ΠΑΝΔΠΗΣΖΜΗΟ ΠΑΣΡΧΝ ΥΟΛΖ ΘΔΣΗΚΧΝ ΔΠΗΣΖΜΧΝ ΣΜΖΜΑ ΜΑΘΖΜΑΣΗΚΟ Μεηαπηπρηαθφ Γίπισκα Δηδίθεπζεο Τπνινγηζηηθά Μαζεκαηηθά-Πιεξνθνξηθή ζηελ Δθπαίδεπζε κοηζιμάπα Λοςκία ΜΕΛΕΣΗ ΣΟΤ ΣΡΟΠΟΤ ΧΕΔΙΑΗ ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΩΝ ΕΝΑΡΙΩΝ ΜΕ ΣΠΕ Μειέηε ηνπ ηξφπνπ ζρεδίαζεο εθπαηδεπηηθψλ ζελαξίσλ απφ εθπαηδεπηηθνχο ΠΔ 60, κε ρξήζε θαη αμηνπνίεζε ησλ ΣΠΔ Δπηβιέπνληαο: Κφκεο Βαζίιεο, Αλαπιεξσηήο Καζεγεηήο ΣΔΔΑΠΖ
Πωσ οι εκπαιδευτικοί ςχεδιάηουν εκπαιδευτικά ςενάρια [2] ε όζνπο κε βνήζεζαλ, ζηηο θόξεο κνπ Μαξηεύα θαη Χαξά
Πωσ οι εκπαιδευτικοί ςχεδιάηουν εκπαιδευτικά ςενάρια [3] ΠΔΡΙΔΥΟΜΔΝΑ ΜΔΡΟ I..6 Δηζαγσγή..6 Κεθάιαην 1 Οι Σεσνολογίερ ηηρ Πληποθοπίαρ και ηυν Δπικοινυνιών ζηην Δκπαίδεςζη 1.1. Φάζειρ και μονηέλα ένηαξηρ ηυν Σεσνολογιών ηηρ Πληποθοπίαρ και ηυν Δπικοινυνιών ζηην Δκπαίδεςζη...8 1.1.1. Η έλλνηα θαη νη εθαξκνγέο ηεο εθπαηδεπηηθήο ηερλνινγίαο...8 1.1.2. Χξνλνινγηθέο θάζεηο έληαμεο ηωλ ηερλνινγηώλ ζηελ εθπαίδεπζε.10 1.1.3. Η ζεκαζία ηεο εηζαγωγήο ηωλ ΣΠΕ ζηελ εθπαίδεπζε...11 1.1.4. Σν ήκεξα: νη ΣΠΕ ζε Ειιάδα θαη εμωηεξηθό...13 1.1.5. Μνληέια έληαμεο ηωλ ΣΠΕ ζηελ εθπαίδεπζε...16 1.1.6. Οη ΣΠΕ ωο κέζν γλώζεο, έξεπλαο θαη κάζεζεο πνπ δηαπεξλά όια ηα γλωζηηθά αληηθείκελα...17 1.1.7. πληειεζηέο ηεο έληαμεο 20 1.1.8. Βαζηθά δεηήκαηα πνπ πξνθύπηνπλ 20 1.2. Οι ΣΠΔ ζηην πποζσολική ηλικία.21 1.2.1. Νέα δεδνκέλα θαη πξνβιεκαηηζκνί 21 1.2.2. Σν ΔΕΠΠ γηα ην λεπηαγωγείν..23 1.2.3. πζρέηηζε ηνπ ΔΕΠΠ κε ηηο ΣΠΕ...28 1.2.4. Η αλαγθαηόηεηα ύπαξμεο ηερλνινγηθνύ αιθαβεηηζκνύ 30 Κεθάιαην 2 Σο Ππόγπαμμα Δπιμόπθυζηρ Δκπαιδεςηικών ζηη Υπήζη και Αξιοποίηζη ηυν ΣΠΔ ζηην Δκπαιδεςηική Γιδακηική Γιαδικαζία 2.1. Ππόγπαμμα Διζαγυγικήρ Δπιμόπθυζηρ (α- επίπεδο)..33 2.2. Ππόγπαμμα Δπιμόπθυζηρ ζηη σπήζη και αξιοποίηζη ηυν ΣΠΔ (β-επίπεδο) 33 2.2.1. Οη Εκπιεθόκελνη θνξείο.35 2.2.2. Κ..Ε 35 2.2.3. Οη Εθπαηδεπηηθνί.36 2.2.4. Εθπαηδεπηηθό Λνγηζκηθό θαη πξνζρνιηθή ειηθία.36 2.2.5. Εθπαηδεπηηθό ζελάξην.41 Κεθάιαην 3 Θευπηηικό πλαίζιο 45
Πωσ οι εκπαιδευτικοί ςχεδιάηουν εκπαιδευτικά ςενάρια [4] 3.1. Θευπίερ Μάθηζηρ και ΣΠΔ 45 3.1.1. πκπεξηθνξηζκόο 46 3.1.2. Γλωζηηθέο ζεωξίεο.49 3.1.3. Κνηλωληθνπνιηηηζκηθή πξνζέγγηζε 51 3.2. Γιδακηικέρ ηπαηηγικέρ...53 3.3. Ο Ρόλορ ηος εκπαιδεςηικού.54 ΜΔΡΟ II Κεθάιαην 1 Πποβλημαηική ηηρ Έπεςναρ..56 1.1. Δπιζκόπηζη πεδίος.56 1.1.1. Έπεςνερ ζσεηικά με ηην αναγκαιόηηηα επιμόπθυζηρ ηυν Δκπαιδεςηικών ζηιρ ΣΠΔ..57 1.1.2. Έπεςνερ ζσεηικά με ηην αποηελεζμαηικόηηηα ηηρ επιμόπθυζηρ και ηη βεληίυζη ηηρ εκπαιδεςηικήρ διαδικαζίαρ 59 1.1.3. Η έπεςνά μαρ 70 Κεθάιαην 2 Μεθοδολογία ηηρ έπεςναρ..71 2.1.Ανηικείμενο ζκοπόρ ζηόσοι ηηρ έπεςναρ..71 2.2. Δπυηήμαηα ηηρ έπεςναρ.72 2.3. Δπεςνηηικά επγαλεία..72 2.3.1. Σν ζελάξην 72 2.3.2. Η Μεζνδνινγία ζπιινγήο θαη αλάιπζεο δεδνκέλωλ 74 Κεθάιαην 3 3.1. Ανάλςζη Γεδομένυν.75 Κεθάιαην 4 4.1. Παποςζίαζη αποηελεζμάηυν...79 4.1.1. Πεξηγξαθή ηνπ δείγκαηνο..79 4.1.2. Η πξνβιεκαηηθή ηωλ εθπαηδεπηηθώλ ζελαξίωλ..79 4.1.3. Πεξηερόκελν εθπαηδεπηηθώλ ζελαξίωλ.84 4.1.4. Δηδαθηηθή Μεζνδνινγία 90
Πωσ οι εκπαιδευτικοί ςχεδιάηουν εκπαιδευτικά ςενάρια [5] Κεθάιαην 5 ςμπεπάζμαηα 5.1 ςμπεπάζμαηα Πεπιγπαθικήρ ανάλςζηρ 108 5.2 Πποηάζειρ Δπέκηαζη..110 Βηβιηνγξαθία.112 Παξάξηεκα Η..116
Πωσ οι εκπαιδευτικοί ςχεδιάηουν εκπαιδευτικά ςενάρια [6] Μέξνο I Διζαγυγή Δίλαη ζηηο κέξεο καο θνηλψο απνδεθηφ πσο δνχκε ζε κηα παγθφζκηα θνηλσλία, ε νπνία κεηαβάιιεηαη κε ππεξβνιηθά γξήγνξνπο ξπζκνχο θαη ζπγρξφλσο ραξαθηεξίδεηαη απφ έληνλα ζηνηρεία πνιππινθφηεηαο. Μέζα ζε απηφ ην πιαίζην νη Σερλνινγίεο Πιεξνθνξίαο θαη Δπηθνηλσληψλ επεξεάδνπλ θαζνξηζηηθά θάζε πηπρή ηεο νηθνλνκηθήο, επαγγεικαηηθήο, θνηλσληθήο θαη αηνκηθήο δσήο. ε αληίζεζε, φζνλ αθνξά ζηελ εθπαηδεπηηθή δηαδηθαζία κέζα ζηελ Διιεληθή πξαγκαηηθφηεηα, ηα Πξνγξάκκαηα πνπδψλ θαη ν ηξφπνο κε ηνλ νπνίν νη καζεηέο «καζαίλνπλ», δελ έρεη αιιάμεη νπζηαζηηθά ηα ηειεπηαία 40 ρξφληα. ρεδφλ φινη, εθπαηδεπηηθνί, γνλείο, καζεηέο, πνιηηεία, αλαξσηηφκαζηε πνηεο είλαη νη απαξαίηεηεο γλψζεηο θαη δεμηφηεηεο γηα ηελ νιφπιεπξε αλάπηπμε ηνπ ζεκεξηλνχ καζεηή ν νπνίνο θαη ζα είλαη ν απξηαλφο πνιίηεο; Οη ΣΠΔ κπνξνχλ λα παίμνπλ έλα ζπνπδαίν ξφιν ζην «Νέν ρνιείν», ην νπνίν ηνπνζεηεί ην καζεηή ζην επίθεληξν ηεο εθπαηδεπηηθήο δηαδηθαζίαο, ν νπνίνο κεηέρεη ελεξγεηηθά ζηηο δξαζηεξηφηεηεο κάζεζεο. Μέζσ ηεο ρξήζεο ησλ ΣΠΔ ζηελ εθπαηδεπηηθή δηαδηθαζία γίλεηαη πξνζπάζεηα γηα εμαηνκίθεπζε ηεο δηδαζθαιίαο, ελίζρπζε γεληθά ηεο θαηλνηνκίαο θαη ηε δεκηνπξγηθφηεηαο. Ο ζεκαληηθφηεξνο παξάγνληαο γηα ηελ επηηπρία ησλ ζηφρσλ πνπ ζέηεη ην «Νέν ζρνιείν» είλαη ν ίδηνο ν εθπαηδεπηηθφο, ν νπνίνο πξέπεη λα δηαζέηεη ηα απαξαίηεηα εθφδηα πνπ ζα ηνπ επηηξέςνπλ λα ιεηηνπξγήζεη ζηε λέα πξαγκαηηθφηεηα θαη λα αμηνπνηήζεη ηα λέα δεδνκέλα θαη ηηο ΣΠΔ γηα ηελ θαιχηεξε επίηεπμε ησλ καζεζηαθψλ θαη παηδαγσγηθψλ ζηφρσλ. Μέζα απφ ηα έξγα «Δπηκφξθσζε Δθπαηδεπηηθψλ ζηε Υξήζε θαη Αμηνπνίεζε ησλ ΣΠΔ ζηελ Δθπαηδεπηηθή Γηδαθηηθή Γηαδηθαζία» ηεο Καηεγνξίαο Πξάμεσλ 2.1.1.ζ. «Δπηκφξθσζε εθπαηδεπηηθψλ ζηηο Σερλνινγίεο Πιεξνθνξίαο θαη Δπηθνηλσληψλ (ΣΠΔ)» ηνπ ΔΠΔΑΔΚ ΗΗ θαη «Δπηκφξθσζε ησλ εθπαηδεπηηθψλ γηα ηελ αμηνπνίεζε θαη εθαξκνγή ησλ ΣΠΔ ζηε δηδαθηηθή πξάμε» ηνπ ΔΠ «Δθπαίδεπζε θαη Γηα Βίνπ Μάζεζε», ΔΠΑ (2007-2013), ην νπνίν πινπνηείηαη κε ηε ζπγρξεκαηνδφηεζε ηεο ΔΔ θαη ηνπ ΔΚΣ έρεη μεθηλήζεη πξνζπάζεηα επηκφξθσζεο κεγάινπ αξηζκνχ εθπαηδεπηηθψλ ησλ ειιεληθψλ ζρνιείσλ ηεο πξσηνβάζκηαο θαη ηεο δεπηεξνβάζκηαο εθπαίδεπζεο ζηε δηδαθηηθή αμηνπνίεζε ησλ Σερλνινγηψλ ηεο Πιεξνθνξίαο θαη ησλ Δπηθνηλσληψλ ζηελ ηάμε.
Πωσ οι εκπαιδευτικοί ςχεδιάηουν εκπαιδευτικά ςενάρια [7] Απηέο νη δηαπηζηψζεηο απνηέιεζαλ ηελ αθνξκή γηα ηελ εθπφλεζε ηεο κειέηεο πνπ παξνπζηάδεηαη ζηελ παξνχζα εξγαζία, θαη ε νπνία έρεη σο ζθνπφ ηε κειέηε ηνπ ηξφπνπ ζρεδίαζεο εθπαηδεπηηθψλ ζελαξίσλ απφ εθπαηδεπηηθνχο ΠΔ 60, κε ρξήζε ησλ ΣΠΔ. Σν δεηνχκελν είλαη λα δηαπηζηψζνπκε ζε πνην βαζκφ νη εθπαηδεπηηθνί πνπ επηκνξθψζεθαλ κε βάζε ην πξναλαθεξφκελν έξγν, θαηαζθεπάδνπλ εθπαηδεπηηθά ζελάξηα ζχκθσλα κε ηνπο βαζηθνχο άμνλεο ζρεδίαζεο θαη πσο αλαδεηθλχνπλ ηελ πξνζηηζέκελε αμία ησλ ΣΠΔ. πγθεθξηκέλα ε εξγαζία απνηειείηαη απφ δχν κέξε: ην πξψην, πνπ αθνξά ζηε ζεσξεηηθή πιαηζίσζε ηνπ ζέκαηνο, γίλεηαη κηα πξνζπάζεηα θαηαγξαθήο ηεο εμέιημεο ηεο έληαμεο ησλ ΣΠΔ ζηελ εθπαηδεπηηθή δηαδηθαζία ζε Διιάδα θαη εμσηεξηθφ. Δηδηθά φζνλ αθνξά ζηελ Διιεληθή πξαγκαηηθφηεηα, γίλεηαη πξνζπάζεηα ζπζρέηηζεο ηνπ Γηαζεκαηηθνχ Δληαίνπ Πιαηζίνπ Πξνγξάκκαηνο ζπνπδψλ κε ηηο ΣΠΔ. Δπίζεο, αζρνιείηαη κε ηηο ζεσξίεο κάζεζεο θαη ηελ εθαξκνγή ηνπο ζηε δηδαζθαιία θαη ηε κάζεζε κε ρξήζε ησλ ΣΠΔ. ην δεχηεξν κέξνο παξνπζηάδεηαη θαηαξρήλ ε κεζνδνινγία πνπ αθνινπζείηαη (ην αληηθείκελν, ην δείγκα, ηα εξσηήκαηα θαη ηα ρξεζηκνπνηνχκελα εξεπλεηηθά εξγαιεία) γηα ηε δηεμαγσγή ηεο έξεπλαο. ηε ζπλέρεηα ην θχξην κέξνο ηεο εξγαζίαο αθνξά ζηελ πεξηγξαθηθή θαη πνιππαξαγνληηθή αλάιπζε ησλ εξεπλεηηθψλ δεδνκέλσλ. Σέινο ε έξεπλα νινθιεξψλεηαη κε ηε ζπδήηεζε θαη ζχγθξηζε ησλ απνηειεζκάησλ πνπ πήξακε ηφζν απφ ηελ πεξηγξαθηθή, φζν θαη απφ ηελ πνιππαξαγνληηθή αλάιπζε, θαζψο θαη κε ηελ επηζήκαλζε δηαθφξσλ εξσηεκάησλ ή παξαηεξήζεσλ πνπ πξνθχπηνπλ απφ ηελ φιε δηαδηθαζία θαη πνπ πηζαλφηαηα ρξήδνπλ πεξαηηέξσ δηεξεχλεζεο.
Πωσ οι εκπαιδευτικοί ςχεδιάηουν εκπαιδευτικά ςενάρια [8] Κεθάλαιο 1 Οη Σερλνινγίεο ηεο Πιεξνθνξίαο θαη ησλ Δπηθνηλσληψλ ζηελ Δθπαίδεπζε 1.1.Φάζειρ και μονηέλα ένηαξηρ ηυν Σεσνολογιών ηηρ Πληποθοπίαρ και ηυν Δπικοινυνιών ζηην Δκπαίδεςζη 1.1.1. Η έλλνηα θαη νη εθαξκνγέο ηεο εθπαηδεπηηθήο ηερλνινγίαο Δίλαη πιένλ θνηλή δηαπίζησζε φηη ε επνρή πνπ δηαλχνπκε είλαη έληνλα ζεκαδεκέλε απφ ηελ ξαγδαία εμέιημε ησλ επηζηεκψλ θαη ηεο ηερλνινγίαο θαη φινη ζπκθσλνχλ φηη ε επηζηεκνληθνηερληθή πξφνδνο αιιάδεη ζε ζεκαληηθφ βαζκφ ηε δσή καο δηεπθνιχλνληαο ηελ ζε φιεο ηηο εθθάλζεηο θαη δξαζηεξηφηεηέο ηεο. Ζ δπλακηθή εμέιημε ησλ Σερλνινγηψλ ηεο Πιεξνθνξίαο θαη ησλ Δπηθνηλσληψλ (ΣΠΔ) θαη ε εηζαγσγή ηνπ ππνινγηζηή ζε φινπο πιένλ ηνπο ηνκείο ηεο αλζξψπηλεο δξαζηεξηφηεηαο, θαηέζηεζε αλαγθαία ηελ εηζαγσγή ηνπο θαη ζηελ εθπαηδεπηηθή δηαδηθαζία. χκθσλα κε ηνλ Papert, ν ειεθηξνληθφο ππνινγηζηήο είλαη ηφζν ζεκαληηθφ εξγαιείν γηα ηα παηδηά ηεο ηερλνινγηθήο επνρήο, φζν ην κνιχβη θαη ην ραξηί γηα ηα παηδηά ηεο πξνεγνχκελεο γεληάο (Νηνιηνπνχινπ, 2002). Ζ εηζαγσγή δηάθνξσλ κνξθψλ ηερλνινγίαο ζηελ εθπαίδεπζε είλαη θαηλφκελν πνιιψλ δεθαεηηψλ θαη απνθηά επξεία έθηαζε θαηά ηηο αξρέο ηνπ 20 νπ αηψλα. Ήδε απφ ην ηέινο ηνπ Πξψηνπ Παγθνζκίνπ Πνιέκνπ αλαπηχζζεηαη ζηηο ΖΠΑ κηα βηνκεραλία παξαγσγήο εθπαηδεπηηθψλ θηικ θαη έλα θίλεκα κε ζηφρν ηελ "νπηηθή" θαηάξηηζε πνπ πνιχ γξήγνξα κεηαηξάπεθε ζε "νπηηθναθνπζηηθή" (Saettler, 1969). ηελ Γαιιία, ήδε απφ ην ηέινο ηνπ πξνεγνχκελνπ αηψλα παξαηεξείηαη παξαγσγή παηδαγσγηθψλ κέζσλ (Perriault, 1989). Σν θίλεκα απηφ γλψξηζε ηδηαίηεξε άλζηζε ακέζσο κεηά ην Γεχηεξν Παγθφζκην Πφιεκν, ππφ ηελ ψζεζε ηεο ζπκπεξηθνξηζηηθήο ςπρνινγηθήο ζεσξίαο ελψ ζπλεπηθνχξεζαλ ζε απηφ ε εκθάληζε ηεο ηειεφξαζεο (κέζα απφ ηηο εθαξκνγέο ηεο ζηελ εθπαίδεπζε) θαη ησλ ππνινγηζηψλ (Κφκεο, 2004). Σελ πεξίνδν απηή θάλεη ηελ εκθάληζή ηνπ ν φξνο «εθπαηδεπηηθή ηερλνινγία» (educational technology), πνπ κε ηε ζηελή ηνπ έλλνηα αλαθέξεηαη ζηε ρξεζηκνπνίεζε ηερλνινγηψλ θαη ηερληθψλ ζπζθεπψλ ζηε δηδαζθαιία θαη ηε κάζεζε (Καλάθεο, 1989) (νινκσλίδνπ, 1999). Ο φξνο εθπαηδεπηηθή ηερλνινγία κε ηελ επξεία έλλνηα ρξεζηκνπνηείηαη γηα λα ραξαθηεξίζεη ηελ νξζνινγηθή ρξήζε κίαο ή πεξηζζνηέξσλ ηερλνινγηψλ κε ζθνπφ ηελ απφθηεζε ελφο εθπαηδεπηηθνχ απνηειέζκαηνο (Κφκεο, 2004). Υαξαθηεξίδεη επίζεο ην ιφγν,
Πωσ οι εκπαιδευτικοί ςχεδιάηουν εκπαιδευτικά ςενάρια [9] ηηο αμίεο θαη ηα ππνηηζέκελα ή πξαγκαηηθά απνηειέζκαηα πνπ αληηζηνηρνχλ ζε απηέο ηηο πξαθηηθέο (Dieuzeide, 1994). Γηεζλείο νξγαληζκνί (Council for Educational Technology, Association for Educational and Communications Technology) φξηζαλ απφ ην 1977 ηελ Δθπαηδεπηηθή Σερλνινγία σο θιάδν ηεο Παηδαγσγηθήο Δπηζηήκεο πνπ ζρεηίδεηαη κε ηελ εθαξκνγή γλψζεσλ, ζπζηεκάησλ θαη ηερληθψλ γηα ηε βειηίσζε ηεο κάζεζεο (νινκσλίδνπ, 2006). ην ηέινο ηνπ 20 νπ αηψλα, ν φξνο «εθπαηδεπηηθή ηερλνινγία» ζα απνθηήζεη κηα άιιε δηάζηαζε κε ηελ εκθάληζε θαη ηελ εμέιημε ησλ ππνινγηζηψλ. Ζ πξψηε ακηγήο εθαξκνγή ηεο εθπαηδεπηηθήο ηερλνινγίαο είλαη νη Γηδαθηηθέο κεραλέο, δεκηνχξγεκα ηεο ζρνιήο ηεο ζπκπεξηθνξάο ζηα πιαίζηα ηνπ θηλήκαηνο ηεο πξνγξακκαηηζκέλεο δηδαζθαιίαο (programmed learning). αλ πιενλέθηεκά ηνπο κπνξεί λα ζεσξεζνχλ ε επθνιία ζηε ρξήζε ηνπο ζαλ εξγαιείν εκπέδσζεο (νη καζεηέο κπνξνχλ λα αζρνιεζνχλ κε απηέο φπνηε ην επηζπκνχλ) θαη αμηνιφγεζεο (ν καζεηήο εμεηάδεηαη γξήγνξα), θαζψο θαη ην κηθξφ θφζηνο πνπ απαηηείηαη γηα απηέο ηηο δηεξγαζίεο. κσο, κπνξνχλ λα εμεηάζνπλ κφλν εθείλα ηα είδε γλψζεσλ πνπ απνδίδνληαη ζε κεηξήζηκε κνξθή, πνπ κπαίλνπλ ζηε δηαδεπθηηθή ινγηθή ηνπ ζσζηνχ ιάζνπο ή θσδηθνπνηνχληαη ζε θξάζεηο επηινγέο πνπ ν καζεηήο επηιέγεη ηε ζσζηή. Οη δηδαθηηθέο κεραλέο δελ εθαξκφζηεθαλ πνηέ ζε επξεία θιίκαθα ζηελ εθπαίδεπζε. Ίζσο γηαηί, παξά ηηο πξνζδνθίεο πνπ δεκηνχξγεζαλ, ε πξάμε έδεημε φηη δε ζηάζεθαλ ηθαλέο λα αληηθαηαζηήζνπλ ηνλ εθπαηδεπηηθφ θαη ηε δηαδηθαζία κάζεζεο πνπ επηηειείηαη ζην ζρνιείν. ηελ θαηεγνξία ηεο εθπαηδεπηηθήο ηερλνινγίαο, πνπ ιεηηνπξγεί σο πεγή πιεξνθνξηψλ γηα ηνπο καζεηέο θαη ηνπο εθπαηδεπηηθνχο, εληάζζνληαη ην ξαδηφθσλν, ην καγλεηφθσλν, ε ηειεφξαζε, ην video. Ζ κνξθσηηθή αμία θαη νη δπλαηφηεηεο ησλ κέζσλ απηψλ αλαδεηθλχνληαη απφ ηνλ ηξφπν κε ηνλ νπνίν ζα ηα ρξεζηκνπνηήζεη ν εθπαηδεπηηθφο, δηφηη ηελ πιεξνθνξία δε ζεκαίλεη απαξαίηεηα φηη ν δέθηεο ζα ηελ πξνζέμεη θαη ζα ηελ αληηιεθζεί ζε βάζνο, νχηε φηη ζα ηελ επεμεξγαζζεί θαηάιιεια. Ζ έλλνηα ηεο εθπαηδεπηηθήο ηερλνινγίαο γλψξηζε λέα αλάπηπμε κε ηελ εκθάληζε ησλ ππνινγηζηψλ. Ο ππνινγηζηήο ραξαθηεξίδεηαη απφ ηε δπλαηφηεηα επεμεξγαζίαο δεδνκέλσλ θαη πιεξνθνξηψλ, ην κεηαζρεκαηηζκφ ηνπο απφ έλα ζχζηεκα ζπκβφισλ ζε θάπνην άιιν θαη ηελ επεμεξγαζία ηνπο ζχκθσλα κε θαζνξηζκέλνπο θαλφλεο. Ο ππνινγηζηήο έρεη επηπιένλ ηε δπλαηφηεηα ηεο ζπκβνιηθήο αλαπαξάζηαζεο ζπλφισλ ελλνηψλ κε ηξφπνπο πνπ νδεγνχλ ζε λνεηηθά κνληέια (Μηθξφπνπινο, 2009). Με ηελ εκθάληζή ηνπο νη ππνινγηζηέο ζεσξήζεθαλ σο ε κεγάιε πξνζδνθία ηεο εθπαίδεπζεο, φπσο αθξηβψο ζπλέβαηλε κε ηελ ηειεφξαζε πξηλ απφ κεξηθά ρξφληα.
Πωσ οι εκπαιδευτικοί ςχεδιάηουν εκπαιδευτικά ςενάρια [10] 1.1.2. Χξνλνινγηθέο θάζεηο έληαμεο ηωλ ηερλνινγηώλ ζηελ εθπαίδεπζε Πξφδξνκνο φισλ ησλ ζηαδίσλ πνπ ζρεηίδνληαη κε ηελ έληαμε ησλ ππνινγηζηψλ θαη ησλ ΣΠΔ ζηελ εθπαίδεπζε κπνξεί λα ζεσξεζεί κηα νιφθιεξε πεξίνδνο (ππώηη ή ειζαγυγική θάζη) ηεο εθπαηδεπηηθήο ηερλνινγίαο πνπ ραξαθηεξίδεηαη απφ ηελ πξνζπάζεηα εηζαγσγήο θαη έληαμεο ησλ δηαθφξσλ media θαη ηερλνινγηψλ(πξηλ ην 1970) ζηελ εθπαίδεπζε (Baron, G.-L., Bruillard, E., 1996). πσο ήδε αλαθ έξακε ζηελ πξνεγνχκελε παξάγξαθν, νη δηδαθηηθέο κεραλέο δελ εθαξκφζηεθαλ πνηέ ζε επξεία θιίκαθα ζηελ εθπαίδεπζε, κε απνηέιεζκα ε έλλνηα ηεο εθπαηδεπηηθήο ηερλνινγίαο λα γλσξίζεη λέα αλάπηπμε κε ηελ εκθάληζε ησλ ππνινγηζηψλ. Σν πξψην θαζαξά πιεξνθνξηθφ ζηάδην (δεύηεπη θάζη: η πεπίοδορ ηηρ πιλοηικήρ εθαπμογήρ) πνπ αθνξά ζηελ εηζαγσγή ηεο Πιεξνθνξηθήο ( δελ κηιάκε αθφκα γηα ΣΠΔ αθνχ ε ζχγθιηζε ηεο Πιεξνθνξηθήο κε ηηο άιιεο ηερλνινγίεο επήιζε αξγφηεξα) μεθηλά ζηηο αξρέο ηεο δεθαεηίαο ηνπ 1970 (αλ θαη νη εθπαηδεπηηθέο ρξήζεηο ηνπ ππνινγηζηή είραλ μεθηλήζεη ζπνξαδηθά απφ ηε δεθαεηία ηνπ 1950), ε πξνβιεκαηηθή ηνπ νπνίνπ απνθξπζηαιιψλεηαη ζηηο πξψηεο επίζεκεο εθζέζεηο εηδηθψλ (Nora, S. & Minc, A., 1978) ζρεηηθά κε ηελ πληποθοπιοποίηζη informatisation ηεο θνηλσλίαο θαη ηηο επηπηψζεηο ηεο ζηελ εθπαίδεπζε. Οη πηινηηθέο εθαξκνγέο (θπξίσο ζε επίπεδν Λπθείσλ) πνπ έιαβαλ ρψξα ζε φιε ηε δηάξθεηα ηεο δεθαεηίαο ηνπ 1970 έδηλαλ έκθαζε ζηα καζήκαηα αιθαβεηηζκνχ ζηνπο ππνινγηζηέο θαη θπξίσο ζηνλ πξνγξακκαηηζκφ ηνπο (γιψζζα Logo & Basic) (Κφκεο, 2004). Ζ αλππαξμία θαηάιιεινπ εθπαηδεπηηθνχ ινγηζκηθνχ νδήγεζε ζηε κε ηθαλνπνηεηηθήο έθηαζεο ζηήξημε ηεο εθπαηδεπηηθήο δηαδηθαζίαο κε ππνινγηζηέο. Ζ πιεηνλφηεηα ησλ ινγηζκηθψλ ήηαλ ηχπνπ εξσηήζεσλ πνιιαπιήο επηινγήο (multiple choice) ή ζπζηήκαηα πξαθηηθήο εμάζθεζεο θαη εθαξκνγήο (drill and practice) (Κφκεο, 2004). Ζ πξνζέγγηζε απηή ζηεξίρηεθε θπξίσο ζηε ζεσξία ηεο ζπκπεξηθνξάο θαη σο θχξηα εθαξκνγή ησλ ππνινγηζηψλ ζηε καζεζηαθή δηαδηθαζία είρε ηα αιιειεπηδξαζηηθά ειεθηξνληθά βηβιία (interactive textbooks) (Suppes, 1980). Σν δεχηεξν ζηάδην (ηπίηη θάζη: η εποσή ηηρ ένηαξηρ) αθνξά ζηελ πεξίνδν ηεο δεθαεηίαο ηνπ 1980, θαηά ηα κέζα ηεο νπνίαο γίλεηαη καδηθή εηζαγσγή ηνπ ππνινγηζηή ζην ζρνιηθφ ζχζηεκα ζε θάπνηεο απφ ηηο βαζκίδεο ηεο εθπαίδεπζεο. ηε δεπηεξνβάζκηα εθπαίδεπζε ε εηζαγσγή μεθηλά απφ ηα Σερληθά - Δπαγγεικαηηθά Λχθεηα, ηα Πνιπθιαδηθά Λχθεηα θαη ζπλερίδεηαη ζηα Γπκλάζηα. Καηά ηελ πεξίνδν απηή ζηνλ Διιαδηθφ ρψξν, θακία πξνζπάζεηα δελ γίλεηαη γηα ηελ εηζαγσγή ησλ ΣΠΔ ζηελ Πξσηνβάζκηα εθπαίδεπζε.
Πωσ οι εκπαιδευτικοί ςχεδιάηουν εκπαιδευτικά ςενάρια [11] χκθσλα κε έθζεζε ηνπ Simon (Simon, 1980) ππάξρεη έληνλνο πξνβιεκαηηζκφο ζε φιεο ηηο αλαπηπγκέλεο ρψξεο ζχκθσλα κε ηελ εηζαγσγή ησλ ΣΠΔ ζηελ πξσηνβάζκηα εθπαίδεπζε. Ο πξνβιεκαηηζκφο αθνξνχζε ζε δχν επίπεδα: ην πξψην επίπεδν αθνξνχζε πξνβιήκαηα νηθνλνκηθήο θαη ηερληθήο θχζεο θαη ζην δεχηεξν πξνβάιινληαλ ελδνηαζκνί παηδαγσγηθήο πθήο. Σν ηειηθφ ζπκπέξαζκα ηεο έθζεζεο ήηαλ φηη ζχκθσλα κε ηηο κέρξη ηφηε έξεπλεο ηα ππνινγηζηηθά εξγαιεία δελ κπνξνχζαλ λα ζεσξεζνχλ σο θαζνιηθφ παηδαγσγηθφ κέζν, αιιά παξνπζίαδαλ εμαηξεηηθφ παηδαγσγηθφ ελδηαθέξνλ ζε ηδηαίηεξεο πεξηπηψζεηο (Κφκεο, 2004). πκθσλα ηψξα κε ηελ έθζεζε ηνπ Schwartz (Schwartz, 1981)νη ζηφρνη ηεο Πιεξνθνξηθήο ζηε Γεληθή εθπαίδεπζε ήζαλ δχν : ο ςπολογιζηήρ σο επγαλείο μάθηζηρ θαη σο ζηοισείο ηηρ γενικήρ κοςληούπαρ. Γηα ηελ επίηεπμε απηψλ ησλ ζηφρσλ ε έθζεζε θάλεη ηελ πξφηαζε ε Πιεξνθνξηθή λα εηζάγεηαη ζηελ εθπαίδεπζε ζαλ αληηθείκελν κάζεζεο (θαηάξηηζε ζηελ Πιεξνθνξηθή) θαη ζαλ παηδαγωγηθό θαη δηδαθηηθό κέζν (θαηάξηηζε κε ηε βνήζεηα ηεο πιεξνθνξηθήο) (Κφκεο, 2004). Ζ ηειεπηαία θάζε (ηέηαπηη θάζη) μεθηλά ηε δεθαεηία ηνπ 1990 θαη θηάλεη κέρξη θαη ζήκεξα. Αληί γηα ηνλ φξν Πιεξνθνξηθή ρξεζηκνπνηείηαη πιένλ ζε επξεία θιίκαθα ν φξνο Σερλνινγίεο ηεο Πιεξνθνξίαο θαη ηωλ Επηθνηλωληώλ: ΣΠΕ (ICT: Information and Communications Technologies). Με ηνλ φξν απηφ ραξαθηεξίδνληαη νη ηερλνινγίεο πνπ επηηξέπνπλ ηελ επεμεξγαζία θαη ηε κεηάδνζε κηαο πνηθηιίαο κνξθψλ αλαπαξάζηαζεο ηεο πιεξνθνξίαο (ζχκβνια, εηθφλεο, ήρνη, βίληεν) θαη αθεηέξνπ ηα κέζα πνπ είλαη θνξείο απηψλ ησλ άπισλ κελπκάησλ. Οη ΣΠΔ εληάζζνληαη ζην αλαιπηηθφ πξφγξακκα φισλ ησλ βαζκίδσλ ηεο εθπαίδεπζεο. Ζ επθνιία απηήο ηεο έληαμεο είλαη πηζαλψο απνηέιεζκα ηεο ξαγδαίαο εμέιημεο ηνπ πιηθνχ θαη ηνπ ινγηζκηθνχ ησλ ππνινγηζηψλ(πνιπκέζα-ππεξκέζα-εηθνληθή πξαγκαηηθφηεηα), ηεο εμάπισζεο ησλ ηειεπηθνηλσληψλ (δίθηπα ππνινγηζηψλ -δηαδίθηπν) θαζψο θαη ηεο ζεκαληηθήο κείσζεο ηνπ θφζηνπο ησλ ειεθηξνληθψλ ζπζθεπψλ. Υξεζηκνπνηνχληαη θπξίσο σο κέζα γηα ηελ επίηεπμε ηεο δηδαζθαιίαο θαη ηεο κάζεζεο (γλσζηηθφ εξγαιείν) εληφο θαη εθηφο ζρνιηθνχ ζπζηήκαηνο (θνηλσληθφ θαη εθπαηδεπηηθφ θαηλφκελν) (Κφκεο, 2004). 1.1.3. Η ζεκαζία ηεο εηζαγωγήο ηωλ ΣΠΕ ζηελ Εθπαίδεπζε Ζ εμέιημε ηεο εηζαγσγήο (θαηά ηηο δεθαεηίεο 1970-1990), ηεο έληαμεο (θαηά ηε δεθαεηία 1990-2000) θαη ελζσκάησζεο (απφ ην 2000 έσο θαη ζήκεξα) ησλ Σερλνινγηψλ ηεο Πιεξνθνξίαο θαη ησλ Δπηθνηλσληψλ ζηα ζρνιηθά ζπζηήκαηα ησλ αλαπηπγκέλσλ ρσξψλ είλαη ηδηαίηεξα ζεκαληηθή. πληζηά κία απφ ηηο πην ζεκαληηθέο αιιαγέο ησλ ηειεπηαίσλ
Πωσ οι εκπαιδευτικοί ςχεδιάηουν εκπαιδευτικά ςενάρια [12] ρξφλσλ ζηελ εθπαίδεπζε (Κφκεο, Β. & Μηθξφπνπινο, Α., 2001). Οη παξάκεηξνη γηα ηελ επηηαρπλφκελε απηή ελζσκάησζε ησλ ΣΠΔ ζηελ εθπαίδεπζε είλαη πνιιαπινί : Ζ «πιεξνθνξηνπνίεζε ηεο θνηλσλίαο» 1, θαη ηα εξσηήκαηα πνπ ηίζεληαη γηα ηελ απνζηνιή ηνπ ζρνιείνπ αλαθνξηθά κε ηηο ηθαλφηεηεο πνπ κπνξεί λα παξέρεη ζηνπο καζεηέο γηα ηελ έληαμή ηνπο ζηελ θνηλσλία απηή. Ζ απμαλφκελε πνιππινθφηεηα ηνπ εθπαηδεπηηθνχ ζπζηήκαηνο (ηα ζρνιεία εκπιέθνληαη ζε πιεζψξα Δπξσπατθψλ πξνγξακκάησλ) Ζ γεληθή θξίζε ηνπ εθπαηδεπηηθνχ ζπζηήκαηνο θαη ε αλάγθε γηα βειηίσζε ησλ δηαδηθαζηψλ δηδαζθαιίαο θαη εθκάζεζεο Ζ αλάγθε γηα ηε δεκηνπξγία ζπζηεκάησλ δηα βίνπ κάζεζεο θαη ε ζπλαθφινπζε θαζνιηθή επηηαγή γηα εθπαηδεπηηθή αλαλέσζε (Κφκεο, Δηζαγσγή ζηηο εθπαηδεπηηθέο εθαξκνγέο ησλ Σερλνινγηψλ ηεο Πιεξνθνξίαο θαη ησλ Δπηθνηλσληψλ ζηελ Δθπαίδεπζε, 2004) (Κφκεο, Δπηκνξθσηηθφ πιηθφ γαη ηελ επηκφξθσζε ησλ εθπαηδεπηηθψλ ζηα ΚΔ ΓΔΝΗΚΟ ΜΔΡΟ - Β ΔΚΓΟΖ, 2011). Ση αθξηβψο φκσο ζεκαίλεη ε εηζαγσγή ησλ ΣΠΔ ζηελ Δθπαίδεπζε; Οη ΣΠΔ εληάζζνληαη σο αλεμάξηεην γλωζηηθό αληηθείκελν ζην αλαιπηηθφ πξφγξακκα θαη ζην πξφγξακκα ζπνπδψλ θαη δηδάζθνληαη ζε φιεο ηηο βαζκίδεο ηεο εθπαίδεπζεο. Υξεζηκνπνηνχληαη επίζεο σο κέζν γλώζεο, έξεπλαο θαη κάζεζεο πνπ εληάζζεηαη εγθάξζηα θαη ρξεζηκνπνηείηαη ζε φια ηα γλσζηηθά αληηθείκελα ηνπ αλαιπηηθνχ πξνγξάκκαηνο απφ ηελ πξνζρνιηθή έσο ηελ ηξηηνβάζκηα εθπαίδεπζε αιιά θαη ζηε δηα βίνπ κάζεζε θαη θαηάξηηζε (Κφκεο, 2004). Σέινο ρξεζηκνπνηνχληαη σο κέζν επηθνηλωλίαο, ηφζν απφ ηνπο εθπαηδεπφκελνπο θαη ηνπο εθπαηδεπηηθνχο, φζν, θαη απφ ηνπο δηνηθνχληεο ζηελ εθπαίδεπζε. Ζ εηζαγσγή ησλ ΣΠΔ ζηελ εθπαίδεπζε, έδεημε επζχο εμαξρήο φηη δελ ήηαλ απιή ππφζεζε. ε πνιιέο πεξηπηψζεηο Δθπαηδεπηηθέο πνιηηηθέο νη νπνίεο δελ έιαβαλ ππφςε ηνπο ην ζχλνιν ησλ παξακέηξσλ πνπ πξέπεη λα ζπλεθηηκεζνχλ, γλψξηζαλ κεγάιε απνηπρία. Γηα παξάδεηγκα, ζηε Γαιιία θαη ζηε Μ. Βξεηαλία, πξσηνπφξεο ζηνλ ηνκέα εηζαγσγήο ηεο Πιεξνθνξηθήο ζηα ζρνιεία, ε εηζαγσγή (θαηά ηε δεθαεηία ηνπ 1980) έγηλε κε Ζ/Τ ζρεδηαζκέλνπο επζχο εμαξρήο γηα εθπαηδεπηηθή ρξήζε. Σν πιάλν φκσο απηφ εγθαηαιείθζεθε ζηαδηαθά, θαζψο, ιφγσ αλππαξμίαο αγνξάο θαη νηθνλνκηθνχ θηλήηξνπ 2, δελ ππήξμε πξφνδνο 1 δθλαδι θ ολοζνα αυξανόμενθ χριςθ των υπολογιςτϊν και δικτφων ςε διάφορεσ πτυχζσ των ανκρωπίνων δραςτθριοτιτων, κυρίωσ, ςτθν παιδαγωγικι διαδικαςία, ςτθν οικονομία, ςτθ δθμόςια διοίκθςθ, ςτθν οικονομία, ςτισ επικοινωνίεσ, ςτθν ψυχαγωγία και ςτθν πλθροφόρθςθ 2 Για το ρόλο του οικονομικοφ παράγοντα, υπάρχει ςχετικόσ διεκνισ διάλογοσ εδϊ και αρκετά χρόνια, όπωσ http://portal.acm.org/citation.cfm?id=269014&dl=acm&coll=guide
Πωσ οι εκπαιδευτικοί ςχεδιάηουν εκπαιδευτικά ςενάρια [13] νχηε ζην software, νχηε ζην hardware.σα αληίζηνηρα πξντφληα ηνπ εκπνξίνπ, θπξίσο PC, απαμίσζαλ ηνπο Ζ/Τ ηνπ ζρνιείνπ, αθνχ ηνπο θαηέζηεζαλ απεξραησκέλνπο. Οη απαηηήζεηο πνπ πεξηγξάθνληαη παξαπάλσ πεξηπιέθνληαη επίζεο απφ ηελ νηθνλνκία ηεο αγνξάο ε νπνία επηβάιιεη ελίνηε αιιαγέο κνληέισλ γηα ιφγνπο θαζαξά εκπνξηθνχο. Σν πξφβιεκα απμάλεηαη, εάλ ε εκθάληζε λέσλ κνληέισλ δελ ζπγρξνληζηεί κε ηελ επηθαηξνπνίεζε ησλ λέσλ ινγηζκηθψλ (αθνχ ηα ινγηζκηθά απηά δελ ζα είλαη ζπκβαηά κε ηηο λεφηεξεο εθδφζεηο Ζ/Τ). Φαίλεηαη εμάιινπ, πσο, πνιχ ζπρλά ε ηερλνινγία ππαγνξεχεη ηηο εμειίμεηο. Ζ ίδηα ε UNESCO 3 έρεη επηζεκάλεη κεξηθά επαλαιακβαλφκελα θαη ζεκαληηθά ιάζε ζηελ εθπαηδεπηηθή πνιηηηθή πνπ ζπλδέεηαη κε ηηο ΣΠΔ. Σέηνηα ιάζε είλαη ε ζεψξεζε ηεο δηθηχσζεο σο θαζεαπηφ απηφλνκνπ απηνζθνπνχ 4, ε επηθέληξσζε ζηνπο δηαζέζηκνπο νηθνλνκηθνχο πφξνπο θαη φρη ζηηο εθπαηδεπηηθέο θαη θνηλσληθέο αλάγθεο, θαζψο θαη ε έιιεηςε πξφβιεςεο ηνπ θφζηνπο ζπληήξεζεο, ηεο επηθαηξνπνίεζεο θαη αλαβάζκηζεο ησλ ΣΠΔ πνπ βξίζθνληαη ζηελ ππεξεζία ελφο εθπαηδεπηηθνχ ζπζηήκαηνο. 1.1.4. Σν ήκεξα: νη ΣΠΕ ζε Ειιάδα θαη εμωηεξηθό Ζ άλζεζε ησλ ΣΠΔ μεθίλεζε ζηηο αξρέο ηεο δεθαεηίαο ηνπ 90. Ζ παγθφζκηα ρξήζε ηεο ειεθηξνληθήο αληαιιαγήο πιεξνθνξηψλ, ε ζχγθιηζε πξνο ηηο ςεθηαθέο ηερλνινγίεο, ε ξαγδαία αλάπηπμε ηνπ δηαδηθηχνπ θαη ην άλνηγκα ησλ αγνξψλ ησλ ηειεπηθνηλσληψλ είλαη φια παξάγνληεο πνπ ζπλέβαιιαλ ζηελ αιιαγή απηή. Δπαλαζηαηηθέο αιιαγέο επήιζαλ ζε πνιινχο ηνκείο ηεο θαζεκεξηλήο καο δσήο, εηδηθφηεξα, ζηελ εθπαίδεπζε (εμ απνζηάζεσο εθπαίδεπζε, ππεξεζίεο e-learning ), ζηελ πγεία (ειεθηξνληθή ζπληαγνγξάθεζε), ζε πνιινχο ηνκείο ηεο εξγαζία, ζηελ αλαςπρή. Οη ΣΠΔ είλαη πιένλ κέξνο ηεο Δπξσπατθήο Δθπαηδεπηηθήο δηαδηθαζίαο κε παξαιιαγέο κεηαμχ ησλ δηαθφξσλ ζρνιείσλ, ησλ δηαθνξεηηθψλ επηπέδσλ εθπαίδεπζεο θαη θπζηθά κεηαμχ ησλ δηαθφξσλ ρσξψλ. Σν Ζλσκέλν Βαζίιεην είλαη κηα ρψξα κε ηέζζεξα έζλε (Αγγιία, Οπαιία, Ηξιαλδία θαη θσηία), ζηελ νπνία πάλσ απφ 10.000.000 καζεηέο θνηηνχλ ζε φιεο ηηο βαζκίδεο εθπαίδεπζεο (ΟΟΑ, 2007). Παξφιν πνπ ην 71% ησλ λνηθνθπξηψλ έρεη πξφζβαζε ζε νηθηαθφ ππνινγηζηή ην δήηεκα ήηαλ, θαη εμαθνινπζεί λα είλαη, ε ελζσκάησζε ησλ 3 http://www.unesobkk.org/index.php?id=1539 4 Σχετικι προβλθματικι μποροφμε να δοφμε ςτο http://portal.acm.org/citatioon.cfm?id=204871
Πωσ οι εκπαιδευτικοί ςχεδιάηουν εκπαιδευτικά ςενάρια [14] ΣΠΔ ζηελ εθπαηδεπηηθή δηαδηθαζία θαη ε ελζάξξπλζε ησλ εθπαηδεπηηθψλ λα ηα ρξεζηκνπνηνχλ. Ζ Γαλία είλαη παγθνζκίσο πξσηνπφξα ζηε ρξήζε ησλ ΣΠΔ ηφζν ζηνλ δεκφζην φζν θαη ζηνλ ηδησηηθφ ηνκέα. Σν 85% ησλ λνηθνθπξηψλ έρεη νηθηαθφ Ζ/Τ θαη 76% έρνπλ ζχλδεζε ζην Internet. Παξέρεη ζηνπο πνιίηεο ηεο (900.000 καζεηέο θνηηνχλ ζε φιεο ηηο βαζκίδεο ηεο εθπαίδεπζεο (ΟΟΑ, 2007) έλα εθπαηδεπηηθφ ζχζηεκα πνιχ δεθηηθφ ζε απηέο ηηο ηερλνινγίεο. Ζ εηζαγσγή ησλ ΣΠΔ ζηελ εθπαηδεπηηθή δηαδηθαζία έγηλε ην 1984. Ήδε απφ ην 1985 έλα εζληθφ γξαθείν, ην UNI-C, δεκηνπξγήζεθε γηα ηνλ ζθνπφ απηφ. ε ζηελή ζπλεξγαζία κε ην Τπνπξγείν Παηδείαο, ην UNI-C παξέρεη ζπκβνπιέο θαη ζηήξημε γηα ηελ εθαξκνγή φισλ ησλ πνιηηηθψλ ζηνλ ηνκέα απηφ (εμνπιηζκφο, εθπαίδεπζε, δεκφζηνπ / ηδησηηθνχ εηαηξηθέο ζρέζεηο, ςεθηαθφ εθπαηδεπηηθφ πεξηερφκελν, θιπ.). ηε Γαλία νη ΣΠΔ ζην πξφγξακκα ζπνπδψλ είλαη ελζσκαησκέλεο ζε φια ηα καζήκαηα, ζε φια ηα επίπεδα, θαηά γεληθφ ηξφπν θαη φρη ρσξηζηά ζε θάζε αληηθείκελν. Ο οδηγόρ ζποςδών δημοζιεύεηαι συπιζηά για ηη σπήζη ηυν ΣΠΔ ζε κάθε ένα ανηικείμενο. Αληίζηνηρα νη Γαλνί εθπαηδεπηηθνί, κπνξνχλ λα πηζηνπνηεζνχλ ζην ιεγφκελν EPICT. Χζηφζν ε εκπεηξία έρεη δείμεη φηη νη λένη εθπαηδεπηηθνί δελ είλαη εληειψο έηνηκνη λα αθνινπζήζνπλ απηή ηελ νιηζηηθή πξνζέγγηζε, εθηφο θαη αλ ε θαηάξηηζε ζηηο ΣΠΔ πξνβιεθηεί ζηελ αξρηθή θαηάξηηζή ηνπο. Ζ Ηζπαλία, απφ ην 1978, είλαη κηα ρψξα πνπ απνηειείηαη απφ 17 απηφλνκεο επαξρίεο 5 θαη 2 απηφλνκεο πφιεηο 6. ε θάπνηεο απφ απηέο ε εηζαγσγή ησλ ΣΠΔ ζηελ εθπαηδεπηηθή δηαδηθαζία είρε γίλεη ήδε απφ ηε δεθαεηία ηνπ 1980, αιιά ζηελ πιεηνλφηεηά ηνπο έγηλε πεξίπνπ ην 2000. Με ζρεηηθφ δηάηαγκα ηνπ 2006, πξνβιέθζεθε φηη νη ΣΠΔ απνηεινχλ κέξνο ηνπ πξνγξάκκαηνο ζπνπδψλ, ηφζν, ζαλ κέζν κάζεζεο, φζν, θαη ζαλ γλσζηηθφ αληηθείκελν, ην νπνίν, αλαπηχζζεη ηελ θξηηηθή ζθέςε ζε ζρέζε κε ηελ πιεξνθνξία. ζνλ αθνξά ζηνπο εθπαηδεπηηθνχο, νη ΣΠΔ δελ απνηεινχλ θχξην ή βαζηθφ αληηθείκελν ηεο αξρηθήο ηνπο επηκφξθσζεο. Σν αληηθείκελν ησλ πξνγξακκάησλ πνπ ελδνυπεξεζηαθά πξνζθέξνληαη ζηνπο εθπαηδεπηηθνχο πεξηιακβάλεη κφλν έλα ηκήκα αθηεξσκέλν ζηηο ΣΠΔ ζηελ εθπαηδεπηηθή δηαδηθαζία. Ζ πνιηηηθή πνπ αθνινπζήζεθε απφ ην Τπνπξγείν Παηδείαο ζε ζπλεξγαζία κε θάζε κία απφ ηηο απηφλνκεο επαξρίεο ( αθνχ ε απηνλνκία επηθξαηεί θαη ζηνλ ηνκέα ηεο εθπαίδεπζεο), φζνλ αθνξά ηελ θαηάξηηζε ησλ εθπαηδεπηηθψλ ζηηο ΣΠΔ, πεξηιακβάλεη ηηο 5 Andalusia, Aragon, Asturias, Balearic Islands, Canary Islands, Cantabria, Castilla-La Mancha, Castilla y Leon, Catalonia, Valencia, Extremadura, Galicia, Madrid, Murcia, Navarra, Basque Country, La Rioja 6 Ceuta and Melilla
Πωσ οι εκπαιδευτικοί ςχεδιάηουν εκπαιδευτικά ςενάρια [15] πξνζπάζεηεο γηα ηε δεκηνπξγία εθπαηδεπηηθνχ πιηθνχ γηα ηα δηδαζθφκελα καζήκαηα θαη δελ πεξηνξίδεηαη κφλν ζηνπο ηξφπνπο αμηνπνίεζεο ησλ ΣΠΔ ζην ζρνιείν. Οη θαιέο δηδαθηηθέο πξαθηηθέο είλαη έλα απφ ηα θπξηφηεξα αληηθείκελα επηκφξθσζεο. Με ηελ εμάπισζε ηνπ εμνπιηζκνχ ησλ ΣΠΔ θαη ησλ παηδαγσγηθψλ πξνζεγγίζεσλ πνπ ηηο ππνζηεξίδνπλ, ε έλλνηα ηεο εηθνληθήο πιαηθφξκαο κάζεζεο 7 έρεη εκθαληζηεί ζε πνιιά εθπαηδεπηηθά ζπζηήκαηα. ηε Γαιιία ηέηνηα ζπζηήκαηα, ήδε απφ ην 2003, είλαη ε βάζε πηινηηθψλ πξνγξακκάησλ ηα νπνία ζηγά - ζηγά εμαπιψλνληαη κε ηελ ππνζηήξημε ηνπ Τπνπξγείνπ Παηδείαο θαη ηνπ Caisse des dηpηts. Απηέο νη πιαηθφξκεο είλαη κέξνο κηαο νιηζηηθήο πξνζέγγηζεο ιφγσ ηεο πνηθηιίαο ρξήζεο ηνπο (εθπαηδεπηηθά ρξεζηκεχνπλ ζηελ επηθνηλσλία θαη σο πξνο ηε δηνηθεηηθή δηαρείξηζε, δηαρεηξίδνληαη κεγάιεο πνζφηεηεο πιεξνθνξίαο πνπ αθνξά ζε εθπαηδεπηηθνχο θαη καζεηέο). ιεο νη ιεηηνπξγίεο ελφο ζρνιείνπ επεξεάδνληαη απφ ηα εξγαιεία, γηαηί φινη κεηέρνπλ ζε απηέο: νη εθπαηδεπηηθνί, νη καζεηέο, νη γνλείο, ην δηνηθεηηθφ πξνζσπηθφ θαη ζε θάπνηεο πεξηπηψζεηο, νη ηνπηθέο αξρέο. Πάλσ ζε απηή ηε ινγηθή ην Caisse des dηpηts εμνπζηνδφηεζε ην Δπξσπατθφ ζρνιηθφ Γίθηπν λα δηεμάγεη έξεπλα 8 ζε Γαλία, Αγγιία θαη Ηζπαλία (πην ζπγθεθξηκέλα ζε Αλδαινπζία θαη Καηαινλία) γηα λα εμαθξηβσζεί ην: Δάλ πξνζθέξνπλ ηηο ίδηεο ππεξεζίεο ζε δηάθνξεο ρψξεο; Πνηα κνληέια έρνπλ αλαπηπρζεί; Με πνην ηξφπν εθαξκφζηεθαλ; Πνηεο πξαθηηθέο αθνινπζήζεθαλ; Πνηνη είλαη νη παξάγνληεο πνπ δηεπθνιχλνπλ ηε δηάδνζή ηνπο; ζνλ αθνξά ζηελ αλάπηπμε ησλ εηθνληθψλ πιαηθφξκσλ κάζεζεο είλαη γεληθά πην αξγή απφ φηη αλακελφηαλ (40-50% ησλ ζρνιείσλ ηεο Αγγιίαο, ηεο Αλδαινπζίαο θαη ηεο Καηαινλίαο ζε αληίζεζε κε ηε Γαλία φπνπ 97% ησλ ζρνιείσλ ππνρξεσηηθήο εθπαίδεπζεο έρνπλ κηα εηθνληθή πιαηθφξκα). ζνλ αθνξά ζηε ρξήζε ηνπο ηα απνηειέζκαηα ηεο έξεπλαο έδεημαλ φηη, θαη ζηηο ηξεηο ρψξεο, ε εθπαηδεπηηθή ρξήζε ήηαλ αηζζεηά ιηγφηεξν αλαπηπγκέλε απφ ηε ρξήζε γηα 7 Virtual Learning Platform (ςτα Γαλλικά plateforme virtuelle d apprentissage) είναι ο γενικόσ όροσ που χρθςιμοποιείται ςτθν ζρευνα για να απεικονίςει τθ Γαλλικι κατάςταςθ ςτουσ ψθφιακοφσ χϊρουσ εργαςίασ και τα παρόμοια περιβάλλοντα άλλων χωρϊν. 8 Virtual Learning Platforms in Europe :What can we learn from experience in Denmark, the United Kingdom and Spain?
Πωσ οι εκπαιδευτικοί ςχεδιάηουν εκπαιδευτικά ςενάρια [16] επηθνηλσλία κεηαμχ ησλ εθπαηδεπηηθψλ, ηεο δηνίθεζεο θαη ηεο νξγάλσζεο ηεο ζρνιηθήο δσήο. Ζ επηθνηλσλία κε ηνπο γνλείο ιακβάλεη ρψξα κφλν ζηε Γαλία. Παξά ηηο φπνηεο δπζθνιίεο εθαξκνγήο ηνπο,νη εηθνληθέο πιαηθφξκεο κάζεζεο δείρλνπλ λα είλαη θνξείο αιιαγήο, αθνχ έρνπλ ελζαξξχλεη ηε δεκηνπξγία εθπαηδεπηηθψλ πφξσλ, ηελ ελίζρπζε ηεο νκαδηθήο εξγαζίαο κεηαμχ εθπαηδεπηηθψλ, θαζψο θαη ηνλ εθζπγρξνληζκφ θαη ηνλ εμνξζνινγηζκφ ησλ δηνηθεηηθψλ θαζεθφλησλ. ην πξνζθήλην ηεο εθπαηδεπηηθήο έξεπλαο θαίλεηαη λα δηακνξθψλεηαη έλα επξχ πιαίζην ζπλαίλεζεο γηα ηελ έληαμε ησλ ΣΠΔ ζε παηδαγσγηθέο δξαζηεξηφηεηεο. ηε ρψξα καο, ήδε απφ ηελ πξνεγνχκελε δεθαεηία γίλεηαη κηα πξνζπάζεηα ελζσκάησζεο ησλ ΣΠΔ ζηε δηδαζθαιία θαη ηε κάζεζε. ε ζεζκηθφ επίπεδν, ην Παηδαγσγηθφ Ηλζηηηνχην ζηεξίδεη απηή ηελ ελζσκάησζε κε ηε δεκνζίεπζε, ην 2003, ησλ ΓΔΠΠ θαη ΑΠ γηα φιεο ηηο βαζκίδεο εθπαίδεπζεο θαη ηελ εθαξκνγή ηνπο απφ ην 2005 2006. πγρξφλσο, βξίζθεηαη ζε εμέιημε ην «Πξφγξακκα Δπηκφξθσζεο ησλ Δθπαηδεπηηθψλ γηα ηελ Αμηνπνίεζε θαη Δθαξκνγή ησλ ΣΠΔ ζηε Γηδαθηηθή Πξάμε», ηνπ Δπηρεηξεζηαθνχ Πξνγξάκκαηνο «Δθπαίδεπζε θαη Γηα Βίνπ Μάζεζε» ηνπ ΔΠΑ (2007-2013), πνπ πινπνηείηαη κε ηε ζπγρξεκαηνδφηεζε ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο (Δπξσπατθφ Κνηλσληθφ Σακείν) θαη ηνπ Διιεληθνχ Γεκνζίνπ. 1.1.5. Μνληέια έληαμεο ηωλ ΣΠΕ ζηελ εθπαίδεπζε (Ζ πιεξνθνξηθή θαη νη ΣΠΔ ζε φιν ην εχξνο ηνπ αλαιπηηθνχ πξνγξάκκαηνο: νινθιεξσκέλν πξφηππν πξαγκαηνινγηθφ πξφηππν). ην δηεζλή ρψξν ηξία είλαη ηα θπξίαξρα κνληέια εηζαγσγήο ησλ ΣΠΔ ζηελ Δθπαίδεπζε (Δπηκνξθσηηθφ πιηθφ γαη ηελ επηκφξθσζε ησλ εθπαηδεπηηθψλ ζηα ΚΔ ΓΔΝΗΚΟ ΜΔΡΟ - Β ΔΚΓΟΖ, 2011). Σν ηεσνοκπαηικό-ηεσνοκενηπικό πνπ εληάζζεη ηηο ΣΠΔ ζηελ εθπαηδεπηηθή δηαδηθαζία σο αλεμάξηεην γλσζηηθφ αληηθείκελν. Τπήξμε ε πξψηε ρξνλνινγηθά πξνζέγγηζε εηζαγσγήο ζηελ εθπαηδεπηηθή δηαδηθαζία θαη θπξηάξρεζε θαηά ηε δεθαεηία ηνπ 1970, θπξίσο ζηηο πςειφηεξεο βαζκίδεο εθπαίδεπζεο (Κφκεο, 2004).Σν κνληέιν απηφ ραξαθηεξίδεηαη απφ ηερλνθξαηηθφ ληεηεξκηληζκφ (Μαθξάθεο, 2000), δειαδή δίλεη ζρεδφλ απφιπηε αμία ζηα ρξεζηκνπνηνχκελα ζπζηήκαηα θαη ζηελ εθκάζεζε ηεο ιεηηνπξγίαο ηνπο, ζεσξψληαο φηη ε ρξήζε ηνπο ζα είλαη άξηζηε. Καηά ην Οινθιεξωκέλν, νιηζηηθό ή ελζωκαηωκέλν (integrated) πξόηππν ε έληαμε θαη ελζσκάησζε ησλ ΣΠΔ κέζα ζε φια ηα καζήκαηα είλαη έθθξαζε κηαο νιηζηηθήο, δηαζεκαηηθήο πξνζέγγηζεο ηεο κάζεζεο (νινθιεξσκέλε πξνζέγγηζε). Δκθαλίζηεθε ζρεηηθά πξφζθαηα θαη ραξαθηεξίδεηαη απφ ην φηη ε δηδαζθαιία ηεο ρξήζεο ησλ ηερλνινγηψλ θαη ε
Πωσ οι εκπαιδευτικοί ςχεδιάηουν εκπαιδευτικά ςενάρια [17] ρξήζε ηνπο ελζσκαηψλεηαη ζηα επηκέξνπο γλσζηηθά αληηθείκελα ηνπ πξνγξάκκαηνο ζπνπδψλ (απνδίδεηαη θαη κε ηνλ φξν νξηδφληηα ή νιηζηηθή πξνζέγγηζε) (Κφκεο, 2004). χκθσλα κε ηελ πξνζέγγηζε απηή, νη ΣΠΔ απνηεινχλ βαζηθφ εξγαιείν δηδαζθαιίαο θαη κάζεζεο ζε φιν ην εχξνο ηνπ πξνγξάκκαηνο ζπνπδψλ. Σα ζέκαηα πνπ αθνξνχλ ζηνπο ππνινγηζηέο θαη ζηηο ΣΠΔ γεληθφηεξα, δηδάζθνληαη κέζα απφ φια ηα γλσζηηθά αληηθείκελα ηνπ ζρνιείνπ θαη δελ ζπληζηνχλ ηδηαίηεξν γλσζηηθφ αληηθείκελν. Οη ππνζηεξηθηέο απηήο ηεο πξνζέγγηζεο πηζηεχνπλ φηη ε δηαζπνξά ηεο δηδαζθαιίαο θαη ηεο ρξήζεο ηεο πιεξνθνξηθήο ζε φιν ην θάζκα ηνπ πξνγξάκκαηνο ζπνπδψλ θαη φρη ε έληαμή ηνπ ζε έλα ηδηαίηεξν αληηθείκελν, κπνξεί λα βνεζήζεη ηελ νπζηαζηηθή θαη απφ θνηλνχ δεκηνπξγηθή ζπκκεηνρή εθπαηδεπηηθψλ θαη καζεηψλ ζηελ εθπαηδεπηηθή δηαδηθαζία. Πξνυπνζέηεη ζεκαληηθά δηαθνξεηηθέο εθπαηδεπηηθέο αληηιήςεηο, ηφζν ζηελ επηινγή ηεο γλψζεο θαη ηεο δηδαθηηθήο πξαθηηθήο φζν θαη ζηελ εθπαίδεπζε θαη ηελ θαηάξηηζε ησλ εθπαηδεπηηθψλ θαη ζηελ πιηθνηερληθή ππνδνκή. Σν Πξαγκαηνινγηθό πξόηππν ζπληζηά ζπλδπαζκφ ησλ δχν πξνεγνχκελσλ πξνζεγγίζεσλ ή κνληέισλ (ηερλνθεληξηθφ - νινθιεξσκέλν). Υαξαθηεξίδεηαη απφ ηε ζπλδπαζκέλε δηδαζθαιία καζεκάησλ ακηγνχο Πιεξνθνξηθήο θαη ηελ ηαπηφρξνλε έληαμε ησλ ΣΠΔ ζαλ κέζν ζηήξημεο ηεο καζεζηαθήο δηαδηθαζίαο ζηα δηάθνξα γλσζηηθά αληηθείκελα ηνπ πξνγξάκκαηνο ζπνπδψλ. Ήηαλ κηα κεηαβαηηθή, "εθηθηή" ιχζε, απαξαίηεηε γηα έλα ηνπιάρηζηνλ ρξνληθφ δηάζηεκα κέρξη ηελ πιήξε έληαμε (κε ηε ινγηθή ηεο ελζσκάησζεο) ησλ ηερλνινγηψλ ζε φιν ην αλαιπηηθφ πξφγξακκα. ηε βηβιηνγξαθία απνδίδεηαη θαη κε ηνλ φξν εθηθηή ή κηθηή πξνζέγγηζε. Ζ έκθαζε ζηα πιαίζηα απηήο ηεο πξνζέγγηζεο, δίλεηαη ζηηο γλσζηηθέο θαη ηηο θνηλσληθέο δηαζηάζεηο ηεο ρξήζεο ηεο πιεξνθνξηθήο ζηελ εθπαηδεπηηθή δηαδηθαζία. Ζ πξνζέγγηζε απηή γλψξηζε πνιιέο δηαθπκάλζεηο πξηλ ζηαζεξνπνηεζεί ζηνπο πξνζαλαηνιηζκνχο ηνπ θπξίσο αλαθνξηθά κε ηε ρξήζε ηνπ πιεξνθνξηθνχ κέζνπ (Κφκεο, Β. & Μηθξφπνπινο, Α., 2001). 1.1.6. Οη ΣΠΕ ωο κέζν γλώζεο, έξεπλαο θαη κάζεζεο πνπ δηαπεξλά όια ηα γλωζηηθά αληηθείκελα πσο αλαθέξακε θαη ζηελ πξνεγνχκελε παξάγξαθν, ζχκθσλα κε ην νιηζηηθφ πξφηππν, ε ελζσκάησζε ησλ ΣΠΔ ζηελ εθπαίδεπζε, ζπλίζηαηαη λα γίλεη κε ηελ έληαμή ηεο ζε φια ηα καζήκαηα πνπ πξνβιέπνληαη αλά βαζκίδα, απφ ηα αληίζηνηρα πξνγξάκκαηα ζπνπδψλ. Ζ βαζηθή ηδέα απηήο ηεο πξνζέγγηζεο είλαη ηα ζέκαηα πνπ αθνξνχλ ηνπο ππνινγηζηέο θαη ηηο λέεο ηερλνινγίεο γεληθφηεξα, λα δηδάζθνληαη κέζα απφ φια ηα γλσζηηθά αληηθείκελα, ρσξίο λα ζπληζηνχλ ηδηαίηεξν γλσζηηθφ αληηθείκελν. Οη ΣΠΔ κπνξνχλ λα
Πωσ οι εκπαιδευτικοί ςχεδιάηουν εκπαιδευτικά ςενάρια [18] ζπκβάιινπλ ζηε δεκηνπξγία ελφο καζεζηαθνχ, αιιειεπηδξαζηηθνχ πεξηβάιινληνο πνπ δηεπθνιχλεη ηε δηαπξαγκάηεπζε ησλ πιεξνθνξηψλ θαη ηε ζπζηεκαηηθή πξνζέγγηζε ελλνηψλ κέζα απφ δηεξεπλεηηθέο, νκαδνζπλεξγαηηθέο δηαδηθαζίεο θαη δηαζεκαηηθέο πξνεθηάζεηο (ηαπξίδνπ, 2000). πσο ραξαθηεξηζηηθά αλαθέξεηαη ζην ΓΔΠΠ (ΤΠΔΠΘ, 2003): θνπφο ηεο δηδαζθαιίαο ηεο πιεξνθνξηθήο ζηελ ππνρξεσηηθή εθπαίδεπζε, είλαη λα απνθηήζνπλ νη καζεηέο κηα αξρηθή αιιά ζπγθξνηεκέλε θαη ζθαηξηθή αληίιεςε ησλ βαζηθψλ ιεηηνπξγηψλ ηνπ ππνινγηζηή, κέζα ζε κηα πξννπηηθή ηερλνινγηθνχ αιθαβεηηζκνχ θαη αλαγλψξηζεο ηεο Σερλνινγίαο ηεο Πιεξνθνξίαο θαη ηεο Δπηθνηλσλίαο, αλαπηχζζνληαο παξάιιεια επξχηεξεο δεμηφηεηεο θξηηηθήο ζθέςεο, δενληνινγίαο, θνηλσληθήο ζπκπεξηθνξάο αιιά θαη δηάζεζεο γηα ελεξγνπνίεζε θαη δεκηνπξγία ηφζν ζε αηνκηθφ επίπεδν φζν θαη ζε ζπλεξγαζία κε άιια άηνκα ή σο κέιε κηαο νκάδαο. Να έιζνπλ ζε επαθή κε ηηο δηάθνξεο ρξήζεηο ηνπ ππνινγηζηή σο επνπηηθνχ κέζνπ δηδαζθαιίαο, σο γλσζηηθνχ δηεξεπλεηηθνχ εξγαιείνπ (κε ηε ρξήζε θαηάιιεινπ αλνηθηνχ ινγηζκηθνχ δηεξεπλεηηθήο κάζεζεο) θαη σο εξγαιείν επηθνηλσλίαο θαη αλαδήηεζεο πιεξνθνξηψλ ζην πιαίζην ησλ θαζεκεξηλψλ ζρνιηθψλ δξαζηεξηνηήησλ. Έηζη, κε ηελ απφθηεζε ηεο ηθαλφηεηαο λα θαηαλννχλ ηηο βαζηθέο αξρέο πνπ δηέπνπλ ηε ρξήζε ηεο ππνινγηζηηθήο ηερλνινγίαο ζε ζεκαληηθέο αλζξψπηλεο αζρνιίεο (φπσο: ε πιεξνθνξία θαη ε επεμεξγαζία ηεο, ε επηθνηλσλία, ε ςπραγσγία, νη λέεο δπλαηφηεηεο πξνζέγγηζεο ηεο γλψζεο), δεκηνπξγνχληαη νη αλαγθαίεο πξνυπνζέζεηο πνπ επλννχλ κηα παηδαγσγηθή θαη δηδαθηηθή κεζνδνινγία επηθεληξσκέλε ζην καζεηή, δηεπθνιχλεηαη ε δηαθνξνπνίεζε θαη εμαηνκίθεπζε ησλ καζεζηαθψλ επθαηξηψλ θαη, ηέινο νη καζεηέο απνθηνχλ ηηο απαξαίηεηεο θξηηηθέο θαη θνηλσληθέο δεμηφηεηεο πνπ ζα ηνπο εμαζθαιίζνπλ ίζεο επθαηξίεο πξφζβαζεο ζηε γλψζε αιιά θαη δπλαηφηεηεο δηα βίνπ κάζεζεο. Σα πξνγξάκκαηα ζρεδηαζκνχ θαη αλάπηπμεο δξαζηεξηνηήησλ, φισλ ησλ δηδαθηηθψλ αληηθεηκέλσλ, δε λννχληαη σο δηαθξηηά δηδαθηηθά αληηθείκελα θαη δελ πξνηείλνληαη γηα απηνηειή δηδαζθαιία αιιά γηα ηνλ πξνγξακκαηηζκφ θαη ηελ πινπνίεζε δξαζηεξηνηήησλ πνπ έρνπλ λφεκα θαη ζθνπφ γηα ηα ίδηα ηα παηδηά. Πιένλ αληηιακβαλφκαζηε φηη απφ ηελ πιεπξά ηεο Πνιηηείαο γίλεηαη πξνζπάζεηα γηα ηελ νκαιή κεηάβαζε απφ ηνλ παξαδνζηαθφ ηξφπν δηδαζθαιίαο, ζηε δεκηνπξγία δπλακηθψλ καζεζηαθψλ πεξηβαιιφλησλ κε ζηφρν ηελ αλαθάιπςε ηεο γλψζεο κε ηξφπν βησκαηηθφ, κέζα απφ ην παηρλίδη ή κέζα απφ επράξηζηεο δξαζηεξηφηεηεο νη νπνίεο απαηηνχλ ηελ ελεξγφ ζπκκεηνρή ηνπ καζεηή. Ο καζεηήο απφ παζεηηθφο δέθηεο πνπ ήηαλ ζηνλ παξαδνζηαθφ ηξφπν δηδαζθαιίαο, κέζα απφ ηελ εκπινθή ηνπ θαη ηελ αιιειεπίδξαζε κε ην ζχζηεκα, γίλεηαη ζπλδηακνξθσηήο θαη ζπλαμηνινγεηήο ηεο δηαδηθαζίαο. ηα πιαίζηα απηά ε ρξήζε ησλ ΣΠΔ ζηξέθεηαη γχξσ απφ ηέζζεξηο άμνλεο:
Πωσ οι εκπαιδευτικοί ςχεδιάηουν εκπαιδευτικά ςενάρια [19] Οη ΣΠΔ σο γλσζηηθφ αληηθείκελν Ζ πξνζέγγηζε απηή αθνξά ηελ αλάπηπμε απιψλ γλψζεσλ ζρεηηθψλ κε ηνπο ππνινγηζηέο θαη ηελ πιεξνθνξηθή θαη δεμηνηήησλ ρξήζεο ησλ ππνινγηζηηθψλ εξγαιείσλ. αλ βαζηθή ηδέα θαιιηεξγείηαη ε άπνςε ηνπ καζαίλσ λα δνπιεχσ κε ηνπο ππνινγηζηέο. Ζ έκθαζε ζην ΓΔΠΠ δίλεηαη (δπζηπρψο) ζε απηφ ην επίπεδν. Οη ΣΠΔ σο επνπηηθφ κέζν (ζε φια ηα γλσζηηθά αληηθείκελα) Μηα πξνθαλήο (φρη βέβαηα ε κνλαδηθή θαη γηα πνιινχο ε ιηγφηεξν απνηειεζκαηηθή παηδαγσγηθά) ρξήζε ηνπ ππνινγηζηή αθνξά ζηηο επνπηηθέο ηνπ δπλαηφηεηεο (ήρνο, εηθφλα, βίληεν, θιπ.). Με ηερληθή νξνινγία κηιάκε γηα πνιπκέζα θαη ππνινγηζηέο πνιπκέζσλ. Ζ βαζηθή ηδέα είλαη ην φηη ε γλψζε κεηαδίδεηαη απφ ηνλ εθπαηδεπηηθφ θαη ν ππνινγηζηήο ππνζηεξίδεη απνηειεζκαηηθά απηή ηε δηαδηθαζία, αθνχ γίλεηαη κέζν γηα ηελ δεκηνπξγία θαη αλάπηπμε δξαζηεξηνηήησλ. Υξεζηκνπνηνχληαη ζπκπεξηθνξηζηηθνχ ηχπνπ ηερλνινγηθέο εθαξκνγέο θαη ινγηζκηθά. Οη ΣΠΔ σο εξγαιείν δηεξεχλεζεο θαη αλαθάιπςεο (ζε φια ηα γλσζηηθά αληηθείκελα) Σα παηδηά καζαίλνπλ κέζα απφ ηελ εμεξεχλεζε θαη ηελ αλαθάιπςε θάηη πνπ πξνζθέξνπλ ζρεηηθά εχθνια ηα ζχγρξνλα ππνινγηζηηθά πεξηβάιινληα. Ζ βαζηθή ηδέα είλαη ην φηη ε γλψζε δελ κεηαδίδεηαη αιιά νηθνδνκείηαη απφ ηα ππνθείκελα πνπ καζαίλνπλ. Υξεζηκνπνηνχληαη επνηθνδνκεζηηθνχ ηχπνπ ηερλνινγηθέο εθαξκνγέο θαη ινγηζκηθά. Οη ΣΠΔ σο εξγαιείν ζπλεξγαζίαο, επηθνηλσλίαο θαη θνηλσληθήο αιιειεπίδξαζεο (ζε φια ηα γλσζηηθά αληηθείκελα) Ζ βαζηθή ηδέα είλαη ην φηη ε γλψζε είλαη πξντφλ «εζσηεξίθεπζεο» θνηλσληθψλ δηαδηθαζηψλ φπνπ κεγάιν ξφιν παίδεη ε επηθνηλσλία θαη ε ζπλεξγαζία. Ζ αληίιεςε θαη ε γλψζε κπνξνχλ λα αλαπηπρζνχλ φηαλ νη καζεηέο ζπδεηνχλ κεηαμχ ηνπο (ζπιινγηθή κάζεζε). Πνιιέο εμάιινπ είλαη νη ζπιινγηθέο δξαζηεξηφηεηεο (νκάδεο ειεθηξνληθήο ζπδήηεζεο, εκπινθή ζε πεηξακαηηθή δηαδηθαζία, επίιπζε πξνβιεκάησλ) πνπ αλαπηχζζνληαη κέζσ ηνπ ππνινγηζηή θαη ππνζηεξίδνληαη απφ απηφλ. Υξεζηκνπνηνχληαη επνηθνδνκεζηηθνχ θαη θνηλσληθνπνιηηηζκηθνχ ηχπνπ ηερλνινγηθέο εθαξκνγέο θαη ινγηζκηθά. Δηδηθφηεξα γηα ηελ πξνζρνιηθή εθπαίδεπζε ( ηελ νπνία αθνξά άκεζα ε έξεπλά καο ) νη ΣΠΔ ζπληεινχλ ζηελ επαθή θαη γλσξηκία ησλ λεπίσλ κε ηα γξάκκαηα θαη ηηο ιέμεηο, ζηελ ζχλδεζε πξνθνξηθνχ θαη γξαπηνχ ιφγνπ, ζηνλ εκπινπηηζκφ ηνπ ιεμηινγίνπ. Ζ πιεηνλφηεηα ησλ ινγηζκηθψλ πνπ αθνξνχλ ζηελ αλάπηπμε ηεο γξαπηήο έθθξαζεο πξνηείλνπλ ζηα παηδηά δηάθνξεο δξαζηεξηφηεηεο, πνιιέο απφ ηηο νπνίεο δελ απαηηνχλ θαη αλάγθελ έλαλ ππνινγηζηή γηα λα πινπνηεζνχλ. Ο ππνινγηζηήο ηνπο πξνζθέξεη σζηφζν έλα δηαθνξεηηθφ
Πωσ οι εκπαιδευτικοί ςχεδιάηουν εκπαιδευτικά ςενάρια [20] πιαίζην, θπξίσο φηαλ παξνπζηάδνληαη δπζθνιίεο ςπρνθηλεηηθνχ ηχπνπ( φπσο γηα παξάδεηγκα δπζθνιία ειέγρνπ ησλ θηλήζεσλ ησλ ρεξηψλ) θαη θαζίζηαηαη έλα εχθνιν κέζν πξφζβαζεο ζε δξαζηεξηφηεηεο γξαπηήο έθθξαζεο. Αλ ν ππνινγηζηήο αμηνπνηεζεί θαηάιιεια ζε νξγαλσκέλν καζεζηαθφ πεξηβάιινλ, κπνξεί λα ελζαξξχλεη ηηο κεηαμχ ησλ παηδηψλ αιιειεπηδξάζεηο, πξνσζψληαο ηελ θνηλσληθνπνίεζή ηνπο, λα εληζρχεη ηελ επειημία ζθέςεο θαη ηε δεκηνπξγηθφηεηά ηνπο, λα ζπκβάιιεη ζηελ αλάπηπμε ηεο ηθαλφηεηά ηνπο γηα επίιπζε πξνβιεκάησλ. Δπηπιένλ ν ππνινγηζηήο κπνξεί λα ζπκβάιιεη ζηελ αλάπηπμε ηεο απηνλνκίαο ησλ παηδηψλ, ζηελ εμέιημε γλψζεσλ, ηθαλνηήησλ θαη δεμηνηήησλ πνπ ζπλδένληαη κε άιιεο γλσζηηθέο πεξηνρέο, αιιά θαη κε ηε ζπλνιηθή ηνπο αλάπηπμε, ζηελ ελίζρπζε ηεο παξαηεξεηηθφηεηαο ηνπο, θαζψο θαη ζηελ θαηαλφεζε αηηίνπ- απνηειέζκαηνο. 1.1.7. πληειεζηέο ηεο έληαμεο Σν ζρέδην γηα ηελ ελζσκάησζε ησλ ΣΠΔ ζηα Αλαιπηηθά Πξνγξάκκαηα πνπδψλ φισλ ησλ βαζκίδσλ ηεο εθπαίδεπζεο ζα πξέπεη λα δηακνξθσζεί θαη λα πινπνηεζεί κε βάζε φινπο ηνπο ζπληειεζηέο πνπ ιακβάλνπλ κέξνο ζε απηφ θαη ην επεξεάδνπλ. Θα πξέπεη λα ιακβάλνληαη ππφςε νη εθπαηδεπηηθνί(πψο δηδάζθνπλ κε ινγηζκηθά), νη καζεηέο (πψο καζαίλνπλ κε ινγηζκηθά), ηα αλαιπηηθά πξνγξάκκαηα(πψο ελζσκαηψλνπλ ηα ινγηζκηθά ζηελ πινπνίεζή ηνπο), νη δηδαθηηθέο κεζνδνινγίεο (πψο κεηαζρεκαηίδνληαη κε ηε ρξήζε ησλ ΣΠΔ),θαζψο, θαη ην επξχηεξν θνηλσληθν-πνιηηηζκηθφ πιαίζην. 1.1.8. Βαζηθά δεηήκαηα πνπ πξνθύπηνπλ Ζ εμέιημε ηεο εηζαγσγήο θαη ηεο έληαμεο ησλ ΣΠΔ ζην εθπαηδεπηηθφ ζχζηεκα ππήξμε αξθεηά γξήγνξε ηα ηειεπηαία ηξηάληα ρξφληα. Οη ρξήζεηο ησλ ΣΠΔ ζηελ εθπαηδεπηηθή δηαδηθαζία έρνπλ επηηξέςεη ζεκαληηθέο εθπαηδεπηηθέο εθαξκνγέο ηφζν ζηε δηδαθηηθή θαη καζεζηαθή δηαδηθαζία, φζν θαη ζηε δηαρείξηζε ηνπ ζρνιηθνχ πεξηβάιινληνο (Κφκεο, 2004). Οη δηαθνξεηηθέο πξνζεγγίζεηο πνπ αθνξνχλ ζηελ έληαμε ησλ ΣΠΔ ζην εθπαηδεπηηθφ ζχζηεκα είλαη ζπλάξηεζε πνιιψλ παξακέηξσλ κε απνηέιεζκα λα πξνθχπηνπλ βαζηθά δεηήκαηα : Ύπαξμε ζεζκηθνχ πιαηζίνπ έληαμεο ησλ ΣΠΔ ζηελ ζρνιηθή εθπαίδεπζε (ην νπνίν ελ πνιινίο έρεη ήδε θαζνξηζηεί πξνο ηε ζσζηή θαηεχζπλζε απφ ην ΓΔΠΠ) Πξνζδηνξηζκφο γεληθψλ αξρψλ έληαμεο ζηνπο επηκέξνπο άμνλεο ηνπ ΓΔΠΠ θαη ησλ ΑΠ Αλάγθε γηα νπζηαζηηθή επηκφξθσζε ησλ εθπαηδεπηηθψλ θαη φρη απιψο κνλφπιεπξε ηερλνινγηθή θαηάξηηζε ζηε ρξήζε ησλ ππνινγηζηψλ