Medical Express. > Θ. ΜΟΥΝΤΟΚΑΛΑΚΗΣ Κοιτάζοντας τη διαφθορά κατά πρόσωπο. ΙΩΑΝΝΗΣ Κ. ΤΣΕΓΚΟΣ «Η ψυχοθεραπεία και η ψυχιατρική δεν είναι επιστήμες»

Medical Express Έτος 19ο / Τεύχος 188 / ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2010 ΠΛΗΡΩΜΕΝΟ ΤΕΛΟΣ Ταχ. Γραφείο KEMΠA Αριθμός Άδειας 385/1989 (X+7) EKΔOTΩN EΦHMEPIΔEΣ ΠEPIOΔIKA ISSN 1106-3157 Μ. ΠΙΤΣΙΛΙΔΗΣ Α.Ε. ΑΓ. ΝΙΚΟΛΑΟΥ 102 166 74 ΓΛΥΦΑΔΑ e-mail: info@pitsilidis.gr > Θ. ΜΟΥΝΤΟΚΑΛΑΚΗΣ Κοιτάζοντας τη διαφθορά κατά πρόσωπο > Μ. ΠΙΤΣΙΛΙΔΗΣ Οι ασθένειες της υγείας! > Θ. ΠΑΠΑΒΑΣΙΛΕΙΟΥ Οι βολευτές του μέλλοντός μας... > ΦΑΡΜΑΚΟΛΟΓΙΟ Το μεγάλο λάθος του προστάτη > Ν. ΚΑΡΑΚΩΣΤΑ «Ανθυγιεινές» οι περικοπές δαπανών ΙΩΑΝΝΗΣ Κ. ΤΣΕΓΚΟΣ «Η ψυχοθεραπεία και η ψυχιατρική δεν είναι επιστήμες» ΕΙΔΙΚΟ ΘΕΜΑ Στρες και αυτοάνοσα νοσήματα

Π Ε Ρ Ι Ε Χ Ο Μ Ε Ν Α 16 38 Medical Express ΙΔΙOΚΤΗΣΙΑ Μ. ΠΙΤΣΙΛΙΔΗΣ Α.Ε., Αγ. Νικολάου 102, 16674 Γλυφάδα, τηλ.: 210-89.47.002, Fax: 210-89.41.551, www.pitsilidis.gr, e-mail: info@pitsilidis.gr ΚΩΔΙΚΟΣ: 1985 ΕΚΔOΤΗΣ Mιχάλης Πιτσιλίδης, Λ. Πορφύρα 11, Bούλα 166 73 ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΙΑΤΡΙΚΗ Κοιτάζοντας τη διαφθορά κατά πρόσωπο 10 EDITORIAL Οι ασθένειες της υγείας! 12 ΕΞΕΡΧΟΜΕΝΑ Οι βολευτές του μέλλοντός μας... 14 ΜΗΝΑΣ ΗΤΑΝ ΚΑΙ ΠΕΡΑΣΕ «Ανθυγιεινές» οι περικοπές δαπανών 16 ΙΔΕΕΣ & ΣΚΕΨΕΙΣ Όχι στον φόβο 20 Μας χρωστούσαν, μας πήραν και το βόδι 22 ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ 24 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞH ΙΩΑΝΝΗΣ Κ. ΤΣΕΓΚΟΣ «Η ψυχοθεραπεία και η ψυχιατρική δεν είναι επιστήμες» 28 ΕΙΔΙΚΟ ΘΕΜΑ ΜΕΛΕΤΗ CONDOR THE LANCET Σημαντικά νέα για τους ασθενείς με αρθρίτιδα που διατρέχουν αυξημένο γαστρεντερικό κίνδυνο 34 Στρες και αυτοάνοσα νοσήματα 38 ΣΥΝΤΟΜΗ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ 42 ΦΑΡΜΑΚΟΛΟΓΙΟ Το μεγάλο λάθος του προστάτη... 65 ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ Nινέττα Βατικιώτη ΔIEYΘYΝΤΗΣ ΣΥΝΤΑΞΗΣ Θεόδουλος Παπαβασιλείου ΕΠΙΣΤΗΜOΝΙΚH ΔIEYΘYΝΣΗ Κωνσταντίνος Σπίγγος Μιχάλης Πιτσιλίδης OΙΚONOMΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ Γιώργος Παναγόπουλος ART DIRECTOR Βιργινία Κάππα ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΙΚΗ ΟΜΑΔΑ Θεόδουλος Παπαβασιλείου, Νεκταρία Καρακώστα, Έλενα Κιουρκτσή, Βιβέττα Λαϊνιώτη ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ Σπύρος Τζωρτζίνης ΥΠΟΔΟΧΗ ΔΙΑΦΗΜΙΣΗΣ Σοφία Κολοβού ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ Όλγα Κοσσυβάκη ΛΟΓΙΣΤΗΡΙΟ Σταμάτης Κωνσταντάτος ΔΙΕΚΠΕΡΑΙΩΣΗ Μιχάλης Αιγινίτης Ανυπόγραφα άρθρα: Copyright Medicart SA Αποκλειστικά δικαιώματα για την Ελλάδα Μ. ΠΙΤΣΙΛΙΔΗΣ Α.Ε. 8 / MEDICAL EXPRESS / TEYXOΣ 188 / ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2010

Σ Χ Ε Τ Ι Κ Α Μ Ε Τ Η Ν Ι Α Τ Ρ Ι Κ Η Κοιτάζοντας τη διαφθορά κατά πρόσωπο Πριν από τέσσερα χρόνια, μια δημοσκόπηση που διεξήχθη από τη διεθνή εταιρεία GfK σε 19 χώρες, συμπεριλαμβανομένης και της δικής μας, έδειξε ότι σε όλες τις χώρες που συμμετείχαν στην έρευνα, οι επαγγελματικές ομάδες τις οποίες εμπιστευόταν περισσότερο το κοινό ήταν οι γιατροί και οι εκπαιδευτικοί. Ο δείκτης εμπιστοσύνης (trust index) του κοινού ήταν κατά μέσον όρο 3,1 για κάθε μια από τις δυο αυτές ομάδες, όταν οι αντίστοιχες επιδόσεις ήταν 2,9 για τους στρατιωτικούς, 2,8 για τους αστυνομικούς και 2,7 για τους κληρικούς. Τον περασμένο μήνα, σε μια έρευνα της Public Issue για λογαριασμό της «Καθημερινής», οι γιατροί ως επαγγελματική ομάδα ήρθαν δεύτεροι σε διαφθορά, ακολουθώντας από κοντά τους πολιτικούς και προηγούμενοι κατά πολύ των αστυνομικών και των κληρικών. Η μεταστροφή αυτή της κοινής γνώμης είναι προφανώς αποτέλεσμα της δημοσιότητας που δόθηκε στην υπόθεση των γιατρών δημόσιων νοσοκομείων που έπαιρναν προμήθεια για την προώθηση ιατροτεχνολογικού υλικού, αλλά και στη «λίστα των φοροφυγάδων γιατρών του Κολωνακίου». Θα μπορούσε εύκολα να υπερασπιστεί κανείς το ιατρικό σώμα με το σύνηθες επιχείρημα ότι οι γιατροί των δυο αυτών κατηγοριών αποτελούν μειονότητα και δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι αντιπροσωπεύουν το σύνολο των γιατρών της χώρας. Έχει γίνει, όμως, τόσο μεγάλη κατάχρηση αυτού του επιχειρήματος με σκοπό την υπεράσπιση των πολιτικών, του κλήρου, των δικαστικών λειτουργών ή των οδηγών ταξί, ώστε η δικαιολογία της μη αντιπροσωπευτικότητας να έχει χάσει την πειστικότητά της. Αντί, λοιπόν, να κρύβουμε τα σκουπίδια κάτω από το χαλί, είναι προτιμότερο να αντικρίσουμε ευθέως το φαινόμενο και να προσπαθήσουμε να βρούμε την εξήγησή του. Κατ αρχάς, τα κρούσματα διαφθοράς με πρωταγωνιστές γιατρούς θα πρέπει να ενταχθούν στο γενικό κλίμα φθοράς των ηθών που επικρατεί εδώ Απο τον Θ. Μουντοκαλάκη, Ομότιμο Καθηγητή Παθολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών και πολλά χρόνια στη χώρα μας. Ειδικά σε σχέση με το σκάνδαλο των προμηθειών στο χώρο της υγείας, ο παράνομος πλουτισμός των προμηθευτριών εταιρειών δεν θα μπορούσε να ευδοκιμήσει χωρίς την ενεργό σύμπραξη διοικητικών και οικονομικών στελεχών νοσοκομείων -για να μην αναφερθούμε στο ενδεχόμενο της συμμετοχή πολιτικών προσώπων για το οποίο έχουν γίνει σαφείς υπαινιγμοί στον Τύπο. Όσον αφορά τη φοροδιαφυγή, την κλιμακούμενη θρασύτητα των φοροφυγάδων αναμφίβολα ευνόησε η προοδευτικά επιτεινόμενη χαλαρότητα των φορολογικών ελέγχων. Χαλαρότητα που θα ήταν αφέλεια να εκληφθεί ως συνέπεια απλής αδιαφορίας ή αμέλειας, όταν υπάρχουν πολυάριθμα παραδείγματα εφοριακών που επεδίωξαν τον προσπορισμό αθέμιτου οφέλους. Ένας επιπλέον παράγοντας που εξηγεί τη διαφθορά των Ελλήνων γιατρών χωρίς, προφανώς, να τη δικαιολογεί ή να τη δικαιώνει- είναι ο ολέθριος συνδυασμός του μεγάλου αριθμού τους με το χαμηλό εισόδημά τους. Η Ελλάδα είναι πρώτη σε αναλογία γιατρών μεταξύ των χωρών του Ο.Ο.Σ.Α. Σε κάθε 1000 Έλληνες αντιστοιχούν 5,4 γιατροί, όταν ο μέσος όρος για τα μέλη του οργανισμού είναι μόλις 3,1 γιατροί ανά 1.000 κατοίκους. Από την άλλη μεριά, το μέσο εισόδημα των γιατρών στη χώρα μας αντιστοιχεί στο 1/3 περίπου του μέσου εισοδήματος των Γάλλων ή των Βρετανών γιατρών και μόλις στο 1/40 του μέσου εισοδήματος των Δανών γιατρών -μια και η Δανία αποτελεί πια τη χώρα-πρότυπό μας Θα ήταν ποτέ δυνατόν ο συνδυασμός των δυο αυτών παραγόντων, για τον οποίο επί δεκαετίες αδιαφορεί η Πολιτεία, να μην έχει οδηγήσει στην παραοικονομία; Ο κυριότερος, όμως, παράγοντας που παρασύρει ένα γιατρό στη διαφθορά είναι η έλλειψη ικανοποίησης από τη δουλειά του. Όλο και λιγοστεύουν οι γιατροί που θεωρούν ως τη μεγαλύτερη τους ανταμοιβή την ευχαρίστηση που πηγάζει από το να βλέπουν τον άρρωστό τους να πηγαίνει καλά. Όπως όλο και λιγοστεύουν οι τεχνίτες που χαίρονται πιο πολύ για την ποιότητα της δουλειάς τους παρά για το ύψος της αμοιβής τους. Και στις δυο περιπτώσεις, ο άνομος πλουτισμός χρησιμεύει ως υποκατάστατο της συναισθηματικής πληρότητας που εξασφαλίζει το επάγγελμα. 10 / MEDICAL EXPRESS / TEYXOΣ 188 / ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2010

E D I T O R I A L Οι ασθένειες της υγείας! Στο πλαίσιο της διαδικασίας της ανοιχτής διακυβέρνησης και μετά την υποβολή χιλιάδων σπουδαίων βιογραφικών, κανείς δεν δικαιούται να αμφιβάλλει ότι επελέγησαν και διορίστηκαν οι άριστοι των αρίστων: ούτε ένας στους τρεις διοικητές νοσοκομείων δεν έχει διοικητική εμπειρία ούτε ένας στους δέκα σχετική εκπαίδευση. Απόλυτα αναμενόμενοι, σύμφωνα με τα παραπάνω, θεωρούνται οι διορισμοί θεολόγου (κ. Ν. Κουφός, διοικητής Γ.Ν. Σπάρτης), φιλολόγου (κυρία Σ. Γκιόλα, Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Τρίπολης), γεωλόγου (κ. Π. Παπαδόπουλος, διοικητής Γ.Ν. Λέσβου «Βοστάνειο») και εκπαιδευτικού (κ. Κ. Καψής, αναπλ. διοικητής Νοσοκομείου «Αγ. Σάββας»). Αλλωστε είχαν προηγηθεί στις θέσεις αυτές ένας ναυπηγός (στο Ασκληπιείο Βούλας που είναι κοντά στη θάλασσα), ένας διαιτολόγος (στο «Ελπίς», για να φροντίζει τη διατροφή των ασθενών), ένας στρατιωτικός (στον «Ευαγγελισμό», για να βάλει σε στρατιωτική πειθαρχία το μεγαλύτερο νοσοκομείο της χώρας), ένας χημικός (Εδεσσα), ένας τελωνειακός (Καβάλα) κι ένας... ηλεκτρολόγος («Αμαλία Φλέμινγκ»). Δεν πρέπει επίσης να ξεχάσουμε τους επιτυχείς διορισμούς αρχιτέκτονα, δικηγόρου αλλά και ενός... σμηνάρχου (!) ως διοικητών νοσοκομείων, στις αρχές Μαρτίου 2010. Η πιο χαρακτηριστική περίπτωση είναι ο διορισμός σε νοσοκομείο, το οποίο βρίσκεται σε επαρχιακή πόλη πολύ κοντά στην Αθήνα, μιας συνταξιούχου φιλολόγου ως διοικήτριας. Η συγκεκριμένη κυρία είναι στενότατη φίλη στενότατου συγγενικού προσώπου υψηλότατου κυβερνητικού στελέχους, που παραθερίζει πολύ κοντά στο νοσοκομείο. Έτσι εμμέσως επωφελούνται και οι κάτοικοι της περιοχής, αφού το νοσοκομείο βρίσκεται σε μόνιμη κατάσταση επιφυλακής... Αργά και μεθοδικά επίσης, η υπουργός Υγείας εξοντώνει τη μη αρεστή, ως μη ελεγχόμενη από το κυβερνών κόμμα, Ένωση Νοσηλευτών Ελλάδος. Μιχάλης Πιτσιλίδης pitsilidis@gmail.com Δεν πρέπει επίσης να ξεχάσουμε τους επιτυχείς διορισμούς αρχιτέκτονα, δικηγόρου αλλά και ενός... σμηνάρχου (!) ως διοικητών νοσοκομείων. Κι αυτό, παρά το γεγονός ότι διά νόμου η Ε.Ν.Ε. είναι αναγνωρισμένη ως το επίσημο επαγγελματικό σωματείο των νοσηλευτών τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και επίσημος συνομιλητής του υπουργείου Παιδείας για τα θέματα εκπαίδευσης και οριοθέτησης της νοσηλευτικής ειδικότητας και του νοσηλευτικού έργου. Έτσι, με την προσφιλή μέθοδο της τροπολογίας σε εντελώς άσχετο νομοσχέδιο, η κ. Ξενογιαννακοπούλου ανέβαλε τις προγραμματισμένες εκλογές της Ε.Ν.Ε. λίγες μέρες πριν πραγματοποιηθούν και χωρίς να ενημερώσει τους άμεσα ενδιαφερόμενους (!). Στη συνέχεια, καταργεί το ενιαίο ψηφοδέλτιο χάρη στο οποίο είχαν εξαφανιστεί οι κομματικές διαμάχες στο σωματείο, αυξάνει τα τμήματα της Ε.Ν.Ε. από 7 σε 13 σε όλη την Ελλάδα πολλαπλασιάζοντας τα έξοδα του σωματείου, ενώ, ταυτοχρόνως, μειώνει κατά 50% τους θεσμοθετημένους πόρους του (συνδρομές μελών). Σύμφωνα με τον κ. Άρη Δάγλα, γραμματέα της Ε.Ν.Ε., «ο οικονομικός πόλεμος αποτελεί θανάσιμη απειλή για την Ένωση Νοσηλευτών Ελλάδας. Κι αυτόν επέλεξε η υπουργός, για να μας οδηγήσει σε σταδιακή αδρανοποίηση». Τέλος, με την 3987/2708/22-3-2010 κοινή απόφαση της κ. Μαριλίζας Ξενογιαννακοπούλου και του προέδρου της Βουλής κ. Φίλιππου Πετσάλνικου, δημιουργήθηκε προσωποπαγής θέση στη Βουλή και την κατέλαβε, με μετάταξη από το Νοσοκομείο Νοσημάτων Θώρακος «Σωτηρία», η δακτυλογράφος κ. Σοφία Ανδριτσοπούλου, ως μόνιμη πλέον υπάλληλος της Βουλής, με Α βαθμό. Η μετάταξη έγινε την περίοδο που η κοινή γνώμη συγκλονιζόταν από τις αποκαλύψεις για το όργιο προσλήψεων στη Βουλή και για τα μισθολογικά και άλλα προνόμια των χιλιάδων υπαλλήλων της, τους οποίους, σε πλήρη αντίθεση με το δημόσιο αίσθημα, υπερασπίστηκε και υπερασπίζεται, όχι μόνο ο κ. Φ. Πετσάλνικος, αλλά ολόκληρο το πολιτικό σύστημα. Η κ. Σ. Ανδριτσοπούλου είναι η σύζυγος του βουλευτή Λακωνίας του ΠΑΣΟΚ κ. Λεωνίδα Γρηγοράκου. 12 / MEDICAL EXPRESS / TEYXOΣ 188 / ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2010

E Ξ Ε Ρ Χ Ο Μ Ε Ν Α Οι βολευτές του μέλλοντός μας... Του Θεόδουλου Παπαβασιλείου t.papavasiliou @pitsilidis.gr Οι έλληνες πολιτευτές διαθέτουν το άγγιγμα του Μίδα και μπορούν να μετατρέψουν την κάθε ψήφο σε χρυσοφόρο διορισμό, μέσα σε χρόνο ντε τε. Γ ραφείο ευρέσεως εργασίας «Οι Βολευτές». Με έδρα τη Βο(υ)λή και με παραρτήματα σε όλες τις κομματικές περιφέρειες. Σίγουρα υπάρχει μία θέση και για εσάς! Η καταλληλότερη περίοδος για αποστολή βιογραφικών είναι η προεκλογική, καθώς τότε αδειάζουν πολλές θέσεις ή απλά δημιουργούνται άπειρες καινούριες, για να ικανοποιήσουν και τα πιο ακραία γούστα! Ο βολευτής μπορεί...εσύ θες; Το παραπάνω σποτάκι μπορεί να θεωρηθεί περιττό, καθώς όλοι γνωρίζουν ότι, οι έλληνες πολιτευτές διαθέτουν το άγγιγμα του Μίδα και μπορούν να μετατρέψουν την κάθε ψήφο σε χρυσοφόρο διορισμό, μέσα σε χρόνο ντε τε. Οι πολιτικοί έχουν ως κύριο μέλημά τους την αρωγή προς τους πολίτες, γι αυτό και μετέτρεψαν την μη κερδοσκοπική οργάνωση ΑΓΡΟΓΗ, του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης, σε χώρο σύσφιξης, ανάπτυξης και...καλλιέργειας των συγγενικών σχέσεων. Στους δύσκολους καιρούς που ζούμε, άλλωστε, το μόνο που μας δίνει δύναμη είναι η οικογένεια και γι αυτό είναι απαραίτητο να την κρατήσουμε ενωμένη. Αν είναι, δε, δυνατόν, να την «χωρέσουμε» όλη σε ένα γραφείο, για να μπορέσει το βαφτιστήρι να έρθει κοντά με τον νονό, η μάνα με τον γιο και η θεία με τον κουμπάρο. Σύμφωνα με τα όσα ανακοίνωσε ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης, η ΑΓΡΟΓΗ, από το 1998 μέχρι το 2009 είχε μόλις 73 υπαλλήλους και, εντελώς ξαφνικά, μέσα σε ένα Σαββατοκύριακο αποκτά άλλους 269, δείχνοντας ξεκάθαρα ότι, οι πολίτες επιστρέφουν στη φύση και αναζητούν παρηγοριά και διέξοδο στην καλλιέργεια της μάνας γης. «Ευτυχώς που δουλεύουμε με βάρδιες, αλλά και δεν χτυπάμε κάρτα, οπότε κάποιοι μπορεί να έρχονται σπανίως στα γραφεία. Διότι αν κάποια μέρα έρθουμε όλοι μαζί, όχι μόνο θα μείνουμε πολλοί όρθιοι, αλλά θα δημιουργηθεί...μποτιλιάρισμα στο Σύνταγμα και η ουρά των αυτοκινήτων που θα περιμένουν να μπουν στο υπόγειο πάρκινγκ της Βουλής θα φθάνει ως την Ομόνοια...», ανέφερε συνδικαλιστής σε παλαιότερο ρεπορτάζ της εφημερίδας «Το Βήμα», αναφερόμενος στους...άπειρους συναδέλφους του στη Βουλή! Και τα παραδείγματα δεν έχουν τελειωμό. Διευθύντρια του υπουργείου Υγείας συμμετείχε επ αμοιβή σε 31 επιτροπές, καταγράφει στην τελευταία έκθεσή του ο Επιθεωρητής Δημόσιας Διοίκησης, κ. Λέανδρος Ρακιντζής. Επιπλέον, στην ίδια έκθεση, αναφέρεται ότι, στην ΤΡΑΜ Α.Ε. το διάστημα από την 1/4/04 έως τις 2/9/09 το προσωπικό αυξήθηκε κατά 250%, «εμφανίστηκαν» ως διά μαγείας 39 αναιτιολόγητες προεκλογικές προσλήψεις στην Κτηματολόγιο ΑΕ, καθώς και 25 συμβάσεις μίσθωσης έργου στον Ελληνικό Οργανισμό Εξωτερικού Εμπορίου, που υπεγράφησαν προεκλογικά και προέκυψαν σχέσεις εξαρτημένης εργασίας. Διαπιστώθηκε, επίσης, η ύπαρξη πλήθους επιτροπών και υποεπιτροπών στη Γενική Γραμματεία Αθλητισμού και στο υπουργείο Υγείας, οι οποίες δεν είχαν αντικείμενο εργασίας... Και ποιος θα μιλήσει για όλα αυτά; Ποιος μπορεί να κάνει κάτι; Κανείς! Μίλησε ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης και σε λίγα λεπτά, απάντησε η αντιπολίτευση υποστηρίζοντας ότι, παραμονές των εκλογών του 2004, ο κ. Πάγκαλος διόρισε την κόρη του στη Βουλή. Κανείς δεν τολμά να ανοίξει το στόμα του, γιατί είναι βέβαιος ότι, κάποιος άλλος μετά θα ανοίξει το δικό του και θα γίνει...του διορισμού το κάγκελο! Το διορίζω έχει καταλήξει συνώνυμο του ψηφίζω και θέλει μεγάλο κόπο για την αντικατάσταση του λήμματος, για την αποκατάσταση του ελλείμματος αξιοκρατίας και τη μη διαιώνιση ενός εγκλήματος, θύματα του οποίου, από λίγο έως πολύ, είμαστε όλοι... 14 / MEDICAL EXPRESS / TEYXOΣ 188 / ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2010

Μ Η Ν Α Σ Η Τ Α Ν & Π Ε Ρ Α Σ Ε ΜΕΛΕΤΗ ΠΟΥ ΔΗΜΟΣΙΕΥΤΗΚΕ ΠΡΙΝ ΑΠΟ ΛΙΓΕΣ ΗΜΕΡΕΣ ΣΤΗ ΒΡΕΤΑΝΙΚΗ ΙΑΤΡΙΚΗ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗ «Ανθυγιεινές» οι περικοπές Της Νεκταρίας Καρακώστα Μετρήσιμες και εμφανώς καταστροφικές- είναι πλέον οι επιπτώσεις στην υγεία των πολιτών που συνεπάγεται η οικονομική κρίση και οι εξ αυτής απορρέουσες περικοπές στις κοινωνικές παροχές, αποκαλύπτει μελέτη που δημοσιεύθηκε πριν από λίγες ημέρες στην Βρετανική Ιατρική Επιθεώρηση (British Medical Journal). «Η μελέτη αποκαλύπτει ότι, οι απλοί άνθρωποι μπορεί να πληρώσουν τις περικοπές του προϋπολογισμού, ακόμη και με την ίδια τους τη ζωή», αναφέρει χαρακτηριστικά ο επικεφαλής της έρευνας, ερευνητής στο τμήμα Κοινωνιολογίας του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης και στο τμήμα Δημόσιας Υγείας της Σχολής Υγιεινής και Τροπικών Νόσων του λονδίνου, κ. David Stuckler. Η ομάδα, την οποία εκτός από τον Stuckler συμπληρώνουν ο ιατρός Sanjay Basu, από την Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια και ο καθηγητής ευρωπαϊκής Δημόσιας Υγείας στη Σχολή Υγιεινής και Τροπικών Νόσων του Λονδίνου, δρ Martin McKee, θέλησε να εξετάσει ιστορικά, πώς η μείωση της δημόσιας δαπάνης επιδρά στην υγεία των πολιτών. Για να απαντήσουν στο ερώτημα, οι ερευνητές μελέτησαν τα στοιχεία του ΟΟΣΑ για την εξέλιξη των κοινωνικών δαπανών, σε σχέση με τα προβλήματα υγείας και τους θανάτους σε 15 ευρωπαϊκές χώρες (Αυστρία, Βέλγιο, Δανία, Φινλανδία, Γαλλία, Γερμανία, Ελλάδα, Ιρλανδία, Ιταλία, Λουξεμβούργο, Κάτω Χώρες, Πορτογαλία, Ισπανία, Σουηδία, και το Ηνωμένο Βασίλειο) τα έτη 1980-2005. Αναλύοντας τις διαχρονικές τάσεις, οι ερευνητές συμπέραναν ότι, όταν οι δημόσιες κοινωνικές παροχές είναι υψηλές, οι θάνατοι μειώνονται, ενώ όταν οι δαπάνες περικόπτονται, οι θάνατοι αυξάνονται θεαματικά. Αφορμή για τη μελέτη στάθηκε η ανάδειξη νέας κυβέρνησης στη Βρετανία, η οποία ανακοίνωσε (και έχει ήδη ξεκινήσει) περικοπές στις δημόσιες δαπάνες, με στόχο τη μείωση των δημοσιονομικών ελλειμμάτων. Οι ειδικοί τονίζουν, ωστόσο, ότι η υγεία των πολιτών δεν επηρεάζεται μόνο όταν γίνονται περικοπές στις δαπάνες της υγειονομικής περίθαλψης, αλλά εξαρτάται κι από πολλούς άλλους παράγοντες, που βρίσκονται έξω από το σύστημα υγείας. Και αναφέρονται σε μία έκθεση που κατέθεσε πρόσφατα στη βρετανική κυβέρνηση ο καθηγητής Δημόσιας Υγείας Michael Marmot, σχετικά με τις ανισότητες στην υγεία, όπου επισημαίνει πως, η υγεία των πολιτών ωφελείται από την επένδυση σε ποικίλες κοινωνικές πολιτικές. Βραχυπρόθεσμα, κάποιοι τομείς της υγείας των πληθυσμών επηρεάζονται περισσότερο από τις μεταβολές στις δαπάνες κοινωνικής πρόνοιας, παρά από δαπάνες στην υγειονομική περίθαλψη, τονίζουν οι ερευνητές, ενώ εκτιμούν πως και μακροπρόθεσμα, η διατήρηση των προγραμμάτων κοινωνικής πρόνοιας φαίνεται να συνιστά παράγοντα, που εξασφαλίζει την μελλοντική υγεία των πληθυσμών. Η έρευνα υπολόγισε ότι, για κάθε 80 ευρώ (ανά άτομο) που περικόπτονται από τις κοινωνικές δαπάνες του κράτους, αυξάνονται κατά 2,8% οι θάνατοι που σχετίζονται με τον αλκοολισμό και οι θάνατοι από καρδιολογικά προβλήματα, κατά περίπου 1,2%. Πολυάριθμες, παλαιότερες μελέτες επιβεβαιώνουν ότι, τα καρδιολογικά προβλήματα όσο και ο αλκοολισμός, είναι περισσότερο συχνά μεταξύ των φτωχότερων ανθρώπων. Αντίθετα, κάθε πρόσθετη αύξηση κατά 80 ευρώ στα έξοδα κοινωνικής πρόνοιας, οδηγεί σε πτώση 1.19% της θνησιμότητας (από κάθε αιτία). Όπως επισημαίνουν, μάλιστα, οι ερευνητές, το κέρδος που αποκομίζει μια κοινωνία σε οικονομία ανθρώπινων ζωών είναι πολύ μεγαλύτερο, όταν η αύξηση αφορά συγκεκριμένα σε κοινωνικές παροχές, παρά γενικότερα, σε αύξηση του ΑΕΠ. Οι ερευνητές διαπί- 16 / MEDICAL EXPRESS / TEYXOΣ 188 / ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2010

ΚΑΤΑΓΡΑΦΕΙ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΘΛΙΒΕΡΕΣ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΚΡΙΣΗΣ ΣΤΗΝ ΥΓΕΙΑ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΩΝ δαπανών στωσαν πως, για την ίδια ποσοστιαία αύξηση στα έξοδα κοινωνικής πρόνοιας και στο ΑΕΠ, η αύξηση των κοινωνικών παροχών οδηγεί σε 7πλάσια μείωση της θνησιμότητας. Σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ, στις δαπάνες κοινωνικής πρόνοιας που μπορούν να επηρεάσουν (άμεσα ή έμμεσα) την υγεία των πολιτών περιλαμβάνονται: οι δαπάνες στα προγράμματα οικογενειακής υποστήριξης (όπως η προσχολική εκπαίδευση, η φροντίδα των παιδιών, και η άδεια μητρότητας ή πατρότητας), οι συντάξεις γήρατος, η υγειονομική περίθαλψη, η στέγαση (π.χ. τα βοηθήματα ενοικίου), τα επιδόματα ανεργίας, τα προγράμματα που στοχεύουν στη διατήρηση της απασχόλησης ή βοηθούν τους ανέργους να βρουν δουλειά), και η υποστήριξη για τους ανθρώπους με αναπηρίες. «Τα παιδιά που λαμβάνουν καλύτερη εκπαίδευση, που παίζουν μέσα σε ένα ασφαλές περιβάλλον και ζουν σε καλύτερα σπίτια, έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες να μεγαλώσουν και να είναι υγιή, σε σχέση με εκείνα που δεν έχουν αυτές τις προϋποθέσεις. Οι ενήλικες που έχουν μόνιμη δουλειά και αμείβονται με περισσότερα χρήματα από όσα τους χρειάζονται για να επιβιώσουν, έχουν μικρότερες πιθανότητες να υιοθετήσουν επικίνδυνες συνήθειες (όπως το κάπνισμα, η κατανάλωση αλκοόλ ή οι ανθυγιεινές διατροφικές συνήθειες) και το πιθανότερο είναι πως, θα ζήσουν περισσότερο», τονίζουν οι ερευνητές. Στην Ελλάδα... Με βάση τα παραπάνω και λαμβάνοντας υπ όψη τα αποτελέσματα πρόσφατης έρευνας του Εθνικού Κέντρου Κοινωνικών Ερευνών (Ε.Κ.Κ.Ε), αν τα παιδιά είναι το μέλλον, τότε το αύριο της Ελλάδας προοιωνίζεται ζοφερό. Σχεδόν 450.000 ανήλικοι ζουν στην πατρίδα μας υπό συνθήκες φτώχειας, ενώ μια ολόκληρη γενιά παιδιών πρόκειται, μεγαλώνοντας, να μπει στην κοινωνική ομάδα της φτώχειας. Σύμφωνα με τα στοιχεία που έδωσε πρόσφατα στη δημοσιότητα το Ινστιτούτου Κοινωνικής Πολιτικής του Εθνικού Κέντρου Κοινωνικών Ερευνών, παρουσιάζοντας την έκδοση Κοινωνικό Πορτρέτο της Ελλάδας 2010, τα παιδιά αυτά δεν θα γνωρίσουν το κυρίαρχο μοντέλο του εργαζόμενου πατέρα, θα έχουν τριπλάσιες πιθανότητες να μείνουν άνεργα, ενώ θα μάθουν να ανέχονται τη φτώχεια. Τα φτωχά παιδιά θα έχουν τριπλάσια πιθανότητα να παραμείνουν φτωχοί και στην ενήλικη ζωή τους. Σύμφωνα με τα στοιχεία που παραθέτουν οι -19 συνολικά- εμπειρογνώμονες στις 250 σελίδες της έκδοσης: Διαθέτουμε τα μεγαλύτερα ποσοστά (23,3%) παιδιών που ζουν σε οικονομικά φτωχά νοικοκυριά. Τα αγόρια φαίνεται ότι, απειλούνται περισσότερο από τη φτώχεια σε σχέση με τα κορίτσια, ενώ οι επιπτώσεις της οικονομικής δυσχέρειας είναι εντονότερες, όσο αυξάνεται η ηλικία του παιδιού, με την ομάδα 12-17 ετών να αντιμετωπίζει τα υψηλότερα ποσοστά φτώχειας. Σημαντικός -της τάξης του 27%- είναι ο κίνδυνος φτώχειας για τα νοικοκυριά με τρία ή περισσότερα παιδιά και αντίστοιχος για τις μονογονεϊκές οικογένειες. Η φτώχεια στη χώρα μας αγγίζει το 20% του πληθυσμού και βρίσκεται σταθερά πάνω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, ενώ φέτος εκτιμάται ότι, θα αυξηθεί κατά μία επιπλέον ποσοστιαία μονάδα. Οι πολιτικές παρεμβάσεις για την καταπολέμηση της φτώχειας κρίνονται αναποτελεσματικές: ο κίνδυνος φτώχειας μειώθηκε μόλις από το 23% στο 20%. Όμως, ούτε οι εργαζόμενοι προστατεύονται, καθώς το 14% των απασχολούμενων στη χώρα μας είχε εισόδημα κάτω από το όριο της φτώχειας. Υψηλότερος είναι ο κίνδυνος φτώχειας (19%-27%) για τους προσωρινά ή μερικώς απασχολούμενους και εποχιακά εργαζομένους. Τον πιο υψηλό ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2010 / TEYXOΣ 188 / MEDICAL EXPRESS / 17

Μ Η Ν Α Σ Η Τ Α Ν & Π Ε Ρ Α Σ Ε κίνδυνο, ωστόσο, αντιμετωπίζουν ως είναι φυσικό- οι άνεργοι (37%). Αυξημένοι ήδη από το 2008 είναι οι δείκτες υλικής αποστέρησης για την Ελλάδα. Το μισό (50%) των Ελλήνων δεν αντέχει οικονομικά ετήσιες διακοπές μιας βδομάδας, το 27% δεν έχει λεφτά για έκτακτες αλλά αναγκαίες δαπάνες και το 24%, εμφανίζουν αδυναμία να πληρώσει ενοίκιο ή δόση αγοράς κατοικίας, δάνειο για οικοσκευή ή να εξοφλήσει κάποιο λογαριασμό ρεύματος ή νερού. Την ίδια ώρα, η αγορά εργασίας χαρακτηρίζεται από: αύξηση των ανέργων κάθε ηλικίας και εκπαιδευτικού επιπέδου, αύξηση των μακροχρόνια ανέργων, σημαντική μείωση της μισθωτής εργασίας, αύξηση της μερικής απασχόλησης και αυτής στον αγροτικό τομέα με παράλληλη μείωση της απασχόλησης στον δευτερογενή και τριτογενή τομέα. Το «κατώφλι» της φτώχειας σηματοδοτείται από το Κοινωνικό Πορτραίτο - σε ετήσιο εισόδημα 12.852 ευρώ. Θανατηφόρες περικοπές Κλείνοντας την...παρένθεση περί ελληνικής φτώχειας, επιστρέφουμε στην ανάλυση του BMJ, με τίτλο «Κρίσεις προϋπολογισμού, υγεία και προγράμματα κοινωνικής πρόνοιας», για να δούμε ότι οι κυβερνήσεις, ούσες αντιμέτωπες με την κρίση, κάνουν ό,τι μπορούν για να προστατεύσουν τις εθνικές οικονομίες και κατ επέκταση τους πολίτες τους. Η πραγματικότητα δείχνει ωστόσο, ότι οι περικοπές αυτές μπορούν τελικά να τους στερήσουν την ίδια τους τη ζωή. Οι θάνατοι από καρδιολογικά προβλήματα συνιστούν την κυριότερη αιτία θανάτου στην Ευρώπη και στις άλλες ανεπτυγμένες χώρες, ενώ οι ασθένειες λόγω αλκοολισμού ιεραρχούνται από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ) στην 8η θέση στον κατάλογο με τις δέκα κυριότερες αιτίες θανάτου διεθνώς. Και οι δύο καταστάσεις, έχουν άμεση σχέση με την υποχώρηση του κοινωνικού κράτους. Ο ΠΟΥ προειδοποιεί, επίσης, ότι η βαθιά οικονομική κρίση, που πλήττει τον πλανήτη και τη χώρα μας, αναμένεται να οδηγήσει, τόσο σε έξαρση τον επιπολασμό των ψυχικών διαταραχών, όσο και σε οικονομική δυσπραγία τον τομέα της Ψυχικής Υγείας, λόγω των κυβερνητικών περικοπών και της λιτότητας. Χαρακτηριστικά είναι και τα λεγόμενα της επιστημονικής υπεύθυνης της μονάδας 18ΑΝΩ, κ. Κατερίνας Μάτσα, σε εκδήλωση - παρουσίαση των απολογιστικών στοιχείων της μονάδας για το 2009. «Στη διεθνή βιβλιογραφία καταγράφεται ότι, η οικονομική κρίση αυξάνει τις ψυχικές διαταραχές και τη διάδοση της χρήσης όλων των ουσιών, παράνομων και νόμιμων. Θα οδηγηθούμε ως κοινωνία σε αδυναμία να αντιμετωπίσουμε τη διάδοση της χρήσης. Η καταστροφή του κοινωνικού κράτους θα έχει σοβαρές επιπτώσεις στα προγράμματα απεξάρτησης, μάλιστα, σε μια στιγμή που θα οξυνθεί η διάδοση της χρήσης, καθώς σε τέτοιες καταστάσεις αυξάνονται οι ψυχικές διαταραχές και η χρήση όλων των ουσιών. Η κοινωνία θα βρεθεί σε πλήρη αδυναμία να αντιμετωπίσει το πρόβλημα της εξάρτησης», εξήγησε. «Με βάση τα δεδομένα, δεν έχει καμιά υπερβολή ο χαρακτηρισμός ως εγκληματικής της κοινωνικής πολιτικής που ασκεί η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ», τονίζει ο πρόεδρος της Ομοσπονδίας Ενώσεων Νοσοκομειακών Γιατρών (ΟΕΝ- ΓΕ), κ. Δημήτρης Βαρνάβας. «Η μελέτη αποκαλύπτει ότι, οι απλοί άνθρωποι μπορεί να πληρώσουν το τελικό τίμημα για τις περικοπές του προϋπολογισμού, φθάνοντας ακόμα και στο σημείο να χάσουν τη ζωή τους», πρόσθεσε ο ίδιος. Οι αριθμοί Μια αύξηση κατά 80 ευρώ στις κοινωνικές παροχές (εξαιρούνται οι δαπάνες υγείας) μειώνει τη θνησιμότητα που σχετίζεται με την κατανάλωση αλκοόλ κατά 2,80% τους θανάτους από κακοήθη νεοπλάσματα κατά 0,065% τη θνησιμότητα από καρδιαγγειακά κατά 1,23% τις αυτοκτονίες κατά 0,62% το θάνατο από φυματίωση κατά 4,34% Μια αύξηση κατά 80 ευρώ στις δαπάνες υγείας μειώνει τη θνησιμότητα που σχετίζεται με την κατανάλωση αλκοόλ κατά 0,97% τους θανάτους από κακοήθη νεοπλάσματα κατά 0,82% τη θνησιμότητα από καρδιαγγειακά κατά 0,28% τις αυτοκτονίες κατά 3,15% το θάνατο από φυματίωση κατά 2,11% Η κρίση είναι και ευκαιρία; Κι όμως. Η κρίση θα μπορούσε να μετατραπεί και σε ευκαιρία. Σύμφωνα με τους ερευνητές, «οι τρέχουσες οικονομικές δυσκολίες θα μπορούσαν να γίνουν ευκαιρία, ώστε να αναδιοργανωθεί η παροχή υπηρεσιών, προς εκείνους που τις έχουν μεγαλύτερη ανάγκη, οργανώνοντας ένα ευρύτερο σετ υπηρεσιών που να αντανακλά τις σύνθετες ανάγκες μιας κοινωνίας, που αντιμετωπίζει ποικίλες προκλήσεις υγείας, εκτεινόμενες από το fast food, μέχρι την άνοια. Θα ήταν ατυχία να χαθεί αυτή η ευκαιρία. Εάν η πρώτη προτεραιότητα μιας κυβέρνησης είναι να προστατεύσει τις ζωές των ανθρώπων της, τότε θα πρέπει να λάβει υπόψη της και τις επιπτώσεις των οικονομικών της πολιτικών στην υγεία τους». 18 / MEDICAL EXPRESS / TEYXOΣ 188 / ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2010

Μ. ΠΙΤΣΙΛΙΔΗΣ Α.Ε. ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ: ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ: Zodin 1000mg καψάκιο, μαλακό. ΠΟΙΟΤΙΚΗ ΚΑΙ ΠΟΣΟΤΙΚΗ ΣΥΝΘΕΣΗ: Ένα καψάκιο, μαλακό περιέχει: Αιθυλεστέρες των ω 3 λιπαρών οξέων 90, 1000mg που περιλαμβάνουν 840mg του αιθυλεστέρα του eicosapentaenoic acid (EPA) (460mg) και του αιθυλεστέρα του docosahexaenoic acid (DHA) (380mg). Θεραπευτικές ενδείξεις: Μετά από έμφραγμα του μυοκαρδίου: Επικουρική αγωγή για δευτερογενή πρόληψη μετά από έμφραγμα του μυοκαρδίου ως συμπλήρωμα της κύριας αγωγής (π.χ. στατίνες, αντιαιμοπεταλιακά φάρμακα, β-αποκλειστές, αναστολείς του μετατρεπτικού ενζύμου της αγγειοτασίνης (α- ΜΕΑ)). Υπερτριγλυκεριδαιμία: Ενδογενής υπερτριγλυκεριδαιμία ως συμπλήρωμα στη δίαιτα όταν τα διαιτητικά μέτρα από μόνα τους κρίνονται ανεπαρκή για να προσφέρουν ικανοποιητική απόκριση: τύπου IV σε μονοθεραπεία, τύπου IIb/III σε συνδυασμό με στατίνες, όταν ο έλεγχος των τριγλυκεριδίων είναι ανεπαρκής. Αντενδείξεις: Υπερευαισθησία στη δραστική ουσία, στη σόγια ή σε οποιοδήποτε από τα έκδοχα. Ιδιαίτερες προειδοποιήσεις και ιδιαίτερες προφυλάξεις κατά τη χρήση: Λόγω της μέτριας αύξησης του χρόνου ροής (στην υψηλή δοσολογία, δηλ. 4 καψάκια) οι ασθενείς που λαμβάνουν αγωγή με αντιπηκτικά πρέπει να παρακολουθούνται και, αν χρειαστεί, η δοσολογία του αντιπηκτικού να προσαρμόζεται (βλ. Αλληλεπιδράσεις με άλλα φάρμακα και άλλες μορφές αλληλεπίδρασης). Η χρήση του Zodin δεν καταργεί την ανάγκη παρακολούθησης που συνήθως απαιτείται για ασθενείς αυτού του τύπου. Να λαμβάνεται υπ όψη ο αυξημένος χρόνος ροής στους ασθενείς με υψηλό κίνδυνο για αιμορραγία (εξαιτίας σοβαρού τραύματος, χειρουργικής επέμβασης, κλπ). Επειδή δεν υπάρχουν σχετικά στοιχεία αποτελεσματικότητας και ασφάλειας, δεν συνιστάται η χορήγηση του Zodin σε παιδιά και εφήβους. Το Zodin δεν ενδείκνυται στην εξωγενή υπερτριγλυκεριδαιμία (τύπου 1 υπερχυλομικροναιμίας). Δεν υπάρχει επαρκής εμπειρία σε δευτερογενή ενδογενή υπερτριγλυκεριδαιμία (ιδιαίτερα μη ρυθμισμένο διαβήτη). Δεν υπάρχει εμπειρία όσον αφορά την αντιμετώπιση της υπερτριγλυκεριδαιμίας σε συνδυασμό με φιμπράτες. Απαιτείται τακτική παρακολούθηση της ηπατικής λειτουργίας (ASAT και ALAT) σε ασθενείς με ηπατική δυσλειτουργία (ειδικά στις υψηλές δόσεις, δηλ. 4 καψάκια). Αλληλεπιδράσεις με άλλα φάρμακα και άλλες μορφές αλληλεπίδρασης: Από του στόματος αντιπηκτικά: Βλ. Παράγραφο Ιδιαίτερες προειδοποιήσεις και ιδιαίτερες προφυλάξεις κατά τη χρήση. Το Zodin έχει συγχορηγηθεί με βαρφαρίνη χωρίς να παρουσιαστούν αιμορραγικές επιπλοκές. Πρέπει, όμως, να ελέγχεται ο χρόνος προθρομβίνης όταν το Zodin συγχορηγείται με βαρφαρίνη ή όταν διακόπτεται η αγωγή με Zodin. Ανεπιθύμητες Ενέργειες: Οι συχνότητες των ανεπιθύμητων ενεργειών ιεραρχούνται σύμφωνα με τα ακόλουθα: πολύ συχνές (>1/10), συχνές (>1/100, <1/10), όχι συχνές (>1/1000, <1/100), σπάνιες (>1/10000, <1/1000), πολύ σπάνιες (<1/10000), περιλαμβανομένων μεμονωμένων αναφορών. Λοιμώξεις και παρασιτώσεις: Όχι συχνές: γαστρεντερίτις. Διαταραχές του ανοσοποιητικού συστήματος: Όχι συχνές: υπερευαισθησία. Διαταραχές του μεταβολισμού και της θρέψης: Σπάνιες: υπεργλυκαιμία. Διαταραχές του νευρικού συστήματος: Όχι συχνές: ζάλη, δυσγευσία Σπάνιες: κεφαλαλγία. Αγγειακές διαταραχές: Πολύ σπάνιες: υπόταση. Διαταραχές του αναπνευστικού συστήματος, του θώρακα και του μεσοθωρακίου: Πολύ σπάνιες: ξηρότητα ρινικού βλεννογόνου. Διαταραχές του γαστρεντερικού συστήματος: Συχνές: δυσπεψία, ναυτία. Όχι συχνές: κοιλιακό άλγος, διαταραχές του γαστρεντερικού συστήματος, γαστρίτις, άλγος άνω κοιλιακής xώρας. Σπάνιες: γαστρεντερικό άλγος. Πολύ σπάνιες: αιμορραγία του κατώτερου γαστρεντερικού σωλήνα. Διαταραχές ήπατος και των χοληφόρων: Σπάνιες: ηπατικές διαταραχές. Διαταραχές του δέρματος και του υποδόριου ιστού: Σπάνιες: ακμή, κνησμώδες εξάνθημα. Πολύ σπάνιες: κνίδωση. Γενικές διαταραχές και καταστάσεις της οδού χορήγησης: Σπάνιες: ασαφώς καθοριζόμενες διαταραχές. Παρακλινικές εξετάσεις: Πολύ σπάνιες: αυξημένος αριθμός λευκοκυττάρων, αυξημένη γαλακτική αφυδρογονάση του αίματος. Μέτρια αύξηση των τρανσαμινασών έχει αναφερθεί σε ασθενείς με υπερτριγλυκεριδαιμία. ΚΑΤΟΧΟΣ ΤΗΣ ΑΔΕΙΑΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΣ: Δικαιούχος σήματος: Pronova BioPharma Norge AS, Norway. Υπεύθυνος Κυκλοφορίας: Ferrer Galenica A.E., Ελευθερίας 4, Κηφισιά 145 64, τηλ.: 210 5281700. ΑΡΙΘΜΟΣ ΑΔΕΙΑΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΣ: 69212 / 21-11-2005. Τρόπος Διάθεσης: Το φάρμακο αυτό χορηγείται με ιατρική συνταγή. Για πλήρεις συνταγογραφικές πληροφορίες παρακαλείσθε να απευθύνεστε στην Galenica A.E. Αθήνα: Ελευθερίας 4, Κηφισιά 145 64, τηλ.: 210 5281700, Θεσσαλονίκη: Κουντουριώτου & Φασιανού 2, τηλ.: 2310 542685 Επιστημονικό Τμήμα: τηλ.: 210 5281731, Τμήμα Φαρμακοεπαγρύπνησης: τηλ.: 210 5281805 http://www.galenica.gr Bοηθείστε να γίνουν τα φάρμακα πιο ασφαλή: Συμπληρώστε την ΚΙΤΡΙΝΗ ΚΑΡΤΑ Aναφέρατε: ΟΛΕΣ τις ανεπιθύμητες ενέργειες για τα Nέα φάρμακα N Tις ΣOBAPEΣ ανεπιθύμητες ενέργειες για τα Γνωστά φάρμακα