Πρόγραμμα Αγωγής Σταδιοδρομίας Escape - Μια εκπαιδευτική αθλητική πρόκληση για την ενίσχυση της αυτογνωσίας των μαθητών.

21 ο ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΠΑΤΡΑΣ Πρόγραμμα Αγωγής Σταδιοδρομίας Escape - Μια εκπαιδευτική αθλητική πρόκληση για την ενίσχυση της αυτογνωσίας των μαθητών. Εργασία στο ΝΤΟΠΙΝΓΚ ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΗΣ ΑΓΩΝΩΝ ΔΡΟΜΟΥ ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ : ΚΟΝΤΟΥ ΝΙΚΗ

ΟΙ ΜΑΘΗΤΕΣ : ΣΠΥΡΟΠΟΥΛΟΥ ΜΑΡΙΑ ΖΑΜΠΕΤΗΣ ΣΤΕΛΛΙΟΣ ΣΤΕΛΛΑΚΗΣ ΧΡΙΣΤΟΦΟΡΟΣ ΡΟΥΣΣΗ ΟΛΓΑ ΤΕΡΖΗΣ ΓΙΩΡΓΟΣ ΤΣΟΥΤΣΑΝΗΣ ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ ΡΟΥΣΣΙΑΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΣΥΨΑ ΔΗΜΗΤΡΑ ΣΤΑΥΡΟΠΟΥΛΟΥ ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΜΠΙΡΤΑΧΑΣ ΑΡΗΣ ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΗΣ ΑΓΓΕΛΟΣ ΓΑΣΠΑΡΙΝΑΤΟΥ ΕΥΡΙΔΙΚΗ ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΚΥΡΙΑΚΟΠΟΥΛΟΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΒΑΛΟΥΞΗ ΑΛΚΥΟΝΗ ΚΑΡΡΑ ΦΩΤΕΙΝΗ ΜΑΡΤΖΑΚΛΗ ΕΥΤΥΧΙΑ ΔΕΠΟΥΝΤΗΣ ΣΤΕΦΑΝΟΣ ΣΕΙΤΑΝΙΔΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΒΑΒΑΤΣΙΚΟΥ ΕΙΡΗΝΗ ΓΙΑΝΝΑΚΗ ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ ΓΑΛΑΝΟΠΟΥΛΟΥ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΑΒΟΥΡΗ ΕΙΡΗΝΗ

Doping Ή αλλιως ΦΑΡΜΑΚΟΔΙΕΡΓΕΣΗ ΟΡΙΣΜΟΣ : Η Δ.Ο.Ε. ορίζει ως doping την χρήση από τον αθλητή ή/και την χορήγηση σε αυτόν προς χρήση από άλλο άτομο, ουσιών που είναι ξένες προς τις μεταβολικές διεργασίες του ανθρωπίνου οργανισμού, ή/και φυσιολογικών ουσιών σε μεγαλύτερη ποσότητα ή ασυνήθεις οδούς εφαρμογής, ή/και την χρήση ορμονών κι άλλων παρόμοιας δράσης προϊόντων ή/και άλλων μέσων, με σκοπό την τεχνητή και παράνομη βελτίωση των επιδόσεων. Πιο συγκεκριμένα οι επίσημοι ορισμοί του ντόπινγκ είναι: 1. Ντόπινγκ στον αθλητισμό ορίζεται ως «η χορήγηση ή η χρήση από ένα υγιές άτομο οποιουδήποτε παράγοντα ή ουσίας που φυσιολογικά δεν εντοπίζεται στο σώμα και/ή οποιουδήποτε φυσιολογικού παράγοντα ή ουσίας όταν χορηγείται σε αντικανονικές επιπρόσθετες ποσότητες και/ή μέσω αντικανονικής οδού και/ή με αντικανονικό τρόπο, με σκοπό και αποτέλεσμα τη τεχνητή αύξησης και με αθέμιτο τρόπο της απόδοσης του ατόμου κατά τη διάρκεια του αγώνα» (ο πρώτος ορισμός του ντόπινγκ υιοθετήθηκε το 1963 από το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την Εξωσχολική Εκπαίδευση) 2. Το ντόπινγκ στον αθλητισμό συνίσταται στη χρήση απαγορευμένων ουσιών παραβιάζοντας τους κανόνες των αρμόδιων αθλητικών οργανισμών (1984 Ευρωπαϊκό συνέδριο) 3. Ντόπινγκ στον αθλητισμό ορίζεται ως «η χορήγηση σε αθλητές ή αθλήτριες, ή η χρήση από αυτούς, φαρμακολογικών κατηγοριών παραγόντων ή μεθόδων ντόπινγκ» (Συμβούλιο Ευρωπαϊκής Συνθήκης Αντι-Ντόπινγκ της 16ης Νοεμβρίου 1989) 4. Ντόπινγκ ορίζεται ως η παρουσία στο ανθρώπινο σώμα ουσιών που είναι απαγορευμένες σύμφωνα με τον κατάλογο που δημοσιεύτηκε από τη Διεθνή Ολυμπιακή Επιτροπή και/ή το διεθνή οργανισμό του προκείμενου οργανισμού μέλους. Η χρήση τέτοιων ουσιών, η παρουσία τους στα δείγματα ούρων ή αίματος και η χρήση μεθόδων με σκοπό τη μεταβολή του αποτελέσματος

ανάλυσης ενός δείγματος ούρων ή αίματος απαγορεύονται. (ορισμός ΔΟΕ πριν την ίδρυση του WADA) 5. Ντόπινγκ στον αθλητισμό είναι η εσκεμμένη ή η ακούσια χρήση από έναν αθλητή μιας ουσίας ή μεθόδου απαγορευμένης από τη Διεθνή Ολυμπιακή Επιτροπή (ΔΟΕ). Η FIMS στηρίζει την απαγόρευση του ντόπινγκ για την προστασία των αθλητών από: το αθέμιτο πλεονέκτημα που μπορεί να αποκτηθεί από εκείνους τους αθλητές που χρησιμοποιούν απαγορευμένες ουσίες ή μεθόδους για να αυξήσουν την απόδοση, τις πιθανές επιζήμιες παρενέργειες που ορισμένες ουσίες ή μέθοδοι μπορεί να προκαλέσουν. Εκτός από τις ηθικές επιπτώσεις και τις επιπτώσεις υγείας που αφορούν το ντόπινγκ, υπάρχει αναγνώριση ενδεχομένων νομικών συνεπειών. Η διανομή διάφορων απαγορευμένων ουσιών (π.χ., αναβολικά στεροειδή), εάν δεν είναι για αιτιολογημένο ιατρικό λόγο, είναι παράνομη σε πολλές χώρες. Η ενθάρρυνση ή η βοήθεια των αθλητών να χρησιμοποιούν τέτοιες ουσίες ή μεθόδους είναι ανήθικο και επομένως, εξ ίσου απαγορευμένο. (Έγγραφη Θέση της Παγκόσμιας Ομοσπονδίας Αθλητιατρικής πριν την ίδρυση του WADA) 1. ΕΡΑΣΙΤΕΧΝΙΚΟ DOPING

Πρόκειται για τη χορήγηση σκευασμάτων, πολλά από τα οποία χρησιμοποιούν και επαγγελματίες αθλητές και πρωταθλητές. Πιο συγκεκριμένα οι αθλητές μπορεί να πάρουν : 1. Συμπληρώματα ειδικής διατροφής για αθλητές : Κυκλοφορούν σε διάφορες μορφές (χάπια, σκόνη, υγρά) και μπορεί να συμπεριλαμβάνουν στη σύστασή τους ποικίλες ουσίες οι βασικές είναι: πρωτεΐνες, υδατάνθρακες, αμινοξέα κ.ά. O στόχος είναι η αύξηση της μυϊκής μάζας, αλλά και η μεγάλη ενέργεια που δίνουν οι υδατάνθρακες. 2. Κρεατίνη: Κυκλοφορεί συνήθως σε σκόνη, που διαλύεται σε νερό, γάλα ή χυμό (συνήθως με σέικερ). Χρησιμοποιείται κατά κόρον από νεαρούς αθλητές, που θέλουν να αυξήσουν τη δύναμη, την αντοχή και τη μυϊκή τους μάζα. Aπό τη στιγμή όμως που το ίδιο μας το σώμα παράγει κρεατίνη, αυτή μας είναι αρκετή και δεν χρειαζόμαστε εξωγενείς δόσεις. Oι παρενέργειες: Έχει παρατηρηθεί ότι η κρεατίνη μπορεί να έχει διάφορες παρενέργειες, όπως πόνο στην κοιλιά, ναυτία, μυϊκά προβλήματα, αύξηση του σωματικού βάρους κ.ά. 3. Διεγερτικά (με εξέχουσες τις εφεδρίνες, επειδή οι τελευταίες χορηγούνται εύκολα και δρουν γρήγορα): Πρόκειται για ουσίες που παίρνουν νεαροί αθλητές, κυρίως πριν από τους αγώνες, ώστε να έχουν ικανοποιητικές επιδόσεις. Oι παρενέργειες: Mπορεί να είναι πάρα πολλές και να ξεκινήσουν από έναν απλό πονοκέφαλο, αύξηση ή μείωση της αρτηριακής πίεσης, καρδιακά προβλήματα, γαστρεντερικές διαταραχές, υπερένταση, ευερεθιστότητα, αϋπνία κ.ά. 4. Αναβολικά στεροειδή: Πρόκειται για συνθετικές ορμόνες, ανάλογες της τεστοστερόνης, που λαμβάνονται σε ενέσεις ή χάπια, τα οποία μπορεί να τα προμηθευτεί κανείς από τα φαρμακεία. H τεστοστερόνη, όπως και τα ανάλογά της, που πωλούνται νόμιμα στα φαρμακεία, δεν προορίζεται βέβαια για τέτοια χρήση, αλλά για ανθρώπους που έχουν ιατρική ένδειξη για τη χορήγησή της (προβλήματα στυτικής δυσλειτουργίας, προβλήματα με τη μυϊκή μάζα κ.ά.). Tα παιδιά και οι νεαροί αθλητές που την καταναλώνουν στοχεύουν στην αύξηση της μυϊκής τους μάζας. H λήψη αναβολικών στεροειδών μπορεί να προκαλέσει ελάττωση του προσδόκιμου ύψους, ακμή, προβλήματα στο ήπαρ, αλλαγή στα χαρακτηριστικά του φύλου (στις γυναίκες προκαλεί αύξηση της τριχοφυΐας στο

σώμα και στο πρόσωπο, τριχόπτωση, βαριά φωνή, ορμονικά προβλήματα), αλλαγή στο σχήμα του προσώπου, με προεξοχή του μετώπου και του σαγονιού. 5. Φυσικές ορμόνες : Oι ορμόνες ανήκουν στις ουσίες που έχουν συσχετιστεί πολύ με το ντόπινγκ. Η τεστοστερόνη ειδικά είναι ορμόνη και χρησιμοποιείται κατά κόρον από τους ερασιτέχνες. Eκτός όμως από την τεστοστερόνη, υπάρχουν και άλλες ορμόνες που χρησιμοποιούνται για το ντόπινγκ (DHEA, αυξητική ορμόνη, ερυθροποιητίνη, ινσουλίνη, χοριακή γοναδοτροπίνη κ.ά.), των οποίων η χρήση μπορεί να αποδειχθεί επικίνδυνη ή ακόμα και μοιραία. 6. Σκευάσματα : Αδρενοκορτικοτροπίνη : γνωστή και ως φλοιοεπινεφριδιοτρόπος ή κορτικοτροπίνη, η οποία διεγείρει τη σύνθεση γλυκοκορτικοειδών και την έκκρισή τους από την στηλιδωτή ζώνη (zona fasciculata) του επινεφριδιακού φλοιού. Τα γλυκοκορτικοειδή φαίνεται πως αναδρούν απευθείας στον εγκέφαλο Παρενέργειες αποτελούν η, η μυϊκή εξάντληση, ο πυρετος, ο πόνος, και η υπογλυκαιμία. Στις καταστάσεις αυτές, η παραγόμενη κορτιζόλη κινητοποιεί τον μεταβολισμό του οργανισμού προς την κατεύθυνση της προσαρμογής προς το στρεσογόνο παράγοντα. 7. Ρυθμιστής Βάρους : Πολλές φορές κάποιοι αθλητές για να χάσουν βάρος σε μικρό χρονικό διάστημα χωρίς γυμναστική και διατροφή καταφεύγουν σε σκευάσματα τις λεγόμενες μάσκες. Πρόκειται για ουσίες που δεν βοηθούν τον αθλητή με κάποιο τρόπο, αλλά χρησιμοποιούνται μόνο και μόνο για να καλύψουν την ύπαρξη κάποιων άλλων απαγορευμένων ουσιών στον οργανισμό του αθλητή. Παρόμοια αποτελέσματα, υπό συνθήκες, μπορεί να έχει και η χρήση ειδικών φαρμάκων που επιδρούν στα νεφρά. Οι περισσότερες ουσίες στον οργανισμό παίρνουν τη μορφή οργανικών οξέων, τα οποία αποβάλλονται μέσω των ούρων χάρη σε μια πρωτεΐνη που υπάρχει στα νεφρά. Αν με κάποια ειδικά φάρμακα η πρωτεΐνη αυτή μπλοκαριστεί, τότε τα δείγματα ύπαρξης των ουσιών στο σώμα δεν θα αποβληθούν μέσω των ούρων και δεν θα είναι ανιχνεύσιμα στον έλεγχο ντόπινγκ.

ΔΙΑΚΙΝΗΣΗ ΟΥΣΙΩΝ Η προμήθεια των ουσιών αυτών είναι απλή στην σύγχρονη κοινωνία δεδομένου ότι η πώληση τους δεν αποτελεί αδίκημα. Tα σημεία πώλησης και διακίνησης εντοπίζονται σε γυμναστήρια, σε καταστήματα που πωλούν υγιεινές τροφές ή είδη για αθλητές, καθώς και σε άλλα μαγαζιά που βρίσκονται κοντά σε μεγάλα γυμναστήρια καθώς επίσης και στο Ιnternet, όπου μπορεί κανείς να βρει και να παραγγείλει οτιδήποτε θελήσει, μέσω γυμναστών, προπονητών, αλλά ακόμα και στα φαρμακεία, όπου υπάρχουν αρκετά νόμιμα φάρμακα (που περιέχουν, για παράδειγμα, τεστοστερόνη κ.ά.), τα οποία προορίζονται για άλλη χρήση και κατά παρέκκλιση χορηγούνται και σε «αθλητές». Παρενέργειες Αναβολικών: Στους άνδρες: Ακμή, αυξημένη επιθετικότητα και σεξουαλική διάθεση. Χρήση για μεγάλο διάστημα μπορεί να προκαλέσει στειρότητα και ανικανότητα, αναστολή της σπερματογένεσης, συρρίκνωση και σκλήρυνση των όρχεων, νεφρική βλάβη, γυναικομαστία, αλωπεκία, υπερτροφία προστάτη, μειωμένη παραγωγή ενδογενούς τεστοστερόνης. Στις γυναίκες: Ακμή, ανάπτυξη ανδρικών χαρακτηριστικών, μεταξύ αυτών τριχοφυΐα στο πρόσωπο και στο σώμα, βάθυνση του τόνου της φωνής, διαταραχές εμμήνου ρύσεως (περιόδου), αυξημένη επιθετικότητα και σεξουαλική διάθεση, υπερτροφία κλειτορίδας, συρρίκνωση του στήθους, αλωπεκία ανδρικού τύπου, πολύ αυξημένα επίπεδα τεστοστερόνης, μειωμένα επίπεδα ωοθυλακιοτρόπου ορμόνης.

Στους εφήβους: Σοβαρή ακμή στο πρόσωπο και στο σώμα, ανδρογενής σωματοκατασκευή στις κοπέλες, αναστολή της σωματικής ανάπτυξης εξαιτίας της πρώιμης σύγκλισης των επιφύσεων των οστών. Καρδιαγγειακές βλάβες: Σχηματισμός θρόμβων, αυξημένη πίεση αίματος, υπέρταση, ταχυκαρδία, καρδιακή προσβολή, υπερινσουλιναιμία. Ενδοκρινικές βιοχημικές διαταραχές: Μειωμένη ανοχή στη γλυκόζη, αλλαγές στο λιποπρωτεϊνικό προφίλ (αλλαγές στο ισοζύγιο HDL / LDL), αυξημένα επίπεδα τριγλυκεριδίων. Ηπατικές βλάβες: Ηπατίτιδα, καρκίνος, ίκτερος, ηπατοκυτταρικό αδένωμα. Άλλες βλάβες: Νανισμός (πολύ μικρό ύψος). Ψυχολογικές παρενέργειες: Κατάθλιψη, ερεθιστικότητα, αδυναμία συγκέντρωσης, επιθετικότητα, βιαιότητα, παράνοια, υπερδιέγερση ΤΟ ΣΤΕΡΗΤΙΚΟ ΣΥΝΔΡΟΜΟ Όταν διακοπεί η χρήση τους, το άτομο αρχίζει να παρουσιάζει συμπτώματα κατάθλιψης, άμβλυνση του συναισθηματικού του φάσματος μέχρι βαθμού απάθειας, μείωση της αυτοπεποίθησης και των σεξουαλικών του ορμών, μείωση της ψυχοδιανοητικής του, εγρήγορσης, απέχθεια για συστηματικά προγράμματα εξάσκησης και προπόνησης και υποκειμενική διάχυτη ταραχή που απολήγει όχι μόνο σε ευερεθιστικότητα αλλά και σε συμπεριφορά επιθετικότητας. Με λίγα λόγια, υπάρχει εμφανέστατα το πλήρες σύνδρομο στέρησης ή αποστέρησης των φαρμακευτικών ουσιών.

2. ΓΟΝΙΔΙΑΚΟ DOPING Το γονιδιακό ντόπινγκ στο οποίο εισάγεται γενετικό υλικό στον οργανισμό με «όχημα μεταφοράς» κάποιον αβλαβή ιό (αν και υπάρχουν και άλλες μέθοδοι) μπορεί να αλλάξει το «γενετικό προφίλ» ενός αθλητή βελτιώνοντας την απόδοσή του μέσω της αύξησης της μυϊκής δύναμης, της παραγωγής αίματος, της αντοχής ή της κατανομής του οξυγόνου στους ιστούς. Στη συνέλευση της Ιατρικής Επιτροπής της Διεθνούς Ολυμπιακής Επιτροπής τον Ιούνιο του 2001, μετά τη ραγδαία ανάπτυξη που παρουσίασαν οι τεχνικές της Μοριακής Βιολογίας και Γενετικής, συζητήθηκε για πρώτη φορά το θέμα της πιθανής ύπαρξης γονιδιακού ντόπινγκ, αλλά και τέθηκε επιτακτικά η ανάγκη λήψης μέτρων για την αντιμετώπιση αυτού του φαινομένου. Τελικά, τον Ιανουάριο του 2003 το γενετικό ντόπινγκ συμπεριελήφθη στη λίστα των απαγορευμένων μεθόδων βελτίωσης της αθλητικής επίδοσης, ενώ η Παγκόσμια Ομοσπονδία Αντιντόπινγκ (WADA), τοποθετεί το 2004 για πρώτη φορά τις γονιδιακές τεχνικές στη διεθνή λίστα μεθόδων ντοπαρίσματος. Επιπλέον, αν και οι παράγοντες της WADA πιστεύουν ότι η ύπαρξη γενετικά υποβοηθούμενων αθλητών στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Πεκίνου το 2008 δεν είναι απίθανη, αναμφίβολα το 2012 στο Λονδίνο το πρόβλημα θα έχει πάρει ανησυχητικές διαστάσεις. Συγκεκριμένα ο R. Pound, πρόεδρος της WADA, δήλωσε πρόσφατα: Γνωρίζουμε ότι η απειλή του γενετικού ντόπινγκ είναι αληθινή. Πρέπει να αρχίσουμε τον αγώνα ενάντια σε αυτήν την απειλή τώρα, πριν να γίνει πραγματικότητα. Είναι ευκολότερο να προλάβουμε ένα πρόβλημα, παρά να προσπαθήσουμε να το λύσουμε.

DNA ΚΑΙ ΓΟΝΙΔΙΑ Τι είναι τα γονίδια Οι γενετικές πληροφορίες κάθε ανθρώπου είναι γραμμένες σε 23 ζευγάρια χρωμοσωμάτων που βρίσκονται στον πυρήνα των κυττάρων του οργανισμού. Τα χρωμοσώματα περιέχουν DNA (δεσοξυριβονουκλεϊκό οξύ) το οποίο έχει διάταξη διπλής περιελιγμένης έλικας. Τα γονίδια είναι τμήματα γενετικού υλικού (DNA) που περιέχουν τις πληροφορίες για τη σύνθεση των πρωτεϊνών, οι οποίες αποτελούν δομικά στοιχεία του οργανισμού ή βοηθούν στη ρύθμιση των βιολογικών του λειτουργιών. Δεν είναι δύσκολο να διαπιστώσει κάποιος, παρατηρώντας τα σωματικά χαρακτηριστικά και τις επιδόσεις αθλητών από διάφορες περιοχές του κόσμου, ότι δεν γεννιούνται όλοι με τις ίδιες βιολογικές δυνατότητες. Οι επιστήμονες έχουν ανακαλύψει τουλάχιστον 90 γονίδια που σχετίζονται με την αθλητική επίδοση, γεγονός που μπορεί να χρησιμοποιηθεί αφενός για την πρώιμη εύρεση ταλέντων σε διάφορα αγωνίσματα και αφετέρου για την εξατομίκευση της προπόνησης, ανάλογα με τη γενετική προδιάθεση κάθε αθλητή. Η ΓΟΝΙΔΙΑΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ Ορισμός Ως γονιδιακή θεραπεία ορίζεται η επέμβαση στα γενετικά χαρακτηριστικά ενός οργανισμού, με σκοπό τη θεραπεία ή την πρόληψη κάποιας ασθένειας. Η θεραπευτική αυτή προσέγγιση εφαρμόζεται κυρίως για την αποκατάσταση της λειτουργίας κάποιου γονιδίου που είναι ελαττωματικό και δημιουργεί προβλήματα στον οργανισμό. Το γενετικό υλικό μεταφέρεται στον πυρήνα των κυττάρων και κωδικοποιεί την παραγωγή κάποιας θεραπευτικής πρωτεΐνης. Η γονιδιακή θεραπεία στις μέρες μας εξελίσσεται ραγδαία και αναμένεται στο μέλλον να αποτελέσει τον σημαντικότερο, ίσως, τρόπο θεραπευτικής αντιμετώπισης πολλών ασθενειών που βασανίζουν την ανθρωπότητα. Η γονιδιακή θεραπεία βρίσκει πεδίο εφαρμογής σε διάφορες ασθένειες, όπως είναι η αιμορροφιλία, η κυστική ίνωση, ο διαβήτης, η νόσος Alzheimer, τα κυρίως ο καρκίνος. Επίσης, εκτός από την αντιμετώπιση σοβαρών ασθενειών, η γονιδιακή θεραπεία μπορεί να εφαρμοστεί και για

άλλους σκοπούς, όπως είναι η γρήγορη αποκατάσταση ιστών μετά από τραυματισμούς. ΓΟΝΙΔΙΑΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΣΤΟΝ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟ Οι γονιδιακές παρεμβάσεις στον αθλητισμό γίνονται με τη βοήθεια γονιδίων που ελέγχουν τη σύνθεση διαφόρων πρωτεϊνών, οι οποίες σχετίζονται τόσο με την αθλητική επίδοση, όσο και με την ταχύτερη αποκατάσταση πιθανών τραυματισμών. Ερυθροποιητίνη (Epo) Το γονίδιο της ερυθροποιητίνης εισάγεται στην κυκλοφορία του αίματος με σκοπό την αύξηση της παραγωγής της. Η συγκεκριμένη ορμόνη παράγεται από τους νεφρούς και διεγείρει την παραγωγή νέων ερυθρών αιμοσφαιρίων από το μυελό των οστών, τα οποία μεταφέρουν έτσι περισσότερο οξυγόνο, με αποτέλεσμα να αυξάνεται η αεροβική ικανότητα των αθλητών. Η τεχνική αυτή αναπτύσσεται για θεραπευτική χρήση σε ασθενείς με καρκίνο, AIDS ή νεφρική ανεπάρκεια που πάσχουν από σοβαρή αναιμία και μπορεί να χρησιμοποιηθεί παράνομα κυρίως σε αγωνίσματα που απαιτούν αντοχή, αφού ο αυξημένος αριθμός ερυθρών αιμοσφαιρίων οδηγεί σε αύξηση της οξυγόνωσης των ιστών και επομένως στην ενίσχυση των δυνάμεων του οργανισμού. Ινσουλινομιμητικός αυξητικός παράγοντας (IGF-1) Τεχνικά φαίνεται να έχει τελειοποιηθεί η εισαγωγή γονιδίων που οδηγούν σε αύξηση της μυϊκής μάζας, μέσω του γενετικού υλικού του ινσουλινομιμητικού αυξητικού παράγοντα-1 (IGF-1). Η διαδικασία αυτή εφαρμόστηκε αρχικά με απευθείας ένεση του γονιδίου στους μύες, με σκοπό τη θεραπεία μιας σπάνιας νόσου που οδηγεί σε απώλεια μυϊκής μάζας, της μυϊκής δυστροφίας. Η γονιδιακή μεταφορά IGF-1 θα μπορούσε να οδηγήσει σε υπεραποδόσεις σε αθλήματα όπως την άρση βαρών, τις ρίψεις και την πυγμαχία, στα οποία οι επιδόσεις βελτιώνονται με την αύξηση της μυϊκής μάζας.

Αγγειακός ενδοθηλιακός αυξητικός παράγοντας (VEGF) Μια άλλη ερευνητική εφαρμογή αναφέρεται στην εισαγωγή του γονιδίου του αγγειακού ενδοθηλιακού παράγοντα που μπορεί να βοηθήσει στην δημιουργία νέων αιμοφόρων αγγείων, η οποία αναπτύχθηκε για να βοηθήσει ασθενείς με περιφερική αρτηριακή νόσο και ισχαιμική μυοκαρδιοπάθεια. Η διαδικασία αυτή έχει τη δυνατότητα να οδηγήσει σε αυξημένη τροφοδοσία των ιστών με οξυγόνο και θρεπτικά συστατικά, με αποτέλεσμα όργανα όπως οι μύες, οι πνεύμονες και η καρδιά, να παρουσιάζουν εξαιρετικές και απρόσμενες επιδόσεις, αγγίζοντας το μέγιστο των δυνατοτήτων τους. Μυοστατίνη Είναι μια πρωτεΐνη που καθυστερεί την ανάπτυξη των μυών με κάποιο μηχανισμό που δεν είναι πλήρως ξεκαθαρισμένος. Ως εφαρμογή γονιδιακής θεραπείας αναπτύχθηκε για την αντιμετώπιση σοβαρών νόσων, όπως είναι η μυϊκή δυστροφία Duchenne και Decker. Στην πρακτική χρήση αυτής της μορφής γονιδιακού ντόπινγκ, θα μπορούσαν να χορηγηθούν ουσίες που παρεμποδίζουν τη δράση της μυοστατίνης, με αποτέλεσμα την υπερβολική ανάπτυξη της μυϊκής μάζας, εξαιτίας της μεγάλης αύξησης του αριθμού και του μεγέθους των μυϊκών ινών. Ενδορφίνες-εγκεφαλίνες Είναι φυσικές ουσίες (πεπτίδια) που εκκρίνονται από τον οργανισμό για την καταστολή του πόνου. Η χορήγηση των γονιδίων που ελέγχουν την παραγωγή τους φαίνεται να βοηθά τους αθλητές με πολλαπλές αγωνιστικές υποχρεώσεις ή με σύνδρομο υπερπροπόνησης να ξεπερνούν ευκολότερα τον πόνο και να συμμετέχουν συχνότερα σε αγώνες. Επούλωση τραυματισμών Είναι η μόνη ίσως αποδεκτή από την αθλητική κοινότητα χρήση γονιδιακής τεχνικής. Η ένεση γενετικά τροποποιημένων γονιδίων αυξητικών παραγόντων (όπως ο IGF-1) σε τραυματισμένους ιστούς, (τένοντες, συνδέσμους, χόνδρους, μύες, οστά) φαίνεται σε πειραματόζωα να έχει ως αποτέλεσμα τη γρηγορότερη επούλωση και αποκατάστασή τους. Σημειώνεται ότι ακόμη και σε περιπτώσεις συνηθισμένης προπόνησης, παρατηρείται περιορισμένης έκτασης απώλεια μυϊκής μάζας, λόγω της

έντονης καταπόνησης του μυϊκού συστήματος, γι αυτό και είναι πολύ ωφέλιμη η άμεση αναπλήρωσή της. ΟΙ ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ Oι εφαρμοζόμενες τεχνικές αναπτύσσονται σε παράνομα και ανεξέλεγκτα εργαστήρια, με άγνωστης προέλευσης πρώτες ύλες, που ενδέχεται να είναι επιμολυσμένες και χωρίς να έχουν περάσει από τη διαδικασία των επίσημων κλινικών μελετών. Επίσης, η χρήση δυνητικά λοιμογόνων ιών όχι μόνο μπορεί να βλάψει την υγεία των ίδιων των αθλητών, αλλά εμπεριέχει και σοβαρό κίνδυνο επιμόλυνσης των ατόμων που τους συναναστρέφονται. Συγκεκριμένα, μετά την υπερβολική παραγωγή ερυθροποιητίνης αυξάνεται κατακόρυφα η πιθανότητα πρόκλησης εγκεφαλικού επεισοδίου ή καρδιακής προσβολής. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι το αίμα, λόγω του αυξημένου αριθμού ερυθρών αιμοσφαιρίων, γίνεται πιο πυκνό και έτσι κυκλοφορεί πιο δύσκολα κατά μήκος των αγγείων, σχηματίζοντας ευκολότερα θρόμβους. Επίσης, στην περίπτωση της υπερβολικής αύξησης της μυϊκής μάζας, οι μύες γίνονται δυσανάλογα ογκώδεις και ισχυροί σε σχέση με τους τένοντες και τα οστά, τα οποία παραμένουν αμετάβλητα, με αποτέλεσμα να αυξάνεται η πιθανότητα πρόκλησης κακώσεων και καταγμάτων. Η ΑΝΙΧΝΕΥΣΗ ΤΟΥ ΓΟΝΙΔΙΑΚΟΥ ΝΤΟΠΙΝΓΚ Η ανίχνευση των γονιδιακών μεθόδων ντόπινγκ είναι πολύ δύσκολη, διότι μετά από τη χορήγηση των τεχνητών γονιδίων ο οργανισμός των αθλητών παράγει πρωτεΐνες όμοιες με τις φυσιολογικές. Ως πιθανή λύση έχει προταθεί η συνεχής μέτρηση της συγκέντρωσης συγκεκριμένων πρωτεϊνών των αθλητών για μακρύ χρονικό διάστημα, ώστε

να γίνεται αντιληπτή ενδεχόμενη αλλαγή στη φυσιολογία και τη λειτουργικότητα του οργανισμού. Η διαδικασία, όμως, αυτή θα πρέπει να περιλάβει εκατοντάδες πρωτεΐνες για ένα μεγάλο αριθμό αθλητών διαφόρων αγωνισμάτων, γεγονός που καθιστά πρακτικά ανέφικτη την πραγματοποίησή της. Επίσης, μελετάται η εφαρμογή της βιοψίας μυϊκού ιστού για την ανάλυση της σύστασης της μυϊκής μάζας των ύποπτων για ντόπινγκ αθλητών, που όμως είναι πιθανό να προκαλέσει σοβαρές αντιδράσεις στον αθλητικό κόσμο, επειδή λαμβάνεται με, έστω και απλή, χειρουργική τεχνική. Έτσι, καθώς η δόξα και η φήμη του νικητή μιας μεγάλης διοργάνωσης εξαπλώνεται σε παγκόσμιο επίπεδο, διογκώνεται και ο πειρασμός χρήσης πιο αποτελεσματικών και λιγότερο ανιχνεύσιμων ουσιών. Και δυστυχώς υπάρχει μια μερίδα αθλητών, ευτυχώς μικρή, που προτιμούν να χρησιμοποιήσουν αθέμιτα μέσα για αυτή τη δόξα, θέτοντας όμως σαν αντίτιμο σε άμεσο κίνδυνο την ίδια την υγεία τoυs. Ένα τίμημα πολύ μεγάλο, καθώς η υγεία είναι ένα αγαθό που πρέπει όλοι να θυμόμαστε πως είναι ανεκτίμητο και πολύ πιο πολύτιμο από οποιαδήποτε μετάλλια, κέρδη και τιμές. 3. DOPING ΖΩΩΝ Σε κάθε άθλημα που περιλαμβάνει τα ζώα (π.χ. άλογα ή σκύλους) στον ανταγωνισμό, πάντα υπήρχαν προσπάθειες για να βελτιώσει την απόδοση από τη χρήση απαγορευμένων ουσιών και απαγορευμένων μεθόδων. Το ντόπινγκ των αλόγων αναφέρθηκε για πρώτη φορά το 1866. Λέγεται ότι ακόμη και στους αρχαίους ρωμαϊκούς χρόνους, ένα μείγμα από νερό και μέλι χρησιμοποιούνταν για τη βελτίωση της απόδοσης των αλόγων σε άρματα για να τρέχουν πιο γρήγορα.. Το ντόπινγκ των αλόγων ανιχνεύθηκε για πρώτη φορά στην Αυστρία το 1910.

ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ ΑΘΛΗΤΩΝ ΜΕ ΑΠΟΔΕΔΕΙΓΜΕΝΗ ΧΡΗΣΗ ΑΠΑΓΟΡΕΥΜΕΝΩΝ ΟΥΣΙΩΝ «Dwain Chambers» Dwain Anthony Chambers (γεννημένος 5 Απριλίου, 1978) είναι ένας βρετανός σπρίντερ. Έχει κερδίσει διεθνή μετάλλια στο παγκόσμιο και ευρωπαϊκό επίπεδο και αποτελεί έναν από τους ταχύτερους Ευρωπαίους σπρίντερ στην ιστορία του στίβου. Είναι αθλητής των100 μέτρων, κατέχει το τέταρτο ταχύτερο χρόνο για έναν Βρετανό σπρίντερ. Είναι ο κάτοχος ευρωπαϊκού ρεκόρ για τα 60 μέτρα και 4 100 μέτρα ρελέ σε 6,42 δευτερόλεπτα και 37,73 s αντίστοιχα. Τι είδους μετάλλια έχει κερδίσει και σε ποιους αγώνες; Η πρώτη αθλητική του επιτυχία ήρθε το 1994 όταν κέρδισε τον 100 μ αγώνα αγοριών με χρόνο 10,64 δευτερόλεπτα. Πήρε διεθνή μετάλλια στο Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα Νέων το 1995, στο οποίο κέρδισε τα 100μ και το ρελέ 4 100 μ. Έτρεξε 100 μ στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Νέων με ρεκόρ των 10,06 s το 1997. Έλαβε ασημένιο μετάλλιο πίσω από τον βρετανό ομόσταβλό του Ντάρεν Κάμπελ στο Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα του 1998. Έγινε ο νεαρότερος κόσμο που πήρε μετάλλιο σε εκδήλωση στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα του 1999, λαμβάνοντας το χάλκινο. Στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Σίδνεϊ το 2000 ήταν ο καλύτερος Ευρωπαίος εκτελεστής στην τέταρτη θέση. Έσπασε το ρεκόρ σε 10 δευτ μετ εμπόδιων δύο φορές στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα του 2001. Το 2002 πέτυχε και άλλο ρεκόρ και αναδείχτηκε Πρωταθλητής Ευρώπης, το οποίο του αφαιρέθηκε λόγω χρήσης αναβολικών.

Επέστρεψε στους αγώνες τον Ιούνιο του 2006, και κέρδισε το χρυσό μετάλλιο με τους συμπαίκτες του στο 4 100 μ στο Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα. Κέρδισε ασημένιο στο Παγκόσμιο του 2008 Πρωτάθλημα Κλειστού Στίβου, χρυσό στο Ευρωπαϊκό Indoors 2009 και έγινε παγκόσμιος πρωταθλητής στα 2010 Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Κλειστού Στίβου. Βρέθηκε στη χρήση μιας απαγορευμένης ουσίας. Ποιας; Πότε; Όπως ο ίδιος μαρτυρά χαρακτηριστικά, ελάμβανε ένα κοκτέιλ με περισσότερες από 300 απαγορευμένες ουσίες, σε μια χρονιά κατά την οποία υποβλήθηκε δέκα φορές σε έλεγχο ντόπινγκ. Ο Τσέιμπερς βρέθηκε τελικά θετικός σε έλεγχο που υποβλήθηκε το 2003 στην ουσία THG (τετραϋδρογεστρινόνη) την οποία κατασκεύαζε το εργαστήριο BALCO της Καλιφόρνια του Βίκτωρ Κόντε και που μέχρι τότε η ύπαρξή της δεν ήταν γνωστή. Ο 30χρονος αθλητής που εξέτισε ποινή αποκλεισμού 2 χρόνων, αναφέρει μεταξύ άλλων στην αυτοβιογραφία του ότι έπαιρνε απαγορευμένες ουσίες σχεδόν κάθε ημέρα, ενώ μόλις 4 μήνες στο «πρόγραμμα» του ήταν αρκετές για να εξελιχθεί στον πιο γρήγορο σπρίντερ του κόσμου. «Στην ουσία όμως ήμουν ένας πρεζάκιας. Περνούσα συχνά ελέγχους ντόπινγκ αλλά κανένας δεν βρισκόταν θετικός. Μέσα σε ένα χρόνο πέρασα από 10 ελέγχους. Δεν έπαιρνα μόνο THG, αλλά και ερυθροποιητίνη, HGH και πολλές άλλες ουσίες. Ένας χρόνος παραμονής στο πρόγραμμα ντόπινγκ κόστιζε 30.000 δολάρια». Ακόμη αναφέρει ότι ένα από τα κίνητρα που είχε για να κάνει χρήση αναβολικών ήταν και το οικονομικό όφελος, αφού είχε συμβόλαιο συνεργασίας,με γνωστή πολυεθνική εταιρεία αθλητικών ειδών ύψους 200.000 λιρών, στο οποίο όμως υπήρχε ο όρος περικοπής του ποσού στο μισό αν δεν περιλαμβανόταν στους τρεις κορυφαίους αθλητές του αγωνίσματος στις λίστες της IAAF. Ποια ήταν τα αποτελέσματα της ανωτέρω αποκάλυψης για την καριέρα του; Έλαβε διετή απαγόρευση στίβου το 2003. Επέστρεψε στους αγώνες τον Ιούνιο του 2006. Είχε επίσης αποκλειστεί ισόβια από τους Ολυμπιακούς Αγώνες και απογυμνώθηκε από τα μετάλλια που είχε κερδίσει από τα μέσα του 2002. Διατάχθηκε επίσης από την IAAF να εξοφλήσει τα κέρδη του της περιόδου της καριέρας του στίβου που επηρεάζονται από την κατάχρηση ναρκωτικών ουσιών.

Επέστρεψε στον στίβο στις 11 Ιουνίου 2006, όμως χωρία σημαντική παρουσία. Ο Chambers έκανε μια δεύτερη επιστροφή στον αθλητισμό στις αρχές του 2008. συνέχισε να αντιμετωπίζει εκτεταμένη κριτική στον εσωτερικό αθλητισμό. Αργότερα παντρεύτηκε και έκανε ένα παιδί, ένα αγόρι με το όνομα Skye, που γεννήθηκε το Σεπτέμβριο του 2005.Ο Chambers χρειαζόταν απεγνωσμένα να κερδίσει τα προς το ζην για να συντηρήσει την οικογένειά του και να εξοφλήσει τα χρέη που προέκυψαν από την απαγόρευση των ναρκωτικών. Παράλληλα προσπάθησε να διαμορφώσει τον εαυτό του ως ένα ζωντανό παράδειγμα για τους κινδύνους των ναρκωτικών. Την έναρξη της σεζόν 2011 έλαβε για τέταρτη συνεχόμενη φορά τον εθνικό τίτλο στα 60μ με κορυφαίο χρόνο. Το 2014 τερμάτισε δεύτερος στο 60 μ στο Βρετανικό Πρωτάθλημα Κλειστού Στίβου. ΕΛΕΓΧΟΙ DOPING Οι διαδικασίες ελέγχου ρυθμίζονται από τα διεθνή πρότυπα ελέγχου του Παγκόσμιου Κώδικα Αντι-ντόπινγκ. Τα διεθνή πρότυπα ελέγχου του Παγκόσμιου Κώδικα Αντι-ντόπινγκ αποτελούν υποχρεωτικά διεθνή πρότυπα (επιπέδου 2) και αναπτύχθηκε ως τμήμα του Παγκοσμίου Προγράμματος Αντι-ντόπινγκ. Ο έλεγχος πραγματοποιείται με έναν από τους δύο τρόπους: Εντός αγώνων έλεγχος (σε μια αθλητική διοργάνωση) Εκτός αγώνων έλεγχος (στις συγκεντρώσεις ομάδων, στο σπίτι ή στο χώρο προπόνησης) Όλοι οι μέθοδοι ακολουθούν τις ίδιες βασικές διαδικασίες συλλογής δειγμάτων, χρησιμοποιούν τον ίδιο εξοπλισμό δειγματοληψίας και ακολουθούν τα ίδια πρότυπα για τον έλεγχο όπως ορίζεται στον Παγκόσμιο Κώδικα Αντι-ντόπινγκ. Σύμφωνα με αυτό το έγγραφο υπάρχει επιλογή, ανακοίνωση, δειγματοληψία και εργαστηριακή ανάλυση.

Το πλάνο δειγματοληψίας και η γνωστοποίηση στους αθλητές Ένα αποτελεσματικό πρόγραμμα αρχίζει με ένα πλάνο συλλογής δειγμάτων, το οποίο περιλαμβάνει ελέγχους σωστά σχεδιασμένους ως προς τον χρόνο τέλεσης σε όλη τη διάρκεια του έτους και χωρίς προηγούμενη προειδοποίηση. Οι οργανισμοί αντι-ντόπινγκ διασφαλίζουν τη διενέργεια δειγματοληψίας σε περιόδους αυξημένου κινδύνου για ντόπινγκ και δρουν αποτρεπτικά για χρήση απαγορευμενων φαρμάκων σε όλα τα αθλήματα. Στους αγώνες, τα κριτήρια επιλογής ποικίλλουν από άθλημα σε άθλημα ή από διοργάνωση σε διοργάνωση. Συνήθως δεν επιλέγονται για έλεγχο συγκεκριμένοι αθλητές αλλά οι θέσεις κατάταξης. Εκτός αγώνων, οι επιλογές πραγματοποιούνται συνήθως με τη διαδικασία μιας αυτοματοποιημένης κλήρωσης. Οι αθλητές ειδοποιούνται προσωπικά για την επιλογή τους προς εξέταση από τον υπεύθυνο ελέγχου ντόπινγκ. Μετά από τη γνωστοποίηση τόσο για τους εντός όσο και για τους εκτός αγώνων ελέγχους, οι δειγματολήπτες συνοδεύουν συνεχώς τον αθλητή έως ότου ληφθεί και σφραγιστεί το δείγμα. Εντός αγώνων, οι αθλητές ειδοποιούνται συνήθως στον αγωνιστικό χώρο και έχουν 60 λεπτά από τη στιγμή της ανακοίνωσης για να προσέλθουν στο σταθμό ελέγχου ντόπινγκ. Ο αθλητής μπορεί να χρησιμοποιήσει το χρονικό όριο των 60 λεπτών για αποθεραπεία, για να παρευρεθεί στην τελετή απονομής επάθλων, για να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις του προς τα ΜΜΕ, να βρει έναν εκπρόσωπο των αθλητών, να βρει τη διαπίστευσή του κ.λ.π. Η ανακοίνωση για έλεγχο εκτός αγώνων πραγματοποιείται συνήθως στο σπίτι ή στο χώρο προπόνησης του αθλητή. Αντίθετα, από ό,τι συμβαίνει στον έλεγχο εντός αγώνων, δεν υπάρχει κάποιο χρονικό όριο προσέλευσης στο σταθμό ελέγχου ντόπινγκ δεδομένου ότι ο έλεγχος πραγματοποιείται συνήθως στον τόπο της ειδοποίησης.

ΤΟ DOPING ΩΣ ΣΥΓΧΡΟΝΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΚΙΝΗΤΡΑ ΑΘΛΗΤΩΝ Οι λόγοι που μπορεί να ωθούν ένα αθλητή στη χρήση απαγορευμένων ουσιών είναι οι εξής: Οικονομικά οφέλη, χρηματικά έπαθλα στους αγώνες, υπογραφή συμβολαίων με χορηγούς, οδοιπορικά από αθλητικές ομοσπονδίες, οδοιπορικά και χρηματικά έπαθλα από τα κράτη και τις Εθνικές Ολυμπιακές Επιτροπές. Υπάρχουν πολλοί που υποστηρίζουν ότι η πλήρης επαγγελματοποίηση του αθλητισμού καθιστά αδύνατη την καταπολέμηση του ντόπινγκ, καθώς, τα οικονομικά κίνητρα είναι μεγάλα και λειτουργούν δελεαστικά προς όλους τους αθλητές. Μελλοντική επαγγελματική αποκατάσταση,εισαγωγή στις ένοπλες δυνάμεις, σώματα ασφαλείας, ομοσπονδίες, υπουργεία αθλητισμού Υπάρχει μία έντονη ανησυχία στους αθλητές σχετικά με το τι θα κάνουν μετά το τέλος της αθλητικής τους καριέρας. Αφοσιωμένοι από μικρή ηλικία στον πρωταθλητισμό έχουν μείνει πίσω σε επίπεδο σπουδών όσο και επαγγελματικής προϋπηρεσίας σε κάποιο, εκτός αθλητισμού, τομέα. Συνεπώς, θέλουν να εξασφαλίσουν πριν το τέλος της αθλητικής τους καριέρας μια «σίγουρη» εργασία. Προσωπικές φιλοδοξίες : Πολλοί αθλητές θεωρούν ότι χρειάζονται να λάβουν ουσίες για να βελτιωθούν και να πετύχουν το στόχο τους καθώς φοβούνται την αποτυχία. Πίεση Χορηγών, συμβόλαια με ειδικά Μπόνους (bonus) για συγκεκριμένες επιτυχίες. Οι αθλητές συνάπτουν συμβόλαια με Χορηγούς που σε αρκετές περιπτώσεις προβλέπουν ειδικές χρηματικές απολαβές ανάλογα με τη θέση που θα καταλάβουν στους αγώνες. Συνεπώς, οι αθλητές χρειάζεται να εξασφαλίσουν συγκεκριμένη θέση ώστε να λάβουν τα χρήματα από τη Χορηγία. Εθνικές προσδοκίες, αθλητές ως αθλητικά σύμβολα. Οι πρωταθλητές με διακρίσεις σε παγκόσμια πρωταθλήματα και Ολυμπιακούς Αγώνες αντιμετωπίζονται ως εθνικοί ήρωες ή ακόμη, και ως εθνικά σύμβολα. Σε πολλές περιπτώσεις ολόκληρο το έθνος ασχολείται με την προετοιμασία ενός συγκεκριμένου αθλητή ή μιας ομάδας και oι προσδοκίες της χώρας αποτελούν ένα φορτίο ασήκωτο για τους αθλητές που φοβούνται μήπως απογοητεύσουν τους συμπατριώτες τους. Πίεση από προπονητές. Oι προπονητές προτείνουν, επίμονα πολλές φορές, τη λήψη απαγορευμένων ουσιών από τους αθλητές τους. Σε άλλες περιπτώσεις οι προπονητές προπονούν σκληρά τους αθλητές και τους οδηγούν στη λήψη απαγορευμένων ουσιών ώστε να μπορούν να ανταπεξέλθουν. Ανεξέλεγκτη λήψη συμπληρωμάτων. Οι αθλητές, επηρεασμένοι από διαφημίσεις καθώς και από την, στόμα με στόμα, προώθηση σκευασμάτων διατροφής ή

αθλητικών συμπληρωμάτων, όπως ονομάζονται, ανάλογα με την περίπτωση, καταλήγουν να χρησιμοποιούν απαγορευμένες ουσίες. Σε πολλές περιπτώσεις τα σκευάσματα αναγράφουν την ύπαρξη ουσίας που εμπεριέχουν και η οποία βρίσκεται στη λίστα των απαγορευμένων ουσιών, υπάρχουν όμως και περιπτώσεις που η πραγματική σύνθεση του σκευάσματος δεν αναγράφεται, με αποτέλεσμα ο αθλητής, εν αγνοία του, να χρησιμοποιεί απαγορευμένες ουσίες.