Τν κεηξηθό γάια σο πξόηππν αλαθνξάο γηα ηελ βξεθηθή δηαηξνθή.

Τν κεηξηθό γάια σο πξόηππν αλαθνξάο γηα ηελ βξεθηθή δηαηξνθή. Τν κεηξηθό γάια είλαη ε θαιύηεξε πεγή δηαηξνθηθώλ ζηνηρείσλ γηα ην βξέθνο θαη ην ζεκείν αλαθνξάο γηα ηελ θαιή δηαηξνθή ηνπ βξέθνπο από ηε γέλλεζε κέρξη ηελ ειηθία ησλ 4 ή 6 κελώλ. Απηό ζεκαίλεη όηη ην κεηξηθό γάια πξνζθέξεη δηαηξνθηθά ζηνηρεία ζε ηθαλέο πνζόηεηεο θαη κε ηε ζσζηή αλαινγία γηα λα ππάξρεη θπζηνινγηθή αύμεζε θαη αλάπηπμε ηνπο πξώηνπο κήλεο ηεο δσήο. Τν κεηξηθό γάια παξέρεη πξσηεΐλεο, ιίπε, πδαηάλζξαθεο, βηηακίλεο, ηρλνζηνηρεία θαη λεξό ζε ζσζηή αλαινγία γηα λα πξνάγεη ηελ πγηή αύμεζε θη αλάπηπμε. Αθόκε, ν ζειαζκόο δίλεη ηελ βάζε γηα ζσζηή δηαηξνθή γηα ην ππόινηπν δηάζηεκα κέρξη ηέινο ηνπ 1 νπ ρξόλνπ θαη αθόκε πεξηζζόηεξν κέρξη ην ηέινο ηνπ απνγαιαθηηζκνύ. Έηζη ην κεηξηθό γάια είλαη ε ηδαληθή ηξνθή γηα ην θπζηνινγηθό πγηέο βξέθνο. Γίλεη επαξθείο πνζόηεηεο ζηνηρείσλ δηαηξνθήο ζηε ζσζηή αλαινγία.

Πξσηόγαια Τν πξσηόγαια είλαη όξνο πνπ ρξεζηκνπνηείηαη γηα λα επηζεκάλεη ην πξώην γάια πνπ εθθξίλεη ν καζηόο ηεο κεηέξαο ηηο πξώηεο 3 εκέξεο κεηά ηε γέλλεζε ηνπ παηδηνύ. Δίλαη (ηδηαίηεξα πινύζηα) πεγή αληηζσκάησλ θαη άιισλ παξαγόλησλ πνπ πξνζηαηεύνπλ από ινηκώμεηο, δηάξξνηεο. Τν πεξηερόκελν ηνπ ζε ηρλνζηνηρεία είλαη ζρεηηθά απμεκέλν θαη νη ζπγθεληξώζεηο Ναηξίνπ, Καιίνπ θαη Φισξίνπ είλαη κεγαιύηεξεο ζην πξσηόγαια παξά ζην ώξηκν κεηξηθό γάια. Απηέο νη απμεκέλεο ζπγθεληξώζεηο αληαπνθξίλνληαη ζηηο ηδηαίηεξεο απαηηήζεηο ηνπ λενγλνύ εμαηηίαο ηεο αλσξηκόηεηαο ηεο λεθξηθήο ιεηηνπξγίαο, ηεο αλεπαξθνύο επαλαξξόθεζεο θαη ζπλεπώο απμεκέλεο απέθθξηζεο ζηα νύξα απηώλ ησλ ζηνηρείσλ θαηά ηηο πξώηεο κέξεο ηεο δσήο. Μεηαβαηηθό θαη ώξηκν γάια Μεγάιεο κεηαβνιέο ζηε ζύλζεζε ηνπ κεηξηθνύ γάιαθηνο εκθαλίδνληαη θαηά ηελ κεηάβαζε από ην πξσηόγαια ζην ώξηκν γάια. Απηέο νη κεηαβνιέο ζπκπιεξώλνληαη πεξίπνπ ηελ 10 ε γέλλεζε ηνπ παηδηνύ. κέξα κεηά ηε Τν γάια πνπ παξάγεηαη από ηόηε πνπ ηειεηώλεη ε παξαγσγή ηνπ πξσηνγάιαηνο ( γύξσ ζηελ 3 ε εκέξα) κέρξη θαη ηελ θαλνληθή παξαγσγή σξίκνπ γάιαθηνο ηελ 10 ε εκέξα είλαη γλσζηό ζαλ μεηαβαηικό γάλα. Από ηελ 10 ε εκέξα θαη κεηά ην ζηήζνο παξάγεη ώριμο μεηρικό γάλα. Τόζν ηα ζξεπηηθά ζπζηαηηθά όζν θαη ηα κε ζξεπηηθά ζηνηρεία πνπ πεξηέρνληαη ζην κεηξηθό γάια αζθνύλ επεξγεηηθή επίδξαζε πέξα από ην θαζαξό δηαηξνθηθό θέξδνο. Οη αλνζνζθαηξίλεο είλαη πξσηεΐλεο πνπ ζπληίζεληαη από ην αλνζνινγηθό ζύζηεκα.. Σ απηέο πεξηιακβάλνληαη όια ηα γλσζηά αληηζώκαηα. Οη εθθξηηηθή IgA (siga) πξνζηαηεύεη ην βξέθνο κηθξνβηαθά αληηγόλα (ινηκώμεηο). από ηα ηξνθηθά αιιεξγηνγόλα θαη ηα

Υπάξρεη ηζρπξή ζεσξεηηθή βάζε ζηελ ππόζεζε όηη ε siga ζην κεηξηθό γάια πξνζηαηεύεη ην βξέθνο από ηνπο κηθξννξγαληζκνύο (βαθηήξηα, ηνί θαη παξάζηηα) πνπ βξίζθνληαη ζην γαζηξεληεξηθό ζσιήλα ηεο κεηέξαο δηα ηεο ενηερομαδικής οδού γηα ηα ιεκθνθύηηαξα θαη από ηνπο κηθξννξγαληζκνύο πνπ βξίζθνληαη ζηελ αλαπλεπζηηθή νδό ηεο κεηέξαο δηα ηεο βρογχομαδικής οδού. Δπίζεο νη εθδειώζεηο ηεο ινίκσμεο κπνξεί λα ηξνπνπνηνύληαη από ηηο αληηθιεγκνλώδεηο ηδηόηεηεο ηνπ κεηξηθνύ γάιαθηνο. Απηό νθείιεηαη ζε νξηζκέλεο αληηθιεγκνλώδεηο νπζίεο (θαηαιάζε, ιπζνδύκε, ιαθηνθεξίλε, ζσκαηνζηαηίλε) θαη ζηε κηθξή πεξηεθηηθόηεηα ζε θιεγκνλώδεηο παξάγνληεο. Άιια ζπζηαηηθά ηνπ κεηξηθνύ γάιαθηνο έρεη απνδεηρζεί όηη δξνπλ σο απμεηηθνί παξάγνληεο γηα δηαθόξνπο ηζηνύο.. Ο επιδεπμικόρ αςξηηικόρ παπάγων ( Epidermal growth factor από ην κεηξηθό γάια πξνάγεη ηνλ θπηηαξηθό πνιιαπιαζηαζκό ηνπ εληεξηθνύ βιελλνγόλνπ. Ο ινζοςλινόμοπθορ αςξηηικόρ παπάγων δηεγείξεη ηελ αύμεζε ηνπ εληεξηθνύ βιελλνγόλνπ. Δπηπξόζζεηα ην κεηξηθό γάια πεξηέρεη κεγάιν αξηζκό νξκνλώλ θαη ελδύκωλ. Λςζοζύμη είλαη έλδπκν πνπ δηαζπά ηηο πεπηηδνγιπθάλεο. από ην θπηηαξηθό ηνίρσκα ησλ επαίζζεησλ βαθηεξίσλ. Πεποξςδάζη πνπ ζην κεηξηθό γάια θαηαιύεη ηελ νμείδσζε ησλ ηόλησλ ζεηνθπαλίνπ ζε πξντόληα κε βαθηεξηνζηαηηθέο ηδηόηεηεο. Λιπάζη ( δηεγεηξόκελε από ηα ιηπαξά νμέα) ζην κεηξηθό γάια θαίλεηαη λα έρεη ζεκαληηθό ξόιν ζηελ παξαγσγή ιηπηδίσλ κε αληηκηθξνβηαθέο ηδηόηεηεο.

ΘΗΛΑΣΜΟΣ Ο ζειαζκόο είλαη ε ηδεώδεο ιύζε γηα ηε δηαηξνθή ηνπ βξέθνπο. Δπηπιένλ είλαη πξαθηηθόο, νηθνλνκηθόο θαη πξνζθέξεη αίζζεκα ηθαλνπνίεζεο. Οη επεξγεηηθέο επηδξάζεηο γηα ην βξέθνο από ην ζειαζκό Ο ζειαζκόο είλαη ε αζθαιέζηεξε θαη απνηειεζκαηηθόηεξε κνξθή δηαηξνθήο γηα ην βξέθνο. Η πνηόηεηα ηεο δηαηξνθήο είλαη εμαζθαιηζκέλε. Όια ηα ζπζηαηηθά βξίζθνληαη ζηελ θαηαιιειόηεξε κνξθή. Γελ ππάξρεη θίλδπλνο ιάζνπο. Η ζεξκνθξαζία ηεο ηξνθήο είλαη κε αθξίβεηα ξπζκηζκέλε. Ο θίλδπλνο βαθηεξηαθήο κόιπλζεο ηνπ γάιαθηνο είλαη ειάρηζηνο. Τν κεηξηθό γάια είλαη πινύζην ζε πξνζηαηεπηηθνύο παξάγνληεο, ιπζνδύκε, ιαθηνζθαηξίλε, θπηηαξηθά ζηνηρεία (νπδεηεξόθηια, καθξνθάγα θαη ιεκθνθύηηαξα) αιιά επίζεο αληηβηνηηθέο θαη αληηπαξαζηηηθέο πξσηεΐλεο, αληηθιεγκνλώδεηο νπζίεο, απμεηηθνύο παξάγνληεο θαη νξκόλεο πξναγσγήο αύμεζεο ηεο εληεξηθήο ρισξίδαο θαη αλαζηνιείο ηνπ κεηαβνιηζκνύ παζνγόλσλ κηθξνβίσλ. Τα βξέθε πνπ ζειάδνπλ είλαη ιηγόηεξν εθηεζεηκέλα ζε ινηκώμεηο θαη ηδίσο ζε γαζηξεληεξίηηδεο. Πξηλ ηνλ 20 ν αηώλα δελ ππήξραλ πνιιέο ηθαλνπνηεηηθέο ελαιιαθηηθέο επηινγέο από ην ζειαζκό. Όηαλ κηα κεηέξα πέζαηλε αθήλνληαο ην βξέθνο ηεο

ρσξίο ηε δπλαηόηεηα ηεο θπζηνινγηθήο δηαηξνθήο, ε κόλε δηαζέζηκε ιύζε ήηαλ ε αλεύξεζε ηξνθνύ, αιιά θαη απηή ε ιύζε ζπλήζσο ήηαλ πξνζηηή κόλν γηα ηνπο πινπζίνπο.. Πξνζηαηεπηηθνί παξάγνληεο Δλαο ζεκαληηθόο αξηζκνο ζπζηαηηθώλ ηνπ κεηξηθνύ γάιαθηνο π.ρ ιαθηνθεξξίλε, κνλνγιπθεξίδηα θαη νξηζκέλα ιηπαξά νμέα αζθνύλ απνηειεζκαηηθά βαθηεξηνζηαηηθή ή βαθηεξηνθηόλν δξάζε. Αιιά κόξηα - γιπθνιηπίδηα, νιηγνζαθραξίηεο, ιηπαξά νμέα θαη γιπθνπξσηεΐλεο - θαηαιακβάλνπλ ηνπο ππνδνρείο πνπ ρξεηάδνληαη νη παζνγόλνη κηθξννξγαληζκνί ή ζπλδένληαη κε ηνμίλεο. Άιινη παξάγνληεο πνπ πεξηγξάθνληαη σο γιπθνπξσηεΐλεο ηνπ αλζξώπηλνπ γάιαθηνο όπσο ε ιαθηνθεξξίλε θαη νιηγνζαθραξίηεο πξνάγνπλ ηελ αύμεζε ζηειερώλ Bifidobacterium ζην παρύ έληεξν ησλ βξεθώλ πνπ ζειάδνπλ. Τν γαιαθηηθό θαη ην νμεηθό νμύ πνπ παξάγνληαη από απηνύο ηνπο κηθξννξγαληζκνύο θαζώο θαη ε κηθξή ξπζκηζηηθή ηθαλόηεηα ηνπ αλζξώπηλνπ γάιαθηνο νδεγνύλ ην πεξηερόκελν ηνπ εληέξνπ ζε όμηλν ph πεξίπνπ 5. Τν ph απηό είλαη αθαηάιιειν γηα ηελ αύμεζε πνιιώλ εληεξηθώλ παζνγόλσλ. Ο αξηζκόο ησλ θπηηαξηθώλ ζηνηρείσλ ( νπδεηεξόθηια, καθξνθάγα θαη ιεκθνθύηηαξα ) είλαη ηδηαίηεξα πςειόο ζην πξσηόγαια αιιά πνιύ ρακειόηεξνο ζην ώξηκν γάια. Τα καθξνθάγα θαη ηα ιεκθνθύηηαξα ζην αλζξώπηλν γάια κπνξνύλ λα ζπλζεηνύλ ιπζνδύκε, ζηνηρεία ηνπ ζπκπιεξώκαηνο, ιαθηνθεξξίλε, πξνζηαγιαλδίλε Δ2 θαη ηληεξθεξόλε. Τα καθξνθάγα ζην αλζξώπηλν πξσηόγαια έρνπλ πςειέο ζπγθεληξώζεηο siga πνπ απειεπζεξώλεηαη ηαρύηαηα θαηά ηελ θαγνθύηησζε. Τα καθξνθάγα παξακέλνπλ δξαζηηθά ζην ph ηνπ εληέξνπ αιιά δελ είλαη βέβαην εάλ νη ξπζκηζηηθέο ηθαλόηεηεο ηνπ αλζξώπηλνπ γάιαθηνο επηηξέπνπλ ζηα καθξνθάγα λα παξακέλνπλ δξαζηηθά θαηά ηελ δηέιεπζε από ην ζηόκαρν. Παξ όια απηά αθόκε θαη αλ ηα θύηηαξα δελ επηβηώλνπλ θαηά ηελ δηέιεπζε από ηνλ

ζηόκαρν ηα πξντόληα ησλ καθξνθάγσλ εμαθνινπζνύλ λα έρνπλ θάπνηα δξάζε ζην έληεξν. Φαίλεηαη επίζεο όηη ηα ιεκθνθύηηαξα ζην κεηξηθό γάια παξέρνπλ ζεκαληηθή πξνζηαζία έλαληη ινηκώμεσλ ηνπ ζηήζνπο. Ωθέιεηεο ηνπ ζειαζκνύ γηα ηε κεηέξα Ο ζειαζκόο πξνζθέξεη πνηθίιιεο θπζηνινγηθέο σθέιεηεο. Τελ άκεζε κεηά ηνλ ζειαζκό πεξίνδν ν ζειαζκόο ζπλδέεηαη κε ζπζπάζεηο ηεο κήηξαο πνπ πεξηνξίδνπλ ηνλ θίλδπλν αηκνξξαγίαο. Δπίζεο ε κήηξα επηζηξέθεη ηαρύηεξα ζην πξν ηεο εγθπκνζύλεο κέγεζνο ηεο. Η κεηέξα απνβάιιεη ηελ ελέξγεηα πνπ απνζεθεύηεθε θαηά ηε δηάξθεηα ηεο εγθπκνζύλεο. Απηό έρεη σο ζπλέπεηα ηελ ηαρύηεξε επηζηξνθή ζην πξν ηεο εγθπκνζύλεο βάξνο. Σηηο αλαπηπζζόκελεο ρώξεο ν ζειαζκόο ζπκβάιιεη ζηνλ πεξηνξηζκό ησλ γελλήζεσλ απμάλνληαο ηελ πεξίνδν ηεο ακελόξξνηαο, ηεο ινρείαο, αλαζηέιινληαο έηζη ηελ πηζαλόηεηα λέαο ζύιιεςεο. Ο ζειαζκόο επίζεο πξνζθέξεη ςπρνινγηθά νθέιε δεκηνπξγώληαο έλαλ πνιύ έληνλν δεζκό κεηέξαο παηδηνύ πνπ εληζρύεηαη ελ κέξεη από ηελ άκεζε επαθή ηνπο. Όια ηα παξαπάλσ ζπληεινύλ ώζηε νη πεξηζζόηεξεο κεηέξεο λα ζεσξνύλ ηνλ ζειαζκό κηα εμαηξεηηθά ηθαλνπνηεηηθή θαη επράξηζηε εκπεηξία. Μεηαβαιιόκελεο ζπλζήθεο πνπ αθνξνύλ ην ζειαζκό Σηηο παξαδνζηαθέο πξν βηνκεραληθέο αλζξώπηλεο θνηλσλίεο όια ηα βξέθε ζήιαδαλ γηα κεγάια ρξνληθά δηαζηήκαηα. Σε πνιιέο αλεπηπγκέλεο ρώξεο ν ζειαζκόο έραλε έδαθνο κέρξη ηηο αξρέο ηεο δεθαεηίαο ηνπ 70. Απηό είρε ζρέζε

κε ηελ αζηπθηιία, ηελ βηνκεραλνπνίεζε, ηηο γελλήζεηο ζηα καηεπηήξηα θαη ηε δηαζεζηκόηεηα ελαιιαθηηθώλ ιύζεσλ. Σήκεξα ην πνζνζηό ησλ ζειαδόλησλ βξεθώλ απμάλεηαη ζεκαληηθά ζε ρώξεο κε πςειή αλάπηπμε ( βόξεηα θαη δπηηθή Δπξώπε, Η.Π.Α., Σθαλδηλαβία, Απζηξαιία θ.η.ι.). Η πξναγσγή ηνπ ζειαζκνύ ζρεηίδεηαη κε: ηελ απμαλόκελε γλώζε γηα ηηο ηξνθέο θαη ηε δηαηξνθή, ηελ κόξθσζε ησλ γπλαηθώλ ηελ θνηλσληθή θηλεηνπνίεζε. Οη γπλαίθεο πξέπεη λα απνθαζίδνπλ πξηλ από ηνλ ηνθεηό αλ ζα ζειάζνπλ ην βξέθνο ηνπο ή αλ ζα ην ζηηίζνπλ κε ηερλεηό γάια. Όζεο θνξέο επηιέγνπλ ην ζειαζκό πξέπεη λα βνεζηνύληαη λα απνθηήζνπλ ηελ ηθαλόηεηα θαη λα πηνζεηήζνπλ ηηο θαηάιιειεο πξαθηηθέο ζειαζκνύ. Τειηθόο ζηόρνο είλαη ε παξαγσγή αξθεηνύ γάιαθηνο, ώζηε ην βξέθνο λα ζειάδεη γηα δηάζηεκα, ηνπιάρηζηνλ, 6 12 κελώλ. Έλαξμε ηνπ ζειαζκνύ: Η κεηέξα πξέπεη λα θάζεηαη άλεηα θαη ην βξέθνο λα ηνπνζεηείηαη κε ηξόπν, ώζηε ηίπνηα λα κελ εκπνδίδεη ηελ επαθή ηνπ ζηόκαηόο ηνπ κε ην καζηό. Ο καζηόο από ηνλ νπνίν ζειάδεη ην βξέθνο πξέπεη λα ππνβαζηάδεηαη κε ην αληίζεην ρέξη, κε ηνλ αληίρεηξα θαη ην δείθηε ηνπνζεηεκέλνπο επάλσ από ηε ζειή, ώζηε λα επηηξέπεηαη ε εύθνιε πξνζπέιαζή ηεο από ην βξέθνο. Πξέπεη λα εμεγείηαη ζηε κεηέξα ην ανηανακλαζηικό ηες αναδήηεζες, ώζηε λα δηεπθνιύλεηαη ε έλαξμε ηνπ ζειαζκνύ. Η ζειή ηξίβεηαη ειαθξά ζηελ παξεηά ηνπ βξέθνπο, ην νπνίν ζηξέθεη πξνο ηε ζειή (αληαλαθιαζηηθό αλαδήηεζεο) θαη αλνίγεη ην ζηόκα επηηξέπνληαο ηελ εηζαγσγή ζ απηό ηεο ζειήο θαη ηεο ζειαίαο άισ. Σην ζηόκα ηνπ βξέθνπο πξέπεη λα εηζάγνληαη νιόθιεξε ε ζειή θαη ην κεγαιύηεξν κέξνο ηεο άισ. Τν βξέθνο ζπιιακβάλεη ηε ζειή ζην ζηόκα ηνπ πηέδνληαο ηα ρείιε. Οη κεραληζκνί ηνπ θπζηνινγηθνύ ζειαζκνύ είλαη: (1) απνκύδεζε 4-6 εθ. ηεο άισ, (2) πίεζε ηεο

ζειήο ζηελ ππεξώα, (3) δηέγεξζε ηεο εθξνήο γάιαθηνο αξρηθά κε γξήγνξεο απνκπδεηηθέο θηλήζεηο ρσξίο ζειαζκό, (4) έθζιηςε ηνπ γάιαθηνο από ηνπο γαιαθηνθόξνπο θόιπνπο κε εγθαηάζηαζε βξαδύηεξνπ ξπζκνύ απνκύδεζεο θαη θαηάπνζεο- πεξίπνπ 1 θνξά αλά δεπηεξόιεπην. Η κεηέξα απνκαθξύλεη ην βξέθνο από ην καζηό ηνπνζεηώληαο ην δάθηπιό ηεο κεηαμύ ησλ νύισλ ηνπ θαη ηεο άισ γηα λα δηαθνπεί ε απνκύδεζε. Η κέζε ζπρλόηεηα ζειαζκνύ θαηά ηηο πξώηεο εβδνκάδεο είλαη 8-12 θνξέο ηελ εκέξα. Απνθιεηζηηθόο ζειαζκόο:ο ζειαζκόο απνηειεί ηελ ηδαληθή κέζνδν ζίηηζεο ησλ πγηώλ βξεθώλ θαηά ηνπο πξώηνπο 6 κήλεο ηεο δσήο. Η ελεκέξσζε ηεο κεηέξαο γηα ηα ελδερόκελα πξνβιήκαηα ηνπ ζειαζκνύ, πνπ κπνξεί λα πξνθύςνπλ ακέζσο κεηά ηελ έμνδό ηεο από ην λνζνθνκείν, είλαη δπλαηό λα απνηξέςεη ζε πνιιέο πεξηπηώζεηο ηε δηαθνπή ηεο γαινπρίαο. Καηά ηηο πξώηεο εκέξεο κεηά ηνλ ηνθεηό παξάγεηαη ην πύαξ, ην νπνίν είλαη πινύζην ζε πξσηείλεο θαη έρεη ρακειή πεξηεθηηθόηεηα ζε ιίπνο θαη ιαθηόδε. Τν πύαξ έρεη ζεξκηδηθή αμία, αιιά ε θύξηα πξνζθνξά ηνπ ζρεηίδεηαη κε ηελ αλνζία θαη ηελ σξίκαλζε. Οη πξσηνηόθεο παξνπζηάδνπλ δηόγθσζε ησλ καζηώλ ζπλήζσο ηελ 3ε εκέξα κεηά ηνλ ηνθεηό. Οη καζηνί γίλνληαη ζθιεξνί θαη επώδπλνη, νη ζειέο δελ πξνέρνπλ θαη είλαη δπλαηό λα παξαηεξεζεί κηθξή άλνδνο ηεο ζεξκνθξαζίαο. Η θαιύηεξε κέζνδνο αληηκεηώπηζεο είλαη ε επαύμεζε ηεο ξνήο ηνπ γάιαθηνο. Αλ ε δηόγθσζε είλαη κεγάιε, ε αθακςία ηεο ζειαίαο άισ κπνξεί λα εκπνδίδεη ηε ζύιιεςή ηεο από ην λενγλό. Η πξνζνρή ζηε ζσζηή ζύιιεςε ηεο ζειήο από ην λενγλό θαη ε έθζιηςε ηνπ γάιαθηνο κε ην ρέξη ππνβνεζνύλ ηελ παξνρέηεπζή ηνπ. Η όξεμε ηνπ λενγλνύ απμάλεη θαηά ηελ 8ε-10ε εκέξα ηεο δσήο, κε απνηέιεζκα ηελ αύμεζε ηεο απαίηεζεο ηνπ λα ζειάζεη. Η αύμεζε ηεο πξόζιεςεο δηεγείξεη ηελ παξαγσγή κεγαιύηεξνπ όγθνπ γάιαθηνο. Γείθηεο επαξθνύο πξόζιεςεο γάιαθηνο είλαη ε θαηάζηαζε ελπδάησζεο ηνπ λενγλνύ. Τν λενγλό κε θαιή ελπδάησζε νπξεί 6-8 θνξέο ηελ εκέξα. Με θάζε νύξεζε ε πάλα πξέπεη λα δηαβξέρεηαη θη όρη απιώο λα πγξαίλεηαη. Ο παηδίαηξνο πξέπεη λα ζπκβνπιεύεη ηηο κεηέξεο λα ηνλ ελεκεξώλνπλ αλ ην βξέθνο νπξεί ιηγόηεξεο από 6 θνξέο ηελ εκέξα. Η ηειεθσληθή επαθή ζην κεζνδηάζηεκα κεηαμύ εμόδνπ από ην καηεπηήξην θαη πξώηεο επίζθεςεο ζηνλ παηδίαηξν έρεη κεγάιε ζεκαζία, πξνθεηκέλνπ λα

παξαθνινπζείηαη ε πνξεία ηεο γαινπρίαο. Η αξρηθή απώιεηα βάξνπο θαηά ηε λενγληθή πεξίνδν είλαη κεγαιύηεξε ζηα λενγλά πνπ ζειάδνπλ ζε ζύγθξηζε κε εθείλα πνπ δηαηξέθνληαη κε ηερλεηό γάια, αιιά ζπλήζσο ζην ηέινο ηεο 2εο εβδνκάδαο ην παηδί έρεη αλαθηήζεη ην βάξνο πνπ είρε θαηά ηε γέλλεζε. Η δηάξθεηα ηνπ ζειαζκνύ θπκαίλεηαη από 4 έσο 20 ιεπηά ζηνλ θάζε καζηό. Η κεγαιύηεξε δηάξθεηα είλαη δπλαηό λα νθείιεηαη ζηελ αλεπαξθή παξαγσγή γάιαθηνο ή ζηελ αλαπνηειεζκαηηθή ζύιιεςε ηεο ζειήο. Τν 80% ηεο ζπλνιηθήο πνζόηεηαο ηνπ γάιαθηνο πξνζιακβάλεηαη θαηά ηα πξώηα 4 ιεπηά ηνπ ζειαζκνύ. Ο όγθνο ηνπ γάιαθηνο απμάλεη ηαρέσο θαηά ηε δηάξθεηα ησλ 2 πξώησλ εβδνκάδσλ κεηά ηνλ ηνθεηό. Οη γπλαίθεο πνπ ζειάδνπλ απνθιεηζηηθά, παξάγνπλ πεξίπνπ 750 ml ηελ εκέξα. Απηό ην επίπεδν παξαγσγήο δηαηεξείηαη γηα 4-6 κήλεο, αιιά κεηά ηελ πξνζζήθε ζηεξεώλ ηξνθώλ ζηε δηαηξνθή ηνπ βξέθνπο ν όγθνο ηνπ γάιαθηνο ειαηηώλεηαη. Τα ραξαθηεξηζηηθά ησλ θνπξάλσλ ησλ ζειαδόλησλ βξεθώλ αλεζπρνύλ ηηο κεηέξεο. Η ζπρλόηεηα ησλ θελώζεσλ ησλ πγηώλ βξεθώλ πνπ ζειάδνπλ θπκαίλεηαη από κία κεηά από θάζε ζειαζκό κέρξη κία θάζε εβδνκάδα. Τα θόπξαλα είλαη αζρεκάηηζηα, θίηξηλα, θαζηαλά ή πξάζηλα θαη έρνπλ θνθθώδε εκθάληζε. Τα λενγλα πνπ ζειάδνπλ, παξνπζηάδνπλ ζπρλόηεξα ππεξρνιεξπζξηλαηκία από απηά πνπ δηαηξέθνληαη κε ηερλεηό γάια. Καηά ηηο 3 πξώηεο εκέξεο ηεο δσήο ησλ ζειαδόλησλ λενγλώλ ε ζπρλόηεηα ηεο ζίηηζεο είλαη αληηζηξόθσο αλάινγε πξνο ηε ζπγθέληξσζε ηεο ρνιεξπζξίλεο ηνπ νξνύ. Αλ ε ζπγθέληξσζε ηεο ρνιεξπζξίλεο απμεζεί αξθεηά, ώζηε λα απνθηήζεη θιηληθή ζεκαζία, ν ζειαζκόο πξέπεη λα αληηθαηαζηαζεί πξνζσξηλά κε ηε ρνξήγεζε ηερλεηνύ γάιαθηνο, ην νπνίν αλαζηέιιεη ηελ πεξαηηέξσ αύμεζε ησλ ζπγθεληξώζεσλ ηεο ρνιεξπζξίλεο. Η πξνζσξηλή δηαθνπή ηνπ ζειαζκνύ επί 24-72 ώξεο έρεη δηαγλσζηηθή αμία, πξνθεηκέλνπ λα δηαπηζησζεί ε ύπαξμε ηθηέξνπ από κεηξηθό γάια. Μεηά ηελ επαλέλαξμε ηνπ ζειαζκνύ ζπρλά παξαηεξείηαη κηθξή κόλν αύμεζε ηεο ρνιεξπζξίλεο ηνπ νξνύ, πνπ κπνξεί λα επηκείλεη γηα κεξηθέο εβδνκάδεο. Γελ έρνπλ αλαθεξζεί επηπινθέο ηνπ ηθηέξνπ από κεηξηθό γάια. Όηαλ εθαξκόδεηαη ε

πξνζσξηλή ζίηηζε κε ηερλεηό γάια, ε παξαγσγή ηνπ κεηξηθνύ κπνξεί λα δηαηεξεζεί κε έθζιηςε ηνπ κε ην ρέξη ή κε ζήιαζηξν Σπκπιεξωκαηηθή ζίηηζε: Τα ηειεηόκελα ζειάδνληα λενγλά δελ έρνπλ αλάγθε από ζπκπιεξσκαηηθή ρνξήγεζε ηξνπνπνηεκέλνπ γάιαθηνο ή λεξνύ. Αλάγθε ζπκπιεξσκαηηθήο ρνξήγεζεο μέλνπ γάιαθηνο θαηά ηε δηάξθεηα απηήο ηεο πεξηόδνπ δεκηνπξγνύλ, ζπλήζσο, νη δπζρέξεηεο ζίηηζεο θαη ε αλεπαξθήο γαινπρία. Όηαλ ην βξέθνο ζηηίδεηαη κε ηερλεηή ζειή ηνπνζεηεί ηε γιώζζα ηνπ δηαθνξεηηθά απ όηη όηαλ ζειάδεη από ην καζηό. Αλ κεηά από ζίηηζε ηνπ κε κπνπθάιη ην βξέθνο δπζθνιεύεηαη λα ζειάζεη, ε κεηέξα πξέπεη λα βεβαηώλεηαη όηη ην ζηόκα ηνπ ηνπνζεηείηαη ζσζηά ζηε ζειαία άισ. Όηαλ ρνξεγείηαη μέλν γάια ζε βξέθε κηθξόηεξα ησλ 12 κελώλ, πξέπεη λα είλαη ηξνπνπνηεκέλν, κε πςειή πεξηεθηηθόηεηα ζε ζίδεξν. Δλαιιαθηηθά, ε εξγαδόκελε κεηέξα κπνξεί λα εθζιίβεη ην γάια ηεο θαη λα ην δηαηεξεί ζηελ θαηάςπμε γηα λα ην ρνξεγήζνπλ ζην βξέθνο άιια άηνκα. Η πεξηνδηθή αύμεζε ηεο ζπρλόηεηαο ηνπ ζειαζκνύ (π.ρ. θαηά ηα Σαββαηνθύξηαθα) είλαη επαξθήο γηα λα δηαηεξεζεί ε πνζόηεηα ηνπ γάιαθηνο ηεο κεηέξαο πνπ εξγάδεηαη εθηόο ζπηηηνύ. Μεηά ηελ ειηθία ησλ 4-6 κελώλ κπνξνύλ λα πξνζηεζνύλ ζηε δίαηηα ηνπ βξέθνπο νη ζηεξεέο ηξνθέο. Μεηά ηνλ 6ν κήλα δσήο, ηα ζξεππηθά ζπζηαηηθά πνπ είλαη ζρεηηθώο αλεπαξθή ζηε δίαηηα ησλ απνθιεηζηηθά ζειαδόλησλ βξεθώλ είλαη νη πξσηείλεο, ν ζίδεξνο θαη ν ςεπδάξγπξνο, αιιά ειιηπήο κπνξεί λα είλαη επίζεο θαη ε ζεξκηδηθή πξόζιεςε. Όηαλ ζηε δίαηηα ηνπ πγηνύο βξέθνπο πεξηιακβάλνληαη ζπκπιεξσκαηηθέο ηξνθέο, ε ζπλνιηθή πξόζιεςε ζεξκίδσλ δελ απμάλεηαη. Δπηπιένλ, ζπζηαηηθά πνπ πξέπεη λα ρνξεγνύληαη ζπκπιεξσκαηηθά ζην απνθιεηζηθά ζειάδνλ βξέθνο είλαη ην θζόξην, αλ ην λεξό ηεο βξύζεο δε θζνξηώλεηαη, θαη ε βηηακίλε Β12, αλ ε κεηέξα είλαη απζηεξά ρνξηνθάγνο. Τξνπνπνηεκέλν γάια αγειάδνο(γάια 1εο θαη 2εο βξεθηθήο ειθίαο): Οη δηάθνξνη ηύπνη ηξνπνπνηεκέλνπ γάιαθηνο παξαζθεπάδνληαη από αλαζπζηαζέλ απνβνπηπξσκέλν γάια αγειάδνο ή από κίγκα απνβνπηπξσκέλνπ γάιαθηνο αγειάδνο θαη ιεπθσκαηίλεο γάιαθηνο αγειάδνο, κεηά από αθαίξεζε ησλ

ειεθηξνιπηώλ ηνπ, ή απν θαδετλε. Τν ιίπνο ηνπ ηξνπνπνηεκέλνπ γάιαθηνο είλαη κίγκα θπηηθώλ ειαίσλ ζόγηαο, θνίληθα, ηλδνθάξπδνπ, αξαβνζίηνπ ή ειηάο. Όια πεξηέρνπλ ιαθηόδε. Τν ηξνπνπνηεκέλν γάια αγειάδνο είλαη ηζνδύλακν κε ην αλζξώπηλν θαηά ην όηη πξνάγεη ηελ αύμεζε ζηε δηάξθεηα ησλ πξώησλ 6 κελώλ ηεο δσήο. Οη δηάθνξνη ηύπνη ηξνπνπνηεκέλνπ γάιαθηνο ρξεζηκνπνηνύληαη σο ππνθαηάζηαην ηνπ κεηξηθνύ γάιαθηνο ζε βξέθε ησλ νπνίσλ νη κεηέξεο δελ επηζπκνύλ ή δε κπνξνύλ λα ζειάζνπλ, σο ζπκπιήξσκα ζε βξέθε πνπ ζειάδνπλ αιιά νη κεηέξεο παξαιείπνπλ κεξηθνύο ζειαζκνύο θαη ζε πεξηπηώζεηο βξεθώλ πνπ ν ζειαζκόο δελ πξνάγεη κόλνο ηνπ ηελ θαλνληθή αύμεζε ή ππάξρνπλ άιια ζεκεία θαθήο ζξέςεο. Τα γάιαηα πξώηεο βξεθηθήο ειηθίαο θαιύπηνπλ όιεο ηηο αλάγθεο ησλ βξεθώλ κέρξη ηελ ειηθία ησλ 4-6 κελώλ ηα επίπεδα ησλ ζπζηαηηθώλ ξπζκίδνληαη από ηνλ Κώδηθα ή εληνιέο ηεο Δ.Δ. Σύλζεζε γαιάηωλ πξώηεο βξεθηθήο ειηθίαο (θύξηα θξηηήξηα)

Δηδηθά γάιαηα (ζεξαπεπηηθά) Τα εηδηθά γάιαηα είλαη κηα κεγάιε νκάδα κε εηδηθά ραξαθηεξηζηηθά ρξήζηκα ζηε δηαηξνθή βξεθώλ κε εηδηθέο δηαηξνθηθέο αλάγθεο. Η ζύλζεζε ηνπ γάιαθηνο έρεη πεξαηηέξσ ηξνπνπνηεζεί, κε ζθνπό ηελ θάιπςε εηδηθώλ ζεξαπεπηηθώλ αλαγθώλ ζηε δηαηξνθή ησλ βξεθώλ: γάιαηα ζρεδηαζκέλα γηα λα θαιύςνπλ ηηο αλάγθεο ειηπνβαξώλ (LBW) βξεθώλ γάιαηα ρσξίο ιαθηόδε γάιαηα ζρεδηαζκέλα λα παξέρνπλ δηαηξνθηθή ππνζηήξημε ζε βξέθε κε δηάξξνηα γάιαηα πνπ πεξηέρνπλ πδξνιπκέλεο πξσηεΐλεο γηα ηε δηαηξνθή βξεθώλ κε αιιεξγία ζην γάια αγειάδνο αληηαλαγσγηθά γάιαηα (AR) γηα ηνλ πεξηνξηζκό ησλ ζπκπησκάησλ από παιηλδξόκεζε

Πξνεηνηκαζία ηνπ γάιαηνο Βεβαησζείηε όηη ε ζειή, ην θαπάθη θαη ην κπνπθάιη είλαη απόιπηα θαζαξά. Αλ όρη, πιύληε ηα ζρνιαζηηθά. Βάιηε ην κπνπθάιη, ηε ζειή θαη ην θαπάθη ζε λεξό θαη βξάζηε ην γηα 10 ιεπηά. Βξάζηε θαζαξό πόζηκν λεξό θαη αθήζηε ην λα θξπώζεη. Βάιηε ηε ζσζηή πνζόηεηα λεξνύ ζην κπνπθάιη. Βηδώζηε ην θαπάθη κέρξη ηελ ώξα ηνπ ηατζκαηνο. Τελ ώξα ηνπ ηατζκαηνο πξνζζέζηε ην ζσζηό αξηζκό δνζηκεηξηθώλ θππέιισλ. Ξαλαθιείζηε θαιά ην θνπηί κε ηε ζθόλε ηνπ γάιαηνο. Κιείζηε ην κπνπθάιη θαη θνπλήζηε ην θαιά. Πξνζαξκόζηε ηε ζειή θαη ηατζηε ην κσξό ακέζσο. Μελ θξαηάηε ην γάια πνπ πεξηζζεύεη. Μεηά ην ηατζκα, πιύληε ην κπνπθάιη, ηε ζειή θαη ην θαπάθη ζρνιαζηηθά. Κξαηήζηε ηα θαιπκέλα κέρξη λα ηα βξάζεηε.

Γάιαηα δεύηεξεο βξεθηθήο ειηθίαο Τα γάιαηα δεύηεξεο βξεθηθήο ειηθίαο έρνπλ ζρεδηαζηεί γηα λα απνηειέζνπλ ην πγξό ηκήκα ηεο δηαηξνθήο απνγαιαθηηζκνύ γηα ηηο ειηθίεο 4-6 κελώλ θαη άλσ. Τα γάιαηα δεύηεξεο βξεθηθήο ειηθίαο πεξηέρνπλ ζε κεγαιύηεξεο πνζόηεηεο απηά ηα ζηνηρεία ηα νπνία νη πεξηζζόηεξεο ηξνθέο απνγαιαθηηζκνύ δελ κπνξνύλ λα δώζνπλ ζην βξέθνο. Τα θπξηόηεξα από απηά ηα ζπζηαηηθά είλαη πξσηεΐλεο, αζβέζηην, ζίδεξνο θαη ιηλνιετθό νμύ. Οη πνζόηεηεο ησλ πεξηζζνηέξσλ άιισλ κεηάιισλ θαη βηηακηλώλ πνπ πεξηέρνληαη ζηα γάιαηα δεύηεξεο βξεθηθήο ειηθίαο είλαη παξόκνηεο κε απηέο ησλ γαιάησλ πξώηεο βξεθηθήο ειηθίαο. Η εκεξήζηα πξόζιεςε γαιάησλ δεύηεξεο βξεθηθήο ειηθίαο δελ πξέπεη λα είλαη κηθξόηεξε από 500ml ή πεξίπνπ ην 40% ησλ ελεξγεηαθώλ αλαγθώλ, ώζηε λα εμαζθαιίδνπλ ηθαλνπνηεηηθέο πνζόηεηεο αζβεζηίνπ, ζηδήξνπ θαη ιηλνιετθνύ νμένο. Πιήξεο γάια αγειάδνο: Τν πιήξεο γάια αγειάδνο δελ πξέπεη λα ρνξεγείηαη πξηλ ην ηέινο ηνπ πξώηνπ έηνπο. Τν πςειό σζκσηηθό θνξηίν ηνπ, ε ρακειή πεξηεθηηθόηεηα ηνπ ζε ζίδεξν θαη ε ελδερόκελε πξόθιεζε δπζαλεμίαο ζηελ πξσηετλε ηνπ, ην θαζηζηνύλ αθαηάιιειν γαη λα ρξεζηκνπνηεζεί ζε κηθξόηεξε ειηθία. Η δπζαλεμία ζηελ πξσηεΐλε ηνπ γάιαθηνο αγειάδνο κπνξεί λα πξνθαιέζεη καθξνζθνπηθή ή κηθξνζθνπηθή αηκνξξαγία από ην έληεξν, κε απνηέιεζκα ηελ εκθάληζε ζηδεξνπεληθήο αλαηκίαο. Βξεθηθέο ηξνθέο Οη δηάθνξεο βξεθηθέο ηξνθέο, είηε βηνκεραλνπνηεκέλεο είηε παξαζθεπαδόκελεο ζην ζπίηη, θαιύπηνπλ ηηο δηαηξνθηθέο αλάγθεο ηνπ βξέθνπο.η ρνξήγεζή ηνπο αξρίδεη από 6ν κήλα. Δμάιινπ, νη κεραληζκνί ηεο θαηάπνζεο δελ έρνπλ σξηκάζεη πξηλ ηελ ειηθία ησλ 3σλ κελώλ. Πξνθεηκέλνπ λα δηαγλσζζεί εγθαίξσο ε ελδερόκελε αιιεξγία ή δπζαλεμία πξνο κία ηξνθή, ζπληζηάηαη ε έλαξμε ηεο ρνξήγεζεο ησλ ηξνθώλ κε παξαζθεπάζκαηα ελόο κόλν είδνπο (π.ρ. ξπδηνύ ή

ελόο είδνπο θξνύηνπ). Οη ηξνθέο απηέο είλαη ρακειόηεξεο ζεξκηδηθήο πεξηεθηηθόηεηαο από ην γάια. Τα μεξά δεκεηξηαθά (θξέκεο ζε ζθόλε), εκπινπηηζκέλα ζε βηηακίλεο θαη άιαηα, ρξεζηκνπνηνύληαη σο πεγή ζεξκίδσλ (~ 375 cal/100 gr), βηηακηλώλ θαη αιάησλ (θπξίσο ζηδήξνπ), γηα λα ζπκπιεξώλνπλ ηε δηαηξνθή ησλ βξεθώλ. Η παξαζθεπή ησλ μεξώλ δεκεηξηαθώλ γηα βξέθε πεξηιακβάλεη ηελ ελδπκηθή πδξόιπζε ηνπ αιεύξνπ θαη ζέξκαλζε γηα ηε πξόζιεςε θαη δειαηηλνπνίεζε ηνπ ακύινπ. Τα μεξά δεκεηξηαθά αλακηγλύνληαη κε γάια, λεξό, ρπκό ή θξνύηα. Τα κηθηά δεκεηξηαθά (από βξώκε, αξαβόζηην, ζηηάξη θη ζόγηα) εμαζθαιίδνπλ πνηθηιία ζηα κεγαιύηεξα παηδηά. Τα πινύζηα ζε πξσηεΐλε δεκεηξηαθά (ζόγηα, βξώκε, ζηηάξη) έρνπλ ηα πιενλεθηήκαηα ηνπ ρακεινύ θόζηνπο θαη ηεο κεγάιεο πεξηεθηηθόηεηαο ζε πξσηεΐλε. Οη ρπκνί θξνύησλ θαη ιαραληθώλ εμαζθαιίδνπλ ην 4% ηεο ζπλνιηθήο ζεξκηδηθήο πξόζιεςεο ησλ βξεθώλ. Η κεγάιε πνζόηεηα γάιαθηνο ή ρπκώλ (> 75 ml/εκέξα) πξέπεη λα απνθεύγεηαη ζηα κηθξά παηδηά, γηαηί κπνξεί λα πεξηνξίδεη ηελ πξόζιεςε απαξαίηεησλ ζηεξεώλ ηξνθώλ. Τα ιεηνηξηβεκέλα θξνύηα, ιαραληθά θαη θξέαηα θπθινθνξνύλ ζε ζπζθεπαζίεο ηνπ ελόο γεύκαηνο. Η πεξηεθηηθόηεηα ζε ζεξκίδεο αλά ζπζθεπαζία είλαη γηα κελ ηα ιαραληθά 40-80 cal γηα δε ηα θξνύηα 90-100 cal. Οη ρπκνί είλαη ζηξαγγηζκέλνη, νκνγελνπνηεκέλνη θαη εκπινπηηζκέλνη κε βηηακίλε C, έηζη ώζηε λα επηηπγράλεηαη νκνηόκνξθε ζπγθέληξσζε ζξεπηηθώλ ζπζηαηηθώλ, ηζνδύλακε κε απηήλ ηνπ λσπνύ ρπκνύ πνξηνθαιηνύ. Οη ηξνθέο πνπ έρνπλ πνιιέο πηζαλόηεηεο λα πξνθαιέζνπλ αιιεξγία θαη πξέπεη λα απνθεύγνληαη θαηά ηε βξεθηθή πεξίνδν είλαη ηα ςάξηα, ην ιεύθσκα ηνπ απγνύ θαη ηα δηάθνξα θαξπθεύκαηα. Πξαθηηθέο νδεγίεο Τν θαιύηεξν είλαη ε πξώηε ηξνθή απνγαιαθηηζκνύ λα απνηειείηαη από καιαθή εκηζηεξεό πνιηό κε κεγάιν ελεξγεηαθό πεξηερόκελν. Σύκθσλα κε ηηο νδεγίεο ησλ παηδηάηξσλ γηα απηή ηελ πξώηε θξέκα ζα πξέπεη λα πξνηηκώληαη δεκεηξηαθά ρσξίο γινπηέλε (ξύδη ή θαιακπόθη). Σπλίζηαηαη ε παξαζθεπή λα γίλεηαη σο εμήο:

Η παξαζθεπή ηεο ηξνθήο λα γίλεηαη κε όιεο ηηο ζπλζήθεο πγηεηλήο (πιπκέλα ρέξηα, θαζαξά ζθεύε) Γίλνπκε κηα κε δπν θνπηαιηέο ηξνθήο ζε θάζε γεύκα Οξηζκέλα κσξά δέρνληαη ηε δνθηκή απηή θαιύηεξα αθνύ έρνπλ πεξηνξίζεη ηελ πείλα ηνπο κε ην κηζό κπηκπεξό ή κε ιίγν ζειαζκό Βάιηε κηθξή πνζόηεηα ηξνθήο ζην θνπηάιη Δθ όζνλ ην βξέθνο είλαη ζπλεζηζκέλν κε ην κεηξηθό γάια ζηνπο 37 ν ην πξώην ηνπ γεύκα ζα πξέπεη λα είλαη είηε ζε ζεξκνθξαζία δσκαηίνπ είηε ριηαξό Αλ ην κσξό αξλείηαη ηελ ηξνθή, επηκείλεηε αιιά πνηέ κελ πηέζεηε ην κσξό λα θαηαπηεί. Οη κειέηεο γηα ηελ αλάπηπμε ηεο γεύζεο δείρλνπλ όηη κεηά από 15 κε 20 επαθέο κε ηε λέα γεύζε ην βξέθνο ζα δέρεηαη ηε ηξνθή ρσξίο πξόβιεκα. Όηαλ ε ηξνθή είλαη απνδεθηή ε πνζόηεηα κπνξεί λα απμάλεηαη πξννδεπηηθά. Ο απαηηνύκελνο ρξόλνο γηα ηελ εηζαγσγή εκηζηεξεώλ ηξνθώλ πνηθίιιεη. Τν γεύκα γίλεηαη αλεθηό από κεξηθά παηδηά ζε 1 ή 2 κέξεο ελώ ζε άιια ρξεηάδεηαη κηα εβδνκάδα πξηλ ε πγξή ηξνθή αληηθαηαζηαζεί από ζηεξεή. Σπλήζσο έλα γεύκα από γάια αληηθαζίζηαηαη από ηξνθή απνγαιαθηηζκνύ ηνλ 6 ν κήλα. Έλα δεύηεξν γεύκα γάιαθηνο κπνξεί λα αληηθαηαζηαζεί από γεύκα απνγαιαθηηζκνύ ηνλ 8 ν ή 9 ν κήλα. Σηελ ειηθία απηή ην παηδί ζα δέρεηαη πνηθηιία ηξνθώλ.

Δηζαγσγή ζπκπιεξσκαηηθώλ ηξνθώλ ζηε δίαηηα απνγαιαθηηζκνύ Υπάξρνπλ πνιιέο ζπζηάζεηο από παηδηάηξνπο, όπσο απηή ηεο επηηξνπήο δηαηξνθήο ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο γηα ηελ Παηδηαηξηθή Γαζηξεληεξνινγία Ηπαηνινγία θαη Γηαηξνθή (ESPGHAN) θαη ηεο Παγθόζκηαο Οξγάλσζεο Υγείαο (WHO). Οη ηξνθέο απνγαιαθηηζκνύ δελ πξέπεη λα εηζάγνληαη λσξίηεξα από ηνπο 4 κήλεο, νύηε αξγόηεξα από ηνπο 6. Σηελ ειηθία ησλ 6 κελώλ νη ηξνθέο απνγαιαθηηζκνύ δελ ζα πξέπεη λα αληηπξνζσπεύνπλ πεξηζζόηεξν από ην 50% ηεο εκεξήζηαο πξόζιεςεο ζεξκίδσλ. Τν γάια ζα πξέπεη λα δίλεηαη ζε πνζόηεηα ηνπιάρηζηνλ 500ml εκεξεζίσο. Η γινπηέλε δελ ζα πξέπεη λα δίλεηαη ζε ειηθία θάησ ησλ 8 κελώλ. Απνθύγεηε ηξνθέο πνπ κπνξεί λα έρνπλ κεγάιεο πνζόηεηεο ληηξηθώλ όπσο ην ζπαλάθη θαη ηα παληδάξηα ηνπο πξώηνπο κήλεο. Η εηζαγσγή πηζαλώο αιιεξγηνγόλσλ ηξνθώλ όπσο ηα απγά θαη ηα ςάξηα ζα πξέπεη λα θαζπζηεξείηαη. Σε βξέθε πνπ ππάξρεη νηθνγελεηαθό ηζηνξηθό αηνπίαο, ηξνθέο κε πςειόο αληηγνληθό θνξηίν ζα πξέπεη λα απνθεύγνληαη απζηεξά ηνλ πξώην ρξόλν. Έλα ζεκαληηθό ζηνηρείν πνπ ζα πξέπεη λα επηζεκαλζεί είλαη όηη όιεο νη θαηλνύξηεο ηξνθέο ζα πξέπεη λα εηζάγνληαη κηα- κηα θαη ζηαδηαθά, ώζηε λα κπνξνύλ λα αλαγλσξηζηνύλ ζπκπηώκαηα ηξνθηθήο αιιεξγίαο θαη δπζαλεμίαο. Όηαλ δίλνπκε λέεο ηξνθέο απηό ζα πξέπεη λα γίλεηαη θξαηώληαο δηαζηήκαηα 3 κε 5 κέξεο αλάκεζα ζε θάζε λέα ηξνθή, ώζηε λα κπνξεί ην βξέθνο λα πξνζαξκνζηεί ζηελ θάζε λέα γεύζε θαη πθή. Απηό ην δηάζηεκα είλαη επίζεο ζεκαληηθό ώζηε λα αλαγλσξίζνπκε ηπρόλ αληηδξάζεηο ζηε λέα ηξνθή. Τν παηδί κπνξεί λα αλαπηύμεη αλεπηζύκεηεο αληηδξάζεηο ζηελ εηζαγσγή κηαο λέαο ηξνθήο. Αλ θάζε θνξά δίλνπκε ζην παηδί έλα κόλν λέν ζπζηαηηθό ζηελ ηξνθή ηνπ, κπνξνύκε εύθνια λα αλαγλσξίζνπκε ηελ αηηία θαη ηνλ κεραληζκό ηεο αληίδξαζεο. Απηό ην λέν

ζπζηαηηθό κπνξεί λα απνθιεηζηεί ζηελ ειηθία απηή θαη λα γίλεη πξνζπάζεηα επαλεηζαγσγήο ηνπ ζε κεγαιύηεξε ειηθία. Δίλαη επίζεο ζεκαληηθό γηα ηνπο ίδηνπο ιόγνπο λα δίλνπκε ηηο λέεο ηξνθέο ζε κηθξέο πνζόηεηεο. Μηα κηθξή θνπηαιηά κπνξεί λα δνζεί ζηελ αξρή, θαη απηή ε πνζόηεηα κπνξεί λα απμεζεί ζηαδηαθά γηα 3 κε 5 κέξεο ώζηε λα εθηηκεζεί ε αλνρή ηεο. Η ίδηα δηαδηθαζία πξέπεη λα αθνινπζείηαη κε ηελ εηζαγσγή θάζε λέαο ηξνθήο.