ΤΟ ΦΥΤΟ ΤΗΣ ΦΡΑΟΥΛΑΣ

ΠΡΟΛΟΓΟΣ Η κατανάλωση των µικρών φρούτων (νωπά ή µεταποιηµένων) σε συνδυασµό µε άλλες φυτικές τροφές φαίνεται ότι αυξάνει την αίσθηση της ευηµερίας: Τα µεγάλα πλεονεκτήµατα της καλλιέργειας των µικρών φρούτων είναι η σχετικά εύκολη εγκατάσταση της φυτείας, ο βραχύς χρόνος από τη φύτευση µέχρι την οικονοµική απόδοση και η ευκολία να αλλάζει κάποιος τη φυτεία µε νεώτερες ποικιλίες. Όµως η εντατική καλλιέργεια της φράουλας είναι µια δαπανηρή υπόθεση, επειδή απαιτούνται ειδικά αναχώµατα καλυµµένα µε πλαστικό, απολυµασµένο έδαφος µε υψηλή πυκνότητα φύτευσης, σταγδην άρδευση και ειδική µέθοδο λίπανσης. Η φράουλα είναι διαδεδοµένη από τον αρκτικό κύκλο µέχρι τις τροπικές χώρες σε υψόµετρο 1-11 µέτρων. Αυτοφύεται σε πολλά µέρη της Ελλάδας, η διεθνής ελκυστικότητα και τα υψηλά κέρδη που αποφέρει το έχουν καταστήσει σπουδαίο φυτικό προϊόν. Επίσης, όπως και τα εσπεριδοειδή, η φράουλα έχει υψηλό ποσοστό βιταµίνης C (ασκορβικό οξύ). Λόγω των πλεονεκτηµάτων που έχει, αλλά και των εδαφοκλιµατολογικών συνθηκών, η καλλιέργεια της φράουλας έχει σηµαντική ανάπτυξη στη χώρα µας. Για να ενταθεί το ενδιαφέρον των καλλιεργητών και να διευκολυνθεί η διάδοση του φρούτου στην Ευρωπαϊκή αγορά, είναι απαραίτητο να εκσυγχρονιστούν οι µονάδες παραγωγής έτσι ώστε να γίνουν ανταγωνιστικές. 6

ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η φράουλα, γνωστή από αρχαιοτάτων χρόνων ως χαµαικέρασος καλλιεργείται σε πολλά µέρη του κόσµου για τον εύγεστο καρπό της, καθώς και για τα µεταποιηµένα προϊόντα της, µαρµελάδες, ζελέδες και άλλα. Χρησιµοποιείται στην ζαχαροπλαστική για τούρτες ή άλλα γλυκίσµατα. Ο καρπός της είναι πλούσιος σε άρωµα, γεύση και βιταµίνη c. Είναι φυτό ποώδες, αναπτύσσεται εύκολα, γρήγορα και δίνει καρπούς από την πρώτη χρονιά. Το Χειµώνα καλύπτεται από χιόνι και έτσι µπορεί να αντέξει σε χαµηλές θερµοκρασίες και να επιζήσει σε πολύ ψυχρά κλίµατα. Γενικά, είναι φυτό των ψυχρών περιοχών, απαντάται σε όλα τα γεωγραφικά µήκη και πλάτη της γης, διότι διαθέτει πολύ µεγάλη γενετική ποικιλοµορφία, που την επιτρέπει να εγκλιµατίζεται σε ποικίλα περιβάλλοντα. Ωριµάζει νωρίς την Άνοιξη, καλλιεργείται σε ψυχρά πλαστικά τούνελ για πρωιµότερη παραγωγή την Άνοιξη (Μάρτιο Απρίλιο) ή και σε θερµαινόµενα θερµοκήπια για παραγωγή καθ όλη την χειµερινή περίοδο. 7

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ ΤΟ ΦΥΤΟ ΤΗΣ ΦΡΑΟΥΛΑΣ 1.1 ΓΕΝΙΚΑ Στην Ελλάδα η φράουλα καλλιεργείται από πολύ παλιά ως υπαίθρια καλλιέργεια, ενώ τα τελευταία χρόνια ως µονοετής η διετής καλλιέργεια. Μεγάλες εκτάσεις καλλιεργούνται στην Μακεδονία (Ν. Πιερίας, Ηµαθίας και Φλώρινας) στη υτική και Στερεά Ελλάδα (Ν. Πρέβεζας, Άρτας, Μεσολόγγι, Άµφισσα) Πελοπόννησο (Πάτρα, Μεσσηνία, Λακωνία ) καθώς και άλλα µέρη. Η συνολική έκταση κυµαίνεται περίπου στα 7 στρέµµατα (δεν υπάρχουν ακριβή στοιχεία). Αρκετά από αυτά καλύπτονται για παραγωγή πρώιµων ή έκτης εποχής καρπών (τούνελ ή θερµοκήπιο). Η Ελλάδα είναι ελλείπεις σε φράουλες, µεγάλες ποσότητες εισάγονται από την Ισπανία και άλλες χώρες. Το κύριο πρόβληµα επέκτασης της φράουλας είναι το υψηλό κόστος εγκατάστασης της φυτείας και της συγκοµιδής των καρπών. Επίσης, η µεγάλη ευπάθεια των καρπών στις µετασυλλεκτικές µεταχειρίσεις και στις ασθένειες αποτελούν περιοριστικό παράγοντα επέκτασης τις καλλιέργειας. Οι ποικιλίες που καλλιεργούνται στην Ελλάδα είναι προέλευσης Ηνωµένες Πολιτείες Αµερικής, Ιταλίας και Γαλλίας. Τα φυτά εισάγονται κυρίως από το εξωτερικό (Η.Π.Α., Ολλανδία, Βέλγιο, Ιταλία) και λίγα µόνο στην Ελλάδα (περιοχή Μερίας ) 8

1.2 ΚΑΤΑΓΩΓΗ ΕΞΑΠΛΩΣΗ Η Ευρωπαϊκή φράουλα (fracaria vesca) είναι πολύ διαδεδοµένη σαν άγρια στο βόρειο ηµισφαίριο και γνωστή για τους νόστιµους µικρούς καρπούς της. Οι καλλιεργούµενες ποικιλίες κατάγονται από την Αµερική. Τα πρώτα είδη που ήρθαν στην Ευρώπη µετά το 16 ήταν το (F. virgiuiana) το οποίο εξαπλώθηκε σύντοµα. Ένα και περισσότερο αιώνα αργότερα έφθασε και το είδος F. Chibensis (δίοικο). Η φράουλα αυτή καλλιεργείται στις ακτές πάνω σε άµµο. Πολλές φορές έχει πυκνό φύλλωµα και ρόδινο ή λευκό καρπό. Τα αρσενικά και θηλυκά άνθη βρίσκονται σε διαφορετικά φυτά, έτσι τα θηλυκά φυτά δεν δίνουν καρπούς αν δεν φυτεφθούν κοντά στα αρσενικά. 1.2.1 ΟΝΟΜΑΣΙΑ- ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ Το επιστηµονικό όνοµα της φράουλας είναι Fragariasp. Στην Ελλάδα αναφέρεται (κεράσι του εδάφους). Ως φράγουλα αναφέρθηκε πρώτη φορά περί το 1 ο ή 13 ο αιώνα και αργότερα άγνωστο πότε, έφυγε το γ και το όνοµα έγινε φράουλα. Το όνοµα της φράουλας σε άλλες χώρες αναφέρονται κυρίως στο χαρακτηριστικό του φυτού να ξαπλώνει πάνω στο έδαφος, ιδιαίτερα οι στόλωνες. Η καλλιεργούµενη φράουλα ανήκει στο γένος Fragaria και στην οικογένεια Rasaceae και προέκυψε από υβριδισµό µεταξύ δυο οκταπλοειδών ειδών, Fragaria Chiloensis Doch και Fragaria Virginiana Doch, πιθανώς και ενός τρίτον είδους FVirfiniana ar.glauca όλες οι καλλιεργούµενες ποικιλίες είναι οκταπλοειδές. 9

1.3. ΒΟΤΑΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ- ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ 1.3.1 ΦΥΛΛΑ ΒΛΑΣΤΟΣ Η φράουλα είναι πολυετές ποώδες φυτό, που σχηµατίζει φύλλα σε βραχέα µεσογονάτια διαστήµατα σ ένα πολύ βραχύ και σαρκώδη βλαστό (µήκος 1-1,5 εκ). Με την πάροδο του χρόνου και υπό της κατάλληλες κλιµατικές συνθήκες το φυτό σχηµατίζει περισσότερους βλαστούς. Τα φύλλα είναι τρίλοβα µε σχετικά κοντό µίσχο που βγαίνουν στο πάνω µέρος του ριζώµατος, τα φύλλα ποικίλουν σε σχήµα, πάχος και χνούδι. Ζουν 1-3 µήνες και µετά πεθαίνουν τα παλιά συνεχώς ανανεώνονται από νέα, που σχηµατίζονται καθώς αυξάνεται το κορυφαίο τµήµα του βλαστού. Τα φύλλα φέρουν µεγάλο αριθµό στοµατίων (3-4 χιλ 2 ) σε σύγκριση µε άλλα φυτά και έτσι δια της διαπνοής χάνονται µεγάλες ποσότητες ύδατος. 1.3.2 ΣΤΟΛΩΝΕΣ Ένας τυπικός στόλωνας είναι βλάστης αγεοτροπικός, δηλαδή αυξάνεται οριζόντια (έρπει επί του εδάφους) και φέρει δυο γόνατα. Στο πρώτο γόνατο φέρει οφθαλµό µ ένα βράκτιο φύλλο, ενώ στο δεύτερο γόνατο φέρει οφθαλµό µε πραγµατικό φύλλο και στα βάθη του σχηµατίζονται επίκτητες ρίζες. Αυτές οι ρίζες είναι αρχικά µονοστέλεχες, µέχρι να διαπεράσουν το έδαφος. Η ανάπτυξη των ριζών µπορούν να ξεπεράσουν το µήκος των 2,5-4 εκατοστών, εξαρτάται όµως από τις καιρικές συνθήκες. Εφόσον οι καιρικές συνθήκες είναι κατάλληλες, δηλαδή υπάρχει υγρασία και το έδαφος είναι διαπερατό, τότε οι ρίζες διακλαδίζονται και αναπτύσσονται περαιτέρω. Υπό συνθήκες ακινησίας και καλής υγρασίας, οι ρίζες επιµηκύνονται και αρχίζουν να τροφοδοτούν το φυτό µε νερό και θρεπτικά στοιχεία γρήγορα. Υπό συνθήκες ξηρασίας οι ρίζες δεν επιµηκύνονται και τελικά πεθαίνουν. Οι στόλωνες καλό είναι να σταθεροποιούνται µε κάποιο µέσο, για να 1

µην κινούνται, έτσι ώστε γρήγορα να αναπτύσσουν βαθύ ριζικό σύστηµα και να εξελιχθούν σε αυτόνοµα φυτά. Το κάθε θυγατρικό φυτό µπορεί να δώσει, νέο στόλωνα, ο οποίος θα δώσει γένεση σ ένα νέο φύλλο και έτσι από ένα πλάγιο οφθαλµό µπορεί να σχηµατιστούν πολλά θυγατρικά φυτά. Ο στόλωνας αποτελεί βασικό µέσο αγενούς πολλαπλασιασµού της φράουλας. 1.3.3 ΑΝΘΟΦΟΡΟΙ ΟΦΘΑΛΜΟΙ Οι ανθοφόροι οφθαλµοί σχηµατίζονται στην κορυφή του αρχικού βλαστού κορυφαίο µερίστωµα καθώς και στις κορυφές παράπλευρων βλαστών. Ο κάθε ανθοφόρος δίνει γένεση σε ταξιανθία. Η ταξιανθία της φράουλας είναι ένα σύνθετο στάδιο δηλαδή ο κύριος άξονας διασπάται σε δυο διακλαδώσεις, που η κάθε µια καταλήγει σ ένα άνθος. Επίσης, η ταξινόµηση της φράουλας µπορεί να διακλαδώσει στη βάση, µε αποτέλεσµα την εµφάνιση περισσοτέρων του ενός άξονες ή µακριά από τη βάση, έτσι ώστε να υπάρχει ένα κορυφαίο άνθος και πολλά δευτερογαγή, τριτογαγή και ούτω κάθε εξής. Σε κάθε περίπτωση, µια διακλάδωση της ταξιανθίας σχηµατίζεται σε γόνατο της ταξιανθίας, στη µασχάλη ενός βράκτιου φύλλου. Το πρωτογαγές άνθος αναπτύσσεται πρώτο και είναι ευάλωτο ιδιαίτερα στο παγετό νωρίς την Ανοιξη. Τα άνθη πολλών ειδών είναι αρσενικά ή θηλυκά. Το άνθος της καλλιεργούµενης φράουλας είναι ερµαφρόδιτα και τα ανθικά µέρη είναι σπειροειδώς διατεταγµένα στην διογκωµένη ανθοδόχη, που φέρει τους υπέρους. Αποτελείται από 5 σέπαλα, 5 λευκά πέταλα, 15-3 στήµονες και µέχρι 4 υπέρους κίτρινους. Ο αριθµός των υπέρων ποικίλει και εξαρτάται από την θέση του άνθους στην ταξιανθία. Οι πάντοτε καρποφορούσες φράουλες σχηµατίζουν ανθοφόρους οφθαλµούς κάτω από κάθε διάρκεια ηµέρας και συνεχίζουν να αυξάνονται τόσο όσο οι θερµοκρασίες είναι ευνοϊκές. Έτσι οι διαρκώς καρποφορούσες φράουλες παρέχουν τη δυνατότητα παραγωγής φρούτων δια µέσου του 11

λες παρέχουν τη δυνατότητα παραγωγής φρούτων δια µέσου του καλοκαιριού. (εικ.1.1) ύο από τι πιο σπουδαίες ποικιλίες είναι οι Tristar και Tribute. Εικ 1.1 Οι πάντοτε καρποφορούσες φράουλες συνεχίζουν να παράγουν ανθοφόρους οφθαλµούς σε όλη την διάρκεια του χρόνου όταν οι θερµοκρασίες είναι ευνοϊκές. 1.3.4 Ο ΚΑΡΠΟΣ Ο καρπός της φράουλας είναι συγκάρπιο. Το σαρκώδες εδώδιµο τµήµα είναι η διογκωµένη ανθοδόχη, εξωτερικά της οποίας φέρονται τα αχαίνια, που είναι βυθισµένα ή εξέχουν. (Εικ 1.2) Τα αχαίνια είναι οι πραγµατικοί καρποί που αποτελούνται από ένα µικρό σπέρµα πριβαλλόµενο από λεπτό και σκληρό φλοιό. Το µέγεθος του καρπού σχετίζεται απόλυτα µε το µέγεθος του άνθους ή µε τον αριθµό των υπέρων που φέρει. Επηρεάζεται βέβαια και από άλλους παράγοντες όπως θρέψη, άρδευση αλλά ένα άνθος µικρό δεν µπορεί να δώσει µεγάλο καρπό αν ακόµα και όλες οι συνθήκες βρίσκονται σε άριστα επίπεδα. 12

Ο καρπός όταν είναι άγουρος είναι πράσινος, στη συνέχεια γίνεται λευκός και καθώς αρχίζει η ωρίµανση γίνεται λευκορόδινος, ρόδινος και κόκκινος. Ο χρωµ ατισµός του καρπού οφείλεται σε ανθοκυάνες. Εικ. 1.2 Ο καρπός της φράουλας 1.3.5 ΡΙΖΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Το ριζικό σύστηµα της φράουλας θυσανώδες και επιπόλαιο. Αποτελείται από ένα µόνιµο τµήµα µε ξυλώδες και φελλώδες κάµβιο και από ένα ετήσιο έως πολύ βραχύβιο ριζικό σύστηµα που στερείται καµβίου και αποτελείται από ριζικά τριχίδια τα οποία προσλαµβάνουν τα θρεπτικά συστατικά. Τα ριζικά τριχίδια ζουν από µερικές µέρες έως µερικές βδοµάδες, µετά γηράσκουν και πεθαίνουν οι πρωτογενείς ρίζες γηράσκουν και πεθαίνουν καθώς το φυτό γηράσκει µέσα σε 1-2 έτη. Νέες ρίζες, επίκτητες, σχηµατίζονται και αναπτύσσονται σε υψηλότερες θέσεις του βλαβού. ηλαδή αν το φυτό ζήσει 2 ή και 13

περισσότερα έτη το ριζικό σύστηµα ανεβαίνει προς τα επάνω και επειδή µ αυτό τον τρόπο εκτίθεται τι περιβάλλον, γίνεται περισσότερο ευαίσθητο στο ψύχος και την ξηρασία. Το σύνολο σχεδόν του ριζικού συστήµατος της φράουλας (9% των ριζών) επεκτείνεται σε βάθος 15 εκατοστά του επιφανειακού εδαφικού στρώµατος ενώ το 5% στα 8 εκατοστά. Η φράουλα προσλαµβάνει τα ανόργανα θρεπτικά στοιχεία και το νερό από το επιφανειακό στρώµα του εδάφους σε βάθος 2 εκατοστά περίπου. Το γεγονός αυτό πρέπει να λαµβάνεται υπόψη για την άρδευση και λίπανση των φυτών. Ένα αναπτυγµένο φυτό έχει 2-35 πρωτογενείς ρίζες, αλλά µπορεί να έχει και µέχρι εκατό. Το ριζικό σύστηµα εκτός απ ότι στερεώνει το φυτό και προσλαµβάνει το νερό και τα θρεπτικά στοιχεία, επί πλέον αποτελεί αποθησαυριστικών ουσιών (άµυλο). Το αποθηκευτικό άµυλο είναι βασικής σηµασίας για ζωηρή βλάστηση και άνθηση την Άνοιξη. 1.4 ΠΟΛΛΑΠΛΑΣΙΑΣΜΟΣ Η φράουλα πολλαπλασιάζεται µε σπόρο, µε στόλωνες, µε διαχωρισµό των βλαστικών αξόνων µαζί µε τµήµα ρίζας, καθώς και µε ιστοκαλλιέργεια. Με σπόρο πολλαπλασιάζονται µόνο οι νέες ποικιλίες που προκύπτουν από αβριδισµό. Στην πράξη το φυτό πολλαπλασιάζεται αγενώς και κυρίως µε στόλωνες ή σε συνδυασµό µε ιστοκαλλιέργεια. Ο αριθµός των στολώνων που θα παραχθεί ανά φυτό εξαρτάται από την ποικιλία, καθώς και από τις επικρατούσες συνθήκες µήκους ηµέρας κα θερµοκρασίας. Έτσι, ο αριθµός των στολώνων που παράγονται /φυτό ποικίλει από σε µερικές ποικιλίες µακράς φωτοπεριόδου, 6-7 σε ποικιλίες συνεχούς καρποφορίας (ουδέτερης φωτοπεριόδου) έως 12 ή και περισσότερα σε µερικές ποικιλίες βραχείας φωτοπεριόδου. 14

1.5 ΕΠΙΚΟΝΙΑΣΗ Η φράουλα είναι φυτό αυτογονιµοποιούµενο. Το άνθος περιέχει πολλούς υπέρους και εάν ένα υψηλό ποσοστό αυτών δεν επικονιαστεί, το φρούτο έχει περίεργο σχήµα ενώ η σοδειά που αποκοµίζουµε είναι φτωχή. Οι µέλισσες είναι πάρα πολύ καλοί βοηθοί στην επικονίαση, δεν πετούν όµως, όταν ο καιρός είναι ξηρός και ζεστός ή όταν φυσά δυνατός άνεµος. Μια κυψέλη µελισσών θεωρείται αρκετή για έκταση καλλιέργειας 1 στρεµµάτων. Μόνο κάτω από συνθήκες επαρκούς επικονίασης αποκοµίζεται ικανοποιητική παραγωγή και επιθυµητό µέγεθος και σχήµα φρούτου. 15

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΥΤΕΡΟ ΚΑΛΛΙΕΡΓΟΥΜΕΝΕΣ ΠΟΙΚΙΛΙΕΣ 2.1 ΠΟΙΚΙΛΙΕΣ ΦΡΑΟΥΛΑΣ Οι ποικιλίες φράουλας που καλλιεργούνται στο κόσµο είναι πάρα πολλές. Αυτές διαφέρουν µεταξύ τους σε πολλά και βασικά χαρακτηριστικά όπως βλάστηση, απαιτήσεις σε ψύχος, αντοχή σε εχθρούς και ασθένειες, παραγωγικότητα και ποιοτικά χαρακτηριστικά όπως µέγεθος, σχήµα, χρώµα και ευκολία απόσπασης του καρπού. Για κάθε περιοχή ανάλογα µε της εδαφοκλιµατολογικές συνθήκες και από τις επιδιώξεις του παραγωγού (π.χ. πρωιµότητα, έκτης εποχής παραγωγής κτλ), την χρήση των καρπών ως νωποί ή µεταποίηση, την δυνατότητα µεταφοράς σε µεγάλες αποστάσεις ή όχι κτλ. Γενικά, προτιµούνται οι ποικιλίες που είναι παραγωγικές, έχουν µεγάλο καρπό, καλής ποιότητας, ελκυστικό, ανθεκτικό στης µεταχειρίσεις και επιπλέον συνδυάζουν τα παραπάνω χαρακτηριστικά µε την ανθεκτικότητα στις ασθένειες, στις ιώσεις, στους νηµατώδεις και του τετράνυχους. Νέες ποικιλίες παράγονται στην Ευρώπη (Ιταλία, Αγγλία, Γερµανία, Ολλανδία), Η.Π.Α., Ιαπωνία και αλλού. Οι ποικιλίες που πραγµατικά έφεραν επανάσταση ήταν οι ποικιλίες της Καλιφόρνιας. Οι ποικιλίες αυτές είναι παραγωγικές, έχουν καρπό µεγάλου µεγέθους, είναι πιο ανθεκτικές στις ασθένειες εδάφους, ενώ είναι πιο ευαίσθητες στο υψηλό PH και την χλώρωση (έλλειψη Fe). 16

2.2. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΩΝ ΚΥΡΙΟΤΕΡΩΝ ΠΟΙΚΙΛΙΩΝ 2.2.1 ΒΡΑΧΕΙΑΣ ΦΩΤΟΠΕΡΙΟ ΟΥ Η ΜΟΝΟΦΟΡΕΣ Addie Ιταλικής προέλευσης ποικιλία, φυτό µέτριο ζωηρό, πολύ παραγωγικό, ανθεκτικό στην βοτρύτηδα, καρπός κωνικός µε ανθεκτική επιδερµίδα, σάρκα συνεκτική µε κόκκινο- πορτοκαλί χρώµα µε καλά οργανοληπτικά χαρακτηριστικά Ahaheim. Νέα ποικιλία προέλευσης Καλιφόρνιας, Η.Π.Α. Μοιάζει µε την Chandier, αλλά είναι ωριµότερη σε σχετικά ψυχρά κλίµατα και η παραγωγή της κατά τη χαµηλότερη. Μέτρια ανθεκτική στο ωίδιο, ανθεκτική στο τετράνυχο και στις ιώσεις Annapolis. Νέα ποικιλία προέλευσης Καναδά. Ανθεκτική στην φυτοφθόρα (pnytopnthora Fragariae), ευαίσθητη στο ωίδιο, ανθεκτική στο ψύχος. Athera Ιταλική νέα ποικιλία. Καρπός µεγάλος, σκληρός, ανθεκτικός, µε έντονο κόκκινο εξωτερικό και εσωτερικό χρώµα.σχήµα καρπού επιµηκές- κωνικό και ελαφρά πεπλατασµένο, µε καλή γεύση, καλή συντηρησιµότητα, κατάλληλο για νωπή χρήση. Φυτό µέτριο, ζωηρό, ορθόκλαδα, ανθεκτικό στις ασθένειες. Aliso Ποικιλία από την Καλιφόρνια. Προσαρµόζεται καλά στις θερµές περιοχές. Κατάλληλη για θερινή φύτευση. Φυτό όχι πολύ ζωηρό, πολύ παραγωγικό, αξιοποιεί τα αζωτούχα λιπάσµατα πολύ καλά. Ο καρπός είναι µέστο- µεγάλου µεγέθους, οµοιόµορφου µεγέθους. Σχήµατος κωνικού προς το επιµηκές, µε κόκκινο πορτοκαλί χρώµα. Cesena 17

Ιταλική ποικιλία, καρπός πολύ µεγάλος ακόµα και στην τελευταία συγκοµιδή. Ελκυστικός, µε έντονο κόκκινο χρώµα, µέτριας ποιότητας και µέτρια ανθεκτικός στις µεταχειρίσεις. Η πολύ υψηλή παραγωγικότητα και το µεγάλο µέγεθος του καρπού είναι τα κύρια χαρακτηριστικά της ποικιλίας. Chandier Είναι προέλευσης Καλιφόρνιας Η.Π.Α. Φυτό ζωηρό, πολύ παραγωγικό καρπός µεγάλου µεγέθους (εικ. 2.1), πολύ καλής ποιότητας, ανθεκτικός στις µεταφορές και µεταχειρίσεις, µε κανονικό σχήµα, οµοιόµορφο κόκκινο χρώµα, µερικές φορές η κορυφή του καρπού παραµένει πράσινη. Ευαίσθητη στην φυτοφθορά. Μια από τις πλέον διαδεδοµένες ποικιλίες στον κόσµο σήµερα. Ποικιλία µε την οποία συγκρίνονται όλες οι νέες βραχείας φωτοπερίοδου ποικιλίες. Εικ. 2.1 Καρπός της ποικιλίας Chandier Dougias Είναι ποικιλία που επί πολλά χρόνια καλλιεργείται σε πολύ µεγάλες εκτάσεις και αντικαταστάθηκε από την Chandier. Είναι αποτέλεσµα διασταύρωσης µεταξύ Seguoia Tioga * Tufts. Μέτριας ζωηρότητας φυτό πολύ παραγωγικό. Καρπός καλού µεγέθους, κωνικός, µε λεία επιδερµίδα και πολύ συνεκτική σάρκα. Το µέγεθος των καρπών παραµένει σταθερά µεγάλο καθ όλη την διάρκεια της συγκοµιδής. Έχει καλά οργανοληπτικά χαρακτηριστικά, αποχωρίζεται εύκολα από το κάλυκα. Συνίστανται για νωπή χρήση και για κατάψυξη. Corella 18

Κατάλληλη για ψυχρές περιοχές. Η καλύτερη παραγωγή λαµβάνεται εκεί όπου επικρατούν άριστες συνθήκες καλλιέργειας. Φυτό πολύ ζωηρό µε σχετικά µικρά φύλλα, καρπός µεγάλος, η επιδερµίδα έχει πολύ έντονο κόκκινο χρώµα και είναι ανθεκτική στις µεταχειρίσεις. Η σάρκα είναι συνεκτική, φτωχή σε χυµό όχι πολύ όξινη, αρωµατώδης µε βαθύ ροζ χρώµα. Hera Είναι Ιταλική νέα ποικιλία. Καρπός µεγάλος, µε έντονο εξωτερικό και εσωτερικό κόκκινο χρώµα, µε κανονικό κωνικό σχήµα, καλή γεύση, πολύ καλή συντηρησιµόητα, κατάλληλη για µεταφορές. Ο καρπός πρέπει να συγκοµιδήται καλά ώριµος, διατηρείται επί ηµέρες ακόµα και εκτός ψυγείου σε πολύ καλή κατάσταση. Συγκοµοιδήται εύκολα. Oso Crande Πρόκειται για νέα ποικιλία. Ο καρπός είναι πολύ µεγάλος σκληρός, έχει έντονο κόκκινο χρώµα εξωτερικά και ανοιχτότερο εσωτερικά. (Εικ.2.2) Έχει σχήµα µέτριο κωνικό, γεύση ελαφρά υπόξινη, κατάλληλη για νωπή χρήση και επεξεργασία. Φυτό που παράγει καρπούς για µακρύ χρονικό διάστηµα σε ξηρές, υποτροπικές συνθήκες. Polaro Εικ. 2.2 Καρπός της ποικιλίας Oso Crande 19

Φυτό ζωηρό ορθόκλαδο µε φύλλα στρογγυλωπά, πολύ πράσινο, πολύ παραγωγικό φυτό µι καρπό µέσου µεγάλου µεγέθους, κωνικού σχήµατος µε βαθύ κόκκινο χρώµα. (Εικ. 2.3) Η σάρκα είναι εξαιρετικά συνεκτική, ανθεκτική στις µεταχειρίσεις µε εξωτερικά οργανοληπτικά χαρακτηριστικά. Το µέγεθος του καρπού παραµένει το ίδιο καθ όλη την διάρκεια της συγκοµιδής. Εικ. 2.3 Καρπός της ποικιλίας Pajaro Senga sengana Γερµανικής ποικιλίας. Το φυτό είναι µέτριας ζωηρότητας µε πυκνή και ορθόκλαδη βλάστηση, πολύ παραγωγικό. Είναι ανθεκτικό στο κρύο, στους παγετούς, στην ξηρασία και στο ωίδιο, ενώ είναι µέτρια ανθεκτική στην βοτρότηδα. Ο καρπός είναι µέτριου µεγέθους, κωνικός µε σκούρο κόκκινο χρώµα. (Εικ. 2.4) Η σάρκα είναι συνεκτική και χυµατώδης, γλυκόξινη και αρωµατική. Εικ. 2.4 Καρπός της ποικιλίας Senga sengana 2

Seguoia Προσαρµόζεται ιδιαίτερα καλά στις ζεστές περιοχές κατάλληλη για καλλιέργεια υπό κάλυψη. Το φυτό είναι ζωηρό, ορθόκλαδο, πολύ παραγωγικό. Οι ποδίσκοι των καρπών είναι πολύ µακρύς και ως εκ τούτου συγκοµίζονται πολύ εύκολα. Οι καρποί είναι µεγάλου µεγέθους, κανονικού σχήµατος, σκούρου χρώµατος. (Ειλ. 2.5) Η σάρκα είναι µέτρια συνεκτική, χυµώδης ανεπαρκώς χρωµατισµένη, αρωµατικά γλυκιά, καλής ποιότητας. Εικ. 2.5 Καρπός της ποικιλίας Seguoia Snuswap Νέα ποικιλία, καρπός µεγάλος, κωνικός, κατάλληλος για νωπή χρήση, πολύ παραγωγικό φυτό. Παράγει πολλούς στόλωνες, φυτό ζωηρό. Παρουσιάζει ανθεκτικότητα στο κρύο. Ευαίσθητη στην φυτοφθόρα, ελαφρώς ευαίσθητη στο σεπτόριο και ωίδιο. Παρουσιάζει κάποια ανθεκτικότητα στο τετράνυχο. Tioga Ζωηρό φυτό, παραγωγικό, αντιδρά στην αζωτούχο λίπανση πολύ καλά, ευαίσθητο στην χλώρωση σε έδαφος µε πολύ ασβέστιο ή υψηλό PH. Καρπός µεγάλου ή µέτριο µεγέθους, είναι αρκετά ανθεκτικός στους χειρισµούς και στην µεταφορά. Η σάρκα του καρπού είναι πολύ συνεκτική, κόκκινη, λευκή στο µέσο, αρωµατική και γενικά πολύ καλής ποιότητας. Συγκοµίζεται εύκολα και έτσι είναι κατάλληλη για κατάφυτη. Πολύ παραγωγική ποικιλία, έχει µικρές 21

απαιτήσεις σε ψύχος, κατάλληλη για πρώιµη παραγωγή σε θερµά κλίµατα. Η συγκοµιδή των καρπών διαρκεί 3-4 µήνες και η παραγωγή της φθάνει πολύ υψηλά επίπεδα. Tudia Σχετικά νέα ποικιλία, ισπανικής προέλευσης. Πολύ παραγωγικό φυτό, µε καρπό επιµήκης και χρώµα έντονο ερυθρό, αν και µερικές φορές οι κορυφές είναι λευκές. (Εικ. 2.6) Είναι γευστικός καρπός, αντέχει στις µεταχειρίσεις και είναι κατάλληλος για µεταφορές. Εικ. 2.6 Καρπός της ποικιλίας Tudia 2.2.2 ΟΥ ΕΤΕΡΗΣ ΦΩΤΟΠΕΡΙΟ ΟΥ Η ΠΟΛΥΦΟΡΕΣ Aptos Ποικιλία Αµερικάνικη. Ζωηρό φυτό, ορθόκλαδο µε µεγάλα φύλλα. Ο καρπός είναι καλού µεγέθους, αρκετά σκληρός και επιµηκές κωνικού σχήµα, µε βαθύ κόκκινο χρώµα και καλή γεύση. Brighton Ζωηρό φυτό µε ορθόκλαδη βλάστηση καρπός κωνικός µε γυαλιστερό κόκκινο χρώµα, µερικές φορές κούφιους, καλού µεγέθους και µέτριας συνεκτικότητας. Παραµορφώνεται σχετικά εύκολα. Πολύ παραγωγική ποικιλία, ο 22

καρπός σχίζεται εύκολα. Κατάλληλη για παραγωγή υπό κάλυψη και έκτης ε- ποχής. Capitola-1991 Νέα ποικιλία, καρπού µεγάλου µεγέθους. Έχει σχήµα συµµετρικό, κωνικό. Τα αχαίνια είναι κίτρινα- ανοιχτά κόκκινα. Έχει ευχάριστη υπόξινη γεύση κατάλληλη για νωπή χρήση αλλά και για επεξεργασία. Είναι σχετικά ευαίσθητη στο τετράνυχο, αρκετά ευαίσθητη στη σεπτόρια, ανθεκτική στις ιώσεις. Fern Φυτά µέτρια ζωηρά, ευαίσθητα στην χλώρωση, πολύ παραγωγικό αλλά ο καρπός δεν είναι σταθερά µεγάλος κόφτης µέτριων µεγέθους, πεπλατοσµένος, χρώµ ατος κόκκινο- πορτοκαλί. (Εικ. 2.7 ) Σάρκα σχετικά µαλακιά και ευαίσθητη στις µεταχειρίσεις, αρωµατικά γλυκιά όξινη, κατάλληλη για παραγωγή έκτης εποχής. Εικ. 2.7 Καρπός της ποικιλίας Fern Irvine-199 Νέα ποικιλία. Ο καρπός είναι µεγάλος και σκληρός. Έχει σχήµα µετρία κωνικό αλλά ο καρπός µπορεί να είναι πλατύς ή µε κορυφές. (Εικ. 2.8) Έχει χρώµα ανοιχτό κόκκινο. Ποικιλία κατάλληλη για νωπή χρήση. Είναι ευαίσθητη στο βερτιτσίλλιο, σχετικά ευαίσθητης στη σεπτόρια, αρκετά ευαίσθητη στην ανθράκωση και στην τετράνυχο. Ανθεκτική στις ιώσεις. 23

Muir -1997 Εικ. 2.8 Καρπός της ποικιλίας Irvine Παράγει καρπό µεγάλο. Έχει έντονο κόκκινο χρώµα. Έχει σχήµα επιµηκές, κωνικό, κάπως πλατύ. Η γεύση είναι πολύ καλή και είναι κατάλληλη για νωπή χρήση. Παράγει ικανοποιητικό αριθµό στολώνων. Μέτρια ευαίσθητη στην σεπτόρια, λιγότερο ευαίσθητη στο τετράνυχο, πολύ ευαίσθητη στο βερτιτσίλλιο. Αντέχει στις ιώσεις. Seira Φυτό µέτριας ζωηρότητας, πολύ παραγωγικό, καρπός µεγάλου µεγέθους, κωνικός, συµµετρικός, αρκετά συνεκτικός, ανθεκτικός στις µεταφορές και µεταχειρίσεις, παρουσιάζει µικρό ποσοστό παραµορφωµένων καρπών, παράγει λίγους στόλωνες (4/φυτό). (Εικ. 2.9) Καλλιεργείται σ όλο τον κόσµο, κατάλληλη για παραγωγή έκτης εποχής. Εικ. 2.9 Καρπός της ποικιλίας Seira Seascape- 1991 Ο καρπός της είναι µεγάλος και σκληρός. Έχει εξωτερικό και εσωτερικό χρώµα έντονα κόκκινο. Τα αχαίνια είναι έντονα κίτρινα έως ελαφρά κόκκινα 24

και µερικώς εξέρχονται από την επιφάνεια. Έχει καλή γεύση. Ο καρπός είναι κατάλληλος για επεξεργασία και για νωπή χρήση. Είναι µέτρια ευαίσθητη στη σεπτορία, κάπως ευαίσθητη στο τετράνυχο, ανέχεται τις ιώσεις. Tristar Ζωηρό φυτό, ανθεκτικό στις ασθένειες ριζικού συστήµατος και στο ωίδιο. Καρπός µέσου- µεγάλου µεγέθους, συµµετρικής µε βαθύ κόκκινο χρώµα, συνεκτικό, µε γλυκό- όξινη γεύση. Yolo- 1987 Ο καρπός είναι συµµετρικός, µε ανοιχτό κόκκινο χρώµα, µε καλή γεύση και κατάλληλη για νωπή χρήση. (Εικ. 2.1) Είναι ανθεκτική στο βερτιτσίλλιο, σχετικά ευαίσθητη στο τετράνυχο, ανεκτική στις ιώσεις της Καλιφόρνιας. Εικ. 2.1 Καρπός της ποικιλίας Yolo 2.3 ΠΟΙΚΙΛΙΕΣ ΠΟΥ ΣΥΝΙΣΤΩΝΤΑΙ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ Α ΚΑΙ ΣΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΕΛΛΑ Α Υπαίθρια καλλιέργεια Β. Ελλάδα Chandier, Dougias, Pajaro, Seiva, Senga senara, Oso crande Κεντρική και Νότια Ελλάδα 25

Σε τουνελ Chandier, Fern, Seiva, Brignton, Irrin, Oso crande Chandier, Fern, Seiva, Irvin, Oso crande ΙΤΑΛΙΑ Β. ΙΤΑΛΙΑ Cesena, Dana, Addie, Eisanta, Marmoiada, Honeyoe, Corella, Barudi, Red Gaunties, Senga Sengara κ.α. ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΚΑΙ ΝΟΤΙΑ ΙΤΑΛΙΑ Dougias, Pajaro, Oso craned, Hera, Atnera, Seira, Fern, Aptos κ.α. ΙΣΠΑΝΙΑ Συνιστούνται ποικιλίες Καλιφόρνιας κυρίως οι: η Chandier και η Dougias Χαρακτηριστικά καρπών που ενδιαφέρουν είναι: - Ανθεκτικότητα στην χλώρωση - Μεγάλο και σκληρό καρπό - Πρωιµότητα - Υψηλή απόδοση ΑΓΓΛΙΑ Αυτό που επιζητά η αγγλική αγορά είναι η προσφορά καρπών για νωπή κατανάλωση από Μάιο Οκτώβριο. Οι ποικιλίες που συνιστώνται είναι: Boyota, Ostara, Rapella, Pandora, Pecasus. ΦΙΛΑΝ ΙΑ Οι ποικιλίες που συνιστώνται είναι κυρίως η Senga sengara και η Zefyr 26

Μπορεί να καλλιεργούνται µέχρι και 1 έτη. Αλλά οι περισσότεροι αγροί παραµένουν σε καλλιέργεια 4-7 έτη. 27

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ ΤΟ ΚΛΙΜΑ 3.1 ΑΝΑΓΚΕΣ ΣΕ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ Όπως όλα τα είδη ακροφόρων, έτσι και τις φράουλας πέφτει σε κατάσταση λήθαργου µε τις χαµηλές θερµοκρασίες του Χειµώνα. Ζωηρή βλάστηση ακολουθεί µετά την έξοδο από το λήθαργο και εφόσον οι συνθήκες θερµοκρασίες το επιτρέπουν. Η φράουλα για να βλαστήσει χρειάζεται θερµοκρασία από 8 ο C έως 15 ο C. Οι θερµοκρασίες της ατµόσφαιρας που απαιτούνται στις διάφορες φυσιολογικές ανάγκες της φράουλας είναι: - Ελάχιστη θερµοκρασία ατµόσφαιρας: 5 ο C µε 6 ο C - Φυσιολογική θερµοκρασία ανάπτυξης: 15 ο C µε 22 ο C - Μέγιστη θερµοκρασία ατµόσφαιρας: 3 ο C - Η κυκλοφορία των χυµών στο φυτό αρχίζει στους: 6 ο C µε 7 ο C Η φράουλα είναι φυτό µε µεγάλη προσαρµοστικότητα. Αυτό, οφείλεται στο ότι είναι υβρίδιο δύο πολύ διαφορετικών ειδών, την F. Chiloensis και την F.Virginiana. 3.2 ΦΩΤΟΠΕΡΙΟ ΟΣ Περίοδος 12 ωρών ηµέρας ή λιγότερο είναι σπουδαίος παράγοντας για την διαφοροποίηση των οφθαλµών σε ανθοφόρους. Κάθε ποικιλία έχει ανάγκη από διαφορετικό µήκος φωτοπεριόδου και απαιτήσεις σε θερµοκρασία. 28

Ο σχηµατισµός των στολώνων είναι η αντίδραση στην µεγάλη φωτοπεριόδου. Γενικά, όσο µεγαλύτερη είναι η διάρκεια της ηµέρας, τόσο µεγαλύτερη είναι ο αριθµός των σχηµατιζόµενων στολώνων. Οι βραχείες ηµέρες ποικιλίες, σχηµατίζουν τους καρποφόρους οφθαλµούς κυρίως όταν οι ηµέρες είναι µικρές. Μερικές ποικιλίες χρειάζονται βραχείες ηµέρες την Άνοιξη ή το Φθινόπωρο πρώτου διαφοροποιηθούν ανθοφόροι οφθαλµοί. Αυτές οι ποικιλίες σταµατούν να παράγουν ανθοφόρους οφθαλµούς και καρπούς κατά την διάρκεια του καλοκαιριού και γίνονται εξ ολοκλήρου βλαστοφόρες, παράγοντας πολλούς στόλωνες. 3.3 ΑΝΤΟΧΗ ΣΤΟ ΠΑΓΕΤΟ Η φράουλα αναπτύσσεται κοντά στο έδαφος, εκεί όπου ο αέρας συγκεντρώνεται κυρίως κατά τις κρύες, χωρίς σύννεφα νύχτες από τον ανοιξιάτικο παγετό. Τα φυτά που είναι ακάλυπτα (χωρίς κάλυψη από άχυρο ή πλαστικό) ή είναι νότιος έκθεσης ή είναι ποικιλίες πρώιµης άνθησης υπόκεινται ευκολότερα σε ζηµιά. Κατά το λήθαργο αντέχει στους -15 ο C έως -2 ο C. Τα άνθη και οι µικροί καρποί µπορούν να ζηµιωθούν σε θερµοκρασίες από -1 ο C έως -3 ο C. Σπάνια όµως εκδηλώνονται σοβαρές ζηµίες από παγετό. Μια άλλη µέθοδος προστασίας των φυτών από το παγετό είναι η κάλυψη των φυτών µε άχυρα τα οποία προηγουµένως ήταν µεταξύ των γραµµών. Η επικάλυψη γίνεται όταν η θερµοκρασία πλησιάζει στους 1,1 ο C. Είναι σπουδαίο επίσης η επιλογή µιας καλής ανοιχτής τοποθεσίας υψηλότερης των άλλων χωρών, όπου δεν εµποδίζεται η κίνηση του αέρα από δάση ή ανεµοθρούστες. Κάλυψη των φυτών µε αφρό πάχους 2,8 εκατοστά είναι ικανά να κρατήσουν την θερµοκρασία γύρω στους 1,6 ο C όταν εφαρµοστεί λίγο πριν την πτώση της θερµοκρασίας τη νύχτα στους 8 ο C. Ο αφρός (Foam) που έχει σαν κύριο συστατικό πούπουλα κότας µη τοξικά, διαρκεί περίπου δύο µέρες πριν 29

αρχίσει να αποσυντίθεται. Ο αφρός αυτός αντέχει ελαφρά σε µέτριους ανέ- µους όταν εφαρµοστεί κατάλληλα. Το σύστηµα αυτό αποτελείται από µια µεταφερόµενη γεννήτρια που βρίσκεται κάτω από εσωτερική πίεση. Το σύστηµα πιέζει τον αφρό δια µέσου µεγάλων σωλήνων και ενχυτήρων µε τη βοήθεια πεπιεσµένου αέρα. Το µέγεθος και το σχήµα των ενχυτήρων µπορεί ν αλλάξει για να καλύψει διαφορετικές σοδειές π.χ. λαχανικά. Ο συγκεντρωµένος αφρός προστίθεται στο νερό σε αναλογία 5 µέρη αφρού: 95 µέρη νερού για να σχηµατιστεί έτσι 5% διάλυµα. Η µέθοδος αυτή έχει αποδεχθεί αρκετά ικανοποιητική όσο αφορά στην προστασία από παγετό ειδικά όταν το έδαφος είναι θερµό πριν την εφαρµογή της. Η αιτία ότι µέχρι σήµερα δεν γίνεται εκτεταµένη χρήση της είναι το κόστος εφαρµογής και η σχετική δύσκολη απαίτηση για ταχεία εφαρµογή. 3

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ Η ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΤΗΣ ΦΡΑΟΥΛΑΣ 4.1 Ε ΑΦΙΚΕΣ ΤΟΠΟΘΕΣΙΕΣ Ένας από τους πιο σπουδαίους παράγοντες για την επιτυχή καλλιέργεια φράουλας είναι η εκλογή σωστής τοποθεσίας εγκατάστασης της φυτείας. Μερικοί από τους παράγοντες που πρέπει να λαµβάνονται υπόψη είναι: - Έκθεση σε ήλιο, µακριά από ανεµοθρούστες ή άλλα µεγάλα δέντρα που θα µπορούσαν να εγκλωβίσουν κρύο αέρα και να γίνουν οι τοποθεσίες αυτές χώροι σχηµατισµού παγετού. - Η κυκλοφορία του αέρα πρέπει να είναι ικανοποιητική. Επίσης πρέπει να αποφεύγονται περιοχές µε παγετούς. - Η εκλογή µιας πλαγιάς µε νότια έκθεση ενθαρρύνει την πρωιµότερη παραγωγή αλλά προϋποθέτει µεγαλύτερους κινδύνους ενός παγετού από µια βόρεια ή ανατολική έκθεση. Ποικιλίες που ανθίζουν νωρίς είναι πιο ευπαθείς σε ζηµ ιά από παγετό. - Η επίπεδη περιοχή είναι προτιµότερη ένα το έδαφος αποστραγγίζει ικανοποιητικά. Πλαγία µε κλίση 2-3% περιέχει καλή κυκλοφορία αέρα. Περιοχές µε µεγάλη κλίση, περικλείουν κινδύνους από διάβρωση. 4.1.1 Ε ΑΦΟΣ Η φράουλα αναπτύσσεται σε µεγάλη ποικιλία εδαφών. Πρέπει να αποφεύγονται τα βαθιά, δύσκολα αποστραγγιζόµενα εδάφη καθώς και τη ελαφρά 31

πετρώδη. Τα εύθρυπτα ιλοπηλώδη εδάφη µε καλή υδατοχωρητικότητα είναι τα καλύτερα. Ο τόπος του εδάφους επιδρά σηµαντικά στην ποικιλία του φυ- Τα φυτά της φράουλας προτιµούν ελαφρά όξινα εδάφη µε PH 5.5-6.5. τού. Όταν υπάρχει επαρκείς οργανική ουσία τα φυτά αναπτύσσονται κανονικά και σε εύρος PH από 5, µέχρι 7,. Σε πολλές περιοχές η συνεχής καλλιέργεια του εδάφους αποµακρύνει τα θρεπτικά στοιχεία και την οργανική ουσία. Συχνά δηµιουργείται ένα αδιαπέραστο συµπιεσµένο στρώµα. κάτω από το έδαφος της καλλιέργειας. Η χρήση ζωικής κόπρου είναι από τις γρηγορότερες και αποτελεσµατικότερες τεχνικές βελτιώσεις του εδάφους στις φράουλες αλλά σήµερα σπανίζει και είναι ακριβή. Η εφαρµογή 2,5-1 τόνους/ στρέµµα προ του φυτέµατος είναι αποτελεσµατική αλλά πρέπει να αποσυντεθεί επαρκώς προτού φυτευτούν τα φυτά. Χηµικές χρησιµοποιούνται για των έλεγχο των ζιζανίων. Τα αγρωστώδη και λειµώνια φυτά είναι τα περισσότερα αποτελεσµατικά µέσα αύξησης της οργανικής ουσίας του εδάφους, όπου οι ρίζες τους διαπερνούν το έδαφος και µετά 3-5 χρόνια ανάπτυξης δηµιουργείται ένα καλό ριζόχωµα. Όταν αυτό οργανώνεται και ενσωµατώνεται στο έδαφος βελτιώνει την φυσική κατάσταση του εδάφους κατανέµοντας την οργανική ουσία στο ορόσηµο στρώµα. Αποφεύγονται εδάφη µε PH πάνω από 7,5 και κλίση πάνω από 1%, έκτης βέβαια στην περίπτωση που γίνεται διαµόρφωση υπερυψωµένων λωρίδων εδάφους. Κατά την διάρκεια της χειµερινής περιόδου θα πρέπει να διατηρείται στο έδαφος το άριστο ποσό της υγρασίας. Το επιφανειακό νερό που προέρχεται από τις βαριές βροχοπτώσεις πρέπει να απορροφάται γρήγορα. 4.2 ΑΠΟΛΥΜΑΝΣΗ Ε ΑΦΟΥΣ Για την αντιµετώπιση των µυκήτων και των νηµατωδών του εδάφους είναι αναγκαία να γίνει απολύµανση του εδάφους πριν την φύτευση. Για άρι- 32

στα αποτελέσµατα το έδαφος πρέπει να είναι ψιλοχρωµατισµένο και να έχει θερµοκρασία πάνω από 1 ο C. Γενικά, τα απολυµαντικά διασπείρονται πιο αποτελεσµατικά σε ελαφρά εδάφη. Το πλέον αποτελεσµατικό είναι µίγµα βρωµιούχου µεθολίου 18% (για τον έλεγχο των ζιζανίων, νηµατωδών) και χλωροπιητίνης 2% (για τον έλεγχο των εδαφογενών ασθενειών) και το οποίο εφαρµόζεται κάτω από ένα πλαστικά αδιάβροχο. Η κάλυψη µε το πλαστικό είναι συνεχείς και διαρκεί όχι περισσότερο από 48 ώρες. (εικ. 4.1) Η ανασήκωση των πλαστικών γίνεται µε πολύ γρήγορο ρυθµό. (εικ. 4.2) Τα πλαστικά φύλλα διαιρούνται στα δύο και ειδικά µηχανήµατα τα αποσύρουν από το έδαφος (εικ. 4.3) Εικ 4.1 Στρώσιµο πλαστικού για απολύµανση εδάφους Εικ. 4.2 Ανασήκωση των πλαστικών από τον ελκυστήρα Εικ. 4.3 Τεµαχισµός των φύλλων του πλαστικού Η φράουλες δεν πρέπει να φυτευτούν σε διάστηµα λιγότερο των 15 η- µερών από την απολύµανση, µέχρις ότου εξαφανιστούν και τα τελευταία φυ- τοτοξικά υπολείµµατα. Παρατεταµένη καθυστέρηση µπορεί να οφείλεται σε 33