Η ΣΥΜΒΟΛΗ του ΕΘΙΑΓΕ- Ινστιτούτου Εδαφολογίας Αθηνών στους ΑΓΡΟΤΕΣ και στην ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ του ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ

Η ΣΥΜΒΟΛΗ του ΕΘΙΑΓΕ- Ινστιτούτου Εδαφολογίας Αθηνών στους ΑΓΡΟΤΕΣ και στην ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ του ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Δρ Σίδερης Π. ΘΕΟΧΑΡΟΠΟΥΛΟΣ Δ/ντής Ινστιτούτου Εδαφολογίας Αθηνών Τηλ.: 210 2819059 Ε-mail: sid_theo@otenet.gr

Η παρουσίαση ΕΘΙΑΓΕ ΙΕΑ ΔΙΑΠΙΣΤΕΜΕΝΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ (ISO 17025) Εξοπλισμός Δυνατότητες Συμβολής στους Αγρότες Ορθολογική Λίπανση Ορθολογική Αρδευση Προστασία περιβάλλοντος

To Eθνικό Ίδρυμα Αγροτικής Έρευνας (ΕΘ.Ι.ΑΓ.Ε.) είναι ο εθνικός φορέας για την Αγροτική Έρευνα & Τεχνολογία στην Ελλάδα και λειτουργεί ως Νομικό Πρόσωπο Ιδιωτικού Δικαίου (Ν.Π.Ι.Δ.), εποπτευόμενο από το Υπ. Γεωργίας. Ιδρύθηκε το 1989 και η λειτουργία του διέπεται από το Νόμο 1845/1989 (ΦΕΚ 102/26-4-89), «Ανάπτυξη και αξιοποίηση της αγροτικής έρευνας και τεχνολογίας» όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει σήμερα.

Το ΕΘ.Ι.ΑΓ.Ε. είναι υπεύθυνο για τη διεξαγωγή και ανάπτυξη της αγροτικής έρευνας και τεχνολογίας στην Ελλάδα. Διεξάγει εφαρμοσμένη έρευνα και αναπτύσσει τεχνολογία για τη γεωργική, δασική, ζωϊκή και αλιευτική παραγωγή, την προστασία των καλλιεργειών, την κτηνιατρική, τη διαχείριση αλιευτικών πόρων, την εδαφολογία, τις έγγειες βελτιώσεις, την μεταποίηση και συντήρηση αγροτικών προϊόντων καθώς και την αγροτική οικονομία και κοινωνιολογία.

Nέες συνθήκες στον παγκόσμιο και ευρωπαϊκό χώρο, όπως π.χ. η παγκοσμιοποίηση της αγοράς των αγροτικών προϊόντων, η υγιεινή και ασφάλεια των τροφίμων, η πιστοποίηση των αγροτικών προϊόντων, τα γενετικά τροποποιημένα τρόφιμα, η αειφορική ανάπτυξη της υπαίθρου, η ποιοτική γεωργία, η προστασία του περιβάλλοντος,η διεύρυνση της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η κλιματική αλλαγή, η μετά το 2013 ΚΑΠ

ΔΟΜΗ ΕΘΙΑΓΕ ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΩΝ

Έδαφος: Μη ανανεώσιμος Φυσικός Πόρος (νερό. Αέρας) ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΕΔΑΦΟΥΣ Παραγωγή τροφής και Βιομάζας (9Β-2050) Γεωργία-Δασοπονία Αποθήκευση, φιλτράρισμα, αποδόμηση, μετασχηματισμούς Προστασία νερού Ενδιαίτημα και αποθήκη γενετικού υλικού Προστασία της Φύσης-Οικοσυστημάτων Yποδομές-Ανθρώπινες δραστηριότητες Δεξαμενή-Αποθήκη C-Κλιματική Αλλαγή Φυσικό και Πολιτισμικό περιβάλλον για τον άνθρωπο Αρχαιολογία και Πολιτισμική Κληρονομιά Πηγή υλικών Άμμος, άργιλος, τύρφη κλπ

ΥΠΟΒΑΘΜΙΣΗ ΤΩΝ ΕΔΑΦΩΝ Προσδιορισμένες Διεργασίες (απειλές) Υποβάθμισης: Διάβρωση Μείωση της Οργανικής Ουσίας Αλάτωση-Αλκαλίωση Υποβάθμιση της Βιοποικιλότητας Ρύπανση Συμπάγεια Στεγανοποίηση Πλημμύρες και κατολισθείσεις

Επιπτώσεις από τις ανθρώπινες δραστηριότητες Προσθήκη στερεών ρύπων οξέα Κοπριά & Λιπάσματα Μη διασπώμενα συστατικά Αγροχημικά στεγανοποίηση Μείωση καλλιέργειας Υποβάθμιση της Ο.ΟΥ. Συμπάγεια Αλάτωση Οξίνιση Συσσώρευση/ Ρύπανση Λήψη υλικών Αποδέσμευση οικοδομών τοξικών ουσιών Σταμάτημα των οικολογικών λειτουργιών Καταστροφή του εδάφουςl Υποβάθμιση εδάφους Μείωση γονιμότητας Υποβάθμιση δομής Μείωση γονιμότητας Ρύπανση εδάφους και υπόγειου νερού από τα αγροχημικά και τους ατμοσφαιρικους ρύπους Αλλαγή σύστασης Δυσμενείς επιπτώσεις στους ζώντες οργανισμούς του εδάφουςl Καταστροφή του εδάφουςl πηγή : JRC-IES

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟΙ ΧΩΡΟΙ

ΙΟΝΤΙΚΗ ΧΡΩΜΑΤΟΓΡΑΦΙΑ (ΝΟ3)

ΦΑΣΜΑΤΟΦΩΤΟΜΕΤΡΟ ΑΤΟΜΙΚΗΣ ΑΠΟΡΡΟΦΗΣΗΣ-Φούρνος Γραφίτη.

Αέριος Χρωματογράφος- Φασματογράφος Μάζης

Φασματοφωτόμετρο

ρη -άλατα

Ν-Kjeldhal

ΦΥΣΙΚΗ ΕΔΑΦΟΥΣ

Mηχανική σύσταση-τυμπανο πίεσης

ΓΕΩΡΓΑΦΙΚΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ (GIS)

ΜΙΚΡΟΣΚΟΠΙΑ

Ε Θ Ι Α Γ Ε Ε Θ Ν Ι Κ Ο Ι Δ Ρ Υ Μ Α ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΣΤΗΝ ΓΕΩΡΓΙΚΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΥΨΗΛΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΤΕΛΙΚΟΥ ΠΡΟΙΟΝΤΟΣ ΤΥΠΟΠΟΙΣΗ-ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ ΜΕΙΩΣΗ ΤΟΥ ΚΟΣΤΟΥΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ

Ε Θ Ι Α Γ Ε Ε Θ Ν Ι Κ Ο Ι Δ Ρ Υ Μ Α ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΣΤΟΧΟΙ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΕΩΡΓΙΑΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΠΟΙΟΤΙΚΩΝ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΩΝ ΠΡΟΙΟΝΤΩΝ ΜΕΙΩΣΗ ΕΙΣΡΟΩΝ (Λιπάσματα, Φάρμακα, νερού, κλπ) ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΑΓΡΟΤΙΚΩΝ ΠΡΟΙΟΝΤΩΝ ΜΕ ΠΡΟΣΤΙΘΕΜΕΝΗ ΑΞΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΩΝ ΠΡΟΙΟΝΤΩΝ ΜΕ ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ ΜΕΤΑΠΟΙΗΣΗ, ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ ΑΓΡΟΤΙΚΩΝ ΠΡΟΙΟΝΤΩΝ ΔΙΑΘΕΣΗ ΠΡΟΙΟΝΤΩΝ ΜΕ ΚΑΛΕΣ ΤΙΜΕΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΚΑΙ ΣΤΙΣ ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΑΓΟΡΕΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ ΤΟΥ ΤΟΠΟΥ ΜΑΣ (ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ) ΕΠΑΝΑΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΣΗ ΔΙΑΘΕΣΗ-ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΓΕΩΡΓΙΚΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΑΓΡΟΤΗ

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΙΕΑ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΑ ΕΡΓΑ-ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΤΕΧΝΙΚΗ-ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΔΙΑΦΟΡΩΝ ΦΟΡΕΩΝ-AΓΡΟΤΩΝ ΠΑΡΟΧΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ: ΕΔΑΦΩΝ ΦΥΤΙΚΩΝ ΙΣΤΩΝ ΑΡΔΕΥΤΙΚΩΝ ΝΕΡΩΝ Επιλογή αγρού για συγκεκριμένη καλλιέργεια/αναδιάρθρωση Καλλιεργειών Ορθολογική Λίπανση Καλλιεργειών Ορθολογική Αρδευση Καλλιεργειών Προστασία των εδαφών, νερών, αέρος (Φαινόμενο θερμοκηπίου- Κλιματική αλλαγή) Αποκατάσταση των υποβαθμισμένων εδαφών Διαχείριση Αγροτικών Αποβλήτων

ΤΕΧΝΙΚΗ-ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ του ΙΕΑ Συνεργασίες: Περιφέρειες Δήμους Συνεταιρισμούς Ομάδες Παραγωγών Γεωπόνους Συμβούλους Αγρότες Ιδιώτες κλπ

Σκοποί της ορθολογικής λίπανσης: Αύξηση των αποδόσεων Γονιμότητα του εδάφους Βελτίωση της ποιότητας των παραγόμενων προϊόν Εξασφάλιση της προστασίας του περιβάλλοντος και αειφορίας του εδάφους κοστολόγιο φυτουγεία ποιότητα και ασφάλεια προϊόντων

Ορθολογική λίπανση μπορεί να εξασφαλιστεί με: Καθορισμό των λιπαντικών αναγκών του κάθε είδους, ακόμα και της κάθε ποικιλίας Επιλογή εποχής λίπανσης (διαθεσιμότητα θρεπτικών στοιχείων σε περιόδους που έχει ανάγκη η καλλιέργεια) Επιλογή είδους λιπάσματος Θέση τοποθέτησης λιπάσματος σε σχέση με την περιοχή ανάπτυξης ριζικού συστήματος. Ελεγχόμενη αποδέσμευση των θρεπτικών στοιχείων λιπάσματα βραδείας αποδέσμευσης Χρήση αποτελεσματικών γενοτύπων (μεγαλύτερη ικανότητα πρόσληψης θρεπτικων στοιχείων)

Κατάρτιση προγράμματος συμβουλευτικής λίπανσης μέσω λογισμικού προγράμματος Συνδυασμός φυλλοδιαγνωστικής και ανάλυσης εδάφους: Συνδυάζει τα αποτελέσματα των αναλύσεων φύλλων και εδάφους και υπολογίζει τις εισροές και εκροές των θρεπτικών στοιχείων στο σύστημα έδαφος φυτό..

ΔΕΙΓΜΑΤΟΛΗΠΤΕΣ

ΔΟΜΗΣΗ GIS - ΛΟΓΙΣΜΙΚΟ Εφαρμογή Συμβουλευτικής Λίπανσης Θεματικοί χάρτες ΟΣΔΕ Λογισμικό λίπανσης Συμβουλευτική Λίπανση Παραγωγού

ph Θεματικός χάρτης

ΦΩΣΦΟΡΟΣ Θεματικός χάρτης

ΚΑΛΙΟ Θεματικός χάρτης

ΛΟΓΙΣΜΙΚΟ ΛΙΠΑΝΣΗΣ ΘΡΕΠΤΙΚΑ ΕΙΣΡΟΕΣ ΕΚΡΟΕΣ ΑΖΩΤΟ ΦΩΣΦΟΡΟΣ ΚΑΛΙΟ Ανοργανοποίηση Ο.Υ. Νιτρικά εδάφους Αφομ. P εδάφους Ανοργανοποίηση Ο.Υ. Αποδέσμευση P από δυσδιάλυτες μορφές P Αφομ. Κ εδάφους Αποδέσμευση Κ από δυσδιάλυτες μορφές Κ Απονιτροποίηση (ph και CaCO3) Έκπλυση Συγκομιδή Δέσμευση P Συγκομιδή Δέσμευση Κ Συγκομιδή

ΣΕΛΙΔΑ 1η

Ακατάλληλες γεωργικές πρακτικές μπορούν να οδηγήσουν σε: Υποβάθμιση του εδάφους (διάβρωση, συμπάγια) Ρύπανση του εδάφους Ρύπανση της ατμόσφαιρας: Αέρια Θερμοκηπίου Κλιματική Αλλαγή Ρύπανση των υδάτων Μείωση άγριας χλωρίδας και πανίδας

Διαχείριση νερού-ορθολογική Άρδευση ΣΥΝΔΙΑΣΜΟΣ: Μετεωρολογικών δεδομένων (πρόβλεψη) Χαρακτηριστικών Εδάφους Διαχρονικών Αναγκών Καλλιεργειών Χρόνου, τρόπου λίπανσης και είδους λιπάσματος Σύστημα Αρδευσης ΚΙΝΔΥΝΟΙ: Υπόγεια στάθμη Είσοδος Θαλάσσιου νερού Αλάτωση-Αλκαλίωση

Ευρωπαϊκή Θεματική Στρατηγική για τα εδάφη (ΕΘΣΕ) 6ο ΚΠ Περιβάλλον (1600/2002/ΕΚ) προβλέπει την προστασία των Φυσικών πόρων (Έδαφος) Kοινή Στρατηγική για την Προστασία των Εδαφών: Προστασία, αειφόρο χρήση, ενσωμάτωση της προστασίας στις άλλες πολιτικές, διατήρηση λειτουργιών, πρόληψη απειλών, μετριασμός συνεπειών, αντιστροφή διεργασιών υποβάθμισης, επαναφορά της λειτουργικότητας Πρόταση για οδηγία (COM(2006)0086 (COD) 22.9.2006

Αναγκαιότητα ΕΘΣΕ Δραστηριότητες ανθρώπου εντείνουν την υποβάθμιση: Βιομηχανική δραστηριότητα Ακατάλληλες γεωργικές και δασοκομικές πρακτικές Τουρισμός Αστική ανάπτυξη Κλονίζεται αειφορία & Ανταγωνιστικότητα ΕΕ διότι επιδρά: Ύδατα, υγεία του ανθρώπου, αλλαγή κλίματος Προστασία φύσης & βιοποικιλότητα Ποιότητα και Ασφάλεια των Τροφίμων Επάρκεια τροφίμων παγκοσμίως (2050 9δις οι άνθρωποι) Διαπιστωμένες απειλές των εδαφών της ΕΕ: Διάβρωση, μείωση Οργανικής Ουσίας, ρύπανση, αλάτωση, συμπάγεια, υποβάθμιση βιοποικιλότητας, στεγανοποίηση, κατολισθείσεις, πλημμύρες Διάσπαρτες πτυχές προστασίας του εδάφους: Νερά, απόβλητα, χημικά, βιομηχανική ρύπανση, προστασία από αγροχημικά, κλπ.

Ετήσιο κόστος υποβάθμισης των εδαφών στην ΕΕ Though difficult to estimate, several studies demonstrate significant annual costs of soil degradation to society in the ranges of: Διάβρωση (erosion): 0.7 14.0 billion[1], Μείωση Οργανικής Ουσίας (organic matter decline): 3.4 5.6 billion, Συμπάγεια (compaction): no estimate possible, Αλάτωση (salinisation): 158 321 million[2], Κατολισθείσεις (landslides): up to 1.2 billion per event, Ρύπανση (contamination): 0.6 17.3 billion[3], Στεγανοποίηση (sealing): no estimate possible, Υποβάθμιση βιοποικιλότητας (biodiversity decline): no estimate possible. [1] This estimate covers only costs of erosion in 13 countries, including the major Member States where erosion occurs. Data is not available for the others. [2] This estimate covers only the costs of salinisation in three countries, data is not available for others. [3] An independent study estimated that the costs of soil contamination could amount annually to up to 208 billion. Nevertheless this estimate had a high degree of uncertainty, therefore the intermediate value of 17.3 billion per year was retained. Πηγή: JRC-IES

ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΔΑΦΟΛΟΓΙΑΣ ΑΘΗΝΩΝ Ευχαριστώ για την παρουσία σας και την προσοχή σας