Ζιζανιολογία, Ν. 4036/12 & Ν. 4036/12 / & Εθνικό Σχέδιο Δράσης Δρ. Σ. Βυζαντινόπουλος, Πρόεδρος Ελληνικής Ζιζανιολογικής Εταιρείας Κοινοτική Οδηγία 2009/128/ΕΚ Ορθολογική χρήση γεωργικών φαρμάκων Η ευαισθητοποίηση της ΕΕ για την προστασία του περιβάλλοντος και της υγείας ρ, του ανθρώπου, όσον αφορά τον συντελεστή παραγωγής γεωργικό φάρμακο, νομοθετικά ξεκίνησε με την κοινοτική οδηγία 91/414 Ιστορικός σταθμός στην επιστημονική, εμπορική και κοινωνική «διαχείριση των» Γεωργικών Φαρμάκων 1
Τι δεν περιείχε η οδηγία 91/414; Δεν περιελάμβανε το <εφαρμοστικό μέρος> της διαχείρισης των γεωργικών φαρμάκων! των γεωργικών φαρμάκων! Το κενό αυτό ήλθε να καλύψει η θεσμοθέτηση της Κοινοτικής οδηγίας 2009/128/ΕΚ και ο Ν. 4036/12 Τι περιλαμβάνει η οδηγία 2009/128/ΕΚ και ο Ν4036/12 ; Υιοθετεί αρχές και κανόνες για τη «διαχείριση των Γ.Φ» στα πεδία της πώλησης, μεταφοράς, εμπορίας, εκπαίδευσης χρηστών διανομέων συμβούλων πολιτών, ολοκληρωμένης φυτοπροστασίας, κλπ. 2
Σπουδαιότερα σημεία για την αγροτική παραγωγή μας και το περιβάλλον είναι: Ολοκληρωμένη Φυτοπροστασία Έλεγχος των ψεκαστικών μηχανημάτων Προστασία των νερών (επιφανειακών και υπόγειων) Διαχείριση κενών συσκευασίας Προστασία της βιοποικιλότητας Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την υλοποίηση εφαρμογής του Νόμου Α. Εθνικό Σχέδιο Δράσης 1. Ολοκληρωμένη Φυτοπροστασία 2. Ειδικά μέτρα για την προστασία του υδάτινου περιβάλλοντος και του πόσιμου νερού 3. Μείωση της χρήσης γεωργικών φαρμάκων Ή των κινδύνων τους σε ειδικές περιοχές 4. Δείκτες ( επικινδυνότητας, risk indicators ) 3
Εθνικό Σχέδιο Δράσης 1. Περιέχει ενδιαφέροντα σημεία, σκέψεις και προτάσεις αλλά έχει κύρια περιγραφικό χαρακτήρα και στερείται στρατηγικού σχεδιασμού 2. Στρατηγικός Σχεδιασμός σημαίνει υποβολή επιχειρησιακού σχεδίου δράσης (business plan) που έχει τα κάτω στοιχεία: α. Ανάλυση της υπάρχουσας κατάστασης β. Τι στόχους βάζουμε που θέλουμε να πάμε γ. Προτεραιότητες στόχων, Μέσα (ανθρώπινο δυναμικό, νέες δομές κλπ.) και μηχανισμούς που θα χρησιμοποιήσουμε για την επίτευξη των στόχων δ. Χρηματοδότηση του επιχειρησιακού προγράμματος, θεσμοθέτηση νέων δομών Παραδοσιακό (κλασσικό γραμμικό) πρότυπο ελέγχου των ζζιζανίων ζ ((weed control) καλλιέργεια κλίμα Δεν ενσωματώνει τη μ η φιλοσοφία της οικολογικής διαχείρισης των ζιζανίων ζιζάνια 17ο Ζιζανιολογικό Συνέδριο 24 26 Νοεμβρίου, ΓΠΑ Αθήνα 4
έδαφος κλίμα νερό αγρότης κοινωνία ί Ολοκληρωμένη διαχείριση ζιζανίων βιοποικιλότητα ζιζάνια καλλιέργεια ασθένειες έντομα Ολοκληρωμένη διαχείριση ζιζανίων (ΟΔΖ) Ενσωματώνει ευρύτερη πιο σύνθετη Ενσωματώνει ευρύτερη ημ ήγ η γ ργ ή επιστημονική γνώση και γεωργική πρακτική Ζιζανιολόγοι Ζιζανιολόγοι, τεχνικοί σύμβουλοι, περιβαλλοντολόγοι,, τεχνικοί σύμβουλοι, περιβαλλοντολόγοι, αγρότες, καταναλωτές, επιστήμονες εφαρμογών, γεωργο οικονομολόγοι,. γεωργο Υλοποίηση της ΟΔΖ με τη χρήση του εργαλείου διαχείρισης LFA διαχείρισης LFA (Logical Framework Analysis) 17ο Ζιζανιολογικό Συνέδριο 24 26 Νοεμβρίου, ΓΠΑ Αθήνα 5
Ερώτημα Ποια είναι τα νέα κριτήρια αξιολόγησης των παρεμβάσεων; Αποτύπωμα άνθρακα Ανάλυση Κύκλου ζωής ( LCA, EPD) Εφαρμογή ISO 14020 (Type III) Δείκτης αειφορικότητας των αγροτικών συστημάτων Ολοκληρωμένη Φυτοπροστασία Πρόταση Δημιουργία πρότυπων αγροκτημάτων στη χώρα μας (π,χ, σε δημόσιες εκτάσεις του ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ) όπου θα εφαρμόζεται ολοκληρωμένη λ φυτοπροστασία Πρότυπο αγρόκτημα σημαίνει συμμετοχή ομάδων επιστημόνων με διαφορετική επιστημονική κατεύθυνση, γεωπόνων ιδιωτών, αγροτών κλπ. για την μεταφορά και εφαρμογή της γνώσης τους. Πρότυπο αγρόκτημα σημαίνει επίσης και εφαρμογή όλων των σύγχρονων τεχνολογιών π.χ, τηλεπισκόπηση, χρήση φωτο αισθητήρων για την αντιμετώπιση των ζιζανίων (π.χ. Weed Seeker), χρήση ζιζανιοκτόνων με την μικρότερη περιβαλλοντική ρύπανση. ελάχιστη κατεργασία του εδάφους, χρήση της GIS proximity analysis, κλπ. 6
GIS : Proximity Analysis Land use maps and digital images combined to identify crop areas Verona1 Verona2 13 Ολοκληρωμένη Φυτοπροστασία (συν.) Η υλοποίηση των πρότυπων αγροκτημάτων για τα θέματα ολοκληρωμένης φυτοπροστασίας θα ξεκινήσει από τις κύριες για τη χώρα καλλιέργειες και θα είναι τουλάχιστο χ πενταετούς διάρκειας. ς ρ ς Η χρηματοδότηση μπορεί να γίνει από το ΕΣΠΑ του ΥΠΑΑΤ Τα αποτελέσματα θα αναδείξουν και τα σημεία υποστήριξης των αγροτών προκειμένου να είναι εφαρμόσιμα από αυτούς 7
Ειδικά μέτρα για την προστασία του υδάτινου περιβάλλοντος και του πόσιμου νερού Σημειακές πηγές ρύπανσης (point sources) Σ έ έ ύ ( i t ) Με τον όρο σημειακές πηγές εννοούμε οποιαδήποτε διασπορά συμπυκνωμένου ή Με τον όρο σημειακές πηγές αραιωμένου φυτοπροστατευτικού αραιωμένου φυτοπροστατευτικού προϊόντος (ΦΠ) που μπορεί να συμβεί κατά τη διάρκεια της μεταφοράς τη διάρκεια της μεταφοράς,, γεμίσματος γεμίσματος,, ψεκασμού, ψεκασμού, καθαρισμού καθαρισμού των των υπολειμμάτων του στα μέσα χρήσης του (ψεκαστικά (ψεκαστικά, συσκευασίες, κλπ.) ψεκαστικά, συσκευασίες, κλπ.) ως και συσκευασίες κλπ ) ως και ως και υπολειμμάτων του στα μέσα χρήσης του (ψεκαστικά υπολειμμάτων του στα μέσα χρήσης του ( κατά τη διάρκεια της διατήρησής του. Ειδικότερα περιλαμβάνει τη χρήση ή τον χειρισμό του ΦΠ σε περιοχές που δεν Ειδικότερα περιλαμβάνει τη χρήση ή τον χειρισμό του ΦΠ σε περιοχές που δεν καλύπτονται από τις εγκεκριμένες συστάσεις της ετικέτας για χρήση 8
Σημειακές πηγές ρύπανσης Κατασκευή βιολογικών υποστρωμάτων(βιοκλινών) Biobeds, Biomassbed, biofilter Είναι μία φθηνή και απλή κατασκευή σε οριοθετημένη επιφάνεια στο Εί ί θ ή λή ή θ έ ά χωράφι που στόχο έχει την προσρόφηση και διάσπαση των φυτοπροστατευτικών προϊόντων και την ελαχιστοποίηση του κινδύνου ρύπανσης των επιφανειακών και υπόγειων νερών Πρόταση Κατασκευή μέσω του ΕΣΠΑ του ΥΠΠΑΤ πρότυπων βιοκλινών και σταδιακή εφαρμογή τους από μεμονωμένους ή ομάδες παραγωγών. Προστασία υδάτινου περιβάλλοντος και πόσιμου νερού Πρόταση Διαχρονική παρακολούθηση (monitoring study) της ποιότητας των υπόγειων και επιφανειακών νερών από την ρύπανση των ΓΦ. Σ ί ΥΠΑΑΤ ΥΠΕΚΑ Συνεργασία του ΥΠΑΑΤ και ΥΠΕΚΑ Στρατηγικό Σχέδιο Διαχρονικής Παρακολούθησης 9
Προστασία υδάτινων πόρων Καθορισμός περιοχών ή λεκανών απορροών που εφαρμόζεται εντατική γεωργία Ανάδειξη των πιο τρωτών (vulnerable) περιοχών με βάση το είδος των καλλιεργειών και τη χρήση εδαφικών, κλιματικών, τοπογαφικών κλπ. δεδομένων Με τη χρήση αλγορίθμου (έχει αναπτυχθεί σχετική τεχνογνωσία στη χώρα μας) καθορίζονται τα πιο ευαίσθητα σημεία δειγματοληψίας Σε ετήσια βάση διενεργούνται τουλάχιστο τέσσερις δειγματοληψίες με χρονοδιάγραμμα που καθορίζεται από το είδος των καλλιεργειών και των εφαρμοζόμενων γεωργικών φαρμάκων, το ύψος και η κατανομή της ετήσιας βροχόπτωσης κλπ. Δείκτης επικινδυνότητας (risk indicator) για τα νερά Προτεινόμενος δείκτης επικινδυνότητας για νερά επιφανειακά η υπόγεια Το ποσοστό των δειγμάτων νερού σε ετήσια βάση που οι συγκεντρώσεις των ΦΠ υπερβαίνουν το όριο 01 0. μg/l 10
sp.vizant@nagref.gr 11