Καρδιαγγειακές Παθήσεις
Cardiovascular Disease is the Leading Cause of Death Worldwide 1 HIV/AIDS 5 Pulmonary disease 7 Injuries 9 Cancer 13 Infectious and parasitic diseases 19 Cardiovascular disease* 29 *Ischemic heart disease, cerebrovascular disease, hypertensive heart disease, inflammatory heart disease and rheumatic heart disease 1. The World Health Report 2004. WHO Geneva, 2004. Available at: http://www.who.int/whr/2004/en/. Accessed January 2006. 0 5 10 15 20 25 30 Percentage of total deaths in 2002
Αιτίες θανάτου στον γενικό πληθυσμό A Καρδιαγγειακά νοσήματα B νεοπλασίες C ατυχήματα D νοσήματα αναπνευστικού E σακχαρώδης διαβήτης Source: CDC/NCHS and NHLBI 2003. Circulation,113(6)., 2006
Καρδιαγγειακή νόσος Ένας στους τρεις θανάτους 25 εκατομμ. για το 2020 6-πλάσιος αριθμός των θανάτων από HIV/AIDS Ένα καρδιακό επεισόδιο ανά 4 δευτερόλεπτα!!! Ένα αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο ανά 5 δευτερόλεπτα
Κυριότερη αιτία καρδιαγγειακής θνητότητας ΣΤΕΦΑΝΙΑΙΑ ΝΟΣΟΣ
Αίτια καρδιαγγειακής θνητότητας Στεφανιαία νόσος Εγκεφαλικά επεισόδια 6% 17% 5% 13% 4% 1% 52% Συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια αρτηριακή υπέρταση Νοσήματα αρτηριών Ρευματικός πυρετός/ Ρευματική καρδιοπάθεια Συγγενείς καρδιοπάθειες Άλλα
Στεφανιαία Νόσος Στηθάγχη Έμφραγμα του μυοκαρδίου Σταθερή Στηθάγχη Ασταθής Στηθάγχη
Στηθάγχη Οπισθοστερνική δυσφορία που συνήθως εκδηλώνεται ως πόνος και μερικές φορές ως πίεση, βάρος, αίσθημα καύσου ή δύσπνοιας. Σταθερή στηθάγχη: διαταραχές της ισορροπίας μεταξύ του προσφερόμενου οξυγόνου και των αναγκών του μυοκαρδίου σε οξυγόνο, χωρίς την παρουσία νέκρωσης του μυοκαρδίου. Η κυριότερη αιτία είναι η απόφραξη των στεφανιαίων από αθηροσκλήρυνση. Ασταθής στηθάγχη: ή προεμφραγματική στηθάγχη ή οξεία στεφανιαία ανεπάρκεια κλινικό σύνδρομο μεταξύ της σταθερής στηθάγχης και του εμφράγματος του μυοκαρδίου
Έμφραγμα του Μυοκαρδίου Νέκρωση του μυοκαρδιακού ιστού λόγω ανεπαρκούς τροφοδοσίας με αίμα Προϋπάρχει βαριά αθηροσκληρυντική βλάβη Το πρώτο σύμπτωμα είναι ο πόνος, όπως στη στηθάγχη, αλλά εντονότερος και μεγάλης διάρκειας Η πιο συχνή μορφή της στεφανιαίας νόσου
ΟΞΕΑ ΙΣΧΑΙΜΙΚΑ ΣΥΝΔΡΟΜΑ Αποτελούν ομάδα κλινικών συνδρόμων οφειλομένων σε οξεία διαταραχή στο μυοκάρδιο μεταξύ προσφοράς και κατανάλωσης οξυγόνου,με προεξάρχουσα την μειωμένη προσφορά.
Πρώτη Κλινική Εκδήλωση Στεφανιαίας Νόσου Θάνατος ΟΕΜ Άτυπη Στηθάγχη Η στεφ. νόσος είναι σιωπηλή όπως ένα ηφαίστειο εν υπνώσει Αναμένοντας την έκρηξη!! 10% 20% 35% 35%
#/10000 άτομα Επίπτωση της στεφανιαίας νόσου στην Ελλάδα (1981-2004) Ανδρες Γυναίκες 35 30 25 20 15 10 5 0 1981 1988 2004 Μεταβολή (%): Α: 74% Γ: 214%
Prevalence of coronary atherosclerosis (%) ΑΘΗΡΟΣΚΛΗΡΩΣΗ ΠΟΤΕ ΞΕΚΙΝΑΕΙ? 100 80 71% 85% 60 60% 40 37% 20 17% 0 13 19 20 29 30 39 40 49 50 Age (years) Data from 262 heart transplant donors. Sites with intimal thickness 0.05 mm were defined as atherosclerotic. Tuzcu EM, et al. Circulation. 2001;103:2705-2710.
Αρτηριοσκλήρωση Είναι ο γενικότερος όρος για μια σειρά παθήσεων των αγγείων, οι οποίες έχουν σαν αποτέλεσμα μια σκλήρυνση λόγω πάχυνσης του αρτηριακού τοιχώματος, με συνέπεια την απώλεια της ελαστικότητάς του και τη στένωση του αυλού.
Development of Atherosclerotic Plaques Normal Fatty streak Lipid-rich plaque Foam cells Fibrous cap Thrombus Lipid core
Αθηροσκλήρωση ΦΑΣΗ I: Έναρξη ΦΑΣΗ II: Εξέλιξη ΦΑΣΗ III: Επιπλοκές Εξέλιξη της νόσου
Εξέλιξη της αθηρωματικής πλάκας
Φυσιολογικό ενδοθήλιο
Εναπόθεση χοληστερίνης
Έναρξη φλεγμονώδους διαδικασίας
Συσσώρευση μακροφάγων
Εξέλιξη φλεγμονής
Δημιουργία ευάλωτης πλάκας
TCFA
Ρήξη πλάκας
ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΑΣΤΑΘΟΥΣ ΠΛΑΚΑΣ
Παράγοντες κινδύνου καρδιαγγειακών νοσημάτων Αναστρέψιμοι παράγοντες - Υπερλιπιδαιμία - ολική χοληστερόλη - LDL - HDL - Τριγλυκερίδια - Υπέρταση - Σακχαρώδης Διαβήτης - Τρόπος Ζωής - Διατροφικές συνήθειες - Παχυσαρκία - Κάπνισμα - Χαμηλή φυσική δραστηριότητα Μη αναστρέψιμοι παράγοντες - Ηλικία - Φύλο - Κληρονομικότητα
Τρόπος ζωής και άλλα χαρακτηριστικά τα οποία σχετίζονται με αθηροσκλήρωση Δίαιτα πλούσια σε κορεσμένα λιπαρά, χοληστερόλη και θερμίδες Αυξημένη αρτηριακή πίεση Κάπνισμα Αυξημένα επίπεδα ολικής χοληστερόλης Μεγάλη κατανάλωση αλκοόλ Καθιστική ζωή Χαμηλή HDL-χοληστερόλη (?) Παράγοντες θρομβογένεσης Αυξημένα τριγλυκερίδια Υπεργλυκαιμία /διαβήτης Παχυσαρκία
Risk of CHD - contribution of major risk factors high serum cholesterol is a major factor % 60 50 40 56% 49% 31% % 60 50 40 49% 36% 30 20 22% 30 20 20% 18% 14% 12% 10 10 0 0 high blood cholesterol physical inactivity raised ApoB/Apo AI hypertension history sub-optimal blood pressure systolic BP >115 mmhg low fruit & vegetable intake smoking obesity daily fruit & vegetable intake physical activity Source: The atlas of heart disease & stroke, WHO 2004; INTERHEART study; Yusuf et al Lancet, 2004
Η χοληστερόλη παράγοντας κινδύνου για καρδιαγγειακές παθήσεις Η διαιτολογική παρέμβαση παίζει πρωτεύοντα ρόλο στην αντιμετώπιση της υπερχοληστερολαιμίας 1 στους 3 Έλληνες έχουν υψηλή χοληστερόλη, μόνο το 35% το γνωρίζει Μείωση των τιμών της χοληστερόλης κατά 10% μειώνει τον κίνδυνο για καρδιαγγειακά νοσήματα : 40 ετών 50 ετών 60 ετών 70 ετών -25% Law M., BMJ 2000
Οδηγίες (Therapeutic Lifestyle Changes - TLC) σύμφωνα με το NCEP ATP III, 2001 Κύρια χαρακτηριστικά της TLC Μείωση βάρους Αύξηση φυσικής δραστηριότητας Συνολική πρόσληψη λίπους: 25 35% ολικής ενέργειας Μείωση πρόσληψης κορεσμένων λιπαρών και διαιτητικής χοληστερόλης Κορεσμένο λίπος <7% ολικής ενέργειας Χοληστερόλη <200 mg/ ημέρα Επιλογές για επιπλέον μείωση LDL - χοληστερόλης Φυτικές στερόλες/ στανόλες 2 g/ ημέρα Αύξηση στην πρόσληψη αδιάλυτων και διαλυτών φυτικών ινών σε 10 25 g/ ημέρα National Cholesterol Education Program Expert Panel, JAMA 2001
Οδηγίες Ευρωπαϊκής Καρδιολογικής Εταιρίας 2007 Οδηγίες για τη μείωση της LDL χοληστερόλης πλάσματος Μείωση πρόσληψης κορεσμένου λίπους και trans λιπαρών οξέων. Αντικατάσταση με πολυακόρεστα λιπαρά φυτικής προέλευσης Πηγές κορεσμένου λίπους στη διατροφή Κρέας, γαλακτοκομικά προϊόντα, πίτες κρέατος, λουκάνικα, τυρί, βούτυρο, λαρδί, είδη ζαχαροπλαστικής, μπισκότα, κρέμες, coconut, palm oil και σε πολλές επεξεργασμένες τροφές Έλεγχος ετικετών τροφίμων (διαθρεπτικής επισήμανσης) για SFA και trans λιπαρά οξέα Διαλυτές φυτικές ίνες και φυτοστερόλες European Journal of Cardiovascular Prevention and Rehabilitation 2007, Vol 14 Suppl 2
Επιπολασμός της Υπέρτασης σε σχέση με την Ηλικία και το Φύλο Επιπολασμός της Υπέρτασης (%) 100 80 60 40 20 0 Άνδρες Γυναίκες 60,3 61,3 44,8 42,0 32,6 21,2 23,3 14,4 9,9 6,2 20 29 30 39 40 49 50 59 60 69 Ηλικία (έτη) 71,2 80,3 70 Data for established market economies (US, Canada, Spain, England, Germany, Greece, Italy, Sweden, Australia, Japan) Kearney et al. Lancet 2005;365:217 23
Ο Κίνδυνος Καρδιαγγειακής Θνησιμότητας Διπλασιάζεται με κάθε Αύξηση κατά 20/10 mmhg της Συστολικής/Διαστολικής ΑΠ* Κίνδυνος Καρδιαγγειακής Θνησιμότητας 8 8X 6 4 2 0 4X 2X 1X 115/75 135/85 155/95 175/105 Συστολική ΑΠ/Διαστολική BP (mmhg) *Άτομα ηλικίας 40 69 ετών Lewington et al. Lancet 2002;360:1903 13
Η Μείωση της ΑΠ κατά 2 mmhg Μειώνει τον Κίνδυνο Καρδιαγγειακών Συμβαμάτων κατά 7 10% Μετα-ανάλυση 61 προοπτικών μελετών παρατήρησης 1 εκατομμύριο ενήλικες 12.7 εκατομμύρια ανθρωπο-έτη 2 mmhg μείωση της μέσης ΣΑΠ 7% μείωση της θνητότητας από Ισχαιμική Καρδιοπάθεια 10% μείωση της θνητότητας από ΑΕΕ Lewington et al. Lancet 2002;360:1903 13
Αιτίες Θανάτου Διαβητικών CHD, stroke, and peripheral vascular disease Other 2/3 των διαβητικών πεθαίνουν 67% από καρδιαγγειακή νόσο Επιπλοκές μακροαγγειοπάθειας (στεφανιαία νόσος, ΑΕΕ, και περιφερική αγγειακή νόσος, αποτελούν την κύρια αιτία νοσηρότητας και θνητότητας. Adapted from Alexander CM, Antonello S Pract Diabet 2002;21:21-28.