Ανοικτό Πανεπιςτόμιο Κύπρου

Ανοικτό Πανεπιςτόμιο Κύπρου χολό Θετικών και Εφαρμοςμϋνων Επιςτημών Μεταπτυχιακό Διατριβό ςτα Πληροφοριακϊ υςτόματα Προςταςύα προςωπικών δεδομϋνων ςτην Ευρωπαώκό Ένωςη και νϋεσ τεχνολογύεσ Mϊιδα Μερόπη Επιβλϋπων Καθηγητόσ Κωνςταντύνοσ Λιμνιώτησ ΙΑΝΟΤΑΡΙΟ 2014

Ανοικτό Πανεπιςτόμιο Κύπρου χολό Θετικών και Εφαρμοςμϋνων Επιςτημών Προςταςύα Προςωπικών Δεδομϋνων την Ευρωπαώκό Ένωςη Και Νϋεσ Σεχνολογύεσ Μϊιδα Μερόπη Επιβλϋπων Καθηγητόσ Κωνςταντύνοσ Λιμνιώτησ Η παρούςα μεταπτυχιακό διατριβό υποβλόθηκε προσ μερικό εκπλόρωςη των απαιτόςεων για απόκτηςη μεταπτυχιακού τύτλου ςπουδών ςτα Πληροφοριακϊ υςτόματα από τη χολό Θετικών και Εφαρμοςμϋνων Επιςτημών του Ανοικτού Πανεπιςτημύου Κύπρου ΔΕΚΕΜΒΡΙΟ 2013

Περύληψη Με τη ραγδαύα πρόοδο τησ τεχνολογύασ και των νϋων εφαρμογών, η εφαρμογό πολλών εκ των επιταγών τησ νομοθεςύασ περύ προςταςύασ των προςωπικών δεδομϋνων καθύςταται ιδιαύτερα δυςχερόσ. Θϋματα όπωσ η ανϊγκη λόψη ρητόσ ςυγκατϊθεςησ των χρηςτών για την επεξεργαςύα των προςωπικών τουσ δεδομϋνων ςε καθημερινϋσ εφαρμογϋσ πολύ ςυχνϊ «παρακϊμπτονται» από τα διϊφορα ςυςτόματα/εφαρμογϋσ, ενώ επύςησ πολύ ςυχνϊ οι χρόςτεσ δεν εύναι πλόρωσ ενόμεροι για την ακριβό επεξεργαςύα των προςωπικών τουσ δεδομϋνων που λαμβϊνει χώρα.. Περαιτϋρω, με την εξϊπλωςη των ιςτολογύων (blogs), του υπολογιςτικού νϋφουσ, των κοινωνικών δικτύων κτλ. η αποτελεςματικό προςταςύα των προςωπικών δεδομϋνων, με ταυτόχρονη αξιοπούηςη των πλεονεκτημϊτων που παρϋχουν οι τεχνολογύεσ αυτϋσ, αποκτϊ ακόμη μεγαλύτερη βαρύτητα. Η Ευρωπαώκό Επιτροπό εύναι ςε διαδικαςύα αναθεώρηςησ τησ υπϊρχουςασ νομοθεςύασ περύ προςταςύασ προςωπικών δεδομϋνων (Οδηγύα 95/46/ΕΚ, που ϋχει ενςωματωθεύ ςτο ελληνικό Δύκαιο με το ν. 2472/1997), ϋχοντασ εκδώςει ϋνα ςχϋδιο Κανονιςμού διαθϋςιμο προσ διαβούλευςη. Η νϋα αυτό πρόταςη εμφανύζεται ωσ πιο «αυςτηρό», αναγνωρύζοντασ ςαφώσ ακόμη περιςςότερα δικαιώματα ςτουσ πολύτεσ για την προςταςύα των δεδομϋνων τουσ. Ψςτόςο, η υλοπούηςη των βαςικών αρχών που διϋπουν τη νϋα αυτό πρόταςη ϋχει ακόμα πολλϊ ανοιχτϊ ερωτόματα, τα οπούα αποτελούν αναμφιςβότητα πρόκληςη από την πλευρϊ τησ τεχνολογύασ (για παρϊδειγμα, πώσ μπορεύ να εφαρμοςτεύ αποτελεςματικϊ το «δικαύωμα ςτη λόθη» ςτο ςημερινό Internet;). Σα ζητόματα που καλεύται να αντιμετωπύςει η παρούςα διατριβό αποτελούν όδη αντικεύμενο μελϋτησ των ευρωπαώκών αρχών Προςταςύασ Προςωπικών Δεδομϋνων καθώσ και ςχετικών Κοινοτικών Οργϊνων (όπωσ ο Ευρωπαύοσ Επόπτησ Προςταςύασ Προςωπικών Δεδομϋνων EDPS). Ο υπό διαβούλευςη νϋοσ Κανονιςμόσ για την Προςταςύα Προςωπικών Δεδομϋνων αποτελεύ τρϋχον αντικεύμενο μελϋτησ εξαιρετικού ενδιαφϋροντοσ, αφού για την εξεύρεςη λύςεων και προτϊςεων απαιτεύται ταυτοχρόνωσ πολύ καλό γνώςη τησ ςχετικόσ νομοθεςύασ αλλϊ και τησ τεχνολογύασ τησ πληροφορικόσ (ιδιαύτερα δε τησ τεχνολογύασ Διαδικτύου και αςφϊλειασ επικοινωνιών). την παρούςα διατριβό γύνεται μύα επιςκόπηςη τόςο του ιςχύοντοσ νομικού πλαιςύου όςο και τησ προτεινόμενησ αναθεώρηςόσ του, με ϋμφαςη ςτισ τεχνολογικϋσ προκλόςεισ που ανακύπτουν και πώσ αυτϋσ μπορούν να αντιμετωπιςτούν. ii

Summary With the rapid advance of the technology and the new applications, the implementation of many of the rules of the legislation about the protection of personal data is becoming increasingly difficult. Issues like the required oral consent of the users for the use of the personal data in everyday applications, are very often subsided by the various systems/applications (for example, is required the oral consent of the user for the acceptance of a cookie on his computer at the visit on a webpage or for the face recognition service and the upload of the relevant title from Facebook). Moreover, with the spread of the blogs, of the cloud computing, the social services, e.t.c, the effective protection of the personal data with the simultaneous benefit of the advantages of these technologies is becoming even more of grave importance. The European Union is at a procedure of revision of the existing legislation about the protection of personal data (Guideline 95/46/E.U. which was adopted within the Greek legislation with law 2472/1997), and has published a draft of a Regulation, available for public consideration. This new proposal appears to be more strict, recognizing clearly even more rights to the citizens for the protection of their rights, however the implementation of the fundamental principles that rule this proposal have still many questions open (For example how can the Right to Be Forgotten to be implemented within the present internet?) The issues that this dissertation is dealing with, have already become an object of study by the European Authority for the Protection of the Personal Data and the other relevant European Authorities, like the European Data Protection Supervisor (EDPS). The new regulation about the Protection of the Personal Data which is under public consideration, is an object of study of great interest, since for the creation of the solutions and proposals requires both very good knowledge of the relevant legislation but also of the technology of informatics, (Especially of the internet technology and the security of communication) Summary of the goal, the methods followed, and the results of the M.Sc. dissertation, as these are documented in the text of the M.Sc. dissertation that follows. The extent of the summary is limited to one page only. The summary should be given in English, and it should be a faithful translation of the summary provided in Greek in the previous page. iii

Ευχαριςτύεσ Ϊνα μεγϊλο ευχαριςτώ ςτον επιβλϋποντα καθηγητό μου Κωνςταντύνο Λιμνιώτη για την καθοδόγηςη και την εν γϋνει υποςτόριξό του. Επύςησ θα όθελα να ευχαριςτόςω τον ϊντρα μου και την οικογϋνεια μου για την απεριόριςτη αγϊπη και κατανόηςη τουσ και ειδικϊ την μικρό μου κόρη Ειρόνη για όλεσ τισ ώρεσ που με ςτερόθηκε από κοντϊ τησ. iv

Περιεχόμενα 1 Ειςαγωγό....................................................................... 1 1.1 Η ϋννοια τησ ιδιωτικότητασ................................................................. 2 1.2 Η Ιδιωτικότητα ςε περιβϊλλον διαδικτύου................................................... 5 1.3 Δομό τησ διατριβόσ 6 2 Η προςταςύα των προςωπικών δεδομϋνων ςτην Ευρωπαώκό Ένωςη......... 7 2.1 Νομικό Πλαύςιο.......................................................................8 2.2 Σι εύναι τα προςωπικϊ δεδομϋνα............................................................ 9 2.3 Επεξεργαςύα των προςωπικών δεδομϋνων..11 2.4 Προώποθϋςεισ νομιμότητασ τησ επεξεργαςύασ των προςωπικών δεδομϋνων..13 2.5 Τποχρϋωςη για γνωςτοπούηςη και αςφϊλεια τησ επεξεργαςύασ..14 2.6 Επεξεργαςύα ευαύςθητων δεδομϋνων... 15 2.7 Σα δικαιώματα των υποκειμϋνων των δεδομϋνων......18 3 Σεχνολογικϊ θϋματα προςταςύασ προςωπικών δεδομϋνων................... 21 3.1 Cookies.................................................................22 3.1.1 Φαρακτηριςτικϊ των Cookies............................................................. 23 3.1.2 Περιγραφό των Cookies..................................................................... 26 3.1.3 Αξιολόγηςη αναγκαιότητασ των Cookies.................................................. 27 3.1.4 Διαγραφό των Cookies..................................................................... 28 3.1.5 υγκατϊθεςη για λόψη cookies........................................................... 29 3.2 Κοινωνικϊ δύκτυα (social networks)....................................................... 30 3.2.1 Πρόςβαςη τρύτων......................................................................... 32 3.2.2 Τπεύθυνοσ επεξεργαςύασ δεδομϋνων................................................... 32 3.2.3 Πϊροχοι εφαρμογών.................................................... 34 3.2.4 Διατόρηςη δεδομϋνων.................................................... 35 3.3 Αναγνώριςη προςώπου (facial recognition)..............................................36 3.3.1 Βαςικϋσ αρχϋσ νόμιμησ επεξεργαςύασ δεδομϋνων 38 3.4 Τπολογιςτικό νϋφοσ (cloud computing)..40 v

3.4.1 Πλεονεκτόματα cloud computing... 41 3.4.2 Μειονεκτόματα υπολογιςτικού νϋφουσ.. 42 3.4.3 Μοντϋλα ανϊπτυξησ υπολογιςτικού νϋφουσ.43 3.4.4 Μοντϋλα παροχόσ υπηρεςιών...44 3.4.5 Νομικό πλαύςιο προςταςύασ δεδομϋνων του υπολογιςτικού νϋφουσ.45 3.4.6 Υορητότητα.48 4 χϋδιο κανονιςμού για την προςταςύα προςωπικών δεδομϋνων..... 49 4.1 Ενιαύο πλϋγμα κανόνων....................................................................... 50 4.2 Ύπαρξη μοναδικόσ εθνικόσ αρχόσ προςταςύασ για την προςταςύα των δεδομϋνων.....52 4.3 υγκατϊθεςη......................................................................... 53 4.4 Γνωςτοπούηςη περιςτατικών παραβύαςησ δεδομϋνων....55 4.5 Υορητότητα δεδομϋνων......57 4.6 Δικαύωμα ςτη λόθη 58 4.7 Νϋοι οριςμού. 60 5 Η εφαρμογό του νϋου κανονιςμού ςτο διαδύκτυο ανοιχτϊ ζητόματα.61 5.1 Νϋοσ κανονιςμόσ και υπολογιςτικό νϋφοσ.62 5.2 Κοινοπούηςη δεδομϋνων ςε τρύτη χώρα......64 5.3 Σοποθεςύα αποθόκευςησ των δεδομϋνων.. 65 5.4 Παραβύαςη των προςωπικών δεδομϋνων.. 66 5.5 Δικαύωμα ςτη λόθη.. 67 5.5.1 Σεχνικϊ ζητόματα ςτην εφαρμογό τησ λόθησ...69 5.5.2 Πρωτόκολλο αποκλειςμού ΡΟΜΠΟΣ.69 5.6 Μηχανϋσ αναζότηςησ και επεξεργαςύασ δεδομϋνων 71 6 ύνοψη -υμπερϊςματα 74 Βιβλιογραφύα............................................................................ 77 vi

Κεφϊλαιο 1 Ειςαγωγό Η ϋννοια τησ προςταςύασ των προςωπικών δεδομϋνων, η οπούα εύναι ςτενϊ ςυνυφαςμϋνη με την ιδιωτικότητα, αποτελεύ αναμφύβολα ϋνα ιδιαύτερα ςημαντικό ζότημα το οπούο, με την εξϋλιξη τησ τεχνολογύασ, αποκτϊ ακόμη πιο ιδιαύτερα χαρακτηριςτικϊ. Εξϊλλου, η βαθύτερη ϋννοια τησ ιδιωτικότητασ, η οπούα αποτελεύ ϋνα θεμελιώδεσ ανθρώπινο δικαύωμα, ςχετύζεται με την ελευθερύα του ατόμου. Ψςτόςο, παρόλο που υπϊρχει πλόθοσ νομικών κειμϋνων που προςδιορύζουν το πλαύςιο ςτο οπούο πρϋπει να κινεύται κϊθε επεξεργαςύα προςωπικών δεδομϋνων προκειμϋνου να μη θύγεται αυτό ακριβώσ το θεμελιώδεσ δικαύωμα, εν τούτοισ το νομικό πλαύςιο αποδεικνύεται ςτην πρϊξη ότι δεν μπορεύ να ςυμβαδύςει πλόρωσ με την πρόοδο τησ τεχνολογύασ και τουσ νϋουσ κινδύνουσ που ανακύπτουν ακριβώσ λόγω αυτόσ τησ εξϋλιξησ. Σο Διαδύκτυο και οι εφαρμογϋσ του αναπτύςςονται με ραγδαύουσ ρυθμούσ ςτισ τελευταύεσ δεκαετύεσ, εγεύροντασ νϋουσ κινδύνουσ για την προςταςύα των προςωπικών δεδομϋνων που μϋχρι πρότινοσ δεν υπόρχαν, και οι οπούοι ςτην πρϊξη δεν μπορούν να αντιμετωπιςτούν αποτελεςματικϊ με τα εργαλεύα που παρϋχει η τεχνολογύα. Οι κύνδυνοι αυτού ουςιαςτικϊ αυξϊνονται με τισ νϋεσ δυνατότητεσ ταχύτατησ επεξεργαςύασ εκατομμυρύων ψηφιακών δεδομϋνων μϋςω ηλεκτρονικού υπολογιςτό και τησ μεταφορϊσ πληροφοριών παγκοςμύωσ μϋςω του Ιντερνϋτ. Αποθόκευςη και ϋρευνα μεγϊλου όγκου δεδομϋνων («big data») που παλαιότερα θα απαιτούςε μεγϊλουσ αποθηκευτικούσ χώρουσ και επύπονη εργαςύα ϋχει πλϋον απλοποιηθεύ και γύνεται πολύ πιο εύκολα και ανϋξοδα. Ϊτςι για την προςταςύα του ατόμου ςτην κοινωνύα τησ 1

πληροφορύασ δεν επαρκούν οι παραδοςιακϋσ νομικϋσ εγγυόςεισ και ρυθμύςεισ, αλλϊ χρειϊζεται μια ειδικό αντιμετώπιςη. Από την ϊλλη πλευρϊ, δεν πρϋπει κανεύσ να παραβλϋπει το γεγονόσ ότι το Διαδύκτυο αποτελεύ ϋνα πολύτιμο εργαλεύο, το οπούο μπορεύ να επιλύςει διϊφορα προβλόματα ό να παρϋχει πολύ ςημαντικϋσ υπηρεςύεσ. Εξϊλλου, η ϋννοια τησ διαφϊνειασ («open data»), ιδύωσ δε για θϋματα που ϊπτονται τησ κρατικόσ δρϊςησ, εύναι επύςησ ιδιαύτερα ςημαντικό, και πολύ ςυχνϊ προςκρούει ςτην απαύτηςη για ιδιωτικότητα. Ψσ εκ τούτου, αυτό που εν τϋλει απαιτεύται δεν εύναι η «απαγόρευςη» των τεχνολογιών του Διαδικτύου προσ χϊριν τησ ιδιωτικότητασ, αλλϊ η προςεκτικό και ςυνετό ςχεδύαςη και υλοπούηςη των διαδικτυακών υπηρεςιών ϋτςι ώςτε να μη θύγεται η ιδιωτικότητα των χρηςτών: αυτό ακριβώσ εύναι και το κύριο ζότημα που αποτελεύ την μεγαλύτερη πρόκληςη τόςο από νομικό αλλϊ, κυρύωσ, από τεχνολογικό πλευρϊ. Καταλόγοντασ αναφϋρουμε αυτό που εύχε πει ο Υραγκλύνοσ Ρούςβελτ: αυτού που θυςιϊζουν την ελευθερύα για την αςφϊλεια δεν αξύζουν τύποτα από τα δυο. [36] Η παρούςα διατριβό μελετϊ το ζότημα τησ προςταςύασ προςωπικών δεδομϋνων ςτο Διαδύκτυο, εςτιϊζοντασ ςτο υπό διαμόρφωςη νϋο ευρωπαώκό νομικό πλαύςιο. τόχοσ τησ εύναι η παρουςύαςη τησ τρϋχουςασ κατϊςταςησ, ο εντοπιςμόσ των ζητημϊτων που ανακύπτουν και η κριτικό μελϋτη του νϋου, νομικού πλαιςύου, εντοπύζοντασ το πώσ οι επιταγϋσ αυτού «μεταφρϊζονται» ςε επύπεδο τεχνολογιών Διαδικτύου. 1.1 Η ϋννοια τησ ιδιωτικότητασ Η ϋννοια τησ ιδιωτικότητασ (privacy) υπϊρχει ωσ κοινωνικό και νομικό ζότημα εδώ και πολλούσ αιώνεσ, και αποτελεύ μια από τισ βαςικϋσ εςωτερικϋσ ανϊγκεσ του ανθρώπου. Η λϋξη ιδιωτικότητα (privacy), προϋρχεται από τη λατινικό λϋξη privatus και αναφϋρεται ςτη προϊςπιςη των προςωπικών δεδομϋνων των χρηςτών. Πϊρα πολλού όταν οι φιλόςοφοι, και οι νομικού που προςπϊθηςαν να ορύςουν τον ακριβό οριςμό τησ ιδιωτικότητασ. Μια πρώτη πτυχό τησ ιδιωτικότητασ διαφαύνεται ςτο ϋργο του Αριςτοτϋλη όπου διαχωρύζει τον ιδιωτικό από τον δημόςιο βύο. 2

Κατόπιν το 1890 οι Αμερικϊνοι νομικού Samuel Warren και Louis Brandeis, με το θεμελιώδεσ ϊρθρο τουσ «Σο δικαύωμα ςτην ιδιωτικότητα» (The right to privacy) [28] ορύζουν την ιδιωτικότητα ωσ το «Δικαύωμα να παραμϋνει κϊποιοσ μόνοσ του (The right to be left alone)». Ϊπειτα ο William Prosser, με το ϊρθρο του ςτην California Law Review, το 1960 [29], θεωρεύ ότι το Αμερικϊνικο δύκαιο, προςτατεύει τϋςςερισ κατηγορύεσ του δικαιώματοσ ςτην ιδιωτικότητα : 1. Σην παραβύαςη του δικαιώματοσ ενόσ ατόμου ςτην μοναχικότητα ό την απομόνωςη, ό την παραβύαςη των προςωπικών του υποθϋςεων. 2. Σην δημόςια αποκϊλυψη προςβλητικών ιδιωτικών γεγονότων για το ϊτομο. 3. Σην δημοςιότητα η οπούα προβϊλει ψεύδη για τον δημόςιο βύο ενόσ ατόμου. 4. Σην οικειοπούηςη προσ το ςυμφϋρον τρύτου, του ονόματοσ, ό τησ υπόληψησ ενόσ ατόμου. Σϋλοσ ο διαπρεπόσ νομικόσ Edward J. Bloustein, θεωρεύ την ιδιωτικότητα ωσ μια ϋκφραςη τησ ανθρώπινησ αξιοπρϋπειασ [30]. ύμφωνα με την κρατούςα ϊποψη, ο πιο αποδεκτόσ οριςμόσ τησ ϋννοιασ τησ ιδιωτικότητασ δόθηκε από τον νομικό Alan F.Westin και ορύζεται ωσ : Η αξύωςη των ατόμων, των ομϊδων και των ιδρυμϊτων να αποφαςύζουν για τον εαυτό τουσ πότε, πώσ και ςε ποιο ακριβώσ βαθμό οι πληροφορύεσ για τα ϊτομϊ τουσ γνωςτοποιούνται ςτουσ υπόλοιπουσ με τουσ οπούουσ επικοινωνούν. [32] Η ιδιωτικότητα πλϋον κατοχυρώνεται ωσ ϋνα θεμελιώδεσ ανθρώπινο δικαύωμα, το οπούο το ςυναντϊμε ςε κϊθε δημοκρατικό κοινωνύα. Η Ευρωπαώκό ύμβαςη Δικαιωμϊτων του Ανθρώπου (ΕΔΑ) ςτο ϊρθρο 8 αναφϋρει ότι: [Παν πρόςωπον δικαιούται εισ τον ςεβαςμόν τησ ιδιωτικόσ και οικογενειακόσ ζωόσ του, τησ κατοικύασ του και τησ αλληλογραφύασ του]. [Φϊρτησ των θεμελιωδών Δικαιωμϊτων τησ Ευρωπαώκόσ Ϊνωςησ] Επύςησ, το ύνταγμα τησ Ελλϊδοσ ςτο ϊρθρο 9 αναγορεύει την κατοικύα του καθενόσ ςε ϊςυλο και ορύζει την ιδιωτικό και οικογενειακό ζωό του ατόμου απαραβύαςτη. 3

Αντύςτοιχα, ςτο ϊρθρο 15 ςτο ύνταγμα τησ Κυπριακόσ Δημοκρατύασ αναφϋρεται ότι ϋκαςτοσ ϋχει το δικαύωμα όπωσ η ιδιωτικό και οικογενειακό αυτού ζωό τυγχϊνει ςεβαςμού, ενώ ςτο ϊρθρο 16 αναγορεύεται την κατοικύα του καθενόσ ωσ απαραβύαςτη. υχνϊ οι οριςμού τησ ιδιωτικότητασ διαφϋρουν αρκετϊ ο ϋνασ από τον ϊλλον. Αυτό ςυμβαύνει γιατύ, πϋρα από την προςϋγγιςη του οριςμού από τον εκϊςτοτε ςτοχαςτό, π.χ. νομικό προςϋγγιςη, κοινωνικό προςϋγγιςη, πολιτικό προςϋγγιςη, για την διατύπωςη ενόσ οριςμού παύζει ςημαντικό ρόλο και το κοινωνικό-πολιτικό πλαύςιο αλλϊ και το περιβϊλλον τησ εποχόσ ςτην οπούα ορύζεται. Ο Rosenberg (1992) προςϋγγιςε την ιδιωτικότητα ορύζοντασ τρεισ ϋννοιεσ [ 31 ] : 1) Φωρικό Εδαφικό Ιδιωτικότητα (territorial privacy): Αναφϋρεται ςτην προςταςύα του ςτενού φυςικού χώρου που περιβϊλει ϋνα ϊτομο π.χ. χώροσ εργαςύασ 2) Ιδιωτικότητα του ατόμου (privacy of the person): Αναφϋρεται ςτην προςταςύα του ατόμου από αναύτιεσ παρεμβϊςεισ τρύτων ςε αυτό, π.χ. φυςικό ϋρευνα χωρύσ δικαιολογύα, ϋλεγχο για κατοχό φαρμϊκων, ανόθικη και παρϊνομη ϋρευνα για την απόκτηςη προςωπικών πληροφοριών κλπ. 3) Ιδιωτικότητα τησ πληροφορύασ (informational privacy): Αναφϋρεται ςτο ειδικότερο δικαύωμα του κϊθε ατόμου να ελϋγχει αν και με ποιο τρόπο τα προςωπικϊ του δεδομϋνα ςυλλϋγονται, αποθηκεύονται επεξεργϊζονται και διαμοιρϊζονται ςε τρύτουσ. Παρ όλεσ όμωσ τισ εναλλαγϋσ το δικαύωμα ςτην ιδιωτικότητα δεν διαφοροποιεύται ουςιωδώσ. Ψςτόςο, με την πϊροδο των ετών και με την αλματώδη εξϋλιξη τησ τεχνολογύασ, ϋχουν αλλϊξει δραματικϊ οι τεχνικϋσ δυνατότητεσ παραβύαςόσ του. 4

1.2 Η Ιδιωτικότητα ςε περιβϊλλον διαδικτύου Η διϊδοςη τησ τεχνολογύασ των υπολογιςτών πλϋον εύναι κυρύαρχη ςε όλουσ τουσ τομεύσ τησ ζωό μασ, ενώ η διαςύνδεςη των υπολογιςτών μϋςω του διαδικτύου ϋχει επιφϋρει δραματικό αλλαγό ςτην οικονομικό και ςτην κοινωνικό ανϊπτυξη τησ κοινωνύασ. Ϊτςι η ςυλλογό πληροφοριών καθύςταται ιδιαύτερα εύκολη ςτην ςημερινό εποχό, όπου καθημερινϊ δεκϊδεσ χιλιϊδεσ δεδομϋνα μεταφϋρονται μϋςα από διεθνό δύκτυα μϋςα ςε ελϊχιςτο χρόνο, δια μϋςου του διαδικτύου. Ψςτόςο τα νϋα ςυςτόματα τησ τεχνολογύασ και οι νϋεσ εφαρμογϋσ ϋχουν καταςτόςει και ιδιαύτερα δυςχερό την εφαρμογό τησ νομοθεςύασ περύ προςταςύασ των προςωπικών δεδομϋνων. ημαντικϊ ζητόματα για την προςταςύα των προςωπικών δεδομϋνων προκύπτουν, από τα διϊφορα λογιςμικϊ ςυςτόματα και εφαρμογϋσ του κυβερνοχώρου. Καθώσ ολοϋνα και περιςςότερεσ εφαρμογϋσ χρηςιμοποιούν προςωπικϊ δεδομϋνα, π.χ. για την παροχό νϋων, προςωποποιημϋνων υπηρεςιών, που διευκολύνουν το χρόςτη ςτισ καθημερινϋσ του ςυναλλαγϋσ με τον ψηφιακό κόςμο. Σαυτόχρονα όμωσ, παρουςιϊζονται ςυνεχώσ και νϋοι κύνδυνοι, τόςο αναφορικϊ με την αθϋλητη αποκϊλυψη τησ ταυτότητασ των χρηςτών, όςο και με την παραβύαςη τησ επεξεργαςύασ των προςωπικών τουσ δεδομϋνων. Για όλουσ αυτούσ τουσ λόγουσ εύναι πλϋον επιτακτικό η ανϊγκη δημιουργύασ νομικών κανόνων ικανών να προςτατεύουν επαρκώσ την ιδιωτικό ζωό του ατόμου, αλλϊ και κυρύωσ μηχανιςμών εφαρμογόσ τουσ οι οπούοι θα πρϋπει να βρύςκονται ςε ςυνεχό εναρμόνιςη με τισ ςύγχρονεσ τεχνολογικϋσ εξελύξεισ. Ϊτςι, ςτην ςύγχρονη ψηφιακό εποχό όπου ζούμε, προβϊλει ϋντονα η ανϊγκη για τον εκςυγχρονιςμό του νομικού πλαιςύου και την θϋςπιςη νϋου που θα εύναι αναπόςπαςτα ςυνδεδεμϋνο με τισ τεχνολογικϋσ εξελύξεισ, και το οπούο θα μπορεύ να εξαςφαλύςει επαρκό προςταςύα ϋναντι τον διαφαινόμενων απειλών. Προσ αυτόν την κατεύθυνςη κινεύται το ςχϋδιο του νϋου κανονιςμού τησ Ευρωπαώκόσ Ϊνωςησ για την προςταςύα των προςωπικών δεδομϋνων. 5

1.3 Δομό τησ διατριβόσ Η παρούςα διατριβό αποτελεύ μια μελϋτη των βαςικών αρχών προςταςύασ προςωπικών δεδομϋνων, όπωσ αυτϋσ ιςχύουν μϋχρι ςόμερα, καθώσ και τησ νϋασ πρόταςησ Κανονιςμού τησ Ευρωπαώκόσ Επιτροπόσ που εύναι υπό διαβούλευςη. το πρώτο κεφϊλαιο επιςημαύνεται η ϋννοια τησ ιδιωτικότητασ, η οπούα εύναι ϊρρηκτα ςυνδεδεμϋνη με τα προςωπικϊ δεδομϋνα των ανθρώπων, το δεύτερο κεφϊλαιο αναλύεται ο οριςμόσ των προςωπικών δεδομϋνων, τονύζεται η ανϊγκη για την προςταςύα τουσ, και γύνεται αναφορϊ ςτο το υπϊρχον νομικό πλαύςιο. το τρύτο κεφϊλαιο αναφϋρονται κύρια τεχνολογικϊ θϋματα που βϊζουν ςε κύνδυνο την προςταςύα των προςωπικών δεδομϋνων ςτο διαδύκτυο, το τϋταρτο κεφϊλαιο αναλύεται ο νϋοσ κανονιςμόσ τησ Ευρωπαώκόσ Ϊνωςησ ο οπούοσ εύναι υπό διαβούλευςη, και τονύζεται η αναγκαιότητα αυτόσ τησ αλλαγόσ ςτον τομϋα τησ πληροφορικόσ. Και ςτο τελευταύο κεφϊλαιο επιςημαύνονται τα προβλόματα που πιθανότατα να προκύψουν κατϊ την εφαρμογό του νϋου κανονιςμού με βϊςη τησ υπϊρχουςα τεχνολογύασ. 6

Κεφϊλαιο 2 Η προςταςύα των προςωπικών δεδομϋνων ςτην Ευρωπαώκό Ένωςη Όπωσ όδη αναφϋρθηκε ςτο προηγούμενο κεφϊλαιο, η ανϊγκη για την κατοχύρωςη του ςεβαςμού και τησ προςταςύασ τησ ανθρώπινησ αξιοπρϋπειασ, τησ ιδιωτικόσ ζωόσ και τησ ελεύθερησ ανϊπτυξησ τησ προςωπικότητασ του ατόμου (και κατ επϋκταςη τησ αςφϊλειασ των προςωπικών δεδομϋνων του, ωσ μιασ ϋκφανςη του δικαιώματοσ τησ ανθρώπινησ αξιοπρϋπειασ) θεωρούνται θεμελιώδη δικαιώματα και κατευθυντόριεσ αρχϋσ κϊθε δημοκρατικόσ κοινωνύασ. Ψσ εκ τούτου, η προςταςύα των προςωπικών δεδομϋνων, αποτελεύ μια ιδιαύτερα ςημαντικό πτυχό τησ ιδιωτικότητασ των ατόμων. Η προςπϊθεια για την τόρηςη των ανωτϋρω αρχών δεν εύναι εύκολη. Σο πρόβλημα δε επιτεύνεται από την τερϊςτια πρόοδο ςτον τομϋα τησ πληροφορικόσ, την ανϊπτυξη νϋων ιςχυρών τεχνολογιών, νϋων μορφών ηλεκτρονικών ςυναλλαγών και των αναγκών για την ηλεκτρονικό οργϊνωςη του κρϊτουσ (ηλεκτρονικό διακυβϋρνηςη), τα οπούα ςυντελούν ςτο να υπϊρχει αυξημϋνη ζότηςη των προςωπικών πληροφοριών από τουσ ιδιωτικούσ και τουσ δημόςιουσ φορεύσ. 7

Κύριο ςτόχο, ςε ευρωπαώκό επύπεδο, αποτϋλεςε η προςταςύα τησ ιδιωτικόσ ζωόσ, και κατ επϋκταςη η προςταςύα των προςωπικών δεδομϋνων των πολιτών, ταυτόχρονα όμωσ με την διευκόλυνςη τησ νόμιμησ κυκλοφορύασ των δεδομϋνων προςωπικού χαρακτόρα εντόσ τησ Ευρωπαώκόσ Ϊνωςησ. το κεφϊλαιο αυτό θα περιγρϊψουμε το υπϊρχον νομικό πλαύςιο τησ Ευρωπαώκόσ Ϊνωςησ που κατοχυρώνει την προςταςύα των προςωπικών δεδομϋνων. 2.1 Νομικό Πλαύςιο Για την προςταςύα των προςωπικών δεδομϋνων του ατόμου ςτην ςύγχρονη εποχό κρύθηκε ότι χρειϊζεται μια νομικό ρύθμιςη η οπούα θα ρυθμύςει ενιαύα το ζότημα ςτην Ευρωπαώκό Ϊνωςη, καθώσ δεν θεωρεύται ότι δεν επαρκούν οι νομικϋσ ρυθμύςεισ και εγγυόςεισ ςε επύπεδο κρατών. το πλαύςιο αυτό ϋχει θεςπιςτεύ η ευρωπαώκό οδηγύα 95/46/ΕΚ η οπούα αποτελεύ το βαςικό κεύμενο αναφορϊσ ςε ευρωπαώκό επύπεδο για θϋματα προςταςύασ δεδομϋνων προςωπικού χαρακτόρα. Η οδηγύα αυτό θϋτει τουσ κατευθυντόριουσ κανόνεσ για την προςταςύα των προςωπικών δεδομϋνων ςε όλα τα κρϊτη-μϋλη τησ Ευρωπαώκόσ Ϊνωςησ. Με την οδηγύα αυτό θεςπύζεται ϋνα κανονιςτικό πλαύςιο που αποςκοπεύ ςτην εγκαθύδρυςη μιασ ιςορροπύασ μεταξύ του υψηλού επιπϋδου προςταςύασ τησ ιδιωτικόσ ζωόσ των προςώπων και τησ διευκόλυνςησ τησ νόμιμησ κυκλοφορύασ των δεδομϋνων προςωπικού χαρακτόρα ανϊ την Ευρωπαώκό Ϊνωςη (ΕΕ). Προσ το ςκοπό αυτό, η οδηγύα ορύζει τα όρια για τη ςυλλογό και τη χρηςιμοπούηςη των δεδομϋνων προςωπικού χαρακτόρα και απαιτεύ τη δημιουργύα, ςε κϊθε κρϊτοσ μϋλοσ, ενόσ ανεξϊρτητου εθνικού φορϋα επιφορτιςμϋνου με την προςταςύα των δεδομϋνων αυτών. ε όλα τα κρϊτη-μϋλη ϋχει ενςωματωθεύ η ανωτϋρω οδηγύα ςτην εθνικό τουσ ϋννομη τϊξη (με μικρϋσ διαφοροποιόςεισ ςε επύ μϋρουσ ςημεύα ο «πυρόνασ» τησ οδηγύασ εύναι κοινόσ ςε όλεσ τισ χώρεσ). Επύςησ, ςε όλα τα κρϊτη-μϋλη ϋχει θεςπιςτεύ μια ανεξϊρτητη Αρχό, με κύρια αποςτολό την εποπτεύα εφαρμογόσ του ςχετικού νόμου περύ προςταςύασ προςωπικών δεδομϋνων. την Κύπρο υπϊρχει το Γραφεύο Επιτρόπου Προςταςύασ Δεδομϋνων το οπούο ςυςτϊθηκε το Μϊιο 2002 μετϊ τη θϋςπιςη του περύ Επεξεργαςύασ Δεδομϋνων Προςωπικού Φαρακτόρα 8

(Προςταςύα του Ατόμου) Νόμου του 2001. Ο Νόμοσ εφαρμόζεται τόςο ςτον ιδιωτικό όςο και ςτο δημόςιο τομϋα, ςυμπεριλαμβανομϋνησ τησ Αςτυνομύασ. Ο Νόμοσ προβλϋπει τον διοριςμό Επιτρόπου Προςταςύασ Δεδομϋνων Προςωπικού Φαρακτόρα για περύοδο 4 χρόνων, η οπούα μπορεύ να ανανεωθεύ για ακόμα μια περαιτϋρω θητεύα. όμερα επύτροποσ εύναι κ. Γιϊννοσ Δανιηλύδησ ο οπούοσ ανϋλαβε τα καθόκοντα του ςτισ 27.9.2011. την Ελλϊδα αντύςτοιχα, υπϊρχει η Αρχό Προςταςύασ Προςωπικών Δεδομϋνων (ΑΠΔΠΦ), η οπούα εύναι μια ανεξϊρτητη διοικητικό Αρχό, η οπούα λειτουργεύ από τον Νοϋμβριο του 1997. Η ύδρυςη τησ ϋγινε με τον Νόμο 2472/1997 για την προςταςύα του ατόμου από την επεξεργαςύα δεδομϋνων προςωπικού χαρακτόρα (ο οπούοσ ενςωματώνει ςτο ελληνικό Δύκαιο την οδηγύα 95/46/ΕΚ), και δρα ωσ ανεξϊρτητη διοικητικό αρχό, δηλαδό μη υπαγόμενη ςε κανενόσ εύδουσ ϋλεγχο από την κυβϋρνηςη. ημειώνεται ότι η ΑΠΔΠΦ εύναι και ςυνταγματικϊ κατοχυρωμϋνη ςτο ϊρθρο 9Α του υντϊγματοσ. Ωλλεσ αρχϋσ που εποπτεύουν την επεξεργαςύα προςωπικών δεδομϋνων εύναι ςτην Ελλϊδα η Αρχό Διαςφϊλιςησ Απορρότου των Επικοινωνιών και ςτην Ευρώπη ο Ευρωπαύοσ Επόπτησ Προςταςύασ Δεδομϋνων. Δεδομϋνου ότι όλα τα κρϊτη-μϋλη τησ Ευρωπαώκόσ Ϊνωςησ ϋχουν ουςιαςτικϊ τισ ύδιεσ αρχϋσ όςον αφορϊ το νομικό πλαύςιο προςταςύασ προςωπικών δεδομϋνων, ςτη ςυνϋχεια του κεφαλαύου παρατύθενται οι αρχϋσ αυτϋσ, ακολουθούμενεσ από χαρακτηριςτικϊ παραδεύγματα προσ αποςαφόνιςό τουσ, 2.2 Σι εύναι τα προςωπικϊ δεδομϋνα Δεδομϋνα προςωπικού χαρακτόρα (ό αλλιώσ προςωπικά δεδομένα) αποτελούν οποιεςδόποτε πληροφορύεσ αναφϋρονται και περιγρϊφουν ϋνα ϊτομο, του οπούου η ταυτότητϊ του εύναι γνωςτό ό μπορεύ να εξακριβωθεύ, ϊμεςα ό ϋμμεςα. Για παρϊδειγμα, αυτϋσ οι πληροφορύεσ μπορεύ να εύναι : τα ςτοιχεύα αναγνώριςησ (ονοματεπώνυμο, αριθμόσ δελτύου ταυτότητασ, αριθμόσ φορολογικού μητρώου κλπ.) ιδιότητεσ (ηλικύα, κατοικύα, επϊγγελμα, οικογενειακό κατϊςταςη κλπ.) τα φυςικϊ χαρακτηριςτικϊ του ατόμου 9

η εκπαύδευςό του, η εργαςύα του (προώπηρεςύα, εργαςιακό ςυμπεριφορϊ κλπ) η οικονομικό του κατϊςταςη (ϋςοδα, περιουςιακϊ ςτοιχεύα, οικονομικό ςυμπεριφορϊ), τα ενδιαφϋροντϊ του ϊλλεσ δραςτηριότητϋσ του κϊθε εύδουσ αρχεύο που αναφϋρεται ςτο ϊτομο (φωτογραφύα, όχοσ κτλ.) οι ςυνόθειϋσ του Εδώ θα πρϋπει να ςημειώςουμε ότι η ϋννοια των προςωπικών δεδομϋνων εύναι πολύ πιο ευρεύα από ότι ύςωσ μπορεύ κανεύσ να αναλογιςτεύ: και αυτό απορρϋει από τον ανωτϋρω οριςμό, που ωσ προςωπικό δεδομϋνο εκλαμβϊνεται και οτιδόποτε δύναται να ςυντελϋςει ςτην ταυτοπούηςη του χρόςτη. Ψσ ενδεικτικό παρϊδειγμα, ςημειώνεται ότι και ςτην περύπτωςη μιασ υπηρεςύασ κοινωνικόσ δικτύωςησ που δεν ϋχουμε δώςει το πραγματικό μασ όνομα αλλϊ ϋνα ψευδώνυμο (nickname), αυτό επύςησ εμπύπτει ςτη ϋννοια των προςωπικών δεδομϋνων, καθώσ μπορεύ να ςυντελϋςει (ενδεχομϋνωσ ςε ςυνδυαςμό με ϊλλεσ πληροφορύεσ) ςτην πλόρη ταυτοπούηςη του χρόςτη. Αντύςτοιχα, και η διαδικτυακό (IP) διεύθυνςη του υπολογιςτό, εκλαμβϊνεται ωσ προςωπικό δεδομϋνο, γιατύ μπορεύ επύςησ, ϋςτω και υπό προώποθϋςεισ, να αποκαλύψει τον χρόςτη του υπολογιςτό. Τπϊρχουν όμωσ και κϊποιεσ ιδιαύτερεσ κατηγορύεσ προςωπικών δεδομϋνων, τα λεγόμενα ευαύςθητα προςωπικϊ δεδομϋνα, τα οπούα χρόζουν ακόμα μεγαλύτερησ προςταςύασ λόγω του ότι εμπύπτουν ςτον λεγόμενο ςκληρό πυρόνα του δικαιώματοσ τησ ιδιωτικότητασ. Σα δεδομϋνα αυτϊ εύναι εκεύνα τα οπούα αναφϋρονται: ςτη φυλετικό ό εθνικό προϋλευςη, ςτα πολιτικϊ φρονόματα, ςτισ θρηςκευτικϋσ ό φιλοςοφικϋσ πεποιθόςεισ, ςτη ςυμμετοχό ςε ςυνδικαλιςτικό οργϊνωςη, ςτην υγεύα, 10

ςτην κοινωνικό πρόνοια, ςτην ερωτικό ζωό του ατόμου, ςτισ ποινικϋσ διώξεισ και καταδύκεσ καθώσ και ςτη ςυμμετοχό ςε ςυναφεύσ με τα ανωτϋρω ενώςεισ προςώπων. Σα ευαύςθητα δεδομϋνα προςτατεύονται από τον νόμο (όπωσ θα δούμε ςτη ςυνϋχεια) με αυςτηρότερεσ ρυθμύςεισ από ότι τα απλϊ προςωπικϊ δεδομϋνα. την πρϊξη, τα μη ευαύςθητα προςωπικϊ δεδομϋνα εύθιςται να αποκαλούνται απλϊ προςωπικϊ δεδομϋνα. Επιςημαύνεται ότι ςυγκεντρωτικϊ δεδομϋνα ςτατιςτικόσ φύςησ, από τα οπούα δεν μπορεύ να εξαχθεύ κϊποια πληροφορύα ςχετικϊ με τα ϊτομα ςτα οπούα αναφϋρονται, δεν αποτελούν δεδομϋνα προςωπικού χαρακτόρα: ςε αυτϋσ τισ περιπτώςεισ, δεν εφαρμόζεται το εν λόγω νομικό πλαύςιο. 2.3 Επεξεργαςύα των προςωπικών δεδομϋνων Τποκεύμενο των δεδομϋνων ορύζεται το ϊτομο (φυςικό πρόςωπο) ςτο οπούο αναφϋρονται οι πληροφορύεσ των προςωπικών δεδομϋνων. Επεξεργαςύα των προςωπικών δεδομϋνων αποκαλεύται οποιαδόποτε ενϋργεια, η οπούα αφορϊ τα δεδομϋνα προςωπικού χαρακτόρα όπωσ: ςυλλογό, καταχώρηςη, οργϊνωςη, διατόρηςη ό αποθόκευςη, εξαγωγό, χρόςη, ανϊγνωςη, διαβύβαςη, διϊδοςη, ςυςχϋτιςη, τροποπούηςη, δϋςμευςη, διαςύνδεςη, καταςτροφό ό διαγραφό. Από το ανωτϋρω οριςμό γύνεται ςαφϋσ ότι, πρακτικϊ, οποιαδόποτε ενϋργεια επύ προςωπικών δεδομϋνων αποτελεύ επεξεργαςύα αυτών και, ωσ εκ τούτου, υπόκειται ςτο ςχετικό νόμο. Καθημερινϊ υπϊρχουν γύρω μασ αμϋτρητα παραδεύγματα επεξεργαςύασ προςωπικών δεδομϋνων: Οι ιατρού τηρούν αρχεύα ιατρικών εξετϊςεών μασ, αλλϊ και ϊλλα ςχετικϊ με την υγεύα μασ ςτοιχεύα. Περαιτϋρω, κϊθε ςυνταγογρϊφηςη γύνεται πλϋον ηλεκτρονικϊ, οπότε 11

υπϊρχει δημιουργύα κεντρικού αρχεύου με τισ ςυνταγογραφόςεισ όλων των αςθενών. Σα ανωτϋρω αποτελούν επεξεργαςύα ευαύςθητων προςωπικών δεδομϋνων (δεδομϋνων υγεύασ). Η Γενικό Γραμματεύα Πληροφοριακών υςτημϊτων του Τπουργεύου Οικονομικών τηρεύ τα φορολογικϊ ςτοιχεύα όλων φορολογουμϋνων (απλϊ προςωπικϊ δεδομϋνα) Οι εργοδότεσ τηρούν ςτοιχεύα υπαλλόλων (βιογραφικϊ ςημειώματα, τύτλουσ, αναρρωτικϋσ ϊδειεσ κτλ απλϊ αλλϊ και ευαύςθητα προςωπικϊ δεδομϋνα) Κατϊ την εγγραφό ενόσ χρόςτη ςε μύα διαδικτυακό υπηρεςύα, ςυμπληρώνει διϊφορα ςτοιχεύα τα οπούα και τηρούνται από τον πϊροχο τησ υπηρεςύασ ε μύα υπηρεςύα κοινωνικόσ δικτύωςησ, αναρτούμε οι ύδιοι προςωπικϊ μασ δεδομϋνα (φωτογραφύεσ, απόψεισ μασ, δόλωςη φύλων μασ). Όταν κϊποιοσ «ςερφϊρει» ςτο Διαδύκτυο, οι προτιμόςεισ του ςτισ ςελύδεσ που επιςκϋπτεται καταγρϊφονται με ςκοπό την εμφϊνιςη ςτον υπολογιςτό του αντύςτοιχων διαφημιςτικών μηνυμϊτων. Όλα τα παραπϊνω εύναι μύα ενδεικτικό λύςτα των διαφόρων ειδών επεξεργαςύασ που υφύςτανται τα προςωπικϊ μασ δεδομϋνα, ενώ υπϊρχουν ακόμα εκατοντϊδεσ τϋτοιεσ λύςτεσ που θα μπορούςε να καταγρϊψει κανεύσ με βϊςη την καθημερινότητα ενόσ ατόμου. Oοποιοδόποτε φυςικό ό νομικό πρόςωπο του δημοςύου ό ιδιωτικού τομϋα καθορύζει το ςκοπό και τον τρόπο τησ επεξεργαςύασ ονομϊζεται υπεύθυνοσ επεξεργαςύασ και εύναι αυτόσ που ϋχει την κύρια ευθύνη όςο αφορϊ την πλόρη εξαςφϊλιςη τησ αςφϊλειασ των προςωπικών δεδομϋνων και τη γενικότερη ςυμμόρφωςη με τισ διατϊξεισ του νόμου περύ προςταςύασ προςωπικών δεδομϋνων. Αντύςτοιχα κϊθε φυςικό ό νομικό πρόςωπο του δημόςιου ό ιδιωτικού τομϋα που επεξεργϊζεται δεδομϋνα για λογαριαςμό κϊποιου υπεύθυνου επεξεργαςύασ ονομϊζεται εκτελών την επεξεργαςύα. Για παρϊδειγμα, αν ϋνασ δημόςιοσ οργανιςμόσ ϋχει αναθϋςει ςε μύα επιχεύρηςη την ανϊπτυξη και ςυντόρηςη πληροφοριακού ςυςτόματοσ, μϋςω του οπούου πραγματοποιεύται επεξεργαςύα προςωπικών δεδομϋνων, τότε ο οργανιςμόσ αποτελεύ τον υπεύθυνο επεξεργαςύασ, ενώ η επιχεύρηςη αποτελεύ τον εκτελούντα την επεξεργαςύα. Επύςησ η Ευρωπαώκό Οδηγύα 95/46 ςτα ϊρθρα 26 και 27 [61] ενθαρρύνει τα κρϊτη και τουσ υπεύθυνουσ επεξεργαςύασ να καταρτύςουν κώδικεσ δεοντολογύασ βϊςη των οπούων θα γύνεται η 12

οποιαδόποτε επεξεργαςύα των δεδομϋνων, οι δεοντολογικού κώδικεσ υποβϊλλονται ςτην νομικό αρχό του κϊθε κρϊτουσ μαζύ με την ςύςταςη λειτουργύασ αρχεύου προςωπικών δεδομϋνων, όπου μϋςα θα αναφϋρεται αναλυτικϊ ο ςκοπόσ τησ ςυλλογόσ και επεξεργαςύασ των προςωπικών δεδομϋνων η οπούα αρχό μπορεύ να τουσ δημοςιεύει καταλλόλωσ. Οποιαδόποτε μη ςυμμόρφωςη των υπεύθυνων επεξεργαςύασ ςτην διαχεύριςη των προςωπικών δεδομϋνων αποτελεύ διϊπραξη πειθαρχικού παραπτώματοσ και διώκεται νομικϊ. 2.4 Προώποθϋςεισ νομιμότητασ τησ επεξεργαςύασ των προςωπικών δεδομϋνων Θεμελιώδεισ προώποθϋςεισ για τη νομιμότητα τησ επεξεργαςύασ προςωπικών δεδομϋνων αποτελούν η αρχό του ςκοπού και η αρχό τησ αναλογικότητασ. Ειδικότερα, για να εύναι νόμιμη η επεξεργαςύα προςωπικών δεδομϋνων, θα πρϋπει: Σα δεδομϋνα να ςυλλϋγονται για καθοριςμϋνουσ, ςαφεύσ και νόμιμουσ ςκοπούσ, και να υφύςτανται επεξεργαςύα μόνο ςτο πλαύςιο των ςκοπών αυτών (αρχό του ςκοπού) Να εύναι ςυναφό, πρόςφορα και όχι περιςςότερα από όςα κϊθε φορϊ απαιτεύται για το ςκοπό επεξεργαςύασ (αρχό τησ αναλογικότητασ) Να εύναι ακριβό και μόνο όςα απαιτεύ ο ςκοπόσ τησ επεξεργαςύασ Να επιτρϋπουν τον προςδιοριςμό τησ ταυτότητασ του υποκειμϋνου μόνο κατϊ την διϊρκεια που απαιτεύται για την ολοκλόρωςη των ςκοπών τησ ςυλλογόσ τουσ και την επεξεργαςύα τουσ. Με την παρϋλευςη τησ περιόδου αυτόσ τα δεδομϋνα πρϋπει να καταςτρϋφονται. Ιδιαύτερα η αρχό τησ αναλογικότητασ εύναι ιδιαύτερα ςημαντικό, αφού καλύπτει κρύςιμα τμόματα τησ επεξεργαςύασ τα οπούα, ςε πολλϋσ περιπτώςεισ, εύναι δυςδιϊκριτα: γενικότερα, βϊςει τησ αρχόσ τησ αναλογικότητασ, προκύπτει ότι τα ςυλλεγόμενα ςτοιχεύα πρϋπει να εύναι αναγκαύα και πρόςφορα για τον επιδιωκόμενο ςκοπό, ο οπούοσ δεν μπορεύ να επιτευχθεύ με εξύςου αποτελεςματικϊ αλλϊ λιγότερο επαχθό μϋςα. Σο ανωτϋρω εύναι ζωτικόσ ςημαςύασ για την προςταςύα των ατόμων, ωςτόςο το ερώτημα δεν ϋχει πϊντα προφανό απϊντηςη «εύναι πρϊγματι υποχρεωτικό να ςυλλϋγουν όλα τα δεδομϋνα που μου ζητούνται;» δεν ϋχει πϊντα προφανό απϊντηςη. 13

Επιςημαύνεται ότι εφόςον για δεδομϋνα που ϋχουν ςυλλεχθεύ διαπιςτωθεύ κατϊ την επεξεργαςύα τουσ ότι υπϊρχει νομικό παρϊβαςη, θα πρϋπει να γύνεται αυτομϊτωσ διακοπό τησ ςυλλογόσ ό τησ επεξεργαςύασ και τα προςωπικϊ δεδομϋνα να καταςτρϋφονται με πλόρη ευθύνη του υπευθύνου επεξεργαςύασ των δεδομϋνων. Πϋραν των ανωτϋρω, βαςικό προώπόθεςη για τη νομιμότητα τησ επεξεργαςύασ εύναι η ςαφόσ, ρητό και ειδικό ςυγκατϊθεςη των υποκειμϋνων των δεδομϋνων. Τπϊρχουν περιπτώςεισ όπου η επεξεργαςύα μπορεύ να εύναι νόμιμη και χωρύσ τη ςυγκατϊθεςη των υποκειμϋνων των δεδομϋνων (για παρϊδειγμα, όταν επιβϊλλεται από νόμο, όταν εύναι αναγκαύα για την εκτϋλεςη ςύμβαςησ, ό όταν η επεξεργαςύα εύναι απολύτωσ αναγκαύα για την ικανοπούηςη ϋννομου ςυμφϋροντοσ του υπευθύνου επεξεργαςύασ ό τρύτου και το οπούο υπερϋχει προφανώσ των δικαιωμϊτων των προςώπων ςτα οπούα αναφϋρονται τα δεδομϋνα). 2.5 Τποχρϋωςη για γνωςτοπούηςη και αςφϊλεια τησ επεξεργαςύασ Σο ϊρθρο 6 του Ν2472/1997 αναφϋρει ότι ο υπεύθυνοσ επεξεργαςύασ υποχρεούται να γνωςτοποιόςει εγγρϊφωσ ςτην Αρχό, τη ςύςταςη και λειτουργύα αρχεύου ό την ϋναρξη τησ επεξεργαςύασ. Με την γνωςτοπούηςη αυτό πρϋπει να δηλώςει τα προςωπικϊ του δεδομϋνα (ονοματεπώνυμο ό επωνυμύα ό τύτλοσ) καθώσ και την διεύθυνςη όπου εύναι εγκατεςτημϋνο το αρχεύο ό ο κύριοσ εξοπλιςμόσ που υποςτηρύζει την επεξεργαςύα των δεδομϋνων. Επιπλϋον θα γύνει αναλυτικό περιγραφό : ςτο ςκοπού τησ επεξεργαςύασ, ςτο εύδοσ των δεδομϋνων ςτο χρονικό διϊςτημα όπου θα πραγματοποιηθεύ η όποια επεξεργαςύα ςτουσ αποδϋκτεσ όπου θα ανακοινωθούν τα προςωπικϊ δεδομϋνα ςτισ όποιεσ διαβιβϊςεισ ενδεχομϋνωσ να γύνουν ςε τρύτεσ χώρεσ ςτα βαςικϊ χαρακτηριςτικϊ του ςυςτόματοσ και ςτα μϋτρα αςφαλεύασ του ςυςτόματοσ 14

Σο ϊρθρο10 του Ν2472/1997 τονύζει ότι η επεξεργαςύα των δεδομϋνων προςωπικού χαρακτόρα εύναι πϊντα απόρρητη. Διεξϊγεται αποκλειςτικϊ και μόνο από πρόςωπα που τελούν υπό τον ϋλεγχο του υπεύθυνου επεξεργαςύασ ό του εκτελούντοσ την επεξεργαςύα, και μόνον κατ εντολό του. Επιπλϋον ο υπεύθυνοσ επεξεργαςύασ οφεύλει να λϊβει όλα τα απαραύτητα μϋτρα για την αυςτηρό τόρηςη του απορρότου και την πλόρη προςταςύα των δεδομϋνων από οποιονδόποτε κύνδυνο, και κυρύωσ από κϊθε εύδουσ αθϋμιτη επεξεργαςύα. Και τϋλοσ η αρχό παρϋχει οδηγύεσ ό εκδύδει κανονιςτικϋσ πρϊξεισ ςχετικϊ με τον βαθμό αςφϊλειασ των δεδομϋνων και των υπολογιςτικών και επικοινωνιακών υποδομών, καθώσ και για τη χρόςη τεχνολογιών ενύςχυςησ τησ ιδιωτικότητασ. 2.6 Επεξεργαςύα ευαύςθητων δεδομϋνων το ϊρθρο 7 του ν 2472 αναφϋρεται ότι ςτα ευαύςθητα προςωπικϊ δεδομϋνα, απαγορεύεται η ςυλλογό και η επεξεργαςύα των ευαύςθητων δεδομϋνων. Ψςτόςο κατ εξαύρεςη επιτρϋπεται η ςυλλογό και η επεξεργαςύα τουσ, καθώσ και η ύδρυςη και λειτουργύα ςχετικού αρχεύου, μόνο ύςτερα από ϊδεια τησ Αρχόσ Προςταςύασ Δεδομϋνων Προςωπικού Φαρακτόρα, και μόνο όταν ςυντρϋχουν μύα ό περιςςότερεσ από τισ ακόλουθεσ προώποθϋςεισ: Σο υποκεύμενο ϋδωςε τη γραπτό ςυγκατϊθεςό του, εκτόσ εϊν η ςυγκατϊθεςη ϋχει αποςπαςθεύ με τρόπο που αντύκειται ςτο νόμο ό τα χρηςτϊ όθη. Η επεξεργαςύα εύναι αναγκαύα για τη διαφύλαξη ζωτικού ςυμφϋροντοσ του υποκειμϋνου ό προβλεπόμενου από το νόμο ςυμφϋροντοσ τρύτου, εϊν το υποκεύμενο τελεύ ςε φυςικό ό νομικό αδυναμύα να δώςει τη ςυγκατϊθεςό του. Η επεξεργαςύα αφορϊ δεδομϋνα που δημοςιοποιεύ το ύδιο το υποκεύμενο ό εύναι αναγκαύα για την αναγνώριςη, ϊςκηςη ό υπερϊςπιςη δικαιώματοσ ενώπιον δικαςτηρύου ό πειθαρχικού οργϊνου. 15

Η επεξεργαςύα αφορϊ θϋματα υγεύασ και εκτελεύται από πρόςωπο που αςχολεύται κατ επϊγγελμα με την παροχό υπηρεςιών υγεύασ και υπόκειται ςε καθόκον εχεμύθειασ ό ςε ςυναφεύσ κώδικεσ δεοντολογύασ, υπό τον όρο ότι η επεξεργαςύα εύναι απαραύτητη για την ιατρικό πρόληψη, διϊγνωςη, περύθαλψη ό τη διαχεύριςη υπηρεςιών υγεύασ. Η επεξεργαςύα εκτελεύται από Δημόςια Αρχό και εύναι αναγκαύα εύτε για λόγουσ εθνικόσ αςφϊλειασ, εύτε για την εξυπηρϋτηςη των αναγκών εγκληματολογικόσ ό ςωφρονιςτικόσ πολιτικόσ και αφορϊ τη διακρύβωςη εγκλημϊτων, ποινικϋσ καταδύκεσ ό μϋτρα αςφαλεύασ εύτε για λόγουσ προςταςύασ τησ δημόςιασ υγεύασ, εύτε για την ϊςκηςη δημόςιου φορολογικού ελϋγχου ό δημόςιου ελϋγχου κοινωνικών παροχών. Η επεξεργαςύα πραγματοποιεύται για ερευνητικούσ και επιςτημονικούσ αποκλειςτικϊ ςκοπούσ και υπό τον όρο ότι τηρεύται η ανωνυμύα και λαμβϊνονται όλα τα απαραύτητα μϋτρα για την προςταςύα των δικαιωμϊτων των προςώπων ςτα οπούα αναφϋρονται. Η επεξεργαςύα αφορϊ δεδομϋνα δημοςύων προςώπων, εφόςον αυτϊ ςυνδϋονται με την ϊςκηςη δημοςύου λειτουργόματοσ ό τη διαχεύριςη ςυμφερόντων τρύτων, και πραγματοποιεύται αποκλειςτικϊ για την ϊςκηςη του δημοςιογραφικού επαγγϋλματοσ. Η ϊδεια τησ Αρχόσ χορηγεύται μόνο εφόςον η επεξεργαςύα εύναι απολύτωσ αναγκαύα για την εξαςφϊλιςη του δικαιώματοσ πληροφόρηςησ επύ θεμϊτων δημοςύου ενδιαφϋροντοσ καθώσ και ςτο πλαύςιο καλλιτεχνικόσ ϋκφραςησ και εφόςον δεν παραβιϊζεται με οποιονδόποτε τρόπο το δικαύωμα προςταςύασ τησ ιδιωτικόσ και οικογενειακόσ ζωόσ. Η Αρχό χορηγεύ ϊδεια ςυλλογόσ και επεξεργαςύασ ευαύςθητων δεδομϋνων, καθώσ και ϊδεια ιδρύςεωσ και λειτουργύασ ςχετικού αρχεύου, ύςτερα από αύτηςη του υπεύθυνου επεξεργαςύασ. Εφόςον η Αρχό διαπιςτώςει ότι πραγματοποιεύται επεξεργαςύα ευαύςθητων δεδομϋνων, η γνωςτοπούηςη αρχεύου επϋχει θϋςη αιτόςεωσ για τη χορόγηςη ϊδειασ. 16

Η Αρχό μπορεύ να επιβϊλλει όρουσ και προώποθϋςεισ για την αποτελεςματικότερη προςταςύα του δικαιώματοσ ιδιωτικόσ ζωόσ των υποκειμϋνων ό τρύτων. Πριν χορηγόςει την ϊδεια, η Αρχό καλεύ ςε ακρόαςη τον υπεύθυνο επεξεργαςύασ ό τον εκπρόςωπο του και τον εκτελούντα την επεξεργαςύα. Η ϊδεια εκδύδεται για οριςμϋνο χρόνο, ανϊλογα με τον ςκοπό τησ επεξεργαςύασ. Και μπορεύ να ανανεωθεύ ύςτερα από αύτηςη του υπεύθυνου επεξεργαςύασ. Τπϊρχουν όμωσ και μερικϋσ περιπτώςεισ όπου οι υπεύθυνοι επεξεργαςύασ απαλλϊςςονται από την υποχρϋωςη γνωςτοπούηςησ και λόψησ ϊδειασ και αυτϋσ εύναι : 1. Όταν η επεξεργαςύα πραγματοποιεύται για ςκοπούσ που ςυνδϋονται ϊμεςα με τη ςχϋςη εργαςύασ ό ϋργου και εύναι αναγκαύα για την εκπλόρωςη υποχρϋωςησ που επιβϊλλει ο νόμοσ ό για την εκτϋλεςη τησ ςύμβαςησ και το υποκεύμενο των δεδομϋνων ϋχει προηγουμϋνωσ ενημερωθεύ πλόρωσ, και δώςει την εκ των προτϋρων ϋγκυρη και ιςχυρό ςυγκατϊθεςη του. 2. Όταν η επεξεργαςύα αφορϊ πελϊτεσ ό προμηθευτϋσ, του υποκειμϋνου των δεδομϋνων εφόςον τα δεδομϋνα δε διαβιβϊζονται ούτε κοινοποιούνται ςε τρύτουσ. 3. Σα δικαςτόρια και οι δημόςιεσ αρχϋσ δεν λογύζονται ωσ τρύτοι, εφόςον τη διαβύβαςη ό κοινοπούηςη επιβϊλλει νόμοσ ό δικαςτικό απόφαςη. 4. Δεν απαλλϊςςονται από την υποχρϋωςη γνωςτοπούηςησ οι αςφαλιςτικϋσ εταιρεύεσ για όλουσ τουσ κλϊδουσ αςφϊλιςησ, οι φαρμακευτικϋσ εταιρεύεσ εμπορύασ πληροφοριών και τα χρηματοπιςτωτικϊ ιδρύματα, όπωσ οι τρϊπεζεσ και οι εταιρεύεσ ϋκδοςησ πιςτωτικών καρτών. 5. Όταν η επεξεργαςύα γύνεται από ύδρυμα, ςωματεύο, εταιρεύα ό πολιτικϊ κόμματα και αφορϊ δεδομϋνα των μελών τουσ, εφόςον τα μϋλη αυτϊ ϋχουν δώςει τη ςυγκατϊθεςό τουσ και τα δεδομϋνα δε διαβιβϊζονται ούτε κοινοποιούνται ςε τρύτουσ. Δε λογύζονται τρύτοι τα μϋλη εφόςον η διαβύβαςη γύνεται προσ αυτούσ για τουσ ςκοπούσ των πιο πϊνω 17

ιδρυμϊτων, ςωματεύων, εταιρειών ό πολιτικών κομμϊτων, ούτε τα δικαςτόρια και οι δημόςιεσ αρχϋσ, εφόςον τη διαβύβαςη επιβϊλλει νόμοσ ό δικαςτικό απόφαςη. 6. Όταν η επεξεργαςύα γύνεται από ιατρούσ ό ϊλλα πρόςωπα που παρϋχουν υπηρεςύεσ υγεύασ και αφορϊ ιατρικϊ δεδομϋνα, εφόςον ο υπεύθυνοσ επεξεργαςύασ δεςμεύεται από το ιατρικό απόρρητο ό ϊλλο απόρρητο που προβλϋπει νόμοσ ό κώδικασ δεοντολογύασ και τα δεδομϋνα δε διαβιβϊζονται ούτε κοινοποιούνται ςε τρύτουσ. Δεν εμπύπτουν ςτην απαλλαγό τησ παρούςασ διϊταξησ τα πρόςωπα που παρϋχουν υπηρεςύεσ υγεύασ, όπωσ κλινικϋσ, νοςοκομεύα, κϋντρα υγεύασ, κϋντρα αποθεραπεύασ και αποτοξύνωςησ, αςφαλιςτικϊ ταμεύα και αςφαλιςτικϋσ εταιρεύεσ, καθώσ και οι υπεύθυνοι επεξεργαςύασ δεδομϋνων προςωπικού χαρακτόρα όταν η επεξεργαςύα διεξϊγεται ςτο πλαύςιο προγραμμϊτων τηλεώατρικόσ ό παροχόσ ιατρικών υπηρεςιών μϋςω δικτύου. 7. Όταν η επεξεργαςύα γύνεται από δικηγόρουσ και αφορϊ την παροχό νομικών υπηρεςιών προσ πελϊτεσ τουσ, εφόςον ο υπεύθυνοσ επεξεργαςύασ δεςμεύεται από υποχρϋωςη απορρότου που προβλϋπει νόμοσ και τα δεδομϋνα δε διαβιβϊζονται ούτε κοινοποιούνται ςε τρύτουσ, εκτόσ από τισ περιπτώςεισ που αυτό εύναι αναγκαύο και ςυνδϋεται ϊμεςα με την εκπλόρωςη εντολόσ του πελϊτη. 2.7 Σα δικαιώματα των υποκειμϋνων των δεδομϋνων Ο Νόμοσ 2472/1997 ςασ δύνει ςημαντικϊ επεξεργϊζονται τα προςωπικϊ ςασ δεδομϋνα. Σα δικαιώματα αυτϊ εύναι: δικαιώματα ϋναντι όλων όςων τηρούν και Σο ϊρθρο 11 του νόμου 2472 αναφϋρει το δικαύωμα τησ ενημϋρωςησ : Ο υπεύθυνοσ επεξεργαςύασ οφεύλει, κατϊ το ςτϊδιο τησ ςυλλογόσ δεδομϋνων προςωπικού χαρακτόρα, να ενημερώνει με τρόπο πρόςφορο και ςαφό το υποκεύμενο για τα εξόσ τουλϊχιςτον ςτοιχεύα: 1. την ταυτότητϊ του και την ταυτότητα του τυχόν εκπροςώπου του 2. τον ςκοπό τησ επεξεργαςύασ. 3. τουσ αποδϋκτεσ ό τισ κατηγορύεσ αποδεκτών των δεδομϋνων. 4. την ύπαρξη του δικαιώματοσ πρόςβαςησ 18

Σο ϊρθρο 12 του νόμου 2472 αναφϋρει το δικαύωμα τησ πρόςβαςησ : Με αυτό το ϊρθρο το υποκεύμενο των δεδομϋνων ότι ϋχει το δικαύωμα να ζητεύ και να λαμβϊνει από τον υπεύθυνο επεξεργαςύασ, χωρύσ καθυςτϋρηςη και κατϊ τρόπο εύληπτο και ςαφό, τισ ακόλουθεσ πληροφορύεσ: 1. Όλα τα δεδομϋνα προςωπικού χαρακτόρα που το αφορούν, καθώσ και την προϋλευςό τουσ. 2. Σουσ ςκοπούσ τησ επεξεργαςύασ, τουσ αποδϋκτεσ ό τισ κατηγορύεσ αποδεκτών. 3. Σην εξϋλιξη τησ επεξεργαςύασ για το χρονικό διϊςτημα από την προηγούμενη ενημϋρωςη ό πληροφόρηςό του. 4. Ση λογικό τησ αυτοματοποιημϋνησ επεξεργαςύασ. 5. Κατϊ περύπτωςη, τη διόρθωςη, τη διαγραφό ό τη δϋςμευςη (κλεύδωμα) των δεδομϋνων των οπούων η επεξεργαςύα δεν εύναι ςύμφωνη προσ τισ διατϊξεισ του παρόντοσ νόμου, ιδύωσ λόγω του ελλιπούσ ό ανακριβούσ χαρακτόρα των δεδομϋνων, και 6. Σην κοινοπούηςη ςε τρύτουσ, ςτουσ οπούουσ ϋχουν ανακοινωθεύ τα δεδομϋνα, κϊθε διόρθωςησ, διαγραφόσ ό δϋςμευςησ (κλειδώματοσ) που διενεργεύται, εφόςον τούτο δεν εύναι αδύνατον ό δεν προώποθϋτει δυςανϊλογεσ προςπϊθειεσ. Ο υπεύθυνοσ επεξεργαςύασ οφεύλει να ςασ απαντόςει εγγρϊφωσ εντόσ δεκαπϋντε (15) ημερών. ε περύπτωςη που ο υπεύθυνοσ επεξεργαςύασ δεν απαντόςει εντόσ των δεκαπϋντε (15) ημερών ό εϊν η απϊντηςη του δεν εύναι ικανοποιητικό, τότε μπορεύ το υποκεύμενο των δεδομϋνων να υποβϊλει αναφορϊ/καταγγελύα ςτην Αρχό και να ζητόςει εξετϊςει το αύτημα ςασ. Σο ϊρθρο 13 του νόμου 2472 αναφϋρει το δικαύωμα τησ αντύρρηςησ: Σο υποκεύμενο των δεδομϋνων ϋχει δικαύωμα να προβϊλλει οποτεδόποτε αντιρρόςεισ με μια ϋγγραφη ςυςτημϋνη επιςτολό ςασ προσ ςτον υπεύθυνο επεξεργαςύασ και να ζητόςει την διόρθωςη ό διαγραφό των προςωπικών του δεδομϋνων Ο υπεύθυνοσ επεξεργαςύασ ϋχει την υποχρϋωςη να απαντόςει εγγρϊφωσ επύ των αντιρρόςεων μϋςα ςε αποκλειςτικό προθεςμύα δεκαπϋντε ημερών. την απϊντηςό του οφεύλει να ενημερώςει το υποκεύμενο για τισ ενϋργειεσ ςτισ οπούεσ προϋβη ό, ενδεχομϋνωσ, για τουσ λόγουσ που δεν ικανοπούηςε το αύτημα. 19

ε περύπτωςη όπου ο υπεύθυνοσ επεξεργαςύασ δεν απαντόςει εντόσ των 15 ημερών ό ςε περύπτωςη απόρριψησ των αντιρρόςεων,τότε το υποκεύμενο των δεδομϋνων μπορεύ να κϊνει κοινοποιόςει / καταγγελύα ςτην Αρχό και να ζητόςει την εξϋταςη του αιτόματοσ του. 20

Κεφϊλαιο 3 Σεχνολογικϊ θϋματα προςταςύασ προςωπικών δεδομϋνων Με την ραγδαύα πρόοδο τησ τεχνολογύασ και των νϋων εφαρμογών, η εφαρμογό πολλών εκ των επιταγών τησ νομοθεςύασ περύ προςταςύασ των προςωπικών δεδομϋνων καθύςταται ιδιαύτερα δυςχερόσ. Θϋματα καύριασ ςημαςύασ για την προςταςύα των προςωπικών δεδομϋνων ςυχνϊ «παρακϊμπτονται» από τα διϊφορα ςυςτόματα / εφαρμογϋσ, ο κϊθε χρόςτησ του διαδικτύου οφεύλει να εύναι όςο τον δυνατόν περιςςότερο ενημερωμϋνοσ, για να μπορεύ να διακρύνει και να αποφύγει τουσ κινδύνουσ που κρύβει το διαδύκτυο. 21

3.1 Cookies Ϊνα από τα βαςικϊ θϋματα που εύναι ϊμεςησ προτεραιότητασ ωσ προσ την προςταςύα των προςωπικών δεδομϋνων ςτο Διαδύκτυο, εύναι η δημιουργύα προφύλ των χρηςτών (profiling). Με τον όρο «δημιουργύα προφύλ» αναφερόμαςτε γενικότερα ςε οποιαδόποτε αυτοματοποιημϋνη επεξεργαςύα προςωπικών δεδομϋνων, η οπούα αποςκοπεύ ςτο να αναλύεται ό να προβλϋπεται η προςωπικότητα ό/και η ςυμπεριφορϊ κϊποιου ατόμου, ϋςτω ωσ προσ κϊποιον μόνο τομϋα (π.χ. να προβλϋπονται τα ενδιαφϋροντϊ του, οι ςυνόθειϋσ του, οι οικονομικϋσ του δραςτηριότητεσ κτλ.) το Διαδύκτυο, οι επιςκϋψεισ μασ ςε διϊφορεσ ιςτοςελύδεσ μπορούν κϊλλιςτα να οδηγόςουν ςε δημιουργύα προφύλ μασ (π.χ. κϊποιοσ μπορεύ να αναγνωρύςει, παρατηρώντασ το «ςερφϊριςμϊ» μασ ςτο Διαδύκτυο, τι μουςικό ακούμε ό ποια μϋρη αναζητούμε για διακοπϋσ). Ο ανωτϋρω κύνδυνοσ ελλοχεύει ςε μεγϊλο βαθμό, λόγω των λεγόμενων cookies 1. Με τον όρο cookies αναφερόμαςτε ςε μικρϊ αρχεύα με πληροφορύεσ που μια ιςτοςελύδα (ςυγκεκριμϋνα ο εξυπηρετητόσ του ιςτού web-server ) αποθηκεύει ςτον υπολογιςτό ενόσ χρόςτη, ώςτε κϊθε φορϊ που ο χρόςτησ ςυνδϋεται ςτην ιςτοςελύδα, η ιςτοςελύδα ανακτϊ τισ εν λόγω πληροφορύεσ και προςφϋρει ςτο χρόςτη ςχετικϋσ με αυτϋσ υπηρεςύεσ. Ειδικότερα, τα cookies εύναι μικρϊ αρχεύα κειμϋνου (.txt) μεγϋθουσ 1Kb περύπου τα οπούα δημιουργούνται ςτον υπολογιςτό μασ κατόπιν αιτόςεωσ μιασ ιςτοςελύδασ που επιςκεφτόμαςτε. Για παρϊδειγμα, ςε λειτουργικό ςύςτημα Windows XP, τα cookies εύναι αποθηκευμϋνα ςε ομώνυμο φϊκελο ςυγκεκριμϋνα, ςτον κατϊλογο: C:\Documents and Settings\ [όνομα χρόςτη]\local Settings\Cookies. Αποτϋλεςμα των cookies εύναι η δημιουργύα ενόσ πιο «προςωπικού» ανϊ χρόςτη περιεχομϋνου το οπούο ταιριϊζει απόλυτα ςε κϊθε επιθυμύα και ανϊγκη του χρόςτη, ϋτςι όταν ο χρόςτησ πηγαύνει ςτο ςυγκεκριμϋνο site το ςύςτημα «θυμϊται»,και προςαρμόζει αναλόγωσ το περιεχόμενο του, βϊςη των επιλογών του χρόςτη. Επιπλϋον και οι διαφημύςεισ του site προςαρμόζονται βϊςη των προηγούμενων αναζητόςεων από τισ επιλογϋσ του υποκειμϋνου ςτα προώόντα που ϋχουν καταγραφεύ όλα αυτϊ εύναι εγγεγραμμϋνα ςτα cookies. 1 Δεν σπάρτει δόκιμος όρος ζηα ελληνικά, οπόηε προηιμάηαι η τρήζη ηοσ αγγλικού όροσ ποσ είναι εσρέως γνωζηός και καθιερωμένος, προκειμένοσ να μη δημιοσργείηαι ζύγτσζη ζηον αναγνώζηη 22

την όδη ιςχύουςα νομοθεςύα και ςυγκεκριμϋνα ςτο ϊρθρο 11 του Ν.2472/1997, αναφϋρεται ότι η εγκατϊςταςη των «cookies» επιτρϋπεται μόνο με τη ςυγκατϊθεςη του χρόςτη και μετϊ από κατϊλληλη ενημϋρωςό του. Εικόνα 1, όπου ϋνα site ζητϊ την ϊδεια για χρόςη cookie. 3.1.1 Φαρακτηριςτικϊ των COOKIES Σα cookies χρηςιμεύουν ςτουσ διακομιςτϋσ Web ωσ μια μϋθοδοσ διατόρηςησ πληροφοριών κατϊςταςησ ςχετικϊ με τον τρόπο με τον οπούο περιηγούνται οι χρόςτεσ ςτην τοποθεςύα. Από αυτϊ τα υπϊρχουν τα cookies πρώτου μϋρουσ (first-party cookies) τα οπούα εγκαθύςταται από τον υπεύθυνο επεξεργαςύασ, ο οπούοσ χειρύζεται τον δικτυακό τόπο που επιςκϋπτεται ο χρόςτησ,. Εικόνα 2, όπου φαύνεται η λειτουργύα του cookie 23