Α' Καρδιολογική Κλινική, Ιατρική Σχολή Πανεπιστηµίου Αθηνών. Τµήµα Επιστήµης Διαιτολογίας Διατροφής, Χαροκόπειο Πανεπιστήµιο

Transcript

1 Βραχυπρόθεσµη και µακροπρόθεσµη πρόγνωση Οξέος Στεφανιαίου Συνδρόµου ανάλογα µε τη βαρύτητα της νόσου: επιδηµιολογική µελέτη Hellenic Heart Failure study. Μ. Κούβαρη 1,2, Χ. Χρυσοχόου 1, Π. Αγγελόπουλος 1, Χ. Κόσυφα 1, Λ. Καλογήρου 1, Κ. Παρασκευά 1, Ι. Κοτσιοπούλου-Χαρίτου 1, Μ. Κωνσταντοπούλου 1, Χ. Γερασιµάτου 1, Σ. Ιωσηφίδης 2, Α. Φιλίππου 2, Ε. Τσιάµης 1, Δ. Τούσουλης 1. 1 Α' Καρδιολογική Κλινική, Ιατρική Σχολή Πανεπιστηµίου Αθηνών 2 Τµήµα Επιστήµης Διαιτολογίας Διατροφής, Χαροκόπειο Πανεπιστήµιο

2 ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ 1 στους 2 θανάτους από NCDs σε παγκόσµιο επίπεδο αποδίδονται σε έµφραγµα του µυοκαρδίου. (WHO 2012) Στην Ελλάδα 30% πρωτοδιαγνωσθέντων Στεφανιαίων ασθενών, επανανοσηλεύεται 6 µήνες µετά. (ESC 2014) Το έµφραγµα του µυοκαρδίου είναι η συχνότερη αιτία καρδιακής ανεπάρκειας. Ασθενείς µε καρδιακή ανεπάρκεια έχουν: µειωµένο προσδόκιµο επιβίωσης αυξηµένη κίνδυνο νοσηρότητας, µε εκτιµούµενο ετήσιο κόστος για το σύστηµα υγείας τα 108 δισεκατοµµύρια δολάρια σε παγκόσµιο επίπεδο Heart Disease and Stroke Statistics 2016 Update A Report from the AHA Cook et al The annual economic burden of heart failure Int J Cardiol ;171

3 ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ HELLENIC HEART FAILURE STUDY Προοπτική επιδηµιολογική µελέτη 10ετούς παρακολούθησης ( ), ασθενών µετά από ένα οξύ στεφανιαίο σύνδροµο σε επίπεδο δευτερογενούς πρόληψης καρδιαγγειακής νόσου Διαχωρισµός της µελέτης σε 2 φάσεις A. Βραχυπρόθεσµη (30 ηµέρες) και Μεσοπρόθεσµη (12 & 24 µήνες) πρόγνωση της νόσου Καταληκτικά σηµεία: επιπολασµός συστολικής δυσλειτουργίας αριστερής κοιλίας µετά το επεισόδιο ΟΣΣ στην έναρξη της µελέτης Επίπτωση νέου καρδιαγγειακού συµβάµατος στους 1, 12 & 24 µήνες

4 ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ HELLENIC HEART FAILURE STUDY Προοπτική επιδηµιολογική µελέτη 10ετούς παρακολούθησης ( ), ασθενών µετά από ένα οξύ στεφανιαίο σύνδροµο σε επίπεδο δευτερογενούς πρόληψης καρδιαγγειακής νόσου Διαχωρισµός της µελέτης σε 2 φάσεις B. Μακροπρόθεσµη (10 έτη) πρόγνωση της νόσου Καταληκτικό σηµείο: Νέο (θανατηφόρο ή µη) καρδιαγγειακό συµβάν στη 10ετία

5 ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ HELLENIC HEART FAILURE STUDY ΣΧΕΔΙΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ Α ΦΑΣΗ ΔΕΙΓΜΑΤΟΛΗΨΙΑ (Μάιος 2006-Μάρτιος 2009)

6 ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ HELLENIC HEART FAILURE STUDY Δείγµα: 1,000 διαδοχικοί ασθενείς µε διάγνωση Οξέος Στεφανιαίου Συνδρόµου (ΟΣΣ) που εισήχθησαν στην Α Πανεπιστηµιακή Καρδιολογική Κλινική του Ιπποκρατείου Νοσοκοµείου Κριτήρια αποκλεισµού: χρόνια νεοπλάσµατα συστηµατικά φλεγµονώδη νοσήµατα θάνατος εντός 48 ωρών Κατανοµή φύλου: 80% άντρες µέση ηλικία 63 (12) ετών αδυναµία 20% γυναίκες επικοινωνίας µέση ή/και ηλικία 68 (12) ετών συνεργασίας Ποσοστό συµµετοχής: 75% (στη 10ετία) χρόνια κατάχρηση αλκοόλ κίρρωση ήπατος

7 ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ HELLENIC HEART FAILURE STUDY ΣΧΕΔΙΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ Α ΦΑΣΗ ΔΕΙΓΜΑΤΟΛΗΨΙΑ (Μάιος 2006-Μάρτιος 2009) ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΣΤΗΝ ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ

8 ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ HELLENIC HEART FAILURE STUDY Κοινωνικοδηµογραφικά: ηλικία, φύλο, οικογενειακή κατάσταση, επίπεδο εκπαίδευσης, οικονοµική κατάσταση κ.ο.κ. Συµπεριφοριστικά: διατροφικές συνήθειες, βαθµός προσκόλλησης στη Μεσογειακού τύπου διατροφή, σωµατική δραστηριότητα, καπνιστικές συνήθειες κ.ο.κ. Ανθρωποµετρικά: βάρος, ύψος Κλινικά: ιστορικό υπέρτασης, υπερχοληστερολαιµίας, σακχαρώδους διαβήτη, ατοµικό και οικογενειακό ιστορικό καρδιαγγειακής νόσου, χειρουργική επέµβαση (σε περίπτωση θετικού ατοµικού ιστορικού καρδιαγγειακής νόσου) κ.ο.κ Βιοχηµικοί δείκτες: ολική χοληστερόλη, LDL, γλυκόζη νηστείας, δείκτες φλεγµονής (CRP, WBC), τροπονίνη I, κρεατινίνη, ουρικό οξύ κ.ο.κ.

9 ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ HELLENIC HEART FAILURE STUDY ΣΧΕΔΙΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ Α ΦΑΣΗ ΔΕΙΓΜΑΤΟΛΗΨΙΑ (Μάιος 2006-Μάρτιος 2009) ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΣΤΗΝ ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ 3µ Μέτρηση κλάσµατος εξώθησης κατά την 5 η ηµέρα νοσηλείας και 3 µήνες µετά

10 ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ HELLENIC HEART FAILURE STUDY Κλάσµα εξώθησης <40% ασθενείς µε καρδιακή ανεπάρκεια και µειωµένη απόδοση αριστερής κοιλίας Κλάσµα εξώθησης >50% ασθενείς µε καρδιακή ανεπάρκεια και φυσιολογική απόδοση αριστερής κοιλίας Κλάσµα εξώθησης 40-49% ασθενείς µε καρδιακή ανεπάρκεια και ενδιάµεσο κλάσµα εξώθησης

11 ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ HELLENIC HEART FAILURE STUDY ΣΧΕΔΙΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ ΔΕΙΓΜΑΤΟΛΗΨΙΑ (Μάιος 2006-Μάρτιος 2009) Α ΦΑΣΗ Βραχυπρόθεσµη και µεσοπρόθεσµη πρόγνωση ΟΣΣ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΣΤΗΝ ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ 30ηµ 3µ 12µ Θάνατος ή επανανοσηλεία από κάθε αιτία 24µ

12 ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ HELLENIC HEART FAILURE STUDY ΣΧΕΔΙΑΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ Β ΦΑΣΗ 10ΕΤΗΣ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ [Μάιος 2006-Σεπτέµβριος 2016] ΘΑΝΑΤΟΣ Ή ΕΠΑΝΑΝΟΣΗΛΕΙΑ ΑΠΟ ΚΑΘΕ ΑΙΤΙΑ Ιούνιος 2015-Σεπτέµβριος 2016 (επανέλεγχος) Επικοινωνία-συνέντευξη / καταγραφή χαρακτηριστικών του δείγµατος: o Τωρινή κατάσταση υγείας o Ιατρικό ιστορικό o Τρόπος ζωής o Αυτοεκτίµηση επιπέδου υγείας o Ψυχολογική αξιολόγηση

13 ΣΚΟΠΟΣ Ερευνητικά ερωτήµατα: Ποια ήταν η πρόγνωση ΟΣΣ στον 1 µήνα και στα 1, 2 & 10 έτη; Σε τι βαθµό η πρόγνωση ΟΣΣ επηρεάστηκε από τη βαρύτητα της νόσου, όπως αυτή αξιολογήθηκε στην έναρξη της µελέτης;

14 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Πίνακας: Κοινωνικοδηµογραφικά, κλινικά και συµπεριφοριστικά χαρακτηριστικά ασθενών µε οξύ στεφανιαίο σύνδροµο, στην έναρξη της µελέτης (ν=745) Ηλικία, έτη (ΤΑ) 64 (12) Άντρες, % 79 Καθιστική ζωή, % 40 Κάπνισµα, % 40 MedDietScore, εύρος 0-55 (ΤΑ) (4.24) Δείκτης Μάζας Σώµατος, kg/m 2 (ΤΑ) (4.94) Θετικό ατοµικό ιστορικό καρδιαγγειακής νόσου, % 31 Οξύ Έµφραγµα του Μυοκαρδίου, % 79 Συστολική δυσλειτουργία αριστερής κοιλίας, % 43 Ιστορικό υπέρτασης, % 61 Ιστορικό υπερχοληστερολαιµίας, % 78 Ιστορικό σακχαρώδους διαβήτη, % 62 Οικογενειακό ιστορικό καρδιαγγειακή νόσου, % 39

15 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Γράφηµα 1: Ενδονοδοκοµειακή θνησιµότητα στο σύνολο ασθενών µε οξύ στεφανιαίο σύνδροµο (ν=745). 6% των ασθενών απεβίωσαν κατά τη νοσηλεία τους στο νοσοκοµείο. Όχι Ναι

16 Γραφήµατα: Ενδονοδοκοµειακή θνησιµότητα µε βάση την απόδοση αριστερής κοιλίας Όχι Ναι 11 % 2 % Όχι Ναι Γραφήµατα: Ενδονοδοκοµειακή θνησιµότητα µε βάση τη βαρύτητα του επεισοδίου στην έναρξη της µελέτης Όχι Ναι Όχι Ναι 7 % 1 %

17 Πίνακας: Κοινωνικοδηµογραφικά, κλινικά και βιοχηµικά χαρακτηριστικά ασθενών µε οξύ στεφανιαίο σύνδροµο, ανάλογα µε την πρόγνωση ΟΣΣ στον 1 µήνα (ν=745) 30 ηµ ΟΣΣ p-value Ναι ν=119 Όχι ν=626 Ηλικία, έτη (ΤΑ) 67 (11) 63 (12) Άντρες, % Δείκτης Μάζας Σώµατος, kg/m 2 (ΤΑ) Θετικό ατοµικό ιστορικό καρδιαγγειακής νόσου, % Οξύ Έµφραγµα του Μυοκαρδίου, % Συστολική δυσλειτουργία αριστερής κοιλίας, % Ιστορικό υπέρτασης, % Ιστορικό υπερχοληστερολαιµίας, % Ιστορικό σακχαρώδους διαβήτη, % Οικογενειακό ιστορικό καρδιαγγειακή νόσου, % Τροπονίνη Ι, (ng/ml) (TA) Τροπονίνη Ι max, (ng/ml) (TA) White Blood Cells count (no. cells) (TA) C-Reactive Protein, (mg/dl) (TA) LDL (mg/dl) (5.36) (5.00) < (44.8) 9.98 (28.09) (60.26) (53.62) ,714 (4,860) 9,945 (3,281) (60) 31 (44) < (40) 126 (

18 Πίνακας: Κοινωνικοδηµογραφικά, κλινικά και βιοχηµικά χαρακτηριστικά ασθενών µε οξύ στεφανιαίο σύνδροµο, ανάλογα µε την πρόγνωση ΟΣΣ στο 1 έτος (ν=745) 1 έτος ΟΣΣ p-value Ναι ν=185 Όχι ν=560 Ηλικία, έτη (ΤΑ) Άντρες, % Δείκτης Μάζας Σώµατος, kg/m 2 (ΤΑ) Θετικό ατοµικό ιστορικό καρδιαγγειακής νόσου, % Οξύ Έµφραγµα του Μυοκαρδίου, % Συστολική δυσλειτουργία αριστερής κοιλίας, % Ιστορικό υπέρτασης, % Ιστορικό υπερχοληστερολαιµίας, % Ιστορικό σακχαρώδους διαβήτη, % Οικογενειακό ιστορικό καρδιαγγειακή νόσου, % Τροπονίνη Ι, (ng/ml) (TA) Τροπονίνη Ι max, (ng/ml) (TA) White Blood Cells count (no. cells) (TA) C-Reactive Protein, (mg/dl) (TA) LDL (mg/dl) 69 (11) 62 (12) < (4.83) (4.95) < (34.28) 8.61 (24.85) (60.57) (46.65) ,458 (4,431) 9,842 (3,158) (56) 28 (38) (42) 127 (43) 0.21

19 Πίνακας: Κοινωνικοδηµογραφικά, κλινικά και βιοχηµικά χαρακτηριστικά ασθενών µε οξύ στεφανιαίο σύνδροµο, ανάλογα µε την πρόγνωση ΟΣΣ στα 2 έτη (ν=745) 2 έτη ΟΣΣ p-value Ναι ν=267 Όχι ν=478 Ηλικία, έτη (ΤΑ) Άντρες, % Δείκτης Μάζας Σώµατος, kg/m 2 (ΤΑ) Θετικό ατοµικό ιστορικό καρδιαγγειακής νόσου, % Οξύ Έµφραγµα του Μυοκαρδίου, % Συστολική δυσλειτουργία αριστερής κοιλίας, % Ιστορικό υπέρτασης, % Ιστορικό υπερχοληστερολαιµίας, % Ιστορικό σακχαρώδους διαβήτη, % Οικογενειακό ιστορικό καρδιαγγειακή νόσου, % Τροπονίνη Ι, (ng/ml) (TA) Τροπονίνη Ι max, (ng/ml) (TA) White Blood Cells count (no. cells) (TA) C-Reactive Protein, (mg/dl) (TA) LDL (mg/dl) 67 (11) 62 (12) < (4.71) (5.06) < (35.66) 8.84 (25.80) (58.28) (48.99) ,174 (4,118) 9,923 (3,152) (53) 28 (40) (41) 127 (44) 0.11

20 Πίνακας: Κοινωνικοδηµογραφικά, κλινικά και βιοχηµικά χαρακτηριστικά ασθενών µε οξύ στεφανιαίο σύνδροµο, ανάλογα µε την πρόγνωση ΟΣΣ στα 10 έτη (ν=745) 10 έτη ΟΣΣ p-value Ναι ν=393 Όχι ν=352 Ηλικία, έτη (ΤΑ) Άντρες, % Δείκτης Μάζας Σώµατος, kg/m 2 (ΤΑ) Θετικό ατοµικό ιστορικό καρδιαγγειακής νόσου, % Οξύ Έµφραγµα του Μυοκαρδίου, % Συστολική δυσλειτουργία αριστερής κοιλίας, % Ιστορικό υπέρτασης, % Ιστορικό υπερχοληστερολαιµίας, % Ιστορικό σακχαρώδους διαβήτη, % Οικογενειακό ιστορικό καρδιαγγειακή νόσου, % Τροπονίνη Ι, (ng/ml) (TA) Τροπονίνη Ι max, (ng/ml) (TA) White Blood Cells count (no. cells) (TA) C-Reactive Protein, (mg/dl) (TA) LDL (mg/dl) 67 (12) 61 (12) < (4.54) (5.44) < (32.69) (31.31) (62.57) (49.95) ,274 (3,862) 9,926 (2,984) (52) 32 (49) (42) 129 (44) 0.02

21 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Γράφηµα: Νέο, θανατηφόρο και µη καρδιαγγειακό συµβάν (%), στον 1 µήνα και στα 1, 2 & 10 έτη σε ασθενείς µε οξύ στεφανιαίο σύνδροµο (ν=745) µήνας 1 έτος 2 έτη 10 έτη Όχι Ναι

22 Γράφηµα: Νέο, θανατηφόρο και µη καρδιαγγειακό συµβάν (%), στον 1 µήνα και στα 1, 2 & 10 έτη ανάλογα µε τη βαρύτητα του επεισοδίου στην έναρξη της µελέτης. ΟΕΜ(ν=594) µήνας 1 έτος 2 έτη 10 έτη Όχι Ναι Σειρά 3 ΑΣ(ν=151) µήνας 1 έτος 2 έτη 10 έτη Όχι Ναι Σειρά 3

23 Γράφηµα: Νέο, θανατηφόρο και µη καρδιαγγειακό συµβάν (%), στον 1 µήνα και στα 1, 2 & 10 έτη ανάλογα µε το κλάσµα εξώθησης της αριστερής κοιλίας. 49 ΣΔΑΚ(ν=323) µήνας 1 έτος 2 έτη 10 έτη Όχι Ναι Σειρά 3 Όχι-ΣΔΑΚ(ν=422) µήνας 1 έτος 2 έτη 10 έτη Όχι Ναι Σειρά 3

24 Ενδιάµεσο κλάσµα εξώθησης (ν=104) µήνας 1 έτος 2 έτη 10 έτη Όχι Ναι Σειρά 3 Φυσιολογικό κλάσµα εξώθησης (ν=318) µήνας 1 έτος 2 έτη 10 έτη Όχι Ναι Σειρά 3

25 Γράφηµα: Καµπύλη επιβίωσης Kaplan-Meier ασθενών µε ΟΣΣ και ΣΔΑΚ (ν=323) vs. όχι-σδακ (ν=422) Διάµεσος χρόνος επιβίωσης Σύνολο: 7.5 έτη ΣΔΑΚ: 6.5 έτη vs. όχι-σδακ: 8.5 έτη (p<0.001)

26 Γράφηµα: Καµπύλη επιβίωσης Kaplan-Meier ασθενών µε ΟΣΣ και φυσιολογικό κλάσµα εξώθησης (ν=318) vs. ενδιάµεσο κλάσµα εξώθησης (ν=104) Διάµεσος χρόνος επιβίωσης Ενδιάµεσο κλάσµα εξώθησης: 8.7 έτη Φυσιολογικό κλάσµα εξώθησης: 8.5 έτη (p=0.95)

27 ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΙ Στην παρούσα εργασία η ανάλυση ήταν µονοπαραγοντική Υπήρχαν άτοµα που «χάθηκαν» κατά τον επανέλεγχο. Ωστόσο: δεν υπήρχαν στατιστικά σηµαντικές διαφορές µεταξύ των missing cases και των ατόµων που ολοκλήρωσαν τη µελέτη, ως προς βασικά χαρακτηριστικά.

28 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Η απόδοση της αριστερής κοιλίας και η βαρύτητα προηγούµενων καρδιαγγειακών επεισοδίων καθορίζουν την πρόγνωση ΟΣΣ τόσο βραχυπρόθεσµα όσο και µακροπρόθεσµα. Το ΟΣΣ, µε συχνό επακόλουθο την καρδιακή ανεπάρκεια, παραµένει από τις κυριότερες αιτίες νοσηρότητας και θνησιµότητας ενώ επιβαρύνει σηµαντικά το σύστηµα υγείας. Βελτίωση των θεραπευτικών στρατηγικών σε επίπεδο δευτερογενούς πρόληψης, µε έµφαση στις πιο ευάλωτες οµάδες είναι επιτακτική ανάγκη.

29 ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΑΣ!