ΟΜΙΛΙΑ ΣΟΤ ΑΝΑΠΛΗΡΩΣΗ ΠΡΟΔΓΡΟΤ ΣΩΝ ΔΤΡΩΔΠΙΜΔΛΗΣΗΡΙΩΝ ΚΑΙ ΠΡΟΔΓΡΟΤ ΣΗ ΚΔΔ,

ΔΛΛΗΝΙΚΗ ΓΗΜΟΚΡΑΣΙΑ -1980- Αθήνα, 24 Ιοςνίος 2014 ΓΔΛΣΙΟ ΣΤΠΟΤ ΟΜΙΛΙΑ ΣΟΤ ΑΝΑΠΛΗΡΩΣΗ ΠΡΟΔΓΡΟΤ ΣΩΝ ΔΤΡΩΔΠΙΜΔΛΗΣΗΡΙΩΝ ΚΑΙ ΠΡΟΔΓΡΟΤ ΣΗ ΚΔΔ, κ. ΚΩΝΣΑΝΣΙΝΟΤ ΜΙΥΑΛΟΤ, ΣΗΝ ΔΚΓΗΛΩΗ ΣΟΤ ΒΔΛΓΟ-ΔΛΛΗΝΙΚΟΤ ΔΠΙΜΔΛΗΣΗΡΙΟΤ ΚΑΣΑ ΣΗ ΓΙΑΡΚΔΙΑ ΗΜΔΡΙΓΑ ΣΩΝ ΔΤΡΩΔΠΙΜΔΛΗΣΗΡΙΩΝ ΣΙ ΒΡΤΞΔΛΛΔ, ΜΔ ΘΔΜΑ: «TO BE ENTREPRENEUR OR NOT TO BE: ENTREPRENEURSHIP, THE ONLY SUSTAINABLE GROWTH DRIVER» «Δίκαη ηδηαίηεξα επηπρήο πνπ ζπκκεηέρσ ζε απηή ηελ πξαγκαηηθά ελδηαθέξνπζα εθδήισζε θαη ζέισ λα επραξηζηήζσ ην Βειγν-Διιεληθό Δπηκειεηήξην, γηα ηελ πξόζθιεζε. - Γιαηί η Εςπώπη σπειάζεηαι ανάπηςξη ηηρ καινοηόμος επισειπημαηικόηηηαρ; Τν ηειεπηαίν δηάζηεκα, όιν θαη πεξηζζόηεξνη Δπξσπαίνη αμησκαηνύρνη δειώλνπλ όηη ε νηθνλνκηθή θξίζε αξρίδεη λα απνηειεί παξειζόλ θαη όηη ηα ρεηξόηεξα είλαη πιένλ πίζσ καο. Παξά ην όηη ππάξρεη κηα εκθαλήο ηάζε αλάθακςεο, απηή παξακέλεη απειπηζηηθά αξγή θαη εύζξαπζηε. Η αλεξγία ζε επίπεδν Δπξσπατθήο Έλσζεο ζα παξακείλεη ζηα επίπεδα ξεθόξ ηνπ 12%. Σήκεξα ζηελ Δπξώπε ππάξρνπλ πεξίπνπ 5,6 άλεξγνη λένη θάησ ησλ 25 εηώλ. Οη επνρέο όπνπ βαζηδόκαζηαλ ζηηο κεγάιεο επηρεηξήζεηο ή ζην θξάηνο γηα ηε δεκηνπξγία ζέζεσλ εξγαζίαο, έρνπλ παξέιζεη. Τα ηειεπηαία ρξόληα, έρνπκε δεη πνιπεζληθέο εηαηξείεο ζε όινπο ηνπο ηνκείο λα πεξηθόπηνπλ ζέζεηο εξγαζίαο θαηά ρηιηάδεο. Καη νη πεξηζζόηεξεο από απηέο ηηο ζέζεηο, δελ ζα απνθαηαζηαζνύλ ζηελ πξνεγνύκελε κνξθή ηνπο ηνπιάρηζηνλ, αθόκε θη αλ ε επξσπατθή νηθνλνκία ζηαζεξνπνηεζεί ζε πνξεία αλάθακςεο. Όκσο ην δεηνύκελν δελ είλαη κόλν ε ηόλσζε ηεο απαζρόιεζεο. Δίλαη ε αληαγσληζηηθόηεηα ηεο επξσπατθήο νηθνλνκίαο, κέζα ζε έλα πεξηβάιινλ πνπ αιιάδεη ξαγδαία. Δθηηκάηαη όηη κέρξη ην 2050 νη παξαδνζηαθέο δπηηθέο νηθνλνκίεο ζα έρνπλ κηθξόηεξε ζπκκεηνρή ζην παγθόζκην ΑΔΠ από απηή πνπ είραλ ην 1700. Αθόκε λσξίηεξα, κέρξη ην 2020 πάλσ από ην 50% ηνπ παγθόζκηνπ ΑΔΠ ζα παξάγεηαη από ηηο αλαπηπζζόκελεο ρώξεο. Σύκθσλα κε έξεπλα ηνπ Boston Consulting Group, ε νηθνλνκία ηνπ δηαδηθηύνπ ζηηο ρώξεο G-20 ζα αλαπηπρζεί κε εηήζην ξπζκό 8% ηα επόκελα πέληε ρξόληα. Σηηο αλαπηπζζόκελεο αγνξέο, ν ξπζκόο απηόο ζα είλαη 18%. Καη ζηηο δύν πεξηπηώζεηο, ν

2 ξπζκόο ζα είλαη θαηά πνιύ ηαρύηεξνο ζε ζύγθξηζε κε ηνλ αληίζηνηρν ζε παξαδνζηαθνύο ηνκείο ηεο νηθνλνκίαο. Μέζα ζε απηό ην πεξηβάιινλ, ε Δπξώπε γηα λα δηαηεξήζεη ηελ αλάπηπμε ηεο νηθνλνκίαο ηεο θαη ην επίπεδν δσήο ησλ πνιηηώλ ηεο, ζα ρξεηαζηεί λα απμήζεη ηελ παξαγσγηθόηεηά ηεο θαηά 30%. Κη απηό θάησ από ηηο αληίμνεο ζπλζήθεο πνπ δεκηνπξγνύλ, από ηε κία ε θξίζε ρξένπο θαη από ηελ άιιε ε δεκνγξαθηθή γήξαλζε ηνπ πιεζπζκνύ. Σηελ νπζία, ε Δπξώπε ζα πξέπεη λα επαλεθεύξεη ηνλ εαπηό ηεο. Θα πξέπεη λα εζηηάζεη ζηελ νηθνλνκία ηεο γλώζεο, κέζα από ηε ζπζηεκαηηθή ελίζρπζε ηεο θαηλνηόκνπ επηρεηξεκαηηθόηεηαο. Φξεηαδόκαζηε λέεο επηρεηξήζεηο, νη νπνίεο ζα παξάγνπλ πξντόληα θαη ππεξεζίεο πςειήο πξνζηηζέκελεο αμίαο. Θα αμηνπνηήζνπλ ηα ηαιέληα θαη ηηο γλώζεηο ησλ λέσλ αλζξώπσλ. Θα δεκηνπξγήζνπλ λέεο ζέζεηο εξγαζίαο, ζα εληζρύζνπλ ηελ αληαγσληζηηθόηεηα θαη ηελ αλάπηπμε ηεο επξσπατθήο νηθνλνκίαο. Σε απηό ην ζέκα πηζηεύσ όηη όινη ζπκθσλνύκε. Η επηρεηξεκαηηθόηεηα είλαη ε ιύζε. Φξεηάδεηαη όκσο επηρεηξεκαηίεο. Κη εδώ θζάλνπκε ζην θξίζηκν κέξνο ηνπ ηίηινπ απηήο ηεο εθδήισζεο: λα είλαη ή λα κελ είλαη θαλείο επηρεηξεκαηίαο; - Να είναι ή να μην είναι κανείρ επισειπημαηίαρ; Θα κνπ επηηξέςεηε λα αλαθεξζώ ζε κηα ηζηνξία κε θαληάζκαηα πνπ δελ είλαη όκσο απηή ηνπ Άκιεη. Φέηνο ζπκπιεξώλνληαη 30 ρξόληα από ηελ πξνβνιή ηεο ηαηλίαο Ghostbusters, ηελ νπνία πνιινί από εκάο έρνπκε δεη, νη λεόηεξνη ζίγνπξα ηελ έρνπλ αθνύζεη. Γηάβαδα, ινηπόλ, πξόζθαηα ζε έλα άξζξν όηη ε ζπγθεθξηκέλε ηαηλία αθεγείηαη ηειηθά κηα ηζηνξία επηρεηξεκαηηθόηεηαο: ηξεηο επηζηήκνλεο, πνπ απνθαζίδνπλ λα πινπνηήζνπλ κηα θαηλνηόκν αλ κε ηη άιιν επηρεηξεκαηηθή ηδέα. Γηαβιέπνπλ κηα αλάγθε ε νπνία δελ έρεη θαιπθζεί. Παίξλνπλ ην ξίζθν λα εγθαηαιείςνπλ ηα «γλώξηκα λεξά» ηεο αθαδεκατθήο δσήο. Γεκηνπξγνύλ ηελ επηρείξεζή ηνπο, θάλνπλ ιάζε, απνγνεηεύνληαη, αξρίδνπλ λα ακθηζβεηνύλ ηελ επηινγή ηνπο. Παίξλνπλ ζάξξνο από ηηο πξώηεο κηθξέο λίθεο, αληηκεησπίδνπλ εκπόδηα πνπ ηπραία άξαγε πξνέξρνληαη από θξαηηθέο ππεξεζίεο. Οδεγνύληαη ζηελ απνηπρία, όκσο δελ εγθαηαιείπνπλ. Σεθώλνληαη μαλά θαη ζην ηέινο θεξδίδνπλ ηε κάρε. Πξάγκαηη, απηή ηελ ηζηνξία, ζηηο βαζηθέο ηεο γξακκέο, ηελ έρνπλ βηώζεη πνιινί επηρεηξεκαηίεο ζε όιν ηνλ θόζκν. Οη νπνίνη κέζα από ηηο δπζθνιίεο, ηηο επηηπρίεο, αιιά θαη ηηο απνηπρίεο, έκαζαλ λα κε θνβνύληαη ηα θαληάζκαηα. Καη λα πξνρσξνύλ κπξνζηά, λα δεκηνπξγνύλ, λα δίλνπλ δσή ζε λέεο ηδέεο, λα παξάγνπλ αμία, λα κεηακνξθώλνπλ νιόθιεξεο αγνξέο. Όκσο, γηα ηελ πιεηνςεθία ησλ Δπξσπαίσλ, απηνύ ηνπ είδνπο νη ηζηνξίεο ππάξρνπλ κόλν ζηα ζελάξηα θηλεκαηνγξαθηθώλ ηαηληώλ. - Η δςζηοκία ηηρ Εςπώπηρ ζηη δημιοςπγία νέων, δςναμικών επισειπήζεων Σηελ Δπξώπε, κόιηο ην 37% πεξίπνπ ησλ εξγαδόκελσλ πξνηηκνύλ ηελ απηόαπαζρόιεζε, ελώ ζηηο ΗΠΑ θαη ζηελ Κίλα ην αληίζηνηρν πνζνζηό ππεξβαίλεη ην 50%. Σύκθσλα κε ην Global Entrepreneurship Monitor γηα ην 2013, ζε ρώξεο όπσο ε Γεξκαλία, ε Γαιιία, ην Βέιγην, ε Διιάδα θαη ε Ιζπαλία, νη επηρεηξεκαηίεο αξρηθνύ ζηαδίνπ απνηεινύλ γύξσ ζην 5% ηνπ ζπλνιηθνύ ελήιηθνπ πιεζπζκνύ. Τν αληίζηνηρν

3 πνζνζηό ζηηο ΗΠΑ θαη ζηελ Κίλα είλαη θνληά ζην 15%, ελώ ζηε Βξαδηιία βξίζθεηαη ζην 17%. Η Δπξώπε απηή ηελ πεξίνδν έρεη ηεξάζηηα δπζηνθία ζε θαηλνηόκεο επηρεηξήζεηο, νη νπνίεο αλαπηύζζνληαη κε ηαρείο ξπζκνύο θαη απμάλνπλ ην κέγεζόο ηνπο, ζπλεηζθέξνληαο ζηελ απαζρόιεζε, ζηηο εμαγσγέο, ζηελ νηθνλνκία. Τν πξόβιεκα είλαη εκθαλέο: Από ηελ επνρή ηεο βηνκεραληθήο επαλάζηαζεο θαη κεηά, ε Δπξώπε γλώξηζε κηα εθξεθηηθή άλζηζε ηεο επηρεηξεκαηηθόηεηαο. Η κεγάιε πιεηνςεθία ησλ ζεκεξηλώλ κεγάισλ Δπξσπατθώλ επηρεηξήζεσλ, δεκηνπξγήζεθαλ πεξίπνπ ζην μεθίλεκα ηνπ 20 νπ αηώλα. Έθηνηε, όκσο, ε πνξεία ππήξμε ζηαζεξά θαζνδηθή. Οη δύν παγθόζκηνη πόιεκνη ζαθώο επέδξαζαλ αξλεηηθά. Αθελόο γηαηί έθαλαλ ηνπο Δπξσπαίνπο λα απνζηξέθνληαη πεξηζζόηεξν ην ξίζθν θαη αθεηέξνπ, γηαηί δηέξξεμαλ ηηο ζρέζεηο κεηαμύ δηάθνξσλ επξσπατθώλ αγνξώλ. Η νηθνδόκεζε ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο ζαθώο δεκηνύξγεζε έλα επλντθόηεξν πεξηβάιινλ. Φσξίο όκσο ην απνηέιεζκα λα είλαη αλάινγν. Σύκθσλα κε αλάιπζε ηνπ επξσπατθνύ think tank Bruegel, ζην δηάζηεκα κεηαμύ 1950 θαη 2007 δεκηνπξγήζεθαλ ζηηο ΗΠΑ 52 λέεο κεγάιεο επηρεηξήζεηο πνπ πεξηιακβάλνληαη ζηε ιίζηα FT Global 500. Τελ ίδηα πεξίνδν, ζηελ Δπξώπε δεκηνπξγήζεθαλ κόιηο 12 ηέηνηεο επηρεηξήζεηο. Από ηηο νπνίεο κόλν 3 γελλήζεθαλ ζην δηάζηεκα 1975 2007. Γηαηί ζπκβαίλεη απηό; Γηαηί νη Δπξσπαίνη θαη εηδηθά νη λένη άλζξσπνη, απνθεύγνπλ λα αλαιάβνπλ λέεο επηρεηξεκαηηθέο πξσηνβνπιίεο. Κη αλ θάπνηνη απνθαζίζνπλ λα θάλνπλ ην βήκα, γηαηί δπζθνιεύνληαη ηόζν πνιύ λα επηβηώζνπλ θαη λα αλαπηπρζνύλ; - Τα εμπόδια Τα εκπόδηα είλαη ιίγν πνιύ γλσζηά: Καζνξηζηηθόο αλαζηαιηηθόο παξάγνληαο, εηδηθά ηα ηειεπηαία ρξόληα, είλαη ε δπζθνιία πξόζβαζεο ζε ρξεκαηνδόηεζε. Η άληιεζε ελόο κηθξνύ αξρηθνύ πνζνύ γηα λα «γελλεζεί» ε επηρείξεζε, κπνξεί λα είλαη εθηθηή, αθόκα θη αλ απηό πξνέξρεηαη από θίινπο, νηθνγέλεηα θηι. Όκσο, γηα λα εμειηρζεί κηα ηδέα ζε πξαγκαηηθό επηρεηξεκαηηθό κνληέιν, απαηηνύληαη κεγαιύηεξα θεθάιαηα, ηα νπνία δύζθνια παξέρνληαη εηδηθά θάησ από ηηο ζεκεξηλέο ζπλζήθεο. Τν venture capital δελ απνηειεί πξνηηκεηέα επηινγή γηα ζεζκηθνύο επελδπηέο, από ηελ επνρή ηεο θνύζθαο dot.com ζηηο αξρέο ηνπ 2000. Η πξόζθαηε θξίζε ρεηξνηέξεςε ηα πξάγκαηα. Καη ζήκεξα, ηα θεθάιαηα πνπ ηίζεληαη ζηε δηάζεζε ησλ λέσλ επηρεηξεκαηηώλ, πξνέξρνληαη θπξίσο από θξαηηθνύο θαη θνηλνηηθνύο πόξνπο θαη όρη από ηδηώηεο επελδπηέο. Όζν όκσο δελ ππάξρεη αλεπηπγκέλε αγνξά venture capital, ε άλζεζε πνπ πεξηκέλνπκε δύζθνια ζα ππάξμεη. Δμίζνπ ζεκαληηθό εκπόδην είλαη ην δηνηθεηηθό πεξηβάιινλ, ην νπνίν δεκηνπξγεί ζνβαξά εκπόδηα ζηνπο επίδνμνπο επηρεηξεκαηίεο: κε πνιύπινθεο θαη ρξνλνβόξεο δηαδηθαζίεο, κε άθακπηα ζεζκηθά πιαίζηα γηα ηελ αγνξά εξγαζίαο θηι. Τα ηειεπηαία ρξόληα, ζε πνιιέο ρώξεο κεηαμύ ησλ νπνίσλ θαη ε Διιάδα έρνπλ ππάξμεη κεηαξξπζκίζεηο κε ζθνπό ηε δηεπθόιπλζε ηεο έλαξμεο λέσλ επηρεηξήζεσλ. Ωζηόζν, ηα εκπόδηα παξακέλνπλ ζεκαληηθά. Έλα άιιν ζέκα είλαη ε δπζπηζηία εθ κέξνπο ηεο ίδηαο ηεο αγνξάο. Γύζθνια κηα λέα επηρείξεζε ζα θαηαθέξεη λα πξνζιάβεη έκπεηξα ζηειέρε, γηα λα ζηεξίμνπλ ηελ αλάπηπμή ηεο. Γελ είλαη πνιινί νη επαγγεικαηίεο πνπ ζα ξηζθάξνπλ ηελ θαξηέξα ηνπο, γηα ηελ αβέβαηε ππόζρεζε κηαο λέαο επηρεηξεκαηηθήο ηδέαο. Από ηελ άιιε, θαη νη

4 κεγάιεο εηαηξείεο δύζθνια ζα επηιέμνπλ λα ζπλεξγαζηνύλ κε κηα κηθξνζθνπηθή επηρείξεζε πνπ έρεη πίζσ ηεο κόλν έλα έηνο ιεηηνπξγίαο. Κάησ από απηέο ηηο ζπλζήθεο, νη πηζαλόηεηεο λα απνηύρεη κηα λέα επηρείξεζε είλαη ηδηαίηεξα απμεκέλεο. Κη αλ απηό ζπκβεί, ε απνηπρία ζα ηζνδπλακεί κε ηζόβην ζηίγκα. Δίλαη γεγνλόο όηη ζε πνιιέο επξσπατθέο ρώξεο, ε αδπλακία κηαο επηρείξεζεο λα αληαπνθξηζεί ζηηο ππνρξεώζεηο ηεο αληηκεησπίδεηαη ιίγν πνιύ σο έλα είδνο απάηεο. Δλώ ζηελ πξαγκαηηθόηεηα έλα κηθξό πνζνζηό ησλ πεξηπηώζεσλ ρξενθνπίαο, ζπλδέεηαη κε αζέκηηεο πξάμεηο. Σηηο ΗΠΑ, κηα επηρείξεζε πνπ ρξενθνπεί κπνξεί κέζα ζε 12 κήλεο λα έρεη νινθιεξώζεη ηηο δηαδηθαζίεο εθθαζάξηζεο, λα έρεη απαιιαγεί από ηα ρξέε θαη λα είλαη ειεύζεξε λα θάλεη κηα θαηλνύξηα αξρή. Σηε Γεξκαλία ην δηάζηεκα απηό κπνξεί λα θζάζεη ηα 6 ρξόληα θαη ζηε Γαιιία ηα 9. Σε έξεπλα ηεο εηαηξείαο Gallup, πνπ δεκνζηεύζεθε πξόζθαηα, ε πιεηνςεθία ησλ Δπξσπαίσλ πνιηηώλ δειώλεη όηη ην θξάηνο δπζρεξαίλεη ηελ αλάιεςε επηρεηξεκαηηθήο δξαζηεξηόηεηαο. Μάιηζηα, ζηηο ρώξεο πνπ ππνθέξνπλ πεξηζζόηεξν από ηελ αλεξγία εηδηθά κεηαμύ ησλ λέσλ όπσο ε Ιηαιία θαη ε Διιάδα, ην πνζνζηό ησλ πνιηηώλ πνπ έρνπλ απηή ηελ άπνςε ππεξβαίλεη ην 90%. Σηελ Ιζπαλία είλαη 80% θαη ζηελ Πνξηνγαιία 80%. Απέλαληη ζε απηά ηα πξνβιήκαηα, δελ είλαη άμην απνξίαο ην γηαηί ηόζν ιίγνη λένη άλζξσπνη ηνικνύλ λα ζηξαθνύλ ζηελ επηρεηξεκαηηθόηεηα. Πξηλ από δύν πεξίπνπ ρξόληα, έλα άξζξν ηνπ Economist γηα ηε λέα επηρεηξεκαηηθόηεηα ζηελ Δπξώπε, είρε ηίηιν «νη Άζιηνη» (Les Miserables). Απηό πηζηεύσ ηα ιέεη όια. - Η ύπαπξη εσθπικήρ κοςληούπαρ Τν ρεηξόηεξν είλαη όηη, ε ύπαξμε ηόζσλ δνκηθώλ εκπνδίσλ έρεη νδεγήζεη ζηελ αλάπηπμε ελόο ζεκαληηθόηεξνπ αθόκε αλαζηαιηηθνύ παξάγνληα: ηνπ πνιηηηζκηθνύ. Έρεη δεκηνπξγεζεί ζήκεξα ζηελ Δπξώπε κηα θνπιηνύξα ε νπνία απνζαξξύλεη ηε δεκηνπξγηθή επηρεηξεκαηηθόηεηα. Τν παξάδεηγκα ηεο Διιάδαο είλαη ραξαθηεξηζηηθό: ηηο δεθαεηίεο πνπ πξνεγήζεθαλ ηεο θξίζεο, «θαηαθέξακε» πξώηα λα πηνζεηήζνπκε κηα θηινζνθία πνπ ερζξεύεηαη ηελ ηδησηηθή πξσηνβνπιία θαη αλαδείμακε ην θξάηνο ζε ξπζκηζηή ηεο νηθνλνκηθήο δξαζηεξηόηεηαο, κε επαθόινπζν λα απμεζεί ε γξαθεηνθξαηία θαη ε πνιππινθόηεηα. Γελ πξνζπαζήζακε λα θαιιηεξγήζνπκε επηρεηξεκαηηθή ζπλείδεζε ζηηο λεόηεξεο γεληέο. «Γνμάζακε» θαιιηηέρλεο, αζιεηέο θηι, αιιά όρη δεκηνπξγηθέο επηρεηξεκαηηθέο πξνζπάζεηεο. Τν απνηέιεζκα ήηαλ όιν θαη πεξηζζόηεξνη ηθαλνί λένη άλζξσπνη λα απνζηξέθνληαη ηελ επηρεηξεκαηηθόηεηα. Η Διιάδα έθζαζε λα παξάγεη έλαλ από ηνπο κεγαιύηεξνπο αξηζκνύο πηπρηνύρσλ, πνπ όκσο πεξηόξηζαλ ηηο θηινδνμίεο ηνπο ζε κηα κηζζνδνηνύκελε ζέζε ηδαληθά ζην δεκόζην ή ζε έλα πξνζηαηεπκέλν επάγγεικα, ή ζε δξαζηεξηόηεηεο ρακειώλ πξνζδνθηώλ. Αληίζηνηρεο ηζηνξίεο κπνξεί λα αλαγλσξίζεη θαλείο ζε πνιιέο επξσπατθέο ρώξεο. Σεκαίλεη απηό όηη δελ ππάξρνπλ δεκηνπξγηθνί θαη θηιόδνμνη Έιιελεο ή Δπξσπαίνη κε αλεπηπγκέλν επηρεηξεκαηηθό πλεύκα; Σαθώο όρη. Όκσο, όινη απηνί νη άλζξσπνη, είηε δελ απνθαζίδνπλ πνηέ λα θάλνπλ ην θξίζηκν βήκα είηε επηιέγνπλ λα ην θάλνπλ ζε θάπνηα άιιε ρώξα. Σηε Silicon Valley ππάξρνπλ πεξίπνπ 50.000 Γεξκαλνί, ελώ πεξίπνπ 500 start-ups ζηελ επξύηεξε πεξηνρή έρνπλ ηδξπζεί από Γάιινπο επηρεηξεκαηίεο. Γηα ηελ Διιάδα δελ ρξεηάδεηαη λα πσ όηη ην brain drain ζπληζηά ζήκεξα κηα από ηηο κεγαιύηεξεο απεηιέο.

5 Τν αλζξώπηλν θεθάιαην ππάξρεη. Γελ έρνπκε ηελ πνιπηέιεηα λα ην αθήλνπκε αλαμηνπνίεην, ή λα ην νδεγνύκε εθηόο Δπξώπεο ζε αλαδήηεζε θαιύηεξσλ ζπλζεθώλ. Κη απηό έζησ θαη ηώξα θαίλεηαη λα έρεη γίλεη αληηιεπηό ζε πνιηηηθό επίπεδν. Όινη πιένλ αλαγλσξίδνπλ ηα εκπόδηα. - Οι απαιηούμενερ δπάζειρ Η Δπξσπατθή Δπηηξνπή έρεη θαηαξηίζεη γηα ηελ αληηκεηώπηζή ηνπο ην Entrepreneurship Action Plan 2020, κε ζηόρν λα απνκαθξύλεη εκπόδηα θαη λα θαιιηεξγήζεη κηα λέα θνπιηνύξα επηρεηξεκαηηθόηεηαο. Οη βαζηθνί άμνλεο ηνπ ζρεδίνπ, δειαδή ε έκθαζε ζηελ επηρεηξεκαηηθή εθπαίδεπζε, ε αλαβάζκηζε ηνπ δηνηθεηηθνύ πιαηζίνπ θαη ε ππνζηήξημε ζπγθεθξηκέλσλ νκάδσλ ηνπ πιεζπζκνύ, θηλνύληαη ζηε ζσζηή θαηεύζπλζε. Πξέπεη όκσο λα κεηαθξαζηνύλ ζε ζπγθεθξηκέλεο δξάζεηο, νη νπνίεο ζα πξνζαξκνζηνύλ θαηάιιεια θαη ζα εθαξκνζηνύλ ζε εζληθό επίπεδν. Δίλαη πξάγκαηη αλάγθε λα μεθηλήζνπκε από ηα ζρνιεία θαη ηελ εθπαίδεπζε, γηα λα δεκηνπξγήζνπκε κηα πην έληνλε θνπιηνύξα επηρεηξεκαηηθόηεηαο. - Φξεηάδεηαη λα εληάμνπκε ηελ επηρεηξεκαηηθόηεηα ζηηο δεμηόηεηεο πνπ απνθηά έλαο καζεηήο, από ηα πξώηα ρξόληα ηεο εθπαίδεπζεο. Έλα παηδί ζηελ ειηθία ησλ 12 εηώλ, κπνξεί λα έρεη εθηεζεί ζηηο βαζηθέο αξρέο ηεο επηρεηξεκαηηθόηεηαο. Να έρεη θαηαλνήζεη ηη ζεκαίλεη λα κεηαηξέπεηο κηα ηδέα ζε πξντόλ ή ππεξεζία. - Φξεηάδεηαη ελίζρπζε ηεο δηδαζθαιίαο ζην αληηθείκελν ησλ Τερλνινγηώλ Πιεξνθνξηθήο θαη Δπηθνηλσλίαο. Καη αληίζηνηρε επέλδπζε ζηελ επηκόξθσζε ησλ εθπαηδεπηηθώλ, ώζηε όρη κόλν λα ζπκβαδίζνπλ κε ηελ εμέιημε ηεο γλώζεο, αιιά θαη λα κπνξέζνπλ λα εκπλεύζνπλ ηνπο καζεηέο ηνπο. Να αλαδείμνπλ κηα γεληά πνπ ζα αγθαιηάζεη δεκηνπξγηθά ηελ ςεθηαθή επνρή. - Φξεηάδνληαη δξάζεηο πνπ ελζαξξύλνπλ ηνπο θνηηεηέο λα μεθηλήζνπλ ηηο δηθέο ηνπο κηθξέο επηρεηξήζεηο, πξηλ αθόκε απνθνηηήζνπλ. Ο ρώξνο ηνπ παλεπηζηεκίνπ κπνξεί λα ιεηηνπξγήζεη σο ζεξκνθνηηίδα, γηα λέεο ηδέεο θαη γηα ηελ απόθηεζε εκπεηξίαο. Δίλαη επίζεο αλάγθε λα εληζρπζνύλ νη δεκόζηεο θαη ηδησηηθέο επελδύζεηο ζε λέα επηρεηξεκαηηθά ζρέδηα. - Με παξνρή θνξνινγηθώλ θηλήηξσλ ζε επελδπηέο πνπ αγνξάδνπλ κεηνρέο επηρεηξήζεσλ πςεινύ ξίζθνπ. - Με ηε δηεπθόιπλζε επηρεηξήζεσλ νη νπνίεο παξνπζηάδνπλ πςειό ξπζκό αλάπηπμεο, ώζηε λα αληινύλ θεθάιαηα από ηα επξσπατθά ρξεκαηηζηήξηα. - Με ηελ αύμεζε ησλ θξαηηθώλ πξνκεζεηώλ από κηθξέο, αλαπηπζζόκελεο επηρεηξήζεηο. Έλα ηέηνην κέηξν κπνξεί λα απνδεηρζεί πνιύ πην απνηειεζκαηηθό από απηό ηεο επηδόηεζεο, ελώ ζα δνζεί ην παξάδεηγκα θαη πξνο ηηο κεγάιεο επηρεηξήζεηο ηνπ ηδησηηθνύ ηνκέα. Βεβαίσο είλαη απαξαίηεην λα βειηησζεί ην δηνηθεηηθό πεξηβάιινλ.

6 - Με δνκέο θαη κέηξα γηα ηε κείσζε ηνπ θόζηνπο θαη ηνπ ρξόλνπ πνπ απαηηείηαη γηα ηελ έλαξμε επηρεηξήζεσλ, όπσο είλαη ε αλάπηπμε ησλ Υπεξεζηώλ Μηαο Σηάζεο. - Με αλακόξθσζε ησλ δηαδηθαζηώλ ζην πιαίζην ηνπ πησρεπηηθνύ θώδηθα, ώζηε λα δηεπθνιύλεηαη έλα λέν μεθίλεκα γηα ηηο επηρεηξήζεηο πνπ απέηπραλ. - Με εηδηθέο πξνβιέςεηο ζην πιαίζην ηεο εξγαηηθήο λνκνζεζίαο, νη νπνίεο ζα είλαη πξνζαξκνζκέλεο ζηηο αλάγθεο κηαο λέαο επηρείξεζεο. - Αλλαγή νοοηποπίαρ Όκσο, γηα λα δεκηνπξγήζνπκε πεξηζζόηεξεο λέεο επηρεηξήζεηο, δελ ρξεηάδνληαη κόλν αιιαγέο ζε επίπεδν πνιηηηθήο. Φξεηάδεηαη αιιαγή λννηξνπίαο. Θα πξέπεη λα δεκηνπξγήζνπκε λέα θνηλσληθά πξόηππα, ηα νπνία ζα αλαδεηθλύνπλ ηηο αμίεο ηεο επηρεηξεκαηηθόηεηαο: ηελ ηόικε, ηελ πξνζπάζεηα, ηελ επηκνλή, ηε δεκηνπξγηθόηεηα. Φξεηάδεηαη λα πξνβάινπκε πεξηζζόηεξεο ηζηνξίεο επηηπρίαο, κε ηξόπν πνπ ζα έρεη λόεκα γηα ηνπο αλζξώπνπο. Θα ζρεηίδεηαη κε ηελ πξαγκαηηθόηεηά ηνπο, ζα απαληά ζηνπο πξνβιεκαηηζκνύο ηνπο. Φξεηάδεηαη λα ζηξαθνύκε ζηε λέα γεληά θαη λα πξνηείλνπκε ηελ επηρεηξεκαηηθόηεηα, σο ζεηηθή επηινγή θαη όρη σο ιύζε αλάγθεο. Καη ζε όινπο απηνύο ηνπο ηνκείο, ε πθηζηάκελε επηρεηξεκαηηθή θνηλόηεηα νθείιεη λα αλαιάβεη πξσηαγσληζηηθό ξόιν. Γελ αξθεί λα εληνπίδνπκε πξνβιήκαηα θαη λα δείρλνπκε κε ην δάρηπιν ην θξάηνο θαη ηηο θπβεξλήζεηο, ή ηελ Δπξσπατθή Έλσζε. Πξέπεη λα ζπκκεηέρνπκε ελεξγά, κε πξνηάζεηο, κε δξάζεηο, κε πξαθηηθέο. Σε επίπεδν θνξέσλ εθπξνζώπεζεο, αιιά θαη ζε επίπεδν θάζε επηρείξεζεο. Δκείο πξώηνη νθείινπκε λα πξνβάινπκε ζηελ θνηλσλία θαη ζηε λέα γεληά, ηηο αμίεο ηηο νπνίεο ππεξεηνύκε. Η επηηπρία απηήο ηεο πξνζπάζεηαο, ζα θξίλεη ζε κεγάιν βαζκό ην κέιινλ ηεο επξσπατθήο νηθνλνκίαο ζηα επόκελα ρξόληα. Σαθώο ε επηρεηξεκαηηθόηεηα δελ είλαη παλάθεηα. Γελ πεξηκέλεη θαλείο όηη ην ζύλνιν ησλ λέσλ αλζξώπσλ πνπ αλαδεηνύλ ζήκεξα εξγαζία, ζα ζηξαθεί ζηελ επηρεηξεκαηηθόηεηα. Ούηε όηη όινη ζα πεηύρνπλ. Όκσο ζα πξέπεη λα δώζνπκε ζε όζν ην δπλαηόλ πεξηζζόηεξνπο ηελ επθαηξία λα πξνζπαζήζνπλ. Θα πξέπεη λα θαιιηεξγήζνπκε ζε όζν ην δπλαηόλ πεξηζζόηεξνπο ηε θηινδνμία θαη ηελ απηνπεπνίζεζε λα δνθηκάζνπλ ηηο ηθαλόηεηέο ηνπο. Καη λα ληθήζνπλ ηα θαληάζκαηα. Η επηρεηξεκαηηθόηεηα είλαη ε κόλε ιύζε, αλ δελ ζέινπκε λα ραζεί κηα νιόθιεξε γεληά. Δίλαη ε κόλε ιύζε αλ ζέινπκε ε Δπξώπε λα παξακείλεη έλαο ηζρπξόο παίθηεο ζηελ παγθόζκηα νηθνλνκία. Έλαο ρώξνο αλάπηπμεο, επθαηξηώλ θαη επεκεξίαο γηα όινπο».