ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ Γ ΤΑΞΗΣ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΘΕΜΑ Α Ν γράψετε στο τετράδιό σς τον ριθμό κθεμιάς πό τις πρκάτω ημιτελείς προτάσεις Α1 έως Α5 κι δίπλ το γράμμ που ντιστοιχεί στη λέξη ή στη φράση, η οποί συμπληρώνει σωστά την ημιτελή πρότση Α1. Τ φυλετικά χρωμοσώμτ: Α. εντοπίζοντι μόνο στ σωμτικά κύττρ Β. εντοπίζοντι μόνο στους γμέτες Γ. είνι πάντοτε δύο ζεύγη Δ. εντοπίζοντι στ σωμτικά κύττρ κι στους γμέτες Α2. Ότν έν βκτήριο βρίσκετι σε λκτόζη, τότε υτή προσδένετι: Α. στον κτστολέ Β. στον χειριστή Γ. στη RNA - πολυμεράση Δ. στον υποκινητή Α3. H EcoRI Α. είνι ουσί νιχνευτής Β. πράγετι πό το βκτηριοφάγο λ Γ. πράγετι πό βκτήριο Δ. περιέχει νσυνδυσμένο πλσμίδιο Α4. Η μνιοπρκέντηση γίνετι: Α. πό την 8-12 εβδομάδ Β. πό την 12-16 εβδομάδ Γ. πό την 9-12 εβδομάδ Δ. πό την 6-9 εβδομάδ Α5. Το πλσμίδιο Ti: Α. νήκει στο βκτήριο Escherichia coli B. νήκει στο βκτήριο Agrobacterium tumefaciens Γ. νήκει στο βκτήριο Bacillus thuringiensis Δ. νήκει στ βκτήρι του γένους Chlostridium Επιμέλει θεμάτων κι πντήσεων: Πνγιώτης Τσγκμίλης (Βιολόγος) 1
ΘΕΜΑ Β Β1. Ν περιγράψετε τον τρόπο με τον οποίο θ μπορούσε ν θερπευτεί έν άτομο που πάσχει πό β μεσογεική νιμί, χρησιμοποιώντς τεχνικές βιοτεχνολογίς. Μονάδες 10 Β2. Που εντοπίζετι κυκλικό μόριο DNA; Β3. Από πόσ άτομ δέχετι πληροφορίες έν διγονιδικό ζώο; Β4. Τι χρειάζετι γι ν γίνει η λειτουργί της μετάφρσης, κι τι πράγετι με τη διδικσί υτή; ΘΕΜΑ Γ Γ1. Μι βκτηρική πρωτεΐνη ποτελείτι πό δυο διφορετικές πολυπεπτιδικές λυσίδες. Η πρώτη ποτελείτι πό 29 μινοξέ κι ξεκινά με μεθειονίνη κι η δεύτερη πό 78 κι ξεκινά με ιστιδίνη. Αν η συμμετοχή της δενίνης θροιστικά κι στ δύο γονίδι είνι 30%, ν βρεθεί ο ριθμός των δεσμών υδρογόνου που περιέχουν. Μονάδες 15 Γ2. Ένς μικροοργνισμός πράγει βιομάζ κι δύο ουσίες, Χ κι Υ ωφέλιμες γι τον άνθρωπο. Στη γρφική πράστση που κολουθεί πεικονίζοντι οι τρεις πρπάνω πράμετροι κτά τη διάρκει μις κλλιέργεις. Α. Τι τύπου κλλιέργει νγνωρίζετε πό τη γρφική πράστση; Β. Τι τύπου κλλιέργει θ είνι πιο ποδοτική γι τ προϊόντ Χ κι Υ; μάζ Χ βιομάζ Υ χρόνος Μονάδες 10 Επιμέλει θεμάτων κι πντήσεων: Πνγιώτης Τσγκμίλης (Βιολόγος) 2
ΘΕΜΑ Δ Δ1. Τι είνι κι πως προκλείτι η -θλσσιμί; Μονάδες 10 Δ2. Διστυρώνοντι δύο άτομ με μι μέσης μορφής -θλσσιμί που οφείλετι στην έλλειψη δύο γονιδίων της πολυπεπτιδικής λυσίδς της ιμοσφιρίνης στο κάθε άτομο. Ν πργμτοποιήσετε τη διστύρωση κι ν βρείτε την φινοτυπική νλογί των πογόνων ως προς την -θλσσιμί. Μονάδες 15 Επιμέλει θεμάτων κι πντήσεων: Πνγιώτης Τσγκμίλης (Βιολόγος) 3
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑ Α Α1Δ Α2Α Α3Γ Α4Β Α5Β ΘΕΜΑ Β Β1. Η β-μεσογεική νιμί προκλείτι πό τη μετάλλξη του γονιδίου που είνι υπεύθυνο γι την πργωγή των β λυσίδων της ιμοσφιρίνης, η οποί πράγετι στ ερυθροκύττρ. Γι την ντιμετώπιση της σθένεις θ μπορούσμε ν προτείνουμε γονιδική θερπεί ex vivo. Αυτό θ πιτούσε τη λήψη άωρων ερυθροκυττάρων πό τον σθενή κι πολλπλσισμό τους στο εργστήριο. Ιός κτάλληλος ν μολύνει τ ερυθροκύττρ κθίσττι βλβής, ενώ με τις μεθόδους του νσυνδυσμένου DNA δέχετι το φυσιολογικό γονίδιο της β λυσίδς της ιμοσφιρίνης. Ο γενετικά τροποποιημένος ιός μολύνει τ ερυθροκύττρ που πομονώσμε πό τον σθενή, εισάγοντς σε υτά μζί με το γενετικό του υλικό, το φυσιολογικό γονίδιο υπεύθυνο γι την πργωγή της β λυσίδς της ιμοσφιρίνης. Τ γενετικά τροποποιημέν ερυθροκύττρ εισάγοντι στον σθενή κι πράγουν σε φυσιολογικές ποσότητες την ιμοσφιρίνη. Η γονιδική θερπεί θ πρέπει ν επνληφθεί με το θάντο των γενετικά τροποποιημένων ερυθροκυττάρων. Β2. Γενετικό υλικό βκτηρίων, DNA μιτοχονδρίων κι χλωροπλστών, σε ορισμένους ιούς κι στ πλσμίδι των βκτηρίων. Β3. Από τη μητέρ του, τον πτέρ του κι τον οργνισμό δότη του οποίου δέχετι γενετικό υλικό με την τεχνική της μικροέγχυσης. Β4. Απιτούντι: m-rna, ριβόσωμ, t-rna, μινοξέ, ένζυμ κι ενέργει Πράγοντι: Πρωτεΐνη κι H 2 O (πεπτιδικού δεσμού). ΘΕΜΑ Γ Γ1. Έστω Α η πολυπεπτιδική λυσίδ που ποτελείτι πό 29 μινοξέ κι Β υτή με τ 78 μινοξέ. Η Α λυσίδ θ περιέχει 29 κωδικόνι + 1 λήξης = 30. Έτσι ο ελάχιστος ριθμός νουκλεοτιδίων στο mrna που την κωδικοποιεί θ είνι 30*3=90. Συνεπώς ο ελάχιστος ριθμός νουκλεοτιδίων του γονιδίου υπεύθυνου γι τη σύνθεση της λυσίδ υτής θ είνι 180. Η Β λυσίδ θ περιέχει 78 κωδικόνι + 1 κωδικόνιο ένρξης + 1 λήξης = 80. Έτσι ο ελάχιστος ριθμός νουκλεοτιδίων στο mrna που την κωδικοποιεί θ είνι 80*3=240. Συνεπώς ο ελάχιστος ριθμός νουκλεοτιδίων του γονιδίου υπεύθυνου γι τη σύνθεση της λυσίδ υτής θ είνι 480. Κι τ δύο γονίδι έχουν τουλάχιστον 180+480=660 νουκλεοτίδι. Αν το 30% είνι δενίνη τότε Α = 198, Τ = 198, C = 132, G = 132. Συνεπώς ο ελάχιστος ριθμός δεσμών υδρογόνου θ είνι: 198*2+132*3 = 396 + 396 = 792. Επιμέλει θεμάτων κι πντήσεων: Πνγιώτης Τσγκμίλης (Βιολόγος) 4
Γ2. Α. Πρτηρώντς την κμπύλη της βιομάζς του μικροοργνισμού σε συνάρτηση με το χρόνο δικρίνομι φάσεις που ντιστοιχούν στη λνθάνουσ, εκθετική, σττική κι φάση θνάτου. Η πρτήρηση υτή μς οδηγεί στο συμπέρσμ ότι πρόκειτι γι κλειστή κλλιέργει. Β. Την ουσί Χ τη λμβάνουμε σε μεγλύτερη ποσότητ κτά την εκθετική φάση νάπτυξης του μικροοργνισμού. Συνεπώς ο ποδοτικότερος τρόπος γι την πργωγή της ουσίς Χ είνι η συνεχής κλλιέργει κτά την οποί ο μικροοργνισμός πρμένει σε μεγάλο χρονικό διάστημ στην εκθετική φάση. Την ουσί Υ τη λμβάνουμε σε μεγλύτερη ποσότητ κτά την ύστερη σττική φάση. Η φάση υτή συνήθως δεν πντάτι σε συνεχή κλλιέργει. Συνεπώς, ο ποδοτικότερος τρόπος γι την πργωγή της ουσίς Υ είνι η κλειστή κλλιέργει. ΘΕΜΑ Δ Δ1. Σελ. 93-94 σχολικού βιβλίου Δ2. Φυσιολογικά το κάθε άτομο έχει τέσσερ γονίδι, δύο σε κάθε ομόλογο χρωμόσωμ, γι τον έλεγχο της σύνθεσης της -πολυπεπτιδικής λυσίδς της ιμοσφιρίνης. Τ συμπτώμτ της σθένεις είνι εντονότερ, όσο περισσότερ γονίδι σύνθεσης λυσίδς πουσιάζουν. Αν πεικονίσουμε τ γονίδι πάνω στ ομόλογ χρωμοσώμτ σε έν φυσιολογικό άτομο που διθέτει 4 τότε θ έχουμε τον πρκάτω γονότυπο: Εάν το άτομο πάσχει πό μέσης μορφής θλσσιμίς θ έχει δύο λειτουργικά γονίδι κι η τοποθέτησή τους πάνω στ ομόλογ χρωμοσώμτ θ είνι ως εξής: ή. Οι γμέτες που προκύπτουν πό έν τέτοιο άτομο θ είνι:, στην πρώτη περίπτωση κι, στη δεύτερη περίπτωση. Έτσι έχουμε τις πρκάτω περιπτώσεις: Α. Ρ: Χ Επιμέλει θεμάτων κι πντήσεων: Πνγιώτης Τσγκμίλης (Βιολόγος) 5
Γάμ: F1: 100% μέσης μορφής νιμί Β. Ρ: Χ Γμ:, F1: 50% ήπις μορφής θλσσιμί (3 λειτουργικά γονίδι) 50% βριάς μορφής θλσσιμί (1 λειτουργικό γονίδιο) Γ. Ρ: Χ Γμ:,, F1:,,, 25% φυσιολογικά (4 λειτουργικά γονίδι) 50% μέσης μορφής νιμί (2 λειτουργικά γονίδι) 25% μη βιώσιμη κτάστση (κνέν λειτουργικό γονίδιο). Επιμέλει θεμάτων κι πντήσεων: Πνγιώτης Τσγκμίλης (Βιολόγος) 6