηα πξέπεη λα κάζεη ν καζεηήο - θάηη πνπ ηειηθά νδεγεί ζηελ θαηάθηεζε ηεο γιώζζαο. Καηά ηε δηάξθεηα ηεο πξαθηηθήο άζθεζεο (Practice) νη καζεηέο πξέπεη λα εκπιέθνληαη ζε δξαζηεξηόηεηεο γηα λα κπνξνύλ λα αζθνύληαη ζε ζέκαηα δνκήο ή ιεηηνπξγηώλ ηεο γιώζζαο. Σηε δηάξθεηα ηεο πξαθηηθήο εμάζθεζεο νη καζεηέο πξέπεη λα ελζαξξύλνληαη γηα λα εξγάδνληαη θαηά δεύγε ή ζε νκάδεο θαη λα εθηεινύλ παηγλίδηα ξόισλ, θ.α. Ζ κάζεζε είλαη ελεξγεηηθή ζπκπεξηθνξά. 2. Ο Σρεδηαζκόο ηνπ Μαζήκαηνο πξέπεη λα ζηνρεύεη ζηε δηδαζθαιία ζπγθεθξηκέλσλ γισζζηθώλ ζηνηρείσλ (language forms and functions) θαη λα ιακβάλεη ππόςε ηα παξαθάησ: α. ηη έρνπλ δηδαρζεί νη καζεηέο β. ηνπο ζηόρνπο ηεο ελόηεηαο ηνπ βηβιίνπ γ. ηηο αλάγθεο, θηινδνμίεο θαη ελδηαθέξνληα ησλ καζεηώλ δ. ην Δληαίν Πιαίζην Πξνγξακκάησλ Σπνπδώλ (κε δηαζεκαηηθή πξνζέγγηζε) ΦΔΚ 1375/18-10-2001 ε. ηε ζρεηηθή λνκνζεζία δειαδή ηνπο λόκνπο: 1566/85; 2525/97 θαη ην Πξνεδξηθό Γηάηαγκα 246/98 (ην νπνίν είλαη ζρεηηθό κε ηηο πξναγσγηθέο εμεηάζεηο) ζη. ην επόκελν κάζεκα δ. ηνλ ηξόπν πνπ ζα αμηνινγεζνύλ νη καζεηέο 14

Καηά ηε δηάξθεηα ηεο παξαγσγήο (Production) γξαπηνύ ή πξνθνξηθνύ ιόγνπ νη καζεηέο ελζαξξύλνληαη λα ζπκκεηέρνπλ ζε δξαζηεξηόηεηεο πνπ αλαθεθαιαηώλνπλ θαη εκπεδώλνπλ πξνεγνύκελεο δξαζηεξηόηεηεο θαη εκπεηξίεο. Σην ηέινο ηνπ καζήκαηνο ν θαζεγεηήο δίλεη δνπιεηά γηα ην ζπίηη (Ζνmework). Πίλαθαο 1: Τα Σηάδηα ηνπ Μαζήκαηνο ζύκθσλα κε ην Π Π Π Μνληέιν Σηάδην 1: Warm-up (Δηζαγσγή) Σηάδην 2: Presentation (Παξνπζίαζε) (Κείκελν + Γξακκαηηθή + Γισζζηθέο Λεηηνπξγίεο) Σηάδην 3: Practice (Πξαθηηθή άζθεζε) (Αζθήζεηο αηνκηθέο, ζε δεύγε / ζε νκάδεο) Σηάδην 4: Production (Παξαγωγή) (πρ., παξάγξαθνη / δνθίκην) Σηάδην 5: Follow-up (Δξγαζία γηα ην ζπίηη) Tν Μνληέιν T B L Ο επηθνηλσληαθόο ηξόπνο δηδαζθαιίαο πξνσζεί ην Μνληέιν Γξαζηεξηνηήησλ Τ Β L = Τask-Based Learning Μodel) (βιέπε Πίλαθα 2) πνπ αξρηθά εθαξκόζηεθε ζην Bangalore Project ζηελ Ηλδία. Τν Μνληέιν Γξαζηεξηνηήησλ T B L ιεηηνπξγεί ζπκπιεξσκαηηθά ή θαη ελαιιαθηηθά πξνο ην Π Π Π Μνληέιν. Σην Μνληέιν Γξαζηεξηνηήησλ TBL, νη καζεηέο πξνζθαινύληαη λα εμαζθεζνύλ ζε πεξηβάιινληα παξόκνηα κε εθείλα πνπ εθηίζεληαη νη καζεηέο πνπ καζαίλνπλ ηε κεηξηθή ηνπο γιώζζα. Δπηδίσμε είλαη ζην κάζεκα ηεο Αγγιηθήο ην παηδί λα έρεη πνιιά αθνύζκαηα ώζηε λα επηηεπρζεί ν γισζζηθόο απηνκαηηζκόο δει λα νκηιεί ηελ μέλε γιώζζα ζαλ κεηξηθή. Οη δξαζηεξηόηεηεο πνπ ζπλήζσο είλαη δεκηνπξγηθά projects δεηνύλ από ηνπο καζεηέο λα κειεηήζνπλ, λα ζρεδηάζνπλ θαη λα παξνπζηάζνπλ ηηο απόςεηο ηνπο ζε επίθαηξα ζέκαηα πνπ ηνπο αθνξνύλ. Εεηείηαη από ηνπο καζεηέο λα ζπλεξγαζηνύλ ώζηε λα ζπγθεληξώζνπλ θαη λα κειεηήζνπλ (απζεληηθό) δηδαθηηθό / καζεζηαθό πιηθό ζπζηεκαηηθά θαη λα απνθσδηθνπνηήζνπλ ηε γιώζζα ζην ηέινο ηνπ καζήκαηνο. Ο ζθνπόο ησλ δξαζηεξηνηήησλ είλαη ε άκεζε έθζεζε ησλ παηδηώλ ζε θπζηθά / ιεηηνπξγηθά 15

πεξηβάιινληα. Απηό επηηπγράλεηαη κε δξαζηεξηόηεηεο πνπ έρνπλ ζηόρνπο επηθνηλσληαθνύο κέζσ ηεο επεμεξγαζίαο πνιηηηζηηθώλ θαη γισζζηθώλ ζεκάησλ θαη αλαθέξνληαη ζε πξαγκαηηθέο πεξηζηάζεηο κε πξαγκαηηθνύο απνδέθηεο. Δηζη ζηγά - ζηγά νη καζεηέο καζαίλνπλ λα νξγαλώλνπλ ηελ ύιε ηνπο, λα καζαίλνπλ πσο λα καζαίλνπλ, λα θαηεγνξηνπνηνύλ ηηο πιεξνθνξίεο θαη έηζη εύθνια λα θαηαθηνύλ ηελ γλώζε θαη ηηο δεμηόηεηεο. Οη δξαζηεξηόηεηεο πξέπεη ζηγά - ζηγά λα ζπλδένπλ ην ζρνιείν κε ηελ θνηλσλία αιιά θαη κε ηελ αγνξά εξγαζίαο κεηέπεηηα. Πίλαθαο 2: Τα Σηάδηα ηνπ Μαζήκαηνο ζύκθσλα κε ην Μνληέιν Γξαζηεξηνηήησλ T B L Σηάδην 1: Pre-Task (Δηζαγσγή + Οδεγίεο) Σηάδην 2: Task Cycle (Πξνεηνηκαζία + Σρεδηαζκόο + Παξνπζίαζε) Σηάδην 3: Language Focus Tasks (Αλάιπζε Γισζζηθώλ Φαηλνκέλσλ + Πξαθηηθή Δμάζθεζε) Σηάδην 4: Follow-up Task (Δξγαζία ζην ζπίηη) Σπκπεξαζκαηηθά ν ζρεδηαζκόο ηνπ καζήκαηνο είηε βαζίδεηαη ζην ΠΠΠ Μνληέιν είηε βαζίδεηαη ζην Μνληέιν Γξαζηεξηνηήησλ ΤΒL κπνξεί λα βνεζήζεη ην δάζθαιν / θαζεγεηή ηεο μέλεο γιώζζαο λα ζθεθηεί ην ζηόρν θαη ην πεξηερόκελν ηνπ καζήκαηνο θαη λα θαηαγξάςεη ινγηθά ηα ζηάδηα ηνπ καζήκαηνο ζε ζρέζε κε ηηο αλάγθεο ησλ καζεηώλ ηνπ αιιά θαη κε ην ρξόλν πνπ έρεη ζηε δηάζεζή ηνπ. Δπηπιένλ ν ζρεδηαζκόο ηνπ καζήκαηνο (α) βνεζά ηνλ θαζεγεηή λα είλαη επί ηνπ ζέκαηνο, θαη (β) δξα σο κεηξών - ην νπνίν παξνπζηάδεη ελδεηθηηθά ηελ εηθόλα ηνπ καζήκαηνο ζηελ ηάμε επί ράξηνπ. Τέινο ν ζρεδηαζκόο ηνπ καζήκαηνο κπνξεί λα ιεηηνπξγεί σο ράξηεο ζηνλ νπνίν δηαγξάθεηαη ε βαζηθή πνξεία αιιά θαη νη παξαθάκςεηο ηνπ ηαμηδηνύ θαη ησλ καζεηώλ πξνο ηελ κάζεζε θαη ηνπ θαζεγεηή πξνο ηελ επνηθνδνκεηηθή δηδαζθαιία. 7. Aξρέο δεκηνπξγίαο δηδαθηηθνύ πιηθνύ 16

Ο θαζεγεηήο εηδηθόηεηαο / δάζθαινο ησλ μέλσλ γισζζώλ πξέπεη λα γλσξίδεη όηη ε ζεηξά κε ηελ νπνία νη δηάθνξεο δεμηόηεηεο καζαίλνληαη είλαη: listening, speaking, reading and writing. Mε απηό ην ζθεπηηθό ν δάζθαινο πξέπεη λα θάλεη ηα εμήο: α. λα πξνζθέξεη πνηθίιεο δξαζηεξηόηεηεο (tasks) όπσο παηγλίδηα, ηξαγνύδηα, ηζηνξίεο, παηδηθά πνηήκαηα, ηξαγνύδηα κε θίλεζε, θ.α. πνπ λα ζπλνδεύνληαη κε ρξήζηκα νπηηθναθνπζηηθά δεδνκέλα (αθίζεο, θσηνγξαθίεο, ράξηεο) ώζηε ην παηδί λα έρεη γισζζηθά αθνύζκαηα β. λα ελζαξξύλεη ζπλερώο ην παηδί λα παξάγεη πξνθνξηθό ιόγν / γιώζζα (ιέμεηο θαη εθθξάζεηο) ώζηε ην παηδί λα νκηιεί γ. λα γλσζηνπνηήζεη ζπζηεκαηηθά ζην παηδί ην ζύζηεκα γξαθήο ηεο μέλεο γιώζζαο ώζηε ην παηδί λα κπνξεί λα δηαβάδεη δ. λα παξνηξύλεη ην παηδί λα ελεξγνπνηεζεί ζε αζθήζεηο γξαθήο ηεο μέλεο γιώζζαο ώζηε ην παηδί κεηαβαηηθά κε ειεγρόκελεο δξαζηεξηόηεηεο γξαςίκαηνο λα κπνξέζεη λα παξάγεη γξαπηό ιόγν. Ό θαζεγεηήο ηεο μέλεο γιώζζαο πνπ εηνηκάδεη δξαζηεξηόηεηεο γηα ηελ ηάμε πξέπεη λα ιακβάλεη ππόςε θαη ηα εμήο: 1. ηα παηδηά ηνπ Γεκνηηθνύ καζαίλνπλ ηελ μέλε γιώζζα έκκεζα κεηέρνληαο ελεξγεηηθά ζε βησκαηηθέο δξαζηεξηόηεηεο 2. ηα παηδηά καζαίλνπλ όηαλ όιεο νη αηζζήζεηο εκπιέθνληαη θαη όηαλ ππάξρνπλ θίλεηξα γηα κάζεζε 3. ηα παηδηά καζαίλνπλ απνηειεζκαηηθά όηαλ αλαιακβάλνπλ επζύλε γηα ηελ εθκάζεζε ηεο μέλεο γιώζζαο θαη όηαλ δνπιεύνπλ αηνκηθά αιιά θαη ζε δεύγε θαη ζε νκάδεο 4. ηα παηδηά καζαίλνπλ όηαλ νη δξαζηεξηόηεηεο είλαη επράξηζηεο θαη ελαξκνλίδνληαη κε ηα ελδηαθέξνληα θαη ην επίπεδν ηνπο 5. ηα παηδηά καζαίλνπλ όηαλ νη δξαζηεξηόηεηεο είλαη ζύληνκεο (επεηδή κπνξνύλ λα ζπγθεληξώλνληαη ιίγν θαη μερλνύλ εύθνια) θαη πξνβάιινπλ ηελ νκηιία (speaking) σο θύξηα δξαζηεξηόηεηα. 8. Δλδεηθηηθέο δξαζηεξηόηεηεο γηα ηε δηδαζθαιία ηνπ καζήκαηνο ηεο Αγγιηθήο Γιώζζαο ζην Οινήκεξν Γεκνηηθό Σρνιείν (απνγεπκαηηλό ωξάξην) ΤΑΞΔΙΣ Γ, Δ & ΣΤ ΓΗΜΟΤΙΚΟΥ Σθνπόο δηδαζθαιίαο: Δκπέδωζε ηεο δηδαρζείζαο ύιεο 17

Τξόπνο δηάζεζεο δηδαθηηθήο ώξαο: Παξάιιειε δηδαζθαιία θαηά ηάμεηο Τν παξαθάησ παξάδεηγκα είλαη θαζαξά ελδεηθηηθό θαη αθνξά ζε κηα κόλν δξαζηεξηόηεηα εκπέδσζεο αλά ηάμε ε νπνία απνηειεί κέξνο ηνπ ζπλόινπ ησλ δξαζηεξηνηήησλ πνπ κπνξνύλ λα αλαηεζνύλ ζηε δηάξθεηα ηεο δηδαθηηθήο ώξαο. Ζ πεξηγξαθή ηεο δηαδηθαζίαο είλαη πνιύ ζπλνπηηθή θαη δελ απνζθνπεί λα απνηειέζεη δείγκα πιήξνπο κεζνδνινγηθήο αλάιπζεο παξά κόλνλ έλαλ από ηνπο ηξόπνπο πξαθηηθήο εθαξκνγήο ζπλδηδαζθαιίαο ζηνλ ειάρηζην δπλαηό ρξόλν (35 ιεπηά) κε ηα ειάρηζηα δπλαηά νπηηθναθνπζηηθά κέζα. Οη ηξεηο δξαζηεξηόηεηεο πνπ αθνινπζνύλ έρνπλ επηιεγεί έηζη ώζηε λα έρνπλ ζεκαηηθή ζπλάθεηα πνπ ζα δώζεη ηε δπλαηόηεηα ζηνπο καζεηέο θαη ησλ ηξηώλ ηάμεσλ λα αζρνιεζνύλ κε κηα ζπιινγηθή δξαζηεξηόηεηα θαηά ηε δηάξθεηα ηεο ηέηαξηεο εβδνκαδηαίαο ώξαο πνπ είλαη θνηλή γηα όινπο ηνπο καζεηέο ηνπ ηκήκαηνο. Γξαζηεξηόηεηα γηα ηελ ΣΤ Τάμε Γξαζηεξηόηεηα γηα ηελ Δ Τάμε Γξαζηεξηόηεηα γηα ηελ Γ Τάμε Σθνπόο: γεγνλόησλ Αθήγεζε Σθνπόο: ρώξνπ Πεξηγξαθή Σθνπόο: αληηθεηκέλσλ Πεξηγξαθή Δηδηθνί ζηόρνη: Δηδηθνί ζηόρνη: Δηδηθνί ζηόρνη: Έλλνηεο: Φξόλνο Έλλνηεο: Φώξνο (ζέζε Έλλνηεο: Πνηόηεηα (ζρήκα, Αιιεινπρία απόζηαζε, ρξώκα, πθή θηι.), Γείμε πξνζαλαηνιηζκόο), πνζόηεηα, παξνπζία / απνπζία Φξήζεηο ηεο γιώζζαο: Φξήζεηο ηεο γιώζζαο: Φξήζεηο ηεο γιώζζαο: Πεξηγξάθνπλ Πεξηγξάθνπλ ηε Πεξηγξάθνπλ έλα γεγνλόηα ηνπ ζέζε ησλ αληηθείκελν παξειζόληνο αληηθεηκέλσλ ζην Σπγθξίλνπλ Γηεπθξηλίδνπλ ρώξν θαη ηε κεηαμύ Πξνηείλνπλ Γηνξζώλνπλ ηνπο ζρέζε Σπκθσλνύλ / Σπκπεξαίλνπλ Απαξηζκνύλ Σπγθξίλνπλ Υπνζέηνπλ δηαθσλνύλ Δθθξάδνπλ αξέζθεηα / 18

απαξέζθεηα Γειώλνπλ πξόζεζε Γιωζζηθά θαηλόκελα Γιωζζηθά θαηλόκελα Γιωζζηθά θαηλόκελα Ο αόξηζηνο ρξόλνο Αξηζκνί Δξσηεκαηηθέο νκαιώλ θαη αλώκαισλ Δπηξξήκαηα & Πξνζέζεηο αλησλπκίεο (What / ξεκάησλ (next to, behind, between, which) Φξνληθά επηξξήκαηα θαη ζύλδεζκνη Σύληνκεο δηεπθξηληζηηθέο εξσηήζεηο θαη απαληήζεηο Λεμηιόγην etc.) Πνζνηηθά (How many?) Βνεζεηηθά ξήκαηα (there is/are, must) Λεμηιόγην (θαηνηθία, επίπισζε, ζθεύε) Δπίζεηα (red, small, beautiful, etc.) Βνεζεηηθά ξήκαηα be / have got/ must) Going to Let s... Λεμηιόγην (ρξώκα, ζρήκα, κέγεζνο, πιηθά θαηαζθεπήο) Πξνεξγαζία: Οη καζεηέο θάζνληαη από ηελ αξρή ηεο δηδαθηηθήο ώξαο ρσξηζκέλνη θαηά ηάμε. Ο δάζθαινο εμεγεί ζηνπο καζεηέο ηεο θάζε ηάμεο ην ζθνπό ηεο δξαζηεξηόηεηαο πνπ ηνπο αθνξά. Καηόπηλ, ν δάζθαινο ρσξίδεη ηνπο καζεηέο ηεο θάζε ηάμεο ζε κηθξόηεξεο νκάδεο θαη δηαλέκεη ην δηδαθηηθό πιηθό (π.ρ. θσηνηππίεο). Σην ρξνληθό δηάζηεκα πνπ νη καζεηέο «εμνηθεηώλνληαη» κε ηε δξαζηεξηόηεηα, ν δάζθαινο πεξηθέξεηαη αλάκεζα ζηνπο καζεηέο γηα λα ηνπο ελζαξξύλεη, λα ηνπο θαζνδεγήζεη θαη λα απαληήζεη ζε ηπρόλ απνξίεο πνπ έρνπλ. Α) Πεξηγξαθή δξαζηεξηόηεηαο ΣΤ Τάμεο Γηαβάζκηζε δξαζηεξηόηεηαο: Καζνδεγνύκελε παξαγωγή γξαπηνύ ιόγνπ ζε επίπεδν κηθξήο παξαγξάθνπ / ιεδάληαο. Γηδαθηηθό πιηθό Γίδεηαη κηα εηθνλνγξαθεκέλε αθήγεζε αλαθαίληζεο ελόο δσκαηίνπ / ζπηηηνύ ζε δύν ζπλέρεηεο. 19

Γηαδηθαζία 1. Οη καζεηέο παίξλνπλ ην πξώην κέξνο ηεο εηθνλνγξαθεκέλεο αθήγεζεο. Οη εηθόλεο δίλνληαη ρσξίο ρξνλνινγηθή ζεηξά. Τα θείκελα ζε κνξθή ιεδάληαο πνπ ζπλνδεύνπλ ηελ θάζε εηθόλα έρνπλ θελά ζηε ζέζε ηνπ ρξόλνπ - ξήκαηνο, ην νπνίν δίλεηαη ζε κνξθή απαξεκθάηνπ. Οη καζεηέο βάδνπλ ηηο εηθόλεο ζηε ζσζηή ζεηξά κε ηελ βνήζεηα ησλ ρξνληθώλ πξνζδηνξηζκώλ (π.ρ. εκέξεο ηεο εβδνκάδαο) πνπ ζπλνδεύνπλ ηελ θάζε εηθόλα. Καηόπηλ, βάδνπλ ην ξήκα ζηελ παξέλζεζε ζηνλ αόξηζην ρξόλν. Γηαβάδνπλ ηελ ηζηνξία κε ζσζηή ρξνλνινγηθή ζεηξά. 2. Οη καζεηέο παίξλνπλ ην δεύηεξν κέξνο ηεο αθήγεζεο. Οη εηθόλεο βξίζθνληαη ζηε ζσζηή ζεηξά ρσξίο ιεδάληα. Σε βνεζεηηθό πίλαθα δίλεηαη βαζηθό ιεμηιόγην θαη πίλαθαο ξεκάησλ ζε κνξθή απαξεκθάηνπ. Οη καζεηέο επηιέγνπλ ιεμηιόγην θαη ην ζσζηό ξήκα από ηνπο πίλαθεο θαη γξάθνπλ κόλνη ηνπο ηε ιεδάληα (ή ζε ζπλεξγαζία). Γηαβάδνπλ ηελ εηθνλνγξαθεκέλε ηζηνξία πνπ έγξαςαλ. Β) Πεξηγξαθή δξαζηεξηόηεηαο Δ Τάμεο Γηαβάζκηζε δξαζηεξηόηεηαο: Καζνδεγνύκελε παξαγωγή πξνθνξηθνύ θαη γξαπηνύ ιόγνπ ζε επίπεδν κηθξήο παξαγξάθνπ κε απιέο πξνηάζεηο. Γηδαθηηθό πιηθό Γίδνληαη: α) Ζ θάηνςε ελόο επηπισκέλνπ δσκαηίνπ, β) θαλνληθή εηθόλα ηνπ δσκαηίνπ κε ηα κηζά έπηπια, γ) ζειίδα εηθνλνγξαθεκέλνπ ιεμηθνύ κε δηάθνξα έπηπια θαη ζθεύε. Γηαδηθαζία Οη καζεηέο ζε δεύγε ζπγθξίλνπλ ηηο δύν εηθόλεο. θαη κε ηελ βνήζεηα ηνπ εηθνλνγξαθεκέλνπ ιεμηθνύ ζρνιηάδνπλ πξνθνξηθά πόζα από ηα έπηπια ηεο θάηνςεο ιείπνπλ από ηελ εηθόλα ηνπ δσκαηίνπ. (π.ρ. There are two chairs in the drawing, but there s only one chair in the room). Οη καζεηέο απνθαζίδνπλ κε ηε βνήζεηα ηεο θάηνςεο πνπ αθξηβώο ζην δσκάηην πξέπεη λα ηνπνζεηήζνπλ ηα έπηπια πνπ ιείπνπλ (π.ρ. we must put a chair next to the bed). Αθνύ νη καζεηέο απνθαζίζνπλ πνπ ζα ηνπνζεηήζνπλ ηα έπηπια, γξάθνπλ κηα κηθξή παξάγξαθν γηα λα πεξηγξάςνπλ ην επηπισκέλν δσκάηην. 20

Γ) Πεξηγξαθή δξαζηεξηόηεηαο Γ Τάμεο Γηαβάζκηζε δξαζηεξηόηεηαο: Καζνδεγνύκελε θαη εκη-θαζνδεγνύκελε παξαγωγή πξνθνξηθνύ θαη γξαπηνύ ιόγνπ ζε επίπεδν κηθξήο παξαγξάθνπ κε ιίγεο απιέο πξνηάζεηο. Γηδαθηηθό πιηθό Γίδεηαη: α) Ζ εηθόλα ηνπ δσκαηίνπ πνπ δόζεθε ζηελ Δ Τάμε κε όια όκσο ηα έπηπια κέζα, β) ε ζειίδα ηνπ εηθνλνγξαθεκέλνπ ιεμηθνύ κε ηα δηάθνξα έπηπια θαη ζθεύε, πνπ δόζεθε ζηελ Δ Τάμε, γηα ηελ αλαδήηεζε ηνπ ιεμηινγίνπ, γ) έγρξσκε εηθόλα κε δηάθνξα κηθξν-έπηπια, αληηθείκελα θαη ζθεύε κε πηλαθίδα θόζηνπο. Γηαδηθαζία Οη καζεηέο εξγάδνληαη αλά δεύγε, Κάζε δεύγνο αλαιακβάλεη λα πεξηγξάςεη γξαπηά δύν ή ηξία δηαθνξεηηθά αληηθείκελα από ηελ ηξίηε εηθόλα (είδνο, κέγεζνο, ζρήκα, πηζαλό πιηθό θαηαζθεπήο). Κάζε δεύγνο θαιείηαη λα απνθαζίζεη πνην από ηα αληηθείκελα απηά ζα ήζειαλ λα αγνξάζνπλ γηα λα εμνπιίζνπλ ην δσκάηην ηεο εηθόλαο. Καηόπηλ απνθαζίδνπλ πνπ πξνηίζεληαη λα ηα ηνπνζεηήζνπλ κέζα ζην δσκάηην (κπνξνύλ λα ηα δσγξαθίζνπλ κέζα ζηελ εηθόλα ηνπ δσκαηίνπ) θαη γξάθνπλ κηα κηθξή ζρεηηθή παξάγξαθν (π.ρ. We are going to put the picture on the wall over the bed, etc.) Δπέθηαζε ηεο δξαζηεξηόηεηαο Σηε δηάξθεηα ηεο ηέηαξηεο εβδνκαδηαίαο ώξαο πνπ είλαη θνηλή θαη γηα ηηο ηξεηο ηάμεηο, νη καζεηέο κπνξνύλ λα ζπλεξγαζηνύλ ρξεζηκνπνηώληαο ηα θείκελά ηνπο θαη αμηνπνηώληαο ηηο γλώζεηο πνπ απέθηεζαλ. Παξάδεηγκα: Σε πξόζζεηεο δξαζηεξηόηεηεο κε θύξην ζθνπό ηελ πεξαηηέξσ εκπέδσζε θαη αλάπηπμε ηεο δεμηόηεηαο ηνπ γξαπηνύ ιόγνπ. 1. Οη καζεηέο κε ηελ θαζνδήγεζε ηνπ δάζθαινπ ζπλζέηνπλ ηα θείκελά ηνπο γηα λα θάλνπλ κηα ζπλνιηθή πεξηγξαθή ηεο ηζηνξίαο ηεο αλαθαίληζεο θαη επίπισζεο ηνπ ζπηηηνύ ζε κνξθή, γηα παξάδεηγκα, κηαο επηζηνιήο ζε έλα θίιν ηνπο από ην εμσηεξηθό. 2. Γξάθνπλ ζύληνκν θείκελν ζε κνξθή έθζεζεο, πεξηγξάθνληαο ην δσκάηηό ηνπο, θιπ. 21

Σε δξαζηεξηόηεηεο πνπ πξνζθέξνπλ ςπραγσγία αιιά θαη εκπέδσζε ιεμηινγίνπ Σηαπξόιεμα, θξππηόιεμα, καγηθέο εηθόλεο, θιπ. Σε πξόζζεηεο δξαζηεξηόηεηεο κε θύξην ζθνπό ηελ πεξαηηέξσ εκπέδσζε θαη αλάπηπμε ηεο δεμηόηεηαο ηνπ πξνθνξηθνύ ιόγνπ. Φξεζηκνπνηώληαο θάξηεο ξόισλ (role cards) πνπ εηνηκάδεη ν δάζθαινο, παίδνπλ δηάθνξνπο ξόινπο, π.ρ. δηαπξαγκαηεπόκελνη ηελ αγνξά εμνπιηζκνύ γηα ην ζπίηη ή ην θόζηνο επηζθεπήο θαη αλαθαίληζεο ελόο δσκαηίνπ, θιπ. Δθκεηάιιεπζε δξαζηεξηνηήηωλ γηα δηδαζθαιία δηαζεκαηηθώλ ζεκάηωλ Οη καζεηέο κπνξνύλ λα ρξεζηκνπνηήζνπλ ηηο γλώζεηο πνπ απνθόκηζαλ γηα λα ζπκκεηάζρνπλ ζε δηαζεκαηηθέο δξαζηεξηόηεηεο όπσο: Κάλνπλ έξεπλα ζην ζρνιείν θαη ζηε γεηηνληά θαη αλαδεηνύλ ζηνηρεία ζρεηηθά κε ηελ θαηνηθία, όπσο: - γηα ηα ειιεληθά λνηθνθπξηά (πόζν δσκάηηα έρεη θαηά κέζνλ όξν έλα ζπίηη πνπ ζηεγάδεη κηα ηεηξακειή νηθνγέλεηα). - Πόζα ζπίηηα δηαζέηνπλ θήπν - Σπίηη θαη ηερλνινγία - Ζ αλνηθνδόκεζε θαη νη επηπηώζεηο ζην πεξηβάιινλ - Τα θηήξηα ηεο πόιεο άιινηε θαη ηώξα (αξρηηεθηνληθή, ηζηνξία) - Τα ζπίηηα ηεο πόιεο ζε άιιεο ρώξεο - Ζ πγηεηλή ηνπ ζπηηηνύ Φαξηνγξαθνύλ ην ζρνιείν ή ηε γεηηνληά θαη ζπγθξίλνπλ ηα ραξαθηεξηζηηθά ή ηα πξνβιήκαηα ηνπ ηόπνπ κε ηόπνπο άιισλ ρσξώλ, πνπ εκθαλίδνπλ ηα ίδηα ραξαθηεξηζηηθά (Σύλδεζε κε ηε κειέηε ηεο ηνπηθήο Ηζηνξίαο, κε ηελ έξεπλα αξρείσλ θαη κε ηελ Πνιηηηθή θαη Κνηλσληθή Αγσγή, ηε Μειέηε Πεξηβάιινληνο, θηι). 9. Αμηνιόγεζε ηεο δηδαζθαιίαο ηνπ καζήκαηνο ηεο μέλεο γιώζζαο Ζ αμηνιόγεζε ηεο δηδαθηηθήο πξάμεο ζα πξέπεη λα είλαη άηππε (informal assessment). O θαζεγεηήο ηεο μέλεο γιώζζαο θαηά ηε δηάξθεηα ηνπ ζρνιηθνύ έηνπο ζπιιέγεη πιεξνθνξίεο πνπ αθνξνύλ ηελ πξόνδν ηνπ καζεηή ζηελ Αγγιηθή γιώζζα ώζηε λα κπνξέζεη ζηαδηαθά λα ηνλ βνεζήζεη λα 22

βειηηώζεη ηηο γλώζεηο θαη ηηο δεμηόηεηεο ηνπ ζηνλ πξνθνξηθό θαη ζηνλ γξαπηό ιόγν. 10. Βηβιηνγξαθία Argondizzo, C. (1992) Children in Action. Prentice Hall International. Baxter, A. (1997) Evaluating your Students. Richmond Publishing. Brumfit, C. Moon, J. and Tongue, R. (1991) Teaching English to Children, From Practice to Principle. Collins ELT. Burgess, L. (1995) Themes for Early Years. Myself. Scholastic. Cambridge Flyers 1 (1999) Cambridge University Press. Cambridge Movers 1 (1999) Cambridge University Press. Cambridge Starters 1 (1999) Cambridge University Press. Cant, A. Superfine, W. (1997) Developing Resources for Primary (1997) Richmond Publishing. Chryshochoos, J. Chryshochoos, N. and Thompson, I. (2002) Τhe Methodology of the Teaching of English as a Foreign Language with Reference to the Cross-curricular Approach and Task-based Learning. Athens: The Pedagogical Institute. Γελδξηλνύ, Β (1985) Οδεγόο Γηδαζθαιίαο ηνπ Καζεγεηή γηα ηελ Αγγιηθή σο Ξέλε Γιώζζα. Αζήλα: ΟΔΓΒ. Γελδξηλνύ, Β, Τξηαληάθπιινο, Τ. Ταγιίδεο, Α. Κνζνβίηζα, Κ. Κπλεγνύ, Ληάξνπ, Δ. Μνπδεθίηε, Α. θαη Σεππξγηώηε, Μ (1997) Δληαίν Δμαεηέο Αλαιπηηθό Πξόγξακκα γηα ηε Γηδαζθιία ηεο Αγγιηθήο Γιώζζαο (Γ Γεκνηηθνύ Γ Γπκλαζίνπ). Αζήλα: ΟΔΓΒ. Dougill, P and Knott, R (1988) The Primary Language Book. Oxford: OUP. Edge, J. (1989) Mistakes and Correction, London: Longman. 23

Ellis, G. and Brewster, J. (1991) The Storytelling Handbook for Primary Teachers. Penguin Books. Estaire, S. and Zanon, J. (1994) Planning Classwork: A task based approach. Heinemann. Finlay, T. and Finlay, J. (1997) Nursery Rhyme Activities. Scholastic. Gardner, H. (1993) Multiple Intelligences: The Theory in Practice. New York: Basic Books. Gibson, R., (1993) You and Your Child, Number Games. Usborne Gower, R. Phillips, D. and Walters, S (2001) Teaching Practice Handbook. London: Heinemann. Grundy, P. (1993) Newspapers. Oxford: OUP. Grundy, P. (1994) Beginners. Oxford University Press. Halliwell, S. (1992) Teaching English in the Primary Classroom. Longman. Harmer, J. (2001) The Practice English Language Teaching. Longman. Harris, M. and McCann, P. (1994) Assessment. Heinemann. Heyer, S. (1994) Easy True Stories: A Picture-Based Beginning Reader. Longman. House, S. (1997) An Introduction to Teaching English to Children. Richmond Publishing. Hunter, M. O Brien, T. and Thorp, D (2000) Teaching English to Young Learners. Vols 1, 2, 3 Patras: Hellenic Open University. Ladousse, G. P. (1987) Role Play. Oxford University Press. Μαηζαγγνύξαο, Ζ. (2000) Σηξαηεγηθέο Γηδαζθαιίαο. Αζήλα: Gutenberg. 24

Mαηζαγγνύξαο, Ζ. (1999) Θεσξία θαη Πξάμε ηεο Γηδαζθαιίαο: Ζ Σρνιηθή Τάμε. Αζήλα: Γξεγόξεο. Μήηζεο, Ν. (1998) Σηνηρεηώζεηο Αξρέο θαη Μέζνδνη ηεο Δθαξκνζκέλεο Γισζζνινγίαο. Αζήλα: Gutenberg. Moon, J. (2000) Children Learning English. Macmillan Heinemann ELT. Nikolov, M. and Curtain, Ζ (2000) An Early Start: Young Learners and Modern Languages in Europe and Beyond. Council of Europe Publishing. Ribe, R. and Vidal, N. (1993) Project Work. Heinemann. Roth, G. (1998) Teaching Very Young Children. Richmond Publishing. Petersen, E. A. (1996) A Practical Guide to Early Childhood Planning, Methods and Materials. Massachusetts: Allyn and Bacon. Phillips, S. (1993) Young Learners. Oxford University Press. Salaberri, S. (1995) Classroom Language. Heinemann. Scholastic: www.scholastic.co.uk (Πνηθίιν Δθπαηδεπηηθό Υιηθό) Scott, W.A. and Ytreberg, L. H. (1990) Teaching English to Children. Longman. Sougari, A. (2000) Teaching English in the Primary Classroom, A Guide for Teaching Practice. Thessaloniki: University Studio Press. Thornbury, S (1997) About Language. Cambridge: CUP. Ur, P. (1996) A Course in Language Teaching. Cambridge: CUP. Willis, J. (1981) Teaching English through English. Cambridge: Longman. Willis, J and Willis, D. (1996) Challenge and Change in Language Teaching. Oxford: Heinemann. Zaro, J.J. and Salaberri, S. (1995) Storytelling (1995) Heinemann. 25

Σεκείωζε: Οη Οδεγίεο Γηδαζθαιίαο γηα ην Οινήκεξν Γεκνηηθό Σρνιείν (2002) ζπληάρηεθαλ από ηε Μαξία Καββαδία, απνζπαζκέλε Καζεγήηξηα Αγγιηθήο ζην Παηδαγσγηθό Ηλζηηηνύην θαη ηνλ Ιωζήθ Δ. Φξπζνρόνπ, Πάξεδξν Αγγιηθήο ζην Παηδαγσγηθό Ηλζηηηνύην. 26